Фото: Принтскрин/Јутуб Ако сметате дека Договорот од Преспа е предавнички, еве ви шанса да го поништите, но нема да го сторите тоа, бидејќи Договорот е она што го посакувавте како партија, му порача лидерот на СИРИЗА Стефанос Каселакис на грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис и воедно му посочи дека им должи извинување на народот, на Ципрас и на Коѕијас, јави дописничката на МИА од Атина. За време на предизборниот митинг во Солун во пресрет на европските избори на 9 јуни, Каселакис говореше за сите актуелни теми во Грција, но и за прашањата во грчката надворешна политика, осврнувајќи се и на Договорот од Преспа. – Испраќам јасна и едноставна порака до премиерот. Договорот од Преспа е билатерален. Ако продолжувате да сметате дека е предавнички, постои само еден начин. Да го сторите она што го кажуваа вашите претставници, а многумина од нив сè уште го кажуваат: „Ако ВМРО ни даде шанса, ќе го поништиме договорот“. Ова го кажуваа. Истото го посакуваат и т.н. „борци за Македонија“ што ги вадевте на улица и се ваши гласачи: Да го поништите. Па, еве го Скопје, отидете. Да видиме. Но, нема да го сторите тоа. И знаете зошто нема да го сторите тоа? Бидејќи Договорот од Преспа е тоа што го сакавте како партија, но тогаш Груевски во никој случај не прифаќаше да направи толку отстапки, како што направија пред Владата на СИРИЗА, пред Алексис Ципрас и Никос Коѕијас – истакна Каселакис. Додаде дека ако актуелниот грчки премиер има намера да го почитува Договорот од Преспа „како национално корисен“, постојат два морални предуслови, да му се извини на грчкиот народ, но и на поранешниот премиер Ципрас и поранешниот шеф на дипломатијата Коѕијас. – Прво, ќе му се извините на грчкиот народ за омразата, поделбата, нетолерантноста што ја негувавте за да ја добиете премиерската фотелја, викајќи против Договорот, со кој се согласувавте. Второ, ќе им се извините на двајцата луѓе на кои им залепивте етикета на „национален предавник“ во време кога ја вршеа нивната патриотска должност, Алексис Ципрас и Никос Коѕијас. Тоа се морални предуслови господине премиере. Јас немам илузии дека ќе го сторите тоа – посочи лидерот на СИРИЗА. Каселакис им се обрати на жителите на северна Грција, на грчката област Македонија кои се против Договорот, велејќи им дека Нова демократија ги искористи, бидејќи „сега моли да се почитува Договорот од Преспа“. – Сакам од сè срце да им се обратам на сите граѓани на Македонија, кои не се согласуваат со Договорот од Преспа. Ве почитувам, не се согласуваме, но никогаш не ве излажавме. Искрени сме со вас. Ова е нашата позиција. Знаете кои сме. Но, оние кои ги гласавте ве излажаа, ве искористија, ви го зедоа гласот, ве изведоа на улица и сега молат за почитување на Договорот. Ова се нарекува апсолутно исмејување – додаде Каселакис....

Фото: Бенјамин Нетанјаху/Фејсбук Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го обвини својот коалициски партнер, израелскиот министер и член на воениот кабинет Бени Ганц, дека „му дал ултиматум на премиерот, наместо на Хамас”. Ганц на прес-конференција вчера рече дека неговата опозициска Партија на национално единство ќе се повлече од коалициската Влада доколку планот за повоено управување со Газа не биде консолидиран и одобрен до 8 јуни, што фрла сомнеж за иднината на израелската Влада. – Ако Нетанјаху избере да ја одведе нацијата во пропаст, ние ќе се повлечеме од Владата, ќе се свртиме кон народот и ќе формираме влада која може да донесе вистинска победа – рече Ганц. Кабинетот на израелскиот премиер, одговарајќи на Ганц, соопшти дека барањата на Ганц се „празни зборови“ што ќе значат „крај на војната и пораз на Израел, напуштање на повеќето заложници, оставање на (палестинскиот) Хамас на власт и создавање палестинска држава“, пренесува „Тајмс оф Израел“. Израелската војска соопшти дека нејзините сили кои дејствуваат во Појасот Газа го пронашле телото на Рон Бинјамин, кој беше меѓу 252 лица заробени во нападот предводен од Хамас на израелска територија на 7 октомври минатата година, што ја предизвика војната. Главниот воен портпарол на Израел, контраадмирал Даниел Хагари, изјави дека Бинјамин бил пронајден заедно со тројцата убиени заложници во Појасот Газа, чии тела, како што соопшти израелската војска, се вратени во Израел. Повикувајќи се на разузнавачки информации, војската соопшти дека сите биле убиени на 7 октомври. Тројцата заложници, како што изјави Хагари се Шани Лук, Амит Бускила и Јицак Гелерентер. Тој рече дека тројцата биле на музичкиот фестивал Нова и биле убиени од борците на Хамас додека се обидувале да побегнат. Нивните тела потоа биле однесени во Појасот Газа....

Фото: Архива Автобусот на битолската навивачка група „Чкембари“ бил каменуван на излезот од Скопје, по завршување на синоќешниот прв натпревар од финалето на кошаркарскиот плејоф помеѓу МЗТ Скопје Аеродром и Пелистер, соопшти битолскиот клуб. – Згрозени сме и го осудуваме инцидентот кој го доживеаја навивачите од Битола, од навивачката група „Чкембари“ кога по завршувањето на првиот натпревар од финалната серија од плејофот на кошаркарската лига во Скопје, на излезот од Скопје кон Битола, во возење е каменуван и демолиран автобусот со кој патуваше навивачката група „Чкембари“. Повредени се и неколку лица – се вели во соопштението од КК Пелистер. Од КК Пелистер посочија дека очекуваат Министерството за внатрешни работи да го расчисти инцидентот и да ги открие сторителите. Македонскиот кошаркарски шампион МЗТ Скопје Аеродром поведе во финалето на плејофот, откако го совлада Пелистер со 82-77 (28-23, 22-17, 15-23 и 17-14) на домашен терен. Вториот натпревар од финалната серија се игра во вторник, исто така во СЦ „Јане Сандански“ во Скопје....

Фото: Маја Јаневска Илиева Претседателката Гордана Силјановска Давкова в четврток ќе ја има првата посета во странство. Тој ден ќе биде примена од папата Франциск во Ватикан, а следниот ден во Рим ќе присуствува на чевствувањето на светите браќа Кирил и Методиј. Силјановска Давкова ќе ја посети базиликата „Свети Климент“ каде што се наоѓа гробот на Свети Кирил, а потоа и базиликата „Санта Мариа Маџоре“ каде се наоѓа плочата испишана на македонски јазик. За време на престојот во Рим, претседателката ќе биде примена од претседателот на Италија, Серџо Матарела....

Фото: Коалиција Вреди Албанците ќе имаат шест министри во идната влада која ќе се формира на почетокот на јуни, изјави еден од лидерите на коалицијата Вреди, Арбен Таравари, во интервју за Радио телевизија Косово – РТК, додавајќи дека Вреди ќе ја има и функцијата претседател на Собранието. Таравари во интервјуто истакна дека министрите од Вреди ќе бидат експерти за својата област, соодветни за функциите, исто како и останатите владини и други државни функционери. Вреди допрва треба да ги именува кандидатите за министерските функции. Конституирањето на Собранието, според Таравари, ќе се случи на крајот на месецов, додека се очекува новата Влада да биде изгласана во јуни. – Кон крајот на идната недела ќе ги имаме и кадровските решенија и владината програма – кажа Таравари, напоменувајќи дека со коалиционите партнери се согласиле приоритети на новиот владин состав да бидат патот кон Европската Унија и бескомпромисната борба против криминалот и корупцијата....

Фото: Твитер/Министерство за одбрана на Украина Украина се обратила до администрацијата на претседателот Џо Бајден со барање за помош да се лоцираат цели во Русија, врз кои Киев би можел да нанесе удари со сопствено оружје, соопшти синоќа „Волстрит џурнал“ повикувајќи се на извори во Белата куќа. – Ти ги замолија САД за помош да се нанесат удари во Русија. Стануваше збор не само за вооружени системи, но и дополнителна помош за нанесување удари по руски воени лица – изјави началникот на Генералштабот на вооружените сили на САД генерал Чарлс Браун. Исто така, Киев го побарал од Вашингтон да дозволи користење американско оружје за удари по територијата на Русија. Барањето се случува откако Русија го искористи доцнењето на испораките на американско оружје со што нејзините сили извршија пробив во Харковска област, што стана најуспешната операција на Москва во изминатите година и пол. Барањето на Киев поставено минатата недела сеуште се разгледува. Ако САД го задоволат барањето на Украина тоа ќе укажува на сериозни промени во политиката на американската администрација која се стреми да го намали ризикот од ескалација меѓу Вашингтон и Москва истовремено подржувајќи го Киев, истакнува изданието. Според извор во Белата куќа, САД не ја подржуваат иницијативата на украинската страна. -Ние не охрабруваме и не дозволуваме удари по територијата на Русија – изјава Џон Кирби, директор за стратешки комуникации во Советот за национална безбедност во Белата куќа....

фото: Маја Јаневска-Илиева Прегласувањето на седумте избирачки места во петтата и шестата изборна единица ќе се одржи в среда, соопшти вчера на седница Државната изборна комисија по одлуките на Управниот суд кој ги одби како неосновани сите седум тужби од коалицијата Европски фронт против решенијата на ДИК. Поради ваквата одлука на Управниот суд и на ДИК, вчера на итна седница заседаваше претседателството на ДУИ, по чие завршување само кусо беше соопштено дека ставот по ова прашање партијата ќе го гради со коалициските партнери. Пред одржување на седницата претседателот на ДУИ Али Ахмети истакна дека се прави изборен инженеринг со цел на партијата да и се одземат две освоени пратенички места. ДИК вчера на 105. седница, едногласно го усвои предлогот да се повтори гласањето во Изборната единица (ИЕ) 5 на избирачките места 1470/1 и 1470 во Општина Долнени, 1194 и 1202 во Општина Крушево, 1844 во Општина Струга и 1272 во Општина Охрид, како и во ИЕ 6 на избирачкото место 2101 во Општина Желино. Гласањето ќе се одржи идната среда, на 22 мај 2024 година. ДИК на седницата ги разреши и претседателите на избирачките одбори, членовите и нивните заменици во избирачките места 1470/1 и 1470 во Општина Долнени, 1194 и 1202 во Општина Крушево, 1844 во Општина Струга, 1272 во Општина Охрид и 2101 во Општина Желино. Со оглед дека се кратки роковите за избор на нови избирачки одбори, за да биде регуларно прегласувањето, општинските изборни комисии (ОИК) ќе треба да ангажираат некои од веќе постојните избирачки одбори, или од најблиските избирачки места или некои други, и за тоа ќе треба да достават известување до ДИК. Кампањата за повторното гласање ќе трае до понеделник, на полноќ. Притоа, ќе важат истите листи за болни и немоќни лица, ќе нема можност да се пријавуваат нови. Според ДИК, има можност за измени и предлози за овластени претставници на кандидати. Тоа важи и за членовите на избирачките одбори кои се предложени од политичките партии. Членот на Комисијата, Борис Кондарко го искажа ставот на ДИК во врска со синоќешните одлуки на Управниот суд. ДИК, рече Кондарко, го потврдила своето професинално однесување и работење, докажала дека независно од изборните резулти, целосно ги почитува и правилно ги применува сите законските процедури. Преходно, Управниот суд во законски предвидениот рок ги одби како неосновани сите седум тужби од коалицијата Европски фронт против решенијата на ДИК за прегласување на парламентарните избори. Со одлуките на Управниот суд се потврдија решенијата на ДИК за прегласување во шест избирачки места во петтата изборна единица и едно во шестата изборна единица. ДИК вчера ги соопшти освоените мандати за пратеници во новиот парламентарен состав по изборите одржани на 8 мај годинава. Како што информира претседателот на ДИК, Александар Даштевски, за изборните единици 5 и 6 каде на одредени избирачки места ќе треба да се прегласува, резултатите се добиени со симулација и посебна техника врз основа на Донтов модел и со нив се опфатени пратениците кои сигурно ќе влезат во Собранието. По прегласувањето, ДИК со посебен заклучок ќе ги објави дополнителниот број освоени мандати. По одлуките на Управниот суд, пред почетокот на состанокот на партијата претседателот на ДУИ, Али Ахмети најави дека средбата на претседателството е со цел носење одлука, а по повод резултатите од седум изборни места од 8 мај, за кои треба да има прегласување. – Оваа ситуација не доведе до состојба да повикаме ургентен состанок на претседателството, по кој ќе следат и средби со експерти, за оваа неправда која е направена на Фронтот. Овој момент доаѓа по анализа на одлуките на ВМРО и СДСМ за повторување на изборите на овие изборни места, со цел да се спојат, за Европскиот фронт да не биде втора сила во земјата. Ова е направено од двете најголеми партии од македонска националност, кои за жал политики се плашиме дека ќе имаат влијание и на меѓуетничките односи кои ние не ги посакуваме – изјави Ахмети. Според претседателот на ДУИ прегласувањето има ризична позадина. -Ние ќе правиме анализа. Исто така ова повторување што ќе се прави, се прави со една ризична позадина ние Албанците да се убиеме, како што се случи на едно изборно место во Општина Желино, тоа не го посакуваме, ниту пак ќе се случи. Ако некој има стратегија да пукаме ние Албанците меѓу себе, нема да се реализира – рече Ахмети. По завршувањето на состанокот на претседателството на Демократска унија за интеграција (ДУИ) во нивното седиште во тетовска Мала Речица, пак, беше најавено дека ставот во врска со прегласувањето на седум избирачки места за параламентарните избори ќе биде изграден заедно со сите партии од Европскиот фронт. Портпаролот Арбр Адеми најави дека ќе имаат други состаноци со сите партнери во рамки на Европскиот фронт. – Денеска ги разгледувавме сите политички случувања, особено внимание предизвика изборниот инженеринг. И пред да се поднесуваат приговорите ние ја известивме јавноста бидејќи имавме информации од прва рака во што се состои политичкиот „дил“. Ги известивме сите граѓани, нашите партнери, тоа се потврди со конкретни дела и во Државната изборна комисија, но и во Управниот суд. За натамошните чекори претседателот Ахмети ќе има координативни средби со сите политички партии кои го сочинуваат Европскиот фронт – изјави Адеми додавајќи дека нема што повеќе да додаде освен тоа што Ахмети веќе го споделил со јавноста пред почетокот на состанокот....

Фото: Принтскрин/Фејсбук-видео Педесет и седумгодишен маж вербално ѝ се заканувал на претседателката на Уставниот суд, Добрила Кацарска во инцидент што се случил во центарот на Скопје, по што интервенирало нејзиното обезбедување, објави МИА. – Полициски службеници од Полициската станица Центар денеска во 14 часот го лишиле од слобода В.П.Г. (57) од Богданци, постапувајќи по претходна пријава дека во угостителски објект во трговски центар на подрачјето на Центар во Скопје упатил закани кон Д.К.(67) од Скопје со зборовите „ќе одговараш, страшно ќе одговараш”. Лицето било задржано во полициска станица и по целосно документирање на случајот во координација со јавен обвинител против него ќе биде поднесена кривична пријава по член 144 од Кривичниот законик – соопшти МВР. Од Уставниот суд за МИА потврдија дека претседателката на Судот Кацарска денеска во полициска станица пријавила вербален напад и загрозување на сигурноста. Изјава за настанот во полиција дале неколку сведоци. Претходно, на 15-ти овој месец во подземна гаража на зграда во Центар пронајдени се импровизиран кревет и кујнски нож на гражаното место на Кацарска. Од МВР потврдуваат дека известен е јавен обвинител, предметите се подигнати за вештачење и се преземаат мерки за расчистување на случајот. – На 14.5.2024 во СВР Скопје од страна на Д.К. било пријавено дека на подрачјето на Центар во подземни гаражи, во нејзино гаражно место, биле пронајдени импровизиран кревет и кујнски нож кој бил забоден на прекинувачот за светло – информираат од МВР....

Фото: З.А. Во ликовниот салон од Центарот за култура во Кичево вечерва беше отворена ликовната изложба со работен наслов „Надвор од школката“ на уметницата од Тетово, Елма Шерифи. Таа пред љубителите на уметноста во Кичево претстави 15 дела, кои за првпат се изложени во овој град, како што потврди Шерифи. Фото: З.А. – Вечерва за првпат во вашиот град беа претставни 15 дела на изложбата со работен наслов „Надвор од школката“. Се работи за 15 дела изработени во техника акрил на платно. Овие дела се создадени последните две години, а главната инспирација за нив е жената и мајката, што лесно може да се забележи од нивниот изглед. Љубителите на уметноста од Кичево ја имаа таа чест први да ја проследат оваа изложба која во блиска иднина ќе гостува и во Франција и во други градови, како во земјава така и во странство – истакна младата уметница која учествувала на повеќе групни изложби во родниот град Тетово, Скопје и Струга, како и во Турција, Албанија и на Косово. Фото: З.А. Шерифи е родена во Тетово во 1996 година, комплетното образование и Факултетот за ликовна уметност ги стекнала во родниот град Тетово, а понатамошното образование го го надградува на францускиот институт за мода „Изет Цури“. Шерифи моментно е раководителка на одделението за култура во општина Тетово. З.А....

Фото: Пекселс Вршителот на должноста во Постојаната мисија на Србија во Обединетите нации (ОН), Саша Март побара повлекување на текстот на резолуцијата за геноцидот во Сребреница. Март апелираше до коспонзорите на предлогот на таа резолуција, во интерес на сите, пред се на народот на Босна и Херцеговина, но и на сите членки на ОН, да го повлечат тој текст за „земјите членки на ОН да не бидат доведени во позиција да гласаат за чувствително прашање кое бара консензус“, јавија српските медиуми. Тој изјави дека во врска со последното писмо испратено од Постојаните мисии на предлагачите – Германија и Руанда до сите земји-членки на 17 мај, во својство на главни спонзори и „кофасилитатори“ на резолуцијата за Сребреница, е должен да посвети внимание на некои елементи. „Спротивно на тврдењата за силна регионална поддршка за резолуцијата, коспонзорите продолжија со практиката на еднонасочна комуникација, без можност за прашања и коментари, со отсуство на отворени консултации кои би подразбирале учество на сите земји-членки на ОН“, се вели во писмото. Март додаде дека ова само го потврдува фактот што Србија од самиот почеток го истакна: „нетранспарентноста на процесот без поширок регионален консензус и согласност ја разоткрива вистинската намера која се крие зад резолуцијата“....

Фото: ДУИ По три часа заврши состанокот на претседателството на Демократска унија за интеграција (ДУИ) во нивното седиште во тетовска Мала Речица, по што беше најавено дека ставот во врска со прегласувањето на седум избирачки места за параламентарните избори ќе биде изграден заедно со сите партии од Европскиот фронт. Портпаролот Арбр Адеми најави дека ќе имаат други состаноци со сите партнери во рамки на Европскиот фронт. – Денеска ги разгледувавме сите политички случувања, особено внимание предизвика изборниот инженеринг. И пред да се поднесуваат приговорите ние ја известивме јавноста бидејќи имавме информации од прва рака во што се состои политичкиот „дил“. Ги известивме сите граѓани, нашите партнери, тоа се потврди со конкретни дела и во Државната изборна комисија, но и во Управниот суд. За натамошните чекори претседателот Ахмети ќе има координативни средби со сите политички партии кои го сочинуваат Европскиот фронт. Така што, нема што повеќе да додадеме освен тоа што претседателот Ахмети веќе го сподели со сите вас и пред почетокот на денешниот состанок – изјави Адеми. Пред да почне состанокот претседателот на ДУИ, Али Ахмети истакна дека ќе прават анализа на одлуките на ВМРО ДПМНЕ и СДСМ за да се повторат изборите на неколку изборни места. – Ова е направено од двете најголеми партии од македонска националност, кои за жал политики се плашиме дека ќе имаат влијание и на меѓуетничките односи, кои ние не ги посакуваме. Така што, ние ќе правиме анализа, која исто така ова повторување што ќе се прави, се прави со една ризична позадина ние Албанците да се убиеме, како што се случи на едно изборно место во Општина Желино. Тоа не го посакуваме, ниту пак ќе се случи. Ако некој има стратегија да пукаме ние Албанците меѓу себе, нема да се реализира – рече Ахмети. Лидерот на ДУИ најави дека ќе се консултираат и експерти околу одлуките на ДИК за прегласување во неколкуте општини на 22 мај....

Фото: Принтскрин/Јутуб Специјалниот кривичен суд во словачкиот град Пезинок, со силно полициско обезбедување денеска му одреди притвор на 71-годишниот Словак Јурај Цинтула, кој на 15 мај во градот Хандлова со пет истрели го застрела премиерот Роберт Фицо и тешко го рани во стомакот. Обвинителот побара притвор за осомничениот да не избега или да го повтори делото, а по сослушувањето судот не се согласи со писмените гаранции на Цинтула, ниту со предлогот тој да се брани додека е на слобода под надзор. Цинтула го погоди премиерот со четири од пет куршуми кога тој им пријде на приврзаниците по владината седница во Хандлова, во централна Словачка, за да се подрави со нив. Цинтула веднаш бил уапсен. Од полицијата до медиумите протече видео на кое тој вели дека пукал во премиерот затоа што не му се допаѓаат политиките на неговата влада поради промените во судството, обидот за контрола на јавниот сервис РТВ и прекинот на помошта за Украина. Но, адвокатите предупредија дека признавањето на вината е спорно, бидејќи Цинтула веднаш по атентатот и апсењето бил сослушан во шок, без присуство на адвокат. Министерот за внатрешни работи Матуш Шутај Ешток рече дека напаѓачот немал соучесници, дека е очигледно дека нападот врз премиерот е политички мотивиран и дека Цинтула најмалку еднаш присуствувал на демонстрациите против Владата во градот Долна Крупа. Состојбата на словачкиот премиер Роберт Фицо е стабилизирана, но и понатаму е сериозна, изјави словачката министерката за здравство Зузана Долинкова. Фицо беше тешко повреден на 15 мај, по седницата на Владата во градот Хандлова, кога 71-годишниот писател Јурај Цинтула, од непосредна близина испука во него неколку истрели од пиштол. Долинкова објасни дека вчерашната двочасовна операција за отстранување на мртвото ткиво од повеќекратните прострелни рани, која ги зголемила надежите за негово закрепнување, „придонела за позитивната прогноза“ за Фичо. Словачкиот вицепремиер и министер за одбрана Роберт Калињак им изјави на новинарите пред болницата каде се лекува Фицо дека неговиот трансфер во главниот град Братислава од малиот град во областа, каде што беше застрелан пет пати нема да се случи во следните неколку дена. Според вицепремиерот, не било потребно официјално преземање на функциите на Фицо и има одредена комуникација со него. Состојбата на Фицо е стабилна, засега нема да биде префрлен во Братислава Состојбата на словачкиот премиер Роберт Фицо е стабилизирана, но и понатаму е сериозна, изјави словачката министерката за здравство Зузана Долинкова. Фицо беше тешко повреден на 15 мај, по седницата на Владата во градот Хандлова, кога 71-годишниот писател Јурај Цинтула, од непосредна близина испука во него неколку истрели од пиштол. Долинкова објасни дека вчерашната двочасовна операција за отстранување на мртвото ткиво од повеќекратните прострелни рани, која ги зголемила надежите за негово закрепнување, „придонела за позитивната прогноза“ за Фичо. Словачкиот вицепремиер и министер за одбрана Роберт Калињак им изјави на новинарите пред болницата каде се лекува Фицо дека неговиот трансфер во главниот град Братислава од малиот град во областа, каде што беше застрелан пет пати нема да се случи во следните неколку дена. Според вицепремиерот, не било потребно официјално преземање на функциите на Фицо и има одредена комуникација со него....

Фото: МИА Државната изборна комисија (ДИК) денеска ги соопшти освоените мандати за пратеници во новиот парламентарен состав по изборите одржани на 8 мај годинава. Како што информира претседателот на ДИК, Александар Даштевски, за изборните единици 5 и 6 каде на одредени избирачки места ќе треба да се прегласува, резултатите се добиени со симулација и посебна техника врз основа на Донтов модел и со нив се опфатени пратениците кои сигурно ќе влезат во Собранието. По прегласувањето, ДИК со посебен заклучок ќе ги објави дополнителниот број освоени мандати. Во ИЕ 1, коалицијата Твоја Македонија предводена од ВМРО-ДПМНЕ има 80.963 гласови и 10 мандати, коалицијата За европска иднина – СДСМ има 27.164 гласови и три мандати, Левица освоила 20 989 гласови и два мандата, коалицијата Вреди 21.627 гласови и два мандата, коалицијата Европски фронт 20.586 и два мандата, додека Движењето ЗНАМ 11.944 гласови и еден мандат. Во ИЕ 2, коалицијата Твоја Македонија предводена од ВМРО-ДПМНЕ има 66.422 освоени гласови и осум мандати, коалицијата Европски фронт – ДУИ 60.625 гласа и четири мандати, коалицијата Вреди 25.864 гласови и три мандати, ЗНАМ 16.264 гласови и два мандата, коалицијата За европска иднина – СДСМ 18.631 глас и два мандата и Левица 10.654 гласови и еден мандат. Во ИЕ 3, коалицијата Твоја Македонија предводена од ВМРО-ДПМНЕ добила 96.545 гласови и 14 мандати, коалиција За европска иднина 33.601 глас и 4 мандати, Левица 13.404 гласови и еден мандат, додека ЗНАМ 9.426 гласови и еден мандат. Во ИЕ 4, коалицијата Твоја Македонија предводена од ВМРО-ДПМНЕ има 96.551 глас и 13 мандати, коалиција За европска иднина – СДСМ 41.965 гласа и пет мандати, Левица 12.428 и еден мандат и ЗНАМ 8.416 гласови и еден мандат....

Фото: МИА Државната изборна комисија (ДИК) денеска, на 105. седница, едногласно го усвои предлогот да се повтори гласањето во Изборната единица (ИЕ) пет на избирачките места 1470/1 и 1470 во Општина Долнени, 1194 и 1202 во Општина Крушево, 1844 во Општина Струга и 1272 во Општина Охрид, како и во ИЕ 6 на избирачкото место 2101 во Општина Желино. Гласањето ќе се одржи идната среда. ДИК на седницата ги разреши и претседателите на избирачките одбори, членовите и нивните заменици во избирачките места 1470/1 и 1470 во Општина Долнени, 1194 и 1202 во Општина Крушево, 1844 во Општина Струга, 1272 во Општина Охрид и 2101 во Општина Желино. Со оглед дека се кратки роковите за избор на нови избирачки одбори, за да биде регуларно прегласувањето, општинските изборни комисии (ОИК) ќе треба да ангажираат некои од веќе постојните избирачки одбори, или од најблиските избирачки места или некои други, и за тоа ќе треба да достават известување до ДИК. Кампањата за повторното гласање ќе трае до понеделник на полноќ. Притоа, ќе важат истите листи за болни и немоќни лица, ќе нема можност да се пријавуваат нови. Според ДИК, има можност за измени и предлози за овластени претставници на кандидати. Тоа важи и за членовите на избирачките одбори кои се предложени од политичките партии. ДИК, претходно, во рамки на седницата, ги соопшти освоените мандати за пратеници во новиот парламентарен состав. Членот на Комисијата, Борис Кондарко го искажа ставот на ДИК во врска со синоќешните одлуки на Управниот суд. ДИК, рече Кондарко, го потврди своето професинално однесување и работење, докажа дека независно од изборните резулти, целосно ги почитува и правилно ги применува сите законските процедури. -Со одлуките на Управиот суд со кои целосно се потврдија решенијата на ДИК за поништување на гласањето, уште еднаш се докажа дека независно од изборните резултати, ДИК постапувала законски и врз основа на увид во целокупниот изборен материјал. И покрај сите непријатности кои се уште ги имаме, ДИК докажа дека независно од изборните резулти на кои не може да влијае и кои не зависат од неа, целосно ги почитува и правилно ги применува сите законските процедури и дејсвта во изборниот процес. На тој начин, го задржа интегритетот и продонесе за почитување на правото и правната сигурност како основа на демократијата и слика за угледот на државта. Пораката е дека и покрај дневната политика, институциите постапуваат само според законските надлежности и материјалните докази со кои располагаат – подвлече Кондарко....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Во СВР Охрид вчера било пријавено дека во Општата болница во Охрид починало деветмесечно бебе во 8.10 часот истиот ден. – Бебето претходно во Службата за итна медицинска помош било донесено во неконтактибилна состојба. Увид бил извршен, а по наредба на јавен обвиниел телото е дадено на обдукцијa – информираат од СВР Охрид. Пред неколку дена, на 14 мај, почина седуммесечно бебе од Вевчани во специјалната болница за ортопедија и трауматологија „Свети Еразмо“ по извршен хируршки зафат. Бебето било донесено во болница од неговата мајка. Според пријавеното, било примено во болницата со хематом на главата и по констатирано мозочно крварење веднаш била извршена операција. Според изјавата на неговата мајка, повредите настанале по пад од импровизиран кревет во семејниот дом во Вевчани....

Фото: Архива СВР Струмица, до Основното јавно обвинителство Гевгелија, поднесе кривична пријава против градоначалник на една општина поради постоење основи на сомнение за сторено кривично дело „противзаконито располагање со буџетски средства за време на избори” по член 165-в од Кривичниот законик. Како што информира МВР, пријавениот извршил нередовни исплати на еднократна парична помош на 38 физички лица во вкупен износ од 195.000 денари, согласно програмата за мерките и активностите на општината во областа на социјална заштита од буџетски средства за 2019 година. Пријавениот ги извршил исплатите на 15 февруари, 18 март и 12 април во 2019 година, односно во период кога се распишани претседателските избори во 2019 година, со што постапил спротивно на член 8-а став 1 алинеја 2 од Изборниот Законик и член 34 став 1 алинеја 2 од Законот за спречување на корупција и судир на интереси....

Фото: Принтскрин/Јутуб Осомничениот за нападот врз словенечкиот премиер Јурај Цинтула денеска пред Специјализираниот кривичен суд во градот Пежинок призна вина. Цинтула беше спроведен под силно полициско обезбедување, а ниту на новинарите им беше дозволен влез во Судот. Обвинителството вчера побара притвор за 71-годишниот Цинтула поради евентуално бегство или повторување на кривичното дело. Премиерот на Словачка, Роберт Фицо во средата беше застрелан во градот Хандалова додека се поздравуваше со насобраниот народ. Цинтула веднаш по нападот е приведен. Тој се соочува со обвинение за обид за убиство од одмазда, за што е предвидена казна од 25 години до доживотен затвор. Словачките политичари изјавија дека нападот врз Фицо не е политички мотивиран. Цинтула наводно учествувал во неколку антивладини протести, а бил против прекинот на помошта за Украина и на ликвидацијата на словачките медиуми. Состојбата на премиерот Фицо и понатаму е сериозна....

Фото: Пиксабеј Нега и убавина Често користиме фен и пегла за коса и забораваме дека тоа може да ги оштети влакната. Сепак, како да се заштити косата од топлина? Без оглед на типот на коса, има добри шанси да користите топлински алатки за да ја стилизирате. Без разлика дали станува збор за фен или за пегла за коса, тие можат да ја оштетат нашата коса. Затоа е многу важно навреме да ја заштитите косата. Што е топлотно оштетување на косата? Оштетувањето од топлина на косата се однесува на тоа кога косата е оштетена со примена на топлина врз неа. Притоа таа изгледа суво, нема сјај и често е груба и кршлива, а структурата на влакното е променета. Ако некој од овие атрибути ја опишува вашата коса, тогаш веројатно е оштетена од топлина. Во овој случај не можете физички да ја поправите штетата, но секако можете да преземете превентивни мерки за да не се случи во иднина. Нанесувајте производи за коса што штитат од топлина. Нанесувањето производи што ја штитат вашата коса пред да ја изложите на топлина е најлесниот начин да се спречи оштетување од топлина. Тие исто така штитат од УВ-зрачење и се одличен начин за заштита на веќе оштетената коса. Тие хидрираат и создаваат заштитна бариера и на тој начин ја штитат косата....

Фото: Архива Техничкиот министер за внатрешни работи Панче Тошковски утрово, преку својот фејсбук-профил, информира дека овластено службено лице вработено во МВР е фатено на лице место со над 12 илјади евра од извршено кривично дело „измама“. Според Тошковски, И.М., виш аналитичар во СВР Скопје, вчера е приведен под сомневање за измама. – Од страна на Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди во координација со Одделот за криминалистичка полиција се постапуваше по пријава од три оштетени лица и на ден 17.5.2024 година наведеното лице е фатено на лице место во моментот на примопредавање на 12.500 евра, претходно криминалистички обработени кои ги прибавила за наводно посредување за добивање на социјални станови од Б категорија – наведува министерот. Во врска со кривичното дело е извршен претрес во службените простории кои ги користела пријавената при што е пронајдена пообемна сомнителна документација која е поврзана со кривичното дело во вид на разни документи за кои постои сомневање дека се фалсификувани, разни договори за позајмици, договори за посредување за доделување на социјални станови, имотни листови, како и тефтер со ракопис во кој е водена евиденција за лица за кои биле вршени определени работи. Исто така, при извршен претрес во дом и други простории кои ги користи лицето И.М. лоцирани во Општина Сарај, беше пронајдено и огнено оружје со шест парчиња муниција кое оружје и муниција најверојатно ги поседува без дозвола, за што известено е и Одделението за недозволена трговија со оружје при СВР Скопје заради преземање на дополнителни мерки. – МВР и понатаму продолжува со преземање на мерки и активности насочени кон испитување на евентуална поврзаност на наведеното лице со други високи полициски службеници – информира Тошковски. Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди во координација со Одделот за криминалистичка полиција поднесе кривична пријава против И.М. (41) од село Буковиќ, општина Сарај, аналитичар во СВР Скопје, поради постоење основи на сомнение за сторени кривични дела измама по член 247 од Кривичниот законик, а Основното јавно обвинителство Скопје донесе наредба за спроведување истражна постапка. Лицето е изведено пред судија на претходна постапка, кој определи мерки на претпазливост, одземање на патната исправа и забрана за напуштање на град Скопје. Според Обвинителството, од април 2023 година, искористувајќи ист траен однос и исти прилики, осомничената довела во заблуда три лица, на кои лажно им се претставила како началник во полициска станица Гази Баба и член на Комисија за доделување социјални станови. На трите оштетени невработени лица им ветувала дека ќе им посредува да добијат социјални станови во Лисиче по цена пониска од реалната, наведувајќи ги да и исплатат по 12.000 евра за стан и 3.000 евра за посредување и изготвување документација. Парите и ги давале во повеќе наврати, а при последната исплата на 12.500 евра, во близина на полициската станица, била затекната веднаш по предавањето на парите....

Во текот на февруари, Амбасадата на Република Полска во Скопје, во рамките на проектот „Полска на полица“, ѝ донира на НУ библиотека „Григор Прличев“ од Охрид 53 наслови, по еден примерок од актуелни преводи на книги од полски автори на македонски јазик. Амбасадата на Република Полска информира дека мај тече во знак на одбележувањето на полската книжевност во македонските библиотеки. – Ги покануваме сите заинтересирани да позајмат книга од полски автор, која ќе ја најдат меѓу библиотекарската колекција. Читателите ги очекуваат симболични сувенири – информираат од Амбасадата на Република Полска. По повод месецот на полската литература се објавени конкурс за возрасните читатели – рецензија на прочитана книга од полски автор, и конкурс за деца (од пет до 12 г.) – цртеж на лик од прочитана книга од полски автор (техниката во која ќе биде изработен цртежот е по желба). Конкурсот е отворен до 10 јуни. Жирито ќе ги оцени испратените рецензии и цртежи, а по тројца автори од двете категории со највисоки оцени ќе бидат наградени со книги. За сите учесници следуваат мали сувенири. Резултатите ќе бидат објавени на 14 јуни. Охридската библиотека „Григор Прличев“ се приклучува кон оваа акција и сите наслови ќе им стојат на располагање на читателите, а на својата веб-страница библиотеката ќе ги објави сите 53 наслови за читателите да можат да одберат. Секој работен ден на фејсбук-страницата на библиотеката ќе бидат споделувани по два наслова од полски автори....

Културниот центар „Интерарт“, во соработка со 11 партнери од поширокиот регион, го започна проектот „Мувинг Балканс“, како платформа за современ танц, која има цел да ги обедини и поврзе младите танцови сили од Балканот. Овој проект е поддржан од Европската Унија низ програмата „Креативна Европа“ и во него се обединети центри што се занимаваат со танц. Тука се вбројуваат фондацијата „Артлинк“ од Софија, Бугарија, која е и носител на проектот; културниот центар „Интерарт“, Скопје, Македонија; Студентскиот културен центар од Нови Сад, Србија; „Ен-Кнап“, центарот за урбана култура „Кино Шишка“ и Словенечката асоцијација на современи танчари од Љубљана, Словенија; Хрватскиот институт за движење и танц од Загреб и Хрватскиот културен центар од Риека, Хрватска; „Албански танцови средби“ од Тирана, Албанија; танцовиот културен центар „Унитива“ од Атина, Грција; Националниот центар за танц од Букурешт, Романија. Во Скопје се пристигнати 22 танчари од земјите учеснички, кои заедно со македонските танчари од Катедрата за современ танц при Универзитетот „Гоце Делчев“, во рамките на јубилејното издание на „Танц-фест“ – Скопје, ќе работат со професорите Џоан ван дер Маст од Кралскиот конзерваториум од Хаг, Холандија, Џорџа Д’Амико, танчарка, кореографка и професорка од Италија, која моментално живее во Цирих, Швајцарија, и професор д-р Рисима Рисимкин, деканка на Филмската академија при УГД. На работилниците како гостин корепетитор учествува и реномираниот музичар и член на националниот ансамбл „Танец“, Ратко Даутовски, кој на перкусионистички инструменти ги придружува танчарите и создава извонредна атмосфера. Работилниците опфаќаат изучување современа танцова техника со професорката Џорџија Д’Амико, лабан анализа на движење со професорката Џоана ван дер Маст и креативен процес на создавање кореографија и интерпретација со професорката Рисима Рисимкин. Учесниците се обединуваат во заедничка лабораторија во која учат, истражуваат и споделуваат. – Проектот „Мувинг Балканс“ ќе се одржува во следните три години и младите уметници од областа на танцот ќе имаат можност да учествуваат во различни настани, како копродукции, фестивали и работилници, со цел да се оформат, зајакнат и развиваат конекциите за да се подигне нивото на развој на современиот танц во целиот регион. На веб-страницата на платформата „Мувинг Балканс“ е објавен отворен повик, на кој ќе бидат избрани 10 современи танцови кореографии, кои ќе бидат претставени на првото издание на „Мувинг Балканс контемпорари денс шоукејс“, што ќе се одржи во Љубљана, Словенија; Риека и Загреб, Хрватска, помеѓу 10 и 13 мај, 2025 година. Фестивалот ќе ги прикаже продукциите од Балканскиот Регион и ќе понуди можности за средба, размена на идеи, интеракција со публиката и професионалците од областа на танцот, како и можност да се биде дел од новата уметничка мрежа – соопштува Рисима Рисимкин. „Мувинг Балканс контемпорари денс шоукејс“ е нова динамична соработка на танцови професионалци од целиот Балкан. Мисијата на платформата е да го подигне современиот танц во регионот и да го позиционира конкурентно во Европа. Преку регионална партнерска мрежа, изложби, иницијативи за мобилност на уметници, работилници, кокреации и активности за градење капацитети, има цел да ги зајакне професионалците за танц и ја издигне свеста за енергичната танцова сцена на Балканот....

Водечкиот автор на студијата рече дека резултатите покажуваат дека лекот треба рутински да се пропишува за лекување кардиоваскуларни болести Инјекцијата за слабеење би можела да го намали ризикот од срцев удар и да го подобри кардиоваскуларното здравје за милиони луѓе во Велика Британија, според истражувањето што би можело да биде најголем медицински напредок по статините (лекови за намалување на нивото на холестерол во крвта). Една нова студија покажа дека учесниците што земале лек семаглутид, активната состојка во брендовите како „вегови“ и „оземпик“, имале 20 отсто помал ризик од срцев и мозочен удар или смрт од кардиоваскуларни болести. Истражувањето, претставено на Европскиот конгрес за дебелина и предводено од истражувачи од Универзитетскиот колеџ во Лондон, исто така откри дека семаглутидот произведува кардиоваскуларни придобивки за неговите учесници, без оглед на нивната почетна тежина или количеството на изгубена тежина. Тоа сугерира дека луѓето што се малку дебели или што изгубиле само малку тежина може да имаат подобрени кардиоваскуларни исходи. Проф. Џон Динфилд, директор на Националниот институт за истражување на резултатите од кардиоваскуларни заболувања и главен автор на студијата, рече дека резултатите покажале дека лекот треба рутински да се пропишува за лекување кардиоваскуларни болести и дека милиони луѓе во Велика Британија би можеле да го земаат лекот во следните неколку години. – Овој фантастичен лек навистина ја менува играта. Ова истражување сугерира дека постојат потенцијални алтернативни механизми за подобрување на кардиоваскуларните исходи со семаглутид покрај губење на тежината… Јасно е дека нешто друго се случува што има корист за кардиоваскуларниот систем – рече Динфилд. Одлична студија Студијата опфатила 17.604 лица на возраст од 45 години и постари, со индекс на телесна маса поголем од 27, од 41 земја. На учесниците, кои исто така имале претходен кардиоваскуларен настан како што е срцев удар, им била дадена пропишана неделна доза од 2,5 мг семаглутид или плацебо во просечен период од 40 месеци. Од 8.803 пациенти во групата на семаглутиди, 569 (6,5 отсто) доживеале примарен кардиоваскуларен настан како што е срцев удар, во споредба со 701 (8 отсто) од 8.801 пациенти во плацебо-групата. Семаглутид под трговското име „вегови“ се пропишува во САД за губење на тежината од 2023 година. Динфилд рече дека во 1990-тите статините – лекови што го намалуваат нивото на холестерол – се сметаа за медицински напредок што е револуционерен во третманот на кардиолошката пракса и додаде дека семаглутидот може да се смета за слично револуционерен во подобрувањето на кардиоваскуларното здравје. Можни заштеди Проф. Џејсон Халфорд, претседател на Европската асоцијација за проучување на дебелината, рече дека бидејќи може да се види дека лекот го подобрува кардиоваскуларното здравје, би било економски корисно да се пропишува помасовно. – Мислам дека во следните десет години ќе видиме радикална промена во пристапот до здравствената заштита. Кога трошоците ќе се намалат, заштедите за здравствениот систем ќе бидат значителни – вели Џејсон. Според Британската фондација за срце, околу 7,6 милиони луѓе во Велика Британија живеат со болести на срцето или крвните садови. Друга студија базирана на истото клиничко испитување покажа дека учесниците на кои им пропишале семаглутид изгубиле во просек 10,2 отсто од нивната телесна тежина и 7,7 см во половината во период од четири години, додека во плацебо-групата изгубила 1,5 отсто од својата телесна тежина и 1,3 см во половината. Посебна студија што ги истражува новите инјекции за слабеење покажа дека тие може да бидат значително поефикасни од оние што се веќе достапни на пазарот. „Ретатрутид“, неделна инјекција, дејствува така што го потиснува апетитот и исто така му помага на телото да согорува повеќе маснотии, според клиничкото испитување од втората фаза. Испитувањето на 338 дебели учесници покажа дека учесниците изгубиле 24 отсто од својата телесна тежина во период од 48 недели. Истражувачите велат дека е поефективен за слабеење од „оземпик“ или „вегови“, кои дејствуваат само со потиснување на апетитот. – Пред пет или десет години не можевме да замислиме лекови што ќе предизвикаат ваков вид на губење на тежината. Испитувањето сугерира дека „ретатрутид“ сè уште не го достигнал својот врв, така што најверојатно ќе резултира со понатамошно губење на тежината, ако го дадеме овој лек уште подолго, мислам дека тоа може да доведе до губење дури на 30 отсто од телесната тежина – подвлекува проф. Навид Сатар од Универзитетот во Глазгов, кој работел на испитувања на други третмани за слабеење....

Фото: Валентин Кузан Поминав една година интервјуирајќи лекари, родители и деца што поминале низ слични искуства, за да ја напишам „Капчо и китот“ Катерина Бабкина, украинска писателка „Од каде дојде?“, прашав, отворајќи го прозорецот и шепкајќи за да не ме слушне мама. „Не знам“, шепна китот. „Веројатно ти ме измисли.“ „Нема шанси!“, реков. „Се колнам!“, рече китот. И по неколку мига тишина: „Многу сум гладен!“ Ова е само мал извадок од „Капчо и китот“, книга за деца и возрасни на Катерина Бабкина, една од најуспешните современи украински писателки. Книгата е во издание на „Артконект“, а на македонски ја преведе Калина Малеска. Промоцијата се одржа вчера, со гостување на писателката Бабкина. Книгата е поддржана од програмата „Креативна Европа“ на ЕУ и од Министерството за култура. Како се создаде „Капчо и китот“? Која Ви беше иницијалната мисла да ја спакувате оваа приказна и да им ја подарите на децата, но и на возрасните? – Во 2014 година волонтирав за „Таблеточки“ – сега една од најголемите украински добротворни фондации, која помага во борбата против педијатрискиот рак, а потоа и во мал хуманитарен проект што го водеше еден мој пријател. Посетував болници и видов многу животни ситуации во кои се ставени семејствата со болни деца. Во украинското општество постоеја многу табуа и предрасуди за ракот, што не беше корисно ниту кога станува збор за дијагностиката и соодветните лекови, ниту за собирањето средства и лобирањето промени во медицинскиот систем. Стапката на преживеани деца беше застрашувачки помала отколку во ЕУ или во САД и Канада. Сакав луѓето, барем од следната генерација, да знаат и да разберат повеќе, а не да се плашат од болните деца и нивните семејства што во животот се соочиле со рак. Поминав една година интервјуирајќи лекари, родители и деца што поминале низ слични искуства за да напишам за тоа. Која е симболиката на китот во книгата? Како избравте токму тој да биде весникот на тажната судбина на Капчо? – Китот е огромен и секогаш знаете дека е огромен, но не можете да сфатите колку е огромен додека не наидете на таков. Колку е важна фантазијата за децата, со оглед на тоа што Капчо ја има во изобилство и благодарение на неа лета во еден свет целосно различен од оној во кој живее? – Клучна. Во вашата имагинација можете да најдете инспирација, поддршка, рамнотежа, знаење и сочувство за себеси, кога некои од овие нешта недостасуваат во реалноста или кога реалноста е премногу тешка за да можете да се справите со неа. Во книгата, Капчо прави список од многу тажни нешта. Колку е тешко да се пополни списокот на тажни нешта кога си во кожата на Капчо? – Никогаш не сум била во кожата на Капчо, така што навистина не знам. За мене во последните две и пол години, дневниот список на многу тажни работи секогаш започнува со истото: војната во Украина. За мене тоа е најтажното и најнеправедното нешто во светот. Во Вашата приказна, за наратор го избравте детето. Лесно ли беше да се влезе во светогледот на децата, да се види како се перципира мајката, колку се почитуваат бабата и нејзините зборови, дела, деликатниот однос на таткото и мајката… – Па, тоа е вештерство на авторот, нели? Како што сфатив, крајот е тажен, ги соочува децата со раната смрт, со некои вистини и реалности од кои не се бега… Колку е важно смртта како тема да им се доближи на децата, но и тешката реалност на одредени семејства? – Крајот не е тажен. Видете, симболичното клише ве измамило. Кога децата ја читаат оваа книга, најчесто знаат дека Капчо оздравел бидејќи таму црно на бело пишува дека сфатил дека сосема оздравел. Но возрасните го гледаат момчето како лета кон небото на огромната риба и мислат дека тоа е тажен крај. Сепак, и покрај тоа што Капчо во книгата не умре, мислам дека е многу важно да се разговара со децата за смртта, насилството, опасноста и за болката. Не можете да ги заштитите од тие работи со тоа што ќе молчите за нив, но можете да им помогнете да развијат издржливост и да станат похрабри, пољубезни и повнимателни. Која е пораката што суптилно ја праќате преку дијалозите меѓу „Капчо и китот“? – Јас сум тука, јас сум со тебе, не си сам и има многу забавни работи и работи што предизвикуваат љубопитност, што може да се најдат во секоја ситуација. Ти си жив и присутен и животот има нешто убаво за тебе, без разлика во колку зезната состојба си....

Промовирана сликовницата „Атолото“ од Сања Михајловиќ Костадиновска, со илустрации на Андреј Марјановиќ. Сликовницата ја промовираа Маја Раванска и Иван Шопов, а настанот го модерираше Искра Димковска. „Атолото“ од Сања Михајловиќ Костадиновска и Андреј Марјановиќ, во издание на издавачката куќа „Сказнувалка“, е илустрирана збирка од осум приказни, од кои секоја носи наслов во вид на погрешно изговорен збор од дете што сѐ уште не научило правилно да зборува. Овие зборови (атолото, чоче, бица, бумбички…) функционираат како своевидни магиски формули, но во обратна насока. Обично детето е она што останува зачудено пред таинствените и неразбирливи зборови, но во „Атолото“ таа привилегија ја имаат возрасните. – Навидум едноставните приказни отвораат сериозни прашања пред читателот. Ако загребете под површината на симпатичните, забавни приказни, ќе ги пронајдете прашањата: За што служи јазикот? Колку јазици постојат во рамките на мајчиниот јазик? Каде исчезнува или се складира, можеби и сокрива јазикот на детството кога ќе пораснеме? Кои се неговата функција и моќ? Опасно ли е да се посегне по него по многу години? Верувам дека ова е и бунтовничка книга, книга за правото на понекогаш бељаџиското дете да има свој, посебен јазик (создаден можеби полуслучајно и полунесвесно), за правото преку тој свој јазик да се брани сопствената детска гледна точка, а на крајот на краиштата да се создаде и свој, посебен свет, отаде границите на јазикот – вели писателот Иван Шопов. Сања Михајловиќ е докторка по книжевни студии на Универзитетот „Комплутенсе“ во Мадрид, со одбранета теза насловена „Градот Мадрид како плурален простор. Од провинцијалецот до имигрантот: нарации на другиот“, и е доцентка по шпанска книжевност на Катедрата за романски јазици и книжевности, Филолошки факултет „Блаже Конески“ – Скопје. Андреј Марјановиќ е дипломиран ликовен уметник на Факултетот за ликовни уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, на отсекот графика и графички дизајн, а потоа на ИТ-академијата „Александрија“ завршил студии по веб-дизајн. Се занимава со графика, сликарство, скулптура, инсталација, стрип, графити, фотографија, анимација, видео, електронска музика и мултимедијални проекти....

Фото: Пиксабеј Истражувачите веруваат дека со дополнително ладење на системот, нивната платформа може да ги надмине најчувствителните атомски гравиметри, инструменти што користат атомско однесување за прецизно мерење на гравитацијата Тимот предводен од Џејсон Твамли, истражувач во теоретската физика на квантната наука и технологија на Институтот за наука и технологија во Окинава, Јапонија, успешно реализира левитација без користење надворешен извор на енергија. За да успее во тоа, тимот разви нов материјал. Предметите направени од суперспроводливи или дијамагнетни (оние што можат да бидат одбиени со магнетно поле) материјали може да лебдат над магнетот. Овој принцип се користи и во магнетната левитација, каде што суперспроводливите магнети создаваат силно магнетно поле, а дијамагнетните материјали левитираат, дозволувајќи им на објектите, како што се возовите, да се движат со големи брзини. Технологијата може да се користи и за дизајнирање низа напредни сензори за секојдневна употреба и за унапредување на науката. Лабораторијата на Твамли користи пловечки материјали за да направи осцилатори, кои може да се користат за развој на ултрачувствителни сензори. Работата на овие осцилатори без употреба на надворешни извори на енергија може да ја олесни нивната имплементација. Сепак, тие се соочија со голем број предизвици. Тие имаа цел да создадат платформа „без триење“, но системот ќе изгуби енергија со текот на времето без надворешен извор на енергија. Тоа е познато како „вртлива амортизација“, бидејќи надворешните сили предизвикуваат осцилирачкиот систем да губи енергија. Друга пречка што треба да се надмине би била минимизирање на кинетичката енергија на системот. Тоа е неопходно бидејќи може да ја подобри чувствителноста на системот доколку се користи како сензор. За да го постигнат тоа, истражувачите се фокусираа на развој на нов графитен материјал. Како една од најстабилните форми на јаглерод, графитот е добар спроводник на електрична енергија. Со хемиско обложување на микроскопски графитни сфери со силика и мешање со восок, тимот го претвори графитот во изолатор. Оваа промена помага да се намалат загубите на енергија, овозможувајќи му да левитира во вакуум. Во експерименталното поставување, истражувачите постојано го следеа движењето на платформата. Тие користеле клипна магнетна сила за придушување. Всушност, тимот можеше да го олади неговото движење, а со тоа да го забави и него. Истражувачите веруваат дека со дополнително ладење на системот, нивната платформа може да ги надмине најчувствителните атомски гравиметри, инструменти што користат атомско однесување за прецизно мерење на гравитацијата....

Фото: Пиксабеј Експлозијата што се случува еднаш во животот во системот Т коронае борелис ќе се појави како нова ѕвезда што силно ќе засвети на ноќното небо, пред да избледи и да исчезне повторно во следните 80 години. Не е лесно да се предвиди кога ќе се случи настанот, но се смета дека тоа би можело да се случи во кое било време пред септември. – Небесниот танц меѓу две ѕвезди оддалечени 3.000 светлосни години ќе резултира со експлозија толку сјајна што ќе биде видлива со голо око со денови – објавија астрономите од универзитетот „Нотингем Трент“. Професорот Даниел Браун објаснува дека овој небесен настан се нарекува „Нова“, кога осветленоста на ѕвездата брзо се зголемува. Според него, не е лесно да се предвиди кога следува тој настан, но верува дека тоа би можело да се случи до септември. – Ние сме возбудени што ќе видиме т.н. нова ѕвезда на небото – рече Браун, посочувајќи дека Т коронае борелис всушност не е една ѕвезда, туку две ѕвезди што орбитираат една околу друга. Она што го прави овој пар толку извонреден е тоа што одвреме-навреме ја зголемува својата светлина толку многу што станува лесно видлива за нас. Помасивната ѕвезда во парот е бело џуџе, во обем колку нашата Земја, кое може да има иста маса како и нашето Сонце. Придружникот во тој пар е стар црвен џин, кој се шири и го депонира својот материјал на белото џуџе. – Приближно на секои 80 години белото џуџе собира доволно материјал за да се запали во термонуклеарна експлозија и во голема мера да ја засили својата светлина. Сега е време за уште една таква експлозија, чија светлина, едвај видлива со телескоп на темното небо, ќе се зголеми колку онаа на ѕвездите во системот Плаг и ќе биде видлива за голо око дури и на загадено небо. „Нова“ ќе стане видлива во близината на соѕвездието Херкулес – вели Браун. Астрономите објаснуваат дека оваа „Нова“ во суштина е како водородна бомба....

Францускиот институт во Скопје и „Танц фест“, по повод отворањето на прославата на 50 години постоење на Францускиот институт во Скопје и затворањето на јубилејното 20-то издание на „Танц фест“, организираа ексклузивно гостување на француската театарска група „Кафиг“ со танцовиот перформанс „Мозаик“. Кореограф на претставата е Мурад Мерзуки, еден од најзначајните кореографи со светско реноме денес, кому француската влада му ја довери кореографијата на официјалната церемонија на отворање на Олимписките игри 2024, насловена „Танцот на игрите“. Всушност, по огромниот успех на танцовиот перформанс „Пиксел“ во 2017 година во рамките на „Танц фест“, Мурад Мерзуки и групата „Кафиг“ се враќаат во Скопје со нивниот најнов танцов спектакл „Мозаик“. Во текот на изминатите триесетина години Мурад Мерзуки вистински придонесе кон развојот на хипхопот и го зацврсти местото на овој танц во светот на современата кореографија. Низ бокс, циркуски точки, класична музика и воздушни танци, патувајќи од една креација кон друга, публиката е принесена во нов универзум, кој сам по себе е единствен, поетски и визуелен. Секоја танцова точка е производ на навидум неочекувани танцови средби. Секој на свој начин се движи по патеките, ги заобиколува клишеата, ги надминува естетските граници и ги открива новите перспективни на хипхопот. Во 2022 година, откако го завршува мандатот на раководител на Националниот кореографски центар во Кретеј и Вал-де-Марн, Мерзуки предлага танцов приказ на неговата уметничка кариера, поканувајќи триесетина танчари од групата „Кафиг“ за да изведат извадоци од неговите танцови претстави, кои на ваков начин се слеани во едно дело и кои за првпат ќе бидат изведени на сцена. Насловот на ова дело е „Мозаик“. Уметничкиот преплет, насловен „Мозаик“, во суштина ги содржи најдобрите точки од неговиот репертоар, а во него Мерзуки се појавува како создавач алхемичар. Всушност, тој поведен од желбата што повеќе да ѝ се доближи на публиката, го создава овој единствен танчарски перформанс. Со петмина изведувачи на сцена, ова кореографско „универзално“ парче е „дизајнирано“ да му се приспособи на каков било тип на сцена, како на затворено, така и на отворено, но и да се изведува во простории што не се исклучително танцови сали. Во фоајето на МНТ исто така ќе биде поставена и ретроспективната изложба „50 години Француски институт во Скопје“, која го прикажува дејствувањето на Францускиот институт во текот на изминатите педесет години....

Фото: МИА / Архива Управниот суд синоќа ги одби како неосновани сите седум тужби од коалицијата Европски фронт против решенијата на Државната изборна комисија (ДИК) за прегласување на парламентарните избори. Со одлуките на Управниот суд се потврдуваат решенијата на ДИК за прегласување во шест избирачки места во петтата изборна единица и едно во шестата изборна единица. Според Изборниот законик, доколку одлуката за прегласување на едно избирачко место може да влијае на конечните резулатите од изборите, ДИК ќе организира повторно гласање 14 дена од одржувањето на изборите, односно на 22 мај. Коалицијата Европски фронт поднесе седум тужби против решенија на ДИК на парламентарните избори. За сите беа оформени предмети и закажани во текот на вчерашниот ден....

Фото: Пиксабеј Од Форумот на скриени шампиони Кина-Германија (Кина-Европа) во 2024 година одржан во Пекинг Кинеско-германската зона за економска и технолошка соработка меѓу Пекинг привлече повеќе од 100 германски претпријатија, достигнувајќи годишна индустриска скала од 40 милијарди јуани (околу 5,53 милијарди американски долари), беше истакнато на форумот одржан во Пекинг. – Во вторникот во Пекинг заврши Форумот на скриени шампиони Кина-Германија (Кина-Европа) во 2024 година, откако беше презентиран трендот на развој на соработка помеѓу кинеско-германските (европски) скриени шампиони и иновативните кластери на мали и средни претпријатија (МСП). Поимот скриени шампиони се однесува на многу успешни, но помалку познати мали и средни претпријатија што се глобални лидери во однос на уделот на пазарот во нивните соодветни сектори. Германија сега може да се пофали со околу 500 скриени шампиони. Присутните на форумот рекоа дека сметаат дека економската и технолошката кинеско-германска соработка е модел за глобална соработка. Претставниците на кинеско-германските индустриски паркови лоцирани во кинеските региони како што се Пекинг, Таиканг, Кингдао, Вухан и Хефеи потпишаа иницијатива за време на настанот, чија цел е да се интегрираат екосистемите за соработка низ различни региони и индустрии. Со вкупна инвестиција од 5 милијарди евра (околу 5,4 милијарди американски долари), зоната за демонстрација на економската и технолошката соработка меѓу Кина и Германија се смета за клучна порта за кинеско-германската соработка во Пекинг....

Фото: ЕПА Трговијата на Кина со членките на БРИКС: Трговијата на Кина со другите членки на БРИКС достигна 1,49 трилион јуани (околу 209,7 милијарди американски долари) во првиот квартал, што е за 11,3 отсто повеќе на годишно ниво, според царинските власти. Трговската вредност изнесува 14,7 отсто од вкупната надворешнотрговска вредност на нацијата во истиот период, соопшти Генералната царинска управа (ГАЦ). Трговија на Кина со Бразил, Русија, Индија… Меѓу членките на БРИКС, извозот на Кина во Бразил и увозот оттаму се зголемија за 25,7 отсто и 30,1 отсто на годишно ниво, соодветно, во првиот квартал. Трговијата меѓу Кина и Русија продолжи да се зголемува со текот на времето, што се карактеризира со раст на производите со кои се тргува како што се енергијата и автомобилите, како и општите машини и опрема, според ГАЦ. Трговската размена меѓу Кина и Индија порасна за 8,5 отсто во првиот квартал, што бележи раст во пет последователни квартали. Обем на трговија на Кина со африканските земји Во меѓувреме, Јужна Африка како најголем трговски партнер на Кина во Африка, 14 последователни години, забележа силен раст во својата трговија со Кина. Во текот на првиот квартал, извозот на Кина во Јужна Африка изнесуваше 35,11 милијарди јуани, додека нејзиниот увоз од африканската нација изнесуваше 66,46 милијарди јуани, соопшти ГАЦ. Кина оствари и практична соработка со Египет и Етиопија во областа на инфраструктурата, додека во првиот квартал кинескиот извоз на договорени проекти во двете горенаведени земји постигна брз раст, според ГАЦ. Обем на трговија на Кина со Блискиот Исток Податоците на царината покажаа дека Кина одржува добра соработка со Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати во областа на енергетската трговија. Двете земји беа меѓу првите 10 извори на енергетски производи увезени во Кина во првиот квартал. Во меѓувреме кинеските производи беа популарни во Иран, при што извезената стока од Кина купена од иранскиот пазар порасна за 15,2 отсто на годишно ниво во првиот квартал, покажуваат податоците. Вредноста на трговијата со стоки меѓу земјите на БРИКС е 20 отсто од вкупната светска вредност Лиу Далианг, директор на Одделот за статистика и анализа на ГАЦ, рече дека вредноста на трговијата со стоки меѓу земјите на БРИКС изнесува околу 20 отсто од вкупната светска вредност. – Останува голем потенцијал за раст на трговијата меѓу земјите на БРИКС и се очекува блокот да стане „забрзувач“ за глобалното економско закрепнување и трговскиот развој – рече тој. БРИКС е акроним за механизам за соработка на новите пазари, кој првично ги вклучуваше Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка. На 1 јануари 2024 година, Саудиска Арабија, Египет, Обединетите Арапски Емирати, Иран и Етиопија му се приклучија на БРИКС....

ВЕЛОСИПЕДИЗАМ – ЏИРО Д`ИТАЛИЈА Алафилип славеше на 12-та етапа, Погачар и понатаму води Французинот Жулиан Алафилип го издржа нападот на групата што го следеше по огромното бегство и ја оствари првата етапна победа на 107-то издание на престижната велосипедската грантур-трка Џиро д’Италија, триумфирајќи во 12-та етапа. Патеката од 193 км имаше доволно искачувања за да им оневозможи на спринтерите да го стигнат Алафилип, кој се одвои од водечката група на повеќе од 100 км до целта, пишува „Би-би-си“. Алафилип, кој беше блиску до победа во шестата етапа, прво ѝ се приклучи на почетната група од 40 возачи, а потоа се оддалечи со Италијанецот Мирко Маестри. – Отсекогаш верував дека можам да победам, но до последните километар морав да возам со полн гас оти следачите беа блиску зад мене. Мојот сон беше да освојам етапа на Џиро д’Италија. Тоа ме прави среќен и е значајна победа за мене – рече Алафилип. Словенецот Тадеј Погачар заврши во пелотонот за да ја задржи розовата маичка за водечки велосипедист во генералниот пласман, а Колумбиецот Даниел Мартинез остана втор (2:40 минути зад водечкиот), додека Велшанецот Герент Томас е трет (2,56 минути). На тринеделната трка годинава учествуваат 22 тима, со вкупно 176 велосипедисти, патеката е долга 3.400,8 км, а просечната должина на една етапа е 161,9 км. Лани победи Словенецот Примож Роглич. Г.И. Заеднички стратегиски план на ФИА и Ф1 Формула 1 (Ф1) во сопственост на Либерти медија и управното тело на Светска автомобилистичка федерација (ФИА) се префрлија на ресетирање на нивните односи со најавата за заеднички стратегиски план за раст на спортот во светот. Двете страни издадоа соопштение пред утрешната трка за големата награда на Емилија Ромања (Италија), првата трка од европската сезона, прогласувајќи дека шампионатот, сега со рекордни 24 трки, никогаш не бил посилен, пишува агенцијата „Ројтерс“. – ФИА и Ф1 се посветени на постигнување најдобри резултати за целиот спорт. За таа цел, двете страни развиваат нов стратегиски план, кој ќе ни овозможи да ги искористиме можностите и дополнително да го подобриме потенцијалот за Ф1 – се наведува во соопштението на двете страни, иако не беа дадени детали за планот, но упатените велат дека работите се движат во вистинска насока, со заемно фокусирање на големите прашања, пишува „Ројтерс“. Менаџментот на Ф1 ги има стогодишните комерцијални права на шампионатот, почнувајќи од 2001 година, додека ФИА е одговорна за правилата и за безбедноста, како и за техничкиот персонал, пишува „Ројтерс“. Г.И....

Герт Вилдерс / Фото: ЕПА „Не заборавајте: еден ден ќе станам премиер на Холандија. Со поддршка од уште повеќе Холанѓани“, рече Вилдерс откако неволно се повлече. „Ако не утре, тогаш задутре. Затоа што ќе се слушнат гласовите на милиони Холанѓани“ Шест месеци откако Герт Вилдерс извојува неверојатна изборна победа, скараните политичари конечно постигнаа договор во средата (15 мај) за коалициска влада, рече холандскиот екстремно десничарски водач, кој нема да биде премиер. – Имаме договор на преговарачите – рече Вилдерс, кој неволно се согласи да се откаже од својот сон да ја води петтата по големина економија во Европската Унија во услови на широкораспространета нелагодност поради неговите антиисламски, антиевропски ставови. Не беше јасно кој ќе биде премиер што ќе ја предводи десничарската коалициска влада и ќе го замени Марк Руте, кој речиси сигурно ќе биде избран за нов генерален секретар на НАТО. – Разговорите за премиер ќе се одржат подоцна – изјави Вилдерс за новинарите. Сепак, главниот претендент се чини дека е поранешниот министер за образование и внатрешни работи Роналд Пластерк, кој исто така одигра клучна улога во надгледувањето на првичните разговори. Подоцна во средата пратениците на четирите партии дадоа одобрение за договорот, чии детали не беа веднаш достапни. Во март четирите партии се согласија да се стремат кон делумно технократска влада составена од 50 отсто политичари и 50 отсто од надвор од политиката. Последен пат Холандија имаше ваква „експертска“ влада во 1918 година и не е јасно како ќе функционира повеќе од сто години подоцна. По маратонските разговори во вторникот, Вилдерс рече дека би бил „историски ден“ доколку неговата екстремно десничарска Партија на слободата (ПВВ) за првпат учествува во холандската влада. Екстремната десница победи на изборите низ Европа, но се бореше да ги претвори гласовите на власт, бидејќи другите партии одбиваат да соработуваат со нив. – Тоа е загрижувачки ден. Сега имаме радикална десничарска партија под Вилдерс, која се наоѓа во центарот на моќта во Холандија – рече опозицискиот лидер Франс Тимерманс од сојузот Зелени-левичарски. МАЛКУ ПОДОЛГО СЕ СОЗДАВАШЕ НОВАТА ВЛАДА Вилдерс, понекогаш наречен холандски Трамп, омекна некои од своите политички позиции, но неговиот изборен манифест сè уште бара забрана на Куранот и џамиите. По освојувањето на најголемиот дел од гласовите на изборите, Вилдерс се подготвуваше да биде првиот екстремно десничарски премиер на земјата, но барем еден од неговите коалициски партнери се закани дека ќе го торпедира договорот во тој случај. – Не заборавајте: еден ден ќе станам премиер на Холандија. Со поддршка од уште повеќе Холанѓани, Ако не утре, тогаш задутре. Затоа што ќе се слушнат гласовите на милиони Холанѓани – рече Вилдерс откако неволно се повлече. Коалициските разговори – меѓу ПВВ на Вилдерс, партијата на фармерите БББ, либералната ВВД и новата антикорупциска партија НСЦ – беа раздвоени, а не помогнаа со снајперите на социјалните мрежи од сите страни. Во февруари шефот на НСЦ, Питер Омцигт, ненадејно ги напушти разговорите, наводно поради несогласувања околу јавните финансии, но беше познат и по тоа што имаше голема загриженост за поекстремните политики на Вилдерс. Запрашан зошто беа потребни речиси шест месеци за да се формира влада, Омцигт се насмевна и рече: „Па, тоа е малку приказната за формирањето на оваа влада. Секоја фаза траеше само малку подолго отколку што мислевме, но тоа е нормално“. Тоа стана нешто како традиција за формирањето на холандските влади долго време. На последната влада на Руте ѝ беа потребни 271 ден да се формира. Најстрога политика за азил, ќе има насилни депортации Новодоговорената холандска коалициска влада во четвртокот, на 16 мај, ја предложи „најстрогата“ политика досега за азил, вклучувајќи и откажување од правилата на Европската Унија, и вети дека ќе го испита преместувањето на нејзината израелска амбасада во Ерусалим. Коалицискиот договор од 26 страници се појави рано во четвртокот, по шестмесечни исцрпувачки разговори меѓу четири партии по неверојатната изборна победа на лидерот на екстремната десница Герт Вилдерс. Страните рекоа дека ќе поднесат барање до Европската комисија за откажување од европската политика за азил „што е можно поскоро“, се наведува во договорот. Луѓето без валидна дозвола за престој ќе бидат депортирани „на сила доколку е потребно“, се истакнува во извештајот. Во однос на надворешната политика, страните се обврзуваат да ја задржат Холандија како „конструктивен партнер“ во ЕУ и да ја поддржат Украина „политички, воено, финансиски и морално“. Поконтроверзно, договорот бара да се испита идејата за преместување на холандската амбасада во Израел од Тел Авив до Ерусалим. „Земајќи ги предвид решенијата за израелско-палестинскиот конфликт и дипломатските интереси, ќе испитаме кога амбасадата може да биде преместена во Ерусалим во соодветно време“, се наведува во извештајот....

Фото: ЕПА Сместувајќи се во кадифениот комфор во кабината на своето возило, возачот Лиу му се обраќа на елегантниот екран на контролната табла: „Симо, уште колку имам за да стигнам дома?“ „Имате еден час патување“, одговара вградениот интелигентен систем поддржан од големиот јазичен модел (ЛЛМ), програма напојувана од вештачка интелигенција (ВИ) што може да препознае и генерира мултимедијален текст. „Те молам, активирај ја домашната клима и спупшти ги завесите 30 минути пред моето пристигнување“. „Потврдено“ Една од многуте причини за динамичниот економски раст на Кина Горниот наратив е сценарио што се одвива во „џијуе“, интелигентно возило поддржано од „Џили авто“, истакнат кинески производител на автомобили, во соработка со „Јијан“, ЛЛМ-платформата на Баиду. И покрај сложеноста на преклопувачките гласови, симултаните команди или тековните разговори, паметниот гласовен систем може вешто да ги препознае и да одговори на уникатните барања на командантот. – Стапката на неговото прифаќање достигна импресивни 98 проценти кај сопствениците на автомобили, кои во просек го користат системот повеќе од 60 пати дневно – рече Ксиа Јипинг, извршен директор на „Џијуе авто“. Видете, кажете и – готово… командата е извршена Постигнувањето на ова ниво на софистицираност за паметни кокпити е целта на кинеската автомобилска индустрија. Конкурентната предност на Кина на автомобилскиот пазар не е резултат само на нејзиниот растечки сектор на нови енергетски возила (НЕВ). Брзиот напредок во паметните способности на овие возила е еднакво клучен за обезбедување на таа предност. Кина е посветена на зајакнување и издигнување на својот авангарден статус во секторот на интелигентно поврзани и нови енергетски возила, според годинешниот владин извештај за работа. Автомобилскиот пејзаж на Кина сега е збогатен со интеграција на модели со вештачка интелигенција од големи размери, заеднички напор помеѓу водечките технолошки фирми и производителите на автомобили. За тоа, истакнатите технолошки фирми создадоа модели како што се Пангу на „Хуавеј“, Јијан на „Баиду“ и Ксинхуо на „Ајфлајтеј“. Производителите на автомобили исто така направија чекори со својата архитектура, вклучувајќи ги Џуанџи на БЈД и Лингкси на „Експенг“. Сега, повеќе од десет кинески бренда на возила го прифатија овој технолошки скок, вградувајќи напредни модели со вештачка интелигенција во својата постава. Од електрификација до автомобилска интелегенција – Автомобилите, кои служат како терминал што користи плејада на најсовремени технологии, еволуираа од електрификација до интелигенција и се подготвени беспрекорно да се интегрираат во пошироката транспортна инфраструктура во иднина – рече Фанг Јунжу, основачот на „Хозон авто“, кинески стартап за електрични автомобили. Претходно возачите требаше да им издаваат директни команди на своите гласовни асистенти, како „активирање на климатизацијата“. Но, сега, со вградувањето напреден модел со вештачка интелигенција, доволна е едноставна изјава како: „Малку ми е ладно“. Софистицираната вештачка интелигенција, демонстрирајќи разбирање што потсетува на човечкото сознание, може да одговори на потребите на возачот со извршување низа дејства. Тоа вклучува затворање на прозорците, приспособување на климатизацијата на навикната температура на возачот и приспособување на вентилаторот на вообичаената поставка. Давање команди на возилото и во отсуство на интернет-конекција – Во минатото процесот на препознавање глас вклучуваше анализа на податоци во облакот проследено со преземање на возилото. Сега задачата може да се изврши офлајн, транзиција што им овозможува на возачите беспрекорно да управуваат со своите возила дури и во отсуство на интернет-конекција – рече Ксија. Интелигенцијата во автомобилите не е ограничена само на паметни кокпити. Кинеските производители на автомобили направија значаен чекор напред со интегрирање на моделот со вештачка интелигенција низ целиот спектар на интелигенција на возилата за да постигнат сеопфатно и вертикално усогласување на апликациите во повеќе сценарија....

Денеска на програмата е деветтото коло, по кое ќе се знаат новите шампиони ШАХ – ОТВОРЕНО ПРВЕНСТВО НА МАКЕДОНИЈА Отвореното првенство на Македонија во шах, кое се игра во Скопје, влегува во својата завршна фаза, се одиграа партиите во седмото коло, во кое играчите на ШК Алкалоид имаа забележителни настапи. На првата табла, веќе три кола во низа, дуелите што се дерби на колото завршуваат со поделба на поенот, па така беше и во партијата помеѓу ФМ Андреј Велјаноски (2.290 рејтинг-поени) и ИМ Филип Панчевски (2432). Панчевски се одлучи за Сицилијанска одбрана, но иако имаше мала позициска предност во почетокот, сепак, не беше доволно прецизен во натамошниот тек и понуди реми, кое противникот го прифати. Изненадувањето на денот се случи на втората табла, каде што ИМ Емил Ристески (2.365) загуби од Антон Златков (2.257), па дојде до нивна ротација на врвот и сега Златков е водечки на табелата. На третата табла ИМ Тони Лазов (2.358) освои цел поен во дуелот со Горан Главинац (1.993) и се врати во водечката група шахисти на две кола до крајот на првенството. Членот на ШК Алкалоид се соочи со Петрова одбрана, која води кон таканаречена Руска партија, чија репутација е дека води кон реми-позиција. Поради тоа ИМ Лазов направи транспозиција во отворањето со четири скокачи, па откако двајцата влегоа во изедначена средишница, успеа да спроведе стратегија и позициски да го надигра противникот. Неговиот белополен ловец од најслаба фигура на таблата, поради пионите кои, исто така, беа на бели полиња, по неколку маневри стана клучен за плетење матна мрежа, а на крајот Лазов понуди жртва на топ, кога ривалот одлучи дека е време да се предаде. Стојан Велкоски (2.016) и Филип Михов (2.225), кои потекнуваат од младинскиот погон на македонскиот најтрофеен клуб, ремизираа во своите дуели со ветераните, ФМ Љубомир Илиќ, односно Миле Трајковски (1.719), со што имаат по 4,5 бода на своето салдо и се на делба од 9-то до 18-то место. На првенството за шахистки, ЖИМ Габриела Коскоска (1.993) ја прекина победничката низа на Леа Ефтовска (1.797), која блескаше во првиот дел од турнирот. Откако во претходните дуели со ривалките за висок пласман Коскоска имаше црни фигури, овој пат таа ја имаше предноста на почетниот потег и успеа да ја претвори во победа, со која изби на чело на табелата. Повеќекратната шампионка, членка на ШК Алкалоид има шест бода од седум кола, а следуваат Ефтовска и Моника Жежовска (1.868) со по 5,5 поени. Позначајни резултати, 7. коло, опен: ФМ Велјаноски – ИМ Филип Панчевски реми, АФМ Антон Златков – ИМ Емил Ристески 1-0, ИМ Тони Лазов – Горан Главинац 1-0, ФМ Дејан Динев – ФМ Роберт Велески реми, ИМ Никола Николовски – ФМ Александар Кралевски 1-0, Миле Трајковски – Филип Михов (2.225) реми итн. Табела: АФМ Златков 6, ИМ Лазов, ИМ Панчевски и Велјаноски сите со по 5,5 поени… Позначајни резултати, 7. коло, жени: Бонита Јакимова – Моника Жежовска (1.868) 0-1, Кајла Брнс – Инџи Ајрадиноска 0-1, ЖИМ Габриела Коскоска – Леа Ефтовска 1-0, Елисавета Брнс – Драгана Николовска 0-1, Наде Смилевска – Лиле Аларова реми итн. Табела: ЖИМ Коскоска 6, Ефтовска и Жежовска со по 5,5 поени… Г.И....

Електричната енергија во Македонија се произведува главно во термоенергетски објекти – термоелектрични централи, кои како примарни енергетски извори користат лигнит, мазут и природен гас. Но и хидроцентралите исто така зафаќаат важно место и како инсталиран капацитет и според производството на електрична енергија. Паралелно со тоа функционираат и електроцентрали што се базираат на обновливи извори на енергија, вклучувајќи ги енергијата на вода (мали хидроцентрали) и на ветер, сончевата енергија, биомасата и биогасот. Битно е дека трендот на производство на домашна енергија е во подем Македонија и производството на енергија од обновливи извори Уделот на глобалната електрична енергија обезбедена од обновливите извори на енергија се зголеми на рекордни 30,25 отсто во 2023 година, бидејќи растот на ветерот и сончевата енергија продолжува далеку да го надминува оној на фосилните горива. Енергетскиот аналитички центар „Ембер“ верува дека трендот ќе се забрза во 2024 година, бидејќи растот во секторот за чиста енергија продолжува, додека оној на фосилните горива опаѓа. Порастот на обновливите извори на енергија е делумно поттикнат од зголемувањето на бројот на соларни фарми што се градат, чии трошоци драстично опаѓаат благодарение на агресивното намалување на трошоците од страна на кинеските производители. Индикаторите што ги дава Меѓународната агенција за енергија (IEA), како што вели Ристо Филкоски, професор на Институтот за термичко и енергетско инженерство при Машинскиот факултет, се најрелевантен извор од кој може да се види по ковид-кризата примената на повеќето ресурси (обновливи и необновливи, освен течните горива) за вкупно снабдување со енергија, како и за производство на електрична енергија бележи пораст. – Дури и потрошувачката на јаглен во последниве три години повторно расте, поради значително зголемената побарувачка во повеќе големи азиски земји (Индија, Индонезија, Виетнам, Бангладеш и др.), кои постојано градат и нови исклучително високоефикасни блокови на јаглен со огромен капацитет. Патем, тоа се држави што бележат и високи стапки на пораст на економските активности и имаат растечки потреби за енергија. Порастот на учеството на инсталирани капацитети на сончева и ветерна енергија е несомнен, но нивното учество во производството, односно покривањето на енергетските потреби во целина сѐ уште е многу мало. Доколку во одредени временски периоди делот на обновливи извори на енергија (ОИЕ) во производството на електрична енергија достигнува околу 30 отсто, тоа најмногу се должи на хидроенергијата и на поволни метеоролошки услови – објаснува Филкоски. Што се однесува на порастот на капацитетот на инсталирани енергетски постројки засновани врз обновливи извори на енергија, како што додава професорот, трендот и кај нас не е многу различен од генералниот тренд во многу земји во светот. – Добро е познато дека електричната енергија во Македонија се произведува главно во термоенергетски објекти – термоелектрични централи, кои како примарни енергетски извори користат лигнит, мазут и природен гас. Хидроцентралите исто така зафаќаат важно место и како инсталиран капацитет и според производството на електрична енергија. Паралелно со тоа, функционираат и електроцентрали што се базираат на обновливи извори на енергија, вклучувајќи ги енергијата на вода (мали хидроцентрали) и на ветер, сончевата енергија, биомасата и биогасот – истакнува Филкоски. Вкупниот инсталиран капацитет (електрична моќност) на електроцентралите во Македонија во 2022 година изнесувал 2266 MW со 45,63 отсто термоелектроцентрали, 31,73 отсто хидроелектроцентрали, 12,68 отсто комбинирани постројки за производство на електрична и топлинска енергија и сите преостанати со 9,99 отсто (фотонапонски или фотоволтаични централи 6,36 отсто, ветерни централи 3,21 отсто, биогасни централи 0,40 отсто). – Веќе во 2023 година порастот на инсталирани фотонапонски централи води до нивно учество од 19,22 отсто, а пропорционално опаѓа учеството на другите постројки. Значи, во земјава заклучно со крајот на 2023 година има околу 506 MW инсталиран капацитет на фотонапонски постројки. Така, бројот на инсталирани фотонапонски постројки во 2022 година изнесувал 472 со вкупно инсталиран капацитет од околу 140 MW, додека веќе до крајот на 2023 година бројот нараснува до речиси 1.000 PV постројки. Притоа, многу добро е тоа што многу индустриски капацитети, комерцијални и субјекти од јавниот сектор си го најдоа својот интерес да инсталираат фотонапонски системи, некои само за сопствени потреби, а некои и поврзани на мрежата – појаснува Филкоски. Меѓутоа, според него, едно е уделот на постројката како инсталиран капацитет со одредена излезна моќност, а сосема друго е колкаво е учеството на одделни постројки во производството на електрична енергија. Така, во 2022 година „класичните“ термоцентрали и понатаму доминираат во производството на електрична енергија со учество од 53,9 отсто. На второто место се хидроелектроцентралите со 24,8 отсто, додека комбинираните постројки за производство на електрична и топлинска енергија, кои, исто така, се термоцентрали, учествуваат приближно со 17,2 отсто од вкупното производство. Постројките засновани врз другите извори – сончева енергија, ветерна енергија, биогас во 2022 година учествуваат во произведеното со околу 4,18 отсто. Освен тоа, да не заборавиме, Македонија увезува електрична енергија во просечен износ од 20-30 отсто. Ситуацијата во 2023 година оди во насока на одреден пораст на учеството на постројките на обновливи извори на енергија: хидроцентрали 25,15 отсто, фотонапонски 4,55 отсто, ветерни 2,51 и постројки на биогас 0,95 отсто. – Причините за диспропорцијата помеѓу учеството во инсталираниот капацитет и производството кај постројките на обновливи енергетски ресурси во однос на класичните и комбинираните термоенергетски постројки се должат на тоа што обновливите ресурси, поточно сончевата и ветерната енергија се карактеризираат со променливост, нестабилност и непредвидливост – укажува професорот. Според него, може да се констатира дека учеството на обновлива енергија во делот на производство на електрична енергија во Македонија во актуелната состојба изнесува околу 30 отсто, но тука е доминантен делот на хидроцентралите. За очекување е дека и понатаму ќе има пораст на инсталираните капацитети засновани врз ОИЕ, иако веројатно трендот на изградба на нови капацитети нема да оди според таква нагорна линија како во претходниве години. – Притоа, неколку фактори играат важна улога, како што се цените на самите постројки и инсталации, но и цената на електричната енергија, така што постепено и пазарните законитости ќе го направат своето. Во наредниот период, берзанската цена на електричната енергија веројатно барем уште одредено време ќе остане тешко предвидлива, но секако ќе има периоди кога таа ќе има вредност нула (големо производство, мала потрошувачка) – нагласува Филкоски. Како што вели тој, постојат многу објекти за кои фотонапонските системи се навистина добро решение за намалување на сметките за електрична енергија. Пред сѐ, тоа се јавните институции, комерцијални, фабрички и други објекти за кои е карактеристично работење во дневни услови, но и кај многу други објекти би можеле да се искористат придобивките на сончевата енергија. – Сепак, мора да се има предвид и она што го викаме базна енергија – којашто ни е потребна за континуирано функционирање на општеството (и дење и ноќе, кога е топло и кога е студено, кога е сончево, но и кога врне итн.), а и неопходноста од т.н. балансирање помеѓу побарувачката и производството на електрична енергија. Тоа е едно од потешките прашања кај енергетските системи, со оглед на тоа дека електричната енергија е висококвалитетна форма на енергија, но има еден голем недостаток – засега како што стојат работите, таа треба да се произведе или да се доведе од некаде тогаш кога ни е потребна, но и да се потроши тогаш кога се произведува. Проблемот на складирање на енергијата останува отворен, па иако има одредени решенија (пумпно-акумулациски хидроцентрали, батериски системи за мали капацитети итн.), сепак ова засега е голем и многу сериозен предизвик и ограничувачки фактор во енергетиката, кој сѐ повеќе ќе доаѓа до израз со зголеменото учество на постројки засновани врз обновливи извори на енергија во системот – објаснува професорот. Тој укажува дека во Македонија е потребно да се работи паралелно во неколку насоки: изградба на нови комбинирани термоенергетски постројки на природен гас (за постепена замена на блоковите на јаглен и мазут), поврзување на гасоводниот систем со соседните, изградба на пумпно-акумулациска хидроцентрала, развој и модернизација на електропреносната и дистрибутивната мрежа за да се подготви за поголемо прифаќање на постројки на ОИЕ, подобро поврзување со електроенергетските системи со соседните земји (за да можат да си „помагаат“ во одредени ситуации на проблематична понуда и побарувачка!) итн. – Во тој домен треба да се дефинираат соодветни модалитети и начини што ќе се преточат во регулатива и мерки за поддршка на системи со ОИЕ, но такви што ефектите и придобивките ќе ги почувствува најголемиот дел од населението, а не само повластени поединци. Во повеќе европски земји веќе се развиени концепти на енергетски задруги и други начини за учество на локални заедници, вклучувајќи и училишта, општински објекти и сл. во изградба и користење енергетски постројки, на пример фотоволтаични системи – истакнува Филкоски. Според него, енергетската транзиција треба да се одвива со промислен и одмерен интензитет, водејќи се, на прво место, според интересите на населението на Македонија. Притоа, постројките засновани врз обновливи и поодржливи енергетски ресурси треба природно да си го заземат своето место во енергетскиот систем. Замената на старите термоенергетски блокови со нови комбинирани постројки на природен гас треба да се спроведе заради подобрување на ефикасноста, поедноставно управување и значително помалото локално и регионално влијание врз околината....

Фото: ЕПА Важно е да се напомене дека од вкупно 175 милијарди долари, само 107 милијарди долари директно ѝ помагаат на владата на Украина. Поголемиот дел од остатокот финансира различни активности на САД поврзани со војната во Украина, а мал дел ги поддржува другите погодени земји во регионот Секоја година Соединетите Американски Држави им испраќаат милијарди долари помош – многу повеќе од која било друга земја – на корисниците низ светот во остварување на своите безбедносни, економски и хуманитарни интереси. Од руската интервенција во февруари 2022 година, Украина стана далеку најголем главен примател на американска странска помош. Ова е првпат европска земја да го држи првото место откако администрацијата на Хари С. Труман насочи огромни суми за обнова на континентот преку Маршаловиот план по Втората светска војна. Од почетокот на војната, американскиот Конгрес изгласа пет нацрт-закони што ѝ обезбедуваат постојана помош на Украина, а тоа го направи неодамна, во април 2024 година. Вкупниот буџетски максимум според овие нацрт-закони – „насловната“ бројка што често ја наведуваат медиумите – е 175 долари милијарди долари. Историските суми им помагаат на голем број украински луѓе и институции, вклучувајќи ги бегалците, органите за спроведување на законот и независните радиодифузери, иако најголемиот дел од помошта е поврзан со војската. Десетици други земји, вклучувајќи ги и повеќето членки на НАТО и Европската Унија, исто така обезбедуваат големи пакети помош за Украина. Важно е да се напомене дека од вкупно 175 милијарди долари, само 107 милијарди долари директно ѝ помагаат на владата на Украина. Поголемиот дел од остатокот финансира различни активности на САД поврзани со војната во Украина, а мал дел ги поддржува другите погодени земји во регионот. Голем дел од парите во сметките за помош се троши во Соединетите Американски Држави, плаќајќи за американските фабрики и работници за производство на различни оружја што или се испраќаат во Украина или ги дополнуваат резервите од оружје на САД што Пентагон ги искористи за време на војната. Една анализа, направена од Американскиот институт за претпријатија, покажа дека помошта од Украина го финансира одбранбеното производство во повеќе од седумдесет американски градови. ЗОШТО САД ОБЕЗБЕДУВААТ ПОМОШ ЗА УКРАИНА? Голем дел од помошта на САД е наменет за обезбедување системи за оружје, обука и разузнавачки информации што украинските команданти треба да ги бранат од Русија, која има една од најмоќните војски во светот. Повеќето западни аналитичари велат дека воената помош обезбедена од САД и другите сојузници одиграла клучна улога во одбраната и контраофанзивата на Украина против Русија. Лидерите на САД и сојузниците сметаат дека руската инвазија е брутална и незаконска агресивна војна на границата на НАТО, која, доколку биде успешна, ќе потчини милиони Украинци; ќе поттикне на реваншистичките цели на рускиот претседател Владимир Путин; и ќе предизвика слична агресија од други ривалски сили, особено Кина. Сепак, многу поддржувачи на Украина ги обвинија САД и другите земји донатори за доцнењето на критичната помош во 2023 година и почетокот на 2024 година. Овие критичари велат дека одложувањата ги попречиле борбените способности на Украина и ѝ дозволиле на Русија да ја врати иницијативата на бојното поле и да ја врати територијата на источниот фронт. Сојузниците на НАТО се особено претпазливи да не бидат директно вовлечени во непријателствата, што може драматично да го зголеми ризикот од нуклеарна војна. Меѓутоа, како што борбите напредуваа, многу влади донатори ја отфрлија својата неподготвеност да ѝ дадат на Украина пософистицирани средства, како што се борбени тенкови и модерни борбени авиони. Во летото 2023 година, САД се согласија да им дозволат на своите европски сојузници да ѝ обезбедат на Украина Ф-16 од американско производство. Првиот трансфер на овие напредни ловци се очекуваше во средината на 2024 година, околу времето кога првиот сет украински пилоти требаше да ја завршат својата обука во авионот. Повеќе од две години по војната, администрацијата на Џо Бајден обезбеди или се согласи да ѝ обезбеди на Украина долга листа на одбранбени способности, вклучувајќи борбени тенкови „абрамс“, противвоздушни ракети, артилериски гранати, вклучувајќи и касетна муниција, бродови за крајбрежна одбрана и напредни системи за надзор и радар. На почетокот на 2024 година, администрацијата на Бајден, наводно, почнала да ѝ снабдува на Украина значителен број прецизни проектили со долг дострел, познати како ATACMS, кои можат да погодат цели на речиси 200 милји (322 километри). Кога ќе се спореди со помошта на САД за другите најголеми приматели во последниве години, се забележува извонредниот обем на оваа помош. Гледајќи наназад во последните неколку децении, помошта за Украина, исто така, е меѓу најголемите во однос на големината на американската економија во тоа време. Сепак, големината на американската помош за Украина може да изгледа помалку извонредна во споредба со буџетите на Пентагон секоја година, или она што Министерството за финансии беше овластено (преку Програмата за помош на проблематични средства) да ги спасува банките на Волстрит, автомобилските компании и други сектори на економијата за време на финансиската криза во САД....

Фото: „Нова Македонија“ По шест години практикување на Преспанскиот договор во Македонија, со целосно игнорирање од страна на Грција на малкуте обврски што ги има од него, со очигледната дипломатска офанзива врз новоизбраните македонски власти, овој пат не треба да се одговори дефанзивно и со дефетизам, туку со проактивни иницијативи, со цврстите аргументи за ништовноста на ваквиот асиметричен договор, со мобилизација на значајни домашни и надворешни ресурси за наша поддршка, со кои експлицитно ќе се докаже прекршувањето на основните постулати на меѓународното право и основните човекови права на самоопределување и самоименување На дипломатската офанзива на Атина, Софија и Брисел да одговориме во духот на меѓународниот легалитет, аргументирано и достоинствено Дури и да постоеја некакви резерви во констатирањето на координираноста на реакциите од ЕУ-соседите на Македонија (поддржана од и од ЕУ-функционерите во Брисел) за заклетвата при инаугурацијата на македонската претседателка Гордана Силјановска-Давкова, во која не ја изговори „преспанската одредница“ во името на државата Македонија, грчкиот министер за надворешни работи Јоргос Герапетритис пред некој ден ги отстрани сите евентуални сомнежи. Герапетритис од говорницата на грчкиот парламент ја пофали грчката дипломатија, која издејствувала брза реакција на европските институции по инаугурацијата на Гордана Силјановска-Давкова, која на свеченоста го употреби името Македонија. Речиси истовремено испратените честитки до новата македонска претседателка, од претставниците на ЕУ и меѓународната заедница, во кои беа дипломатски прекорно додадени „потсетувања“ за почитување на договорите, како и недипломатските реакции од Атина и Софија, без честитки и со директни закани за блокирање на евроинтеграциите, го означија почетокот на меѓународната дипломатската офанзива за „одржување на власт“ на Преспанскиот договор во Македонија. Координираниот „честитарски“ настап на соседите, поддржан од Брисел, е секако во насока на понатамошно наметнување на употребата на географската одредница „Северна“ пред историското име на државата Македонија, па дури и редукција и забрана на употребата на придавката „македонски“, што беше воспоставено по потпишувањето на Преспанскиот договор. По шест години практикување на Преспанскиот договор во Македонија, со целосно игнорирање од Грција на малкуте обврски што ги има од него, на очигледната дипломатска офанзива врз новоизбраните македонски власти овој пат не треба да се одговори дефанзивно, туку со проактивни иницијативи, со аргументи за ништовноста на ваквиот асиметричен договор, со кој се прекршуваат основните постулати на меѓународното право и основните човекови права на самоопределување и самоименување. Проактивен внатрешен одговор на поведената дипломатска офанзива од надвор Преспанскиот договор, оправдуван од неговите македонски потписници и поддржувачи, како неопходна жртва на Македонија за забрзување на евроатлантските и европските интеграции, предизвика големи национални фрустрации кај најголем дел од македонските граѓани, особено со деноминирање на националниот идентитет од македонски во „северномакедонски“, од Македонец – „северномакедонец“, што наводно од „небрежност“ се подметнуваше од меѓународната заедница, и покрај тоа што таквото „северизирање“ на македонскиот идентитет не е предвидено дури ни со контроверзниот Преспански договор. Инсистирањето на македонските власти (сега веќе во заминување) на употребата на географската одредница „Северна“, уште повеќе го зголемуваше анимозитетот на македонските граѓани и спрема договорот, спрема дериватите произлезени од него, а неодамнешните избори во земјата покажаа дека тоа им се удри од глава и на политичките субјекти што го протежираа и форсираа „преспанизирањето“ на Македонија. За потврда на сиот македонски револт спрема Преспанскиот договор, значителен „прилог“ даде и самата Европска Унија, која се покажа како неверодостојна на своите ветувања дека тој договор е „последниот услов“ за Македонија во ЕУ. Пораката испратена преку ставот на претседателката Силјановска-Давкова на нејзината инаугурација, со заклетвата дека ќе го „штити суверенитетот, територијалниот интегритет и независноста на МАКЕДОНИЈА“, предизвика одредена катарза кај македонските граѓани, ги ослободи институциите од наметнувањето за „апокрифна“ употреба на именките Македонија, Македонци и придавката македонски. Најавата и на идниот мандатар за составување влада (според резултатите на неговата партија од парламентарните избори), Христијан Мицкоски, дека ќе дава изјави и ќе се обраќа користејќи ги термините Македонија и придавката македонски, „бидејќи на тој начин, според нашето толкување на Преспанскиот договор, нема негово прекршување“, навестува недефанзивен однос на „дипломатската војна“ што очигледно е активирана. Во таа „војна од надвор“ за одржување на Преспанскиот договор веќе се активирани и „внатрешните сили“ од некаква интелектуално-политичка провиниенција, кои „предупредуваат“ (заплашуваат) со: повторно блокирање на евроинтеграциите на Македонија (всушност одржување на континуитетот на ветата), ускратување на финансиската поддршка од ЕУ, па дури и исклучување на Македонија од НАТО – доколку не се почитува асиметричниот билатерален договор или (уште „пострашно“) ако се помисли да се раскине. Македонија со дигнитет и подготвено да одговори на „дипломатската војна“ Истакнувањето на констатацијата дека „Преспанскиот договор е реалност за Македонија“, а со оглед дека според јус когенс принципите на перемпторното право тој всушност е ништовен, апсурден, како логички заклучок произлегува дека актуелната реалност на Македонија, со Преспанскиот договор во нејзиниот устав е – апсурдна. Апсурдноста, дури и кога е политички и квазиправно поткрепена – е неодржлива состојба во реалноста. Вистинскиот одговор на државата и општеството на таквата состојба е да одговори со дигнитет на исправање на тој наметнат апсурд. Асиметричните договори, под притисок и изговор за некаква реалполитика, не се соодветни, всушност се контрадикторни на демократските принципи на рамноправност и еднакви права, со кои се гордее ЕУ, на кои се поставени меѓународните институции. Со билатералните договори што ѝ се наметнати и подметнати, на Македонија ѝ се ускратени тие базични демократски принципи. Предизвикот и задачата на македонската дипломатија, во услови на координирана „дипломатска војна“ за одржување (ама само за Македонија) на апсурдниот Преспански договор, се да ги насочи сите внатрешни ресурси, поддржани (ако треба) и со меѓународни експерти со аргументите на меѓународното право и актите на ОН за универзалните човекови права да ги врати европските и меѓународните институции на нивните основни демократски поставки. Примарно е да се издејствува билатералните прашања да не бидат дел од преговарачката рамка на Македонија со ЕУ, што сега е своевиден антикритериумски преседан што Унијата го направи вметнувајќи ги билатералните договори со Грција и Бугарија како услов за започнување на преговарачкиот процес....

Виктор Вембањама и Руди Гобер / Фото: ЕПА КОШАРКА Поширокиот прелиминарен список на машката кошаркарска репрезентација на Франција за Летните олимписки игри (ЛОИ) во Париз годинава e мошне силен, во него се осум играчи што настапуваат во НБА-лигата и седум во Евролигата. На листата е најдобриот дефанзивец во НБА, Руди Гобер, како и центарот Виктор Вембањама. Покрај нив во составот се и, на пример, Еван Фурние, Николас Батум, Усман Диенг, Билал Кулибали, Килијан Хејс и Френк Нтиликина. Кошаркари што не играат ниту во НБА ниту во Евролигата се Ендрју Албиси, Надир Хифи, Џејлен Хоард и Тео Маледон. – Имавме список со 16 играчи, но некои околности нѐ наведоа да го прошириме списокот – изјави францускиот селектор Венсан Коле. Во подготвителниот период Франција ќе одигра шест тест-меча, со Турција, Австралија, Канада, Србија, и два со Германија. На Игрите, Франција е во групата Б со Германија, Јапонија и победникот на турнирот во Рига, на кој играат Летонија, Грузија, Филипини, Бразил, Камерун и Црна Гора. Состав на Франција за ЛОИ: Руди Гоберт, Венсан Поарје, Матијас Лесор, Гершон Јабуселе, Николас Батум, Еван Фурние, Виктор Вембањама, Ели Окобо, Ајзеа Кординие, Нандо де Коло, Тео Маледон, Френк Нтиликина, Ендрју Албиси, Билал Кулибали, Усман Дијенг, Килијан Хејс, Надир Хифи, Џејлен Хоард и Метју Стразел. Г.И...

Фото Маја Јаневска Илиева Министерот за надворешни работи несомнено ја злоупотребува својата функција така што ги користи дипломатските протоколи да ги покани амбасадорите во МНР и наместо да ги информира за одредена позиција на земјава во однос на меѓународната политика, да каже некои наши позиции, тој им зборува за проблемите на неговата партија на изборите Со повикувањето на амбасадорите на брифинг во врска со проблемите на ДУИ е прекршен дипломатскиот комуникациски протокол Министерот за надворешни работи во техничката влада Бујар Османи тврди дека неговата комуникација со странските амбасадори во врска со поплаките што ги упатил до нив околу изборните нерегуларности на штета на ДУИ не е никаква злоупотреба на функцијата. Имено, според Османи, тој се пожалил кај амбасадорите во својство на министер на техничка влада задолжена да создаде амбиент за фер и демократски избори. – Оваа влада е влада пред сѐ за организирање избори и надлежноста на оваа влада е да гарантира фер и демократски избори. Ако има поголемо нешто да се краде изборната волја, нема, но јас како министер во влада што е надлежна за спроведување на изборите морам да ги обзнанам овие работи – вели Османи. Тој, во гостувањето во емисијата „Само интервју“, уште потсети дека слични прес-конференции држел и премиерот бидејќи задача на оваа влада е креирање амбиент за фер и демократски избори. Во консултации со голем број експерти во оваа област, тие сметаат дека министерот за надворешни работи сепак излегол надвор од неговите ингеренции. – Прво, министерот за надворешни работи несомнено ја злоупотребува својата функција така што ги користи дипломатските протоколи да ги покани амбасадорите и наместо да ги информира за одредена позиција на земјава во однос на меѓународната политика, да каже некои наши позиции, тој им зборува за проблемите на неговата партија на изборите. Што ги интересира американската амбасадорка или холандскиот амбасадор зошто не работеле пет уреди за отпечатоци од прсти во изборно место во Желино, Слупчане или слично. Имаше мисии на ОБСЕ\ОДИХР, тие ќе си реагираат за такви работи. На крајот од краиштата, ако имал забелешки, министерот можел да ги изнесе на прес-конференција. Вака, неговиот настап е мешање во работата на другите институции, во другите облици на власт, и е надвор од ингеренциите на актуелната техничка влада. Од друга страна, ако нема конфликт на интереси, како што вели министерот и дека единствена задача на техничката влада е да организира фер и демократски избори, зошто истиот тој министер се јавува како коспонзор на резолуцијата за Сребреница или во кое својство ја опоменува македонската претседателка да се држела до Преспанската спогодба? Значи, кога му одговара е министер за надворешни работи, а кога не, тогаш е технички министер за организирање избори. Не може така, дополнително се урива кредибилитетот на македонската дипломатија, бидејќи утре амбасадорите нема да знаат дали ги канат во МНР за споделување надворешнополитички ставови, или за нечии партиски проблеми – велат соговорниците. Според нив, изјавата на министерот Османи дека тој пред амбасадорите настапил како технички министер во влада за организирање избори има и друга тежина. – Ако министерот Османи се жали на изборни нерегуларности, тоа е потврда дека техничката влада, од која и тој е дел, всушност не си ја завршила својата работа, односно лошо ги организирала изборите. И тој како дел од таа влада носи дел од одговорноста. Ова е само уште дополнителна потврда дека на Македонија повеќе не ѝ е потребна техничка влада и дека таа треба што поскоро да заврши во историјата бидејќи генерира само проблеми и злоупотреби – истакнуваат соговорниците. Министерот за надворешни работи во заминување Бујар Османи во еден од своите последни настапи, овој пат пред Комитетот на министри на Советот на Европа во Стразбур, дел од говорот посвети за да лобира околу приемот на Косово во оваа организација. Османи рече дека косовските граѓани го заслужуваат тоа, додавајќи дека истовремено на тој начин ќе се поттикнат реформите во оваа земја и ќе се придонесе за регионалната стабилност. С.Т....

Фото: ЕПА АНАЛИЗА: ДВЕТЕ ХРВАТСКИ ВО ХРВАТСКА Хрватска се смета првенствено за туристичка земја, со добра причина. Една петтина од вкупниот БДП зависи од туризмот, учеството на туризмот во вкупната остварена бруто-додадена вредност е далеку повисоко отколку во другите земји на ЕУ (вклучувајќи ги и оние познати по туризмот), вработените во туризмот сочинуваат многу поголем удел во вкупната вработеност отколку во други земји, а приходите од туризмот изнесуваат 14,6 милијарди евра во 2023 година. Сепак, тоа не значи дека туризмот е поважен од индустријата за хрватската економија, ниту е најголемиот генератор на работни места. Дури и кога се гледа само преработувачката индустрија (индустријата во потесна смисла), во декември во производството биле вработени 233,6 илјади луѓе, а од Хрватска во текот на годината биле извезени 21,1 милијарди евра. Идејата за Хрватска како првенствено туристичка земја е само половина вистина Хрватската преработувачка индустрија генерира повеќе извоз отколку туризмот, а повеќе луѓе се вработени во индустријата отколку во туризмот. Но дистинкцијата за Хрватска е всушност поостра во однос на зависноста од туризмот и зависноста од индустријата, при што континенталниот дел зависи од производството, а брегот зависи од туристичките услуги. Овој факт лесно се гледа кога се споредуваат окрузите според активностите во кои најмногу работат нивните жители. Не постои група на активности исклучиво за туризам, но може да се процени врз основа на бројот на вработени во трговијата и активностите за обезбедување сместување и приготвување и послужување храна. Јасно е дека има две Хрватски, производствената Хрватска, која се однесува на континенталните жупанија, и комерцијална и услужна Хрватска во крајбрежните земји. Сите окрузи во источна и северна Хрватска имаат најмногу работници во преработувачката индустрија, од Вуковар-Срем до Меѓимурје и Карловац. Исклучок е главниот град Загреб Исклучок е градот Загреб, кој има статус на жупанија, во кој доминираат вработените во трговијата („Трговија на големо и мало…“ според ЦБС), и Загрепската жупанија, каде што работат еднаков број луѓе во трговија и сместување и приготвување и услуга на храна. На брегот на Јадранот доминираат трговијата и услугите. Поточно, во окрузите Истра и Дубровник-Неретва, најмногу вработени има во дејноста обезбедување, сместување и приготвување и послужување храна, а во Приморје-Горски Котар, Задар, Шибеник-Книн и Сплит-Далмација. најмногу вработени се во трговија. Црната овца е округот Лика-Сењ, каде што поголемиот дел вработени работат во јавната администрација и одбраната. Во Лика се во производство, трговија и услуги на крајбрежје и во администрација. Податоците се однесуваат на 31 март 2023 година, за да се елиминира влијанието на туристичката сезона Кои жупании во Хрватска се најмногу, а кои најмалку индустријализирани? Разликите меѓу окрузите се уште поочигледни ако се спореди процентот на вработени што работат во преработувачката индустрија. Разликата меѓу округот со најмногу вработени во производството и округот со најмалку работници во производството е 38,3 процентни поени. Рекордер во Хрватска е жупанијата Меѓимурје, каде што 42 отсто од вработените работат во преработувачката индустрија. Не заостанува и Вараждинската жупанија, која има 37,7 отсто вработени во преработувачката индустрија. По нив следуваат Крапинско-загорска со 34,2 отсто и Копривничко-крижевачка со 33,7 отсто. Јасно е дека северот на Хрватска може да се нарече нејзин индустриски и производствен центар. На спротивната страна, најмалку индустриски окрузи се Дубровничко-неретванската жупанија, Задар, Лика-Сењ и градот Загреб. Дубровничко-неретванската жупанија со 3,7 проценти од вработените што работат во преработувачката индустрија (вкупно само 1.333 вработени) е веројатно најмалку индустријализирана во Хрватска, но таа е најуслужна жупанија бидејќи 16,7 проценти од вработените работат во активности за обезбедување сместување. и приготвување и послужување на храната. Иако само 9,6 отсто од луѓето во Загреб се вработени во преработувачката индустрија, тој сепак има најголем вкупен број вработени во овие индустрии во цела Хрватска, 41.491 работник. Но, тоа првенствено се должи на неговата големина, има многу поголем број вработени од која било друга област. Така, има вкупно 434 илјади вработени, а најблиску до таа бројка е Сплитско-далматинската жупанија со 129 илјади вработени. Пишува: Бранимир Перковиќ Природна е поделбата на Хрватска на индустриско-производствен север и услужно-трговски југ И двата гореспоменати макрорегиони, имено индустриско-производствениот север и услужно-трговскиот југ, ги користат своите предности. За северна и северозападна Хрватска, тоа е географската близина на некои од индустриските центри во Европа, првенствено Австрија и јужна Германија. Една од законитостите на прекуграничните инвестиции е дека кога компаниите инвестираат во други земји, тие сакаат да го прават тоа во региони што се географски блиски до нив. Има многу причини, од намалени транспортни трошоци, полесна деловна координација, побрз трансфер на знаење до полесно деловно вмрежување. Жупаниите на крајбрежјето имаат несомнена компаративна предност за развој на услужните дејности, пред сѐ туризмот. Во 21 век развојот на оваа дејност не може да се заснова само на сонцето и морето, туку сонцето и морето се голема почетна предност на која може да се надоврзе. Ова не значи дека државите покрај брегот не можат и не треба да ја развиваат преработувачката индустрија или дека континенталните земји не треба да развиваат туризам и други услужни активности. Напротив, поразновидна структура на активности создава поотпорна економија. На крајот на краиштата, многу земји со развиена преработувачка индустрија имаат силен сектор за туризам и општи услуги....

Акад. Нада Поп-Јорданова За стресот постојат секојдневни информации, а јас лично многупати сум пишувала за неизбежните последици од овој непосакуван гостин во нашето живеење. Стресот може да се дефинира како каков било вид промена што предизвикува физички, емоционален или психолошки напор. Стресот е одговор на нашето тело на сè што бара внимание или акција. Секој до одреден степен доживува стрес. Начинот на кој реагирате на стрес, сепак, прави голема разлика во вашата целокупна благосостојба. Иако стресот не можеме сосема да го исклучиме од секојдневието, неопходно е да знаеме што повеќе за него, за да го намалиме неговото негативно влијание на севкупното здравје. Токму затоа во моите написи се трудам да информирам за најновите сознанија од невронауката што би биле корисни за читателите. На неодамнешниот конгрес по ендокринологија во Стокхолм се изнесени многу интересни наоди поврзани со стресот кај бремените жени, а кои сакам да ги споделам со нашите читатели. Основниот наод гласи дека високите нивоа на стресниот хормон кортизол во третиот триместар од бременоста може да влијаат на коефициентот на интелигенција (IQ) особено кај момчињата, испитуван на возраст од седум години. Она што зачудува е наодот дека нивото на кортизол во крвта кај мајките не влијаел на IQ кај девојчињата, но нивото на кортизолот во урина сепак го зголемува резултатот на IQ? Тоа значи дека ако кортизолот од крвта на мајката повеќе се излачува, тогаш тој нема толку штетно влијание на бебето. Базично е сознанието дека токму овој хормон поврзан со стресот има улога во феталниот развој и кај момчињата и девојчињата независно. Пренаталната експозиција на кортизол е неопходна за феталниот развој и се смета дека има влијание на развитокот на когнитивната функција на децата подоцна во животот. За време на бременоста нивото на кортизол се зголемува и бремената жена излачува повеќе кортизол преку урината кога се носи женско дете, што не е случај кога се носи машки плод. Сепак, плацентата преку ензимот 11ß-HSD2 (11beta hidroksi steroid dehidrogenaza tip 2) го регулира нивото на кортизолот што стигнува до фетусот преку конвертирање на кортизолот во неактивна форма позната како кортизон. Истражувачите на универзитетската клиника „Оденс“ во Данска претходно покажаа дека децата на возраст од една до три години покажуваат понапредни резултати во говорот и јазичните вештини ако нивните мајки имале повисоки нивоа на кортизол за време на бременоста, особено во последните месеци. Сега, во оваа новообјавена студија, истражувачите ги анализирале податоците за нивото на кортизол и кортизон кај илјада жени за време на третиот триместар од бременоста и ги споредувале со IQ кај децата на возраст од седум години во кохорт на градот Оденс. (Да спомнам дека Оденс е трет град по големина во Данска и најголем град на островот Фин.) Во спомнатото истражување било најдено дека оние мајки што носеле момчиња имале понизок кортизол во крвта одошто оние што носеле девојчиња. Дополнително, момчињата експонирани на повисоки нивоа кортизол во матката покажале пониски резултати на тестот за IQ. Девојчињата на истата возраст покажале подобри резултати за IQ ако нивните мајки имале повисоко ниво на кортизон во урината?! Според сознанијата, ова е прва студија што ги истражувала врските помеѓу кортизолот за време на бременоста и резултатите на IQ кај децата! Поточно, студијата посебно ги анализира нивоата на кортизол во крвта и урината на мајките и влијанието врз когнитивниот развој на децата, посебно момчињата и девојчињата. Ако се изразиме попрецизно, се покажало дека девојчињата се можеби позаштитени преку активноста на плацентарниот хормон 11ß-HSD2, додека момчињата се повулнерабилни на пренатална експонираност од мајчиниот физиолошки кортизол. Иако претходните наоди покажале дека пренаталниот кортизол е позитивно асоциран со развој на јазикот, оваа студија потврдила дека пренаталниот кортизол директно од серумот или индиректно преку урината влијае на интелектуалните резултати. Тоа може да значи дека високите нивоа на пренатална изложеност на кортизол може да имаат привремен ефект врз когнитивниот развој на детето. Исто така, треба да се забележи дека вокабуларот кај малите деца во претходните студии бил пријавен од самите родители, додека детскиот коефициент на интелигенција во оваа студија бил оценет од обучени психолози. Како и да е, пренаталното експонирање на кортизол (стероиден хормон што му помага на телото да се справи со стресот) е неопходен за феталниот развој и се смета дека влијае на когнитивната функција кај децата. Според тоа, треба да се потрудиме на бремените мајки да им го олесниме животот во овој период и да не дозволиме зголемено изложување на стресни настани. Со тоа ќе овозможиме подобар развој на идните поколенија, а тоа и ни е целта на сите....

Фото: Фејсбук/Кирјакос Мицотакис Сакам уште еднаш да испратам порака со предупредување до новата Влада да ја смени позицијата и да го користи само името Северна Македонија во и вон земјата, бидејќи во спротивно, сигурно ќе создадат проблеми и во односите со Грција и во односите со Европа, рече грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис во интервјуто за државната телевизија ЕРТ, притоа повторувајќи дека без целосно усогласување со Договорот во однос на името, Грција нема да ги ратификува меморандумите и нема да има напредок во ЕУ перспективата на земјава, јави дописничката на МИА од Атина. Коментирајќи ги изјавите на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски, Мицотакис посочи дека станува збор за „изјави на мандатарот за премиер“ и дека ќе ги чекаат официјалните ставови на новата Влада, но потенцираше дека „првите примери на однесувањето се исклучително негативни“. – Во јадрото на Договорот на Преспа се наоѓа смислата на едно име, она што го нарекуваме ерга омнес, името Северна Македонија да важи за сите, односно да се користи и во надворешноста и во внатрешноста на земјата – рече Мицотакис. Потсети дека тие ние не гласаа за Договорот од Преспа, бидејќи имаа приговори „за фактот што овој Договор обезбедува македонска нација и македонски јазик“, што воедно, според Мицотакис било и главната причина зошто не го поддржаа Договорот. -Во прашањето за името има едно јасно уназадување и сакам уште еднаш да испратам порака со предупредување до новата Влада, уште од сега, да ја смени нејзината линија, да ја почитува централната одредба на Договорот од Преспа, да го користи само името Северна Македонија во и вон земјата кога станува збор за нашиот северен сосед, а во спротивно, сигурно е дека ќе создадат проблеми, не само во односите со Грција на Северна Македонија, туку и во односите на Европа со Северна Македонија – истакна Мицотакис. Се осврна и на реакциите од ЕУ за употребата на името Македонија од претседателката Сиљановска Давкова на инаугурацијата, откривајќи дека „беа резултат на интервенциите на грчката Влада“, дека „тоа не дојде само по себе“, туку тој лично интервенирал за да го информира раководството на Европската Унија, а ги посочи и реакциите од САД. – Па така верувам дека ќе има колективен притисок врз раководството на Северна Македонија за да не постои значајно уназадување – рече грчкиот премиер. Во утринското интервју за ЕРТ, Мицотакис ги повтори и следните чекори на Владата, односно реакцијата на официјална Атина, она што и вчера го порача од митингот во градот Верија, дека нема да се ратификуваат меморандумите и дека ќе има проблеми на патот на земјата кон ЕУ. – Она што сигурно ќе го сториме е дека нема да ги донесеме за ратификација трите меморандуми што произлегуваат од Договорот и сега целосно се оправдува нашата позиција да го задоцниме ратификување. Ние веќе извесно време гледавме што се случуваше во Северна Македонија, го слушавме овој националистички пароксизам на ВМРО, знаевме дека ВМРО ќе победи на изборите и сакавме и ние да задржиме некои суштински преговарачки оружја во случај работите да не одат како што се очекува – рече Мицотакис, пренесе МИА. Ја коментираше и одлуката на СИРИЗА да ги донесе во Парламентот трите меморандуми, велејќи дека е „несфатливо на границите на политичкиот и дипломатскиот апсурдност“, сега да се достават, во моменти кога „Скопје следи целосно различна линија“. -Второто што ќе го направиме, веќе го сторивме, апсолутно јасно да ставиме на знаење дека никаков напредок во овој, би рекол, долг пат на Скопје кон Европа, не може да се постигне. ако не постои апсолутно усогласување со Договорот од Преспа во прашањето со името – истакна грчкиот премиер. Интервјуто за ЕРТ рано утрово во кое Мицотакис говореше за сите актуелни прашања во Грција, започна токму со односите со Македонија и Договорот од Преспа....

Сашо-Таневски Деновиве се интензивираат преговорите околу составот на новата влада, а најоптимистичките најави се дека Македонија би можела да добие влада до средината на јуни, што имајќи ја предвид ситуацијата во која се наоѓа земјава, би било и повеќе од пожелно. Добро е што преговорите, барем според информациите што допираат во јавноста, се фокусирани на поставување на програмските основи на идната соработка, како евроинтеграциите, борбата со корупцијата и економски развој. Тоа се всушност клучните точки од кои зависи развојот на државата, наместо како претходно да се говори за етнички квоти, директори, институции и слично. Не дека и сега нема да го има тоа, но на сите им е јасно дека без квалитетно и стручно управување на институциите, нема развој, а со тоа нема подобар живот за ниту една етничка заедница. И додека идните потенцијални владини партнери веќе ги утврдуваат постулатите на идното практикување на власта, очигледно ДУИ не може да се помири со фактот дека никој повеќе не ги игра околу составот на новата влада. На „зелените“ очигледно не им се допаѓа идејата конечно да отидат во опозиција по дводецениското владеење, па смислуваат еден куп автентични толкувања, правни гимнастики и што ли уште не, само повторно да се факторизираат како клучен партнер во идната власт. Главен гуру во таквиот наратив дека без ДУИ нема влада и дека само тие се единствен и вечен политички претставник на албанската заедница во земјава несомнено е актуелниот шеф на дипломатијата во заминување, портпарол на ДУИ, шеф на разгранокот во Чаир, Бујар Османи, на чии толкувања на договорите може да им позавидат и најголемите правни експерти. Имено, истиот тој Османи во својство на министер за надворешни работи во техничката влада неодамна ги свика амбасадорите на некои странски земји за да се пожали дека неговата ДУИ била оштетена на изборите и дека сега ДИК прави изборен инженеринг да им одземе дополнителни пратеници. За него воопшто не е спорно што тоа го прави како министер за надворешни работи, односно ја меша функцијата со партијата. Тезата со која се брани Османи е дека тој е дел од техничка влада чија задача е само да создаде амбиент за одржување фер и демократски избори и дека настапува само во тоа својство. Но ако е така, еве донекаде и да се согласиме, тогаш во какво својство техничкиот министер Османи се постави кога се јави како коспонзор на резолуцијата за Сребреница? Да не создаваше амбиент за фер и демократски избори во Босна? Или неговиот партиски колега, техничкиот премиер Талат Џафери? Дали и тој создаваше фер и демократски амбиент кога отвораше локални патишта и градинки во места што се гласачки бастиони токму на интегративците? Но нејсе, на сите им е јасно како настапува Османи, особено кога е свесен дека првпат по две децении можеби ќе мора да се врати на професијата за која велат дека добро ја вршел, на медицината. Сега, откако увиде дека приказната за формирање влада според Бадентер не поминува, сврте нов лист, па говори дека влада може да има само меѓу победникот во македонскиот и победникот во албанскиот блок. Истиот тој министер за надворешни работи во заминување заборава дека тоа никаде не го пишува во рамковниот договор, но пишува дека Македонија ќе остане унитарна држава, а кога зборуваме за унитарност, тогаш во државата има едни избори и еден победник, другите се партнери што ќе ги одбере победникот. Впрочем, ДУИ прв го напушти непишаното правило за победник со победник само за да учествува во идентитетскиот инженеринг врз македонската држава, направен на штета исклучиво на македонскиот народ, така што сега нема никаков образ да говори дека морало да има влада меѓу победниците во двата блока. Понатаму, истиот тој министер за надворешни работи во заминување сега тврди дека принципот „победник со победник“ всушност е дел од рамковниот договор и дека главната причина за постигнувањето на овој договор била заштитата на немнозинските заедници од мајоризација. Ова е контрадикторно со тезите што ги застапува ДУИ, дека тие не се малцинство, туку рамноправен народ во Македонија, дури и отидоа понатаму, кажаа дека тие се газди тука. Тогаш од каква мајоризација се плашат? Има избори, мнозинството граѓани се определуваат за една опција и таа го има сиот законски и уставен легитимитет да формира влада каква што сака ако обезбеди 61 пратеник. Тоа е словото на законот, сѐ друго е правна импровизација и толкување на рамковниот договор само онака како што некому му одговара. Ако веќе беа толкави легалисти, тогаш зошто интегративците се оглушуваат на барањето на Советот на Европа да се отворат случаите за воени злосторства што раководството на ОНА ги направи во војната во 2001 година? Очигледно само за Османи се дозволени слободни толкувања на договорите и само за него Грција ги исполнила сите обврски од Преспанската спогодба, а „сите обврски“ се тие што не нѐ попречувала да се зачлениме во ЕУ!? Да не се лажеме, Грција сево ова време гледаше само сеир. Ете, толку многу направила Грција, додека нашиве властодршци брусеа шахти, затвораа луѓе за истакнување на старото државно знаме, забрануваа употреба на терминот „Македонија“ на невладини организации, го исфрлија националното обележје на секоја една институција, Грците, според Османи, „целосно ја исполниле спогодбата од Нивици“. Истиот тој министер сега порачува дека ако ДУИ не биде вклучен во владата, како „победник“ во албанскиот блок, ќе сме влезеле во фаза на постохридска Македонија, кога многу работи повеќе немало да бидат исти. Ова, како и да се толкува, малку подзаличува на закана, исто како онаа со чизмите од таваните и Кичево, воениот плен. Згора на тоа, за Османи гласовите на над сто илјади македонски Албанци се невалидни оти тие не биле на контото на ДУИ, што е навреда токму за албанската заедница во земјава и обезвреднување на нивната гласачка волја. Над сто илјади Албанци од Македонија кажаа дека не сакаат ДУИ да ги води и тоа не е за занемарување. Од друга страна, со тоа што во нивниот европски фронт има партии на Турците и Бошњаците, тоа де факто ги делегитимира како некакви победници бидејќи без нивните гласови „зелените“ ќе паднеа и под сто илјади, што е помалку од однос на коалицијата Вреди. Како и да е, времето на какви било закани и пораки дека без ДУИ нема влада веќе помина, а тоа го знаат и во Мала Речица бидејќи им го соопштија и партнерите од меѓународната заедница. Какви било обиди за предизвикување кризи и загрозување на стратегиските интереси на нашите сојузници во овој дел од регионот ќе бидат јасно адресирани, со име и презиме, со што ДУИ и дефинитивно наместо во опозиција, ќе замине во историјата. За македонските граѓани најважно е да добијат посветена влада што ќе работи за интересите на сите нејзини граѓани бидејќи таа ги претставува сите, а не само една етничка заедница. Сите граѓани сакаат забрзани евроинтеграции, сите сакаат земја без корупција и сите сакаат економија што расте. Од тоа зависи квалитетот на животот, а не од правната еквилибристика и толкувања на министерот за надворешни во заминување....

Роберт Фицо / Фото: ЕПА Претседателката Зузана Чапутова и нејзиниот наследник, новоизбраниот претседател и лидер на партијата Хлас, Петер Пелегрини, одржаа брифинг со новинарите во четвртокот наутро. „Овде стоиме заедно затоа што сакаме да испратиме сигнал за разбирање во оваа напната ситуација. Ние сме политичари што знаат што е најважно за луѓето, а тоа е смирување на ситуацијата“, рече претседателката Се чини дека Словачка е на работ на граѓанска војна, предупреди нејзиниот министер за внатрешни работи, по обидот за атентат врз премиерот Роберт Фицо во средата. Напнатоста во земјата е голема, а во исто време домашните медиуми бијат битка со повеќе западни медиуми што ги обвинуваат дека шират невистини. Во четвртокот наутро полицијата го обвини Јурај Ц., 71-годишен маж што во средата попладне испука пет куршуми кон премиерот Роберт Фицо. Тој го застрела Фицо пред културниот центар во Хандлова, град во западна Словачка, каде што владата одржа состанок. Човекот без проблем се доближи до Фицо. Јурај Ц. од градот Левице, јужна Словачка, е обвинет за кривично дело убиство од одмазда, како што јави ТВ Маркиза. Доколку биде прогласен за виновен, може да се соочи со доживотна казна затвор. Напаѓачот моментално е задржан во Нитра, во западниот дел на земјата. Според ТВ Маркиза, Јурај Ц. е горд на она што го направил во средата. Тој, наводно, изјавил дека неговата единствена цел била да му нанесе штета на Фицо, а не да го убие. Понатаму, во четвртокот излезе на виделина дека Јурај Ц. бил член на групата што учествуваше на протестот против Фицо и неговата влада кон крајот на април, поточно на 24 април. Владата одржа состанок во селото Долна Крупа, регионот Трнава. Тие пристигнаа да ја поддржат Украина и да го изразат своето противење на ставот на Фицо и неговата влада за конфликтот во Украина и намерата на владата да го укине јавниот радиодифузен сервис, РТВС, и да го замени со медиум пријателски настроен кон владата. СОСТАНОК НА СОВЕТОТ ЗА БЕЗБЕДНОСТ Во четвртокот доцна наутро Советот за безбедност и Владата ги одржаа своите состаноци. Пред нивниот почеток, министерот за финансии Ладислав Каменицки (Смер) ги обвини медиумите за нападот, наведувајќи ги критичките приказни за владата на Фицо како причина. Заменик-претседателот на парламентот и пратеник Џубош Блаха (Смер) побара покајание од луѓето што со години ги напаѓаат политичарите од Смер. – Ние сме веројатно најголемите цели овде, освен Роберт Фицо – рече Блаха по состанокот на Советот за безбедност. Министерот за внатрешни работи Матуш Шутај Ешток (Хлас) го обвини Би-би-си дека пишува невистини за премиерот Фицо и неговите ставови, барајќи од службата да го реши проблемот. – Ве молам, проверете ја информацијата што ја ширите за Словачка – рече министерот. Претседателката Зузана Чапутова и нејзиниот наследник, новоизбраниот претседател и лидер на партијата Хлас, Петер Пелегрини, одржаа брифинг со новинарите во четвртокот наутро. – Овде стоиме заедно затоа што сакаме да испратиме сигнал за разбирање во оваа напната ситуација. Ние сме политичари што знаат што е најважно за луѓето, а тоа е смирување на ситуацијата – рече претседателката. Пелегрини исто така ги повика политичките партии да ја прекинат или придушат кампањата пред европските избори, кои ќе се одржат на почетокот на јуни. Неколку политички партии, вклучувајќи ги и Смер и Прогресивне Словенско, потврдија дека ќе ги намалат своите предизборни активности. На состанокот на Советот за безбедност присуствуваа и Чапутова и Пелегрини. По Советот за безбедност, министерот за внатрешни работи Матуш Шутај Ешток (Хлас) изјави дека постои само една верзија на настаните и дека нападот бил политички мотивиран. Јурај Ц. дејствуваше како волк-самотник, кој се радикализираше на интернет, додаде министерот. Тој присуствуваше на антивладините протести и демонстрации за време на владините состаноци одржани во словачките региони, потврди и министерот. Како што рече министерот, напаѓачот не се согласува со одлуката на владата да ја прекине воената помош за Украина од вооружените сили, ниту со разрешувањето на шефот на Судскиот совет Јан Мазак и откажувањето на Специјалното обвинителство. Сепак, министерот за одбрана Роберт Калињак (Смер) одговори на наводната поврзаност на Јурај Ц. со проруската група Словенски Бранци (Словачки регрути). Тој објасни дека Јурај Ц. се сретнал со групата во 2016 година. Тој ги замолил да не користат оружје. Тој им ги рецитираше своите песни. ОМРАЗАТА РАСТЕ, СОСТОЈБАТА НА ФИЦО „СЕРИОЗНА“ Сите ризични групи на луѓе ќе имаат засилена заштита, додаде министерот за внатрешни работи, ветувајќи дека полицијата ќе ги испита наводните закани кон пратеникот Ричард Глук (тој стана неславен откако во парламентот рече дека силуваните жени треба веднаш да пријават силување), избраната претседателка на Судскиот совет Марсела Косова (таа го поддржа откажувањето на Специјалното обвинителство.), како и одредени новинари. Шутај Ешток на прес-конференција го критикуваше и протекувањето на медицинскиот извештај за здравјето на премиерот Фицо. Калинак (Смер) додаде дека премиерот има само ограничена способност за комуникација. Пелегрини, сојузникот на Фицо, во четвртокот попладне го посети Фицо во болница. Тој рече дека Фицо е исцрпен. – Неговата состојба и понатаму е сериозна – рече новоизбраниот претседател, истакнувајќи дека премиерот го чекаат критични часови и денови. Во меѓувреме нападот врз Фицо доведе до нов бран на омраза на интернет. Според „Елв.аи“, фирма што ги модерира дискусиите на интернет, токсичноста на коментарите под објавите на 60 медиуми и јавни институции се зголемила до 60 отсто во споредба со најлошиот ден во историјата на следење на нивните профили. Тие во средата забележале вкупно 71.818 коментари, додека стапката на коментари со омраза достигна и до 21,62 отсто. – Нападот врз премиерот Фицо ја зголеми омразата на социјалните мрежи на ниво што досега не сме го виделе – рече извршниот директор на „Елв.аи“, Јакуб Шустер. НЕОДГОВОРЕНИ ПРАШАЊА По нападот на 15 мај, се отворија неколку прашања за безбедноста на премиерот, вклучувајќи и дали специјални агенти ја надгледувале толпата пред културниот центар во Хандлова за да идентификуваат потенцијална закана и дали претходното тврдење на Фицо за потенцијален напад врз коалицискиот потенцијал е правилно истражени. – Очигледно таму владееше хаос, и тоа не е добро. Не разбирам зошто чуварите сè уште се вртеа наоколу и трчаа кон напаѓачот. Имаше полицајци (за да се справат со него) – изјави поранешниот началник на полицијата Стефан Хамран за дневниот весник „Деник Н“. Но, според министерот за внатрешни работи, безбедносната состојба и мерките на состанокот во Хандлова биле на максимално можно ниво. – Построги мерки беа усвоени само на неодамнешниот состанок на словачката и украинската влада во Михаловце – истакна Шутај Ешток. Канцеларијата што ги штити владините претставници ја предводи Павол Крејчи, претседател на Словачката џудо-асоцијација и функционер на партијата Хлас, од ноември 2023 година, кога владата на Фицо е веќе неколку недели на власт. Хлас е една од двете партии во коалиција со партијата Смер на Фицо. – Тие би можеле да ја практикуваат оваа ситуација илјадапати, поинаку е на теренот – рече министерката за економија и поранешна министерка за внатрешни работи Дениса Сакова (Хлас) за луѓето што требаше да го заштитат премиерот. Во меѓувреме полицискиот инспекторат, кој се занимава со полициски службеници што ги прекршуваат прописите, на 16 мај објави дека повел истрага за начинот на кој полицијата постапувала со нападот во средата, вклучувајќи и објавено видео на кое се гледа приведениот напаѓач во полициската станица. На прашањето дали ќе поднесе оставка, министерот за внатрешни работи рече дека не е залепен за министерската фотелја. – Размислувам да ја гарантирам безбедноста на сите граѓани, уставни функционери и медиуми – рече тој. (Текстот во словачкиот медиум е пишуван и објавен додека премиерот Фицо сѐ уште беше во болница во тешка здравствена состојба)...

Илустрација: „Нова Македонија“ Сериозноста во приодот од справувањето со високата корупција и организираниот (системски) криминал сѐ погласно, почесто и со конкретни дејства од меѓународната заедница се нагласува како приоритетен услов за напредување на Македонија во нејзините евроинтеграции. Конкретната ангажираност на овој план на меѓународната заедница за поддршка на борбата против корупцијата од една страна се реформите на правосудниот систем и враќањето на довербата на граѓаните во судството, а од друга страна неопходноста од процесирање лица од високиот политички и државен естаблишмент како осомничени сторители на дела квалификувани од областа на корупцијата и високиот криминал. Но во егзекуцијата на корупцискиот октопод, во чија глава беше т.н. „висока корупција“, нашите соговорници издвојуваат дека не смее да биде изоставено и расчистувањето на основите на сомневање за постоење на коруптивни поведенија и „високопрофитабилни криминални бенефиции“ при прифаќањето на Преспанскиот договор и Договорот за добрососедство ИЗЈАВАТА НА МИНИСТЕРОТ ЗА ВНАТРЕШНИ РАБОТИ ПАНЧЕ ТОШКОВСКИ ЗА СПРЕГАТА ПОМЕЃУ МАФИЈАТА И ДРЖАВАТА ВО ИЗМИНАТИОВ ПЕРИОД КАКО ПОВОД Деновиве министерот за внатрешни работи Панче Тошковски во ТВ-гостување даде една храбра, но фрапантна изјава, која искажана во својството и ингеренциите што ги носи неговата висока функција, има огромна специфична тежина. Тој потврди поврзаност на високораководни функционери со мафијата, а наедно изрази и голема загриженост поради тоа! Како што нагласи тој, спрегата помеѓу мафијата и државата во изминатиов период била таква каква што била, односно „високораководни структури на поголем број институции биле во спрега со оние од другата страна на брегот“. – Спрегата помеѓу мафијата и државата во изминатиов период била таква каква што била, очигледно дека наместо државата да менаџира така како што ѝ прилега на една европска земја, оние што треба да бидат во рамките на овие установи на начин на кој прилега, очигледно дека државата односно високораководни структури во рамките на поголем број институции и тоа како биле во спрега со добар дел од оние што се од другата страна на брегот, еве да го кажам народски – вели Тошковски. Тој нагласи дека поради тоа го имаме овој хаос изминатиот период во државава и дека и тој е загрижен за состојбата, но рече дека мора да има индивидуална одговорност со име и презиме. Искоренувањето на високата корупција бара силна, посветена и долготрајна работа, на сите општествени полиња. Но, освен во јавноста, познатите корупциски долги октоподни пипала во делот од кладичниот, општ криминалитет, интересни индикатори постојат и во делот од меѓународните договори, каде што некои македонски функционери, кршејќи ги Уставот и законите, преземаа активности и поведенија што, според нашите соговорници, се совпаѓаат и со елементи на велепредавство (име, историја, идентитет, јазик, малцинство). Според нивното мислење, постојат индиции дека центри од Атина и од Софија се генерирале овие коруптивни активности што биле прифатени од носители на високи државни функции. Со оглед на историјата на вакви поведенија и познатите идентични настани и инволвирани личности, сѐ уште непроцесирани, тогаш аналогни се основите на сомнеж за реално постоење на висока корупција на штета на државата и македонскиот народ. Како експертите го протолкуваа искажаниот став на министерот? Што сакаше да каже министерот Тошковски и што значи неговата изјава дека високораководни структури на поголем број институции биле во спрега со оние од другата страна на законот? Дали тој има индиции и основи на сомневање, а можеби и докази (со оглед дека за допир до такви материјали, по природата на неговата работа, би имал непречен пристап) дека високопозиционирани функционери биле замешани во криминални активности на мафијата и на криминалните структури во земјава? „Нова Македонија“ поради високосензитивноста на ваквите тврдења се консултираше со експерти од кривичноправната област, кои ни дадоа одговор на дилемите. Според поранешниот судија, а сега адвокат Владимир Туфегџиќ, Тошковски упатил порака дека располага со докази за поврзаноста на високопозиционирани раководни структури со лица од криминалните сфери во земјава. – Тоа се луѓе од висок профил, луѓе што имаат високи позиции во државата, луѓе кај кои е сконцентрирана моќта на одлучувањето. Таквите активности ги прават поради тоа што институциите не си ја вршеле работата во насока на заштита во сите сфери. Дејствуваат системски поврзано – вели тој. И според професорот по казнено право и поранешен претседател на Државната комисија за спречување корупција Ѓорги Сламков, изјавата на министерот за внатрешни работи дава јасна порака дека тој располага со информации за конекции на функционери со криминално подземје. – Таа состојба е загрижувачка, која во изминатите години во Македонија има добиено голема енергија односно залет. Таа е навлезена во сите сектори каде што има поголеми финансиски средства, каде што има огромна заработка. Во ваква ситуација нам ни треба општ рестарт, бидејќи владеењето на правото е загрозено, а корупцијата е навлезена во сите пори, од шалтерски работници до министри. Во Македонија ќе треба да се преземат суштински чекори, борба со корупцијата, со бесперспективноста… да се направи ревизија на секоја институција, на работењето на секој министер, да се побара одговорност – вели тој. Според него, борбата со криминалот е дојдена до нула и треба и да се почне од нула. – Треба да почнеме од почеток да градиме институции што ќе бидат раководени од чесни, компетентни и професионални лица, луѓе со интегритет и патриотизам. Допрва ни следува процес на прочистување во судството, правобранителството, финансиска полиција, УЈП, управата за финансиско работење. Ќе биде битка за државата – вели тој. Три специјални установи раководени од професионалци Сериозноста во приодот од справувањето со високата корупција и организираниот (системски) криминал сѐ погласно, почесто и со конкретни дејства од меѓународната заедница се нагласува како приоритетен услов за напредување на Македонија во нејзините евроинтеграции. Конкретната ангажираност на овој план на меѓународната заедница за поддршка на борбата против корупцијата од една страна се реформите на правосудниот систем и враќањето на довербата на граѓаните во судството, а од друга страна неопходноста од процесирање лица од високиот политички и државен естаблишмент како осомничени сторители на дела квалификувани од областа на корупцијата и високиот криминал. Предлог до јавноста и до надлежните од страна на поранешниот судија, а сега адвокат Владимир Туфегџиќ е формирање специјални три установи што ќе бидат раководени исклучиво од професионалци. – Нашите политичари декларативно се изјаснуваат дека се против корупцијата и сакаат да се посветат на борбата против неа, но од нивното однесување во практиката се стекнува впечаток дека тоа не е така. Ако сакаме да направиме пробив во борбата против корупцијата и организираниот криминал, ние мора итно да отвориме расправа за формирање три клучни органи, односно институции. Тие институции би биле: национално биро за истраги, специјално јавно обвинителство (но не како СЈО, кое беше целосно политички формирано) и специјален суд. Овие предлози подразбираат и отворање на Уставот, односно уставни измени. Секако, овие институции би биле профилирани за висока корупција и криминал – истакна Туфегџиќ. Туфегџиќ самиот е свесен дека првата недоверба на јавноста за идејата на трите нови институции за борба против корупцијата е фактот за постоењето и пропаста веќе на едно специјално јавно обвинителство. – Уште кога се формираше СЈО кажав дека е осудено да ја доживее таа судбина што вистински ја доживеа. Зашто не може да се формира само специјално јавно обвинителство без специјален суд и национално биро за истраги. Едно без друго не оди – вели тој. Според Туфегџиќ, инертноста на македонскиот истражно-правосуден систем во однос на правното процесирање на укажувањата за корупција и организиран криминал од меѓународната заедница ја наметнува потребата за формирање на трите независни институции што тој ги предлага. Никогаш не било блескаво, но сега состојбата ескалирала до тој стадиум што веќе не може да функционира нормално судскиот систем За ефикасна борба против корупцијата, адвокатот Туфегџиќ нагласува дека прво ни е потребен државен јавен обвинител што ќе биде избран со двотретинско мнозинство. – Само така се праќа порака дека избраната личност има широк консензус на поддршка, во која се има доверба. Од изборите на обвинител со просто мнозинство, резултатот веќе го знаеме. Резултатот е ова што го имаме денес, а го имало и во претходниот период. Никогаш не било блескаво, меѓутоа сега состојбите ескалирале до тој стадиум, што судскиот систем веќе не може да функционира нормално, со 3 отсто доверба – констатира Владимир Туфегџиќ. Сепак, за успех на борбата со корупцијата и организираниот криминал, се смета дека без помош и логистика од меѓународната заедница, особено од САД, тоа е речиси невозможна мисија. Создавањето политичка клима и амбиент во Македонија, заснован на свест и разум и потреба нешто да се смени во борбата против корупцијата и организираниот криминал, во актуелната политичка поставеност, речиси е невозможно да се случи доколку тоа не го наметне меѓународниот фактор. Но, секако, правниот начин на справувањето со овие општествено девијантни појави мора да се спроведе автентично, низ македонскиот правосуден систем. [email protected]...

Дигиталниот свет стана дел од нашата општа реалност и не треба да се забранува, психологот-консултант вели Марија Миркуловска, но додава и едно „но“. Малите деца, според неа, сепак треба да имаат ограничувања за негово користење. Употребата на паметните телефони значително влијае на раното формирање на личноста, а прекумерната употреба може да доведе до сериозни здравствени проблеми Дебата меѓу експертите и родителите на темата „Мобилните телефони и децата“ Децата и мобилните телефони се неисцрпна тема за дискусија и истражувања последната деценија, особено кога пиедесталот го презедоа паметните телефони. Копјата изгледа повеќе не се кршат околу тоа дали децата треба да имаат пристап до мобилните, туку кога, како и до какви уреди. Има ли некој универзален водич за тоа кога е најумно децата да почнат да ги користат паметните телефони? Колку време и за што треба да ги користат? Ова се само дел од прашањата на разумни родители, кои се свесни оти паметните телефони доаѓаат со цела низа можни пороци, но и дека од нив зависи социјалната активност на децата, зашто мнозинството комуницираат така. Нема универзален одговор – Моите две деца, кои се ученици, мобилните ги доживуваат како карта за влез во некое друштво, како пристап до околината. Од една страна ги разбирам. Комуницираат така по училиште, се допишуваат на групи, играат игри… Ние како родители сме свесни дека е подобро да седнат надвор и да разговараат. Но мнозинството одлучува да биде на телефон. Не е во ред, а зошто е тоа така е друга тема. Едноставно тоа го прават сите нивни другарчиња. Еве, ние како родители сме совршено свесни за опасностите во дигиталниот свет, но зарем треба да ги двоиме? Ова е прашање што редовно си го поставуваме. Едното дете има 10 години, а другото 13. Ни останува само да следиме што и каде сурфаат, што играат, како разговараат… И многу да разговараме со нив. Искрено, исплашени сме поради брзината со која се соочуваат со работи за кои немам чувство дека се подготвени – вели Марија Јаневска од Скопје. Психологот-консултант Марија Миркуловска вели дека дигиталниот свет стана дел од нашата општа реалност и не треба да се забранува, но додава и едно „но“. Малите деца, според неа, сепак треба да имаат ограничувања за негово користење. Употребата на паметните телефони значително влијае на раното формирање на личноста, а прекумерната употреба може да доведе до сериозни здравствени проблеми. – За тоа кога е време вашето дете да го добие првиот паметен телефон експертите немаат универзален одговор. Кога најмоќниот извор на информации во историјата на цивилизацијата е во рацете на едно дете, опасностите се многубројни. Одговорноста на родителите, воспитувачите и наставниците е да обезбедат соодветна заштита и поддршка за децата во дигиталниот свет. Истражување на Американскиот институт за детски мозок (Child Mind Institute) ја препорачува 14-годишната возраст како најдобра возраст за првиот паметен телефон – вели Миркуловска. Апликациите се помош, но разговорот е најбитен Таа објаснува дека 14-годишната возраст се зема како еден вид граница кога детето навистина може когнитивно, емотивно и паметно да размислува за пораките што ги добива на телефонот. Тогаш може критички да ги обработи и да извлече логични заклучоци. Меѓутоа, таа напоменува дека употребата на обичен мобилен телефон е пожелна за непречена комуникација на родителите со децата кога тие се на работа, односно во училиште. Таа посочува на друг проблем. Телефонот денес не е само средство за комуникација туку се користи и како основно средство преку кое родителите многу полесно влијаат на децата во смисла на смирување, занимација, хранење или мирно поминување на слободното време или, пак, одредени активности без детето да им пречи. – Денес родителите мислат дека тие се супер, кул и модерни родители ако на најрана возраст на своето дете му го купат најдобриот модел на паметен телефон, а всушност прават повеќе штета изложувајќи го на безброј опасни и вознемирувачки содржини што се пласираат на социјалните медиуми. Обичниот мобилен телефон, без пристап до интернет-содржини, е она вистинското што треба родителите да им го дадат на своите даца за остварување непречена комуникација и контрола на соодветна возраст – вели Миркуловска. Инаку, постојат големиот број апликации за родителска контрола што можат да бидат корисни и да им олеснат на родителите да следат како нивните деца го користат телефонот. Но експертите забележуваат во никој случај да не се потцени разговорот, кој е најдобриот механизам за контрола и комуникација. – Децата се ранливи и треба да бидат заштитени, како што ние ги штитиме во реалниот живот. Затоа секогаш советуваме прво да разговарате со децата. Секогаш треба да имате отворена врска со децата и да ги подучувате како да се однесуваат на интернет. Отворено да им се каже што е добро, а што лошо, односно што е дозволено, а што забрането за користење – додава Миркуловска. Меч со две сечила Таа потсети и на блиското минато, кога школувањето беше онлајн и едноставно не можеше да се стави забрана за користење телефон, таблет или лаптоп, бидејќи тие беа основен услов за школување. – Сакале ние или не, моравме на децата од шест, седум, осум години да им дозволиме да користат компјутер како дел од школското учење во периодот на ковид-19, кога за време на карантинот тоа беше единствен начин на школување. Меѓутоа, надвор од таков принуден систем, мора да постојат граници и правила за користење на паметните телефони, односно достапноста до интернет-содржините од страна на децата – додава Миркуловска Употребата на паметни телефони и интернет на децата е меч со две сечила. – Експертите предупредуваат дека не постојат точно утврдени мерки за безбедно користење на интернетот и оти тоа е долг процес на едукација во кој треба да се вклучи целото општество – додава психологот. Она што, исто така е сериозен аларм, а е последица од прекумерното користење на паметните телефони, е зависноста од нив и зголемување на бројот на млади луѓе зависници. -Доколку вашето дете е зависно од својот паметен телефон, неопходно е да го прекинете тоа што е можно поскоро. Доколку забележите дека не ви оди од рака, побарајте психолошка помош, колку побргу толку подобро – велат експертите....

Пјерлуиџи Колина / Фото: ЕПА ФИФА испробува систем наречен фудбалска видеоподдршка, кој целосно го отстранува човечкото влијание во ВАР и ја дава моќта да се побараат прегледи на судиските одлуки во рацете на фудбалерите и на тренерите. Според актуелните тестирања, тимовите го почнуваат секој меч со две „барања за преглед“, кои ќе се намалат ако се потврди одлуката на теренот, но не и ако се поништи Фудбалот воведува систем што ќе им овозможи на фудбалерите и на тренерите да побараат прегледување на судиските одлуки, пишува британски „Телеграф“. Светската фудбалска федерација (ФИФА) претстави поедноставена верзија на технологијата. Наречена фудбалска видеоподдршка (ФВП), таа целосно го отстранува човечкото влијание во системот видеопомошник-судија (ВАР) и ја дава моќта да се побараат прегледи на судиските одлуки во рацете на фудбалерите и на тренерите. Ваков систем долго се користи во крикетот и во тенисот, според кој фудбалските тимови го почнуваат секој натпревар со две „барања за преглед“, кои ќе се намалат ако се потврди одлуката на теренот, но не и ако се поништи, пишува „Телеграф“. Ваков систем на прегледи на судиски одлуки на барање на тренерите има и во некои други спортови, како, на пример во кошарката, одбојката, хокејот… Како и со ВАР, прегледите во фудбалот се ограничени на четири ситуации што го менуваат натпреварот, и тоа голови, одлуки за пенали, црвени картони и случаи на погрешен идентитет при доделување црвен картон. Тренерите ќе бараат преглед на ситуација со вртење со прстот во воздух и со давање карта за преглед на четвртиот судија, што го покажува видот на одлуката што се оспорува, по што судијата потоа ќе биде повикан пред монитор и ќе му се прикаже снимка од ситуацијата од страна на операторот за повторување, пишува „Телеграф“. Играчите исто така можат да им препорачаат на своите тренери преглед на спорна ситуација. Шефот на судиите на ФИФА, Пјерлуиџи Колина, во петокот изјави дека системот веќе го имал своето деби за време на Купот на ФИФА за млади месецов во Цирих, на сите 36 натпревари во машка и во женска конкуренција, и тој им рече на националните асоцијации за време на годишниот конгрес на ФИФА во Бангкок дека исходот бил „многу, многу позитивен“, пишува „Телеграф“. – Нашата цел е да продолжиме да го пробуваме овој нов систем во нашите младински натпревари. Се надеваме дека ќе можеме на сите што сте заинтересирани да ви дадеме можност да го имплементирате овој систем во вашите натпреварувања – рече Колина, пренесе „Телеграф“. Системот фудбалска видеоподдршка е развиен за натпреварувања што не можат да си дозволат ВАР или за натпреварувања каде што се користат помалку камери. Но, долго време има повици за систем за проверка, како што е Премиер-лигата, во услови на зголемено спротивставување на ВАР-технологијата според која моментно се прегледува секој инцидент што го менува натпреварот, пишува „Телеграф“. Како и за системот фудбалска видеоподдршка, одобрени се тестови и за системот познат како „лесен ВАР“, кој е развиен за натпреварувања со ограничен буџет. Тој користи човечки ВАР и не дава повици за прегледување ситуации од играчите и од тренерите. Н.М....

Фото: „Нова Македонија“ Последните средби на Бујар Османи како министер за надворешни работи со претставниците на дипломатскиот кор во земјава само ја потврдуваат таквата перцепција, дополнета со впечатокот за злоупотреба на функцијата и компромитирање на државните институции и на изборниот процес пред меѓународните инстанци, во интерес за влијание на изборните резултати на својата партија Продолжуваат злоупотребите на носителите на највисоките функции во техничката влада, наместо за државен, да работат во партиски интерес Претставниците на ДУИ во македонскиот политички „феномен“ наречен техничка влада се чини дека докрај ги користат привилегиите на државните функции за да издејствуваат поддршка (и од меѓународниот фактор) за своите тесни партиски и лични интереси. Имено, министрите од оваа партија последните денови на техничката влада ги „трошат“ за поплаки и, доколку е можно, за влијание врз резултатите од неодамна завршените парламентарни избори. Министерот Османи ја обвинува својата држава за изборен инженеринг Сѐ уште актуелниот министер за надворешни работи (и претседателски кандидат на неодамнешните избори) Бујар Османи деновиве информираше преку социјалните мрежи дека имал средби со амбасадорите на Обединетото Кралство, САД, Германија, Велика Британија и на Холандија во Македонија. Тој во министерскиот кабинет имал средби со неколкумина aмбасадори од западните земји на кои им се пожалил за одлуките на ДИК и обвини за „изборен инженеринг“. – Ја изразив мојата загриженост во врска со компромитирањето на изборниот процес со произволни одлуки на ДИК со цел да се украде изборната волја со правење политички инженеринг со одлуките за прегласување – напиша Османи во својата објава на приватен профил на социјалните мрежи. Инаку, одлуките на ДИК за прегласување на некои изборни места ја засегаат токму коалицијата на ДУИ, на која ѝ припаѓа Османи. Сепак, во ниту една објава за одделните средби со амбасадорите, преку официјалниот фејсбук-профил како политичар, Османи не ја спомена Државната изборна комисија ниту го спомена „изборниот инженеринг“. Не е првпат да се настапува во својство на носител на државни функции спротивно на македонските интереси Само за потсетување, во текот на речиси четиригодишниот мандат како министер за надворешни работи на Македонија, на Османи му беше забележувано дека во повеќе ситуации настапуваше позагрижено за интересите на соседните земји, како Косово и Албанија, отколку во застапување и одбрана на македонските национални интереси. Во постизборните денови, во интерегнумот до формирање на политичка влада, според резултатите од последните избори, МНР, предводено од Османи, повика и на „доследно почитување на Преспанскиот договор од страна на избраните функционери во Македонија“, иако никогаш не реагираше на негово неспроведување и прекршување од другата потписничка на договорот, Грција. Исто така, во текот на целиот мандат ова министерство беше посочувано како „терен погоден за партизација“, односно „посакувано место за вдомување на партиските клиенти“. Последните средби на Османи како министер за надворешни работи со претставниците на дипломатскиот кор во земјава само ја потврдуваат таквата перцепција, дополнета со впечатокот за злоупотреба на функцијата и компромитирање на државните институции и на изборниот процес пред меѓународните инстанци, во интерес за влијание на изборните резултати на својата партија. – Недозволиво, недостоинствено и спротивно на фактите е однесувањето, кое личи на кодошење на својата земја, од министерот за надворешни работи Бујар Османи. Како министер за надворешни работи, тој секогаш првенствено треба да се грижи за интересите и достоинството на државата што му го дала мандатот да ја преставува, а не функцијата да ја злоупотребува за интересите на партијата. Но тоа се случуваше во текот на целиот негов мандат, кога понекогаш изгледаше дека е министер на некои соседни земји, а актуелните негови поплаки за изборниот процес пред дипломатите се спротивни на правните норми. Фактите за какви било сомнежи околу изборите, прво се докажуваат пред ДИК, па пред националните судови… Без докази, поплаките пред дипломатите се неосновано компромитирање на сопствената држава, свесно наштетувајќи им на демократските процеси – вели поранешната амбасадорка Мелпомени Корнети....

Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) не ги прифати барањата на словенечките рибари да бидат отфрлени казните што им ги изрече државата Хрватска за движење и лов во хрватските води на Пиранскиот Залив, со образложение дека рибарите знаеле дека хрватската граница е среде Пиранскиот Залив. Ова беше објавено во четвртокот на веб-страницата на Европскиот суд за човекови права. „Во одлуката во случајот ’Челери и други против Хрватска’, Европскиот суд за човекови права едногласно ги прогласи барањата за недопуштени. Одлуката е конечна“, соопшти официјално Европскиот суд за човекови права ПРОДОЛЖУВА СПОРОТ НА ХРВАТСКА И СЛОВЕНИЈА ЗА РИБОЛОВОТ ВО ЈАДРАНСКО МОРЕ Случајот што се водеше пред Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП), пред кој словенечките рибари поведоа постапка за да бидат отфрлени казните што им ги изрече државата Хрватска за нелегален лов и движење во хрватските води на Пиранскиот Залив (кој ѝ припаѓа на Хрватска), заврши на жал на подносителите, односно со прогласување на барањата на словенечките рибари како – недопуштени, односно отфрлени тужби. Спорот беше поведен и се однесуваше на казните што Хрватска им ги изрече на словенечките рибари за преминување на средната линија во Пиранскиот Залив, во област за која тврдат дека е нивна и Хрватска и Словенија, врз основа на непризнавањето или признавањето на одлуката на граничната арбитража. „Судот заклучи дека не е надлежен да одлучува за полноважноста и правните ефекти на арбитражната одлука од 2017 година со која е утврдена поморската граница меѓу двете земји“, се наведува во одлуката на судот и се додава дека врз основа на хрватските закони, јасно е каде е поморската граница, затоа рибарите треба да бидат свесни дека нивното однесување во спорните води ќе претставува прекршување според хрватските закони. Затоа судот ги одби нивните тужби. Во образложението на Европскиот суд за човекови права се додава дека словенечките рибари поднеле вкупно 451 тужба против Хрватска, а пред судот се водат околу 800 тужби на хрватски рибари против Словенија. Судот избра три случаи на словенечки рибари како застапнички. Судот потсети дека Хрватска и Словенија се обидоа да ја решат границата од распадот на Југославија и дека е постигнат договор за арбитража со кој Словенија доби три четвртини од Пиранскиот Залив, што таа земја го признава, а Хрватска не. Повлекување на Хрватска од арбитражната постапка „Геополитика“ пишува дека во 2014 година Хрватска почна да ги предупредува словенечките рибари да не влегуваат во нејзините територијални води. Словенечките рибари поднесоа тужби, сметајќи дека не влегле во хрватските територијални води затоа што тоа е област доделена на Словенија во 2017 година преку гранична арбитража. „Обвинителите имплицитно побараа да се утврди дека Хрватска го прекршила меѓународното право и конвенцијата со тоа што не ја почитувала границата утврдена со таа одлука. Во овој поглед Судот повтори дека конвенцијата треба да се толкува земајќи го предвид меѓународното право каде што е можно. Меѓутоа, задачата на Судот не беше да ја потврди усогласеноста со меѓународните инструменти, туку со конвенцијата“, напиша аналитичкиот портал „Геополитика“. Исто така во анализата на порталот се издвојува дека „судот потсетил дека Хрватска се повлече од арбитражната постапка поради несоодветни контакти меѓу арбитражата и Словенија и ја оспори валидноста на арбитражната одлука. Имено, арбитражната одлука не стапила во сила во Хрватска. „Не е на Судот да одлучува за валидноста на повлекувањето на Хрватска или за валидноста и правните ефекти на арбитражната одлука, бидејќи овие прашања се надвор од неговата јурисдикција“, објави Европскиот суд за човекови права. Истиот суд во одлуката забележа дека обемот на хрватските морски води е прецизно дефиниран со хрватскиот закон, а средната линија е морската граница во Пиранскиот Залив. „Судот затоа не најде основа за тврдењето на тужителот дека не можеле да ги предвидат правните последици од нивното однесување во спорните води како што ги означува Хрватска“, соопшти судот, додавајќи дека „тоа дополнително го поткрепува и познатиот спор меѓу двете држави, со многуте такви ситни прекршоци и предупредувања од хрватските власти до словенечките рибари од 2014 година“. Со оглед на овие наоди, Судот ги прогласи барањата за неприфатливи. Р.Б. Какви беа реакциите од Словенија Аналитичкиот портал „Геополитика“ пишува за реакцијата на правната застапничка на словенечките рибари Маја Менард. Имено, правната застапничка на словенечките рибари Маја Менард цени дека Европскиот суд за човекови права целосно ја следи аргументацијата на Хрватска и дека многу јасно зазеде став дека хрватското непризнавање на арбитражната одлука е доволно за да се доведе во прашање определување на границата. – Тоа во основа значи дека за судот воопшто не е дефинирана границата меѓу двете земји – рече таа. Менард додаде дека во исто време судот смета дека словенечките рибари не можат да тврдат дека не биле уредно осудени. – Судот не се занимаваше со арбитражната одлука со која на Словенија ѝ се доделија три четвртини од Пиранскиот Залив бидејќи Хрватска, за разлика од Словенија, не ја признава таа арбитража – изјави правната застапничка на словенечките рибари Маја Менард. Словенечките рибари не се изненадени од одлуката на Судот и најверојатно нема да ловат риба во спорните води. Рибарот Роберт Радоловиќ изјави за јавноста дека таквата одлука е очекувана, бидејќи „досега немало успешна тужба против Хрватска“. Тој не сакаше да зборува за понатамошните чекори, бидејќи сега рибарите треба да се сретнат, но рече дека и пред одлуката разговарале дека повеќе нема да ловат во спорните води на Пиранскиот Залив, бидејќи казните што ги добиле досега биле премногу одлични. Како што рече Радоловиќ, тој самиот има казни од околу 200.000 евра. Радоловиќ додаде дека рибарите уживаат ограничена поддршка од државата и дека знае дека државата нема да им ги плати казните бидејќи така ќе им се признае границата на половина од Заливот. Рибарот Златко Новоградец изјави за јавноста дека не оди на лов во спорното место бидејќи не сака да има проблеми. Радоловиќ е еден од тројцата рибари чии тужби судот ги утврди како репрезентативни предмети, а одлуката во нивниот случај ќе влијае и на другите. Словенечкиот министер за земјоделство Матеја Чалушиќ изјави дека државата ќе продолжи да им помага на рибарите и дека Словенија ќе продолжи да се залага Хрватска да ја признае арбитражната одлука. Словенечката влада посочува дека одлуката на ЕСЧП не влијае на таа пресуда. – Рибарите се жртви на хрватското непризнавање на арбитражната пресуда и се казнети за риболов во словенечките води – рече Чалушиќ....

Фото: Архива Јавен обвинител од скопското обвинителство до Основниот кривичен суд Скопје достави предлог за определување притвор за осомничен за двојното убиство што се случи во Стајковци во вторникот. – Против лицето беше поведена истражна постапка откако на 14 мај, при вршење семејно насилство, во семејниот дом во Стајковци, тој со умисла ги лиши од живот својот брат и снаата. Осомничениот прво ја нападнал снаата, удирајќи ја повеќе пати со метална шипка по главата, а потоа го пресретнал и братот на кого исто така со шипката му нанел смртоносни повреди – се вели во соопштението од обвинителството. Осомничениот беше хоспитализиран, но со подобрување на неговата здравствена состојба се смета дека постои опасност да се даде во бегство, па јавниот обвинител оценува дека мерката притвор е неопходна за непречено водење на истрагата. Тој затоа до судијата на претходна постапка доставил предлог за определување притвор....

Ми се спие. Дождот не запира, внесува есенска свежина среде мај во моите мисли. Цел ден пишував, а и доцна е, само што помина полноќ. Изгледав прекрасен филм, „Јас, капетан“, од Матео Гароне, утре треба да станам рано, ме чека колумна за пишување. Палам цигара пред спиење. Вртам ТВ-канали. Не следам што ми се менува пред очи. Кога одеднаш, нешто чудно на екранот ми фокусира внимание. Нешто не штима во кадарот. Мислам, гитарата е наштимана, ама човекот што ја свири како да ми е познат… ова Блинкен е? Да бе, тој е, свири гитара, пее и воопшто не го прави лошо тоа. Му стојат и гитара и сцена и… точно можам да го замислам како лидер на рок-бенд што имал сериозни успеси во осумдесеттите години на минатиот век и… Е па, зошто бе, Блинкен? Зошто политика, а не рокенрол? Да, знам, секако било тешко да се стане рокстар покрај Роџер Вотерс, Лу Рид, Иги Поп, ама зошто факинг политика? Што е подобро, да држиш гитара или да држиш сопствен народ во состојба на постојана манипулација? Што е покорисно, да пееш рефрен од рок-балада или да свириш по ноти на моќни воени лобисти и корпорации? Не знам, еве ти кажи! Подобро е да делиш автограми или оружје со кое ќе изгине цел еден народ во безумна војна? А поголем предизвик што е, да извадиш нов албум или да вадиш монструозни теории што велат дека е океј да спроведеш геноцид врз цивили тврдејќи дека така се бориш против тероризам? А бе, Блинкен, да имаше бенд, сега ќе можеше да настапиш во Киев, среде мир… О, Боже, па тој стварно е во Киев, свири среде Украина додека околу него стотици илјади војници изгинаа во војна, која можеше и да не се случи, ако Западот со истопорен Борис Џонсон на чело (читај САД) не му забранеше на оној Зеленски да потпише веќе договорен мир со Русија по кој Украина ќе останеше неутрална и цела (без Крим). Ама не, вековниот сон украден од кошмарите на Наполеон и Хитлер, да се фрли на колена и да се растури Русија, мораше да се обидете да го спроведете и на јаве, до последен Украинец, така ли е? Разговарајќи во мислите со Блинкен, изгледа сум заспал. Како инаку да го објаснам фактот дека се наоѓам во позната просторија, опкружен со сериозни лица, а во рацете држам папка со текст во неа. Фак, во Собрание сум! Ликот спроти мене држи иста папка како мојата и чита нешто од неа. Начулив уши за сонот, освен слика, да добие и тон. Се колнам, чита ликот, дека ќе ги штитам Уставот и законите на Нордистан… Се колнам, повторувам, дека ќе ги штитам Уставот и законите на Македонија… Нордистан, инсистира ликот. Фак, Нордистан! Мојот извик внесе вознемиреност и хистерија на четири страни на светот, кај Петтата управа, низ шестата димензија, меѓу седмата сила што кон мене фрла осум прашалници, среде нотите на деветтата Бетовенова, спремна да се свири во чест на Денот на Европа. Јас протестирам, крикна грчката амбасадорка, сега и во овој момент, од оваа реченица, па натаму, ја напуштам колумнава! Рече и замина. Русјаков!!! Низ телото ми минаа морници. Тој женски крик, со нежна строгост во него, а моето презиме изговорено со симпатичен германски призвук, ме натера да се завртам. Во мене гледа убавото, ама строго лице на мадам Урсула фон дер Лајен. Тргај пред мене, процеди низ заби. Како од Собрание се најдов во домот на Урси, можат да објаснат само најсериозни аналитичари на соништа, ама тука сум, во нејзиниот дом. Да не си мрднал, ми вели, сега ќе го викнам Шарл Мишел, па ќе видиш ти убаво. Фак! Шарл Мишел не го поднесувам ни на јаве, којзнае како ќе изгледа страшно во сон. Да беше Шарл Бодлер, може и ќе сакав да останам, цвеќето на злото сигурно мириса поубаво од лицемерствата на Европската Унија. А во соништа, човек прави чудни работи што никогаш не би ги направил на јаве. Зошто, по ѓаволите, роварам низ кујната на Урсула? Зошто ги крадам чиповите од нејзиниот миксер, микробранова, шпорет… каде ли ја ставила пеглата? За да им ги продадам на Русите, со години не сум бил на одмор, ете на што ќе ги трошам парите. Така, се разбудив со желба за одмор, ама и со непријатно чувство дека нешто сум украл во сонот. Којзнае како им е на оние што на јаве, на болни од рак им крадат терапија. Сум заспал пред вклучен телевизор. На него, Гордана Силјановска-Давкова дава заклетва. Пет минути подоцна се вклучуваат сирени за тревога. Земјата се тресе, земјотресот е многу силен, со епицентар од Брисел до Бихаќска. Уште нерасонет, со една нога во езеро, а со другата во политичко лудило, ѕиркам низ прозорец. По улици трчаат болдирани наслови накострешени од хистерија. Небањатите ни ја крадат иднината! ВМРО-ДПМНE ќе го укине идното време во граматиката! Силјановска-Давкова ѝ објави војна на Грција! Во знак на протест се отцепи еден крак од Халкидики, натоварен исклучиво со нордистански возила! Меѓу две запирки, детектирано руско влијание во победничкиот говор на Мицковски! Бродот Нордистан го крена сидрото што го влечеше кон ЕУ, дали кормилото е во рацете на Путин? Борел, Мишел и Стано се заканија, ако не се почитува Преспанскиот договор, ќе основаат бојбенд и наместо со политика, ќе се занимаваат со Евровизија! Нордистанската религија нападната од страшна македонска ерес, Синодот на ЕУ и правоверните фундаменталисти од Нордистан бараат да се запали на клада Македонија! Ако не се почитува Преспанскиот договор, тогаш ЕУ ќе мора да… Што ЕУ, бе, што… ЕУ? Почитување? Договор? ЕУ се јави да мрчи дека некој нешто не почитува? Јас сум рекол, ама еве и да повторам, па нека леат крокодилски солзи прогресивните дека сум ѝ објавил војна на ЕУ, а вмровци нека молчат, секако немаат храброст да признаат, оти и они, нели, ќе нè носат натаму, ама секој бордел на планетава има повеќе морални вредности од Европската Унија. Еј, ЕУ ќе зборува за непочитување меѓународен договор, и тоа донесен како злосторничко здружување за ништење на цел еден народ и неговиот идентитет. ЕУ ни продава морал и принципи. ЕУ која со две раце го срка грчкиот нацизам кон Македонија, а бугарскиот фашизам ни го напика во рамка, ЕУ која се помоча на сите пресуди на Стразбур против Бугарија и како тоалетна хартија ја истретира пресудата, во наша корист, на Меѓународниот суд во Хаг… ЕУ ли ќе зборувате за чест и почит? Па, жими копнехашките критериуми, нема критериум што може да ви ги измери лицемерствата....

Фото: Принтскрин Претседателот на Украина, Володимир Зеленски во интервју за Агенцијата Франс прес (АФП) изјави дека не верува оти Русија има сила повторно да го нападне Киев. – Тие немаат сила за голема офанзива против главниот град, како што имаа на почетокот на инвазијата – посочи Зеленски, додавајќи оти главни цели на Кремљ се Харков и Донбас. Тој ги обвини западните земји што му забраниле да ја нападне Русија со нивното оружје. – Русите можат да нѐ нападнат на наша територија, тоа е најголемата предност што ја има Русија, но ние не можеме да направиме ништо со западното оружје на нивните вооружени системи лоцирани на руска територија. Немаме право – наведе Зеленски. Според него, Западот се плаши и од руски и од украински пораз и оваа ситуација ја нарече апсурдна. – Ние сме во апсурдна ситуација кога Западот се плаши дека Русија ќе ја изгуби војната. А во исто време тие не сакаат Украина да ја изгуби. Затоа што конечната победа на Украина ќе доведе до пораз на Русија и конечна победата на Русија ќе доведе до пораз на Украина – истакна Зеленски. Украинскиот претседател во интервјуто се осврна и на тоа со колкава воена опрема располага Украина. Тој истакна дека Украина бара од 120 до 130 авиони ловци Ф-16 за да може да го одбрани небото од 300 руски авиони. – Ни треба толкав број на Ф-16 за да имаме рамнотежа на силите. Украина има само една четвртина од системите за противвоздушна одбрана што и се потребни и има потреба од 120 до 130 ловци Ф-16 за да се стави крај на доминацијата на Русија во воздухот – потенцира Зеленски....

Фото: Илустрација/ Принтскрин - Јутуб Пратениците во хрватскиот Сабор синоќа гласаа за доверба на новата влада на премиерот Андреј Пленковиќ. За доверба на Владата гласаа 79 пратеници, против беа 61 пратеник, а еден беше воздржан. Претседателот и членовите на Владата потоа дадоа заклетва пред пратениците, со што Андреј Пленковиќ го започна третиот последователен мандат како премиер. Во Собранието денеска беше претставена четиригодишната програма на новата Влада, која се заснова на „успешна, витална, праведна, одржлива и суверена Хрватска“. Во новиот мандат, владата на Пленковиќ најавува просечна нето плата од 1.600 евра, минимална бруто плата од 1.250 евра, како и отворање на 125.000 нови работни места. До крајот на мандатот на новата влада, пензиите треба да се зголемат за најмалку 30 отсто, со што просечната пензија би изнесувала најмалку 750 евра. Новата влада наместо досегашните 16 ќе има 18 министерства и седум потпретседатели. Откако хрватскиот Сабор вчера ја поддржа 16-та Влада на Република Хрватска, а третата предводена од лидерот на Хрватската демократска заедница (ХДЗ) Андреј Пленковиќ, тој во изјава за медиумите рече дека првата седница на новата Влада ќе биде в понеделник и најави продолжување на посветената работа во интерес на хрватскиот народ. – Благодарам на мнозинството во хрватскиот Сабор што ни ја укажа довербата да станеме Влада на Република Хрватска по трет пат и ние, како што правевме претходните осум години, посветено ќе работиме во интерес на хрватскиот народ, сите наши сограѓани, економијата, врската меѓу татковината и иселениците Хрвати и да спроведеме програма врз основа на која ја добивме довербата на хрватските гласачи – рече Пленковиќ. Тој им се заблагодари на сите партнери кои ја поддржаа Владата....

Ивица Боцевски Македонската политичка сцена е засекогаш промената! Тоа е клучниот заклучок по изборниот круг од 8 мај. Може да ставиме точка и на 1990-тите и на 2000-тите и на 2010-тите. Наедно, заврши и отровното поглавје на македонската политика што започна со подемот на Зоран Заев во 2014 година, неговиот бојкот на Собранието, а продолжи со „бомбите“, Шарената револуција, обидот за востание во Диво Насеље, протестите под слоганот „За заедничка Македонија“, кулминацијата на таа политичка декада на 27 април 2017 година, Преспанскиот договор, етнонационалистичкиот пир на ДУИ по претседателските избори од 2019 и особено по парламентарните од 2020 година, договорот Ковачевски-Петков и фамозната македонската преговарачка рамка, јулските протести од 2022 година, за конечно да заврши со претседателските и парламентарните избори од 2024 година. Веќе пишував за избори што се меѓници или вододелници во македонската политика. Не треба премногу длабока анализа за да се впише 2024 година во тој контекст. Првиот заклучок се однесува на ВМРО-ДПМНЕ. „Партија со опасни намери“ од почетокот на 1990-тите помина долг пат низ сите овие години. Во 2024 година тие останаа единствен стожер на македонската политичка сцена и конечно го заслужија своето членство во Европската народна партија. ВМРО-ДПМНЕ, под палката на Христијан Мицкоски, сега е центристичката сила во македонската политика, партија што е природен избор на македонскиот граѓанин, а наедно и партија со максимален коалициски потенцијал. Не постои парламентарна партија што не може да коалицира со ВМРО-ДПМНЕ во актуелното Собрание. Покрај тоа, граѓаните на Македонија конечно добија и партија со идеолошка платформа што е прагматична, практична, но и ја отсликува националната визија на Македонија, без да се забегува во екстремите или во некои мрачни сценарија. Дури и актуелниот конзервативизам на ВМРО-ДПМНЕ е како излезен од оној фамозен цитат од драмата „Отело“ на Шекспир дека „некои нешта мора да се променат за сè да остане исто“. Задача на Христијан Мицкоски е сега овој прагматизам и национална визија да ги пренесе и во власта, па македонскиот граѓанин конечно повторно да се стекне со впечаток дека одговорно се управува со земјата, активно се бори против корупцијата и се настојува да се стигне до идеалот на владеење на правото. Далеку поголем труд на ВМРО-ДПМНЕ и на Христијан Мицкоски престои во полето на надворешната политика, тоа вечно потфрлување на оваа партија и на нејзините лидери. Дури и најсуверената држава во светот, САД, мора да внимава на меѓународните околности и да ја приспособува својата политика на глобалните реалности. Досега ВМРО-ДПМНЕ никогаш не ја научи лекцијата дека домашната демократска поддршка не е доволна за успешно владеење, туку дека се потребни и активна надворешна политика, прагматично приспособување и паметна борба за националните приоритети. На Мицкоски веќе во самиот старт му престои влез во најконтроверзното досие со Бугарија, отворање дијалог со Грција за излез од хаосот што го остави Преспанскиот договор, со кој се создадоа многу повеќе проблеми и во двете општества отколку што се решија, како и заедничката борба со преостанатите земји од Западен Балкан за продолжување и заокружување на европската интеграција. Овој испит, надворешната политика, ќе го утврди и цементира ВМРО-ДПМНЕ како единствен стожер или, пак, повторно ќе доведе до негово излетување од шините. ДУИ е жртва на сопствената ароганција. Тие се доведоа во онаа положба каде што беа српските радикали во 2000-тите години на векот, односно најголема партија кај сопственото гласачко тело, но токсична партија со која никој не сака да влезе во коалиција поради нивната реторика, нивната ароганција и лошата политика. ДУИ не разбра дека македонската реалност е променета со влезот на земјата во НАТО и дека од парламентарните политички партии, а особено од владејачките политички партии се очекува врвна одговорност кон демократскиот процес и кон обврските што произлегуваат од членството на Македонија во Алијансата и идното членство во НАТО. Веќе не постои политички простор за партија што своето учество во власта го заснова на сопствениот потенцијал за дестабилизација на земјата. Така што ДУИ се наоѓа пред крстопат на своја внатрешна промена и конечна интеграција во македонската политика, но како системска партија, а не како партија што постојано го предизвикува поредокот. СДСМ одамна се наоѓа во идентитетска криза, но сега се доведе во ситуација да падне под двесте илјади гласа и под 30 пратеници. Прашање е дали уште може да се каже дека оваа партија е стожер на македонската политика и дали може да даде премиер. Прашање е и колкави се уште моќта и големината на гласачкото тело, кое бара алтернативен политички пол, јасно отклонет од ВМРО-ДПМНЕ. Преспанскиот договор, преговарачката рамка и договорот Ковачевски-Петков, некритичкиот однос кон ДУИ, како и комплетното потфрлање на секојдневното владеење на СДСМ во периодот на владите на Заев (и Ковачевски) ќе остави долга сенка над оваа партија. Само коренито видоизменување, со сосема нова платформа, со враќање кон патриотизмот и со јасен европски исчекор може да го извади СДСМ од претсмртна кома. Не сум сигурен колку гласачи би поддржале постнационална платформа, но јасно е дека Максим Димитриевски, со неговото движење Знам се заканува да го земе асномското јадро на СДСМ. Токму Знам е интересниот феномен на овие избори. Доколку амбициите на Димитриевски се скромни, тогаш Знам ќе се сведе на локален феномен и на движење што било само една искра што набргу ќе згасне. Но, доколку намерата на Максим е тој да го изгради и да го предводи новиот алтернативен пол на македонската политика, новиот архипротивник на ВМРО-ДПМНЕ, тогаш допрва ќе следиме возбудлива динамика на македонската политичка сцена. Се чини дека коалицијата Вреди го најде магичното стапче за детронизација на ДУИ кај Албанците. Ќе остане вечна дилема кој, всушност, го добил албанскиот глас во Македонија на овие избори. Не се сеќавам некоја етничка партија да надмине 100 илјади гласа, а притоа и да не победи помеѓу Албанците. Исто така, овие гласови се чисти како солза, за разлика од чудната коалиција на ДУИ, со муслиманските малцинства и коруптивните пари што се слеваа кај ранливите категории од овие слоеви. Проблемот кај коалицијата Вреди е нивната програмска разнородност, од тврдо националната Алијанса, многуслојните струи на Беса и на Алтернатива, па до Демократското движење на Изет Меџити, кое ја собира целата структура на некогашната ПДП што влезе во ДУИ, како и сегментите од ДУИ што оригинално не беа дел од енверистите на Али Ахмети. Ќе биде тешко да се одржи во целина оваа разнородност и ќе бара огромна креативност и внатрешни политички компромиси. Исто така, својот мандат, но овој пат со пратеничка група, го потврди и Левица. Тие се интересен феномен на децата на транзициска и рамковна Македонија, децата на многубројните губитници од овие процеси кои бараат исправање на неправдите од овие периоди. Нив ги забележавме и тие вешто го искористија исчекорот на Мицкоски кон центарот за да се позиционираат како радикална опозициска опција. Меѓутоа, сега тие ќе се судрат со потребата од нудење и конкретни политики и сериозност. Антиполитиката е интересна само некое време, но не може да биде опција. Левица го започнува својот пат кон претворање во системска партија или, пак, одот кон амбисот на политичката маргинализација. Ете, ова е фотографијата на македонската политичка сцена по изборите од 2024 година. Македонската политика е неповратно променета, а допрва ќе следиме во кој правец ќе се развиваат овие отсечки што се обидов да ги исцртам тука. Македонија е секогаш една голема тајна, а на 8 мај нејзините граѓани проговорија дека ја затвораат лошата декада што започна во 2014 година. Следниот испис на волјата на македонскиот граѓанин ќе дојде на локалните избори есента 2025 година, а тогаш ќе следиме каде отишле шесте актуелни политички структури на политичката сцена, ќе се случува ли фрагментација или нова хомогенизација и дали ќе се изродат и нови политички движења. Засега е само јасно дека веќе не сме земја со две стожерни партии туку дека имаме еден силен центар и фрагментирано опкружување. Ќе значи ли овој резултат и раѓање на нова македонска република? Ивица Боцевски...

Фото: Архива До крајот на идната недела се очекува да се постигне договор околу идната влада, во која би партиципирале ВМРО-ДПМНЕ и партиите од нивната коалиција и коалицијата Вреди. Според првиот човек на Алијансата за Албанците и гостиварски градоначалник Арбен Таравари меѓу нивните работни групи владее позитивна атмосфера. Во понеделник тој очекува тие да излезат во јавноста со заедничка програма, а до петок да имаат завршен договор за нова влада. Првата средба на работните групи на ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата Вреди се одржа во четвртокот во седиштето на ВМРО-ДПМНЕ, но нема информации дали тие вчера повторно се сретнале. Во јавноста веќе се лиферуваат неофицијални информации за поделба на министерските ресори, за имињата на новите министри, како и за тоа дека конститутивната седница на Парламентот би можела да се одржи на 27 мај. Во меѓувреме Управниот суд вчера одлучуваше по седумте тужби од Европскиот фронт за решенијата на Државната изборна комисија за прегласување во седум избирачки места. До синоќа до 22 часот Судот одби три од седумте тужби. Доколку има прегласување, тоа би се одржало во среда на 22 мај. Претседателот на ДИК Александар Даштевски и членовите на ДИК Радица Ристеска, Оливер Ристовски, Борис Кондарко, Бобан Стојаноски и Абдуш Демири вчера преку соопштение изразија загриженост за, како што велат, настаните кои во јавноста се продуцирани од изјави на политички партии и носители на високи владини функции, кои се однесуваат на работата на ДИК за постапувањето по приговорите за парламентарните избори. – Ве известуваме дека покрај тоа што сме лично понижувани и навредувани, исто така како членови во највисоката институција за организирање и спроведување на изборите, сме изложени и на неосновани и непримерени јавни политички притисоци и на закани за кривична одговорност поради донесените одлуки на ДИК, се вели во реакцијата. Следејќи го контекстот и интензитетот на нападите, прозивките и навредите, како што наведуваат, исто така сме загрижени и дека е можно да преминат и во лични напади на нашата сигурност. – Ве известуваме дека ДИК во целост професионално, транспаретно и само врз основа на закон ги спроведе изборите што е потврдено од сите домашни и меѓународни фактори. Исто така и покрај сите непријатности кои ги имаме, сепак со највисок степен на интегритет врз основа на јавна проверка на изборниот материјал ДИК ги утврди фактите и одлучуваше по приговори поднесени од различни учесници за 110 избирачки места, од кои врз основа на образложени докази усвои приговори за само 7 избирачки места за кои имаше правен основ, додека сите останати 103 избирачки места, беа одбиени како неосновани и за нив немаше поднесено тужби ниту еден учесник на изборите – стои во реакцијата. Според тоа за ДИК, како што се наведува, се неприфатливи и недопуштени нападите, притисоците и мешањето на одредени политички партии и на поединци од техничката Влада во изборните процедури, како и во работата и одлучувањето на ДИК и на Управниот суд. Посочуваат дека за сето ова на средбата во ДИК била известена и амбасадорката на набљудувачката мисија на ОБСЕ-ОДИХР Џилијан Стирк. Во соопштението до медиумите од ДИК не беше потпишана потпретседателката Дитмире Шеху, која доаѓа од ДУИ. Премиерот на техничката Влада Талат Џафери завчера на прес-конференција соопшти дека имало договор за надгласување во ДИК за прифаќање на одредени приговори за изборните резултати и прегласување и оти на ваков начин се прави обид за изборен инженеринг за менување на бројките во Собранието и изигрување на волјата на граѓаните. Изборниот процес кој беше оценет како кредибилен и демократски, сега е во рацете на Управниот суд, рече Џафери и повика сите институции да постапуваат согласно закон без партиски директиви од која било страна. Претходно работата на ДИК ја критикуваше и Бујар Османи, портпарол на ДУИ и министер за надворешни работи. Лидерот на Алијансата за Албанците Зијадин Села синоќа изјави дека со приговорите до ДИК се прави изборен инженеринг од ВМРО-ДПМНЕ, СДСМ и Вреди за да се намали бројот на пратеници на коалицијата Европски фронт предводена од ДУИ, во која учествува и крилото на партијата АА што тој ја предводи. Според него, треба да се почитува „демографската реалност во Македонија“ и право да состави Влада има мандатарот и победникот на изборите. Народот на 8 мај, како што рече, гласаше за „Европскиот фронт“ да преземе одговорности и да биде на власт, а „за друг гласаше кој да биде во опозиција“. Кандидатот за градоначалник на Општина Гостивар од коалицијата Алијанса за Албанците-Алтернатива, Арбен Таравари во изјава за медиуми по остварувањето на правото на глас, изрази оптимизам за Арбен Таравари од другото крило на Алијансата на Албанците, пак, во вчерашната изјава од Гостивар упати и порака до претседателот на Управниот суд посочувајќи дека вршел притисок врз судиите при одлучувањето во предметите поврзани со изборните нерегуларности. -Јас би му испратил порака на претседателот на судот да размисли дека не е убаво да се врши притисок врз судиите. Времето кога можеа да вршат притисоци веќе помина и ќе има нова влада којашто нема да дозволува вакви притисоци врз одлуките, рече Таравари и појасни дека судот треба да донесе правична одлука. На ова одговори најнапред коалицијата Европски фронт предводена од ДУИ нарекувајќи ја изјавата на Тараваи скандалозна и заканувачка, а потоа и претседателот на Управниот суд Бурим Сејдини. – Европскиот фронт ги регистрираше овие закани и ја извести целата меѓународна заедница и сите локални и меѓународни институции за јавни изјавите со закани како и обидот за изборен инженеринг со надворешно-институционални меѓупартиски договори за гласање и надгласување во Државната изборна комисија како и со партиски притисоци до Управниот суд – посочија тие во соопштението. Претседателот на Управниот суд Сејдини демантираше дека вршел притисок врз судиите во судечките совет кои одлучуваат за тужбите на коалицијата Европски фронт против решенијата на Државната изборна комисија за парламентарните избори. Тој оцени дека тврдењата на Арбен Таравари од коалицијата Вреди се невистинити, инсинуации и клевети. – Денешното мое појавување во јавноста е во врска со јавните изјави на господинот Арбен Таравари дека има сознанија односно информации дека јас како претседател на Судот вршам притисок над судиите кои што ги ценам како комплетни невистини, како инсинуации и клевети врз мојата работа како претседател на Управниот суд – рече Сејдини на прес-конференцијата во Судот. Се огласи и Здружението на судии кое изрази загриженост за изјавите на поединци со кои, како што се наведува во соопштението, директно или индиректно се врши притисок врз судиите и судиското постапување и одлучување. Во соопштението се оценува дека обвинувањата кон претседателот на Управниот суд се неосновани и даваат целосна поддршка на колегите од овој суд....

Фото: „Нова Македонија“ Одбојкарската репрезентација на Македонија вечерва загуби од Естонија со 1-3 (23-25, 25-14, 19-25 и 22-25 по сетови) на почетокот од новото издание на Европската златна лига. Никола Ѓорѓиев со 19 поени беше најефикасен кај Македонија, во дуелот на турнирот чиј домаќин е Струмица. Утре на програмата е дуелот Чешка – Естонија, а в недела и средбата Македонија – Чешка, двата од 20.15 часот. По турнирот во Струмица, репрезентацијата на Македонија, предводена од новиот селектор Хари Наковски, ќе одигра уште четири натпревари, и тоа со Азербејџан и со Белгија во Беверен (на 25 и 26 мај), а потоа со Хрватска и со Шпанија во Осиек (на 31 мај и на 1 јуни)....

Фото: Принтскрин/Фејсбук-видео Лидерот на Алијансата за Албанците Зијадин Села изјави дека со приговорите до ДИК се прави изборен инженеринг од ВМРО-ДПМНЕ, СДСМ и Вреди за да се намали бројот на пратеници на коалицијата Европски фронт предводена од ДУИ, во која учествува и крилото на партијата АА што тој ја предводи. – Дека се работи за изборен инженеринг, тоа е повеќе од јасно. Ако се види во кои изборни места се поднесени жалби и каде се повторува, повеќе од јасно е дека се направи изборен инженеринг и закрупнување на македонските политички сили, ВМРО и СДСМ заедно со Вреди ги повторуваат изборите во изборното место во родното место на Билал Касами. Во изборно место каде Вреди има победено со три на еден наспроти Европскиот фронт и каде што немаат никаков доказ за да се повтори – рече Села во интервју за емисијата „Трилинг“ на ТВ24. Според него, треба да се почитува „демографската реалност во Македонија“ и дека право да состави Влада има мандатарот и победникот на изборите. Народот на 8 мај, како што рече, гласаше за Европскиот фронт да преземе одговорности и да биде на власт, а „за друг гласаше кој да биде во опозиција“. – Погрешна е дефиницијата победник со победник и нема логика бидејќи победникот од македонската страна е дефиниран со Устав и со закон, добива мандат. Дефиницијата треба да биде мандатар со победник и да преговараат за да состават Влада, за да се испочитува демографската реалност. За да има стабилност и да одиме напред, треба да се испочитува волјата на втората по ред етничка заедница во државава, која не е мала, туку е 30 отсто наспроти 54 отсто колку што се Македонците, според последниот попис на населението – рече Села. На прашањето како коалицијата Европски фронт ќе се однесува како идна опозиција, одговори дека тоа е желба на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски, но дека треба да се почитува желбата на граѓаните. – Како последица на тоа како ќе биде решено, и ние ќе се однесуваме сразмерно на тоа што ќе биде решено. Не сакам да коментирам желби. Од друга страна, уште од ДИК не се објавени мандатите крајни, кој колку има, уште господинот Мицкоски не е мандатар, зборувам од формално-правен аспект – додаде Села. Според него, претседателката Гордана Силјановска Давкова го почнала мандатот со „дипломатски инцидент“. Тоа не е добро за државата, рече, зашто повторно се отвораат проблеми со соседите наместо да се напредува кон ЕУ, а по изборот на таа функција „личните ставови повеќе не се важни“. Смета и дека Јован Митревски, претседателот на Собранието, требало да инсистира да се почитува Уставот за време на свечената заклетва. Во врска со најавата на Силјановска Давкова во кампањата дека ќе ги помилува обвинетите во случајот „27 април“, Села не се согласува, и одговори дека тоа би било голема грешка затоа што „тие луѓе заслужено се таму каде што се и не треба да има помилување на такви луѓе кои си зеле за право да го уценат уставниот поредок на државата“....

Фото: МИА Претседателот на Управниот суд, Бурим Сејдини, вечерва на прес-конференција демантира дека вршел притисок врз судиите во судечките совет кои одлучуваат за тужбите на коалицијата Европски фронт против решенијата на Државната изборна комисија за парламентарните избори. Тој оцени дека тврдењата на Арбен Таравари од коалицијата Вреди се невистинити, инсинуации и клевети. – Денешното мое појавување во јавноста е во врска со јавните изјави на господинот (Арбен) Таравари дека има сознанија односно информации дека јас како претседател на Судот вршам притисок над судиите кои што ги ценам како комплетни невистини, како инсинуации и клевети врз мојата работа како претседател на Управниот суд – рече Сејдини на прес-конференцијата во Судот. Досега, како што кажа, Управниот суд има одржано четири јавни расправи, а во тек е петатата. Објавени се две одлуки на веб-страницата, а претходно тие беа објавени од самите судечки совети. Сејдини смета дека ваквите изјави на јавните личности сериозно му штетат на имиџот на нашата земја во евроинтеграциските процеси. Особено смета дека, како што вели, делот од изјавата на господинот Таравари за негова одговорност и на судиите после 15 јуни, односно после формирање на новата Влада каде што тој ќе биде дел „се сериозен притисок и директен врз судиите, Управниот суд и генерално судството“. – Морам да напоменам дека совесно, согласно закон и со многу голема одговорност сум ја вршел мојата работа како претседател на судот и истото ви го тврдам и за колегите мои и за стручната служба. Лично јас како претседател на Управниот суд немам потреба односно не знам да стравувам за мојата работа да ја вршам одговорно, согласно закон така што датумите што се спомнуваат 15 јуни или други датуми само ги гледам како денови во кои што со личниот интегритет и капацитет ќе можам да придонесам за доборото на нашата земја. Истото можам да го тврдам и за судиите од овој суд дека деновите, датумите ги гледаме како можности за да придонесеме за поквалитетна правда во нашата земја – рече Сејдини....

Фото: Веб-страница на МВР на Србија Девет лица се повредени при судир на патнички и товарен воз во тунелот Вуков споменик-Панчевачки мост, блиску до излезот кон Панчевачки мост, јави РТС. Несреќата се случила попладнево во тунелот кај студентскиот дом „Карабурма“. На терен се екипи на Итната помош и 25 пожарникари со пет возила. Во 18.42 часот било добиено известување дека товарен воз налетал на патнички воз во тунелот Вуков споменик-Панчевачки мост, поблиску до излезот кон Панчевачкиот мост. Министерот за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ е на местото каде што се судрија возовите во тунелот Вуков споменик-Панчевачки мост. Се очекува на местото да пристигне и министерот за внатрешни работи Ивица Дачиќ....

Фото: Принтскрин/Јутуб Словачкиот премиер Роберт Фицо беше опериран по вторпат по атентатот во средата, кога се здоби со прострелни рани во стомакот и „е во стабилна состојба со навестувања за напредок, исто како што Словачка е стабилна“, изјави вицепремиерот и министер за одбрана, Роберт Калињак. – Земјата е стабилна, пациентот е стабилен денеска. Можеме да ги направиме сите работи што треба да ги направиме како влада. А ние имаме свој премиер и тоа на сите ни е јасно – изјави Калињак за новинарите во болницата каде што е Фицо. Мирјам Лапуњикова, директорка на болницата Рузвелт во тој град во централна Словачка, најблиската добро опремена болница до Хандлова, каде што 71-годишен Словак во средата испука пет истрели кон премиерот, рече дека денешната операција траела два часа за отстранување некротично ткиво, што е вообичаена постапка при за такви повреди. – Премиерот останува на интензивна нега, а неговата состојба сѐ уште е многу сериозна. Лекарите се среќаваат и се консултираат секое утро и затоа денеска не можат да кажат дали ќе бидат потребни дополнителни операции – рече Лапуњикова. Лекарскиот совет в понеделник ќе одлучи дали и кога ќе можат да го превезат премиерот во Братислава. Калињак се заблагодари за сите понуди за лекување на Фицо во странство и истакна дека Владата има целосна доверба во лекарите во Банска Бистрица. – Ќе бидат потребни уште неколку дена додека не биде јасно како ќе се развива здравјето на премиерот. Порасположен сум бидејќи гледам напредок. При денешната интервенција се покажа дека главната операција била успешна – рече Калињак. Министерот за внатрешни работи Матуш Шутај Ешток денеска изјави дека во 40 случаи полицијата ги открила и гонела оние кои им се заканувале на политичарите со атентат и со говор на омраза на социјалните мрежи. Лидерот на десноцентристичката опозициска партија Прогресивна Словачка, Михал Шимечка денеска поднесе кривична пријава поради драстични закани кон него и неговото семејство. – Ги има повеќе. За жал, ова не е ништо ново. Слични закани доби и претседателот на Словачка, а слични закани денеска добиваат и мнозинството политичари, новинари и јавни личности кои го искажуваат својот став. Омразата раѓа омраза – рече Шимечка. Лидерот на опозицијата го повтори повикот до сите на словачката политичка сцена да се договорат, барем 100 дена да не се напаѓаат и за тоа време да се усогласат за нови правила на политичка комуникација. Надлежниот обвинител денеска побара притвор за осомничениот за атентатот, обвинет за обид за убиство на заштитено лице мотивирано од одмазда, за што му се заканува казна од 25 години или доживотен затвор. Судот во сабота ќе го сослуша Јурај Цинтула и ќе одлучи за притворот....

Илустрација / Фото: Принтскрин/„Ај-ти-ви њуз“ Израел денеска ги отфрли обвинувањата за геноцид, тврдејќи пред највисокиот суд на ОН дека прави се што може за да ги заштити цивилите за време на воената операција во Газа. Во Меѓународниот суд на правдата денеска заврши третото рочиште за вонредните мерки што ги побара Јужна Африка бидејќи смета дека израелскиот воен упад во градот Рафа на југ го загрозува „самиот опстанок на Палестинците во Газа“ и побара од судот да нареди прекин на огнот. Тамар Каплан-Тургеман од правниот тим на Израел го бранеше однесувањето на земјата, велејќи дека дозволила испорака на гориво и лекови до опколената енклава. Таа исто така рече дека Израел презема вонредни мерки за да ја намали штетата на цивилите во Газа. Јужна Африка пред судот во четвртокот посочи дека ситуацијата во енклавата достигнала „нова и ужасна фаза“ и апелираше до судиите да наредат прекин на израелските воени операции. Судот го одржа третото рочиште за итни мерки што ги бара Јужна Африка откако поднесе обвинение за геноцид кон крајот на минатата година....

Фото: Маја Јаневска Илиева Управниот суд денеска ја одби како неоснована тужбата од коалицијата Европски фронт на решението на Државната изборна комисија (ДИК) за прифаќање на приговорот од коалицијата Твоја Македонија за избирачкото место 1470 во Долнени на парламентарните избори. Коалицијата Европски фронт поднесе седум тужби против решенија на ДИК на парламентарните избори. За сите се оформени предмети и закажани во текот на денешниот ден. Досега Управниот суд ја одби како неоснована и тужбата за избирачкото место 1194 во Општина Крушево. ДИК на 104 седница ги разгледа приговорите поднесени од политичките партии по одржувањето на парламентарните избори на 8 мај. Од вкупно 27 поднесени приговори – девет од коалицијата Вреди, осум од ВМРО-ДПМНЕ, пет од СДСМ и четири од Левица, прифатени беа седум и тоа шест во Петтата изборна единица и еден во Шестата изборна единица. Во Изборната единица 5 прифатени беа приговорите за избирачките места 1272 во Охрид, 1194 и 1202 во Крушево, 1844 во Струга, 1470 и 1470/1 во Долнени. Во Изборната единица 6 прифатен е еден приговор за избирачкото место 2101 во Желино. Според првичните официјални резултати за парламентарите избори што ги објави ДИК, коалицијата Твоја Македонија предводена од ВМРО-ДПМНЕ има освоено 58 пратенички мандати, по што следуваат коалицијата Европски фронт предводена од ДУИ со 19 пратенички мандати, Коалицијата за европска иднина предводена од СДСМ со 18, коалицијата Вреди со 13, а Движење ЗНАМ за наша Македонија и Левица по шест пратенички мандати....

Фото: Н.М. Управата за јавни приходи ги потсетува граѓаните да направат увид во годишните даночни пријави (ДЛД ГДП), кои веќе се поставени на системот а се однесуваат за остварени приходи во 2023 година. Секој кој е регистриран на системот ППД – (ujp.gov.mk) има обврска во својот кориснички профил, најдоцна до 31 мај, да ја потврди или доколку истата не ја прикажува точната слика за износот на остварен доход и платени даноци, да ја коригира пријавата! По истекот на овој законски рок, потврдените и годишните даночни пријави кои не се потврдени, ниту се коригирани ќе се сметаат за конечни, додека коригираните даночни пријави ќе треба да се одобрат од страна на службено лице од Управата за јавни приходи. Доколку службеното лице не ја одобри коригираната даночна пријава, Управата за јавни приходи ќе донесе решение за утврдување на данокот на личен доход за 2023 година. Кај обврзниците во чија ДЛД ГДП се појавува обврска за доплата на данок, по истекот на рокот за потврдување и коригирање, ќе се генерира налог за доплата со фолио број и истиот ќе биде содржан на третата страна во печатењето на даночна пријава(PDF документот). Обврзниците во чија ГДП се појавува повеќе платен данок, имаат можност во самата пријава да искажат барање за враќање на данокот. Управата за јавни приходи, апелира до граѓаните кои оствариле доход во земјава или странство во вид на пари, хартии од вредност, натура или друг вид на доход и се уште не се регистрирани на системот е – Даночни услуги, за да ги исполнат своите обврски за пријавување и плаќање на данок, истото да го сторат во најкраток можен рок. За дополнителни информации околу исполнувањето на обврските за пријавување на доход , плаќање и поврат на данок можете да се обратите на [email protected]....

Фото: Принтскрин Украинскиот претседател Володимир Зеленски и рускиот претседател Владимир Путин изразија резервираност за предлогот за прекин на огнот во Украина за време на одржувањето на Летните олимписки игри (ЛОИ) во Париз налето. Предлогот, првпат спомнат од францускиот претседател Емануел Макрон, а подоцна дискутиран од кинескиот претседател Си Џинпинг, има за цел да ги запре непријателствата за време на одржувањето на Игрите. Зеленски денеска за интернет-страницата за вести „Украинска правда“ изјави дека деталите за иницијативата не му се јасни. Тој ги истакна ризиците од Русија потенцијално да го искористи прекинот на огнот за да ја придвижи воената опрема поблиску до Украина. Зеленски го постави прашањето „кој ќе се погрижи нивните сили да не напредуваат кон нас за време на прекинот на огнот? – Значи, не ги разбирам деталите. Досега ми звучи како неостварлива приказна – рече Зеленски. Путин, враќајќи се од државната посета на Кина, призна дека Си ја изнел идејата за прекин на огнот, но не даде повеќе детали. Сепак, тој го критикуваше Западот што бара Русија да се придржува до олимпиското примирје, а истовремено да ги исклучи руските спортисти од Игрите. Москва, исто така, претходно изрази сомневање за таквата иницијатива, бидејќи Украина би можела да го искористи периодот на Игрите за дополнително вооружување на своите вооружени сили и прегрупирање....

Фото: Министерство за одбрана на Украина НАТО би можело да испрати воени инструктори во Украина за „брза“ и „квалитетна“ подготовка на украинските сили кои треба да ја одбијат руската офанзива налето, објави „Њујорк тајмс“ повикувајќи се на сопствени извори запознаени со состојбата. Според сознанијата на американскиот весник, украински воени лица сега поминуваат обука во Европа, на полигони за обука во Германија и Полска. Нивното испраќање таму како и нивното враќање преку Лавов и Киев одземало многу време. Армијата на Украина се соочува со намалена жива сила и недостатокот достигнал „критична точка“, па украински официјални лица побарале од САД и НАТО да помогнат во подготовката на уште 150.000 новобранители – пишува „Њујорк тајмс“. Пренесувањето на обуката во Украина ќе им дозволи на инструкторите побрзо да собираат информација за новините на линијата на фронтот и на соодветен начин да ја адаптираат програмата за обука, наведуваат изворите за весникот. Ипраќањето инструктори на НАТО во Украина „се чини неизбежно“, истакна началникот на Генералштабот на вооружените сили на САД Чарлс К. Браун помладиот. Според него, такви дејства сега „би ги ставиле под закана животите на инструкторите“, па украинските сили треба да избираат: да користат средства за противвоздушна одбрана за заштита на војниците на НАТО или на критички важната инфраструктура“. Но, според него, распоредувањето на обучувачи на НАТО во Украина се чини е неизбежно. – Евентуално, ќе дојдеме до тоа со текот на времето – изјави тој. Дискусијата за испраќање војска на НАТО во Украина првпат ја започна францускиот претседател Емануел Макрон во февруари годинава. На почетокот на мај тој изнесе два услова за тоа – руската армија треба да ја пробие линијата на фронтот, и Киев треба да испрати соодветно барање за помош. Исто така, тој рече дека Париз би бил спремен да испрати војска ако се појави закана Русија да ги заземе Киев и Одеса. Иницијативата беше поздравена од украинскиот претседател Володомир Зеленски....

Фото: Илустрација/Пиксабеј Седумдесет и шестгодишна жена од Прилеп вчера во ОВР Прилеп пријавила дека била измамена од маж за сума од 380.000 денари, објави МВР, а пренесува „Макфакс“. Според пријавеното, измамникот ден претходно телефонски ѝ се јавил, при што претставувајќи се како полициски инспектор, ѝ кажал дека нејзината внука со автомобил удрила дете-мигрант во сообраќајна несреќа во Охрид. Како што е пријавено, тој исто така ѝ кажал на измамената жена дека нејзината внука ќе помине 10 години во затвор, доколку таа не им даде пари на родителите на детето што е жртва во наводната сообраќајка. Таа се согласила да даде пари и следната вечер во нејзиниот дом дошла жена, на која таа ѝ дала шест илјади евра. Се преземаат мерки за расчистување на случајот....

Архива / Фото: Маја Јаневска-Илиева Албанскиот премиер Еди Рама упати критики до официјална Софија и до сите ЕУ-членки што користат билатерални прашања за блокади на форум во Тирана организиран од „Солуција“, во соработка со Белградскиот центар за безбедносни политики и фондациите „Отворено општество“ и „Рокфелер“, пренесува „Макфакс“. – Зошто ја блокирате Северна Македонија? За да покажете дома колку сте силни – порача Рама заклучувајќи дека политиките на блокади се ужасни, одвратни и антиевропски. Што ви е поентата? Што сакате да постигнете со блокадата на Северна Македонија? Што мислите дека ќе постигнете? Да падне поддршката во ЕУ, само тоа можете да го постигнете! Ова е најантиевропска политика што може да се замисли, ова е најстрашен пристап кон нашата иднина, и долгорочно, ова е еднакво штетно и опасно и за нив, не само за нас – кажа албанскиот премиер во главната порака што ја испрати до Бугарија, но и до другите земји членки на ЕУ, кои користат билатерални прашања за да го блокираат процесот на проширување. Албанскиот премиер порача дека опасно е кога минатото станува повлијателно од иднината. – Национализмот ја киднапира ЕУ и Унијата станува жртва на националистичките пориви на земјите, една, па друга. Решението е просто – не може билатералните прашања да блокираат! А ако некоја земја сака да глуми дека некое билатерално прашање е европско, тогаш мора да има барем уште една што ќе ја поддржува. Не може 26 земји да кажат – ова е билатерално прашање, една да тврди дека е европско и наеднаш тоа да стане европско. Наместо Бугарија да рече, добро, ние имаме проблем со Северна Македонија, иако јас не им го разбирам проблемот, искрено, ама ајде да го оставиме настрана, а преговорите и трансформацијата на земјите да течат, тие бојкотираат. Зошто ги блокирате самите преговори? Зошто блокирате реформи? Лудо! Одвратно! – смета Рама. Во Тирана, покрај Рама, се обратија и Весела Чернева, заменик-директорка на Европскиот совет за надворешни односи, Мајлинда Брегу, генерална секретарка на Советот за регионална соработка, и Даниела Шварцер, членка на француско-германската група за реформи на ЕУ, а настанот беше модериран од претседателот на „Солуција“, Никола Димитров....

Фото: МИА / Архива Управниот суд на јавна седница денеска расправаше по тужбата од Коалицијата „Европски фронт“ на решението на Државната изборна комисија (ДИК) за прифаќање на приговорот од Коалицијата „Твоја Македонија” за избирачкото место 1202 во Општина Крушево на Парламентарните избори 2024. Според полномошникот на тужителот од Коалицијата „Европски фронт“ кој денеска присуствуваше на расправата, бројот на гласачките ливчиња во гласачката кутија е поголем од бројот на гласачи кои гласале на ова избирачко место. Тој потенцираше дека во записникот нема заведено забелешки за постапката на собирање и сумирање на резултатите, а образложението на Државната изборна коалиција (ДИК) е дека станува збор за техничка грешка од страна на Избирачкиот одбор. Тужителите од Коалицијата „Европски фронт“ се на ставот дека записникот на гласачкото место нема ниту една забелешка, а според нив, неосновано е дека бројот на гласачи во избирачкиот список е 111. Претставниците на ДИК предложија на судот да ја одбие тужбата како неоснована и да го потврди нивното решение како правилно и законито. Судот одлучи да го отвори и да направи увид на целиот изборен материјал и да изврши негово пребројување за да се утврди фактичката состојба. По извршеното пребројување од страна на судот, преброени се 101 важечки и четири неважечки ливчиња. Во завршниот збор од Коалицијата „Европски фронт“, неспорно од самиот увид се утврди дека се неосновани констатирањата дека бројот на гласачи бил 111, кога од самото пребројување, бројот на гласачи изнесува 105. Тие бараат од судот тужбата да се усвои, решението да се поништи, а приговорот поднесен од Коалицијата „Твоја Македонија“ од ВМРО-ДПМНЕ да се одбие. Претставниците од ДИК упатија забелешка во делот на изброените потписи – 99 во двата изводи во Избирачкиот список. Оттаму велат дека од Избирачкиот одбор има неправилности во спроведување на гласање во избирачкото место, во погрешна графа се евидентирани гласачи со отпечаток со мастило и без потпис во левата графа, што е спротивно со упатството и прирачниците за работа на избирачките одбори за спроведување на гласовите. Како што велат, утврдено е дека во УБИК апаратот се идентификувани 98 гласачи, а дополнително без идентификација во УБИК апратот гласале шест болни и немоќни лица. Потенцираат дека збирот на гласачите е 104, што е спротивно на 105 потпишани во изводот што е внесен во Избирачкиот список. Со тоа, бројот на гласачките ливчиња е поголем од бројот на гласачите кои гласале на избирачкото место, што е дополнителен основ за поништување на гласањето во избирачкото место. Исто така, потенцираат претставниците од ДИК, бројот на отпечатоците со прсти не се совпаѓа со бројот на гласачките ливчиња во гласачката кутија. Управниот суд пресудата ќе ја објави денеска во 17 часот....

Фото: Пекселс Од 10 до 16 мај пријавени се 44 нови случаи на голема кашлица во државава, со зголемување од трипати споредено со претходниот седмодневен период. Заклучно со 16 мај во државава се регистрирани вкупно 597 случаи на голема кашлица, се наведува во најновиот извештај на Институтот за јавно здравје (ИЈЗ), објавен попладнево. Во однос на географската дистрибуција, најголем дел од новите 44 случаи, пријавени се во рамките на епидемијата во Скопје – 39, па четири случаи од Куманово и еден од Прилеп. Возраста на заболените се движи од три месеци до 77 години, а најголем број случаи се од возрасната група од пет до девет години. Од новите 44 случаи, пет се хоспитализирани. – Дистрибуцијата по пол покажува дека 283 лица се од машки пол, а 314 од женски – пишува во извештајот на ИЈЗ. Од Институтот потсетуваат дека во тек се две епидемии, пријавени во ниво на територијата на Скопје и на Куманово. Од 18 јануари до 16 мај, дадени се вкупно 47.982 дози вакцина што содржи компонента против голема кашлица....

Фото: Маја Јаневска Илиева Гостиварскиот градоначалник Арбен Таравари очекува до крајот на идната недела да се постигне договор околу идната влада. Тој на новинарско прашање на настан во Гостивар посочи дека, владее позитивна атмосфера помеѓу работните групи на Вреди и ВМРО-ДПМНЕ. – Се надевам дека до крајот на идната недела ќе имаме завршен договор со програма на Владата и со распределба на ресори, односно кој и каде ќе биде како министер. Ние како претседатели на партии сме имале две средби, понатаму интензивно работат работните групи, се надевам до понеделник ќе излеземе со заедничка програма, а до петок ќе имаме завршен договор меѓу ВЛЕН и ВМРО-ДПМНЕ, практично договор за нова влада – изјави Таравари. Тој испрати и порака до претседателот на Управниот суд кого јавно го посочи дека вршел притисок врз судиите при одлучувањето во предметите поврзани со изборните нерегуларности. – Јас би му испратил порака на претседателот на судот да размисли дека не е убаво да се врши притисок врз судиите. Времето кога можеа да вршат притисоци веќе помина и ќе има нова влада којашто нема да дозволува вакви притисоци врз одлуките – рече Таравари и појасни дека судот треба да донесе правична одлука....