Петар Поп-Арсов Претставите започнуваат многу порано од чинот на подигање на завесата, а завршува многу подоцна од чинот на нејзиното спуштање“ Отсекогаш така било! Така секогаш и ќе биде! Завршува кампањата за македонските претседателски и парламентарни избори. Пукаат последните аплаузи на отворена сцена. Се ближи денот на одлуката! Одлуката за тоа, кој и каде ќе ја води Македонија во наредните четири години. Дали ќе се движиме напред, ќе имаме ли раст или повторно ќе тапкаме во место и вртиме во круг?! Веројатно никогаш не му било полесно на македонскиот граѓанин и гласач да ја види вистинската слика за Македонија и нејзината политичка сцена. Никогаш не било полесно да се донесе одлуката за тоа дали треба да ѝ се стави крај на една досегашна власт и владеење, без разлика на тоа дали се работи за определен или неопределен гласач, за партиски член, активист или пак за целосно незаинтересиран граѓанин за политиката. Колективната свест веќе е формирана. Тоа е феномен кој не може да биде изменет во толку краток период колку што останува до изборите во средата, а токму таа колективна свест ќе биде факторот на одлука. Партиите и кандидатите веќе ја завршија својата работа во однос на презентацијата на сопствените политики и програми. Што е сторено до сега, сторено е! Што е кажано, кажано е! Сѐ е прочитано и јасно! Останува да се биде буден, внимателен и да се валоризира трудот во вид на освоени гласови кои треба да се собираат до последната минута на денот на изборите. Кампањата веќе завршува. Кои беа највпечатливите пораки што ги слушнавме од најсериозните претенденти за освојување на власта? Кои беа пораките кои ќе нѐ мотивираат да излеземе на изборите и токму тие ќе бидат решавачки за освојување на нашиот глас? Од СДСМ слушавме за ЕУ. Слушавме за тоа како ќе нѐ внесат во ЕУ, како ќе ги започнеме преговорите, па дури и за тоа како веќе сме ги започнале преговорите со официјален Брисел. Нешто мора да се каже. За борбата против корупцијата, криминалот или за други теми кои реално го засегаат секојдневието на македонскиот граѓанин нешто посебно не се истакнаа во својот поход по гласови. Можеби кажале тука и таму по нешто, но не оставија впечаток кој го привлече нашето внимание?! ЕУ им изгледаше како сигурна карта на која треба да играат. Колку поапстрактно и подалечно од македонското секојдневие, толку полесно за комуникација со граѓаните. Впечаток оставија и нивните чести извинувања за направените грешки. Во ред е да се згреши и да се извиниш за грешката. Велат, кој работи тој и греши. Но, ние освен извинувања за грешките не слушнавме нешто друго кое што остави впечаток за сработеното, за реализираните проекти или за успешните политики кои и донесоа напредок на државата. Можеби нешто кажале, но факт е дека акцентот беше ставен на извинувањата за грешките кое што остави силен впечаток како една од главните карактеристики и највпечатливи пораки од кампањата на СДСМ. За разлика од СДСМ, ВМРО-ДПМНЕ упати многу повеќе и многу поконкретни пораки кои што беа јасно препознаени од гласачите и соодветно материјализирани во првиот круг од претседателските избори. Се работи за пораки кои што ги таргетираат сите возрасни групи во општеството. Слушнавме за зголемување на пензиите, за создавање на продуктивни и високоплатени работни места, но слушнавме и за национален план за демографија која е една од најважните теми во моментов. Впечаток оставија мерките кои што се однесуваат на финансиската поддршка на родителите за првото, второто и третото новородено дете, финансиската поддршка на мајките и помошта за инвитро постапките. Особен впечаток оставија пораките кои што се однесуваа на борбата против корупцијата и криминалот. Надеж влеваат и предвидените мерки кои што се однесуваат на реформите во правосудството кое падна на најниски гранки за време на владеењето на оваа власт. Тука се и здравството и образованието кои беа една од најнегативните теми присутни во јавноста во последните неколку години. Доаѓаме и до ЕУ. Теренот кој што актуелната власт го смета за свој, домашен. Пораките кои што ги упати ВМРО-ДПМНЕ на оваа тема оставија сосема поинаков впечаток од оној на кој што навикнавме да го восприемаме од двоецот СДСМ – ДУИ. Беше јасно истакнато дека клучна стратегиска цел на ВМРО-ДПМНЕ е полноправното членство на Македонија во Европската унија, но не онака како што тоа го туркаше СДСМ, туку врз принципите на рамноправност, взаемна доверба, солидарност, дијалог, меѓусебно почитување и реципроцитет. Градењето на конзистентна политика заснована на одбрана на државниот интерес и со силно почитување на европските вредности ја направи клучната разлика во упатените пораки кои што се однесуваат на надворешнополитички план во однос на СДСМ, чија што политика, за разлика од ВМРО-ДПМНЕ, беше препознаена како политика на постојани отстапки и ерозија на македонската национална супстанца. Токму на оваа тема можеше да се види определбата на македонските граѓани кои во првиот круг јасно рекоа дека се за Македонија во ЕУ. Македонија во ЕУ како државен субјект, со народ кој што има јасно дефиниран идентитет и јазик, македонски. Оваа тема покажа дека поданичкиот пристап кон ЕУ нема поддршка кај македонските граѓани, но во исто време покажа и дека антиевропските сили (пред се во ликот на партијата Левица)имаат маргинална улога на македонската политичка сцена. Што е со ДУИ? Како да загубија компас и ги измешаа своите политички пораки. Тие сакаат да се претстават како некаков европски фронт, но впечатокот од нивните постапки укажува на тоа дека имаат елементи на балканска герила. Уште не излегле од тој филм. Првиот впечаток од нивната кампања беше дека инсистираат на тоа дека тие се за ЕУ, а истовремено дека се против Русија. Демек тие се прозападните, а другите се проруски политички сили во државата. На кого алудираа со ова второто, тие си знаат. Но, ако алудирале на ВМРО-ДПМНЕ со цел да му помогнат на СДСМ, од каде сега овој Европски фронт (отсек Балканска герила) запнал со сите сили да влезе во иста влада со оние кои ги обвинуваше дека се анти ЕУ?! Кој им е мотивот и политичкиот концепт да соработуваат со „проруските“ елементи на македонската политичка сцена кои самите ги измислија и апострофираа. Зарем тоа не претставува показател дека тие воопшто немаат политичка платформа туку нивното постоење исклучиво се заснова на учеството во власта со сите придобивки кои што истата со себе ги носи? Заборавија и на про ЕУ и на анти Русија. Власт си е власт па ако треба ќе го бараме и Бадентер на помош. Да ги спомнеме уште ЗНАМ и ЛЕВИЦА. Првите успешно ги искористија слабостите на СДСМ и впечатокот од упатените пораки е дека нивните политики се засноваат на одбрана на крушевска и асномска (вклучително и авнојска) Македонија. Вториве се фокусираа на рецидивите од интернационалното левичарење од минатиот век детерминирано во ликовите на Ленин, Мао, Енвер Оџа, како и се она кое што не беше карактеристика на македонската левица од времето на Социјалистичка Република Македонија. Ја згрешија темата и веројатно тоа нема да биде позитивно оценето од македонските гласачи на парламентарните избори. Останатите партии и коалиции имаат маргинално значење и не вреди во овој текст да се троши просторот, иако како такви претставуваат додадена вредност во дооформување на сите бои во спектарот на македонската демократија. Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот. Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира....

Колумни Стево викан Минусот...

Почнувајќи од вчера, православните христијани три дена ќе го слават Велигден, празникот на Христовото Воскресение. Зад славењето со црвените јајца и јагнешкото печено, лесно се заборава што сведочиме кога велиме: „Христос воскресна, навистина воскресна”. Сведочиме дека Исус Христос, Синот Божји, навистина воскресна, но ја изразуваме и нашата вера во нашето воскресение. Велигден е постојано откровение на есхатолошката надеж на христијаните. Притоа уште во осумдесеттите православниот богослов Александар Шмеман пишуваше за кризата на православната црква која ја заборавила есхатолошката димензија на верата. Според него, православните христијани ја беа загубиле велигденската радост, која е во пораката Христова: „Радувајте се, јас го победив светот“ (Јн.16,33), затоа што со својата смрт го победи законот на смртта. Христос е Новиот Адам, а христијаните се новото творение. Затоа и апостол Павле препорачува (1 Коринт,7,31) срцето на христијаните да не се „врзува” премногу за светот, „зашто се менува обликот на овој свет.” Неговиот облик дефинитивно ќе се измени на крајот на времето, при Второто пришествие Христово во слава, кога ќе настапи и судот и сеопштото воскресение. Тоа сознание би требало да биде клучно за христијанинот. Меѓутоа, откако неколку векови по падот на Византија почнаа да се формираат националните православни цркви како инструмент во борбата за национална држава, за православните денес е незамислива православна црква која не е во симбиоза со државата. Православната црква стана заштитничка на националната држава. Така се заборави дека ниту Константинопол, ниту „Киевска Рус”, ниту „Охридската архиепискиопија” не беа национални цркви, бидејќи различните етноси беа надминати во христијаните како „нов род”, како „Новиот Ерусалим”. Напротив, православните христијани денес се доживуваат само како припадници на националните цркви. Црквата стана еден од „духовните темели” на националната идеологија. Така се заборави есхатолошката димензија на христијанството. Иако во секоја литургија во „Симболот на верата” православните исповедаат дека го очекуваат „второто Христово пришествие во слава” и Воскресението, тие, сепак, како своја најголема светост ја доживуваат својата сопствена земја, својот народ, својата историја, небаре тие се вистинската и вечна татковина на христијаните. Сакрализирањето на своите национални белези кај православните христијани денес оди дотаму, што, кога се работи за своите тесни национални интереси, православните народи во другиот народ веќе не гледаат братски народ. Така настанаа националните митови за „светите земји и светите места”. „Киевска Рус” за Русите ( и за Украинците!), „светиот Охрид” за Бугарите (и за Македонците!). Така се етаблираше општата пракса на сакрализацијата на сопственото потекло и почва во култот на „Света Русија” или на „Небеска Србија”. Секој православен народ почна во својата национална црква да си го слави својот народ како вечен, исконски, библиски, небески – како „обликот на овој свет да не изминува”. Во таа патриотска „окупација” на црквата од поединечните национални идеологии е сосема нормално црковните достоинственици повеќе да се грижат за омиленоста кај политичката елита, отколку кај сиромашните и болните. Притоа, тие мора да се сеќаваат на зборовите Христови од Евангелието за неговото Второ пришествие. Имено, тогаш Христос ќе ги препознае како „свои” тие што Него го препознале во тој што бил гладен, а тие му дале храна, бил гол, а тие му дале облека, бил во затвор, а тие го посетиле. Евангелието јасно говори што ќе биде „мерилото” при последниот Суд, што значи, при општото Воскресение. Мерилото за христијаните не е борбата за „Света Русија”, за „Небеска Србија”, за „Мајка Бугарија”, за „Голема Грција” или за „Вечна Македонија”. Во велигденските литургии не се слават овие „светињи” на православните народи, туку „Новиот Ерусалим”. Мерилото за христијанинот се делата на сочувството и љубовта за сите, независно на кој народ тие припаѓаат. Затоа во велигденските служби сме повикани секого да го прегрнеме како ближен. Зашто само делата на љубовта се темелот на нашата надеж дека еден ден и ние ќе воскреснеме. „Рускиот свет” не е „Новиот Ерусалим” Како, тогаш, да се разбере војната на Русија против Украина, кога и двата народа се православни? Уште повеќе, доколку за руското толкување на историјата, Украинците биле, всушност, Руси, како тогаш денес руските браќа ги убиваат своите браќа? И обратно, затоа што лудилото на војните одзема животи на двете страни на фронтот. Во медиумите може да се прочита дека на велигденската литургија во Москва рускиот патријарх Кирил го „молел Бога да ја прекине војната”. Таа војна, која тој патријарх ја прогласи за „метафизичка”, која не ја започна Бог, туку конкретни личности во политичкиот врв на Русија. Тој, од кого патријархот логично би требало да побара да ја оконча војната во име на верата во Христа и на љубовта за ближниот, сигурно стоел на литургијата близу до него. Рускиот патријарх милува да ја споредува Русија со некогашната Византија, а Владимир Путин со византиските цареви, притоа очигледно заборава дека славните византиски патријарси имале храброст да им се спротивстават на царевите. Позната е осудата на Св. Јован Златоуст на владеењето на царицата Евдоксија, поради што бил три години во прогонство. „Рускиот свет” не е „Новиот Ерусалим”. Затоа е многу значајна Декларацијата за „Рускиот свет” на Богословската академија во Волос, објавена во „Неделата на Православието” 2022, која е потпишана од 1600 богослови и свештеници, со која „идеологијата на „Рускиот свет” е оценета како „еретичка”. Што значи, спротивна на православната богословска традиција. Според авторите на Декларацијата, таа нова „ерес” се промовира од Московската патријархија по крајот на Советскиот Сојуз, а денес е силно поддржана од патријархот Кирил и рускиот претседател Владимир Путин. Тие истакнуваат, дека „Рускиот свет” е идеологија која проицира еден транснационален простор, обидувајќи се да ја оправда својата империјалистичка фантазија за цивилизациско единство, повикувајќи се на „Киевска Рус”, на единството на Православието и на употребата на рускиот јазик, а центарот на тој „Руски свет” била Москва – „Новиот Рим”. Според патријархот Кирил, Русија и руската црква биле наследниците на Византија. Затоа тие имале задача да ја заштитат „православната цивилизација” од „метафизичкото зло” кое доаѓало од Западот. Во сета патетика на оправдувањето на неоправдивото – воената агреасија кон братски православен христијански народ – „духовните ментори” на „Рускиот свет” како да ги заборавиле зборовите на Христа по Воскресението, кога тој низ затворените врати влегува во одајата со Апостолите, велејќи им: „Мир вам!”. Што значи, христијаните треба и самите да даруваат мир околу себе. Христос им вели на Апостолите дека тие во светот ќе доживуваат страдања и неволји, но да не се плашат, затоа што тој во своето воскресение ја победи смртта и го победи светот. И ќе биде со нас до крајот на светот и на времето! Тогаш, на кој христијанин му треба „метафизичка војна” како заштита од злото во светот, кога го има вистинскиот заштитник во Господ Исус Христос? (dw) Кица Колбе...

Владиката Петар го злоупотреби најсветиот христијански празник и одржа политички, наместо пастирски, црковно-духовен говор. И, итар е Петар. Не спомена ниту една политичка партија, ама во својата желба да биде пропагандист го издадоа неколку реченици или делови од реченици, кои се надоврзуваат на неговиот претходен политички активизам. Вели „… да не се случи втората измама да биде полоша од првата, т.е. слепец слепи да води“. Се знае, нели, кој претседателски кандидат претендира за втор мандат. Петар не отстапува да го дели народот „особено на оние од православната вера“ и на народ кој ти бил „царско свештенство и избран народ“, без да биде свесен за тоа што птредизвикувале и како како завршувале низ историјата народите кои себе си се сметале за супериорни и над другите. Еве ги точните зборови на Петар од Велигденското послание: „Граѓаните, пак, особено оние од Православна вера, секогаш да имаат при ум дека се царско свештенство и избран народ, и затоа должни се да гласаат и изберат претставници и водачи кои што се одликуваат со морални вредности и ги исполниле или ќе ги исполнат ветувањата, за да не се случи втората измама да биде полоша од првата, т.е. слепец слепи да води. Во спротивно, гласачите виновни ќе бидат пред својата совест, која е гласот Божји во човекот“. И навистина Петар не спомена ниту име ниту партија, но македонската јавност добро знае и памети негови претходни јавни пораки кои по павило во поддршка на ВМРО-ДПМНЕ. На 15 мај 2017 година, само три недели после крвавиот обид за државен удар во Собранието, Петар застана во одбрана на насилниците и за виновни ја прогласи тогашната опозиција. „Мислам дека поголема вина, ако не поголема барем иста вина имаат оние што ги предизвикале луѓето да влезат во Парламентот и да го направат тоа. А, тука, предизвикувачите се оние што извршија насилство врз државните закони, врз Уставот на Македонија, Деловникот за работа на Собранието, итн … И вие штом вршите насилство врз институциите на државата очекувајте дека ќе има возврат на тоа… Значи, тие ги поттикнаа на тоа, ако не ги поттикнеа тие на тоа, немаше овие тоа да го направат. Оти, знаете како кај нас се прави, ќе ги насочите луѓето, ќе ги предизвикате да направат зло, вие не сте виновникот, а виновници се оние што од желба за да си го заштитат достоинството на својата татковина, за унитарната држава, за симболите на својата татковина, за редот и поредокот…“, рече тогаш Петар. Се сеќаваме и на неговиот став дека Црквата не ја нарушува секуларноста ако свештенството ги искаже своите политички ставови. Не велиме дека тоа не е во ред, но секако не е во ред зад самоопрвадувањето дека свештенството може да ги искаже своите политички ставови, да гледаме активно и отворено застапување за само една политичка опција, односно партија, во овој случај – ВМРО-ДПМНЕ. Три недели, пак пред 27 април 2017 година, Петар панихидата за смртта на војводата Методија Патче, во време на политички превирања кога се формираше Владата во 2017 година, ја запеа песната Послушајте Патриоти, а го гледавме и на протестите на опозицијата. Неговите ставови беа идентични со ВМРО-ДПМНЕ, и тоа го искажа и во велигденското послание пред две години, кога жестоко го нападна феминизмот и рече дека родовата еднаквост е изопачена. И тогаш предизвика револт. Приказната за МПЦ-ОА, Петар и рускиот змеј Петар, заедно со архиепископот Стефан и митрополитот Тимотеј, беше тројката која организираше црковен суд против новинарот Марјан Николовски. Во интервју за Вистиномер.мк, Марјан Николовски ја соопштува главната причина з овој црковен прогон против него. „Главната причина беше тоа што јас изминативе две години редовно укажувам на сериозното руско влијание што во Македонија се шири преку црквата, конкретно преку тројца Архиереи. Токму истите оние кои се обидоа институционално преку црквата, а сега преку јавен линч да се пресметаат со мене“, посочи за Вистиномер.мк Николовски. Николовски укажува дека неговото новинарско истражување за заснова на претходни изјави за руското влијание во МПЦ-ОА, како она на професорот по безбнедност Марјан Ѓуровски и на претседателот Пендаровски, а за што бил информиран и архиепископот Стефан. „Јас не тврдам дека во Синодот на МПЦ има руски шпиони или дека некој од владиците е шпион. Има руски влијанија, неспорно. Има луѓе, ги знаете и јавно. Еден од нив формираше телевизија на која ја шири таа вистина, кои ги преземаат комплетно рускиот наратив кон Украина, каде што Русија, неспорно, е држава која изврши инвазија. Нападна друга суверена држава, членка на Обединети Нации. Да не ги именувам ги знаете, тоа се најмалку тројца владици во Синодот, меѓутоа ние до овој момент немаме докази дека тоа се шпиони на руската федерална служба за разузнавање“, рече Стево Пендаровски, претседател на Северна Македонија и кандидат за претседател на Изборите 2024во интервју на ТВ Телма. Пендаровски потсети дека во изминатите неколку години, Македонија протера 18 руски дипломати, т.н. дипломати кои беа руски шпиони и дека тоа било направено во содејство со службите од кои најмалку една е под директна ингеренција на претседателот. Ништо чудно политичката беседа на Петар за Велигден да била поттикната од ова укажување на претседателскиот кандидат Пендаровски. Да потсетиме дека на на 15 септември минатата година (2023) Васијан Змеев, шефот на подворјето на Руската црква во Софија доби забрана за влез во Македонија. Набргу потоа истиот свештеник беше протеран и од Бугарија, а само неколку месеци пред тоа рускиот архимандрит Змеев сослушуваше на литургија во Соборниот храм. Со литургијата чиноначалствуваше митрополитот тетовско гостиварски Јосиф. Меѓу верниците беше и амбасадорот на Русија во земјава, Сергеј Бездникин, а архиепископот Стефан ја следеше богослужбата од тронот, со молитвено учество во литургијата. Ниту тогаш, ниту по протерувањето на Змеев МПЦ-ОА не соопшти кој беше поводот тоа сослужување, на кое пак во јануари, за време на Божиќните празници му претходеше посетата на рускиот митрполит Антониј задолжен за меѓународни односи на Руската Православна црква. После овие настани преовлада оценката дека однесувањето на руските свештени лица, но и на дел од свештениците на МПЦ-ОА, ги надмина далеку нивните дозволени активности. Познавачите на овие прилики во Македонија толкуваат дека Москва, односно режимот на Путин, ја има избрано МПЦ-ОА за влијание преку неколкумина епископи во Синодот, откако сфати дека руското влијание преку политиката, економијата или медиумите не ги дава брзо очекуваните резултати. Зоран Бојаровски Зоран Бојаровски e долгодишен новинар, уредник, аналитичар и продуцент кој во својата кариера работел во повеќе телевизиски, печатени и онлајн медиуми (МТВ, А1 ТВ, Форум, Кирилица. Мк, ТВ Алфа) На Високата школа за новинарство и односи со јавноста на МИМ, беше предавач по предметите Вовед во новинарството, Извори на информирање, а на Едногодишната школа за новинари на Македонскиот институт за медиуми, покрај овие два, предаваше и Онлајн новинарство и мултимедиа. Бојаровски е редовен соработник на проекти за проверка на факти и за дебанкирање на дезинформзциите. Бојаровски е предавач и тренер на бројни обуки и соработувал со ОБСЕ, УНИЦЕФ, Европската делегација во Скопје, ИФЕС, ФООМ и други организации на теми како што се политика, политичка комуникација, човекови права. Коавтор е на голем број публикации. Уредник е на зборникот новинарски лекции „Кон одговорно новинарство“ во издание на Фондацијата Метаморфозис. Од 2017 до 2022 година работеше и во Секторот за односи со јавноста на Владата на Северна Македонија. Извор: Рацин...

Глобалниот пазар на паметни телефони во првиот квартал забележа значителен раст на испораките и приходите на годишно ниво, што е знак дека конечно закрепнува, е заедничкиот заклучок на неколку водечки аналитички компании за состојбата на овој пазар. Аналитичките компании во нивните нови анализи за состојбата на светскиот пазар на паметни телефони за првите три месеца од 2024 година малку се разликуваат во бројките околу пазарот, но, како што пренесуваат телеком медиумите, тие се обединети во заклучокот „дека пазарот конечно е закрепнување по период на контракција и дека сегашниот позитивен моментум веројатно ќе се задржи во текот на целата година“. Според „Counterpoint Research“, приходите на глобалниот пазар на паметни телефони пораснале за 7 отсто на годишно ниво, „достигнувајќи го своето највисоко ниво досега во првиот квартал“, додека не дава конкретна бројка за тој вкупен приход, но проценува удел од 41 отсто од вкупниот пазарната вредност на „Apple“, потоа „Samsung“ со 18 отсто, „Xiaomi“ и „Oppo“ со по 6 отсто и „Vivo“ со 4 отсто удел. Од „Counterpoint Research“ проценуваат дека глобалните испораки на паметни телефони пораснале за 6 отсто од првиот квартал на 296,9 милиони единици, главно поттикнати од резултатите во клучните региони како Европа, Блискиот исток и Африка (МЕА), како и Карибите и Латинска Америка (CALA). Проценките на аналитичарската куќа „Omdia“ се уште пооптимистички со глобалните испораки на паметни телефони кои се зголемија за 11,6 проценти на 300,4 милиони единици, исто така, поттикнати од стабилизацијата на пазарот, силната побарувачка и намалувањето на проблемите со синџирот на снабдување по проблемите во годините на пандемијата. Во првите три месеца од 2024 година, многу продавачи на паметни телефони забележале голем, двоцифрен раст на годишно ниво, како што се „Xiaomi“, „Honor“, „Motorola“ и „Realme“, наведуваат од „Omdia“, додавајќи дека „Transsion“ и „Huawei“ забележале и троцифрен раст. Повторувајќи ги прелиминарните податоци од аналитичарите во компанијата IDC, и другите, исто така, го прогласија „Samsung“ за најдобар светски продавач во испораките на единици во првиот квартал, со пазарен удел од 20 проценти. Американскиот гигант „Apple“ паднал на второто место поради проблемите на клучните пазари како Кина, кој е нивниот втор најголем пазар по американскиот во однос на обемот на испораките, но во Кина од втората половина на минатата година се соочува со силна конкуренција од „Huawei“ во премиум сегментот на кинескиот домашен пазар, што придонесе за „разочарувачките испораки“ на телефоните од моделите iPhone во првото годинешно тримесечје. Севкупно, според аналитичарите, но и производителите, клучна технологија за овој пазар ќе биде вештачката интелигенција (AI), која веќе е нашироко интегрирана и надградена во нивните уреди од речиси сите, а аналитичарите на „Canalys“ истакнуваат дека добавувачите ќе се сосредоточат оваа година и на истражување на начините за комерцијализација на бранот генеративна вештачка интелигенција (GenAI). „Еволуцијата на решенијата за вештачка интелигенција на уредот за паметни телефони зависи од стратешките сојузи меѓу брендовите, продавачите на чипови и софтверските компании. Продавачите ќе бараат отворена соработка со лидерите во индустријата за да донесат уникатни и персонализирани решенија за вештачка интелигенција до крајните корисници. Долгорочно, продавачите ќе бараат да ги донесат овие карактеристики на вештачка интелигенција во цени од средна класа за да додадат повеќе корисници во нивните родни екосистеми со вештачка интелигенција и да ги зголемат приходите“, коментираат од „Canalys“....

Муса Куса беше либиски разузнавач и подоцна еден од најактивните министри за надворешни работи на режимот на Гадафи. Тој беше ревносен бранител до последниот час на сите политики на системот, но пред да падне Гадафи го напушти и подоцна замина во егзил, прикажувајќи се за жртва, но и бранител на прозападните вредности против кои се бореше кога беше на државна функција. Во реалноста, ниту режимот на Гадафи го почитуваше и истиот го сметаа за грешка, ниту пак западните држави го сметаа за релевантен борец против тоа што Гадафи го претставуваше. Ова го пишувам затоа што многумина од власта, кои до последниот час го бранат неодбранливото, потребно е да го видат примерот во кој безмалку се претвараат, кога налудничаво произведуваат лаги, шпекулации и наметнуваат погрешни претстави. Потребно е човек и во поразот да биде достоинствен, но очигледно овие денови истите оние кои се причина за тоа народот да биде незадоволен го загубија и тоа малку достоинство што им остана. Како одговорен за Центарот за комуникации на ВМРО-ДПМНЕ и за кампањата, се чуствувам повикан да одговорам на сите оние прозивки кои во последно време доаѓаат од ДУИ и Бујар Османи дека кампањата и слоганот биле шовинистички, или пак оние од СДСМ дека Македонија повторно твоја, значело враќање на некаков режим… И сочекав да видам дали е ова најдоброто што можат да го произведат, но очигледно, тоа е единственото нешто што и можеа да го кажат, во отсуство на реален наратив. Тврдењето на домашниот Муса Куса во обликот на Бујар дека ВМРО-ДПМНЕ има шовинистички слоган потекнува пред сè поради различното поимање и гледање на Македонија. Тој, на државата која го плаќа гледа како за туѓо ткиво, терајќи етноцентрична агенда која гледаме дека завршува во милионски грабеж грубо злоупотребувајќи ја судбината и на Албанците и на Македонците. А ние на Македонија гледаме како на наше единствено парче земја, едно исто небо, кое ги обединува сите луѓе што живеат во неа. И практично, Македонија повторно твоја е огледалото на неговата немоќ да се спротивстави на концептот кој го надминува она што досега го претставуваше ДУИ, партија која ја монополизираше темата, но и ја киднапира слободата да се говори за правата на Албанците од еден поинаков неполитички и чисто граѓански апсект, ним многу поважен. Затоа што, на крајот кога ќе се сведат сметките, не е важно колку Артан или Бујар ќе повторат ЕУ, ЕУ, туку колку ќе може народот да си ги плати сметките и да обезбеди пристојна живечка за своите семејства. И ќе треба да им објаснат на Албанците како е можно тие да живеат со 200 денари на ден, а Артан и Бујар со по 2000 евра на ден. И колку да ја продуцираат темата на поделба на граѓанското ткиво и да јаваат на бранот на Македонци и Албанци, на западна и источна Македонија, на лев и десен брег на Вардар во Скопје, иако звучи клише, тие зборови ја потврдуваат вистината и овој пат дека нема ваша и наша, нема сдсмовска, вмровска, има само една Македонија. И освен граѓаните ја злоупотребија и довербата на партнерите на државата кои и мислат добро на земјава, затоа што тоа е и систем на вредности и начин на живот, каков ние немаме и како оваа власт во заминување нема ниту намера да има и да застапува. Тоа го бараат и граѓаните. Власта кога ќе каже ЕУ, мисли на завеса со која го покрива срамот од криминалот, ние кога ќе кажеме ЕУ мислиме на вредности за кои ќе се бориме со аргументи и работа. Што се однесува до тврдењата на СДСМ за наводно повторно враќање на режимот, за некакви си епски битки и отпор на СДСМ, од кои на крајот се сеќавањата за протестите за заштита на пеперутките во Пештани, кога денес молчат за Онкологија, а тогаш кога протестираа за кучето Идриз, кога денес молчат за 14 живи изгорени во модуларната болница во Тетово, Венко им е визионерот и најдобриот избор во 4та ИЕ, а тогаш протестираа за малечката Тамара, и тогаш кога славеа за укинатата радиодифузна такса, а денес кога си подмолчуваат за двоцифрената инфлација. И тогаш кога велеа дека ја бранеле слободата, а денес кога отворено се караат и се пресметуваат со медиуми и новинари… таквото лицемиерие секој ден одново им се удира од глава. Исто како што е лицемерие да се говори за режим, а толку гласно, ревносно, со воодушевување и изразена насмевка на лицето како стрип јунак од Монти Пајтон, Ковачевски аплаудираше на отворањето на новата зграда на Стариот Театар. Исто како што е вештачка и неприродна наметнатата амнезија дека ДУИ, денес најдобриот партнер на СДСМ, тогаш беа власт во тој период и се дел од сите одлуки врз кои денес го градат тој мит. И на крајот, ставовите за борба против некаков режим, седум години потоа, се тотално ирелевантни, затоа што вистинското и суштинско прашање е како се живее денес. Проблемот е што денес 600 илјади луѓе живеат со 150 денари на ден, системот што е создаден да служи на народот, служи на стотина луѓе од власта. И го немате правото за да говорите за слобода и демократија, затоа што во времињата кога најмногу говоревте за правда и право, тогаш најмногу крадевте и во исто време ја газевте правдата. Затоа што го посеавте семето на злото, и тоа во моментите кога малтретиравте стотина луѓе по судови, кога внесувавте прво во пртивори, а дури потоа измислувавте обвиненија, и кога главните ликови на криминалот се нечепнати, а лисиците на обични граѓани го викавте „еве дојде живтот“. И за себе ја задоволувавте суетата, а го храневте гневот кај сите останати кога малтретиравте луѓе со милион истраги од кои не произлезе ништо, и тогаш кога се удиравте во гради дека ќе ја згаснете ВМРО, а вашите апологети безобѕирно го хранеа вашето его ситејќи се над туѓите несреќи. Прашајте ги и тие луѓе од медиумите кои ги малтретиравте со истраги и обвиненија, кои ги етикетиравте и бесрамно жигосувавте, а и тие кои тогаш силно ве поддржуваа дали ги направивте вистински среќни или по малку направивте да се срамат од вас. Да не зборувам оние кои пак грубо и денес ги злоупотребивте и на кои гледате како на производна машина за лажни вести од вашиот штаб. Затоа и жестоко ќе изгубите. И нема да ве спасат не само некакви фалсификувани документи или оперативни планови со кои влеговте во кампањата, ниту 100-тина Асафци или какви и други мешетари кои ви даваат совети од кои треба да си ги побарате парите што ви ги земале, затоа што оваа ваша кампања не само што има спот во кој Ковачевски го промашува голот, туку во својата суштина со своите пораки жестоко го иритира народот и го потсетува зошто треба да ве казнат. И не заборавајте, бранот што сега ви се случува започна и во моментите кога пред неколку години неколкумина од нас ви протестираа на улиците за штетните договори а вие молчевте, кога ВМРО правеше маршеви и велеше не го слушате народот, државата ја уништувавте, а вие седнати во авиончето лажевте дека сте донеле датум за преговори. Почнавте да паѓате кога арогантно започнавте да се карате и со медиумите, кога мислевте дека можете да удрите и по образованието, да крадете и од печатење на учебници кои ги нема, и да оставате пациенти без лекови и да ги малтретирате докторите и дека сево ова ќе помине. Чекајте го бранот на промени, тој ќе дојде на 8-ми. И тој револт на народот нема да биде само поради купувањето на Соравија од голобрадо дете, или поради делењето на шамарите во контролата на летањето. Ова се само последните скандали во редицата скандали и криминали поради кои ќе паднете. А имаше безбројно многу. Револтот е и поради името, и поради договорот со Бугарија, и поради модуларната болница, и поради тендерите во РЕК, фалсификуваните пасоши, поради крвавите раце на министрите во здравството… Сметката е отворена, а наплата се собира. Македонија повторно твоја е и концепт кој укажува на тоа дека државата создадена за народот во моментот ја нема, не функционира и е киднапирана од стотина политичари на ДУИ и СДСМ, а сите останати се од втор ред. Овој концепт е едноставна рефлексија на тоа што е гола реалност, но и дека ВМРО-ДПМНЕ мора да учи од грешките на сите минати власти и не смее да ги повторува, затоа што народот не смее да се изневери. Овој концепт го нуди сето ова, додека власта не го согледува бидејќи е длабоко забраздена и надвор од реалноста. Народот е мудар и доаѓа време на надеж и верба во принципи и вредности кои мора да победат. Испораката е на 8-ми мај. Останете така. Следува одговорност. Сигурно е само дека Македонија се враќа кај народот. Отворено писмо до јавноста од Луке Галески, член на ИК на ВМРО-ДПМНЕ и Директор на Центарот за комуникации на ВМРО-ДПМНЕ...

Васко Шутаров Ѓурѓовден е! Надвор е пролет – живи сме! Живо и долго топло лето имаме во најава, а со летото и горештините од истата најава, сигурно ќе следат редовни кампањи и совети како да го зачуваме сопственото здравје, какви заштитни фактори да користиме за заштита од сонцето, каков тип гардероба да носиме и каква храна и колку течности да консумираме (со редовните совети, за што помалку консумирање алкохол и што помалку килограми на себе, нели?). Корисни се кампањите за добро здравје и благосостојба на телото, духот и душата, но многу ретко во таквите кампањи ќе прочитаме и совети како со заштитата од директното изложување на сонце, да се заштитиме и од директното и штетно влијание од арогантни и токсични луѓе, бидејќи времињава што ги живееме, не се одликуваат само со климатски промени, туку првенствено со промени во човековите особини во кои нарцисоидноста, егоизмот и ароганцијата стануваат доминантен модел на однесување! Ароганцијата, која филозофите и учените низ вековите ја препознавале како одлика присутна најчесто во високите владејачки сталежи, високите војнички кругови или меѓу црковните великодостојници, денес и обичните лаици ќе ја препознаат како вообичаено однесување присутно меѓу сите општествени слоеви – од оние без знаење и образование до оние со академски звања, од најсиромашните до најбогатите, од оние со висок општествен статус до оние кои се во потрага по некаков статус. Ароганцијата, тој така видливо наметлив социјален став кој во суштина подразбира надменост, дрскост и презирно однесување кон другите, во суштина значи преценување на сопствената вредност и сопствените вештини, како и егзибиционистичко расфрлање со сопствениот стил и начин на живеење. Во времињава на наопаку извртени вредности, аргументите со кои се служат арогантните луѓе не мора воопшто да бидат вистинити или издржани, дури не мора ни суштински да ја допираат темата или дебатата за разговор, важно е само, по секоја цена, да се пресоздава постојано таа лажна слика за себе, дека се поголеми и поважни од другите! А во своето битие, арогантните луѓе се вистински мали луѓе со високо мислење за себе и ситни души со низок праг на самопочит кон себе! Арогантните луѓе се во суштина, не само мали, туку и многу несигурни луѓе! Однадвор изгледаат стамено и сигурно, но на секој попаметен соговорник веднаш би му станало јасно дека тие со сопствената ароганција постојано нешто сокриваат, нешто од кое се плашат дека може да биде (раз)откриено! Ароганцијата е само заштитен штит или маскирна униформа, зад кои, за жал, не се кријат вистински големи вредности или совршени вештини, кои како такви несовршени и проблематични, треба да бидат пласирани на модерниот пазар на суети, нарцисоизам и надменост! Нарцисоидноста е вистинско погонско гориво кое постојано го потхранува огнот на ароганцијата и за разлика од горделивоста, на арогантните луѓе им побудува потреба постојано да приграбуваат повеќе отколку што на еден нормален човек му треба и следува. Според модерната еволуциска психологија, (според проф. Џонсон и соработниците) ароганцијата е сместена меѓу човековите карактерни особини што ја создаваат класата на т.н. „темни стратегии“ за остварување на успех во животот и се наведуваат пет главни причини преку кои арогантните луѓе ги остваруваат своите зацртани цели. Една од нив е вистински сериозна причина да се држиме колку што можеме подалеку од нив, бидејќи е водена и од научното сознание, дека арогантните луѓе повеќе се занимаваат со самите луѓе (и ги напаѓаат ад хоминем!), а не со проблемите кои треба да ги решаваат! А во тие напади, навистина умеат да бидат без скрупули и без чувство дали некого би можеле и длабоко да повредат! Бројни се животните ситуации во кои арогантните луѓе ја покажуваат својата ароганција на дело и за сметка на другите луѓе. Тоа е најмногу изразено во сферата на јавниот, а посебно во политичкиот живот, каде тие, во суштина мали луѓе, сонуваат да бидат големи и каде пронаоѓаат простор за остварување на своите големи сонови! А кога во политиката ќе се спојат ароганцијата и незнаењето со случајни ликови со големи сонови, тогаш сме нападнати од очајна музика, покрај која се губи секаква надеж! Во модерниве општества и сиромашниве земји што претендираат еден ден да станат модерни, неретко ароганцијата изгледа како делотворен стил на живеење, работење и комуницирање кој носи успеси и кој е пожелно да се следи! Ароганцијата, посебно во политиката, личи на оние кожни наочници кои им се прицвстуваат на уздата на коњите за стеснување на нивното видно поле -да не можат да гледаат ниту назад, ниту одоколу, туку со сигурен кас или во галоп да го совладуваат патот кон постигнување на целта. Тие опасни луѓе, обдарени само со ароганција, кога ќе дојдат до позиции кои значат остварување на нивните големи сонови, прават сè за да ги задржат. Дури и она што на нормален човек ни на сон не би му паднало да го прави! Политиката е атрактивна професија, посебно во сиромашните земји, како што луцидно забележува проф. Владимир Гоати. Политичарите во таквите земји, имаат огромна политичка, економска моќ и секаква друга моќ, (скоро па митолошка!), бидејќи тие одлучуваат и доминираат во кариерите, развојот или пропаста на животите на другите. Ароганцијата во политиката, посебно во сиромашните балкански земји, отсекогаш била исклучително исплатлива карактерна црта и одлика на личноста! Затоа, и не чуди што најуспешно во политиката се сокриваат мноштво неуспешни и за ништо друго способни луѓе, но со ароганцијата на чело, стигнуваат далеку и „нижат успеси“! Од историјата наоѓаме доволно аргументи за да заклучиме дека ароганцијата никогаш не произвела ништо добро и ништо друго освен војни, катастрофи, омраза и огромно количества натрупани неуспеси и проблеми, на секаков можен план! Од книгата на Ари Турунен (фински новинар и комуниколог) „Дали знаеш кој сум јас?“, разбираме во која мера неконтролираното големо его, суетата и ароганцијата влијаеле на многу важни одлуки на владетели, политичари, генерали и револуционери, од Луј 16, Наполеон, преку Лав Троцки, Чанг Кај Шек, до Тони Блер и Џорџ Буш-помладиот, но најмногу влијаеле на судбините на милиони луѓе кои страдале како последици на нивната незауздана ароганција. Посебно интересна сторија за ароганцијата во таа книга е поврзана со ликови и настани кои и нам ни се блиски уште од времето нашето детство, преку стриповите „Приказни од Дивиот запад“ и вестерн филмовите за борбите меѓу Индијанците и каубоите во САД, во втората половина од 19 век. Станува збор за еден од најпознатите генерали во американската граѓанска војна Џорџ Армстронг Кастер, кој заради нескриената луда храброст добива генералски чин, па пред војската постојано дефилирал со својата златна кадифена униформа и бил во постојана потрага по публицитет и слава! Со оглед на тоа дека себеси се сметал за голем и непогрешлив војник кој не слуша наредби од надредените, а не слушал ни совети на добронамерни познавачи на приликите, во 1868 година, Кастер тргнува во напад на домородното индијанско племе Чеени, каде убива и жени и деца и по тој невиден масакр, одлучува да се пресмета и со највоинственото индијанско племе Сијукси и легендарните поглавици Лудиот коњ и Бикот кој седи! Кастер арогантно ги игнорирал сите укажувања дека треба да почека засилување и да не се впушта во таква непромислена авантура и тргнал во напад, бидејќи бил убеден во победа, но бил поразен и загинал заедно со сите свои војници. Оваа кратка илустративна сторија од книгата „Дали знаеш кој сум јас“, треба да нè потсети, дека како деца, толку природно сме ја одбирале страната на праведните, вистински смелите и вештите во заштитата на своите права и слободи, наспроти арогантните и привидно надмоќните, кои во стриповите и филмовите уште требаше да ги прифатиме и како „добри момци“! „Дали знаеш кој сум јас?“ – тоа е таа поза или таа етикета со која секој од нас, барем еднаш во животот се соочил и на своја кожа го осетил тој надмен презир, кој природно раѓа само презир! Не постои ни вредност, ни вештина ни квалитет кои можат да ја оправдаат ароганцијата како лична карактерна особина, уште помалку да ја оправдаат кога служи како прикритие за незнаење, невештост и неквалификуваност во пределите на општествениот и пред сè во политичкиот живот! Ароганцијата го замаглува здраворазумскиот поглед на свет, создава лажен преглед и пресек на случувањата околу себе и емитира постојана токсичност во сите општествени односи, во секоја комуникација и во носењето на секоја релевантна политичка одлука. Кога ароганцијата станува пречка и главен блокатор на сите позитивни и посакувани импулси и промени на подобро, тогаш цели политички гарнитури ја напуштаат политичката сцена, бидејќи ароганцијата им станала единствена и доминантна одлика! Покрај сите останати мани и слабости, најголемата цена која ќе ја плати последнава македонска власт пред нејзиното конечно заминување од политичката сцена, дефинитивно ќе биде заради нејзината непоправлива и епска ароганција! Отсуството на чувство за одговорност, отсуството на сенс за вистинските потреби на граѓаните, отсуството на слух за вистинските проблеми на граѓаните и воопшто отсуството на елементарна емпатија, не се компензираат со вообразбите за незаменливост, визионерство и мисионерство кои власта до последен здив се обидува да ги продаде, како своја најголема и единствена вистина! ……………………………………………………………………………….. …затоа што „кабелот беше крив“,… затоа што неуспешниот референдум за промена на името стана преку ноќ „успешен“, …затоа што ние самите бевме виновни за најкатастрофалното справување со короната во регионот и Европа, ,…затоа што не беше точно дека придавката „северна“ ќе нè преименува и ќе нè престори во коси цртички… затоа што македонскиот идентитет и македонскиот јазик беа бетон, а станаа жива кал, во која до гуша се гушиме во докажувања, кои сме и што сме… затоа што тие даваа помош и субвенции „капом и шаком“, а најмалку половина од населението (за инает на нив!), потона во сиромаштија и беда, … затоа што блескајќи, така силно, стотици илјади мажи, жени и деца заминаа во странство, ,… затоа што половина од населението намерно сакаше да не може ни по лек да отиде во странство, во голготата наречена промена на личните документи,… затоа што не е точно дека стотици белосветски криминалци со невидена леснотија се стекнаа со македонски патни исправи,… затоа што не е точно дека Универзална сала беше пеплосана, дури гореше дење, пред очи на сите…, затоа што амнестијата на секој сегашен и иден криминал и системското негување корупција и криминал насекаде и на секое ниво, беа само плод на фантазијата на сите чесни и трудољубиви граѓани, кои немаа попаметна работа и ѕиркаа во несредениот двор на власта… која патем, забрзано се пакува со месеци, за да се смести меѓу страниците на најнеславниот дел од поновата македонска историја,… историја за која така убедливо и арогантно бевме убедувани дека нема да ни треба ни како учебник, по патот на светлата иднина што само тие можеа да ни ја донесат…. Ѓурѓовден е! А надвор е пролет и живи сме – за да ја испратиме неподносливата ароганција на една немоќна политика – во историјата! Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот. Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира....

Да си „против“ меѓународен договор со кој не се согласуваат 70 посто од населението е чист изборен ќар. Да си „за“ значи да губиш. Промената на името на државата стана национална траума за Македонците, а неправдата се подгреваше со активен бојкот на новото име изразен во слоганот „Никогаш Северна – само Македонија“. Опозицијата, излегувајќи со кандидат за претседател кој е истакнат правник, може да изгледа добитничка, но само за избори дома. Ако му се нуди на македонскиот народ дека ќе му биде вратено одземеното достоинство, тој секако ќе гласа за тоа. За надвор, друга е приказната. Таму сите знаат за она што потенцијално новата власт му го кажува на македонскиот народ а сега, таа власт, сака да му го соопшти на светот: дека никаде во меѓународното право нема да најдете основа за наметнување на име од страна на една држава врз друга; дека суверена независна држава може да биде само признаена или непризнаена од друга суверена држава и ништо повеќе; дека наметнувањето на име е спротивно на принципите на независноста, суверенитетот и правната еднаквост меѓу државите; дека наметнувањето е спротивное и на правото на самоопределување кое што го опфаќа правото на свое име. Сите во меѓународната заедница знаат дека Преспа е асиметричен договор, каква што е реалната моќ меѓу Македонија и Грција. Знаат дека најважните одредби од договорот се во полза на Грција: промена на име „ерга омнес“, наследството на древните Македонци, промени во уставот, забрана на иредентизмот…Се е ова точно од аспект на меѓународното право, но меѓународната политика е нешто друго. Меѓудржавни договори не се производ на научни средби на софистицирани и со отворен ум научници од доменот на општествените науки, туку се документи кои, иако асиметрични, се одржливи и прифатливи за политичарите од двете страни зашто произведуваат повеќе добро од зло. Меѓународните договори се документи кои се занимаваат со практични и непретенциозни работи и дејствија со кои се решаваат определени проблеми. Надежта е дека овој асиметричен договор може да произведе една нова реалност помеѓу Грците и Македонците, преку корисни економски трансакции до повеќе разбирање, взаемна доверба, помирување, стабилност на Балканот… Но, доколку се покаже дека пречките за нивно имплементирање се непремостиви за страните, особено за онаа што дала повеќе, таквите договори немаат иднина. Договорот од Преспа е ставен на тестот на времето. Со оглед на фактот дека огромното мнозинство граѓани од двете страни на границата не го прифаќаат, Преспа е на стаклени нозе. Парадоксално, но и покрај непобитниот факт дека Грција доби значително повеќе, 70 посто од Грците (според анкета од 2020), се против договорот. Нивната траума произлегува од длабокото убедување дека еден словенски народ не може да го користи древното грчко име „Македонија“, а на нас гледаат со невкусна гордост, супериорност, па дури и со презир. Ние, пак, од наша страна настојуваме да го копираме нивниот етноцентризам со своја верзија на македонски национализам. Значи, оставени самите на себе без политички посредници, на двата народи ќе им треба сто или повеќе години да се помират, дваесет и пет од кои веќе поминаа. Политичките водства на двете држави се тие кои, со Преспанскиот договор го прескокна овој временски јаз во обид да повлечат напред кон нормализација на односите заради подобра сегашност и иднина. Кога ја презедоа власта, грчките конзервативни партии кои, во парламентот, беа против договорот кој го склучи левицата, сепак се согласија да го почитуваат тоа што е потпишано од нивните претходници. Македонските конзервативни и националистички партии, од друга страна, сè уште го сметаат договорот како предавство на интересите на државата од страна на партиите на власт во изминативе 7 години. Ако при евентуална смена на власта тие решат да се откажат од било што од потпишаното во Договорот, паѓаме назад на некогашните позиции на конфронтација. Некогаш се потребни само неколку зборови. Доволно е претседателката во најава да ја повтори реченицата кажана во жарот на изборната кампања, дека никогаш нема да го употреби името „Северна Македонија“, за клопчето наречено Преспа да почне да се отплеткува со неочекувана брзина, се до поништување на договорот. Тукушто сакав да напишам дека барометар за грчко-македонските меѓудржавни односи секогаш била сосотојбата на границата, а веќе читам за синоќешната блокада. Случајна? Денко Малески...

Војната во Појасот Газа ја забрзува израелската „анексија“ на палестинската економија, сметаат аналитичарите кои веруваат дека оваа економија со децении е ограничена со договорите што следеа по мировните договори во Осло. Војната којашто трае од 7. октомври во Газа го уништи поголемиот дел од малата крајбрежна пренаселена енклава, но влијаеше и на јавните финансии и на пошироката економија на другата палестинска енклава – окупираниот Западен брег (на реката Јордан). Израел ја зајакнува контролата врз Палестинската самоуправа, која владее со делови од територијата, задржувајќи ги даночните приходи што ги собира во нејзино име, изјави економистот Адел Самара за агенцијата France Presse. Стандардот на Палестинците е загрозен од забраните за влез на работниците кои работеле претходно во Израел и падот на туризмот, што беше најочигледно во уништената божикната сезона Витлеем, кој се наоѓа на Западниот брег каде што се и повеќето локации значајни за христијанството и масовно посетувани од аџиите. Истото сега се повтори и во текот на велигденските празници кога покрај посетите на Ерусалим се вообичаени и туристичките посети и на Западниот брег. Самара истакнува дека „технички гледано, нема палестинска економија под израелска окупација – израелската економија практично ја анектира нашата“. Палестинската економија во голема мера функционира врз основа на Парискиот протокол од 1994 година, кој ја даде контролата врз границите на територијата исклучиво на Израел, кој има право да наплатува царини и данок на додадена вредност за Палестинската самоуправа. Израел постојано ги користеше овие овластувања за да ја лиши Палестинската самоуправа од потребните приходи. Војната во Газа дополнително го засили ова, тврди Самара. Најголем дел од приходите од царина од 7. октомври не завршуваат во палестинскиот буџет, пишува француската агенција. „Без овие приходи, палестинската управа има потешкотии да ги исплати платите на јавните службеници и тековните трошоци“, вели Тахер ал-Лабади, истражувач во Францускиот институт за Блискиот исток. Во февруари Норвешка на Палестинската самоуправа ѝ префрли 115 милиони евра од Израел, по договорот за одмрзнување на дел од даноците. Во моментов на речиси сите палестински работници им е забранет влез на работа во Израел, што значително ја зголеми невработеноста на палестинските територии. Палестинскиот премиер Мохамед Мустафа зборува за „финансиска криза без преседан“ во која владиниот дефицит порасна на седум милијарди долари, што е повеќе од една третина од бруто домашниот производ (БДП) на палестинските територии. Парискиот протокол, како и договорите од Осло од 1993 и 1995 година, според кои беше потпишан, требаше да бидат на сила пет години, до формирањето на палестинската држава. Но, поради отсуството на долгорочен мировен договор, тој сè уште е во сила за речиси сите аспекти на палестинската економија. Протоколот ги задушува и инвестициите, бидејќи, како што истакнува Самара, Израел ги контролира „земјата, ресурсите и изворите на вода“ на палестинските територии. Ако фабрика или компанија сака пристап до овие ресурси на Западниот брег, прво мора да добие одобрение од Израел. Ситуацијата дополнително се влоши под екстремно десничарскиот израелски министер за безбедност Итамар Бен-Гвир и министерот за финансии Безалел Смотрих, двајцата доселеници на Западниот брег. Критичарите ги обвинуваат дека го уценувале премиерот Бенјамин Нетанјаху давајќи му тенко мнозинство во парламентот. Со ова се согласува и израелскиот политиколог Мајкл Милштајн. „Недозволувајќи им на палестинските работници да влезат во Израел и лишувајќи ги Палестинците од даночните приходи, Бен-Гвир и Смотрих сакаат да ја соборат Палестинската самоуправа, која ја сметаат за непријател. Тоа е начин на колективно казнување на Палестинците, кои тие ги сметаат и за непријатели“, вели Милштајн. Милштајн истакнува дека пред 7. октомври, речиси една третина од приходот на Западниот брег доаѓал од заработката на околу 193.000 Палестинци кои работеле во Израел. Денес ги има само меѓу осум и девет илјади, рече тој. Укажува на друга струја на мислење во Израел, онаа на центристичкиот министер Бени Ганц и конзервативниот пратеник Гидеон Сар. Тие сакаат да дозволат враќање на палестинските работници за да се избегне бунт на Западниот брег во време кога израелските сили веќе се развлечени од конфликтите во Газа и на границата со Либан. Милштајн, во тој контекст, смета дека израелскиот премиер Нетанјаху е поблиску до ставот на Ганц....

Сведоци сме на еден свет на војни кои го спојуваат традиционалното ѕверство со нехуманата механизација, тоталитарни диктатури, човеково отуѓување (во кое истовремено расте очајувањето и самољубието) и катастрофално уништување на природата. Додека најнесреќните тонат во длабочината на водата, во еден ќош далеку од катастрофата Македонецот лебди во „празен простор“ не наоѓајќи место ни на небото ни на земјата каде би можел да ги пушти своите доволно чисти корени. Соочен со ранливост на разумот, политиката и науката, неговото владеење со стварноста забрзано се руши… сенки од луѓе/аватари трчкаат наваму-натаму, се провлекуваат помеѓу стаорец и професор носејќи пластични ќеси полни пластично ѓубре кое го нарекуваат македонски идентитет. Македонската политика по владеењето на Груевски го отвори „просторот на можното“. Исклучително успешната и храбра надворешна политика на Македонците им даде можност за конечно себе-ослободување (народ кој може и да учествува во историјата, не само да ја трпи). Сепак, надворешните успеси на власта и внатрешните напори за демократско консолидирање на општеството не можеа да нè ослободат од стегите на груевизмот: како начин на мислење и чуствување, како ресентимент негуван и одржуван со децениското владеење, со јазикот, „моралот“, образованието – кој ја уништува самата мисла, го уништува самиот живот, не уништува нас како луѓе. Не само што либералната власт не успеваше да се справи со демократскиот натрапник во институциите – опозицијата која седи внатре во демократијата и ги користи нејзините механизми за да ја уништи, туку и со безумноста и омразата кои таа ги циркулира како животно начело. Додека со официјалните ставови, насоки и политики, државата одозгора го ослободуваше општеството од ирационалниот национализам, тој продолжуваше да се пресоздава во неговите темели. Закотвени во градинките, училиштата и универзитетите, македонските „родољупки“ и „родољупци“ ги натрупуваа предрасудите, суеверието на оние видови незнаење кои се директно штетни за општеството. Она што школите и универзитетите го правеа (и прават) на долг рок, медиумите го постигнуваа молскавично. Со нивните дебати кои наликуваат на примирје помеѓу ограничени умови и новинарски прашања кои вртоглаво нè оддалечуваат од одговорите, директно придонесоа за задушување на разговорот кој на луѓето ќе им овозможи сопствениот страв да го претворат во придвижувачка сила која ќе го победи и ќе им пружи повеќе слобода. Слобода за сите и нека волците (и лажните вести) ги изедат јагнињата. Демократијата може да поднесе сè, само не такво банално изедначување. Па така, на крајот, од „просторот на можното“ остана мал духовен простор. Во таа метафизичка смисла луѓето тука се судираат, тие се туркаат, едноставно поради тоа што се движат и бидејќи просторот е премногу мал. Тоа е простор од дузина зборови: идентитет, предавство, Македонија вечна. И додека либералната власт вели: нека ги, нека ги биде, само пуштете нè (народот, земјата) да дишеме, да напредуваме, ете ги малите фирерчиња над нас… се закануваат и ја прогонуваат нашата желба за живот, разум, иднина…. како неважна, свирепа, предавничка, поданичка. Малите и големите сега се на ист терен, државниците и лажните родољупци, старите и новите профитери, и чувствуваме како незнаењето и омразата нè преплавуваат од сите страни и како незнаењето напредува кон огромна и застрашувачка иднина. Оваа состојба е истовремено и пасивен ужас од тоа сознание и активен извор на енергија потребна да се одбраниме. Претстојните претседателски и парламентарни избори се можеби последната можност на Македонците за некаков маневар по внатрешните линии. Ставање брана, па макар и нога пред една операција која се појасно најавува дека е пред своето заокружување. Како и самиот Груевизам, така и последователното делување на македонската опозиција е непрекинат маневар на една голема обратна операција: да се премине од свесно во несвесно (или како што Тричковски би рекол уште подиректно: од живот во смрт). Без оглед на варијантите во кои на овие избори се јавува: како пуфкаст академизам, некакво „Че Гевара“ црнокошулаштво или „патриотски“ профитеризам, тоа е истото повикување на најниските страсти и толку посакуваниот ресентимент на толпата како основно чуство кое (би требало да) го обликува нашето суштествување. Нејзината програма во ниту еден случај не претставува збир на идеи, колку збир на опсесии. Единствено таа опсесија е важна. Се останато е поза … во која интелигенцијата се понижува се додека не се стави во служба на омразата и угнетувањето. И токму во оваа смисла професорката титула игра голема улога/има голема моќ. Не како убедувачка интелигенција, уште помалку како „гласот на разумот“, туку како една слободно исчашена мисла која надразнува се што може, која ја задоволува жестината на намерите на човекот-топла, молскавично и речиси неосетно. Во професорската титула на водечката претседателска кандидатка разјарената толпа гледа (сопствено) признание, дозвола, ако не и право да биде тоа што е: деструктивна, садистичка и кукавичка. Таа не сака да престане да биде слаба и безумна. Таа сака нејзината грешност да се потврди. Нема поголемо задоволство кога желбата за линч и (лична) освета (елиминирање на другите/другоста) ќе биде академски аминувана како владеење на право. Желбата да се биде необврзан од одговорноста на разумот и слободата, како гордост. Таа гордост е (повеќе) негување во затворена вазна на идејата која фанатикот ја има за државата – за она што би морале да бидеме. Таа гордост е исто така жестина, насилност и посебна чувствителност, повеќе огорченост и непријателство кон објектот што го идентификува како причина за својата фрустрација, односно (постојано) доделување вина за сопствената фрустрација. Гордиот Македонец кој Македонија треба повторно да ја земе во свои раце е огорчен на сè големо во луѓето и работите, на сè што верува во себе. Постојано извиен како (оној познат) црв, бидејќи постојано се чувствува згазен. Субјект на една апстрактна слобода (да обвинува, негодува, негира, поништува меѓународни договори, иднина, што и да посака….) со која малку или ништо не може да направи освен да успее да исчезне. Штом излеземе од неговиот мал секојдневен универзум престануваат да важат неговите претстави и предрасуди. Тоа е причината поради која бесмислата слетува од сите страни. И уште повеќе. Пожелно е да биде така, бидејќи тоа е гаранција дека се оди по добар пат. Ако некој астроном изложи теорија за универзумот која е прифатлива за обичниот човек, како што нашата претседателска кандидатка везе лекции за родољубно уставно преуредување и одважност во надворешната политика, извесно е дека греши. Ако мудар човек предупредува дека утре Македонија може и да ја снема, треба да се слуша внимателно. Научните и филозофските теории на нашата претседателска кандидатка (и нејзините политички пандани) се премногу приврзани за поимниот систем за по дома. Нивниот недостаток е можеби и тоа што, згора на ова, се и помалку сулуди. Секој човек го повикува она што го нема, па ако некој постојано се повикува на сопственото научно знаење тоа е баш затоа што му се потребни како одбрана од страшните сили на потсвеста. Ќе се извади една идеја (граѓански устав) од една полица, едно чувство од друга (Македонците не се стопан во сопствената држава), ги врзуваш со помош на зборови (корупција, криминал, одговорност) и на крајот испаѓа програма за „владеење на право“. Посебно е антипатична женската кокетерија со маниризмот – додека „научно“ го онесвестува Македонецот, говори за селекција на најпаметните, додека аминува агресија врз дел од својот народ (насилниот упад во македонското Собрание), говори за обединување на жените и женската еманципација. Штетите што ги произведува и би ги произведувала ваквата интелигенција ставена на чело на државата се неспоредливо поголеми од оние на една питома глупост. На општеството му е потребна хармонија како што на машината ѝ се потребни масло и заоблени рабови. Во нашето општество македонската опозиција ја бара токму во оние работи каде е потребен несклад (начините на идентитетско суштествување), а нескладот го дозволува таму каде што би требало да се забрани (партиски подобен и неподобен криминал, аминување на „патриотско“ загрозување на уставниот поредок, присклушкување и тепање на сопствениот народ… на „патриотски“ кривични дела). Ништо во едно општество не е пострашно од тоа расипување или злоупотреба на човековата желба за хармонија. Човекот отсекогаш ќе го очекува доаѓањето на правдата, за таа да победи, тој ќе се одрекне од слободата, за која потоа ќе жали. Враќајќи ја државата во свои раце, Македонецот е на добар пат да ја изгуби. Македонецот е на добар пат да се изгуби себе си. Овој пат (можеби) неповратно. Вртејќи и грб на социјалдемократијата, тој мисли дека ќе се одмазди. Да, на самиот себе. Постоечката власт (влада и Претседател) му го дава патот до дадена постоечка иднина, и тој ја отфрла таа иднина и единствено тоа отфрлање го претвора во љубител на измечтаена слобода, во поборник за подобра иднина?! Контрадикција во самата себе, нешто што не е можно. Чиста и опасна фикција. Свеста е особина која тежи во сегашноста да и даде максимум вредност на иднината – т.е.можност да одговори точно, да релативизира, да разграничува… потполно да одреди една состојба и она што таа го содржи. И колку повеќе изјавите на претседателот на државата се израз на таа јасност, одговорност, и способност сето тоа да се хуманизира, толку повеќе толпата е навредена, како да и говори туѓ јазик?! Луѓето тука се насекаде на пет чекори од ексцес, monstrum in animo е сеопшта опасност. Ваквите инстинкти претендираат да станат тиранин. Човековото време не се врти во круг, туку праволиниски брза напред. Нам се чини дека ќе ни успее да го поминеме кружно. Да свртиме полн круг од режим во еуфорија за режим. Повикани сме да ги стопиме нашите животи и иднина во казанот на Македонија вечна. Се додека нашиот избор е дали ќе влеземе во колапс со еуфорија, со задоволство на искалкулирано одметништво или одбивна незаинтересираност, можеби нема многу маневар за последен обид да не се самоуништиме. Елена Михајлова Стратилати...

Димитровска: Обвинителството работи на 22 предмети поднесени од ДКСК Достапни линкови Оди на содржината Оди на главната навигација Премини на пребарување линкот е копиран рубрики Македонија Свет Визуелно Вести Нова генерација Насловна #ВашТаг #ШтоСеГледа Моја порака Иноватори Што треба да знаете Пријави се за њузлетер Подкаст Зошто? Следете не РСЕ веб страници Барај Барај Претходно Следно Breaking News Интервју Димитровска: Обвинителството работи на 22 предмети поднесени од ДКСК мај 05, 2024 Петар Клинчарски Embed Димитровска: Обвинителството работи на 22 предмети поднесени од ДКСК Embed The code has been copied to your clipboard. width px height px Сподели на Фејсбук Сподели на Твитер The URL has been copied to your clipboard No media source currently available 0:00 0:15:08 0:00 Директен линк 240p | 31,3MB 360p | 42,1MB 480p | 62,5MB 720p | 223,8MB 1080p | 199,9MB За време на изборите, главен фокус на работата на ДКСК е постапувањето по евентуални прекршувања на Изборниот законик. До овој момент, оформени се вкупно 45 предмети од областа на спречување на корупција, вели претседателката на ДКСК, Татјана Димитровска во интервју за РСЕ. Сподели Димитровска: Обвинителството работи на 22 предмети поднесени од ДКСК share Категории Македонија Кои се клучни проблеми на младите и имаат ли партиите решенија? Основци од Скопје - новинари на Инстаграм Првиот круг претседателски избори - мирен со незначителни проблеми Повеќе Свет Тумаџ Салехи, иранскиот рапер осуден на смрт и покрај глобалните протести Што ги предизвика масовните протести во Грузија? Протести и контрапротести во Тбилиси за Законот за „странски агенти“ Повеќе ТВ Тема на неделата Од зима во лето - што ни направија климатските промени? Гранатиран живот: Една година од руската инвазија во Украина Пчелите исчезнуваат, ќе нема што да јадеме? Повеќе ТВ Тема на денот Притворањето новинари драстично ја влоши слободата на медиумите во Киргистан Што ги предизвика масовните протести во Грузија? Протести и контрапротести во Тбилиси за Законот за „странски агенти“ Повеќе Во 90 секунди Што е заднината на апсењето на рускиот заменик министер за одбрана? Сериозни здравствени ризици од палењето стари гуми во Црна Гора Американската новинарка, затворена во Русија, вели дека ќе излезе на слобода како невина Повеќе Радио програми ​ Врати се најгоре Следете не Инфо страница Пријави се За нас Контакт Линкови Нова генерација Визуелно Што треба да знаете Истражуваме Интервју Моја порака Поткаст Зошто? Радио Слободна Европа / Радио Слобода. Сите права се резервирани XS SM MD LG...

Во среда, со среќа, и со Господ напред, пост – велигденски, убаво дотерани и расположени, што поради тридневниот празник и продолжениот викенд, што поради двојното гласање на парламентарните и вториот круг претседателски избори, излегуваме да ги наполниме гласачките кутии. Честитки и најубави желби до потенцијалните гласачи, честитки за празникот – најголем кај верниците од православниот христијански свет. Честитки и до сите, на кои, празникот им е и именден, честитки и до себе си ! Зошто и да не!? И Господ, најнапред, брада си направил на себе, па, отпосле, на останатите! Во среда, да излеземе на гласање масовно, да ги наполниме гласачките кутии – МАКСИМАЛНО (што би рекол Максо), до врвот, до покривот – ДО ШИШКА! Сите зад параваните, да го заокружиме изборниот процес, а, околу ЗАОКРУЖУВАЊЕТО – “куд кој, мили мој”! Имаме понуда, имаме избор – ДА ИЗБЕРЕМЕ! Да избереме и да имаме претседател, како секоја асолна земја, да избереме пратеници кои, после тоа, ќе изберат влада. Без претседател и без влада, не ја бива! На бојкот да не помислуваме, зашто ќе немаме нова прилика за да се премислуваме. Што и кој да избереме, ќе биде подобро од сегашнава ТЕХНИЧКА, ПРЖИНСКА, СПРЖЕНА СИТУАЦИЈА. Ако има и такви кои мислат дека “техникава!” со сегашниов премиер и спикер, ја заслужуваме како граѓани на 21. век, тогаш, подобро да не нема! А токму тоа може да ни се случи – НАЈЛОШОТО, доколку Албанците подлегнат на калкулациите од “командантите” на Али Ахмети и се определат за седење дома. Зоти Џафери, пријател ми е, се почитуваме, ама, нема да им биде никаква утеха. Ако, пак. некој од Македпонците, посебно од левицата и “најпосебно!” од СДСМ, помисли на неизлегување, само и само да не победи професорката (“ма ајде, ви се молам!”) и дека утеха и компензација, ќе им биде сегашниот спикер…”ма, ајде ви се молам”!? Затоа, братчиња и сестричиња, другарки и дриугари, дами и господа – на 8 мај, редици пред гласачките места! Да го дефинираме патот на земјата кон ЕУ! Пред таа одговорност се (условно кажано!) и десничарите – конзервативни (оличени во ВМРО ДПМНЕ) и проевропските левоцентристичките социјалдемократи (пресликани во СДСМ), но, и максималистите на Максо, петокрака – левичарите, на Апасиев, европската авангарда на зоти А(х)мети, Вленот на Таравари… Без масовно излегување ни нема спас, Таравари ќе го читаме, како, корени и “трава” вари, иако, “ од иднината не се откажуваме!” (ма каква и да била таа – СДСМ!), а, од ВМРО ДПМНЕ, со нови рамки и ….ќе не вадат од „ќор-сокакот меѓу владата и опозицијата кој трае две години, околу тоа како земјата да се справи со соседна Бугарија која го блокира нејзиниот пат кон членството во ЕУ“.(„Еурактив“). Дај боже, ама да не биде “не умри магаре до зeлена трева!”? Коцките ни се разместуваат, наместо да ни се склопуваат. И самиот бев дел од делегацијата која во Даблин ја однесе, ама НЕ ЈА ПОДНЕСЕ апликацијата на Македонија, како кандидат за членство во ЕУ!!!! Падна, или, оние што, демек, пекаат за нас по западните “страни”, го “самопаднаа!” авиoнчето на Трајковски! Успеавме во вториот обид, 2005 –та. “Минаха многo години”, од 2020 година, ние, демек, преговараме со Брисел, а не со “столицата”, ама “Бугарија побара од ЕУ да постави одредени барања за членство на Македонија, што “скапите!” пријатели – бриселски бирократи, го прифатија, со што го членството на Македонија го ставија, речиси целосно, во рацете на Бугарија!”( ХЛН. „Хет Лацте Њуз“). Затоа, пријатели, прстот на умот! Угоре високо – удолу длабоко! По пат подам, мале, за пат прашвам, кој пат води, мале, за Мариво!? За Мариово, мале, село Здуње! Веле Митаноски...

Во глобалната суперизборна 2024 година, за земја со 1,8 милиони жители е тешко да привлече внимание. Но, изборите во Северна Македонија заслужуваат интерес, зашто нивниот исход е тесно поврзан со разочараните надежи во Европската унија – и со ризици за ЕУ. Изборното однесување и внатрешнополитичките одредувања на курсот во Северна Македонија имаат потенцијал да предизвикаат немири надвор од границите на земјата. Северна Македонија постојано ја докажуваше својата страст и способност да страда за големата цел – влез во ЕУ. За тоа дури го смени и државното име. Но, ЕУ редовно ја игнорира земјата. Повеќе од 20 години по нејзиното барање за членство во ЕУ, Северна Македонија сѐ уште чека на отворање на преговарачките поглавја. Многу луѓе во земјата се чувствуваат предадени од ЕУ – уште повеќе, тие се плашат од ерозија на нивниот национален идентитет или дури и губење на нивната државност, откако Бугарија го блокира патот кон пристапниот процес со постојано нови апсурдни историско-политички барања. Резултат: според анкетите, проевропската влада, предводена од социјалдемократите, е во опасност да биде сменета од власт. Најголемата опозициска партија, барем во минатото латентно проруска, национал-конзервативната ВМРО-ДПМНЕ, го користи ова расположение и успешно се позиционира како бранител на националната независност. За државата ова не значи ништо добро. Клиентелизмот, корупцијата, етничките тензии и непрофесионалноста во делови од јавната администрација може да се поправат само во рамките на ЕУ. Но вака, многу од жителите на земјата ќе продолжат да се иселуваат од земјата, не само во Германија, со што Северна Македонија губи драгоцен потенцијал. За ЕУ оваа прогноза е срамота. Се заканува обновување на етнички конфликти, уште една земја од Западен Балкан би можела да се сврти кон исток, додека Брисел целосно го проигра својот кредибилитет како стабилизирачки фактор во овој регион исполнет со тензии. Очигледно, актерите во ЕУ сè уште не ја разбрале експлозивната геополитичка динамика на Балканот. (dw) Улф Брунбауер Германскиот историчар професор д-р Улф Брунбауер, научен директор на Лајбниц-Институтот за источна и југоисточна Европа, редовно спроведува истражувања во Северна Македонија...

Освен неколкумина кои напиша или кажаа важни зборови за настанот од 1 мај 2004 година кој ја промени географијата на Европа, нејзиното политичко устројство, надежите на милиони луѓе, кој ги испреплете и поттикна економиите до невидени размери, во Македонија беше премолчено она што се случи пред 20 години и неповратно го промени стариот континент. Тој ден на Европската унија ѝ се приклучија десет земји, од кои седум од поранешниот источноевропски лагер (Чешка, Полска, Словачка, Унгарија, Летонија, Естонија и Литванија), една која беше дел од Југославија (Словенија) и Кипар и Малта. Уште две (Романија и Бугарија) влегоа во клубот малку подоцна, во 2007 и Хрватска во 2013. Оттогаш портите на ЕУ останаа затворени за земјите од овој регион наречен Западен Балкан. Доколку малку повеќе загребете по сеќавањата (архивите на трите клучни весници од тоа време, брутално затворени 13 години подоцна, ги нема веќе) можеби ќе се присетите дека тогаш, како и сега, на овие тектонски промени во Европа гледавме со една рамнодушна амбивалентност. Штом нѐ нема во тој клуб тој и не е толку интересен за нас. Барем вербално, но суштински екстремно важен кога треба да се бара работа во него со македонски или туѓ пасош. Откако пропуштивме да влеземе во клучниот европски проект Агенда 2000, па го конципиравме новото устројство на државата по конфликтот во 2001 и потоа ги лечевме раните од него, во 2004 немаше ни желба, ни енергија да гледаме каде се движат другите, а ние стоиме ли стоиме на спореден колосек изгубен во тревите. И кога изработениот кандидатски статус дојде во 2005 тоа беше како вистинска револуција. Ситуацијата денес е поразлична, но во основа е иста. Уморни од децениската блокада на Грција, а сега и од Бугарија, истрошени од неисполнетите ветувања и лажни надежи од страна на Европската унија, самозаглавени во својата небиднина, Македонија ги очекува резултатите од изборите на 8 мај, не за да тргне, туку да остане на место. На мнозинството од населението, на поголемиот дел од политичките партии, на важен дел од бизнисот, на сите оние што тропаа на вратите на бугарските институции за да го добијат тој „европски пасош“, како да не им пречи ова стоење во место. Веројатно така најдобро можеш да се стоплиш. Прегратките на странците Разбирливо е што кампањата за двојните избори прекри речиси сѐ што е надвор од ветувањата, нападите, обвинувањата и што уште не во една навидум епска изборна битка. Но, за жал, епските настани се некаде на друго место, како и речиси секогаш. А ние тоа одбиваме да го видиме. Ако ние тоа не го видиме, да погледнеме кон оние што тоа го гледаат. Аналена Бербок, министерката за надворешни работи на Германија, напиша еден инспиративен текст за 20-годишнината од историскиот „Биг Бенг“, кој беше објавен во повеќе важни европски медиуми. Во него таа, меѓу другото, напиша: „Европската химна во твоите уши, туш од златни искри на небото. Потполни странци беа едни со други во прегратка. И јас го прославив овој посебен европски момент со стотици луѓе на 1 мај 2004 година, на мостот на Одра помеѓу Франкфурт во Источна Германија и Слубице во Западна Полска: Истокот и Западот конечно беа обединети во Европската унија. За мене како германски министер за надворешни работи, 1 мај јасно кажува: секоја генерација има своја задача. По Втората светска војна, генерациите на нашите родители и баби и дедовци сфатија дека помирувањето е основа за европска заедница на мир. Ние Германците никогаш не смееме да заборавиме дека ние, самите луѓе кои донесоа војна и уништување на толку многу, можевме да го најдеме патот до мирот и пријателството. Генерациите пред нас создадоа Европска унија на слобода – да се живее, работи и работи – од Атлантикот до границата со Русија“, вели таа. И после, зборувајќи за политичката храброст цитира една извонредна мисла на поранешниот германски претседател Валтер Шел: „Генерацијата на големата рунда за проширување мораше да собере храброст да не биде спречена од спротивставени ветрови и популистички слогани. Како во Германија, каде што стравот од ‘полскиот водоводџија’ се разгоре во време на висока невработеност. Задачата на политиката, сепак, е, како што еднаш рече поранешниот претседател Валтер Шел, ‘да ја направи вистинската работа и да ја направи популарна’. Наместо да се препуштите на расположенијата и да дозволите да бидете понесени од нив. Ако тогаш постоеја социјалните медиуми, би се прашале дали дебатата можеби ќе испадне поинаку. Но, ништо надежно не може да расте од омраза, популизам и сомнеж“. Бербок е сосема во право – никаква надеж не може да расне ако е одгледувана со омраза, популизам и сомнеж. Уште повеќе во следните нејзини зборови: „Европската унија се залага за слобода, демократија и владеење на правото. Исто како и пред 20 години, милиони Европејци денес повторно гледаат можност и ветување да станат граѓани на ЕУ. И не можеме да си дозволиме повторно да помине цела генерација во чекалната на ЕУ, како во земјите од Западен Балкан. Не смееме да ја губиме можноста да ја направиме нашата Унија поголема и посилна – а со тоа и побезбедна. Нашата Унија за мир и слобода е отворена за нови членови. Но, со цел приемот на понатамошни држави во Унијата да биде успешен, ние мора да обезбедиме ЕУ да остане способна да дејствува и внатрешно и надворешно. За таа цел, ние постојано ќе ја развиваме нашата ЕУ понатаму. Дури и ако секогаш жестоко се бориме за ‘како’ – како што е вообичаено во големо семејство. За да може нашата Унија на слобода да ја постигне оваа генерациска задача, ние мора да ја реформираме. За мене, ова вклучува и помалку опции за вето во Советот. Дури и во Унија со потенцијално над 35 членки, ние мора да останеме способни да дејствуваме. Ова значи и почесто одлучување со големо мнозинство наместо едногласно. Дури и ако тоа значи дека Германија – како и секоја друга земја-членка – може да биде надгласана. Ние мора одлучно да се справиме со проширувањето и реформите заедно. Да се покаже храбра одговорност денес значи да се подготви нашата Европска унија да прифати нови земји оваа деценија. За да можат луѓето повторно да се прегрнат, со европската химна во ушите, обединети во нашето растечко европско семејство“. Економските лекции За такво „прегрнување“ зборуваше и во своето официјално обраќање по повод оваа 20-годишнина и претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел. „Проширувањето е камен-темелник на нашиот стратешки суверенитет. Земјите кандидати и институциите на ЕУ имаат многу работа. Го повторувам моето цврсто уверување дека мора да бидеме подготвени за проширување, од двете страни, до 2030 година. За земјите кандидати тоа значи да се направат потребните реформи и да се решат сите билатерални спорови. За ЕУ тоа значи реформирање на нашите програми и буџети, како и на нашето одлучување. Работиме напорно со 27-те земји-членки за да ја подготвиме стратешката агенда. Ќе служи како основа во следните пет години“, рече тој. Можеби за наша жал и прекор за оние кои мислат со лесно ветени зборови да ја добијат изборната наклоност, Мишел вели дека покрај реформите треба да се „решат сите билатерални спорови“. Но и тој и Бербок ја повторуваат временската рамка – 2030 година за да „можат луѓето повторно да се прегрнат“. Ова се историските политички лекции за приближување на луѓето. Економските лекции се еднакво големи. Немаа само тие 10 нови членки на Унијата корист од влегувањето во клубот, туку и самата ЕУ. За овие 20 години европската економија порасна за 27 отсто со влегувањето на новите земји. А новодојдените беа сведоци на економски раст над просечните европски стапки. Помеѓу 1994 и 2004 година, трговијата меѓу старите и новите земји-членки порасна речиси три пати, а меѓу новите членки петкратно. Во двете децении од пристапувањето, економиите на Полска и Малта се зголемија за повеќе од двојно, додека во Словачка дури за 80%. Додека тековната дебата за проширување на ЕУ предизвикува загриженост за економското влијание што може да го има уште еден круг на пристапување, официјалните претставници на ЕУ инсистираат дека за сегашните земји-кандидати постои економскиот случај кој е без грешка. „Погледнете ги оние земји што се приклучија (во 2004 година), видовме многу мали проблеми со економскиот просперитет, некои од тие земји се на добар пат да бидат економски моќници, како Полска“, рече еден претставник на ЕУ. Сликата, се разбира не е блескаво розова. Работите во самиот европски дом не се средени. Некои влади (како онаа на Виктор Орбан ја уценуваат целата Унија поради себични цели, а со слични методи се служи и Бугарија во однос на Македонија) повремено ја напуштаат „менталната интеграција“. Но економските придобивки за граѓаните не можат да ги запрат. Сега од клучно значење е Унијата да го зајакне своето внатрешно демократско одлучување засновано на правила и проверки и рамнотежи. Едното не оди без другото. Затоа, процесот на проширување паралелно ќе ја обврзе ЕУ да си го среди својот дом. Тогаш би требало сите да бидат победници. За Македонија, како никогаш досега прашањето е егзистенцијално, не за опстанокот на државата туку за нејзиниот напредок. Дали во 2034 повторно ќе се навраќаме на историските лекции од 30-годишнината од историското проширување (заедно со можеби нови 100 илјади иматели на туѓи пасоши) или ќе бидеме во групата што ќе ги запознава правилата на клубот во кој штотуку станавме членка. Тоа во најголема мерка зависи од нас, а и од тоа како ЕУ ќе ги среди своите домашни работи.(dw) Љупчо Поповски...

Слушам, СДСМ ќе ги зголемува платите. ВМРО-ДПМНЕ ќе ги зголемува пензиите. Ене ги уште лицитираат со бројки. И бруто домашниот производ ќе расте. И тоа многу ќе расте. Дај нека кажат на кое дрво растат парите, па и ние да одиме да набереме. Да не знаеш со кого си имаш работа, ќе си речеш овие заслужиле со двете раце да ги гласаш. Ама, ги знаеме. Сите ликови што ги гледаме како ветуваат на митинзите немаат некоја историја на домаќинско трошење на парите на даночните обврзници. А многумина од нив не знаат ни што значи да ги заработиш. Башка, и да ветат дека помалку ќе крадат, сетики некој ќе мора да го заработи и нивниот дел. Прашањето: Од каде пари?, е сосем нормално во светот на возрасните. Особено во држава во која што партиите негуваат клиентелизам и на избори гледаат да им удоволат на своите гласачи што ги напикале во државна администрација. Никој не знае ни колкумина се – кој привремено, кој стално, кој за плата, кој за хонорар, кој и без договор само грее столче за секој случај, да не дојде друга партија на власт, па друг да му го земе столчето, со измислени позиции „помошник на референтот за реферирање“… Па уште и со Синдикатите шуруваат, со сите што се на државна плата. Ним да им ги покачат платите за да ги гласаат, а ние што треба да ги заработиме и нашите и нивните плати треба да бидеме среќни ако не ни го згрешат името во изводот на родени. Кој ќе им го направи растот на бруто домашниот производ што го ветуваат? Администрацијата ли? Со грешките што ги прави и никому ништо не му фали? Или со неодењето на работа? Целата колумна на Горан Михајловски на СДК МК...

На 16 април годинава холандскиот Сенат конечно го усвои законот со кој после повеќе од 60 години од работењето, трајно се запре производството на природен гас во најголемата движечка сила на европската гасна индустрија – гасното поле во Гронинген. Нормалното производство на природен гас во гасното поле на северот од Холандија беше прекинато во октомври минатата година по долгогодишно намалување на производството со цел да се ограничи сеизмичката активност поврзана со децениското извлекување на гасот што оштети повеќе од 85.000 локални згради во регионот. Полето за природен гас, некогаш најголемиот снабдувач со природен гас во Европа, во последниве месеци се чуваше како ладна резерва за кризни ситуации, но Владата предложи закон со кој гасното поле целосно ќе се затвори до 1 октомври 2024година. Законот ќе остави огромни неискористени резерви на природен гас(450милјарди) во земјата при што беше предмет на критика од страна на некои политичари и лоби групи на гасната индустрија, кои беа на став дека таквиот превземен чекор на власта може да ја загрози сигурноста на снабдувањето со природен гас во земјата. Сенатот на почетокот на месец април го одложи финалното гласање на законот, бидејќи неколку политички фракции во Сенатот сметаа дека треба да се обезбедат дополнителни гаранции дека донесувањето на законот нема да ја наруши сигурноста на снабдувањето во државата. Овој потег ја налути и владата и локалните власти во северната провинција. Министерот за рударство Ханс Вилбриф, кој беше најголемиот гласноговорник за затворањето на гасното поле, се закани со поднесување на оставка доколку и понатаму се одолговлекува процесот на донесување на законот од страна на законодавниот дом и на тој начин се пролонгира неизвесноста од последиците од зачестените земјотреси за луѓето кои живеат во погодениот регион. Без донесување на предметниот закон, производството на природен гас би можело да продолжи во гасното поле. Со полето управува гасната компанија „NAM“, настаната како заеднички влог на компаниите „Shell“, и „ExxonMobil“, кои побараа од арбитражниот суд да одлучи дали холандската држава треба да ги обесштети компаниите за предвременото затворање на производниот процес во Гронинген. Владата на Холандија за медиумите изјави дека се обидела да направи нови аранжмани со компаниите уште во 2020 година и дека е во исчекување на исходот од арбитражата која значително ќе влијае на сиот тој процес. Во неколку наврати истата го повтори својот став дека запирањето на производството е потребно за да се обезбеди безбедноста на граѓаните во регионот и дека не е оправдано барањето за компензација на гасните компании. Како ќе влијае затворањето на гасното поле Гронинген на најликвидната берза „ТТF“ во Холандија? Во изминатиот период се изготвија низа на документи – студии, анализи и извештаи од страна на гасната индустрија и европските истражувачки центри кои дадоа свои различни видувања за влијанието од затворањето на гасното поле Гронинген врз најликвидната европската берза за гас „ТТF“. Генералниот став на експертите од гасната индустрија е дека затворањето на гасното поле Гронинген нема да има значително влијание на цените на „ТТF“, бидејќи ограничувањата во производството беа имплементирани постепено и на тој начин не се предизвика шок во снабдувањето со гас. Дополнително, ако се земе во предвид дека учеството на гасот од гасното поле Гронинген претставува околу 2% од вкупниот волумен на природен гас со кој се тргува на берзата во „ТТF“, очкувано е овие количини на гас лесно да се заменат со увоз на слободниот пазар. Сепак не е така. Во еден агенциски извештај се наведува дека минатогодишната одлука на холандската Влада за конечно затварање на наоѓалиштето за природен гас во Гронинген предизвикало голема нестабилност во трговијата со природен гас. Согласно на мислењето на трговците со природен гас самата вест дека Владата донесла одлука за трајно запирање на производството на природен гас во Гронинген ги предизвикало ценовните турбуленции на берзите за гас. Во тој период за прв пат во гасната историја англиската берза за гас „NBP“ била поконкурентна во однос на цените на гасот од холандската берза за гас „ТТF“. Очигледна е ваквата „волатила“ на цената на гасот на холандската берза ако се земе во предвид дека во текот на 2013 година Холандија имаше производство од 50 милјарди метри кубни природен гас за задоволување на сопствените потреби и за потребите од транзит кон други држави при што од профитот од продажбата на гасот се инкасираа 13 милјарди евра во државната каса. Во текот на минатата година Холандија за задоволување на сопствените потреби и за транзит оствари увоз на количини на гас по морски пат (ЛНГ) во висина од 25 милјарди метри кубни и дополнителен увоз од 31милјарда метри кубни на природен гас преку копнен пат. Увозот на скапиот странски гас само во изминатата година принуди 30% од домаќинствата во Холандија наместо гас за затоплување на сопствените домови да користат огревно дрво како поефтин енергенс, при што ваквиот нееколошки начин на затоплувње на домовите во „зелената“ Холандија придонесе емисијата на аеро честички (РМ) во државата да се зголеми на алармантно високо ниво. Како што знаете процесот на гасификација во Република Македонија беше започнат токму со цел да придонесе за значително подобрување на квалитетот на амбиеталниот воздух и намалување на загадувањето на воздухот од аеро честички(РМ), главно поради греењето на просториите на цврсто гориво и нафта во домаќинствата и комерцијалниот сектор (Последните податоци за периодот од 2004 до 2017 година покажуваат дека во текот на целиот период, населението во поголемите градови било изложено на концентрации на РМ честички што ги надминуваат дозволените гранични вредности). Ако се земе во предвид дека од почетокот на производството во 1960-тите години профитот од гасот во Гронинген и донесе на државата финансиски приходи од околу 363 милијарди евра, повеќе од јасно е дека со затворањето на гасното поле во Гронингем гасната индустрија во државата повеќе нема да биде централниот столб на холандската социјална држава и нејзината енергетска сигурност. Автор: дипл.маш.инж Горан Николовски, експерт за гас, ЕУРЕМ и УНИДО европски енергетски менаџер за НетПрес...

Денот кога Албанците ќе имаат можност да си го тргнат од врат „врховниот командант“ претворен во врховен предавник до врховен криминалец. Под маската на мотото „Европски Фронт“ се собраа и најдоа заеднички јазик сите предавници, криминалци, лоповите и крвоцицачите на нивниот народ и „отпадоците“ на Турците, Бошњаците, Ромите и кој знае кои други со само една цел, да си ги бранат криминалот и нивните кражби. (Европа треба ургентно да се дистанцира од овие хиени, бидејки ќе дојде под прашање довербата во ЕУ). Во 23 години по ред, овие кои го користат европското знаме, го поделија, газеа, украдоа и го понижија овој народ. Тие го донесоа во мизерна состојба образованието, културата, уметноста и спортот. Во мизерна состојба ги донесоа, училиштата и универзитетите, а со тоа и интелектуалците, професорите и наставниците кои ги претворија во партиски слуги. Оваа ситуација ја донесовте вие кои единствено Татковина и Бог имате во еврото. Вие кои голи ве најде денот, милионери ве најде вечерта. Ти кој од „врховен командант“ стана врховен предавник се до врховен криминалец!!! Ти кој во име на свежата крв на синовите и ќерките (маченици и ранети), потта, трудот и пожртвуваноста на народот, си формиравте партија со чудно име ДУИ. Лажејќи и изневерувајќи еден солиден број Албанци и неалбанци, од една партија белким за народот, направи партија за твојата фамилија и твоите криминални банди. После 23 години почна да врискаш УЧК, УЧК… барајки гласови за да си го продолжиш злосторството и бедата на Албанците, која е причината за масовниот егзодус. Од сета оваа несреќа која ни ја донесе овoj ѕвер наречен ДУИ на Али Ахмети и неговите банди… се случи чудо! Еден од главните водачи Изет Меџити, немајќи можност да си ја смени ужасната ситуација одвнатре, поради зголемениот криминал и корупцијата, го дигна гласот на совеста и им рече ДОСТА Е! Заедно со неколку другари и другарки, чесни и совесни луѓе, одлучија да се организираат и да им го спречат патот на предавниците, криминалците и антинародните крадци. Поминувајќи во опозицискиот албански блок наречен ВРЕДИ, и покрај големите притисоци од криминалните структури, машинерија на теророт поставена веќе 23 години… овие луѓе се одлучни и храбри заедно со народот да си ја донесат големата ПРОМЕНА кај Албанците. Верувам дека вистинските Албанци кои имаат гордост и дигнитет, одлучија да им кажат НЕ на валканите евра, за да им ги купат гласовите и се одлучни да гласат, за да си го тргнат од врат, „врховниот командант“ претворен во врховен криминалец. Автор: Беќир Синани...

„После 34 години независност се уште сме заробени во минатото, плукајќи по иднината. Мртвата историја има повеќе вредност од живите луѓе! Од иднината лесно можеме да се откажеме, ама никако од минатото! Тезата дека ‘треба да ја вратиме државата’ е фашизоидна. Слоганот ‘Македонија повторно твоја’ е страшна порака, која предизвикува крвави конфликти. Со речникот ‘Само еден победник?! ќе им се даде гориво на федералистите!“ – наведува универзитетскиот професор д-р Мерсел Билали во својата скандалозна колумна со наслов „ Држава со посебни потреби!“, која ја објави информативниот портал „Либертас“. Во своето противмакедонско писание овој колумнист дрско го обвинува ВМРО ДПМНЕ за фашизам и „примитивен национализам“, кој „води кон крвав конфликт и федерализација на Македонија“, па дури и до „уривање на нејзините темели како држава“! Билали ги напаѓа со вџашувачки тон ВМРО ДПМНЕ и Македонците, поради тоа што „не се откажуваат од својата национална историја, а плукаат по европската иднина“! Користејќи токму тој примитивни националистички навреди не само кон ВМРО ДПМНЕ и неговото раководство, туку и кон сите членови, симпатизери и гласачи на оваа македонска партија, Билали ги повикува „Американците и европејците сериозно да подразмислат за уште покатран црни листи во Балканот и за оние, кои сеат етничка дискриминација, омраза и конфликтност како можна закана за дестабилизација на државата и регионот“! Во својата колумна, покрај другото, Мерсел Билаи пишува: „Тезата дека ‘треба да ја вратиме државата’ е фашизоидна. Слоганот ‘Македонија повторно твоја’ е страшна порака, која во соодветна форма била користена во црното минато, оставајќи пустош за стотина милиони луѓе! Модерната држава припаѓа секому, а нација-држава одамна се смета како екстремна доктрина. Кога вака би постапиле други држави, секој ден ќе имавме крвави конфликти во 60 отсто од државите во светот. Самиот поим „кираџија во својата куќа“ е конфликтен: штом се спомнува „своја куќа“, по автоматизам другите се прогласуваат како туѓинци, на кои ништо не им следува во таа куќа! Такво сеење омраза произлегува од лажното убедување изродено од сосема случајни партиски комбинаторики при составувањето влада, дека поради тоа државата е „грабната“ од претставници на еден друг етникум! После 34 години независност се уште сме заробени во минатото, плукајќи по иднината. Мртвата историја има повеќе вредност од живите луѓе! Никому во целиот свет не му успеелo да се врати да живее во минатото! Ние од иднината лесно можеме да се откажеме, ама никако од минатото! Како е можно и после толку години плурализам, претенденти за врвот на власта да не научиле нормално да ги привлечат луѓето со конкретни понуди, наместо да создадат атмосфера на меѓуетничка конфликтност, доведувајќи ги во прашање мирот и напредокот внатре и во целиот регион! Само еден победник?! Мислевме дека ваков подбуцнувачки речник е надминат, но не било така. Тоа е наша тажна судбина, особено кога тоа се практикува од политичари, што доаѓаат од академска фела. Ќе имало само еден победник и тој самиот ќе одлучел кого ќе зема. Па со тоа само што ќе им се даде гориво на федералистите! Играње на национална карта полно со етничка омраза воопшто не е паметна работа како некаква „понуда“ за граѓаните. Тоа според сите демократски принципи тотално ги делигитимира добиените гласови, оти тие не се заслужени гласови добиени за развојни цели, туку се гласови од тешка манипулација со етничките чувства на луѓето. Тоа се гласови добиени со колективна измама. А како поинаку кога велите дека сте против Охридскиот договор, Преспанскиот договор, Францускиот предлог. А за што сте забога?! Сигурен сум дека воопшто нема да изгледаме баш ГОРДИ! Со таков умствен склоп повеќе од сигурно е дека влегуваме во тешка политичка криза со тешки последици со вакви лажни и примитивни „патртиотизми“. Кога би дејствувале и други држави според ваква логика, секој ден во светот би имале светски војни. Да го решававме проблемот со Грците во 1994 година, сега ќе бевме далеку пред Бугарија, дури со зачленувањето во ЕУ во 2004 година, ние ќе им ставевме вето ним. Омразата уништува сè освен себе?! Секој со грам мозок сериозно би се запрашал: како е можно со толкава леснотија овдешните луѓе да станат плен на омразата?! Наместо кампањата да биде насочена кон решавање на постојните важни и егзистенцијални потреби на граѓаните, креаторите и реализаторите на кампањата ја пренасочуваат кон етнички чувства со крајна чувствителност. Се праќа порака дека државата треба да се врати во ерата на еднонационална доминација, со што сериозно ги поткопуваат нејзините темели. Американците и европејците сериозно треба да подразмислат за уште покатран црни листи во Балканот, вклучително и за оние, кои сеат етничка дискриминација, омраза и конфликтност како можна закана за дестабилизација на државата и регионот....

Далечното ехо на протестите против војната во Виетнам од пролетта 1968 година стигна и до престижните американски универзитети, каде студентите со поддршката на Палестинците поради војната во Газа ги тестираат границите на академската слобода на говор и американската политика кон Израел, која ги загрозува шансите за реизбор на претседателот Џо Бајден. Студентските манифестации започнаа веднаш по избувнувањето на војната меѓу Израел и Хамас, а експлозијата следеше во последните денови од учебната година на њујоршкиот универзитетот „Колумбија“. Од средината на април, студенти кампуваат пред неокласичните фасади на библиотеката Батлер, над кои се испишани имињата на Херодот, Софокле, Платон, Аристотел, Цицерон и Вергилиј. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Тие ненасилно го изразуваат својот бунт против бруталните постапки на израелската армија и смртта на речиси 35.000 Палестинци, против кампањата за изгладнување во Појасот Газа, како и против насилството на екстремистичките еврејски колонизатори на окупираниот Западен Брег. Бараат универзитетите и училиштата да ги прекинат врските со Израел, а нивните администрации со компаниите кои го финансираат конфликтот. Напнатата конфронтација, каква што не е забележана од расните немири од 2020-2021 година во знак на протест против полициската бруталност кон Афроамериканците, набрзо се прошири низ најмалку 60 кампуси од Калифорнија до Минесота, од Конектикат, Масачусетс и Пенсилванија до Тексас. Протестираат студенти на Харвард, Јеил, Принстон, Беркли, вашингтонските универзитети Џорџтаун и Џорџ Вашингтон, калифорнискиот универзитет Хамболт, универзитетот Корнел во Итака, Сити колеџот во Њујорк… Тие ги инспирираа и париските студенти да го окупираат амфитеатарот на елитниот Институт за политички наука, познат како Сајанс По. Б Откако претседателката на Колумбија веднаш ја повика полицијата која уапси стотина студенти, најмногу по 1968 година, раководствата на некои други универзитети побрзаа на помош да ги повикаат силите на редот. Ширум земјата беа уапсени над 800 студенти, неколку професори, па дури и претседателската кандидатка од Зелените, Џил Стајн. Судири и солзавец имаше од Бостон до Лос Анџелес. Протестите предизвикаа верижна реакција во која беа вклучени речиси сите: од универзитетски администратори, преку политичарите до органите на редот. Конзервативна Америка сака кризата да се реши – насилно. Претседателот на републиканското мнозинство во Претставничкиот дом Мајк Џонсон и лидерот на републиканското малцинство во Сенатот Мич Меконел се само некои од републиканците кои сугерираат дека треба да биде испратена Националната гарда. Повикот веднаш ги врати сеќавањата на трагедијата на државниот универзитетот Кент во Охајо пред точно 54 години. Студентите протестираа против војната во Виетнам, а потоа пристигна Националната гарда со оклопни возила, џипови и камиони за да се справи со „субверзивните долгокоси студенти“. Гувернерот одобри употреба на „секаква неопходна сила“. Во пресметката со околу 3.000 студенти, четворица беа убиени, а девет ранети. Денеска на мета се најдоа и медиумите. Пропалестинските активисти маршираа низ улиците на Вашингтон, а цел им беше хотелот во кој се одржува традиционалната годишна вечера на дописниците од Белата куќа, организирана од претседателот Бајден. „Срам да ви е“, „Слобода за Палестина“, извикуваа поради некритичката поддршка што американските медиуми ја даваат на покривањето на израелските злосторства во Газа. „Ова не е новинарство. Ова е соучесништво“, порачаа тие, потсетувајќи дека од почетокот на војната во израелските бомбардирања загинаа 97 новинари, главно палестински. Имаше екстремистички изјави и говор на омраза, но инцидентите не се клучна карактеристика на студентскиот активизам во кој се вклучија и многу млади прогресивни Евреи. Белата куќа ги осуди антисемитските слогани, а Доналд Трамп не ја пропушти можноста да им го припише изливот на „огромна омраза“ на демократите. Хаотичната ситуација е полна со ризици за претседателот Бајден. Насилен одговор може скапо да го чини шефот на Белата куќа во пресрет на ноемвриските избори, имајќи предвид дека студентите во поголем процент гласаат за демократите. Неговиот рејтинг е на рекордно ниско ниво, а маневарскиот простор е стеснет како никогаш досега. Претседателот не смее да си дозволи да биде осомничен дека му врти грб на својот стратешки партнер на Блискиот Исток. Тој потпиша закон за вонредна помош за Израел од 26 милијарди долари, но така дополнително инспирираше масовни протести против политиката на премиерот Бенјамин Нетанјаху, кој ги опиша протестите како „ужасни“. Студентите не се „закана“, како што се обидуваат да прикажат конзервативците, инсистирајќи на антисемитски инциденти. Колку повеќе се обидуваат да ги замолчат, тие се решени да бидат сѐ погласни, да одржат лекција за демократија со својот протест, па го послушаа славниот активист во борбата против расизмот, Марин Лутер Кинг, кој во 1968 година рече: „Кога некој ќе прекрши закон за кој неговата совест вели дека е неправеден, тој мора да го направи тоа отворено, весело, со љубов, мора да го направи цивилизирано – не нецивилизирано – и мора да го направи со подготвеност да ја прифати казната“. Либерална Америка може да биде горда што е зачувана една светла традиција: универзитетите се места каде студентите можат да го изразат своето незадоволство од оние што се на власт. Така беше за време на војната во Виетнам, апартхејдот во Јужна Африка или движењето Да го окупираме Вол Стрит. Зошто би било поинаку за време на војната во Газа? Одговорите на американските дилеми се на Блискиот Исток. (Авторот е новинар) ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“...

Некни, и тоа сосем случајно, така отпат, сознав дека наредниот ден е неработен, празник, славниот 1 Мај, најсвечениот и највозбудливиот државен празник на моето детство. Тогаш прв меѓу празниците, 1 Мај беше празник што со вистинско достоинство и радост го празнуваа сите, а денес е испразнет од секакво значење и втопен во булукот верски празници, како случајно преживеан реликт од време исчезнато давно од пред потопот. А тогаш, 1 Мај го красеа – сега потполно незамисливите – првомајски паради, на кои учествуваа сите слоеви на населението, сите професии, и сите возрасти од целото општество. Сите беа свечено облечени – тој ден се облекуваше најдоброто и најмалку крпеното парче облека – или беа во своите свечени униформи или во најрепрезентативните руби што ги имаа, едноставни и сиромашки, но внимателно испрани и испеглани за таа прилика. Уште пред да се истури целиот народ на главниот градски плоштад – Маршал Тито, по куќите владееше егзалтирана нервоза, сите се подготвуваа да учествуваат на парадата, некои како активни учесници што маршираат со своите транспаренти, банери и знамиња, некои што глумеа скулптури на работници што го слават својот производ качени на камионските платформи, а некои – како што кажува едно од моите најрани сеќавања – како активни гледачи, седнати на татковските рамења, голтајќи ги сите детали од парадата со оџагорени очи. Во тој избледен видеозапис за првата парада на којашто присуствував, (во кој сигурно ретроспективно се втопиле слики и детали и од подоцнежните првомајски паради што сум ги следел), најмоќно втиснат впечаток ми остави воениот дел од парадата, особено скромната но застрашувачка колона тенкови што протатни преку плоштадот и исчезна во сопствениот црн чад покрај вардарскиот кеј. И ден денес тоа ми е едно од најинтензивните сеќавања во мемориската видеотека: метални чудовишта, со топови што заканувачки штрчат од куполите, обоени во тешка сивомаслинеста боја, што на чуден начин ги истакнуваше грубите железни нерамнини на металниот оклоп. Но она што го издвојува ова сеќавање од многуте други е бучавата што оклопните чудовишта ја произведуваа, која очигледно најдлабоко се врежала во детскиот мозок, зашто другите сеќавања ми се главно од подвижни или замрзнати слики, по правило глуви и безвучни. Тој ужасен звук, тоа демонско застрашувачко машинско рикање, всушност содржеше две компоненти: едната беше неподносливиот татнеж на тенковските мотори, но онаа другата, од која и ден денес ми се ежи кожата и чувствувам детски страв и трепет во стомакот, тоа беше нечовечкото и сосем неподносливо чкрипење на металните гасеници на чудовиштата што се бореа со гранитот од уличната калдрма. Ах, тоа чкрипење на тенковските гасеници, да не знаеш дал челикот се дере и вреска, дал тоа гранитот писка, тој траорен чкрипеж, кој како да доаѓаше од дното на пеколот – и како да го најавуваше неговото појавување на јаве, го слушам и ден денес, всушност при секое спомнување на војната, при секој военохушкачки говор, какви во денешново јадовито време станаа редовен наратив и преовладувачка реторика особено на европската политичка сцена. Да, од политичката бина на онаа иста Европа, тој мрачен предмет на нашите желби, секојдневно со прозелитистички жар се зборува за војната, за нејзината оправданост, за нејзината неопходност и важност, било да е тоа војната што НАТО земјите ја водат во Украина против Русија, било да е тоа она што го нарекуваат „војна против Хамас“ а е всушност истребување на Палестинците во обид да се протераат засекогаш од нивната земја … Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Интересно е што овој острастен милитаристички наратив целокупната европска јавност – политичка, економска, културна, медиумска или која и да е, без каков и да е проблем го калеми на стеблото на своите основачки принципи и вредности, кои се пак апсолутно спротивни на денешнава военохушкачка хистерија. Европа е изобличена до непрепознатливост: нејзините слогани се темелеа на интернационализмот, соработката и пацифизмот, што ќе ја остварат големата модерна идеја за Европа од Лисабон до Владивосток!? А, денес Европа е милитаризирана буквално до безумие, со високи граници од боцкави и жилет-жици што чекаат низ нив да биде спроведена и струја од висок напон. И тоа не се само илјадниците километри ограда против поминување на луѓе и животни, што по границите на Финска и Полска гордо ги изградија овие некогаш по памет и култура познати земји, туку се тоа уште многу такви што се градат веќе цела деценија, граници што ја испресекоа Европа како што таа не била никогаш во својата крвава историја. Денешната Европа се подготвува за војна против орди варвари што надоаѓаат од дивината што се простира секаде наоколу европската градина. Параноидниот наратив на загроза однадвор – тој опробан империјалистички и фашистички штос – е спакуван да ја оправда милитаризацијата на Европа, нејзиното претворање во воена краина на американската империја, изопачувајќи ги некогашните европски вредности во еден навидум нов – а всушност прастар – мисионерски колонијализам и супрематизам. Никој подобро ова не го дефинира од Жозе Борел, европскиот министер за надворешни работи, на својот инаугуративен говор на Европската дипломатска академија во Бруж пред две години: „Да, Европа е градина. Ние изградивме вистинска градина. Тука се функционира: тоа е најдобрата комбинација на политичката слобода, економскиот просперитет и социјалната кохезија што човештвото успеало кога и да е да го оствари (…). Остатокот од светот (…) не е баш некоја градина. Повеќето од останатиот свет е џунгла, а џунглата може да ја освои градината. Градинарите што се грижат за неа нема да успеат да ја заштитат градината само со градење на ѕидови. (…) Бидејќи џунглата има силен растечки капацитет, а ѕидовите никогаш не се доволно високи да ја заштитат градината. (…) Градинарите се тие што треба да тргнат кон и во џунглата. Европјаните мораат многу повеќе да се ангажираат во остатокот од светот. Инаку, остатокот од светот ќе изврши инвазија на нас, на различни начини и со различни средства.“ Неодамна, пишува Варуфакис, францускиот претседател Макрон и претседателот на Советот на Европа Шарл Мишел побараа од Европејците да се подготвуваат за војна и за времињата што надоаѓаат во кои воената индустрија ќе биде главниот носител на економскиот раст и технолошкиот напредок на Европската Унија. На луѓето очигледно им колабираа мозоците, иако се чини како тоа никој сè уште го нема забележано. НАТО земјите веќе почнаа да се тркаат во зголемување на воените буџети, па веќе не е реткост земјите да го надминуваат бараниот воен расход од 2 отсто од бруто националниот доход. Минатата година, покрај тоа што беше рекордно жешка година откога температурите се мерат на планетава, таа го постигна и веројатно најглупавиот и најсрамниот рекорд за трите и пол милијарди години откога постои животот на земјава: светот на оружје потроши 2.400 милијарди долари, од кои ние, гордите членки на НАТО, потрошивме безмалку 1.500 милијарди долари. Па, за тие пари за само една година ќе ги нараневме сите што умираат од глад, ќе ги искореневме сите болести од кои умира сиромашниот свет вон високите ѕидови на европската градина, ќе го сопревме затоплувањето на планетата и којзнае што се не?! Секоја војна е воен злостор, и секоја војна е инхерентно криминална во својата суштина, па оправдувањето на војната и другите пропагандни военохушкачки срања се исто така сурово и бесрамно криминални. Генералот Смидли Батлер, најмногу одликуваниот генерал на маринските трупи во историјата на САД, по учеството во десетина војни што ги водела неговата земја, вклучувајќи ја и Првата светска војна, кога се пензионирал за војната ја кажал суровата вистина: дека е таа рекет на капитализмот. Тој понатаму зборува дека тој самиот, најодликуваниот офицер во Америка, не бил ништо повеќе отколку гангстер на капитализмот, борејќи се во Мексико за да го направи сигурен за американските нафташки интереси, војувајќи на Хаити и Куба за американските банки, и пацифирајќи ја Доминиканската Република за индустријата на шеќер. „Војната е рекет во кој потчинетите земји се експлоатирани од финансиските елити и Волстрит, додека граѓаните ги плаќаат сметките за војната и ги жртвуваат своите млади мажи и жени на боиштата, а сето тоа само и единствено поради корпорациската алчност.“ Но, мене ми беше намерата да ги коментирам изборните резултати од првиот круг избори во Македоња Вечна. И, што да речам? Триумфот на вемерето не е изолиран случај што се случува само во нашата земјичка. Тој се лизга на бранот на фашисоидната милитаризација на целата Европа, на плимата на пандемијата на деснило што се шири како чума по континентов. И пролупаната Европа во слични ситуации имаше инстинкт во вториот круг да ја исправи сопствената глупост од првиот круг, и да сфати дека секое ВМРО што ќе дојде на власт ќе ја направи ситуацијата уште многу полоша отколку што мислевме. Но, дали тој инстинкт за преживување уште го имаат жителите на Македоња? (Авторот е архитект и универзитетски професор) ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“...

„Арбен Таравари, еден од лидерите на коалицијата ‘Вреди’ кажа дека е ‘среќен’ што ќе соработува во идната Влада на * Македонија со македонскиот националистички лидер на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски по парламентарните избори од 8 мај. Таравари нагласува дека имаат ‘фантастична програма’ со оваа партија.“ – објави информативниот портал „Албанијан пост“ како ударна нагласка од интервјуто, кое го направи со Арбен Таравари и кое го објави под наслов „Среќен сум што ќе соработувам со еден професор како Мицкоски – имаме фантастична програма со ВМРО ДПМНЕ“. „Албанијан пост“ (АП) пишува: Овој лекар, кој стана политичар, откако беше прашан конкретно дали ги имаат и натаму уставните измени како услов – неопходен за интегрирање на * Македонија во ЕУ – за да се влезе во Владата на Мицкоски, одговори дека тоа не беше директно, ако тие опстојуваат на оваа заложба, која ја искажаа како коалиција пред првиот круг на претседателските избори. Што се однесува до прекумерниот националистички говор во последно време на ВМРО ДПМНЕ, конкретно на нејзиниот лидер Мицкоски, како и во врска со предлогот на претседателскиот кандидат од оваа партија Гордана Силјановска Давкова за создавање Меѓународен трибунал за војната од 2001 година – меѓу до македонските воено-полициските сили и УЧК – градоначалникот на Гостивар истакна дека гледа на тоа како на нешто што се случува во изборен контекст. „Јас го видов како изборен момент.“ – кратко рече Таравари.Редакцијата на „Експрес“ ги пренесува клучните делови од интервјуто на Арбен Таравари, дадено за „Албанијан пост“.АП: Изјавивте дека ќе поднесете оставка, ако ги изгубите изборите, дури и да изгубите само со еден глас помалку. Зошто не поднесовте оставка досега?Арбен Таравари: Затоа што се уште не сум изгубил. Јас сум победник на албанскиот глас.АП: Зошто велите дека сте веќе во владата кога се уште не се знае победникот на парламентарните избори, кога изгубивте на претседателските избори?Арбен Таравари: Затоа што владите во Македонија, поради етничката специфичност на оваа држава, главно се формираат врз основа на коалиции. Бев победник во албанскиот табор, а владата со двете најголеми етнички партии во земјата ми изгледа многу органска.АП: Постојано велевте пред првиот круг на претседателските избори дека уставните измени се услов да се влезе во новата влада на ВМРО ДПМНЕ. Но по завршувањето на изборите од експонентите на „Вреди“ не се слуша повеќе овој услов. Дури и Мицкоски кажа дека не чул оти го имате овој услов. Што се случи, дали се повлековте? Конкретно, дали ќе влегувате во владата со Мицкоски и без условот за уставните измени? Дали имате одредено датум, час и ден за ВМРО ДПМНЕ кога треба да се направат уставните измени?Арбен Таравари: За ВМРО ДПМНЕ и „Вреди“ има една фантастична програма, која е пред нас и која не очекува. Секако дека има заеднички цели и уверен сум дека ќе ги постигнеме. Среќен сум што ќе соработувам со еден универзитетски професор како што е Мицковски, кој како и сите ние го сака најдоброто за оваа земја.АП: Во * Македонија беше правило – во повеќето случаи – победникот на македонскиот табор да направи влада со победникот кај Албанците. Но, видовме подготвеност од ‘Вреди“ да станете дел од владата и да не сте победник. Може ли уште еднаш да ни појасните: Дали ќе бидете дел од власта, ако изгубите на изборите?Арбен Таравари: Во Македонија има правило дека нема правила во политиката, особено во Владата. Ова е страшниот дух што ни го подметнува ДУИ 23 години. Со нас ќе биде поинаку!АП: Како ги видовте националистичкиот говор на Мицкоски и предлогот на Гордана Силјановска-Давкова за основање Меѓународен трибунал за војната од 2001 година? Кој ќе биде противодговорот на „Вреди“ кон овој говор и кон овој предлог?Арбен Таравари: Јас го видов тоа како изборен момент.АП: За време на кампањата за претседателските избори многу го споменувавте премиерот Курти, но не сега. Зошто? Немаше ли поддршката од Курти негативен, или позитивен ефект врз вас?Арбен Таравари: Чест е секогаш кога ќе го споменам премиерот Курти, бидејќи е тој еден од најуспешните и најхрабрите Албанци. За тие што имаат уши јас сум го споменувал, а го споменувам и натаму.АП: Зијадин Села има речено дека вие треба да ѝ се вратите на лекарската професија, бидејќи таму сте добри, а не како плитичар. Села ве обвини дека сте ја „предале“ партијата и оти сте му станале „вазал“ на Мицкоски. Кој е вашиот противодговор на овие обвинувања?Арбен Таравари: На Зијадин му посакувам да има најплодна соработка со Мендух Тачи и Али Ахмети. Нема да му биде нималку лесно… Зијадин го изгради својот политички профил, напаѓајќи ги Тачи и Ахмети и фрлајќи анатема врз нив со години по ред…...

Проф. Звонимир Јанкулоски Колку патетично и очајно звучат зборовите на еден поранешен лидер употребени во контекст на политичкиот бродолом што им се случи на социјалдемократите во првиот круг на претседателски избори дека „народот е во право и кога греши“. Тешко им оди на поддржувачите на социјалдемократите да поверуваат дека народот не греши. Тоа вообичаено се случува кога сте неспособни да му верувате на народот, што е лакмус-тест за длабочината на вашиот сомнеж во демократијата. Зарем можеше некој да очекува од политичари што никогаш не ја провериле својата доверба во македонскиот народ да се однесуваат поинаку? Секогаш кога народот не го дава гласот за социјалдемократите, тој греши. Дали навистина греши или одбивањето да признаете дека не сте во право всушност е политичка самозаштита, самозалажување и бегство од одговорност. Само тие се зачудени од недовербата на народот во нивните политики и ветувања. Верувам дека на некој начин низ ваквите патетични зборови на губитници се потврдува една тврдоглава нечесност, која е во коренот на политиката на оваа партија. Политичари што се неспособни да ја признаат сопствената вина, барајќи ја кај народот, се морално гнили и социјално отуѓени. Тие само се лизгаат покрај нивните грешки, недоразбирања и отворени лаги. Како на овие избори. Откога паметам социјалдемократите својата сила ја наоѓаат во нечесноста и се способни единствено да изградат цели светогледи од лаги, бидејќи вистината би била премногу понижувачка за нив. Но признавањето дека не сте во право – без разлика дали станува збор за правилата на игра со карти или за резултатите од изборите, не е слабост. Тоа е моќна изјава за ранливост. Ако сакаш да зборуваш за прашања што се важни за тебе, големи или мали, мора да прифатиш дека можеби грешиш во врска со нив и треба да се обидеш да ги признаеш грешките кога ќе бидат направени, а не да го обвинуваш народот за тоа. Сигурен сум дека социјалдемократите ќе се чувствуваа подобро како политичари доколку имаа барем доблест и некаква способност јавно да ги признаат своите грешки. Ама народот е прав и кога греши, нели? Дури и тогаш кога политиката е купишта лаги, заблуди, глупости, омраза и шизофренија. Дури и тогаш кога луѓето се чувствуваат згрозено од состојбата на општеството, кога довербата во власта и институциите опадна до загрижувачки размери, моралната огорченост е широко распространета, а презирот кон воспоставената моќ е интензивен, повторно виновен е народот. Да бидам појасен: тој е во право, ама греши. Греши зашто не може да види дека тие се единствената авангарда на македонската политика, тие се европеизираниот дел на македонското општество. И секогаш кога си противречат себеси, социјал демократите имплицираат дека тоа е дел од некој заговор, или дека обвинувањата за недоследност се целосно лажни, а најлесно за сѐ е да го обвинат народот. Што друго може да направат кога нивната политика флертува со глупоста и што можеш да очекуваш од политичари хранети со лаги и глупости? На секои избори социјалдемократите играат за високи влогови – но никогаш за свои. Дозволивме да процветаат во политиката врз основа на лажен наратив, не есапејќи ги народот и оние што ги донесоа на власт. Нашата политичка култура со нив стана толку изопачена со измешани приоритети и селективна амнезија што голем дел од електоратот изгледа конечно се осмели да ги казни на брутален начин. Како може народот да греши, кога тие се грешка на политиката – памфлети направени од месо, неспособни да одат надвор од политичкото сценарио што им го наменија нивните ментори. Очигледно тоа и им го донесе колапсот на довербата од народот. Далеку се тие од воведувањето ера на обновен интегритет во политиката како што ветуваат. Голем е влогот на овие избори идната среда за да очекувате дека моралниот императив да ги признаете своите грешки и да го промените курсот на волјата на народот е можно. Затоа не барајте ја вината кај народот. Вака не се игра играта во политиката. Поривот на оваа генерација на социјалдемократи да го спасат и одбранат неодбранливото по секоја цена доведе до култура на тврдоглавост – со катастрофални човечки и политички последици за државата. Изгледа многу наскоро ќе мора да ги преиспитаат нивните политички, интелектуални и морални убедувања., нивната процена за народот, нивното разбирање за фактите, ако сакаат да траат во политиката. Во спротивно ќе бидат дел од една историја на која нема да сакаме да се сеќаваме. И се надевам ќе научат дека народот дава и народот зема. И никогаш не греши....

Настани, симболи, алузии Една од најзабележливите пораки на партиите што учествуваат на сегашните избори за пратеници во Собранието е да се чуе гласот на народот. Сите од ред се повикуваат на народот, негов е пресудниот глас поединецот да биде избран, а партијата да победи. Народот решава кој ќе владее со него. Кога ги слушам тие повици во кампањата, речиси редовно се потсетувам на деловите од Новиот завет во кои се опишани последните денови од земскиот живот на Исус Христос. Историјата нѐ учи дека речиси сите владетели во важни и критични моменти се потпирале на народот. Но колку е тоа несигурна инвестиција ни покажува примерот со Исус, со она што му се случувало во страдалната седмица – од чудесниот ден на влегувањето во Ерусалим, на Цветници, до денот на распнувањето – црниот петок. Значи: шест дена пред еврејскиот празник Пасха возрасниот Исус влегол, за прв и последен пат, во Ерусалим. Градот бил преполн со народ, реки луѓе итале од сите четири страни да го видат спасителот, за кого се чуло дека доаѓа. Многумина од народот со радост го следеле по патот по кој се движел качен на магаре, му укажувале почести какви што во древните времиња на Исток им биле укажувани само на царевите и војсководците. Го поздравувале со палмини гранчиња, кои биле симбол за победа и дар за победниците во битките. Оддавајќи му невидена почит, признавајќи му слава и величие, народот ги фрлал своите облеки, со нив му го постилал патот. И викал, скандирал: „Осана, осана“. Еврејскиот збор „осана“ во основа значи „спаси, дај господе спас“, „спаси нѐ, те молиме“. Тој грлест восклик на одушевеност има повеќе синоними, значења и толкувања. Истовремено може да значи: славославие, славен си, биди спасен и како израз на благодарност или прекумерна пофалба, но и како изразување припадност, покорност, преданост, верност, приврзаност, љубов и поддршка. Постои толкување дека значи и барање заштита од неволјите, од непријателите, од поробувачите, какви што тогаш им биле Римјаните на Евреите. Ако се прави нерелигиозна споредба, тогаш извикот „осана“ може да се доближи до денешните извици „да живее, да живее“, „победа, победа“, „ура, ура!“ или кога се скандира само името на личноста. Всушност, зборот осана бил ритуален восклик со кој се поздравувале оние личности што биле долго исчекувани, што биле сметани за спасители, оние во кои народот гледал надеж за спас, за ослободување, за промени, за посреќен живот, за подобро утре. Во секој случај бил форма на изблик на радост, на триумфална победа. Но не требало да се чека многу за да се случи трагичен пресврт. Само за четири дена, од недела до четврток, гласот на народот се свртел против Исуса Христа. По тајната вечера, откако неговиот другар, благајник апостолски, Јуда Искариот го предал со бакнеж како знак за римските војници, Исус бил притворен и суден. Бил изложен на разни малтретирања и тортура, поединци од народот го навредувале и понижувале, му се потсмевале, се подигрувале со него, го плукале, му удирале шлаканици, му ставиле глогов венец на главата, му давале да пие оцет наместо вода. Кога судијата Понтиј Пилат, на јавна трибина, трипати го прашал насобраниот народ кого да ослободи – дали Исуса или разбојникот и убиец Варава, насобраниот народ се определил за Варава. Со повиците изгласале тој да биде пуштен, а за Исуса викале: „Распни го, Распни го“, по што Исус настрадал на крстот во месноста викана Голгота. Тоа биле истите лица, истата толпа, што претходно викале „Осана, осана“, истиот народ што во него првин гледаше спасител и водач, добродетел и праведник, а по кратко време го прогласи за разбојник и предавник. Затоа, не се случајни последните зборови што ги кажал Исус на крстот: „Оче, прости им, не знаат што прават“. Таа е таканаречената драматична еднонеделна епизода од човечката историја што го промени светот. Таа случка е и современа метафора што ја појаснува лесната превртливост на масата и укажува на краткото растојание меѓу големата победа и срамниот пад, меѓу славата и понижувањето, меѓу слаткиот вкус на триумфот и горчината на поразот. Погледнато од друга страна, преку „осана“ до „распни го“, во начело, се согледува пресвртот, контрастот меѓу довербата во луѓето и предавството токму од оние на кои најмногу си им верувал. Истиот народ се покажал како безлична и превртлива маса, подложна на манипулации за нечии други интереси и со различно расположение во различно време. Овие настани од пред две илјади години се наведуваат како доказ за превртливоста на масите и за немањето смисла барање бланко потпора и повик за подршка кај народот. Има редица примери што покажуваат колку таа почетна поддршка од непосредната и посредната околина, од оние што те опкружуваат, може да биде лажлива, лицемерна, променлива и изненадувачка. Просто шокантна, какво што било однесувањето на апостол Петар, кој трипати се одрекол од Исуса изјавувајќи дека не само што не се дружел со Учителот туку дека не го ни познавал. Предаден од Јуда, одречен од Петар, без помош од другите, оставен сам, Исус од спасител се нашол во положба на жртва. Во таа смисла е и изреката: „Подобро е еден човек да умре за народот, отколку цел народ да загине за еден човек“. Но зошто дотогаш народот го следел Исуса? Новопојавениот Исус бил еден од ретките луѓе во Израел што во тоа време јавно држеле говори и проповеди со кои им се полнеле душите и срцата на оние што го слушале. Како новопројавен пророк со своите параболи поткревал надеж за слобода не само од римската туку и од домашната власт, зборувал за демократија, за правда, за еднаквост меѓу луѓето, застанувал на страната на онеправданите, угнетените и сиромашните, ја истакнувал важноста на секој поединец во заедницата. Барал промени, се залагал за човекови права, за уривање на стереотипите, за намалување на криминалот, корупцијата и недозволената трговија. А самата маса народ што претходно го следела и се движела со него (и по него) по ридовите и горите навестувала уривање на власта, имала вкус на победа, а истовремено го најавувала можното доаѓање на спасителот, раѓањето на новиот лидер, а со него на новиот, слободен свет. Многумина оделе по него, зашто се прочуло дека Исус прави чудесија, исцелува болни, со негова помош слепи прогледуваат, неми прозборуваат, сакати проодуваат. Ги поучувал и подучувал луѓето за многу непознати работи и ги советувал како практично да ги решаваат секојдневните проблеми. Замолниците од граѓаните ги исполнувал на самото место, брзо и лесно. А беше се прочуло дека е голем добродетел и дека со седум леба и малку риби нахранил околу четири илјади души, а во друга пригода со пет леба и две риби нахранил околу пет илјади мажи, не сметајќи ги жените и децата. Така било пред 2.024 години. Како е по 2.024 години? Исто или различно? Викаме ли на почетокот „Осана, осана“, а по некое време „Распни го, распни го“? [email protected]...

Гордоста, возвишеноста, стремежот, љубовта, просперитетот, одбраната на историските придобивки и нашиот статус… сето тоа е наше и не му припаѓа никому, освен нам! Да, нам, на сите што живееме во нашата Македонија: и Македонци и Турци и Албанци и Роми и Срби и Власи и сите други, кои рамо до рамо опстојуваат со векови на овие простори и живеат и просперираат заедно. Време е повторно, како и секоја година, да си ги честитаме празниците: и православни и муслимани и католици, да земеме по едно црвено јајце, како што го правиме тоа во западна Македонија, и со симболот на заедничка победа над злото, над разединувањето, повторно во љубов да се соединиме и заеднички посветено да работиме, во интерес на нашите семејства, нацијата и државата Дојдовме до крајот на уште една изборна трка или, подобро кажано, изборен циркус. Конечно, за некој ден, ќе можеме да се вратиме на нормалниот живот, во кој нема да мора да ги слушаме сите оние предизборни ветувања што во изминативе години требаше да бидат остварени. И не само остварени туку и надминати, да има направено повеќе од тоа. А ние ги слушаме истите оние реплики и се прашуваме дали некој нас граѓаните нѐ прави интелектуално инфериорни или, пак, тоа се оние што ги повторуваат истите работи, а требаше истите да ги исполнат, да ги завршат, да ги заокружат… А на овие избори да ветат нивна надградба… Ништо од тоа. Безобразно и безобѕирно, со страшна ударна доза на потценување ги бомбардираа нашите сетила од градските плоштади и селските чистинки, од медиумите, од билбордите, а знаеја понекојпат да нѐ начекаат и во заседа на пазарот каде што најчесто пазариме. Беше тоа време кога човек се плашеше да отвори фрижидер да не му искокне оттаму некој надобуден кандидат да го убедува да гласа токму за неговата опција. Толкувачите на разни вселенски и овоземни симболи во крајот на изборната трка, со вториот круг на претседателските избори и со гласањето на парламентарните избори, поточно во датумите, гледаат силна симболика што ја толкуваат на свој начин. Имено, изборната трка се совпадна со деновите на Христовото воскресение, велигденските празници, но, од друга страна, се совпаѓа и со Денот на победата против фашизмот. И едната и другата симболика е силна, но двата симболи во својот заеднички именител ја имаат – ПОБЕДАТА! Победничкиот менталитет нам историски никојпат не ни недостигал. Иако дефицит одвреме-навреме се појавувал. Ние и како нација и како поединци илјадапати досега сме доживувале некој посилен да нѐ фрли на земја, но ние илјада и еднаш сме се исправале на нозе! Сме изникнувале како пиреј, сме се воздигнувале како феникс, сме воскреснувале и повторно сме го земале своето место под сонцето. И овој дел од нашата актуелна историја, која тековно се пишува, ќе биде нешто слично. Ова е само еден миг, еден трепет со окото, во кое, од некоја причина, раска прашина влетала и на дел од нас му го заматила погледот. Им го исушила и грлото, па некои од нас не можат да го дигнат својот глас кога некој ги нарекува со туѓо име. И да, тој некој е толку голем што ни го помрачува и сонцето со својата умислена големина. Доаѓа време кога повторно треба да си го земеме она што ни е одземено. Она што е наше. Она што отсекогаш било наше и треба да биде засекогаш. Гордоста, возвишеноста, стремежот, љубовта, просперитетот, одбраната на историските придобивки и нашиот статус… сето тоа е наше и не му припаѓа никому, освен нам! Да, нам, на сите што живееме во нашата Македонија: и Македонци и Турци и Албанци и Роми и Срби и Власи и сите други, кои рамо до рамо опстојуваат со векови на овие простори и живеат и просперираат заедно. Време е повторно, како и секоја година, да си ги честитаме празниците: и православни и муслимани и католици, да земеме по едно црвено јајце, како што го правиме тоа во западна Македонија, и со симболот на заедничка победа над злото, над разединувањето, повторно во љубов да се соединиме и заеднички посветено да работиме, во интерес на нашите семејства, нацијата и државата....

Не знам дали воопшто ви недостигаа колумните во овој изминат период, набиен со политички пропагандни пораки, реклами и божемни дебати. Во дел од нив учествував и јас, иако како маргинален играч (од објективни, но и субјективни причини). Но сега сум тука каде што припаѓам – во академските холови и во колумнистичката ролја. Сепак, ако нешто научив и дознав од средбите со граѓаните (и тоа по пазарчиња, во мали места, кај постарата ама и кај помладата генерација) – тоа беше дека мнозина ме препознаваа токму по колумните. Оваа моја мала политичка епизода барем ме убеди дека пишувањето колумни има смисла, односно дека пишувањето мнозина го доживувале и го доживуваат како духовна храна што многу им значела. Во неколку пригоди ја искористив можноста бесплатно и од срце да подарам најголем дел од збирките колумни (но и учебничка литература) што ми се насобрале низ годините (бидејќи, од мене трговец со книги не бидува – тоа го знаат и моите студенти). Убаво беше да им ги подарам со посвета на луѓе што знам дека ќе ги чуваат во своите лични библиотеки. Токму пред неколку дена учествував и на одбрана на еден магистерски труд на мултиталентиран студент, кој бескрајно ме израдува со малиот подарок што ми го даде на крајот на успешната одбрана. Можете да го замислите изненадувањето кога внатре најдов лист хартија на чија една страна се наоѓаше еден мој набрзина скициран портрет (кој ги доловил баш главните црти што ме одликуваат), а на другата неговите комплименти дека учебникот „Меѓународна безбедност“ бил најубавиот учебник што некогаш го прочитал во своето студирање. Ме трогна до солзи. Има ли подобра награда од таа за професор? Како што гледате, драги мои, јас полека се враќам во колосекот во кој припаѓам. Пред мене веќе се нижат серија задачи (кои биле запоставени за кратко или на кои сега им стасува времето): а меѓу нив имам и патувања на глобални научни конференции (од Кина, до Русија и Романија), организирање на големата и амбициозна глобална конференција што мојот Центар за глобални промени ќе ја организира во Скопје во октомври, неколку статии и поглавја што ќе треба да ги завршам – и најважното од сè, патувањето во Канада каде што за првпат ќе ја гушнам тукушто родената внука, Лили, пред која чувствувам огромна грижа на совест. Наместо да биде таму кога се раѓаше, нејзината баба беше втурната во битка за која веруваше дека вреди (да исправи некоја „крива Дрина во Македонија“, обид што досега никој не успеал да го реализира). Се надевам ќе ми простат и ќерка ми и Лили. Кога човек, дури и на мои зрели години, се враќа од ваква нечесна и валкана игра, не може да мине без лузни. Но за нив ниту некого ќе обвинувам, ниту ќе му дадам некому повод за злорадост. Сето тоа беше лесно да се предвиди. А зошто се нафатив? Затоа што мислев дека во една бара како македонската некој треба малку да разбранува и да ги постави нештата надвор од нивните догматски приказни и умови, кои не можат да видат свет надвор од оној што им го зацртале Калето, Брисел, Берлин и Вашингтон. Се разбира, во валкана кампања, медиумска покорност пред газдите, дискриминација, па и стигматизација, ова беше доволен херојски чин. Еден бивш амбасадор, кој многу љуби еспресо, ама и менување фотелји, давајќи оцена за мојот настап кажа нешто што е можеби точно: сум била одличен професор, ама лош политичар. Ако лик на успешен политичар е да успева да скока од партија во партија, од лево на десно, од портпарол до амбасадор (и назад во МНР или нешто слично – во што можам речиси да се обложам) – тогаш јас тоа навистина не сум. Замислете, дури и мојот политички ангажман (како polites, како активен граѓанин, секогаш бил од левата страна на спектарот – никогаш од либерално до европски народни партии). Толку сум доследно тврдоглава и нефлексибилна, па не гледам каде дува ветрот и каде е најлесно да се има корист. И затоа „за идеале гину будале“ – оние умните завршуваат на највисоки позиции, кога страдаат од амнезија за своето политичко минато и се претставуваат како тукушто родени политичар(к)и, кои немаат ништо заедничко со минатото на партијата што ги носи на крилјата на победата. Јас и натаму ќе продолжам со мисијата на Касандра, онаа со која се споредува судбината на секој човек што се бори за мир и превенција на катастрофи од помал или глобален вид. Ќе продолжам да го говорам она што е, дури и кога е непријатно и вознемирувачко, ќе бидам на страна на губитниците на општата светска сцена, која не знае дали со аплауз или со тишина ќе го очекува можниот армагедон – ама некој мора да го прави и тоа. Без оглед на цената што ќе ја плати. Малата армија на вистинољупци и борци е онаа од која созреав и кај која се враќам, а меѓу нив се и оние што проговорија во моја полза, како Клер Дејли и Мик Валас, Среќко Хорват и Јанис Варуфакис, Бари Гросман од далечната Индонезија, и мојот најдраг Викинг – Јан Оберг. Тука е и Јасмин Хасановиќ, неверојатно умниот и храбар млад левичарски професор од Сараево, заедно со мојата постара колешка и сестра по душа, Радмила Накарада. Мојата драга Казуо Јамане од Јапонија ми пиша колку ѝ е жал што не можела да гласа за мене, а нешто слично ми пишаа и американскиот колега Гари Сусман (творецот на идејата за „револуции по модел“ од САД) и шведскиот мировник Хусеин Аскари. И, секако, на крајот на ова што можеби и не е вистинска колумна, останува длабокиот и искрен израз на благодарност и почест на десетиците илјади луѓе што ми го дадоа гласот не одејќи по чекорите на „сигурните победници“. За мнозина од нив бев победник уште кога го прифатив предизвикот – а излегов чиста и како неполитичар. Не, ние имаме свој пат, по кој чекориме и тогаш кога сите велат дека ќе изгубиме. Но тие не знаат како е да стоиш на страната на Честа, Доследноста, Доблеста, Мировништвото, против геноцидот во Газа, против милитарниот пат на НАТО и ЕУ, против империјализамот и уништувањето на сè што е вредно за живот – дури и кога „нивните“ тврдат дека „победата е во воздухот“ (небаре за љубов пеат, а не за политичка моќ). Тука завршувам засега, па ќе се читаме и по овој политички циркус. Ја завршувам колумната што е и Крај и Почеток, а која првенствено е израз на благодарност на сите вас што ме поддржувавте и тогаш кога знаевте дека ќе ја изгубам битката, ама не и патот што го осветлуваше моралната ѕвезда водилка. Таа нè избрала нас, а и ние неа. Нема бегање од судбината. Само борба за подобро утре, и тогаш кога конфетите на победниците ќе станат смет по улиците, а циркусот ќе ги напушти нашите градови....

Ивица Боцевски Како Македонија зачекорува во новата политичка реалност? Македонија знае за неколку политички циклуси што темелно ја преуредија политичката карта на земјата. Нормално, 1990 година ја исцрта новата демократска реалност во земјата и ги исфрли двете стожерни партии што сè до оваа година даваа премиери, претседатели и лидери на опозицијата. Некогашната системска партија, СКМ (потоа СКМ–ПДП, па на крајот СДСМ), шокантно ги изгуби првите избори, но остана во игра и само две години подоцна повторно ја презеде власта во Македонија. ВМРО-ДПМНЕ, пак, се дефинираше себеси како антипод на СДСМ, македонската верзија на националниот изблик што се случуваше насекаде на просторот на поранешна Југославија. Покрај тоа, на овие избори се роди и политичката форма на албанското национално движење. Некогашната ПДП беше амалгам на некогашната албанска номенклатура во Македонија, на интелигенцијата и на политички репресираните лица за етничката албанска идеја. Во 1990 година Сојузот за реформски сили, во коалиција со МДПС, оствари завиден резултат и се закани да формира уште еден стожер, но подоцна ја изгуби поддршката. СРСМ и Андов беа првиот посериозен предизвик кон двата стожера. Исто така, редно е да се обележи пропаста на МААК. Таа партија ќе влезеше во Собранието при каков било пропорционален модел на гласање, но едноставно беше збришана поради природата на двокружниот мнозински систем. Далеку побитна за Македонија беше втората вододелница од 1994 година. Тогаш Демократската партија беше заканата за изградба на нов стожер и сериозно му се доближи на ВМРО-ДПМНЕ, но и тие беа оштетени поради изборниот модел. Покрај тоа, катастрофалната одлука на Љубчо Георгиевски и на Петар Гошев за бојкот на изборите доведе со непосакувани последици за македонското општество и за македонската демократија. Бандитската приватизација и формирањето на новата македонска буржоазија по политички терк беа директен производ на бојкотот, како и невиденото забегување на делови од власта. Џабе беше трудот на остатокот од асномското јадро во СДСМ, кое се трудеше да ја суреди државата кога насекаде околу нив беше атмосфера на сеопшта економска и социјална пропаст. Овие избори завршија и со плурализација на политичката сцена кај Албанците кога се појави ПДПА, прво како расцеп, а потоа и како идеолошка алтернатива на ПДП. ВМРО-ДПМНЕ ја научи лекцијата во 1994 година дека на изборите граѓаните одлучуваат за сегашноста, а не дека водат битки со историјата, па конечно партијата излезе прагматично. Дел од таа новооткриена енергија на ВМРО-ДПМНЕ беше и коалицијата со Демократската алтернатива на Васил Тупурковски, односно новата закана за формирање нов стожер на македонската политичка сцена. Овие избори означија прва сериозна промена на власта во Македонија, по нејзиното формирање како држава во 1944 година. Наедно, албанската опозиција, иако имаше помалку пратеници, избра да влезе во власта без ПДП, па промената на политичката гарнитура беше целосна. Фамозниот 15 септември од 2002 година го врати на власт СДСМ, како предводник на една прешарена коалиција. Овие избори сведочевме и на сериозна вовлеченост на меѓународната заедница во полза на промената. Исто така, 2002-та го изроди и ДУИ како нов етнички стожер, имајќи предвид како Али Ахмети се преобрази во политичар, а ОНА во партија. Следната вододелница беа изборите од 2006 година. Македонската политичка сцена се фрагментира, па излегоа отцепени крила, со различни идеолошки и државни концепти од СДСМ, во форма на НСДП, од ВМРО-ДПМНЕ, преку ВМРО-НП и од ЛДП, како ДОМ на Лиле Поповска. ВМРО-ДПМНЕ избра да направи коалиција со ДПА, иако тие ги изгубија изборите, па тоа ја внесе Македонија во сериозна политичка приказна. Сепак, реформскиот залет на првата влада на Никола Груевски и националниот шок по грчкото вето од 2008 година повторно доведоа до поларизација во Македонија, како и до враќање на стожерите во форма на ВМРО-ДПМНЕ и на СДСМ, но и востоличување на ДУИ како мини-стожер. Во 2016 година на изборите, иако граѓаните ги избраа повторно ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, сепак дојде до промена и до нова вододелница. Зоран Заев дојде на власт, со јасна поткрепа од меѓународната заедница, а сега веќе е јасно дека цената дошла во форма на извитоперување на македонските стратегиски позиции, во врска со клучните национални прашања. Ветената брза интеграција во Европската Унија не се материјализираше, како ни најавениот економски бум и демократизација. Веројатно треба да ги споменам и изборите во скопска „103“ од 1993 година, кои ја најавија 1994 година, со сите проблеми во изборниот процес, кои веќе се манифестираа во скопската општина Кисела Вода. Локалните избори од 1996 година беа предвесник на сломот на власта од 1998 година, кога беше јасно дека СДСМ и ПДП ги изгубија Скопје и главните урбани центри во Македонија. Секако и референдумот за територијална организација од 2004 година создаде јасна основа за коалицијата од 2006 година. Никола Груевски едноставно го консолидираше тоа мнозинство под покривот на ВМРО-ДПМНЕ во 2008 година што му овозможи владеење до 2017 година. Во овие предвесници сега ќе се вбројат и локалните избори од 2021 година. Тогаш се увиде дека македонската политичка сцена веќе изгледа поинаку, дека СДСМ е во процес на фрагментација што може да го однесе во целосна пропаст (Максим Димитриевски во Куманово и „Шанса за Центар“), како и дека обединувањето на сите опозициски етнички албански партии може да го детронизира ДУИ. Веќе в среда во Македонија ќе се случи нова вододелница. ВМРО-ДПМНЕ ќе го потврди својот статус како стожер, повторно преку еден „голем шатор“, кој опфаќа буквално сè, од крајно десно до центар лево. Оваа партија заслужува посебна студија како успева да се трансформира и да кооптира нови луѓе во своите редови, кои секогаш го отсликуваат актуелниот политички момент и ја следат еволуцијата на граѓанството во Македонија. Ќе видиме и дали СДСМ се наоѓа во смртоносна агонија, како и дали движењето ЗНАМ на Максим Димитриевски ќе го освои местото во македонскиот партиски систем што му припаѓа на левиот стожер, она од крајно лево до центар десно. Неговите претензии се да освои и да го консолидира асномското јадро, кое беше основа на стожерот на СДСМ. Исто така, и коалицијата Вреди е во трка за прва посериозна промена на власта кај етничките Албанци во Македонија, по востоличувањето на ДУИ во 2002 година. Плурализацијата на сцената кај етничките Албанци е насушна потреба за продолжување на македонската демократизација. Овие избори ќе дадат одговор и на прашањето дали Левица била само одговор на бурните настани од 2014 година, стремеж на новите генерации, израснати прво во независна, а потоа во рамковна Македонија, или едноставно протестна партија што отсликала една отсечка од историјата. Во секој случај, македонската политичка сцена конечно ќе зачекори во нова епоха. Долгата и катастрофална деценија, која започна во 2014 година, е завршена, а во пензија (иако не и во заборав) заминуваат политичките лидери што ја обележија оваа деценија на македонски порази. Како Македонија ќе зачекори во новата епоха? Одговорот на ова прашање ќе ни го дадат новиот шеф на државата и новиот шеф на владата по 8 мај 2024 година…...

Пред да го напишам она што сум наумил да го споделам со вас, сакам да се поздравам со Пол Остер, американскиот книжевен гениј, еден од моите омилени модерни писатели, кој, во вторникот, на 30 април замина од овој привремен живот. Се надевам дека ќе ве поттикнам да го читате. Низ годините што изминаа уживав, се богатев и се градев со неговите чудесни дела, како „Месечева палата“ (мојот омилен роман), „Њујоршка трилогија“, „Книга на илузии“, „Левијатан“, „Господин Вертиго“, „Бруклинска ревија на лудости“, „Невидливото“, а дома ги имам уште непрочитани, и тоа ме возбудува, „4,3,2,1“, „Зимскиот дневник“ и „Музика на случајноста“. Поради празниците колумнава ја пишувам на Велики четврток, ден кога Миротворецот беше приведен, руган, плукан и тепан, измачуван, а потоа распнат и убиен (но со смрт, смртта ја победи). Учејќи ја низ годиниве страшната и прекрасна Христова наука, можам да заклучам дека нам, луѓето, секој ден ни е Велики четврток. Ние секојдневно го понижуваме, му се ругаме, го мачиме, распнуваме и убиваме Месијата. Така беше вчера, така е денес, така ќе биде и утре. Овој род се чисти со пост и молитва, рекол Учителот, ама ние никако да почнеме пост во кој ќе се откажеме од мразење и јадење едни со други, судење и меѓусебно истребување, а се молиме само кога ќе западнеме во безизлезна состојба (тогаш се молат и атеистите), и тоа се молиме само за себе, за лична корист. Она што вистински ме вознемирува и застрашува е фактот дека не само што ништо не се менува туку истото постојано се повторува, дури и се надградува. Зарем не е речиси идентично она што се случувало пред 2.000 години и ова што го гледаме сега. Да земеме само еден пример. Тогаш имаше заговор да се уапси и убие оној што пречи, се појави и предавник, па следуваа апсење, испрашување и судење во веќе однапред смислен и наместен процес со едночудо лажни сведоци и противречни измислени сведоштва, имаше купишта лаги и манипулации, притисок, закани и измачување за да се дојде до пресуда што многумина ја знаеја и пред да биде објавена, па се случија изрекување и извршување на злоделото наречено казна за несторени злосторства. Да, врз Исус Христос се спроведе политички монтиран судски процес на чиј крај беше распната Вистината. Христос воскресна и со смрт смртта ја победи, а ние ќе видиме дали сме способни да ја воскреснеме правдата и сите оние невини жртви од настаните на 27 април да ја добијат заслужената слобода. За оние што во своите срца ќе ме обвинат и осудат дека играњето со судбините на невино затворените од 27 април ги споредувам со страдањето на Бога, нека имаат предвид дека нивната незавршена голгота постои во овие редови како парабола за непобитната вистина дека времето тече, ама во нас луѓето ништо суштински не се менува. И спроти овој Велигден не само што не се молиме да запрат ужасите во Украина и во Палестина туку, напротив, сакаме да продолжат дури и кога се расфрламе со флоскули од прирачници за мис на светот, барајќи да има секаде мир, затоа што сме застрастени од навивачко расположение. Во еден момент, во овие две конкретни братоубиствени војни (оти едните од исто племе се, а другите потекнуваат од ист татко), кои се предигра на веќе започнатата светска касапница, ќе има победник на хартија, но вистината е дека ние одново го распнуваме Синот Човечки. Па, каде е тогаш тој ваш Господ да го спречи сето тоа, ќе праша агностикот и тоа прашање воопшто не ми пречи, ниту ме вреѓа или лути, скраја да е, ја разбирам вознемиреноста од која произлегува, но секако ме плаши, оти одговорот наеднаш станува застрашувачки, односно, ако нема Творец, тогаш сите ние сме станале психопати низ созревање, а ако има Креатор, како што го има, значи треба да ни ја одземе слободната волја да распознаваме и избираме меѓу добро и зло, па Тој да одлучува и дејствува наместо нас. И која е тогаш смислата и користа на нашето битисување? Војната е продолжување на политиката со други средства, ќе каже политичката и воената наука, ама политиката е курва, ќе додаде обичниот човек кој се држи до народното искуство, па излегува дека војната е продолжување на курвалакот на моќта со други средства, при што вообразените моќни ликуваат и заработуваат, додека простите (едноставни) по дух страдаат убивајќи се меѓу себе. Блудницата, разбојникот на крстот и цариникот, сите грешници, станаа свесни за својот грев и се понижија барајќи прошка, затоа им беше и простено, а вообразените во гордост и човечка мудрост, старешини, фарисеи и книжници, останаа слепи во срцата и нив на злото, веќе им е дадено тоа што си го заслужиле. А каде сме тогаш ние денес, модерните и убедени во својата цивилизираност, битија? Па, во секого од нас живеат истите тие блудница, разбојник и цариник, оти полни сме со блудна страст, од помисли, преку селфија со предумисла, до консумеризам, разбојници сме спрема својот дом, татковина, корен, го растураме она што не сме го создале, а како цариници опседнати од материјалното постојано бараме повеќе и повеќе, само што не сакаме да се понижиме и да се покаеме, напротив, им се потсмеваме на оние што паднале на колена пред Судијата, бидејќи сонуваме и фантазираме, им се восхитуваме и ги воспеваме денешните старешини и фарисеи, сакајќи и ние како нив да бидеме слепи во срцето, додека сопствениот газ е сместен во фотелјата на удобноста, па го земаме далечинското, го вклучуваме телевизорот на сеопштата планетарна човечка безумност и додека гнетеме пуканки со устите, го голтаме злото со очите, хранејќи си ја утробата со вообразена глупавост и арогантна горделивост, кои убиваат, мразат, политизираат, судат и пресудуваат. Ама Ти, прости Господи, прости ми мене грешниот, оти полош сум од сите овие што ќе се пронајдат меѓу редови. Прости, бидејќи и во мене живее блудницата, ужива во страста и заборава да се покае, во мене дејствува и разбојникот, ама тој не се понижува како оној на крстот, ами продолжува да го разбива она што самиот не може да го создаде, пее и цариникот, но не покајничка песна, туку химна за потребата материјално да се оствари, море и до слава да стигне како фарисејот за сите да му се восхитуваат на моќта што не ја заслужил. Прости, оти милостив си, а јас сум поголем грешник (сите сме грешни) од атеистот и агностикот, бидејќи, за разлика од нив, јас демек ја учам Христовата наука, ама ниту ја ползувам, ниту ја практикувам, па тоа што можеби ним за зло им се зема, мене нека ми се додаде, иако, и последниов пасус е само суета и лицемерство од кои не знам како да побегнам....

Анкетите, сепак, погодија. И покрај големата фама која се крена околу истражувањата на јавното мислење пред изборите, нивната веродостојност и валидност, резултатите на изборите, во најголема мерка, ги потврдија резултатите на предизборните истражувања. Точно, некои политички субјекти беа на горната граница на маргините во кои рамки се очекуваше нивниот резултат, некои дури малку и натфрлија или потфрлија од статистички предвидените резултати, но, драстични отстапувања немаше. Не се случи анкетите да му даваат предност на еден субјект, а всушност да победи друг, дури и разликите беа во рамки на статистичка грешка. Ова во прилог на тезата дека предизборниот период ќе биде (и беше) релативно здодевен, без некои подраматични поместувања на изборните очекувања, политичките платформи, понуда, или идеологија. Сега, откако ќе го поминеме изборниот хоризонт за една недела, работите ќе станат поинтересни. Се поставува прашањето кои комбинации за влада се возможни и веројатни, но истовремено, и што нè чека, во смисла на предизвици, зад овој хоризонт. По првото прашање, иако најголем дел од политичките позиции се веќе заземени, но тоа не исклучува изненадувања, така што тој дел од равенката ќе биде интересно да се следи. Второто прашање е поинтересно, зашто нè засега сите, не само политичките партии, и во голема мерка ќе ја дефинира вкупната политичка атмосфера во текот на наредните години, можеби и децении. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Политичка идила Во смисла на постизборна математики, ситуацијата, повторно, изгледа детерминирана. ВМРО-ДПМНЕ, како фаворит за изборна победа, веќе најави со кого, и под кои услови, би формирала владино мнозинство. Ако нема поголеми изборни изненадувања, а нема причина да се верува дека ќе има, единственото прашање е, дали најавените владини партнери ќе успеат да направат програмско усогласување во рамки на владината коалиција. Како во секое предизборие, секоја партија има свои услови и постулати, кои често се некомпатибилни, или дури дијаметрално спротивни со другите партии, особено кога се работи за македонски и албански партнери. Прашањето е дали ваквите некомпатибилни наративи ќе се спојат во преговорите, со кое објаснување, или пак преговорите ќе пропаднат. Моето предвидување е дека нема да има, ама баш никаква, пречка за составување владино мнозинство, и дека тоа ќе биде една политичка идила, во која за важните работи (фотелјите) партиите ќе се договорат веднаш, а за ситниците (програма, уставни измени, генералниот курс на државата) ќе се договараат „во ôд“, секако седнати на удобните фотелјите кои веќе ги договориле. Не треба да се очекува дека која било партија од помалите владини партнери, ќе условува за влез во влада. За нив, влегувањето во владата е еден вид прашање на политички опстанок, па така, сите други елементи уредно ќе станат секундарни. Ниту пак очекувам поголем притисок за уставните измени пред формирање влада. Прво, роковите не работат во полза на таа математика, односно уставните измени бараат повеќе законско време одошто правењето влада, но тоа е секундарно. Имам впечаток дека Мицковски нема да прифати разговор за уставните измени пред формирање влада, тврдејќи дека за тоа прашање треба посериозни анализи, општествен консензус и слично. Партиите нема да можат веднаш да го одбијат тој пристап, зашто, на крајот, за нив владината коалиција е поважна. Со други зборови, ВМРО-ДПМНЕ нема да има потреба конечно да се изјасни за уставните измени пред формирање влада, и партиите во идната владина коалиција ќе мора тоа да го прифатат. Децениски инает Но, уставните измени постојано ќе „ѝ дишат во врат“ на новата владина коалиција. Целата меѓународна заедница е во трка со времето, додека геостратешките позиции се поволни, да затвори што е можно повеќе прашања на Балканот. Босна доби почеток на преговори. Црна Гора покажува поместување (ќе видиме колку тоа ќе трае). Албанија очекува одвојување од Македонија, ако не успееме да ги откочиме преговорите. Белград и Приштина се во ќорсокак, но очигледен е обидот, во новиот ентузијазам за некаква европска перспектива, за креативност и помош од ЕУ и целата меѓународна заедница. Ако го фатиме тој воз, можеби можеме да добиеме поволна позиција. Сепак, ако чекаме премногу (искуството досега би требало веќе да нѐ научи), условите ќе станат потврди, а интересот ќе се намалува. Затоа, клучно за нас ќе биде колку брзо можеме да се мобилизираме со вистински план околу преговорите. Тоа нужно ги засега уставните измени, но просторот за маневар по тие прашања ќе постои најмногу до октомври оваа година. Потоа следуваат изборите во САД, па локални избори во Македонија… читај ризик повторно да влеземе во децениски инает. По тоа сме, рака на срце, и познати. Преземено од Дојче Веле (Авторот е политички аналитичар и публицист) ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“...

„Се чувствуваме како да сме качени во некој брз воз, но не знаеме каде одиме“, напишал пред војната познатиот мислител Макс Вебер. И ние после 34 години независност се уште сме заробени во минатото плукајќи по иднината. Мртвата историја има повеќе вредност од живите луѓе! А никому на цел свет не му успеелo да се врати за да живее во минатото! Ние од иднината лесно можеме да се откажеме, ама никако од минатото! Додека живеачката е во слободен пад, младите масовно ни бегаат, а и таа слаба економија што ја имаме е пред колабирање. Секој со грам мозок сериозно би се запрашал – а како е можно со толкава леснотија овдешните луѓе да станат плен на омразата?! И второ, како е можно и после толку години плурализам, претенденти за врвот на власта да не научиле нормално да ги привлечат луѓето со конкретни понуди, наместо да создадат атмосфера на меѓуетничка конфликтност доведувајќи го во прашање мирот и прогресот внатре и во целиот регион! Не знаеме ли дека омразата е форма на атрофија која уништува сè освен себе?! Наместо кампањата да биде фокусирана кон решавање на постојните важни и егзистенцијални потреби на граѓаните, креаторите и реализаторите на истата ја пренасочуваат кон eкстремно сензитивни етнички чувства. Се праќа порака дека државата треба да се врати во ерата на моноетничка доминација, со што сериозно ги поткопуваат темелите на истата. Упорното зло по логиката на нештата го убива секое добро. Партиите имаат прво да се караат меѓу себе до небо и назад, но никој нема право да ги замеша етникумите, кои итака по нивна вина живеат како да се утепани од Господ. Тезата дека „треба да ја вратиме државата“ од никога земена е во срж фашизоидна. Слоганот „Македонија повторно твоја“ е страшна порака која во соодветна форма била користена во црното минато оставајќи пустош за стотина милиона луѓе! Модерната држава припаѓа секому, а нација-држава одамно се смета за крајно екстремна доктрина. Кога вака би постапиле други држави, секој ден ќе имавме крвави конфликти во 60 % од државите на светот (вклучувајќи ги и најсилните држави на светот). Самиот поим „кирајџија во својата куќа“ во срж е конфликтно оти штом се спомнува „своја куќа“, по автоматизам другите се прогласуваат за туѓинци на кои ништо не им следува во таа куќа! Такво сеење омраза произлегува од едно лажно убедување изродено од сосема случајни партиски комбинаторики во процесот на составување влада, дека поради тоа државата е „киднапирана“ од страна на претставници на еден друг етникум! А всушност се работи за флуидна власт глорифицирано со бројни празни пофалби на поединци во неа. А државата е тука, и ништо не и фали освен човечкиот ум и разум. Ако сакама да пристапиме злонамерно, тогаш секому што се разбира во фундаментите на државата, знае добро дека главните столбови на државата кај нас се – МВР, Дирекција за царини, Агенција за национална безбедност, и Дирекција за технолошки индустриски развојни зони. Другото си е треторазредно. Тие никогаш не биле водени од други етнички партии и поединци. И неслучајно, странските инвестиции се во голема диспропорција меѓу истокот и западот на земјата. Само еден победник?! Мислевме дека ваков подбуцнувачки вокабулар е надминат, но не било така. Тоа е наша тажна судбина, особено кога тоа се практикува од политичари што доаѓаат од академска фела. Ќе имало само еден победник и тој самиот ќе одлучел кого ќе зема. Како да се работи за Алајбегова слама. Па со тоа само што ќе им се даде гориво на федералистите! Се најавува неаква француска револуција како што Дантон и Ребеспјер делеле масовни смртни казни од улица, а реалните прозападни вредности се прогласуваат за најголемо национално зло! Играње на национална карта полно со етнофобија и омраза ама ич не е паметна работа како некаква „понуда“ за граѓаните. Тоа според сите демократски принципи тотално ги делигитимира добиените гласови, оти тие не се заслужени гласови добиени за развојни цели, тука гласови од тешка манипулација со етничките чувства на луѓето. Граѓаните треба да имат можност да гласаат за конкурентски опции за подобра економија, подобро земјоделие, поефикасно образование, подобро здравство, култура, плати итн. А не гласови добиени од фобија или омраза. Не е државата фудбалска топка па некој некому насилно да ни ја земе. Тоа е фрлање прашина во очи на гласачите со цел да не видат што сте ветиле, а тоа е чист морален фалсификат, оти гласовите ги добивате со колективна измама. А како поинаку кога велите дека сте против Охридскиот договор, Преспанскиот договор, Францускиот предлог. А за што сте забога?! Па тоа е навреда и за ептен ниска интелигенција. Партиите кажа за што се ПРОТИВ, ама никако да чуеме за што се ЗА. Ама скоро сигурен сум дека воопшто нема да изгледаме баш ГОРДИ! Апсурдно е неколку дена пред изборите, луѓето да не знаат што нудат партиите за нивно добро! Ниту за тоа како државата да се движи напред. Најлошото е дека со таков ментален склоп повеќе од сигурно е дека влегуваме во тешка политичка криза со тешки последици. Нели, пред годините бевме втора во регионот по живеачката, многу понапред од Полска, Чешка, Словачка, прибалтичките држави, дури и од комшиите, а стасавме до последно место токму од вакви лажни и примитивни „патртиотизми“. На пат сме целосно да се самоуништиме од злобата што го имаме во нас! Полска била четири пати послаба од нас, а сега има просечна плата од 1.500 евра. А ние сме полни со ментални абсурди додека државата ни се празни. Кога би дејствувале и други држави по ваква логика, секој ден во светот би имале светски војни. Да го решававме проблемот со Грците во 1994 година, сега ќе бевме далеку пред Бугарија, дури со зачленувањето во ЕУ во 2004 година, ние ќе им ставевме вето ним. Од евтин инает сме на пат да ја докрајчиме државата, себе си инашите потомци. Останувајќи на спореден колосек полно со трева, додека сите возови со полна брзина шибаат кон Брисел, докажуваме дека ние ја бараме среќата таму каде што таа се губи. Потоа од тагата почнуваме да мразиме. „Најдобриот јунак никогаш нема инает или омраза, оти тој не сака доживотно да зажали“ – вели кинескиот филозоф Лао Це. Имено инаетот ќе помине, ама поразот и сожалувањето ќе ни останат трајни, а и бројните тажни последици од нив. Американците и европејците сериозно треба да подразмислат за уште по-катран листи на Балканот, вклучително и за ним кои кои сеат етничка дикриминација, омраза и конфликтност како потенцијална закана за дестабилизација на државата и регионот. Тие се такви умови кои не сфаќаат дека довербата меѓу луѓето макотрпно се гради, ама за час се урива! Мерсел Биљали...

Д-р Драган Поповски Да се зачува македонската меморија и македонската темелна размисла. Иднината треба да се гради врз историските и животните сознанија вградени во патриотизмот. Македонецот треба да биде активен чинител, а негде и бескомпромисен, во одбраната на своите природни и историски права, во својата градба и надградба. Преку историските фалсификати на инородните народи на Балканот (Грците доселени во VIII век с.е. од североисточна Африка; Бугарите доселени во VI-VII век од Татарстан кај реката Волга; Албанците насилно преселени од кавкаска Албанија во време на Османлиското царство, особено во XVIII – XIX век), ним им се даваат, или тие присвојуваат, туѓи историски вредности и димензии. Задкарпатската теорија за преселба на Словените на Балканскиот (Македонскиот) Полуостров во V – VI век, не е поткрепена со никакви материјални докази или преданија. Тоа е историска лага! Таа теорија ја форсира Германецот Јохан Густав Дројзен, советник на грчкиот крал во 1856 година, за да го воздигне хеленизмот на сметка на македонизмот. Таа Берлинска школа, на која припаѓал и Дројзен, во 2011 год. е укината како анахрона, како извор на историски фалсификати и срам за германската историска наука. Првата Призренска лига, со цели за формирање на Голема Албанија, се совпаѓа со Берлинскиот конгрес во 1878 год., кој го раководи Ото Фон Бизмарк. Тој, од германски интерес, изразува наклоност кон албанската идеја и во 1912 год. формирана е држава Албанија на Балканот, после онаа античка Албанија на Кавказот и Каспиското море, со богата историја и култура, денес поделена помеѓу соседните држави. Во април 1941 год., фашистичка Италија ја окупира западна Македонија. На 14 јули, истата година, со италијански декрет, овој дел од Македонија е анектиран кон Албанија. Во септември 1943 год. одржана е Втората призренска лига со истите цели – формирање Голема Албанија. Настанува ужасен период за Македонците во западна Македонија. Покрај албанизацијата, раселени се и преку 28.000 Македонци. Со вековни стремежи, борби и жртви, во Втората светска војна, во НОБ, со македонски воени сили, во 1944 год. ослободен е вардарскиот дел на Македонија и формирана е Народна Република Македонија која пристапи во Федеративна Народна Република Југославија. Со дисолуцијата на Југославија и референдумот од 8 септември 1991 год., Македонија стана самостојна суверена држава. Како таква, Македонија не им одговара на соседните држави со инородни народи на Балканот, кои во континуитет пројавуваат негаторски и окупаторски интереси. Само по 30 години самостојност, Македонија станува држава со многу изгубени вредности. Таа се руши и однадвор и одвнатре! Добро е и потребно меѓусебно познавање на граѓаните во Република Македонија, но и мудро е да се негува и надградува соживотот, спротивно на етничките, верските и партиските нетолеранции кои не создаваат просперитет и благосостоба. Во 2001 год., САД и НАТО застанаа во одбрана и подршка на терористичката воена албанска структура ОНА (УЧК) од Косово, со цели за окупација на македонски територии. Тие извршија воени злосторства врз одбранбените македонски сили и цивилното население. За таквите злодела тие не понесоа одговорност! САД, држави членки на НАТО и Судот во Хаг, тие злосторства ги релативизираа, иако тие не застаруваат. Наместо злосторниците да бидат во затвор, подржателите им овозможија, по “демократски“ пат, да формираат политичка партија ДУИ, на чело со водачот на ОНА –Али Ахмети, и да продолжат да ја остваруваат воената цел, сега со други средства и методи. Денес, таа партија владее со Македонија. Тоа што не го постигнаа на воено поле во 2001 год.-распарчување и освојување на делови од Македонија, сега тоа го остваруваат по “демократски“ пат со девизата:Колку полошо во државата, толку подобро се остварува нашата цел- да ја нема Македонија и Македонците! Создаден е апардхејд на европска почва. Потребен е демократски одговор на Македонците и Родољубите за одбрана и ресетирање на државата. Следејки го историскиот начин на создавање и рушење на држави, Македонија , Македонците и сите Родољуби, тоа треба да го превенираат, пред се со демократски средства на изборите – со 62! Поранешниот германски амбасадор во Македонија, Ханс Лотер Ште-пан, ќе напише: “ …народ кој се бори за својата држава, мора да е подготвен да плати и одредена цена “. Лотар уште нагласува: “ На Брисел, во крајна линија, сеедно му е дали Македонија ќе опстани или не како држава“. Со Охридскиот рамковен договор од август 2001 год., Македонија се губи како држава на Македонците. Тој уште посилно ги разделува етнитетите на македонските граѓани, спротивно на декларативните цели на Договорот. Новата општинска распределба од 2004 год., подржана од САД и ЕУ, уште повеќе ги провоцира етничките поделби. Објаснувањата, дека новата општинска распределба ќе создаде функционални општини со побрз економски раст, социјален развој и подобар живот, не се остварија. Напротив. Сега, во општини со мнозинско албанско население, како “плен“ од војната на ОНА против Македонија, и владеењето на ДУИ , не смее да има градоначалник Македонец ! Во таквите општини се игнорира македонското државно знаме, а се вее знаме на друга држава – Албанија! Знамето покажува чива е територијата! Се игнорира македонскиот јазик, македонските закони, не се плаќаат даноци, се узурпира државното земјиште на “ легален“ начин. Се најавува и бара обединување на „албанските општини“ и федера-лизација на Македонија, а потоа, по “демократски“ пат да се формира трета албанска држава на Балканот, со следен чекор – создавање на Голема Албанија. Членови на ДУИ, на високи позиции во партијата и државата, изразуваат незадоволство што сеуште во „нивните албански“ општини има македонски енклави (населби, села)! Со новата општинска распределба се растури природната општин- ска целина, силно се раскина македонското компактно ткиво и се про-мена етничкиот состав на општините. Предлогот за асоцијација на “албанските општини“, не е антиамерикански, антиевропски, тој е антимакедонски! По “демократски“ пат ДУИ две децении го кочеше пописот на насе-лението во Македонија! Разбирливо зошто. Постотокот на Албанците во Македонија не се совпаѓаше со искажаното во Рамковниот договор. По-писот во 2021 год., не е изведен по меѓународните правила и тој е необјективен- манипулации со резидентното и нерезидентното населе-ние. Само во периодот по земјотресот во Скопје, во 1963 год., многу- бројни Албанци од Косово и Србија се доселуваат во Скопје. Се промени етничката структура на градот. Во времето на Киро Глигоров (1991-1999) и Бранко Црвенковски ( 2004-2009), издадени се 150.000 пасоши на Албанци од Косово. Создадена е етничка структура за пописни, изборни и други манипулации. Македонската држава и општествен систем, раководена од оваа власт, се руши на секое поле и води кон распад на државата. Тоа им одговара на целите на Албанија и Бугарија. ОНА на Али Ахмети, сега трансформирана во политичка партија ДУИ, во дослух со Грција и Бугарија, со домашните квислинзи и марионети Зоран Заев и Димитар Ковачевски, диригирани од големите Заштитници, ја остварува својата цел. Министри, вицепремиери, спикерот на Собранието на Македонија, градначалници и други функционери – Албанци, штитат други, а не македонски интереси. Тоа е особено видливо и нагласено од страна на спикерот на Собранието Талат Џафери, министерот за надворешни работи Бујар Османи, вицепремиерот Артан Груби, министерот за образование Јетон Шакири… Со приказот на ТВ медиумите како во службените простории во Министерството за политички систем, министри-Албанци играат фудбал и кошарка, тие јасно искажуваат омаловажување на Македонија, дриблање на Македонците и другите Родољуби со порака: Ви покажуваме кои сме и што можеме, вие сте никои и за никаде! Потребен е на изборите соодветен демократски одговор – со 62 ! Под оваа власт, без согласност на Македонците, сменето е името на државата, а со тое е извршен духовен геноцид врз Македонците. Името на државата Македонија е идентитетот на Македонците. Во променетиот Устав , Македонците се именувани само како граѓани на Република Македонија- тие се обезимени! Тоа го урива духот на Македонците и другите Родољуби во вербата во себе, во своите можности и стремежи за престиж, за соработка со другите народи и држави на секое поле: научно, економско, културно, спортско… Со таквата промена на Уставот, државата Македонија остана без конститутивен народ, што создава правна подлога и можност за поделба и освојувања од страна на соседните држави. Се поништи АСНОМ, се поништи Референдумот од 8-ми септември 1991 год. ! Тоа не им пречи на САД, на ЕУ, тоа им пречи на Македонците кои ја губат унитарната држава. Потребен е ресет на државата – со 62! Македонија ќе станеше членка на НАТО и без да го промени името. Во тоа време, во таа геостратегиска констелација, приоритет на САД и НАТО беше македонската територија. Нашата власт не покажа умешност, желба и тактика за да се зачува името. Предавствата, денес кај нас, станаа системска “ вредност“ ! Со демократска постапка и соодветен одговор на изборите, таа системска “вредност“ треба да се сруши – со 62! Денес Македонија има ненародна, неспособна, антимакедонска власт . СДСМ во коалиција со ДУИ , ги поврзува антимакедонизмот, анти-патриотизмот, беззаконието, корупцијата и криминалот, со тенденција да се урниса и подели Македонија помеѓу Бугарија и Албанија. Нашето членство во НАТО не е гаранција за македонскиот опстанок. И Бугарија, и Албанија се членки на НАТО. НАТО не ќе има потреба да го активира чл. 5 од Нато договорот зошто македонската територија, тогаш на други земји, и понатака ќе остане воен полигон на НАТО. НАТО, САД, ЕУ не губат ништо. Ние Македонците, и другите Родољуби, ја губиме македонската држава и татковина! Да ги спречиме – со 62! Нашата вазалска поставеност кон стратегискиот партнер САД, кој ја подржуваше ОНА , сега ДУИ, и новата општинска распределба, кој изразува “немоќ“ на влијание врз ДУИ за стабилизација и сеопшт напредок на Македонија, како и влијание за зачленување на Македонија во ЕУ, само го покажува неговиот стратегиски интерес, а не и заштита на македонскиот интерес. Историчарот Лазар Лазаров, во 1999 год. изнесува: Точно пред половина век, САД предлагаат Албанија да се подели на Грција, Србија, Македонија и Црна Гора. Тито го одбил овој предлог. Стратегиските интереси се менуваат. Соживотот на граѓаните на Македонија е вистинската вредност која заеднички треба да ја негуваме и браниме и на изборите – со 62! Македонија е во Европа и се стреми да стане членка на ЕУ уште од нејзиното осамостојување. Ако тоа не е можно, а времето тоа го покажува, треба да се бараат алтернативи. ЕУ е наш стремеж само со копенхашките критериуми и разумно време за асоцијација. Без алтенативноста е пропаѓање во времето и илузијата, слепа улица, тапкање во место, тонење – губење на државноста. Алтернатива е и Македонија, со европски вредности, да асоцира со други земји и меѓународни корпуси, каде ќе постојат меѓусебни уважувања и интереси. Нашата прва и најважна алтернатива е Македонија, во неа да ги вградиме позитивните европски вредности преку демократската избор-на постапка – со 62! Бадентеровиот принцип треба да замине во историјата. Ако таков принцип претставува општествена вредност и други држави ќе го применувале. Балансерот, исто. Професионалните и човековите вредности на граѓанинот треба да бидат приоритетни критериуми во секој изборен процес и активности. Македонскиот јазик, како државен јазик, е битен фактор кој го обединува граѓанството во целата држава. Истото го практикува и Албанија со албанскиот јазик. Наметнувањето на албанскиот јазик во Македонија, и тој како државен јазик, претставува јазична окупација на македонскиот простор. Новиот Закон за јазиците наложуваше санкции од 5.000 евра ако не се знае , употребува и говори албанскиот јазик, но не наложуваше санкции ако не се знае, говори и употребува македонскиот јазик! Големиот Американец Ноам Чомски ќе запише: “… јазичните битки им предходат на воените битки“! Со соодветен демократски одговор да се превенира војната! На Македонија и е потребен општествен систем кој ќе создава вредности и благосостојба, сигурност за сите граѓани, а не поделби. Македонци, Родољуби, без разлика на партиската припадност, или неопределеност, обединете се во демократската борба на изборите и дајте го соодветниот демократски одговор за ресет и опстој на Македонија, Македонците и Родољубите – со 62! Потребен е историски пресврт. Гласајте за тие кои не ги распродаваат македонските национални вредности, кои не ја рушат државата одвнатре, кои ќе го повратат македонското, родољубивото, човеково достоинство и гордост. Малцинствата, рамноправни со Македонците, се наши почитувани животни сопатници, малцинско богатство со кое споделуваме заеднички судбини и вредности. Да не бидеме слепи и наивни, да ја следиме македонската мемо-рија и македонскиот милениумски континуитет – со 62! Во Европа, во светот, постојат и доста помали држави од Македонија, но се меѓународно уважувани поради идентитетското самодокажување и неговата одбрана, поради нивниот успешен општествен, културен и економски развој, поради љубовта што ја имаат кон татковината и спремноста за неа и да гинат. Логиката на делови од меѓународниот фактор е: Ако самите Македонци не си ја бранат државата, историјата, јазикот, културата, своите исконски идентитетски белези, ако не продуцираат развој, материјални и духовни вредности – таквите држави и народи немора ни да постојат! Македонци, Родољуби, со соодветен демократски одговор да ја решаваме македонската и нашата судбина преку демократски избори со резултат кој ветува просперитет, ресет и опстој на македонската држава – со 62! Во една прилика, во почетокот на развојот на политичкиот плурализам кај нас, пред триесетина години, во Охрид (18 јануари 2024) реков: Македонија да е и колиба, а сега ќе биде самостојна држава, треба и со оружје да ја браниме! Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот. Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира....

На крајот од првиот дел од претседателската предизборна кампања, на 22 април, Пендаровски беше гостин на Само интервју, со Гоце Михајловски, на КАНАЛ 5. Многу често, нашите новинари не се доволно подготвени за вакви интервјуа и не знаат да ги постават клучните прашања. Некогаш, пак, намерно ги одбегнуваат, ама тоа е поретко. Михајловски беше одлично подготвен и директно му предочи на Пендаровски дека и годишните протоколи со Бугарија се дел од катастрофалната преговарачка рамка. Пендаровски – негираше. Новинарот веднаш ја зеде рамката и прочита дел од членот 5, кој гласи: „Имајќи го предвид горенаведеното, посветеноста на Македонија за добрососедските односи и поблиска регионална соработка, вклучително преку постигнување на видливи резултати и спроведување на билатералните договори во добра волја, вклучително и договорот со Грција и договорот за добрососедски односи со Бугарија од 2017, КАКО И ГОДИШНИТЕ ПРЕГЛЕДИ И МЕРКИ ЗА НЕГОВО ЕФЕКТИВНО СПРОВЕДУВАЊЕ, според член 12…“ Пендаровски веднаш реагираше – ете, нема протоколи! Михајловски му објасни дека ПРЕГЛЕДИТЕ се токму тоа и дека, освен протоколите – нема други ГОДИШНИ ПРЕГЛЕДИ! Му кажа и дека рамката, всушност, се сведува на протоколите коишто се замислени како годишни извештаи на историската комисија. Тоа, пак, значи дека од неа ќе зависи нашиот напредок кон Брисел. Пендаровски упорно одбиваше! Тврдеше – ако Бугарија повторно стави вето, нема да биде за историјата, туку за владеење на правото!? (Од каде ли му е таква информација?)! И продолжи – изјавите на Бугарија, не ме интересираат; сите од бугарскиот дел од комисијата за историја, почнувајќи од Ангел Димитров, се однесуваат како политичари бидејќи така ги учеле цел живот; никој од Европа не спомнува – историја; за да заклучи – комисиите за историја никаде во светот немале напредок… И, за да биде тотално уверлив, додаде – Гордана (Силјановска) вели дека историјата не е услов!? Претходно, Пендаровски „објасни“ дека „… од маса нелогични, и во еден дел навредливи бугарски барања околу јазикот и идентитетот, останавме само на ова“ (Бугарите во Уставот), и продолжи – „бидејќи имаме седум делови на народи, сакаме да ставиме уште шест, вклучувајќи ги Бугарите, што не е никаква стратешка опасност за Македонија“!? И, дообјасни – „Се’ друго Европа им одби и вели – ставете го барем ова за да им се спаси образот и дека со тоа работата е завршена“!? Зарем е можно? Во такво ветување, и ако навистина се случило, не би смеел да поверува ниту вратарот на Кабинетот на Пендаровски, а не тој самиот! Та, кој било од ЕУ да им го тврдел тоа, дури и лично Макрон! Така е бидејќи уцените од Софија никој не може да ги претпостави, камоли предвиди. А тие се вековни, неизбежни и ќе бидат трајни! До крај на нашите амбиции да влеземе во ЕУ. И тие ќе треба да нѐ ратификуваат! Како Македонци – никогаш! Жалосно е да се оцени, ама од спомнативе цитати е сосема јасно дека за клучното прашање со коешто се соочува Македонија денес, и за коешто претседателот има нагласени ингеренции – Пендаровски ништо не разбира. Или, свесно и безобразно го лаже народот. Трето – нема. Како може да не го интересираат изјавите на Софија? Човекот не знае што зборува. Впрочем, и новинарот мораше да го потпраша – како реагиравте, и што преземавте вие – „на масата нелогични, та дури и навредливи барања на Бугарија“, коишто ги спомнавте? Ништо. Голтаа кнедли. Молчеа, како да се отсутни. Жива срамота. Но, да одиме по ред. Прво, Пендаровски не разбира дека сите – „делови на други народи“, коишто се веќе во Уставот или треба да се стават – не ги негираат Македонците, нивниот јазик… Како наши негатори – Бугарите се неприфатливи! Се’ додека сме ние за нив бугарчиња и – втора бугарска држава! Тие имаат јасно видливи намери, Пендаровски, коишто не ги кријат. Слушајте што изјавуваат. Ќе Ви користи. Второ и очигледно, Пендаровски смета дека „пресвртот“ на Радев, направен на конференцијата во Минхен, кога ултиматумот кон Македонија го сврте кон промена на Уставот – е целосна промена во стратегиските уцени на Бугарија и откажување од негирањето на македонскиот народ и јазик!? Можно ли е да не му е јасно дека се работи само за нова бугарска тактика, додека целта е иста и трајна? Трето, ако Пендаровски барем ѕирне во вториот протокол, којшто е основата на преговарачката рамка, ќе види дека се’ се сведува на историјата. Таму дури стои и дека историската комисија не смее еднострано да се откаже, додека договорот, со којшто е основата – може (член 13)!? Во него, четири, пет пати се повторува дека задача на комисијата е –„претставување на факти и настани од ЗАЕДНИЧКАТА ИСТОРИЈА“, којашто – „ги поврзува двете држави и нивните народи“ (НЕМА ДВАТА НАРОДА!). Или, дека се бара комисијата да се среќава речиси – секој месец! Кој го бара тоа – не му е јасно на Пендаровски. Особено, пак – зошто се бара тоа? Не му кажале дека е заради годишните протоколи! Четврто, ако Пендаровски барем малку ги разбере овие ситуации, нема да се повикува на светските историски комисии коишто, според него – „никаде немале напредок“. Е, па,токму затоа Бугарија и инсистира на состаноци секој месец. ГОДИШНИ ПРОТОКОЛИ НЕМА ДА ИМА АКО КОМИСИЈАТА НЕ ПРИЛОЖИ НАШИ КАПИТУЛАЦИИ. И, што значи тоа, Пендаровски? Софија ќе тврди (со право!) дека договорот за (не)пријателство не се спроведува! И, што ќе следи? Вето за ЕУ. Сигурно не – заради владеење на правото. Толку е просто. Петто, Пендаровски самиот тврди дека бугарскиот дел од комисијата се однесува како да се политичари. Всушност, тие тоа и се и намерно се ставени таму како такви. Тие веќе јавно ни порачаа – или ќе ги прифатите нашите историски ултиматуми, или нема ЕУ за вас. Тоа го знаат и полуписмените, и Пендаровски не смее да биде исклучок. Шесто, смешно е тврдењето на Пендаровски дека годишните, еве, нека бидат и – прегледи, а не протоколи, ќе се однесуваат на инфраструктурата. Авио линии навистина може да се отвораат секоја година. Напредокот на инфраструктурата, пак, се регистрира на пет, шест години. Зошто, тогаш, Софија бара историската комисија да се среќава речиси месечно? Самиот факт дека во текот на преговорите, ЕУ ќе не судат и ценат според – „годишните прегледи и мерки за ефективно спроведување на договорот со Бугарија“, едноставно значи дека ние ќе бидеме на лента којашто цело време ќе биде ставена на микроскоп. Ако сето ова е прифатливо за Пендаровски, и добро е за Македонија, секоја чест. Нека е жив и здрав, ама нека си седи дома – во пензија! Од самата лага во која беше фатен претседателот на ТВ, пред целата јавност, веројатно уште пострашен е фактот што Пендаровски речиси еуфорично ја претстави трансформацијата на бугарската политика кон Македонија – како некаков наш успех! Демек, од игнорирање на македонскиот народ, јазик, историја… нивните барања се свеле на човекови права на Бугарите во Македонија, преку внесување во нашиот Устав! Не е возможно на „нашиот“ претседател да не му е јасно дека Софија ја промени само тактиката, а не и целта? Без оглед дали верува во тоа, или не, тоа беше само негова нова, уште потешка лага. Впрочем, да бидеме коректни. Човекот немал избор. Партијата којашто го донесе на власт, откако ја уништи државата и речиси го избриша македонскиот народ, откако ништо не направи за време на осумте години на власт, нема со што да се претстави пред народот, освен со тешката измама за брзо членство во ЕУ. Сите нивни ветувања, или „планови“ за влез во ЕУ се опасна манипулација со македонската нација. На сите коишто и малку се разбираат во тоа, јасно им е дека ЕУ нема уште долго да се шири, а Македонија, со сегашната преговарачка рамка, усогласена со Пендаровски и Османи – нема никогаш да влезе во Унијата. Спомнувањето на 2030 година како целна, пак, едноставно е – надвор од умот! Тешко е да се верува дека на сиромавиот Пендаровски тоа не му е јасно, ама ако тоа го каже јавно – живи ќе ги закопа своите мецени, СДСМ – овците. Ќе ги уништи нивните предизборни кампањи. Ќе им ги открие сите измами и лаги! Тие немаат други опции. Да не си му во кожата. Веројатно затоа повторно и го избраа за нивни кандидат. Немаа избор! За да нема забуни и недоразбирања за што се работи, ќе додадеме дека, во документите од првата меѓувладина конференција меѓу Македонија и ЕУ, со којашто беше започнат процесот на отворање на преговорите за членство (ама, тие се’ уште не се отворени!), усвоени се вкупно пет документи. Еден од нив се „Предлог заклучоците на Советот“ каде, во член 3, се нагласува – “Советот го поздравува протоколот од вториот состанок на Заедничката меѓувладина комисија (со Бугарија!), формирана според член 12 од овој договор.“ Дека вториот протокол со Бугарија е клучот за нашиот пат кон Брисел, потврдува и „Заедничкиот став на ЕУ“, којшто е последниот од овие документи. Во него пишува – „Во таа насока, го поздравуваме договорот за протоколот од вториот состанок од Заедничката меѓувладина комисија формирана според член 12 од овој договор (со Бугарија!). Овој важен чекор ќе придонесе кон добрососедските односи и регионалната соработка кои остануваат суштински елементи од процесот за проширување…“. Ги чита ли Пендаровски овие документи? Оргиналната колумна на Ристо Никовски за Плусинфо на следниот линк: ПЕНДАРОВСКИ ФАТЕН НА ТЕЛЕВИЗИЈА ВО ЛАГА...

Глобални избори во сенката на неолиберализмот Додека скандалите, културните војни и заканите за демократијата доминираат во насловите, најголемите прашања во оваа суперизборна година на крајот се однесуваат на економските политики. Подемот на антидемократскиот популистички авторитаризам сам по себе е наследство на погрешно создадена економска идеологија Џозеф Штиглиц 02/05/2024 14:17 Низ светот, популистичкиот национализам е во пораст, честопати носејќи ги авторитарните лидери на власт. А сепак неолибералната ортодоксија – намалување на владата, даночни намалувања, дерегулација – што фати замав пред околу 40 години на Запад требаше да ја зајакне демократијата, а не да ја ослабне. Што тргна наопаку? Дел од одговорот е економски: неолиберализмот едноставно не го исполни она што го вети. Во Соединетите Американски Држави и другите напредни економии што го прифатија, растот на реалниот приход по глава на жител (прилагоден според инфлацијата) помеѓу 1980 година и пандемијата со Ковид-19 беше за 40 отсто помал отколку во претходните 30 години. Уште полошо, приходите на дното и на средината главно стагнираа, додека оние на самиот врв се зголемија, а намерното слабеење на социјалната заштита произведе поголема финансиска и економска несигурност. Со право загрижени дека климатските промени ја загрозуваат нивната иднина, младите можат да видат дека земјите под влијание на неолиберализмот постојано не успеваат да донесат силни регулативи против загадувањето (или, во САД, да се справат со опиоидната криза и епидемијата на детски дијабетес). За жал, овие неуспеси не се изненадување. Неолиберализмот беше заснован на верувањето дека неограничените пазари се најефикасните средства за постигнување оптимални резултати. Сепак, дури и во раните денови на подемот на неолиберализмот, економистите веќе утврдија дека нерегулираните пазари не се ниту ефикасни ниту стабилни, а камоли да придонесуваат за генерирање општествено прифатлива распределба на приходот. Приврзаниците на неолиберализмот се чинеше дека никогаш не признаваа дека проширувањето на слободата на корпорациите ја намалува слободата низ остатокот од општеството. Слободата да се загадува значи влошување на здравјето (или дури и смрт, за оние со астма), поекстремни временски услови и ненаселлива земја. Секогаш има компромиси, се разбира; но секое разумно општество би заклучило дека правото на живеење е поважно од лажното право да се загадува. Оданочувањето е подеднакво анатема за неолиберализмот, кој го врамува како навреда на индивидуалната слобода: човек има право да задржи што и да заработи, без оглед на тоа како го заработува. Но, дури и кога чесно доаѓаат според нивните приходи, застапниците на овој став не успеваат да препознаат дека она што го заработуваат е овозможено со владините инвестиции во инфраструктурата, технологијата, образованието и јавното здравство. Ретко застануваат за да размислат што би имале доколку биле родени во една од многуте земји без владеење на правото (или како би изгледале нивните животи доколку американската влада не ги направеше инвестициите што доведоа до вакцина за Ковид-19). Иронично, најзадолжените кон владата честопати први забораваат што направи владата за нив. Каде би биле Илон Маск и „Тесла“ ако не беше појасот за спасување од речиси половина милијарда долари што ја добија од Министерството за енергетика на претседателот Барак Обама во 2010 година? „Даноците се она што го плаќаме за цивилизирано општество“, славно забележа судијата на Врховниот суд Оливер Вендел Холмс. Тоа не е променето: даноците се она што е потребно за да се воспостави владеење на правото или да се обезбедат некои други јавни добра што му се потребни на општеството од дваесет и првиот век за да функционира. Овде, ние одиме подалеку од обичните компромиси, затоа што сите – вклучувајќи ги и богатите – се подобруваат со соодветна понуда на таква стока. Принудата, во оваа смисла, може да биде еманципаторска. Постои широк консензус за принципот дека ако сакаме да имаме основни добра, треба да платиме за нив, а тоа бара даноци. Се разбира, застапниците на помалите влади би рекле дека треба да се намалат многу трошоци, вклучително и пензии управувани од владата и јавно обезбедена здравствена заштита. Но, повторно, ако повеќето луѓе се принудени да ја издржат несигурноста од немање сигурна здравствена заштита или соодветни приходи во староста, општеството стана помалку слободно: во најмала рака, им недостига слобода од стравот колку трауматична може да биде нивната иднина. Дури и ако благосостојбата на мултимилијардерите би била малку намалена ако од секој од нив се бара да плати малку повеќе даноци за да се финансира даночен кредит за деца, размислете каква разлика би направила тоа во животот на детето кое нема доволно да јаде , или чии родители не можат да си дозволат посета на лекар. Размислете што би значело за иднината на целата земја доколку помалку од нејзините млади пораснат неухранети или болни. Сите овие прашања треба да бидат централно место на многубројните избори оваа година. Во САД, претстојните претседателски избори нудат остар избор не само помеѓу хаосот и уредната влада, туку и помеѓу економските филозофии и политики. Актуелниот претседател Џо Бајден е посветен на користење на моќта на владата за подобрување на благосостојбата на сите граѓани, особено на оние во долните 99%, додека Доналд Трамп е повеќе заинтересиран за максимизирање на благосостојбата на првите 1%. Трамп, кој го држи судот од луксузно одморалиште за голф (кога самиот не е на суд), стана шампион на пријателските капиталисти и авторитарни лидери ширум светот. Трамп и Бајден имаат многу различни визии за видот на општеството на кое треба да работиме. Во едно сценарио, ќе преовладуваат нечесноста, општествено деструктивното профитерство и барањето кирија, довербата на јавноста ќе продолжи да се распаѓа, а материјализмот и алчноста ќе триумфираат; во другата страна, избраните функционери и јавните службеници ќе работат со добра волја кон покреативно, здраво општество засновано на знаење, изградено на доверба и чесност. Се разбира, политиката никогаш не е толку чиста како што сугерира овој опис. Но, никој не може да негира дека двајцата кандидати имаат фундаментално различни ставови за слободата и создавањето на добро општество. Нашиот економски систем отсликува и обликува кои сме и што можеме да станеме. Ако јавно поддржиме себичен, мизогински мавтач – или ги отфрлиме овие атрибути како помали флеки – нашите млади луѓе ќе ја апсорбираат таа порака и ќе завршиме со уште повеќе никаквеци и опортунисти на функцијата. Ќе станеме општество без доверба, а со тоа и без добро функционална економија. Неодамнешните анкети покажуваат дека едвај три години откако Трамп ја напушти Белата куќа, јавноста блажено го заборави хаосот, неспособноста и нападите на владеењето на правото на неговата администрација. Но, треба само да се погледнат конкретните позиции на кандидатите за прашањата за да се препознае дека ако сакаме да живееме во општество кое ги цени сите граѓани и се стреми да создаде начини за нив да живеат исполнети и задоволувачки животи, изборот е јасен. (Џозеф Штиглиц, нобеловец по економија и професор на Универзитетот Колумбија е поранешен главен економист на Светска банка. Текстот е дел од мрежата на „Проект синдикејт“.) Поврзани содржини Изборите неодржани, а власта се дели како на пазар 30/04/2024 14:04 Трамп сега е единствената надеж на Путин 29/04/2024 13:04 Цивилизациите се смртни, па и Европа 26/04/2024 13:04 Цикличен режим на национализам 23/04/2024 13:04 Се чини дека сè оди наопаку за Риши Сунак 22/04/2024 15:04 Оган и пламен за веќе запалените објекти, како Универзална 18/04/2024 13:04 Урсула фон дер Лајен се бори за уште еден мандат, а во исто време се крие 17/04/2024 15:04 Македонија по изборите 16/04/2024 15:04 Најчитани Забележавте мравки во вашиот дом? Овие намирници можат да ви помогнат да се ослободите од нив 28/04/2024 21:33 (Фото) Еден од најголемите градови во светот тоне. Земјата гради нов главен град 29/04/2024 14:56 Решена една од најголемите историски мистерии: Научниците прочитаа документ стар 2.000 години 25/04/2024 20:06 ВМРО-ДПМНЕ ќе им даде на пензионерите 5.000 денари само првата година. За понатаму не знаат 01/05/2024 08:41 „Дневник“: Странска интервенција од неочекуван правец ги смени македонските избори 26/04/2024 10:47 На која возраст треба трајно да се престане со алкохол? 29/04/2024 13:10...

Аналитичарот и металуршки инженер Виктор Грозданов ја поздрави идејата на граѓанската иницијатива „И здравје и работа“ дека ако Македонија заврши на меѓународна арбитража со астрономски отштети за концесијата за Иловица, тогаш, како што пишува, лажните еко активисти треба да добијат кривични пријави за носење на татковината во економски подредена положба со тешки последици по даночните обврзници. Во колумната насловена „Патолошки еколошки „лажови“, тој додава дека жителите на струмичката котлина ќе треба да поднесат и граѓански тужби за отштета за ставање во заблуда со ширење тешки небулози за закани по здравјето и животната средина. -Воопшто не е случајно што на нивната јавна трибина, организирана среде кампања во Струмица, со медиумска поддршка на една ТВ станица која емитува програма низ цела држава, каде повторно истите глумци беседеа колку рудникот е штетен, но имаше незначително присуство на жители од Струмичката котлина. Ова е индикатор дека се прочитани нивните намери и дека луѓето не наседнуваат повеќе на нивните трикови. Жителите бараат соочување на аргументите и да чујат од концесионерите како планираат да го изградат рудникот и со кои технологии ќе го експлоатираат бакарот. Да се развијат механизми за постојан граѓански и институционален надзор дека тоа што го зборува концесионерот навистина и ќе го спроведе теренски. Затоа, ќе мора повторно за пример да ја користам Норвешка кој ќе ги разобличи сите „Патолошки Еколошки Лажови“, истакнува инженерот. Грозданов, користејќи стручна терминологија, во колумната објаснува како функционираат модерните општества со највисоки стандарди за заштита на животната средина, осврнувајќи се на примери од Норвешка. -Дали некогаш сте чуле за дифосфорпентаоксид со хемиска формула P2O5 кој е моќен десикант и дехидрирачки агенс? За оваа моќна формула главен причинител е фосфорот. Токму овој хемиски елемент е под знак прашање, тргнувајќи од научните сознанија дека неговата прекумерна употреба е закана за глобалното производство на храна. Неговата употреба е значителна во земјоделието (првенствено житото) и брзата исхрана. Со прекумерна употреба се добива болест посебно преку фосфатните ѓубрива исфрлени од полињата, канализацијата, езерата, реките и морињата и предизвикува широкороспространето цветање на алгите што предизвикува создавање таканаречени мртви зони за рибниот фонд. Но тоа не е проблем. Туку терминот „фосфогедон“ смртоносен недостаток на фосфор за ѓубрива кои се користат во земјоделието. Патем од прекумерно користење на овој елемент доаѓаме до климатска криза поради големите емисии на јаглерод диоксид. Но сите стручни лица како Пени Џонс или пак Фил Хејгарт од универзитетите „Бристол“ и „Ланкастер“ заклучуваат дека овој елемент е многу важен и неопходен за животот на планетата Земја, пишува Грозданов. Тој потенцира дека секоја година низ целиот свет се продаваат 50 милиони тони фосфатни ѓубрива, а најголеми наоѓалишта до пред две години биле Мароко и западна Сахара, па Кина и Алжир и останати со вкупни светски количини од 71 милијарди тони. -Поради оваа распространетост Европската комисија одлучува дека фосфорот не се смета за стратешка туку критична суровина. И наеднаш на југот од Норвешка е откриен рудник со 70 милијарди тони фосфорни ѓубрива (колку сите до сега светски произведувачи). Сега Европа доби џиновски склад од овој важен материјал која може да ја штити нејзината индустрија во наредните сто години. Норвешката рударска компанија ги отвара своите капацитети за заштита на животната средина посебно во делот на јаглероддиоксид и негов еколошки третман со само една и единствена причина: „Европското стопанство дефинитивно ќе биде помалку ранливо и ќе може 2 / 2 да конкурира и да демонстрира независност од кинескиот продор со фосфорни ѓубрива на светско ниво. Зборуваме за милијарди евра, потенцира аналитичарот. Според Грозданов, дел од домашните екологисти од незнаење шират тези дека земјоделските производи ќе се загадат заради рудникот Иловица.-Ќе објавам документ за Кралството Шпанија, кој наведува факти дека нивната обработлива земјоделска површина ќе прерасне во пустина налик Сахара благодарение на прекумерна и несоодветна земјоделска обработка, за да им докажам дека и земјоделието може да биде штетно ако не се земат предвид и применуваат модерните технологии и научни сознанија. Но што е важно за Македонија и за нејзините граѓани да знаат? Во еколошки активисти се активирани правници, археолози, глумци, новинари, политичари итн. Сите кои умеат да плашат народ со невистини. А народот од што најмногу се плаши? Од непознатото и тоа врзано со наратив дека државата не функционира. Кој може да ја остварува ако твоето дете не е дома (се иселило во западните земји во потрага по подобар животен стандард), не ја работи сопствената нива, нема перспектива од аспект на откуп на земјоделски производ, еве како што е на пример зелката. Во Струмичката котлина 88 проценти од зелката се произведува на ниво на Македонија ама се продава за 6 до 8 денари по килограм, која на крајот постигнува цена кон земјоделцот од 5 денари. Ама во Украина се продава за 1.95 евра. Ги лажат земјоделците дека нема пласман, а камионите врват и товарат. Е ова е пустата земјоделска вистина, пишува Грозданов. Тој најави дека во наредните колумни ќе образложи како функционираат „Анти-Нато структурите“ во Македонија, од, како што додава, демократски и политички причини. -Ги повикувам сите политичари да разберат дека Македонија има стратешки скапоцени металични суровини и со нив сме една од ретките земји кои можат да одговорат на потребите на индустриите за кои се потребни, заклучува Грозданов....

Ако Европската Унија навистина сака да го отстрани ризикот од спуштање на нова железна завеса, како што самата предупредува, новата бриселска администрација (по изборите) треба да започне со менување на преговарачката рамка за Македонија, со отстранување на идентитетско-нихилистичките уцени во неа и доследно придржување кон Копенхашките критериуми Иако постоела како геополитичка метафора, за неофицијалната граница меѓу некогашниот демократски и комунистички свет, т.н. железната завеса од почетокот на 90-тите години на 20 век е „повлечена“ од употреба и како политичка стилска фигура. По завршувањето на Втората светска војна, со договорот од Јалта, источноевропските држави како Југославија, Бугарија, Албанија, Романија, Унгарија, Чехословачка, Полска и Источна Германија потпаѓаат под советско влијание, додека, пак, Грција и Турција, под западноевропско-американско влијание. Но незадоволството на големите сили, како СССР и САД, ескалирало со заострување на односите помеѓу нив и спуштање на т.н. железна завеса. Во реалниот свет навистина било така: било речиси невозможно да се влезе на територијата на комунистичките држави (освен во СФРЈ), биле заострени пограничните патроли, дури биле и поставувани ракети и друго тешко оружје и артилерија на границите на државите. Тој период од современата светска историја е познат како Студена војна, а терминот „железна завеса“ е нераскинливо поврзан со асоцијацијата за биполарен свет. „Заборавениот“ израз од Студената војна, измислен од Винстон Черчил, деновиве повторно е вратен на геополитичката сцена од претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел. На одбележувањето на 20-годишнината од најголемото проширување на Унијата, од 2004 година (и тоа со седум земји од некогашниот Источен блок), Мишел порача дека Европската Унија мора да се прошири, или ризикува да се соочи со „нова железна завеса“. Според сѐ уште актуелниот претседател на Европскиот совет – проширувањето е од витално значење за иднината на ЕУ бидејќи би било крајно опасно доколку Унијата има нестабилно соседство со недостиг од просперитет или недостиг од економски развој. Шарл Мишел, речиси во „пет до дванаесет“ пред изборите во Европската Унија порачува дека заедничките интереси на земјите кандидати и на ЕУ се „да напредуваме, да забрзаме“! Ваквите оптимистичко-ветувачки пораки за проширување на Унијата, наменети за земјите кандидати, во комбинација со предупредувачки, дури и заплашувачки историски споредби, насочени пред сѐ спрема скептиците за оваа тема во земјите членки, од двете страни на границите на ЕУ се препознаваат како предизборна реторика на висок европски функционер, кој се бори за продолжување на мандатот. Повеќето од земјите кандидати, оние од регионот што ЕУ го нарекува со заедничко име Западен Балкан, предолго се во процесот на проширување на Унијата постојано компликуван со чудни и нестандардни услови, за оваа драматична реторика на европски функционер пред избори да ја прифатат безрезервно, со наивен ентузијазам. Дури, во голема мера е непредвидливо и како и колку сериозно јавноста во земјите членки на ЕУ ќе реагира на предупредувачката евокација на „железната завеса“ како аргумент да ја прифатат идејата за проширување. Исто така, од двете страни на ЕУ (сѐ уште без железна завеса) – и меѓу земјите членки, како и кај земјите кандидати е познато дека засилената реторика за проширување е поттикната од руската инвазија на Украина, односно обидите да се забрза процесот на пристапување за земјите од Источна Европа, пред сѐ Украина, па Молдавија и Грузија. Сепак, и покрај „итноста“ да бидат примени во ЕУ државите од Источна Европа, подолг стаж на чекање и спроведување макотрпен контроверзен процес на задоволување на стандардите на Унијата имаат земјите кандидати од Западен Балкан, особено Македонија. Моменталната листа на чекање за прием во полноправно членство во ЕУ е составена од девет држави: три од Источна Европа и шест од Западен Балкан, кои сега треба да ја гледаат шансата за остварување на својата европска цел во стравот од спуштање на нова железна завеса. Но овој пат, ризикот и одговорноста за можно спуштање на завесата од Студената војна се исклучиво на ЕУ и нејзината администрација – сегашна и идна, а во голема мера и на минатите состави. Одговорноста за враќањето на оваа ризична визија од минатото, колку на бриселската администрација, толку и на Европскиот совет (лидерите на земјите членки) е најмногу во отстапувањето и запоставувањето на основните постулати на самата Европска Унија. Таквиот однос спрема сопствените вредности и критериуми направи по големото проширување на Унијата од 2004 година, речиси да станат ирелевантни Копенхашките критериуми за проширување. Некако станаа примарни историските фрустрации и каприци на земјите членки, кои ги наметнуваат како уценувачки услови за земјите кандидати. Во случајот со Македонија, тој тренд на ставање во втор план на Копенхашките критериуми ескалираше до преседан со преговарачката рамка што ѝ е понудена од ЕУ на земјава, во која практично се бара редефинирање на македонскиот национален идентитет, јазик, историја… според услови поставени во билатерални договори со соседни земји, членки на Унијата. Со таква преговарачка рамка за Македонија, Унијата всушност ги прекршува меѓународното право, Универзалната декларација за човекови права на ОН…, вградени во основачките акти на ЕУ, а идентитетските уцени „скриени“ во неа, кои треба да се активираат во процесот на преговори, на своевиден начин имплицираат на „процедура“ својствена на фашистичката идеологија. Ако Европската Унија навистина сака да го отстрани ризикот од спуштање на нова железна завеса, новата бриселска администрација (по изборите) треба да започне со менување на преговарачката рамка за Македонија, со отстранување на идентитетско-нихилистичките (некои дури ги споредуваат со фашистички) уцени во неа и доследно придржување кон Копенхашките критериуми. Во македонското општество, и покрај високиот степен на разочараност од непринципиелноста и неверодостојноста во ветувањата од европските лидери, сѐ уште сите политички чинители, но и граѓаните ја поддржуваат стратегиската цел – за полноправно и рамноправно членство во Европската Унија. Полноправно и рамноправно значи – членство на Македонија и македонскиот народ во ЕУ, под исти услови и на еднаков начин како сите земји членки и народи во Унијата. Стравот од железната завеса, ЕУ сама ќе го надмине само ако е доследна на своите Копенхашки критериуми, на кои треба (за почеток) да се придржува креирајќи праведна преговарачка рамка за Македонија....

Христо Ивановски Макрон им порачува на Европејците оти Европа е на пат да умре, сега треба да разберат каде се, да се сплотат и да создадат еден силен европски идентитет, а всушност Европа задоцни со тој проект. Затоа Македонија треба сериозно да ги разбере пораките на Макрон и да се сврти кон себеси, кон својот корен, кон своите интереси и кон својата нација. Сѐ друго ќе биде самоубиствено лутање без остварување на крајната цел – членство, па членство… Многу е висока членарината за тоа, ако биде членство, Македонци мои Се чекаше говорот на Емануел Макрон, и тој го даде, од каде ако не од славниот Универзитет во Сорбона. Веројатно малкумина очекуваа дека ќе излета со мачни ставови, кои не се наменети само за Французите што седеле дома и во папучи го следеле говорот на претседателот на Француската Република. Следете ме и читајте ми од усни во Европа, во Кина, во САД, па и во Русија, имам нешто да ви кажам, порача Макрон. Главната поента – Европската Унија не е бесмртна и таа може да умре ако не се престрои според новата глобална игра. Мора да стане фактор. Мора, ама како, Макрон не отиде докрај во објаснување или нудење конкретен план, како што го направи тоа порано кога понуди европска реформа и кога на долгогодишната кандидатка за членство – Македонија, ѝ понуди рамка за преговори, која во суштина значи, еве ви јаже и обесете се на првиот багрем. Политички десперадоси има секаде, па и во Македонија, ја прифатија рамката, па затоа, добро е по говорот на Макрон и ние малку посериозно да се замислиме каде сме тргнале и што носиме во куферите на патот за Брисел како наша сопственост. Макрон беше помлад и поамбициозен, па некогаш не толку одамна зборуваше, ах тој голем сон, за Европа од Лисабон до Владивосток. Сега ја скуси Европа до Одеса, градот во кој некогаш престојувал македонскиот великан Крсте Петков Мисирков. Тоа е Европа, во тој мозаик секаде има понекое живописно македонско каменче. Франција си има посебно сфаќање и за географијата. Да се потсетиме што зборуваше претходниот француски претседател Никола Саркози. – Која е идејата зад Европа? Европа е унија на европски земји. Прашањето е многу едноставно, дури и во географска смисла, дали Турција е европска земја? Турција има само еден брег на Босфор во Европа. Може ли Турција да се смета за европска земја културно, историски и економски гледано? Ако го кажеме тоа, сакаме смрт на Европската Унија – рече тој. Ако Макрон најавува смрт на Европа, да потсетам што некогаш зборуваше младиот Жак Ширак во далечната 1979 година: „Оваа Европа на немоќ, оваа Европа отворена како сито за сите кризи. Германско-американските интереси може да доминираат во оваа неевропска Европа. Оваа Европа, каде што мултинационалните компании ги диктираат своите закони на државите. Оваа Европа каде што Франција би била заглавена како во мочуриште. Го кажувам смирено и одлучно, но ние не ја прифаќаме оваа Европа!“ Тоа е таа бунтовна Франција, таа не сака да прифати нешто што нејзе не ѝ се допаѓа, како што сега истакнува Макрон: „Не сакаме да им бидеме вазали на Американците“. Па, затоа тој, а еве и ние како дел од Европа, се прашуваме, може ли ЕУ да им парира на една Америка и на една Кина? Може ли да им парира на БРИКС, на Индија? Неизбежна ли е нејзината судбина да испадне од првата лига? Макрон си признава – имаме цврст сојуз со Америка, арно ама не сме им приоритет, тие самите себеси се ставаат на прво место, па потоа Кина. Па, да, кога се зборува за Кина, зарем не е легитимно да се прашаме – а дали можеби еден ден ќе им бидеме вазали на Кинезите? Колку и да звучи застрашувачки, Кинезите повеќепати на големи форуми каде што се претставувал нивниот бизнис-модел зборувале дека „еден ден Американците ќе работат за нас“. И за крај, идејата Европа да создаде свој одбранбен бедем е стара, но сега повторена од Макрон, на која Русите деновиве се смеат. Веројатно имаат добри информации штом реагирале така. Кога ние како Македонци го слушаме говорот на Макрон, кој сепак е лидер на моќна земја, ама не доволно моќен да ги режира глобалните текови, нормално е да се прашаме каде е нашето место во тие планови на Макрон? Имаме ли некоја шанса да не бидеме нечии вазали? Дали во нова Европа нѐ стокмиле само и само да им бидеме вазали на Грците? Ако е така, планот добро им оди. Имаме ли шанси и имаме ли ум и разум да процениме дали кога сега сите зборуваат за тоа има или нема европски идентитет, ние одиме боси по трње шиткајќи го идентитетот пошто-зошто? Какви ќе влеземе во таа нова Европа, со кој идентитет? Дали сме свесни дека тоа што за по дома на глас викаме дека имаме функционален мултикултурен систем, на европскиот пазар всушност се скапани круши, кои никој не ги гледа, а камоли да ги купи. А наскоро ќе се случи кога и по дома веќе тој систем многумина јавно ќе го отфрлаат како некаков остаток од постапокалиптична бура што траела триесетина години. Макрон им порачува на Европејците дека сега треба да разберат каде се, да се сплотат и да создадат еден силен европски идентитет, кој, како што стојат работите, е невозможно да се оствари. Големи им се егата! Всушност Европа задоцни со тој проект. Затоа Македонија треба сериозно да ги разбере пораките на Макрон и да се сврти кон себеси, кон својот корен, кон своите интереси и кон својата нација. Сѐ друго ќе биде самоубиствено лутање без остварување на крајната цел – членство, па членство… Многу е висока членарината за тоа, ако биде членство, Македонци мои. Христо Ивановски...

Во виорот на предизборната кампања како малку да подзаборавивме на случувањата во Клиниката за токсикологија во Скопје, однесувањето на техничката директорка која не го познава официјалниот јазик на земјата во која живее и чии дејствија секојдневно нанесуваат штета на работењето на клиниката, а особено однесувањето на еден од болничарите. Тој побарал од својот колега лаборант да ги смени резултатите од испитувањето на урината на свој пријател кој бил под дејство на наркотици и наместо оригиналните резултати во наодот да наведе дека неговата урина е чиста. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Во нормална држава вакво однесување ќе резултираше со прекин на работниот однос со отказ од страна на работодавецот, но во жална Македонија работодавец е погоре спомнатата техничка директорка, која во неговото однесување не гледа ништо спорно, а уште помалку потреба да поведе постапка за прекин на работниот однос. За сета ова да добие Монтипајтонски епилог, во приказната за болничарот се појавува и лаборантот кој, плашејќи се за сопствената позиција, изјави дека во целата оваа работа немало ништо спорно, бидејќи колегата го прашал, тој му одговорил дека не може и тука завршил притисокот. Во земјава во која ненормалното станува нормално, можеби ова „примерно“ однесување на болничарот треба и да се награди од страна на веќе споменатиот технички менаџмент на клиниката бидејќи тој, болничарот не продолжил со притисокот туку прифатил дека наодот нема да се менува, а можел човекот да се јави во партијата или кај некој поранешен командант или соборец па да го издејствува она што го сакал, ама ете тој примерно и цивилизирано го прифатил одговорот на својот колега. Со која леснотија почнавме да ги прифаќаме овие ненормални однесувања на нашите сограѓани кои едно по едно доведуваат до целосен распад на системот во секоја сфера на живеењето. На почетокот полицајката која се обиде на еден моќник од ДУИ да му напише казна за непрописно паркирање, а која беше турната од него, во манир на сиротиот лаборант си ја смени изјавата и кажа дека самата паднала, потоа автобусот на „Дурмо Турс“ во 2019 година излета од патот кај селото Ласкарци, што резултираше со смрт на 16 патници, како резултат на неприспособената брзина на движење од страна на возачот и „непридржувањето до прописите за безбедност во сообраќајот и свесно и континуирано дозволување во сообраќајот да учествуваат неисправни возила“, од страна на сопственикот и управата на фирмата „Дурмо Турс“. Да не се поминело така лесно преку фактот дека неисправни автобуси ни се движат по патиштата и доколку се преземеле мерки за подобрување на контролата на исправноста на возилата, можеби ќе се избегнеше несреќата која неколку години подоцна се случи на автопатот „Струма“ во Бугарија каде се запали автобус на фирмата „Беса транс“ при што животот го загубија 45 лица од кои 12 деца. И така едно „гледање низ прсти“ повлекува друго и така тоа пополека почнува да станува стандард на однесување кој на крајот го руши системот, бидејќи што ќе ни е системот на регистрација на моторни возила, вклучително и автобуси ако при самата проверка на исправноста на возилата може да им се обнови дозволата на возила кои не се исправни? Но на големите газди и на политичарите, на кои зборовите морал и етика им се непознати па дури и на јазикот кој го познаваат, животот и здравјето на граѓаните не им се битни. Доволно е да постои синџирот на меѓусебна поврзаност и интеракција кој функционира на тој начин што фирмата, да речеме која се вика „Еуровиа“ и нејзиниот сопственик кој е роднина на поранешен министер од ДУИ, на оваа партија во 2022 година ѝ донираат средства во висина од повеќе од 4 милиони денари, а за сметка на тоа од државата добиваат тендер за изградба на полициската станица во Аеродром. Во 2023 година истата фирма добива тендер вреден 1,8 милиони евра од страна на МНР за адаптација на спортската сала Борис Трајковски за Министерскиот самит на ОБСЕ. По некоја случајност министер за надворешни работи е Бујар Османи од ДУИ, омилениот кандидат на лидерот Али Ахмети, кој замислете, воопшто не знаел дека „Еуровиа“ е еден од најголемите донатори на безгрешната партија и бил многу изненаден поради тоа. Наивниот и неинформиран Османи, исто така не ги познаваше ниту спорните кандидати за конзулка и конзул во Њујорк, кои без потребните квалификации требаше да бидат упатени во ова битно дипломатско конзуларно претставништво на Македонија. По принципот АПП (ако пројде, пројде) Османи се обиде во два наврата во Конзулатот во Њујорк прво да пратат атрактивна млада телевизиска презентерка чиј главен дострел бил тоа што фатила микрофон во рака. Откако овој обид беше осуетен од страна на јавноста, неколку години подоцна уште едно лице штотуку вработено во МНР веќе почна да си ги пакува куферите за Њујорк кога синдикатот при МНР укажа дека лицето не само што е „тазе“ вработено туку не ги има ниту потребните звања за упатување во странство. Дали вториот обид на Османи да го пополни конзулското место во Њујорк беше успешен или не, можеби треба да проверат колегите истражувачки новинари, бидејќи во Македонија „секое чудо е за три дена“ па дотичниот несуден дипломат со голема желба да биде конзул можеби веќе се „шмугнал“ и заминал за Њујорк. Сите овие скандали и скандалчиња ги засегаа и нанесуваа штета само на македонското граѓанство и држава, а бидејќи ДУИ има многу поголеми апетити се потруди за можностите и квалитетите на кадрите на ДУИ да слушне и пошироката меѓународна заедница, поточно Еуроконтрол – Европската организација за безбедност во авиосообраќајот. Оттаму беа вчудовидени кога разбраа дека насилници на ДУИ неовластено упаднале во Контролата на летање во Скопје, преминувајќи ги двете безбедносни контроли, со цел физички да се пресметаат со своите неистомисленици кои биле против во контролата на летање да се вработуваат неквалификувани лица блиски до ДУИ кои не биле кадарни ниту да ги поминат потребните првични тестирања. Со тоа ДУИ и неговите насилници го ставија во опасност не само домашниот туку и меѓународниот авиосообраќај. Просторот во весников не дозволува да се набројат сите случаи на непочитување на законот предизвикани од јавашлукот и самоволието на претставниците на ДУИ, но мислам дека овие илустрации се доволни за да се создаде сликата за методите и начинот на дејствување на оваа најдолговечна партија на власт во државава, која своите корени ги има во терористичката ОНА (УЧК) чија кратенка повампирено деновиве повторно се извикуваше на плоштадот Македонија на централниот митинг на т.н. Европски фронт предводен од ДУИ и Али Ахмети. Овој оксиморон-Европски фронт сам по себе илустрира кој е мајндсетот на раководството на ДУИ. Зар можат европските вредности да се поистоветуваат со така милитантен израз како што е тоа зборот фронт? Ова само зборува за тоа дека под костумите и вратоврските на денешните политичари од ДУИ можеби сè уште се облечени маскирните униформи спремни да се покажат доколку се почувствува и најмала опасност оваа партија да прејде во заслужена опозиција. Оној кој ќе ја формира владината коалиција по изборите треба многу добро да размисли дали ДУИ сè уште е репрезент на албанското гласачко тело и глас на Албанците во Македонија. Изборните резултати од првиот круг од претседателските избори покажуваат дека доколку од купот гласови кои ги доби слаткоречивиот промотор на европските вредносни од Мала Речица, Бујар Османи се извадат гласовите на Ромите и Турците кои масовно гласаа за него, тогаш водството на ДУИ во однос на гласовите на албанската опозиција во земјава ќе се стопи како мраз во август. Без тој легитимитет на идниот мандатар ќе му биде многу лесно да одлучи со кој блок на партии кои ги претставуваат Албанците во Македонија ќе треба да се коалицира. Откако тоа ќе се расчисти ќе биде многу полесно да се направи и целосниот список на скандалите на ДУИ и да се бара судска завршница на секое прекршување на законот и соодветна санкција. Поддршката што од сите страни ќе ја има новата влада за да се справи со корупцијата, а посебно поддршката од нашите стратешки партнери кои високата владина корупција ја лоцираат како главен фактор за назадување на земјава со дигнат кажипрст насочен кон ДУИ е со порака воопшто ни да не помислува по насилен пат да се обидува да ја менува волјата на гласачите и да конструира кризна ситуација. Али, Бујар, Артан и нивната дружина треба да се многу свесни дека одамна помина 2001 година и дека сега кога светот се подготвува за бура нема да има кој да им удоволи на каприцот себеси да се претстават како „борци за правда“, вечна власт и единствен фактор на стабилност во државава, а доколку таков обид се случи тој многу брзо ќе биде осуетен и санкциониран. (Авторот е адвокат) ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“...

По големата победа од првиот круг на претседателските избори за победниците завршија и парламентарните избори пред да се одржат. Велат готово е. Почна на големо лицитацијата за поделба на власта како на пазар, онака од око, или како што се вели од ѓутуре. Фрчат фактури од сите страни за наплата на својот дел од „твоја Македонија“ како да е воен плен. Во еуфорија од вратената гордост на граѓаните камбаните ечат за национално единство. Се бара македонска влада составена од македонски политички партии која, се разбира, ќе упати „симболична“ покана под одредени услови во неа да има свои претставници и албанската опозиција според тоа што ќе им се понуди. По земјотресот од првиот круг, во вториот и на парламентарните избори прво „иде Дунав“, па следи силна ерупција од вулкан. Само припазете да не ве однесе матната, оти многу арно не е на арно. Најголемиот победник на неодржани парламентарни избори Христијан Мицкоски откако му стасаа побарувањата од албанската опозиција како завршена работа со новото партнерство, за парламентарните избори по којзнае кој пат упорно бара 61 пратеник, ако може уште неколку приде, да ги намали сметките што веќе ги доставија новите партнери кои ги надминуваат побарувањата и на ДУИ. Мицкоски секој ден очајно повторува апели за 61 пратеник како што молеше и неговиот претходник во 2016 година, за тој да дели на кого колку сака и колку што смета дека му припаѓа. Пред да се одржат парламентарните избори објави дека веќе пишува историја бидејќи е обезбедено мнозинство во Собранието. Ама, пак праќа индиректни пораки друго се 55, а сосема друго 61 или подобро 65 пратеници, со можност на контрола на 80 без „Бадинтер“. Вака како што сега стојат работите не е баш идеално новата влада да ја составува тој заедно со лидерите на албанската опозиција „Вреди“. На тоа, како што рече Мицкоски, упатуваат резултатите од првиот круг на претседателските избори. Но, тоа не значи дека утре може да има и други варијанти. Оваа порака во суштина повеќе се однесува на Максим Димитриевски и на Димитар Апасиев и Левица да не одолговлекуваат со одлуката да се приклучат на македонска влада. Затоа, да не се сетат Власите, пораката е упатена до нив, а не како што е озаглавена до „Вреди“, бидејќи таму не се знае кој е вистинскиот лидер. Во колктивното тело ги има неколку, Касами, Меџити, Гаши, Таравари и сите бараат високи ресори во новата влада. Повеќе кандидати отколку фотелји. Затоа како мевлем на рана се очекува приклучувањето на ЗНАМ и Максим Димитриевски на ВМРО-ДПМНЕ за да се намали цената на „Вреди“ бидејќи не вреди колку што бара. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Максим мудро молчи Најголемото пак изненадување на изборите Максим Димитриевски уште мудро молчи. Чека да се одржат парламентарните избори и да ги добие своите очекувани десет пратеници за да ја достави својата фактура која ќе биде импозантна ако на 8 мај како што предвидува да дувне и кошава, а не само земјотреси и вулкани. Притоа го моли и Бога ВМРО-ДПМНЕ да нема 61 пратеник, а неговите девет или десет да бидат јазичето на кантарот тогаш цената ќе расте на секој саат до формирање на новата влада. Али Ахмети, откако понесен од митингашка атмосфера, повеќе популистички и милитантно среде Скопје скандираше УЧК, УЧК, УЧК… и со тоа му подари едно сто илјади македонски гласови на револт на ВМРО-ДПМНЕ, се разбира многу пресметано за ДУИ да победи, кај Албанците сега малку потсмирен од кулата во Зајас предупредува да не се повтори 2006 година па да се направи истата грешка да се поништи победата на Албанците на изборите. Со други зборови ако се игнорира победата на ДУИ, Ахмети се заканува со изгор лето и кочан зима. Тоа Никола Груевски го увиде во 2008 година и по најголемата победа на ВМРО-ДПМНЕ постигната досега кога имаше под контрола над 60 пратеници направи коалиција со ДУИ, вели Ахмети. Во спротивно пак ќе следи блокада на Собранието и уште по нешто за што се молчи бидејќи Ахмети изгледа уште се надева на пораката на Мицкоски кога одговарајќи на прашањето дали е можна коалиција со ДУИ рече никогаш не вели никогаш, основно гесло во политиката на партнерства. Во ВМРО-ДПМНЕ по победата во првиот круг на претседателските избори уште погласно велат дека тој договор веќе е поништен по изборите од 2016 година кога ДУИ направи коалиција со СДСМ и го одби партнерството со ВМРО-ДПМНЕ со што е избришана поделбата на власта на победник со победник. Многумина уште веруваат дека ако не беше тоа предавство и еднострано напуштање на бракот од интереси уште ќе владееја Ахмети и Груевски ортачки, а Мицкоски ќе останеше во вториот партиски ешалон. Тоа е таа пресметка што ќе беше, ако беше. Се огласија и лидерите на Беса и Алтернатива, Билал Касами и Африм Гаши. Двајцата потврдуваат дека нивната програма ќе биде дел од владината програма во која останува основен услов спроведување на уставните измени. Африм Гаши ѝ приопшти на јавноста дека во составот на новата влада коалицијата „Вреди“ ги добила клучните ресори во МВР. Арбен Таравари и Изет Меџити имаат малку поумерени изјави. Актуелниот министер за надворешни работи Бујар Османи му порача на Христијан Мицкоски дека тој не може да одлучува кој ќе биде претставник на Албанците во идната влада. Османи вели срамота е да се разговара за поделба на власта пред неодржани избори. Димитар Апасиев и Левица по повеќедневното затишје, соочувајќи се со резултатите од првиот претседателски круг најдоа начин да се приближат до ВМРО-ДПМНЕ. Предлагаат потпишување на македонска платформа за да не бидат уценувани победниците на избори од албанските партии. Во таа платформа има и точки кои навестуваат одземање на стекнати права. Професорот Апасиев би требало да знае што значи одземање на стекнати права и какви се последиците од тоа. Но, најдобро е да не ги земате сите овие навестувања здраво за готово пред да завршат изборите. Сето ова е во функција на кампањата за парламентарните избори кои сè уште не се одржани. Партиските лидери добро знаат дека мнозинството се приклонува кон победниците, па затоа сега тактиките кај сите се во таа насока. Што се случува кај поразените Се пуштаат во оптек од сите страни можните и невозможните коалиции. Во политиката останува на сила „никогаш не вели никогаш“, па дури и кога ќе речеш. Така јавноста се подготвува да прифати тоа што најмалку го очекува и уставни измени и Бугари во владата, а Собранието да избира претседател на државата и уште по некое изненадување како подобар договор со Бугарија. Изневерените надежи се лекуваат за три дена како и секое чудо во Македонија Но да видиме што се случува кај поразените пред да се одржат парламентарните избори и вториот круг од претседателските. Во СДСМ ги болат ампутираните делови од организмот како да се уште тука. Тоа е познато во медицината. Најдобро тоа го знае доктор Венко Филипче затоа неговата позиција е и најповолна. Кај социјалдемократите се намножија бивши и сегашни генерали кои мудруваат за изгубената битка и за загубите од пробиениот европски фронт. Тоа само уште еднаш докажува дека не е доволно да се биде на праведната страна на историјата и да се донесуваат храбри одлуки. Треба да допре до пошироката јавност која во Македонија е определена за Европа, но тоа сè уште се гледа со голема доза на неверување како нешто што е далеку и неизвесно, не само поради блокадите на ВМРО-ДПМНЕ на сопствената држава, туку и поради неодлучноста и неправедноста на ЕУ, особено кон Македонија. Некои од тие лоши европски одлуки нанесоа голема штета не само на недовербата кон европските интергарции, туку и на вкупните односи во државата. Особено неправедно беше одложувањето и условувањето на одлуката за почетокот на преговори со ЕУ уште 2018 година. Од самите функционери во Брисел по потпишување на Преспанскиот договор со Грција беа наречени историски грешки. Но во големата политика на интереси во Европа најмалку одлучуваат бриселските бирократи, туку тие одлуки се носат во владите на големите сили кои секогаш своите интереси и интересите на своите членки ги ставаат над правото и правдата. Во СДСМ во овие седум години на власт не ја совладаа доктрината дека и на ЕУ и на Америка може да им се каже НЕ ако се понуди подобро решение. И уште нешто многу поважно за секоја голема промена и одлука, особено за тие кои се непопуларни, колку и да се тешки отстапките треба добро да се подготви јавноста. Во спротивно, противниците можат да го направат тоа што се случи во Македонија. Катастрофа. Во сите тие значајни исчекори да се гледа велепредавство на националните интереси и со одобрување на мнозинството граѓани доведени во заблуда да се блокираат стратегиските државни и национални интереси во името на народот. Ќе биде многу интересно да проследиме како тоа што не го направи сегашната влада ќе го прави новата влада и новиот премиер. Дали тоа ќе се прави како што тоа го направи Кирјакос Мицотакис во Грција кој цело време како лидер на опозицијата крена голема тревога за предавство на грчките национални интереси со потпишувањето на Преспанскиот договор, за да по победата на изборите како премиер веднаш уште првиот работен ден да го прифати. Или пак ВМРО-ДПМНЕ по изборите на 8 мај и Мицкоски и како премиер ќе ја продолжи политиката што ја применуваше како лидер на опозицијата. Ќе прави нови, или подобри договори со Грција, со Бугарија и со ЕУ, ќе го поништи велепредавството и ќе ги казни предавниците, или тоа беа прикаски само за да се освои власта. Ќе мора многу да се потруди лагите да ги претвори во голема победа. Тоа во ВМРО- ДПМНЕ, мора да се признае, им оди од раце. Преземено од Дојче Веле (Авторот е новинар и публицист) ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“...

М-р Александар Јорданоски Политичките избори (локални, парламентарни или претседателски) секогаш се инвентивни во пораките до нивните гласачи, сакајќи да привлечат што поголемо внимание и окрупнување на гласачкото тело. Во таа насока, за лингвистичката наука особено интересни за анализа се слоганите што треба да го привлечат вниманието кон себе, односно да му го зголемат рејтингот на конкретен политички субјект. По менување на официјалното име Република Македонија во Република С. Македонија, супституцијата (заменување на еден елемент со друг), како лингвистичка форма на изразување, го зазеде приматот во „инвентивноста“ околу замената на именката Македонија. Така, по менувањето на името многу често се среќаваат примери од типот: „Земјите на Западен Балкан: Албанија,, Босна и Херцеговина, Хрватска, Косово, Црна Гора, Србија“. Со овој начин на супституција на именката Македонија се доаѓа до пејоративната тема на претпоставен магистерски труд: „Комбинацијата на симболи и букви/графеми како замена за именка при графичкото бележење на јазикот“. Понатаму, слична „инвентивност“ имаме и во следнава ситуација: „Нашата земја, нашата држава, вашата земја, вашата држава, земја(та), држава(та), граѓаните на земјата, државата (Македонија)“. Во овој случај, пак, имаме „инвентивност од повисоко ниво“, секако за претпоставен докторски труд, секако и овој пат со пејоративна нота: „Заменската употреба на именката ’Македонија‘ во јавниот говор со методи, постапки и начини за избегнување директна употреба на именка во реченицата“. Секако ова отвора многу работа за лингвистите што се занимаваат со теми од областа на современиот македонски јазик. Што се однесува до одбегнување на именката Македонија во актуелниов предизборен процес (април/мај 2024), интересни за анализа се наративите „нашиот претседател“ на „нашата земја“ и „европски фонт“ и „европски претседател“. Кај првиот случај се наметнува многу честата заменска употреба на именката Македонија со присвојната заменска придавка „нашата“, при што се наметнува безличноста како императив за посочување на Република Македонија, а тоа, пак, би го споредил со инфинитивот – неопределена глаголска форма што именува дејство или состојба без да укаже на лице, број или време. Значи, се наметнуваат неутрални форми за именување на државата, т.н. безличност со цел да се привлечат што поширок круг симпатизери, но притоа обезличувајќи се себеси. Во вториот случај, пак, имаме целосно апстрахирање на именката Македонија, како таа воопшто и да не е предмет на интерес во предизборниот процес. Овде имаме вешта замена на утврдените европски вредности на местото од т.н. заостанати балкански навики, но не се посочува за која држава се работи. Тоа е разложениот наратив на пораката. Се прикажува заложба за Европската Унија, но не се нагласува субјектот што треба да влезе во тој сојуз. Зад тој наратив „европски претседател“ всушност се крие намерата за пресекување на колективната меморија за долговечноста на македонскиот континуитет. Лингвистички точно искажана мисла би било „Република Македонија во Европската Унија“. Но ваквиот наратив на обезличување на македонското постоење не е нов. Така, Австро-Унгарија и Русија уште во 1897 година биле решени дека на територијата од Македонија се потребни поопсежни реформи, но тие не требало да го рушат воспоставеното статус кво. Во предвечерието на Илинденското востание, Македонија и македонското прашање биле клучниот елемент во рушењето на воспоставеното статус кво. Поради тоа, Австро-Унгарија и Русија исклучиво инсистирале територијата на османлиска Македонија да не биде групирана во една административна единица. Наместо терминот Македонија инсистирале да се користи терминот „Трите Вилаети“, наместо терминот „Македонци“ да се користи терминот „христијанско население“, наместо губернатор да се користи „генерален инспектор“ итн. Но разликата меѓу „Трите Вилаети“ и „нашата земја“ е што првото е НАМЕТНАТО од надворешни фактори, а второто и ИЗБОР на Македонци по род, дополнително при донесена Одлука за прогласување на духовното културно добро – „Топонимија на Република Македонија“ за културно наследство од особено значење – поткатегорија од исклучително значење бр. 19-4445/16 од 15.9.2009 (Службен весник на РМ бр. 117/09). А, пак, македонското споменичко право за преименување на топоним во членот 32 став (2) точка 7 од Законот за заштита на културното наследство предвидел дека се работи за културно наследство во опасност, во конкретниот случај – посериозно нарушување на неговиот интегритет! (Авторот е лингвист и експерт за заштита на културното наследство)...

За време на жестоката граѓанска војна во Кина, која однесе милиони животи, додека бруталноста се чинеше дека зафаќа сè околу неа, комунистичкиот лидер Мао Це Тунг наведува:„Голем хаос е под небото, ситуацијата е одлична“. Добро познатата изјава ја даде во раните фази на војната меѓу комунистите и националистите, односно во време кога не беше лесно да се биде оптимист за конечниот исход на војната, која траеше во две фази, од 1927 до 1936 година и подоцна од 1945 до 1949 година. Граѓанската војна била „прекината“ од јапонската инвазија за време на Втората светска војна, но подоцна, во втората фаза, завршила со речиси целосна победа на комунистичките сили (националистите побегнале во Тајван и всушност остана таму до денес).Но, таа констатација... тврдењето дека ситуацијата е „одлична“ затоа што владее „хаос“ под небесата, исто така може многу да ни каже за денешното време. Очигледно, Мао бил задоволен со фактот дека конечно дошол редот на големите превирања, бидејќи му било јасно дека промената може да се очекува само како дел од неа. А ако целта е голема, целосна промена, тогаш и „хаосот под небото“ мора да биде со соодветна големина. Комунистите тежнееја кон целосна промена на поредокот и на крајот го освоија, благодарение на нивната борба, но секако и на „хаосот“ што владееше во светот откако социјалистичките револуции почнаа да преминуваат од теорија во пракса.Гледајќи наназад, сите овие промени може да ни изгледаат многу линеарно. Создадена е нова идеја, меѓународен бунт и ослободување на пролетаријатот, а со некои дополнителни идеи на Ленин засновани на Маркс и Енгелс, работите едноставно тргнаа по својот историски тек. Но, тоа е перспектива од позиција на некој повеќе од сто години во иднината. За тогашните луѓе ситуацијата во светот и околу нив секако не изгледала толку линеарна и предвидлива. Го набљудуваме светот од времето кога фашизмот беше поразен во најголемиот конфликт во историјата на човештвото, го набљудуваме 20 век во кој светот стана биполарен судир на капиталистичките и комунистичките идеологии. На крајот, социјалистичката идеја силно имплодираше на таков начин што заврши во ќорсокак, од кој можеше да се извлече само преку обиди како што се руската перестројка и Гласност или кинеското отфрлање на таквите обиди. На крајот го добивме крајот на СССР и опстанокот на Кина, но сепак една поинаква Кина.Глобалната револуција исчезна, од практиката се врати во теоријата и овие години од теоријата се префрла на страниците на поголемите историски куриозитети. Сепак, целосно да се повлече идејата која во еден момент изгледаше дека нуди одговори на сите горливи прашања можеби, историски гледано, би било наивно. Затоа што социјализмот како идеја би можел да „скокне“ од теорија во практика само во време на „хаос под небесата“ препознаена од многумина - Мао Це Тунг, Владимир Ленин, Фидел Кастро, дури и Јосип Броз Тито и многу други.Хаосот отсекогаш бил можност, но не и за нешто што ќе скокне на сцената од вакуум. Сепак, тоа не се случува така, дури ни во теоријата за „големиот човек“ (теорија која диктира дека во историјата, во клучните моменти, навидум од никаде се појавуваат клучни фигури кои се способни да го одведат својот народ до голема победа) . Можеби историјата има тенденција да извади на површина некој „голем човек“ во моменти на криза, не е толку тешко да се замисли затоа што теоријата постои затоа што се сеќаваме само на големите лидери, а не одиме по нив толку многу што некој друг веројатно ќе се најдеше на нивно место да не се развијат околностите дека тие ќе бидат оние кои историјата ќе ги памети.Но, историјата нема да извади на површина „голема теорија“, туку само голем водач на веќе воспоставена теорија. Ова е незгоден факт во контекст на набљудување на следниот голем „хаос под небесата“. Зашто, и со максимално избегнување на каква било форма на алармизам, станува повеќе од очигледно дека светот се менува, дека е на пресврт на кој се врши зголемен притисок. А што следува по „пукнувањето“? Ова е прашањето за сите прашања, но со „превртување“ на актуелните теории невозможно е да се најде нешто што „фундаментално ќе се промени“ или барем ќе има таква амбиција како концептот на социјалистичка револуција.Овде не зборуваме за имплементација, бидејќи со текот на времето на сите им е јасно до кој степен што не функционирало во тие обиди. Зборуваме за концепт, кој ако е доволно храбар да замисли многу поинаков и поправеден свет, тогаш прашање на време, години или децении - кога ќе дојде моментот за имплементација.&nbsp;Но, каде е таква идеја денес?Има некои идеи, но тешко може да се споредат. Некои ќе речат дека екологијата и климатското движење се „радикална“ нова идеја. Но, тие не го сторија тоа. Оваа идеја не е ниту нова ниту радикална, а згора на тоа е длабоко киднапирана од интереси кои веќе длабоко ја вовлекоа назад во капиталистичките интереси. Па, некои ќе речат дека имплементираниот социјализам на 20 век всушност во голема мера бил „државен капитализам“. Има нешто и во тоа, но повторно не зборуваме за имплементација, само за идејата.Основен безусловен приход?Идејата дека секој човек со самото постоење треба да добива фиксна сума пари секој месец на својата сметка? Можеме да се согласиме дека идејата е интересна, секако „радикална“. Ваквиот концепт би можел да се справи со сиромаштијата, нееднаквоста, но и следниот бран на губење работни места предизвикани од автоматизацијата (и вештачката интелигенција), фундаментално менување на економските структури и системите за социјална заштита.Проблемот е што такво нешто речиси сигурно нема да се појави само по себе, а идејата за борба за тоа може да се очекува само во случај на голем хаос, односно кога ситуацијата ќе стане неподнослива за доволен број луѓе. За капиталистичкиот систем ова е секако еден од плановите. Можеби не мора да биде „план Б“, но не е тешко да се замисли дека работите ќе почнат да се вртат во таа насока ако одеднаш дојдеме во ситуација кога огромен број луѓе едноставно не можат да работат бидејќи нема што да се направи. Со ненадејни технолошки промени тоа не е невозможно, всушност таква ситуација може да се појави релативно брзо.Проблемот е што постоечкиот систем, кога ќе собере и одземе се, може да заклучи дека „не вреди“ да се обезбеди егзистенција на сите тие луѓе, па тоа што им го плаќа секој месец неминовно завршува на пазарот за производи. и услуги. Најлошото сценарио е ако системот заклучи дека би било поекономично да се „разредат“ тие луѓе, да речеме во голема војна, а светот да танцува опасно на работ на голема војна.Втората светска војна беше страшна, од човечка перспектива, но од строго економска перспектива беше стимулативна. Уништената Европа требаше да се обнови, преку бескрајните деловни можности...Први мај е и ние традиционално се занимаваме со овие теми на најважниот ден на меѓународниот труд, но во целина почнува да снемува избор во овој круг на „хаос под небесата“. Низ цела Европа, конкретните левичарски опции се слаби и изгледаат мали во споредба со радикалната десница во некои држави, која незапирливо расте хранејќи се со цела низа кризи. За работниците, нивните права и нивните животи, тоа е предвесник на многу потешки времиња.Левицата пропаѓа затоа што идеолошки атрофираше. Дури и до тој степен што конкретните идеи звучат крајно архаично, несериозно, неостварливо. Тоа не е нужно проблем. Некои стари идеи треба да се отфрлат, но тие не можат да се заменат со нешто што бега од секогаш присутното и очигледното со борба за социјална правда и слични работи - капитализмот е експлоатативен систем кој ги експлоатира работниците во корист на сопствениците на капиталот.Стариот проблем остана ист, но не се појавија нови идеи околу него за да се реши. Не значи дека нема, но се чини дека оди во насока каде што работите „треба да се влошат за да се подобрат“. Што се однесува до „хаосот под небесата“, се чини дека некои, можеби без фантазија, заклучија дека единственото решение е да се чека тотален хаос или имплозија на капитализмот. Тоа нема многу смисла бидејќи, како што можеме да видиме, постојат опции кои се многу поподготвени да ја искористат таквата ситуација.Европските земји ќе се забарикадираат во национализам кога ќе „загусти“, а тоа може да доведе до мрачна иднина во која ќе има експлоатација дома или фронт надвор, бидејќи Европа што ќе се врати на националните темели тешко дека ќе биде мирна Европа.Во отсуство на теорија која би можела да биде нов поттик за фундаментално менување на светот, дали работниците можат да се надеваат на нешто? Можат секако и ги чека голема борба за која во моментов можеби не се ни свесни, иако веќе учествуваат и даваат важен придонес со својот став. Светот е во таква состојба што времето не е ни погодно за борба против основните причини за експлоатација, наместо тоа работниците од Европа и светот мора да ги зближат редовите за да запрат две заканувачки зла: Третата светска војна и враќањето на фашизмот во некоја нова форма.Работниците од сите земји се согласуваат дека не сакаат војна. Не дека треба да се прашаат, но самиот факт дека народите не се „залажуваат“ од војната е охрабрувачки само по себе. Во овие моменти и руски и украински работници, преобразени во војници, масовно гинат во конфликтот што им беше наметнат. Кога би можеле да изберат, фронтот ќе молчи. Очигледно е предоцна за украинско-рускиот конфликт, но остатокот од Европа мора да дејствува навреме, бидејќи во спротивно ќе заврши на ист начин ако така одлучат нивните елити или добијат такви наредби.Сите сили на досега најголемата човечка класа, онаа на работниците, мора барем да бидат целосно решени да му се спротивстават на милитаризмот. Тоа е најголемиот и најитниот предизвик на денешницата и не бара длабока и сложена идеологија - тоа е исконски отпор кон смртта и борба за живот. Гласот никогаш не им беше даден на работниците, но тие ширум светот на денешниот Први мај ќе се согласат дека војните, како онаа во Украина и во Газа, мора веднаш да престанат. Пораката е едноставна, целосно отфрлање на војната и во вакви времиња може да биде револуционерна.<b><i>(Vecer.mk <a href="https://www.advance.hr/tekst/prvi-maj-u-svijetu-koji-se-iz-temelja-mijenja-ponovno-je-veliki-kaos-pod-nebesima-ali-u-nedostatku-nove-revolucionarne-ideje-posluzit-ce-i-ona-jednostavna-i-univerzalna-totalni-otpor-radnistva-trecem-svjetskom-ratu-i-povratku-fasizma/">VIA)</a></i></b>Се појавуваат документи: Дали НАТО ветил дека нема за се шири на Исток по влезот на Германија во АлијансатаНАТО е на УДАР, а под негова заштита не се ни цели САД - оваа американска држава НЕ Е ОПФАТЕНА...

„Потребата од обединување на Македонскиот народ зад водството на своите првенци-водачи е од клучна улога во ова време-невреме, кога разни Алиевци, Борисовци и останати волчи злокоби демнат над Македонија и македонскиот народ. Насушна е потребата обединувањето на македонскиот народ да се случи уште посилно и уште помасовно на 8 мај. Тогаш целиот Македонски род ќе каже пред лицето на светот во каква Македонија сака да живее!“ – нагласува Кирчо Анастасов, главниот и одговорен уредник на информативниот „Брегалнички портал“, во својот уреднички коментар со наслов „Драган Ковачки во ‘тројката’ одејќи од место во место повторно го распламти духот на Делчев“. Покрај другото, Анастасов пишува: Источна Македонија од Бугарската граница над Пехчево и Берово, преку Делчево, Виница, Зрновци, Кочани, Чешиново- Облешево, Карбинци, па преку Пробиштип, Кратово, Крива Паланка, Свети Николе, Штип и Велес, се до скопското предградие… целата е во боите на ВМРО-ДПМНЕ и Гордана Силјановска-Давкова. Во изборната единица 3 победата на Гордана Сиљановска Давкова во првиот круг од претседателските избори е толку голема, што сите изгледи за некаков поволен резултат на вториот круг за Стево Пендаровски и СДСМ се длабоко потонати во безнадежност. Ваквиот резултат во предност на бројот на гласови во корист на Гордана Силјановска-Давкова во голема мера се должи на темелната кампања, која што ја спроведува нејзиниот тим. Во тој тим еден од главните носители на кампањата беше и останува Драган Ковачки. Како еден од најдобрите воени кадри, кои што ги има Македонија со чин полковник и огромно теренско и оперативно искуство, Драган Ковачки стана препознатлив по својата интензивна теренска агенда на крстосување низ сите населени места во изминатите неколку години, не само во оваа предизборна кампања. Затоа и уследи масовната народна поддршка на првиот круг за изборите на 24 април. Преку директниот контакт со граѓаните од непокорното Русиново во Беровско, па се до клупите во Македонскиот Парламент, Драган Ковачки се претвори во бескомпромисен столб на македонскиот идентитет и вредности. Тој беше во изминатиот период еден од ретките поединци на политичката сцена во Македонија, кој што ги отвори и биеше бој со најсуровите и најскандалозните афери на власта на СДСМ и ДУИ. Со тоа ВМРО-ДПМНЕ во него доби прекален борец за правда и заштитник на интересите на обичниот граѓанин и во најзафрлените села во периферијата на државата....