ПолитикаСеверна МакедонијаСе крчка парламентарното мнозинство - 58 или 61 пратеник? ДТЗ18.05.202418 мај 2024Иако лидерот на партијата и иден мандатар, Христијан Мицкоски не ги вади сите карти од ракавот во пресрет на преговорите за формирање на владината коалиција, во јавноста веќе се вртат повеќе комбинаторики.https://p.dw.com/p/4fztDИако Христијан Мицкоски не ги вади сите карти од ракавот, во јавноста веќе се вртат повеќе комбинаторикиФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаВМРО-ДПМНЕ и коалицијата атакуваат на стабилно мнозинство во парламентот, најавувајќи дека не само 58, туку дека веќе имаат обезбедно поддршка од 61 пратеник, а бројката, според најавите, би можела и понатаму да расте. Иако лидерот на партијата и иден мандатар, Христијан Мицкоски не ги вади сите карти од ракавот во пресрет на преговорите за формирање на владината коалиција, во јавноста веќе се вртат повеќе комбинаторики. Во едната од нив се споменува можноста да се придобијат и пратеници од традиционалните коалиционите партнери на СДСМ - ЛДП и НСД, но ваквите најави веднаш беа пресретнати и демантирани од лидерите на партиите. „Остануваме во опозиција“ „Остануваме во опозиција. Како ќе делуваме внатре во опозицијата ќе одлучат органите на партијата, но по конститутивната седница“, вели за ДВ, претседателот на НСДП, Горан Мисовски. Според него, конститутивната седница би требало да се одржи на 27 мај. „По неа ќе седнеме, ќе го разгледаме извештајот, ќе имаме Центарен одбор и ќе донесеме одлука како ќе делуваме во рамките на опозицијата. Има опција да се делува во една или во две пратенички групи, или пак да се делува самостојно во опозиција, така што таа одлука ќе ја донесат органите“, вели Мисовски. НСДП освои две пратенички места на парламентарните избори коишто се одржаа на 8 мај во Северна Македонија. Покрај него, и Соња Мираковска во Изборната единица 4 се избори за пратеничко место во новиот парламентарен состав. „Остануваме во опозиција“, порачаа од НСДП и од ЛДП, откако коалицијата предводена од СДСМ изгуби на последните парламентарни избориФотографија: P.Stojanovski /DW „Нарачки од партиски ботови“ Веста за можно менување на таборот, ја демантираа и од Либерално-демократската партија (ЛДП). Лидерката на партијата, Моника Зајкова оцени дека таквите објави на социјалните мрежи се „нарачки од партиски ботови“. „Имаше такви кои агитираа и работеа против сопствената партија и денес прават повторно притисок. Нашата цел и насоченост во моментот е прегласувањето во ИЕ 5 каде има 3.521 избирач. Големи шанси за мандат има и кандидатот од ЛДП, доколку неговата коалиција освои 110 гласови повеќе од сегашниот резултат, тогаш пратеник би станал Боби Мојсоски, а би отпаднал Исмаил Јахоски од ДУИ. Затоа и повикувам да се воздржат од шпекулации и во среда да се гласа за број 1“, вели Зајкова во изјава за „Локално“. Битка за двотретинско мнозинство Математиките околу бројноста на парламентарното мнозинство ги подгреа првиот човек на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски. Тој одговарајќи на новинарски прашања во четвртокот (16.05) рече дека „покрај 58 пратеници на коалицијата, имаат консолидирано точно 61 пратеник“. Тој е убеден дека многу брзо ќе биде објавен составот на новата влада и на коалицијата која ќе биде „поддржана со повеќе од две третини од пратениците во Собранието“. Партијата ги започна разговорите со коалицијата ,„Вреди“ (Влен). Гостиварскиот градоначалник Арбен Таравари очекува до крајот на идната недела да се постигне договор околу идната влада. Вели дека владее позитивна атмосфера помеѓу работните групи на Вреди и ВМРО-ДПМНЕ. Се крчка парламентарното мнозинство - 58 или 61 пратеник?Фотографија: Kabinett des Präsidenten von Nord-Mazedonien „Се надевам дека до крајот на идната недела ќе имаме завршен договор со програма на Владата и со распределба на ресори, односно кој и каде ќе биде како министер. Ние како претседатели на партии сме имале две средби, понатаму интензивно работат работните групи, се надевам до понеделник ќе излеземе со заедничка програма, а до петок ќе имаме завршен договор меѓу ВЛЕН и ВМРО-ДПМНЕ, практично договор за нова влада“, изјави Таравари. Мицкоски вели дека ги завршуваат разговорите и со неколку од пратениците кои што не се дел од коалицијата „Твоја Македонија“. „Не можам да зборувам во однос на деталите, но многу скоро ќе ги дознаете деталите, имајќи предвид дека состојбата е чувствителна. Можам да кажам дека како „Твоја Македонија“ предводена од ВМРО-ДПМНЕ во парламентот покрај 58 пратеници кои ги има автентично, очекуваме одлука на Управниот суд да видиме што ќе се случува со изборната единица 5 и 6, можам со задоволство да кажам дека имаме консолидирано точно 61 пратеник, но тоа нема да не повлече од разговорите со идните потенцијални коалициски партнери како што е коалицијата „Вреди“, изјави Мицкоски. Според првичните официјални резултати за парламентарите избори што ги објави ДИК, Коалицијата Твоја Македонија предводена од ВМРО-ДПМНЕ освоено најмногу пратенички мандати - 58, по што следуваат Коалицијата Европски фронт предводена од ДУИ со 19 пратенички мандати, Коалицијата за европска иднина предводена од СДСМ, 18, Коалицијата ВЛЕН, 13, а Движење ЗНАМ за наша Македонија и Левица по шест пратенички мандати. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГерманијаДали осаменоста е закана за демократијата?Хелен Витл18.05.202418 мај 2024Студија во Германија покажува дека постои врска меѓу осаменоста и склоноста кон популизам и теории на заговор. Експерти додаваат дека тоа е само една од причините што посебно младите сѐ помалку веруваат во демократијата.https://p.dw.com/p/4drelОсаменоста е само еден од факторите за радикализација на младитеФотографија: Yuri Arcurs/Zoonar/IMAGOРекламаВо Германија осаменоста често се опишува како тивка епидемија. Најновите податоци на Сојузниот завод за статистика покажуваат дека секое шесто лице постаро од десет години често се чувствува осамено – тоа се околу 12,2 милиони луѓе. Психолозите осаменоста ја дефинираат како перцепирана несогласност меѓу посакуваните и реалните социјални односи и по тоа таа се разликува од општествената изолација. Статистиката покажува дека во Германија најмногу се погодени младите луѓе, односно четвртина од младите на возраст меѓу 18 и 29 години велат дека често се чувствуваат осамени. Министерката за семејство на Германија, Лиза Паус од партијата на Зелените осаменоста ја опишува како едно од најважните прашања на нашето време, не само заради ризиците за здравјето, вклучително и поголем ризик за срцеви болести, туку и затоа што ја поткопува општествената кохезија. Студијата „Исклучително осамени”, дел од проектот Колект кој се финансира од Министерството за семејство, сугерира дека осаменоста може да претставува закана за демократијата. Научниците открија врска меѓу осаменоста и антидемократските ставови - склоност кон популизам, верување во теории на заговор, авторитарни ставови и одобрување на кршењето на политички правила и насилство. „Ова не се причинско-последични врски, но постои корелација“, вели Клаудија Ној, социолог и една од авторките на студијата. Луѓето кои подолго време се осамени почнуваат да го доживуваат светот понегативно, како мрачен и опасен - помалку им веруваат на другите луѓе, но и на своето опкружување и на демократските институции. Тоа е приблем, смета Ној, бидејќи поддршката на демократијата зависи од тоа колку силно некој се чувствува поврзан со општеството како целина. „Копнежот за заедница и натаму секако е многу силен. Во нас веројатно е длабоко вкоренето да не можеме да преживееме без други луѓе“, вели таа. Десничарски популистички или десничарски екстремистички партии нудат чувство на заедништво и истовремено користат наратив на страв - „придружете ни се и ќе бидете дел од нашата заедница' е нивната порака. Осаменоста е само еден од многу ризични фактори Габриела Гробарчикова (25) вели дека имала 15 години кога прв пат се почувствувала осамена. „Се чувствував дистанцирана од други луѓе. Имав чувство дека имам многу луѓе околу мене, но недостигаше чувството на вистински релации со нив “, рече таа за ДВ. Гробарчикова рече дека немала стабилен семеен живот и дека и било тешко да одржува долгогодишни пријателства, но дека чувството на поврзаност го нашла преку политиката. Смета дека благодарение на тоа што нејзините родители се приврзаници на левиот центар, таа не развила антидемократски или екстремистички ставови. „Осаменоста е состојба во која постои силна, неисполнета желба за заедништво. Јас таа желба ја остварив преку политичкиот ангажман и активизам, во локалните заедници, социјалдемократските кругови“, посочува таа.Со гушкање против осаменостTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Студијата на Колект покажала дека недовербата во демократијата е широко распространета меѓу младите. Од 1.008 анкетирани на возраст меѓу 16 и 23 години, 48 проценти сметаат дека во Германија демократскиот систем функционира добро, а 40 отсто дека политичарите се во состојба да одговорат на предизвиците на иднината. Дали порано беше подобро? Меѓутоа не постојат емпириски докази кои би сугерирале дека младите луѓе денес имаат политички поекстремни ставови отколку претходните генерации, вели Бјорн Милбрат, социолог и експерт за радикализација меѓу младите од Германскиот институт за млади. „Денес се стекнува впечаток дека младите луѓе стануваат сѐ порадикални. Но, внимателно со тоа, од секогаш имало радикални или екстремистички движења на младите“, вели Милбрат за ДВ. Тој потсеќа на бранот насилство од десничарски екстремисти на почетокот на деведесеттите по повторното обединување на Германија и на студентското движење во Западна Германија од 1968 година. Истражувањето покажува дека веројатноста млада личност да се радикализира зависи од многу фактори, а не само од осаменоста. Во тоа може улога да игра и социоекономската позадина, нестабилен живот во семејството, слабо развиено критичко размислување и изложеност на мизантропски ставови. „Не постои само еден фактор. „Мислам дека е многу важно да се нагласи тоа, бидејќи во јавната дебата често има тенденција да се гледа на радикализација на многу еднодимензионален начин, дека ТикТок е еден од главните фактори, кои ги радикализираат младите“, вели тој. „Но, она што секогаш мора да го кажете е дека луѓето се особено радикализирани на ТикТок ако веќе се приемчиви за одредени идеологии или ставови“, додаде Милбрат.ТикТок - едно е местата за радикализација на младитеФотографија: Marijan Murat/dpa/picture alliance Важно е да се биде внимателен во врска со екстремизмот меѓу младите, рече Милбрат, посочувајќи на студијата за млади на Шел од 2019 година, која покажа дека околу една третина од младите луѓе имаат тенденција кон десничарски популизам. „Тоа беше многу алармантен резултат и мислам дека сè уште е така“, рече тој. „Има избори каде партијата Алтернатива за Германија (АфД) добива многу значаен процент од гласовите на млади луѓе. Тоа се предупредувачките сигнали што постојано ги добиваме“. Младите повеќе да се вклучат во политиката Што се однесува до младите, справувањето со осаменоста е само еден дел од поширокиот спектар на решенија потребни за да се спречи развивањето на екстремистички ставови, смета Милбрат. Тука се клучни политичкото и граѓанското образование во училиштата, свесноста за историјата на нацистичкото минато на Германија и чувството за влијание во рамките на демократскиот процес. Авторите на студијата Колект рекоа и дека политичарите и граѓанските групи треба да го направат политичкото образование достапно за сите и да создадат повеќе можности за младите да учествуваат во демократските процеси. „Мислам дека можете да го освестите општеството како целина - што вусшност значи кога на генерацијата што наскоро ќе дојде на моќни позиции ќе и кажете дека нивното мислење не е важно. Може да се направи нешто по ова прашање“, рече Милбрат. КоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаШвајцаријаЗастанете и дишетеСН/дв18.05.202418 мај 2024Куполата свети и пулсира. Идејата е да се соберат минувачите околу неа, и да дишат заедно во такт со пулсирањето. И така да се опуштат.https://p.dw.com/p/4g1RuФотографија: Dan Acher/Fabrice Coffrini/AFPРекламаОваа инсталација со дијаметар од 15 метри наречена „Дишете“ е поставена на централниот отворен плоштад во Женева од уметникот и активист Ден Ахер. До 26 мај посетителите можат да го доживеат нејзиното пулсирање кое поттикнува да се вдиши шест секунди и да се издиши шест секунди и така петпати во минута. Уметничкото дело на тој начин поттикнува да се забави пред бурното темпо на секојдневниот живот. КоментарВаш коментар...

ПолитикаХоландијаХоландија врти десноБернд Ригерт18.05.202418 мај 2024Во Холандија, десничарскиот популист Герт Вилдерс го постигна она за што сè уште сонува екстремно десничарската Алтернатива за Германија. https://p.dw.com/p/4fvz9За прв пат, десничарската популистичка партија на Герт Вилдерс ја предводи владејачката коалиција во ХоландијаФотографија: Robin Utrecht/picture allianceРекламаВо Холандија, десничарскиот популист Герт Вилдерс го постигна она за што сè уште сонува екстремно десничарската Алтернатива за Германија (AfD). Вилдерс може да формира коалиција со две десничарски и една либерална партија и за првпат да ја обликува холандската политика. Вилдерс првпат влезе во националниот парламент пред 18 години. Неговата партија има само еден член - тој самиот. Сите други пратеници на „Партијата за слобода“ (ПВВ) се формално независни и се регрутирани од самиот Вилдерс од редот на неговите поддржувачи. И покрај многуте неуспеси, тој успеа да ја популаризира својата евроскептична и ксенофобична агенда низ годините. И сега конечно стигна до својата цел. На изборите пред шест месеци, ПВВ на Вајлдер стана најсилната сила со речиси 24 отсто поддршка. Сепак, самиот Вилдерс мораше да се откаже од намерите да стане шеф на владата. Тоа сепак би било премногу за другите коалициски партии, особено за десно-либералната ВВД предводена од премиерот во заминување Марк Руте. По изборите во ноември 2023 година, во Амстердам имаше демонстрации против ПВВ на Вилдерс. Оттогаш неговата популарност растеФотографија: Ramon van Flymen/IMAGO/ANP Четирите коалициски партии се договорија за формирање влада, од која половина ќе бидат партиски политичари, а другата половина експерти или технократи. Сè уште не е јасно кој ќе ја добие клучната премиерска функција - кадровскиот список се уште се средува. „Најстрога политика за азил во Европа“ Владината програма дефинирана од десничарската популистичка коалиција предводена од Герт Вилдерс е прилично радикална. „Холандија мора структурно да припаѓа на категоријата земји-членки со најстроги правила за пристап во Европа“, се наведува во коалицискиот договор. Доаѓа радикална промена во политиката на азил и миграција, бројот на лица кои доаѓаат во земјата мора нагло да се намали, најавуваат членовите на коалицијата. „Ќе ја имаме најстрогата политика за азил досега“, најави Вилдерс. Дополнително, тој е за намалување на социјалните бенефиции за бегалците и бара оние кои немаат дозвола за престој брзо и ефикасно да бидат депортирани од државата. Системот за прием на баратели на азил во Холандија е пренатрупан, како што може да се види во Тер Апел, на оваа фотографијаФотографија: Vincent Jannink/ANP/picture alliance Премиерот Руте од партијата ВВД не успеа да ја заостри мигрантската политика во 2023 година. Неговата тогашна цивилно-либерална коалиција не сакаше да ги поддржи ограничувањата на правилата за обединување на семејствата. Минатата година, околу 70.000 луѓе поднеле нови барања за азил во Холандија, речиси исто како и во 2015 година, на врвот на бегалскиот бран во ЕУ. Вилдерс го смени пристапот кон исламот Во минатото, Вилдерс се профилираше како остар критичар на исламот. Тој сними антиисламски видео клипови и повика на воведување данок за носење шамии. За него исламот не е религија, туку политичка програма. Тој радикален став не го потенцираше за време на коалициските преговори. „Нема да зборуваме за Куранот, џамиите и исламските училишта“, најави Вилдерс пред почетокот на разговорите. Ограничувањето на брзината од 100 километри на час, воведено како мерка за заштита на климата во 2020 година, треба да се зголеми на 130 километри на часФотографија: picture-alliance/dpa/F. Gentsch Поголема брзина на автопати Новата коалиција планира и други промени. Ограничувањето на брзината на холандските автопати ќе се зголеми од 100 километри на час во текот на денот на 130. Некои еколошки прописи треба да се ублажат за земјоделците. Планирани се заштеди за јавната радио-телевизија, како и намалување на бројот на државни службеници. Од друга страна, оваа десничарска влада на Вилдерс планира да инвестира во станови и да изгради две нови нуклеарни централи. Референдумот за излегување на Холандија од Европската Унија, на кој првично повикуваше „Партијата за слобода“, не е вклучен во коалициониот документ, но новата влада сигурно ќе има повеќе критики за интеграцијата во ЕУ и проширувањето на Западен Балкан. Холандија е трет најголем нето придонесувач во касата на Европската Унија, по Германија и Франција. Следна цел: Европа Бидејќи беше толку успешен на национално ниво, Герт Вилдерс сега може да започне со уште поголем замав во кампањата за европските избори. Според анкетите, неговата партија веќе е на првото место во Холандија за изборите за Европскиот парламент со 22 отсто од гласовите. Тоа значи дека таа има седум од 31 холандско место во Европскиот парламент. По некоја веројатност, „Партијата за слобода“ би се приклучила на десничарската екстремистичка група „ИД“ во Европскиот парламент, во која е и долгогодишната сојузничка на Вајлдер, Марин Ле Пен со „Националната алијанса“ од Франција, десничарските популисти ФПО од Австрија, како и германската АфД. Сите четири партии се меѓу водечките во анкетите за европските избори во нивните земји. Меѓу другото, тие го отфрлаат остриот курс на ЕУ кон Русија и се залагаат за политика што е наколнета на Кина. Марин Ле Пен и Герт Вилдерс во Европскиот парламент во 2014 година.Фотографија: DW/A. Noll Експеримент Новиот „Кабинет на надежта“, како што се нарекуваат четирите коалициски партии, е и политички експеримент за Холандија, која е навикната на коалиции. Новиот десничарски сојуз има многу проблематични точки во својата програма и ќе мора да смета на променливо мнозинство во парламентот. Холандскиот весник „Де Волкскрант“ во својот коментар наведува: „Многу ќе зависи од лидерските квалитети на идниот премиер, кој ќе треба да состави функционална влада. Доколку успее, тоа ќе биде единствено во историјата на холандскиот парламент. А ако не, тогаш нема да има потреба да се испитуваат понатамошни алтернативи, тогаш ќе има нови избори“. Но, нови избори би биле крајно непожелни за трите помали коалициски партнери. Нивната популарност е во опаѓање и само Вилдерс бележи зголемување на популарноста. Доколку оваа недела се одржат нови избори, за него би гласале 31 отсто од Холанѓаните. Овој текст првично беше објавен на германски јазик. Бернд Ригерт Дописник од Брисел со фокус на луѓето, приказните и политиката на Европската УнијаКоментарВаш коментарРеклама...

ОпштествоГерманијаЗошто „Мохамед“ е најпопуларно име во Берлин?To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoОпштествоГерманијаДавид Левиц17.05.202417 мај 2024Името „Мохамед“ е на врвот на најчести имиња на новороденчиња во Берлин. Колку деца го носат тоа име? https://p.dw.com/p/4g05FРеклама...

Човекови праваЕвропаЛГБТК+ права во Европа: Малта води, Русија на днотоБернд Ригерт17.05.202417 мај 2024Каде се заштитени правата на хомосексуалците и трансродовите лица? Колку безбедно се чувствуваат ЛГБТК+ луѓето? Мапата на виножитото и студијата на Агенцијата на ЕУ за човекови права даваат одговори.https://p.dw.com/p/4fyhGМурал во Брисел: Белгија е во врвот кога станува збор за правата на ЛГБТК+ заедницатаФотографија: Bernd Riegert/DWРекламаПо повод Меѓународниот ден на борба против хомофобија, трансфобија, интерфобија и бифобија на 17-ти мај, Европската ЛГБТК+ лоби организација (ИЛГА) ја објавува т.н. мапа на виножитото. ЛГБТК+ означува лезбејки, гејови, бисексуалци, транс, квир и интерсексуални лица. Мапата на виножитото, која се прави веќе единаесет години, го покажува статусот на правна заштита на ЛГБТК+ луѓето низ Европа. Рангирањето на државите го прави ИЛГА Европа врз основа на обемен каталог на критериуми што ги опфаќа правата на еднаков третман на ЛГБТК+ лицата со хетеросексуалните лица, заштита од злосторства, од омраза и дискриминација, вклучување во општествени активности и родово самоопределување. Колкав процент достигнуваат земјите? Малиот медитерански остров Малта со години е на прво место, со 88 од 100 можни поени. На второ место годинава следи Исланд со 83 поени. Водечката група во Европската унија ги вклучува Белгија, Луксембург, Шпанија, Данска, Финска и Грција, со по над 70 поени. Грубо кажано, колку се посеверно и позападно земјите во Европа, толку подобри се ЛГБТК+ правата. Најниски места во рангирањето заземаат Русија, Азербејџан и Турција. Во Европската унија, Полска го зазема последното место, со 17 поени по десет години владеење на национално-конзервативната партија ПиС. По промената на власта минатата година, рангирањето би можело да се подобри следната година. Мапата на виножитото се базира на податоци од 2023 година. Влошување Ситуацијата во Италија се влоши откако десноекстремната коалиција на Фратели, Лега и Форца ги презеде уздите на владата. Италија со години е во долната третина од земјите на ЕУ бидејќи едноставно недостасуваат многу законски одредби за родителство, посвојување и брак за сите, вели Катрин Хугендубел, директорка за правна политика во ИЛГА. Владата на премиерката Џорџа Мелони ги користи овие правни дупки за да ја наметне својата семејна слика на родители исклучиво од различен пол. „Законите се едноставно важни за да нè заштитат од политички промени. И во моментов не гледаме многу нагорни движења“, вели Катрин Хугендубел во интервју за ДВ.#dw_BalkanBooster: Дискриминација на ЛГБТКИ+ лицатаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Подобрување Севкупно, според адвокатката на ИЛГА, Катрин Хугендубел, рангирањето на европските држави речиси и не е променето затоа што речиси и нема иницијативи за зацврстување на квир-правата во законот. Исклучок е Германија, каде сега е донесен законот за самоопределување на родовиот идентитет. Такво самоопределување е можно само во единаесет од 49 европски земји во кои се врши истражувањето. „Додека некои земји, вклучително и Германија, веќе постигнаа напредок, во многу други земји едноставно има стагнација, што значи дека не се носат нови закони“, се жали вработената во европската ЛГБТК+ асоцијација. „Ова е многу опасно во време кога гледаме омраза и насилство во пораст, кога владите се обидуваат да ги поткопаат човековите права, особено на ЛГБТК+ луѓето.“Србија: Љубов со пречкиTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Поголема видливост, повеќе непријателство Агенцијата на ЕУ за човекови права (ФРА) претстави сеопфатна студија по повод денот против хомофобијата. Таа сакаше да знае како квир-луѓето гледаат на сопствената ситуација. 100.000 луѓе ширум Европа учествуваа во онлајн анкета. Според резултатите од неа, ЛГБТК+ луѓето се поотворени во врска со својот идентитет. За овие прашања во училиштата се зборува повеќе отколку пред пет години, кога беше направено последното големо истражување од ваков вид. Во исто време, дискриминацијата, мобингот и говорот на омраза се зголемени во секојдневниот живот, велат испитаниците. Повеќе од еден од десет ЛГБТК+ луѓе биле нападнати со насилство. Ова е нешто повисока вредност од пред пет години. „Гледаме дека отвореноста е зголемена. ЛГБТК+ луѓето повеќе покажуваат кои се. Бараат поголемо учество во општествениот живот. Бидејќи го прават тоа и се повидливи, особено младите, трендот е дека и тие се почесто мета на насилство и малтретирање“, објаснува Милтос Павлу од Агенцијата на ЕУ за човекови права, кој ја водеше студијата.Правата на трансродовите лица се човекови права - барање на Парадата на гордоста во Келн во 2023 годинаФотографија: Guido Schiefer/IMAGO Повеќе омраза на интернет „Тука гледаме поголема врска. Кога станува збор за омраза и насилство, не се работи само за ЛГБТК+ луѓето, туку станува збор за широко општо ширење на омраза на интернет. Се надеваме дека ЕУ ќе користи нови правни алатки за поефикасна борба против ова“, вели Милтос Павлу за ДВ. Агенцијата за човекови права неправи ранг листа на европските земји. „Ние не го вперуваме прстот кон државите, бидејќи во сите држави има проблеми, како што е на пример мобингот во училиштата.“ Освен тоа, големи се разликите од земја до земја во одност на пријавувањето на злосторства од омраза и дискриминација. Катрин Хугендубел од ИЛГА исто така истакнува дека правната рамка во една земја, општествената реалност и општественото прифаќање не се секогаш нужно исти. Во законски многу рестриктивната Унгарија (30-то место) со нејзината национално-конзервативна влада, нема брак за секого, но во анкетите повеќе од половина од Унгарците се залагаат за тоа. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик Бернд Ригерт Дописник од Брисел со фокус на луѓето, приказните и политиката на Европската УнијаКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПинг-понг политички игри со Договорот од Преспа ДТЗ17.05.202417 мај 2024Патот до Европа ќе остане затворен, а меморандумите нема да се ратификуваат во парламентот, доколку не се почитува Договорот од Преспа, порача грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис. https://p.dw.com/p/4fyCmЈоргос Герапетрис, министер за надворешни работи на ГрцијаФотографија: Giorgos Kontarinis/Imago ImagesРекламаПатот до Европа ќе остане затворен, а меморандумите нема да се ратификуваат во парламентот, доколку од другата страна нема целосно почитување на Договорот од Преспа, порача грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис. Говорејќи пред граѓаните во грчкиот град Верија во северниот дел на Грција, тој го повтори ставот на Нова демократија за Договорот од Преспа, посочувајќи дека усогласувањето е неопходен услов како за европската перспектива, така и за ратификација на меморандумите за соработка. „Би сакал од овде, од срцето на Македонија да сум целосно јасен. Нова демократија не го гласаше Договорот од Преспа и изразивме сериозни приговори кога се ратификуваше во грчкиот парламент. Но, рековме со апсолутна искреност, никогаш не ве измамив, дека штом се изгласа овој Договор, практично не може да се смени и ќе бидеме принудени, и покрај проблемите што ги има, да го почитуваме. И ова го сторивме. Ако некои веруваат дека може од нивна страна да не го почитуваат Договорот, да знаат две работи: прво нивниот пат кон Европа ќе остане затворен и второ, меморандумите што треба да ги ратификуваме, нема да се ратификуваат, сè додека нема апсолутното усогласување. Апсолутно усогласување од новата Влада согласно она што го предвидува Договорот“, се вели во изјавата на Мицотакис која што ја пренесе агенцијата МИА. Нема простор за отстапки Претходно и грчкиот министер за надворешни работи Јоргос Герапетритис рече дека нема простор за отстапки околу Договорот од Преспа, по изјавата на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски дека има право да ја нарекува земјата како што сака и дека преферира да се употребува само името „Македонија“. „Грција ќе ја следи ситуацијата во Северна Македонија. Навистина бараме од Владата и од претседателот на Северна Македонија верно да го имплементираат Договорот од Преспа. Среќни сме да продолжиме со разговорите, но не може да се толерираат отстапки“, дециден е Герапетритис. Тој изјавата ја даде одговарајќи на новинарски прашања по средбата со министерот за надворешни работи на Чешката Република, Јан Липавски. Договорот како услов за во ЕУ На новинарското прашање дали смета дека по претстојните европски избори ќе биде можно Северна Македонија да започне преговори за нејзино пристапување во Европската Унија, Герапетритис вели: „Во однос на проширувањето на ЕУ кон Западен Балкан, ги делиме истите ставови како и Чешка. Ние во принцип сме за проширување. Сметаме дека природниот пат за државите од Западен Балкан е европското семејство. Верувам дека тоа ќе биде во корист и на ЕУ. Тоа ќе го ревитализира европскиот проект и секогаш е добро да се даваат позитивни пораки на народите во Европа за нивната иднина“. Што се однесува до Северна Македонија, додава тој, еден од условите за развој на претпристапниот процес е Владата на Северна Македонија целосно да го почитува Договорот од Преспа, кој точно укажува на уставното име на државата. „Во секој случај, волја на грчката влада е да продолжи да го спроведува Договорот. Но, мораме да бидеме целосно свесни за фактот дека не може да има отстапка кога станува збор за фактичкото спроведување на меѓународните договори, кои по дефиниција, според Уставот, имаат предност пред обичните закони“, е пораката од Атина. Пинг-понг политичките препирки околу Договорот од Преспа со денови ја брануваат македонската и грчката јавност, по свечената заклетва на новата претседателка Гордана Сиљановска ДавковаФотографија: Petr Stojanovski/DW Пинг- понг Пинг-понг политичките препирки околу Договорот од Преспа со денови ја брануваат македонската и грчката јавност, по свечената заклетва на новата претседателка Гордана Сиљановска Давкова, што повторно ја отвори Пандорината кутија на недоверба со јужниот сосед. Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски во четвртокот (16.05) го оцени говорот на Сиљановска како достоинствен, откако таа земјата ја ословуваше како Македонија. Тој повика на добрососедски и пријателски односи со Грција и апелираше да нема веќе закани, опструкции и враќање назад во минатото, туку двете страни да гледаат кон иднината. Меѓудругото, тој и порача на Грција ако смета дека земјава го прекршила Преспанскиот договор, дека постои Меѓународен суд за правда. „Не очекувам односите помеѓу двете држави да се темелат на политички мускули, очекуваме да имаме добри и одлични меѓусоседски односи. Ценам како ВМРО-ДПМНЕ, а и тамошната влада предводена од Нова демократија имаат свој став поврзан со Преспанскиот договор, нити на едните ниту на другите ни се допаѓа тој договор“, рече Мицкоски. „Рушење на Преспанскиот договор“ Професорот и прв министер за надворешни работи во независна Македонија, Денко Малески оценува дека идниот премиер и водач на партијата ВМРО-ДПМНЕ, Мицкоски му нуди на грчкиот премиер и лидер на Нова демократија Мицотакис да му се придружи во рушење на Преспанскиот договор. Во став кој го пренесува Либертас, тој вели дека парадоксално, во обид да го ревидира договорот од Преспа, иако тој се враќа во минатото, Мицкоски упатува апел до Грците да не се враќаат во минатото и да гледаат кон иднината. „Мицкоски ја повикува Грција да не ги употребува 'мускулите' и да престане со закани и опструкции. За жал, меѓународната политика е истите проклети работи одново и одново низ човековата историја: мускули, сила, влијание, закани, опструкции, интереси, војни… Зарем и после руската агресија врз Украина има некој кој не верува дека меѓународната политика е пред се „мускули“?“, анализира Малески. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСловачкаСловачка: Обид за атентат во затруена земјаКено Верзек17.05.202417 мај 2024Постар човек со конфузни политички ставови пука во словачкиот премиер Роберт Фицо - чин во земја која никогаш консеквентно не ставила крај на преплетувањето на политиката и организираниот криминал.https://p.dw.com/p/4fxgPСловачкиот премиер Роберт Фицо во Хандлова непосредно пред обидот за атентат врз негоФотографија: Radovan Stoklasa/TASR/AP Photo/picture allianceРекламаОпасни по живот прострелни рани во градите и стомакот, долги итни операции чиј позитивен исход не беше сигурен, сега веројатно долго закрепнување - словачкиот премиер Роберт Фицо веројатно за влакно го преживеа обидот за атентат врз него во средата (15.05). Толку сериозен обид за атентат врз шеф на влада на европска земја немало со децении. Дотолку поголем сега е шокот во Словачка, но и на други места. Обидот за атентат врз Фицо е тажна кулминација на зголеменото насилство врз политичарите во многу европски земји. Во Словачка, политички длабоко поделена земја со пет милиони жители, каде што преовладува извонредно груб и насилен тон меѓу партиите, речиси сите противници на Фицо го изразија својот ужас и вознемиреност. Главната опозициска партија ги откажа протестите против планираниот ремонт на јавната радиодифузија од страна на владата на Фицо. Претседателката Зузана Чапутова, која и самата е цел на бројни повици за убиство и затоа наскоро се откажува од својата политичка кариера, ја повика политичката елита и јавноста во земјата да се откажат од климата на омраза и вербално насилство. Сѐ уште не се разјаснети мотивите на атентаторот и околностите на делото. Се чини дека е сигурно оти станува збор за осамен сторител. Седумдесет и едногодишниот Јурај Ц. од малото гратче Левице, во југозападна Словачка, работел за фирма за обезбедување и, според пишувањата на словачките медиуми, неуспешно пробувал да изгради кариера како писател и поет. Тој, како што се вели, припаѓал на десничарско здружение на писатели. Во минатото, тој на социјалните мрежи објавувал и содржини против мигрантите и Ромите. Во исто време, очигледно бил и противник на деснонационалистичката владина коалиција на премиерот Фицо. Набљудувачите го опишуваат напаѓачот како очигледно фрустриран и политички конфузен.Осомничениот сторител е совладан и уапсенФотографија: Radovan Stoklasa/AP Photo/picture alliance Ерата на Мечијар - приватизациски криминал, брутални мафијашки убиства Ништо не укажувало на вакво злосторство против Фицо. Но, нападот е дел од долгогодишната историја на сериозно насилство во политиката и организираниот криминал во Словачка и, до одреден степен, исто така дел од политичката култура полна со длабоки девијации. Словачка никогаш не извлече дефинитивни консеквенции од ова минато. По мирното распуштање на Чехословачка и прогласувањето независност во 1993 година, земјата под водство на премиерот Владимир Мечијар со години беше на крстопат помеѓу автократскиот режим со блиски врски со организираниот криминал и развој на една правна држава. Овој период беше обележан со економски и приватизациски криминал, брутални мафијашки убиства и бројни сериозни напади врз критичарите на системот Мечијар. Најниската точка на ерата беше борбата за моќ во 1995 година меѓу Мечијар и тогашниот претседател Михал Ковач, во која словачката тајна служба го киднапираше синот на претседателот. Мечијар наводно бил мозок на аферата, но како резултат на амнестија што самиот ја објави, таа афера никогаш не беше разјаснета. Убиството на Јан Куцијак Со пристапувањето на Словачка во ЕУ во 2004 година, се чинеше дека оваа ера заврши. Тоа беше и времето кога започна големата политичка кариера на Роберт Фицо во Словачка. Адвокатот Фицо во тоа време се профилираше како социјалдемократ и борец против корупцијата и незаузданиот неолиберализам. Премиер за првпат стана во 2006 година и набрзо и нему му се префрлаше вмешаност во корупциски скандали, вклучувајќи ја и аферата Пента-Горила, најголемиот посткомунистички корупциски скандал во Словачка, кој се однесуваше на влијанието на матни бизнисмени врз политиката во Словачка.Слика на убиениот новинар Јан Куцијак и неговата свршеница Мартина Кушнирова (2018)Фотографија: Svancara Petr/CTK/dpa/picture alliance Најниската точка на владеењето на Фицо беше нарачаното убиство на новинарот Јан Куцијак и неговата свршеница Мартина Кушнирова во февруари 2018 година - Куцијак ги истражуваше врските меѓу политиката и организираниот криминал во Словачка. Иако владата на Фицо не била директно вмешана во убиството, премиерот тогаш мораше да поднесе оставка бидејќи Куцијак открил врски меѓу италијанската мафија и словачката влада, вклучително и за советничка и наводна љубовница на Фицо. Наводниот налогодавач за убиството, бизнисменот Маријан Кочнер, исто така одржувал блиски врски со членови на владата и високи функционери во државниот апарат. Генерално, сликата на Словачка во тоа време беше - вистинска мафијашка држава. Без длабоки реформи По ерата на Фицо, во 2019 година за претседателка беше избрана адвокатката и антикорупционерка Зузана Чапутова, а следната година на власт дојде либерално-конзервативна реформска коалиција. Но, надежите на словачкото општество за длабоки и трајни промени на крајот не беа исполнети, реформската коалиција пропадна минатата година поради постојани спорови. Фицо се врати на власт по предвремените избори во септември 2023 година. Оттогаш, тој и неговата влада првенствено се занимаваат со политичко влијание врз судството, запирање на кривичните постапки за корупција и замолчување на независните медиуми.Роберт Фицо се врати на власт во септември 2023 годинаФотографија: Nadja Wohlleben/REUTERS Од социјалдемократ, Фицо пред многу години се трансформираше во десничарски националист. Тој сака да ја критикува Европската унија, либерализмот, „ЛГБТК идеологијата“ и наводните непријатели на „традиционалните вредности“. Застапува проруски и антиукраински позиции, за него сите противници се „предавници“, критичките новинари ги нарекува „хиени“, „идиоти“ или „антисловачки проститутки“. На овој начин и самиот Фицо даде одлучувачки придонес за климата што претседателката Чапутова во говорот во средата ја окарактеризира на овој начин: „Реториката полна со омраза на која сме сведоци води до акции полни со омраза“ и додаде: „Ве молам, да го запреме ова!“ Киднапирање на државата Дали овие зборови на Чапутова ќе наидат на „отворени учи“ е големо прашање. Во првите реакции по обидот за атентат врз Роберт Фицо, владините и партиските пријатели генерално ги обвинија опозициските партии и невладините новинари дека се луѓето кои духовно стојат зад злосторството. Тоа може да биде знак дека коалицијата и особено партијата СМЕР на Фицо го користат нападот како можност да преземат уште поригорозни мерки против критичарите. Еден од оние кои сега ги напаѓаат независните новинари е словачкиот министер за одбрана Роберт Калинак. Тој ги има сите причини да го прави тоа, бидејќи пред неколку години независните медиуми во Словачка ја разоткрија неговата наводна вмешаност во државно киднапирање. Словачкиот министер за одбрана Роберт Калинак Фотографија: picture alliance/dpa/CTK Стануваше збор за киднапирање на виетнамски бизнисмен од Берлин преку Братислава назад во Виетнам. Се вели дека Калинак како министер за внатрешни работи во јули 2017 година се погрижил Трин Ксуан Тан, кој претходно бил киднапиран од Берлин, да биде донесен во Виетнам со авион на словачката влада со лажни документи. Калинак е пријател на Виетнам долго време. Тој, меѓу другото, за време на посетата во 2017 година, иницираше заедничка соработка меѓу словачки и виетнамски компании во секторот за безбедност и вооружување. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиЈужноафриканска РепубликаПочнува рочиштето на МСП за постапките на Израел во РафахБернд Ригерт17.05.202417 мај 2024Меѓународниот суд на правдата по третпат го разгледува барањето на Јужноафриканската Република против акциите на Израел во Газа. За што се работи и зошто е надлежен судот во Хаг? https://p.dw.com/p/4fxtKМСП повторно расправа по тужба на Јужноафериканската Република против Израел во војната против ХамасФотографија: Remko de Waal/ANP/picture allianceРекламаШто побара Јужноафриканската Република против Израел пред МСП во Хаг? Јужноафриканската Република (ЈАР) го повикува Меѓународниот суд на правдата (МСП) да нареди „привремени мерки“ за да го принуди Израел да ја прекине воената операција против Хамас во Појасот Газа, да дозволи снабдување на Палестинците во Појасот Газа и да одговара за досегашните постапки. ЈАР го заснова своето обновено барање за привремени наредби од судот врз основа на влошената ситуација околу градот Рафах во Појасот Газа. Израел најверојатно започна копнена офанзива против Хамас во Рафах. Стотици илјади луѓе повторно се во бегство. Граничниот премин Рафах со Египет, кој е од суштинско значење за снабдување, е затворен.Пропалестинските активисти ги поддржуваат тужбите на ЈАР пред пред судот во Хаг (јануари, 2024 година)Фотографија: Patrick Post/AP Photo/picture alliance Како Израел реагира на ова барање? Израелските претставници во Судот во Хаг ќе истакнат дека воената акција во Рафах против терористите на Хамас, кои на 7 октомври 2023 година убија или киднапираа над 1.400 луѓе, главно израелски граѓани, е од суштинско значење. Ќе биде кажано дека во урбаните војни во густо населените градови е тешко да се избегнат цивилни жртви и дека борбите ќе престанат веднаш штом Хамас, кој е класифициран како терористичка организација од САД, ЕУ и други, се предаде или биде поразен. Затоа Израел негира дека е единствено одговорен за катастрофалната хуманитарна ситуација на цивилите и не прави доволно за нив. Граничниот премин Рафах, впрочем, како што се вели, го затворил Египет откако израелската војска ја окупираше палестинската страна. Египет го негира ова.Произраелски активисти демонстрираат за отфрлање на тужбата против Израел во Хаг (јануари, 2024 година)Фотографија: Patrick Post/AP Photo/picture alliance Што може да одлучи судот? Меѓународниот суд на правдата веќе двапати нареди „привремени мерки“ против Израел, во јануари и март 2024 година, на барање на Јужноафриканската Република. Во јануари, судиите одлучија дека Израел мора да направи сѐ што може за да обезбеди снабдување за палестинското население и да се избегнат цивилни жртви. Според палестинските податоци, досега се убиени 35.000 луѓе. Судот не го прифати барањето на Преторија да нареди прекин на огнот. Во март, Судот ги повтори и ги заостри своите наредби бидејќи, според Обединетите нации, состојбата на цивилното население во Газа се приближуваше до глад. Судот сега може дополнително да ги прошири своите наредби и, на пример, да бара израелските трупи да се повлечат од Рафах. Одлуката за јужноафриканската апликација се очекува за неколку недели. Кои се последиците од судските одлуки? Наредбите на МСП досега имаа мало влијание врз ситуацијата во Газа и Израел. Политичкиот притисок врз Израел се зголемува, но неговата влада не изгледа импресионирана од тој притисок. Така е и покрај фактот што одлуките на Меѓународниот суд на правдата се обврзувачки за земјите-членки на Обединетите нации, вклучително и Израел. Но, Судот нема средства, нема полиција за да ги спроведе своите пресуди. И во други случаи обвинетите ги игнорираат одлуките од Хаг. На Русија, на пример, ѝ беше наредено да ја запре инвазијата на Украина, но тоа остана, како што е познато - без последици.Одлуките на МСП досега имаа мало влијание врз ситуацијата во Газа и ИзраелФотографија: Peter Dejong/AP/dpa/picture alliance Дали ЈАР го тужеше Израел пред Меѓународниот суд на правдата за геноцид? Во декември минатата година, ЈАР го тужеше Израел за кршење на Конвенцијата на ОН за спречување на геноцид. Акциите на Израел во Појасот Газа во војната против Хамас, како што се вели, водат кон истребување на палестинското население. Израел негира дека ја прекршил Конвенцијата за геноцид затоа што, како што тврди, го користи своето право на самоодбрана. Судот се прогласи за надлежен и го прифати барањето на ЈАР. Врз основа на оваа главна постапка, ЈАР сега повторно бара „привремени мерки“ кои судот може да ги нареди со оглед на позадината на тужбата за геноцид. Искуството покажува дека главното прашање, односно прашањето дали Израел можеби врши геноцид, ќе се реши дури за неколку години, по опсежни рочишта и консултации. Колумбија и Турција сакаат да се приклучат на тужбата од Јужноафриканската Република. Зошто Судот во Хаг е надлежен? Меѓународниот суд на правдата (МСП) е тело на Обединетите нации. Секоја редовна членка на Обединетите нации е автоматски одговорна пред Судот. Во Хаг, само држави можат да тужат други држави за да ги решат споровите меѓу себе или за да се разјаснат прекршувања на Повелбата на ОН или другите конвенции на ОН. Самите држави се одговорни за извршување на пресудите. Судот нема на располагање полиција. Меѓународниот суд на правдата (МСП) не треба да се меша со Меѓународниот кривичен суд (МКС), пред кој физички лица можат да бидат кривично гонети за кршење на меѓународното право. Главниот обвинител веќе води истрага против раководството на Хамас и израелските политичари. Негово седиште е исто така Хаг. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик Бернд Ригерт Дописник од Брисел со фокус на луѓето, приказните и политиката на Европската УнијаКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаДУИ е против влада со „нелигитимни Албанци“Катерина Блажевска17.05.202417 мај 2024Влада со нелегитимни Албанци и влада без Албанци е еден ист концепт, бидејќи „Вреди“ не се претставници на Албанците, вели шефот на дипломатијата и функционер на ДУИ, Бујар Османи. https://p.dw.com/p/4fxrhБујар Османи, кој беше и претседателски кандидат на Европскиот фронт предводен од ДУИ вели дека дека при состав на владата не може да функционира моделот на „преферирани Албанци" Фотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаДУИ е во постојано заседание, емоциите кај албанскиот народ се веќе вжештени и ние повеќе се обидуваме да менаџираме и да контролираме, бидејќи има луѓе кои веќе чувствуваат дека нивниот глас е ништовен. Вака министерот за надворешни работи и функционер на ДУИ, Бујар Османи, ја опиша ситуацијата, откако по изборите победничката партија ВМРО-ДПМНЕ почна разговори за состав на идната влада со Колицијата Вреди. Османи порачува дека Европскиот фронт ја претставува мнозинската волја на Албанците, а не Вреди која освоила помалку гласови. „Кој е критериумот за дефинирање на релевантноста? Кој одредува што е малку а што многу, ако не малцинство и мнозинство?“, праша Османи во интервју на ТВ Канал 5. Пртитоа се послужи и со една споредба. „Влада со нелегитимни Албанци и влада без Албанци е еден ист концепт. Јас ви велам - Милошевиќ го правеше тоа во Косово. Рахман Морина го стави претседател на Косово, а Албанците велеа - кој ти е овој?", рече Османи. Коалицијата Вреди не ја претставува мнозинската волја на Албанците, бидејќи освоила помалку гласови на изборите од Европскиот фронт, порача Бујар ОсманиФотографија: Petr Stojanovski/DW Зошто се изборите, зошто е победата? Функционерот на ДУИ е дециден дека при состав на владата не може да функционира моделот на „преферирани Албанци" и останува цврсто на ставот дека Коалицијата Вреди не е легитимен претставник на Албанците. „Сите приватно може да бидеме Албанци, но во институциите нив ги претставуваат тие што ја претставуваат волјата на мнозинството. Ние имавме натпревар со Вреди, тежок натпревар, не беше лесен... И победивме. Чуму таа победа? Зошто луѓето воопшто излегоа на избори? Зошто Албанците одлучија меѓу Фронтот (Европскиот - н.з.) и Вреди, ако нивниот глас е ништовен? Оваа дебата е сериозна дебата. Оваа дебата нѐ враќа на основниот договор помеѓу двата народа. Рамковниот договор воведе механизими за заштита од мајоризација на немнозинските заедници. И ова веќе не е прашање на ДУИ. Ова ќе ги разгневи сите Албанци, заради тоа што тие ќе почнат да чувствуваат дека веќе нивниот глас не важи, дека е ништовен, и тоа ќе отвори многу теми а такви теми не ни се потребни бидејќи се наоѓаме пред други важни прашања“, рече Османи. Европскиот фронт освои околу 3 насто повеќе гласови од Вреди на македонските парламентарни избори на 8 мајФотографија: Wahlkommission Nordmazedonien Посочува дека мандатарот има обврска за претставување на втората по големина етничка заедница. „Мандатарот има обврска да го почитува основниот договор помеѓу македонскиот и албанскиот народ, дека заеднички ќе одлучуваме и заеднички ќе ја водиме оваа држава. Тој договор може да се поништи. Меѓутоа мислам дека државата го нема тој луксуз да отвори меѓетнички теми, затоа што тие теми имаат таков гравитет, што не остават простор за ниту една тема“, предупреди Османи. Изборна кражба Освен што ДУИ е во постојано заседание и се справува со вжештените емоции на поддржувачите, засега нема јасна слика дали, и како оваа партија ќе одговори на тековните активности за состав на идната влада со кои тие не се согласуваат, односно ги посочуваат како спротивни на духот и одредбите од Охридскиот договор. Според Османи, во моментов во ДУИ сѐ уште се концентрирани на изборната кражба во ДИК која се случувала пред очите на домашната и меѓународната јавност. Тој вели дека опонентите од Вреди обжалуваат таму каде што веќе победиле и тоа 2:1, за да направат пресврт каде што можат, како на пример во родното место на Билал Касами, Желино. Смета дека и СДСМ е инволвиран во вакви обиди, затоа што можеле да добијат уште еден пратеник во петтата изборна единица. ДУИ обвинува за изборна кражба во ДИК која се случува пред очите на домашната и меѓународната јавностФотографија: Petr Stojanovski/DW Ова не е прва реакција на Османи на оваа тема. Тој пред три дена во објава на Фејсбук информираше дека се сретнал со четири странски амбасадори, пред кои изразил загриженост за компромитирање на изборниот процес. „Се сретнав со амбасадорите на САД, Германија, Обединетото Кралство и Холандија. Изразив загриженост за компромитирање на изборниот процес со самоволните одлуки на Државната изборна комисија со цел да се украде изборната волја со правење политички инженеринг со одлуките за прегласување. Jа изразив и неопходноста од почитување на Охридскиот рамковен договор, Договорот од Преспа и европската иднина на земјата“, напиша Османи. Влада задолжена за организирање избори Неговата објава испровоцира реакција на поранешниот министер за надворешни работи, Антонијо Милошоски, кадар на ВМРО-ДПМНЕ. „Не е спорно што министерот во заминување Бујар Османи се жали пред дел од странските амбасадори за тоа дека ДУИ станала непожелен субјект на политичката сцена. Спорно е што министерот си ја кодоши сопствената држава и што тоа го прави во МНР, која како државна институција не е местото за вакви субјективни партиски поплаки. На партиските поплаки местото им во партиското седиште на ДУИ. Или можеби во седиштето на ОБСЕ, каде токму Бујар Османи до вчера ја убедуваше целата домашна и меѓународна јавност дека сите институции се комплетно спремни за организирање на ‘европски’ фер и демократски избори“, реагираше Милошоски.Поранешниот министер за надворешни работи, од редовите на ВМРО-ДПМНЕ, Антонијо Милошоски (архивска фотографија)Фотографија: MIA Османи вели дека не ја злоупотребува позицијата за политички цели и потсетува дека е министер во влада која е надлежна за организирање на изборите. „Оваа влада, е пред сѐ, влада за организирање избори. И надлежноста на оваа влада е да гарантира фер и демократски избори“, потенцира тој. Од 27 приговори што беа поднесени од партиите и коалиците, ДИК прифати седум - шест во петтата изборна единица и еден во шестата изборна единица. Против одлуката на Државната изборна комисија (ДИК) за одбивање на приговорите за парламентарните избори, Европскиот фронт поднесе седум тужби до Управниот суд, каде денеска ќе се одржат 7 јавни расправи токму по тие предмети. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиРусијаРусија и Украина: Интензивирање на војната со дроновиСН/агенции17.05.202417 мај 2024Русија веќе една недела засилено напаѓа на фронтот во североисточна Украина. Истовремено се интензивираат и меѓусебните напади со беспилотни летала. И Москва и Киев јавуваат за соборување на десетици дронови во ноќта.https://p.dw.com/p/4fxm1Соборување на руски дрон над украинскиот главен град КиевФотографија: Evgeniy Maloletka/AP PHoto/picture allianceРекламаМинистерството за одбрана на Русија соопшти дека повеќе од 100 украински беспилотни летала биле уништени или пресретнати синоќа за време на нападите на југозападната руска територија и на полуостровот Крим. Министерството соопшти дека армијата неутрализирала 51 воздушно беспилотно летало испратено на Крим, 44 над регионот Краснодар, шест над регионот Белгород и еден над регионот Курск. Во текот на ноќта, поморската противвоздушна одбрана и патролните бродови на Црноморската флота уништиле шест поморски беспилотни летала во водите на Црното Море. Руската армија редовно објавува дека ги одбила ноќните украински напади со дронови, но ретко се наведува толкава бројка, пренесува агенцијата Франс прес.Украински дрон од типот Посејдон Х10Фотографија: Efrem Lukatsky/AP/dpa/picture alliance Гувернерот на Белгородската област, која граничи со Украина, претходно денеска објави дека мајка и четиригодишно дете загинале при напад со беспилотно летало врз селото Октјабарски. Автомобил со четири лица бил мета на дрон, мајката починала на лице место, а детето им подлегнало на повредите во болница, изјави гувернерот Вјачеслав Гладков. Според него, цел на вториот дрон била бензинска станица во селото Бесоновка. Украина од своја страна објави дека во текот на ноќта соборила 20 руски беспилотни летала. Војската известува за напади во областите Харков, Полтава, Виниција, Одеса и Николаев. За време на нападот во Харков се случија четири експлозии, пишува градоначалникот Ихор Терехов. Според регионалниот гувернер на Харков, Олех Синјехубов, биле оштетени пет згради - вклучувајќи и административна зграда. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиШпанијаШпанија забрани закотвување на брод со оружје за Израел СН/агенции17.05.202417 мај 2024Шпанија е еден од најострите критичари во Европа на воените акции на Израел во Појасот Газа. Шефот на дипломатијата Албарес ја оправда одлуката да не се дозволи закотвување на брод што превезива оружје за Израел.https://p.dw.com/p/4fxfgПристаништето во шпанскиот град КартагенаФотографија: Javier Carrion/Europa Press/abaca/picture allianceРекламаШпанија не дозволи бродот кој превезува оружје за Израел да се закотви во југоисточното пристаниште Картагена, изјави министерот за надворешни работи Хозе Мануел Албарес. Албарес ја потврди информацијата дека бродот Мариан Даник превезувал оружје во Израел и дека побарал дозвола да се закотви во Картагена на 21 мај. Тој рече дека забраната за закотвувување на шпанските пристаништа е во согласност со политиката на Шпанија за забрана на извозот на свое оружје во Израел од почетокот на војната во Газа во октомври. „Одбивме да му дозволиме да се закотви и тоа ќе биде доследна политика со секој брод кој носи израелско оружје, а сака да се закотви во шпанските пристаништа“, рече Албарес. Неговото министерство систематски ќе одбива такви запирања поради „очигледна причина“, продолжи тој. „На Блискиот Исток не му треба повеќе оружје, му треба повеќе мир“, порача министерот. Шефот на шпанската дипломатија, Хозе Мануел АлбаресФотографија: Luka Dakskobler/ZUMA/IMAGO Бродот превезувал речиси 27 тони експлозивен материјал од Мадрас, Индија, објави Ел Паис. Компанијата која управува со бродот, не одговори веднаш на барањето за коментар. Извештајот доаѓа во време на спор меѓу владејачките социјалисти и нивните тврдо левичарски партнери околу дозволувањето транзит на бродови со оружје до израелските пристаништа. Шпанија, која ја прекина продажбата на оружје на Израел, е еден од најжестоките европски критичари на акциите на Израел во Појасот Газа. Шпанската влада, исто така, сака признавање на палестинска држава и се обидува да ги убеди другите европски земји да го сторат тоа. . КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиРусијаРокадите на Путин навестуваат долга војнаИвор МицковскиКолумна17.05.202417 мај 2024Војната го троши и оној што делува дека војната ја добива. Иако е вистина дека Украина е полууништена и е на работ на колапс, подеднакво е вистина дека Русија нема премногу причини за славење. Пишува Ивор Мицкоски.https://p.dw.com/p/4fxbZРекламаРускиот претседател Владимир Путин и доскорешниот министер за одбрана на Русија, Сергеј ШојгуФотографија: Alexander Zemlianichenko/AP Photo/picture alliance На почетокот на својот петти претседателски мандат Владимир Путин сакаше да испрати јасна порака на промени, нешто што многумина, што внатре - што надвор од Русија, од поодамна го очекуваа. Сигналот беше испратен неделава, кога Путин ја соопшти владината реконструкција која допре важни личности од врвот на магичниот круг на моќта на Царот. На 12 мај, Путин го отпушти рускиот министер за одбрана Сергеј Шојгу, еден од најблиските соработници на рускиот претседател и го замени со првиот заменик-премиер Андреј Белоусов, економист (65), кој претходно беше министер за економски развој и е познат како личност која доследно ги спроведува насоките на Путин и е негов економски советник од доверба. Во најновите ротации во врвот на Кремљ, најголемо внимание привлекува улогата на влијателниот Николај Патрушев. Пред да биде назначен за помошник на Путин, Патрушев беше разрешен од позицијата секретар на Советот за безбедност на Руската Федерација, а на негово место ќе дојде токму Сергеј Шојгу, но со важна разлика, што неговата функција во суштина ќе наликува на достинствено пензионирање. Во исто време пак, синот на Патрушев, Димитри Патрушев, ќе ја преземе испразнетата позиција на Белоусов. Русија нема премногу причини за славење Што го принуди Путин на оваа одлука и на ова ретко видено владино размрдување?! Како прво Путин сакаше да испрати сигнал до руските граѓани (па и до странците) за еден вид на „промена во чекорите“, со почетокот на неговиот нов мандат. Таа потреба ја искористи за да го одалечи Шојгу, чија фигура и позиција беше искомпромитирана во последните години. Во најголем дел поради корупциските скандали кои го допреа и него и неговиот ентураж, каде пред само некоја недела беше уапсен неговиот заменик Тимур Иванов, нешто што ја навести судбината и на надредениот Шојгу. Путин воедно ги чисти опашките од судирот и елиминацијата на екс-лидерот на Вагнер, Евгениј Пригожин, чиј бунт барем официјално беше насочен против Шојгу. Но, клучниот фактор за овие промени треба да го бараме во одвивањето на „специјалната воена операција“ која веќе се претвори во вистинска војна, дури и во терминологијата употребена од естаблишментот. Новиот руски министер за одбрана, Андреј БелоусовФотографија: Sergei Bobylev/TASS/dpa/picture alliance И токму на ова последново прашање треба да посветиме повеќе внимание. Војната го троши и оној што делува дека војната ја добива. Иако е вистина дека Украина е полууништена, со една петтина од територијата под окупација, комплетно зависна од западна помош и на работ од колапс, подеднакво е вистина дека Русија нема премногу причини за славење. Се разбира, Москва ги издржа западните санкции многу подобро од очекуваното, енергетски и прехранбено е независна, за разлика од голем број на санкционирачи или кои се претставуваат како такви. Па сепак и Москва мора да поведе сметка и да се соочи со реалноста. А реалноста е дека води тотална војна на повеќе фронтови, војна која има сериозни реперкусии врз внатрешната стабилност и консеквентно врз благосостојбата. Путин е свесен за границите на својата моќ. Не може да си дозволи тотална мобилизација, затоа што тоа би го прекршило општествениот договор не само со елитата, туку и со буржоазијата во Москва, Санкт Петерсбург и генерално со европска Русија. Односно, со оној дел од Русија којшто нешто вреди и којшто има некаква тежина. Тие луѓе не се заинтересирани цутот на нивната младина да испогине во Украина, ниту пак да ја подмират сметката за пост-воената реконструкција во Донбас. Најголемата загуба за Русија не се само загинатите војници на фронтот, туку и милионите млади и богати граѓани кои ја напуштија земјата и избегаа поради војната. Што од протест - што од интерес, што поради обете причини. Опремување за долга војна Од истите причини Путин не е во состојба и не може да си дозволи да си го потроши консензусот и поддршката за да ја преориентира целата руска економија во опсесивна корист на воениот сектор, една од причините поради кои колабираше и СССР. Особено не во услови кога зголемената воена потрошувачка е придружена со брутално расфрлање на средствата како последица на корупцијата и неефикасноста. Оттука, владината реконструкција треба да се интерпретира како нужна со цел да се пополнат дупките настанати од економското раководење на војната, како неопходна промена за поефикасно управување со долгата и скапа војна против Украина и последиците од ескалацијата на конфронтацијата на Москва со Западот. Преместувајќи човек кој надгледуваше цел блок економски министри во кабинетот на Министерството за одбрана, Путин го сигнализира приоритетот што и го дава на војната во Украина и ги зголемува напорите да го предизвика Западот, и покрај предизвиците со кои се соочува. Зошто мораше да биде сменет? Сергеј Шојгу, доскорешен руски министер за одбранаФотографија: Alexander Nemenov/AFP/Getty Images Со други зборови, Русија се опремува за долга војна. Борба која ќе биде и економска и социјална, а не само воена. Настрана Украина, Москва мора да ја следи и оствари целта за постигнување долго примирје преку кое би ги санкционирала своите освојувања и би си обезбедила остварување на своите стратешки цели: Украина надвор од НАТО и без американски ракети и воени бази на сопствена територија. Кремљ е свесен за проблемите Воениот судир со „колективниот Запад“ е осуден да потрае во времето и да се прошири низ просторот. Оттука, Путин мора да пронајде решение за структурните економски проблеми на Русија, кои во спротивно би можеле да ја загрозат стабилноста на империјата и на неговиот режим. Империја и режим кои се осудени заедно да преживеат или заедно да пропаднат, како што руската историја многупати ни потврдила. Економистот на местото на Шојгу со сигурност нема да ја владее и контролира војската, но носењето на чесен и трезвен технократ, на местото на пијан и корумпиран генерал, секако ќе ја подигне ефикасноста. Со војската стрикно ќе се бават и понатаму Герасимов и генералите од првите линии, каде поголемо влијание би можел да добие и Суровикин, кој се враќа од Африка. Професорот по економија ќе има задача да го стави во марш воено-индустрискиот апарат, срцето на воената економија, елиминирајќи ги хроничните неефикасности и корупцијата во редовите и ранговите на руската војска. Секако, во Русија Владата не владее, туку само ги следи директивите од Кремљ и нејзината улога е техничка, никогаш стратешка. Оваа последнава прерогатива му припаѓа на Путин и на неговиот тесен круг Силовики, на воените и цивилните тајни служби, кои не се покажаа најдобро во првиот дел од војната. Од тој аспект ќе биде интересно да се види каква парабола ќе има стариот и искусен Патрушев, клучниот човек кој се залагаше за нападот врз Украина. Како што ќе биде интересен и подемот на неговиот син, кој наводно го немал бруталниот талент на татко си, но од поодамна важи за еден од наследниците на Путин. Веројатно и затоа што во еден режим кој го владејат шпиони, најважниот критериум во проценките на луѓето е верноста кон шефот. Тоа што можеме да заклучиме од сите овие рокади е дека Кремљ е свесен за проблемите, дека се подготвува за долга војна, и дека отвора сосема нова фаза во сопствената војска и одбрана. Каде тоа ќе ја однесе Русија и светот, прерано е да се каже. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Ивор Мицковски Политички аналитичар и советник, колумнист и новинар.@nezenzabarКоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаГерманијаМинхен ја слави демократијатаСН/дв17.05.202417 мај 2024За неполна недела германскиот Устав ќе наполни 75 години. Во Минхен, по тој повод, веќе е во тек шарена тематска недела. Врвот е оваа аудио-видео инсталација на градското собрание. https://p.dw.com/p/4fxapФотографија: Peter Kneffel/dpa/picture allianceРекламаМузичарот и медиумски уметник Лукас Таидо ја трансформира фасадата на градското собрание во платно: главниот град на Баварија го слави 75-тиот роденден на германскиот Устав со видеа, графики, текстови и со музика. Кога уставот или Основниот закон, како што се нарекува во Германија, стапи на сила на 23 мај 1949 година, беше основана и Сојузна Република Германија. КоментарВаш коментар...

ПолитикаКосовоЗагрозено е членството на Косово во Советот на ЕвропаАнила Шука17.05.202417 мај 2024Додека Советот на Европа ја прославува својата 75-та годишница, членството на Косово останува неизвесно. Имено, клучни држави како Франција, Германија и Италија го кочат членството заради нерешениот спор со Србија.https://p.dw.com/p/4fv8hУлична сцена во центарот на Приштина, главниот град на Косово, кое прогласи независност во 2008 годинаФотографија: Vjosa Çerkini/DWРекламаПред еден месец приемот на Косово во Советот на Европа, најголемото меѓувладино европско тело за човекови права, се чинеше на дофат на рака. Импресивно мнозинство до 82 проценти на претставниците во Парламентарното собрание на Советот на Европа во Стразбур изгласаа прием на најмладата европска држава како 47-ма членка. Одлуката уследи по препорака на поранешната грчка министерка за надворешни работи, Дора Бакојани, која претходно ја испитуваше погодноста на Косово за членство. Но, и покрај јасното гласање, Косово сега не е на дневниот ред на годишниот Совет на министрите за надворешни работи. Клучните земји како Франција, Италија, Германија и т.н. „петорка“ особено кочат. Државите од петорката, меѓу кои се САД и Велика Британија, веќе долго посредуваат во спорот меѓу Србија и Косово. Причината поради која Косово за сега веројатно нема да стане членка на Советот на Европа е во контроверзната точка за т.н. дијалог за нормализација меѓу Србија и Косово. Тој дијалог своевремено го иницираше ЕУ и се води под нејзина закрила, но веќе подолго тука нема никаков напредок. Една од спорните точки е формирањето на Заедница на српски општини на Косово, која би ги претставувала сите Срби. Косовските власти се плашат дека таа би можела да стане еден вид држава во државата. Алудирајќи на Република Српска во Бих, на Косово се зборува за опасност од „боснизација“ на Косово, односно трајна парализа и поделба на земјата. Само мал чекор? Меѓутоа, Германија и другите држави од петорката очекуваат „опиплив напредок во создавање на заедници со српско мнозинство", се вели во одговорот од германската влада на прашање од ДВ. Конкретно, Косово би требало да го проследи соодветниот нацрт до Уставниот суд на земјата за да се испита неговата усогласеност со Уставот. „Недостига само мал чекор за Косово да го зголеми бројот на согласните за влез во Советот на Европа", рече портпаролот на владата во Берлин. Меѓутоа Косово го одбива таквиот чекор.Косовскиот премиер, Албин КуртиФотографија: Armend Nimani/AFP Премиерот Курти истакнува дека тоа не е услов за членство во Советот на Европа. Прашањето за заедницата на општини е дел од дијалогот за нормализација на односите со Србија, кој се одвива под покровителство на ЕУ и во таа рамка би требало да се преговара понатаму. Сè друго би го загрозило дијалогот, вели Курти за ДВ. Агресивна кампања на Србија Франк Швабе, шефот на германското претставништво во Советот на Европа, смета дека „е погрешно да се пробува сега на мала врата да се постигнат цели кои не се постигнале во преговорите меѓу Косово и Србија". Други експерти пак сметаат дека Заедницата на српски општини не може да се формира и затоа што со градоначалниците на тие општини се управува од Белград. "Не постои согласност на самите вклучени општини. Без тоа, создавањето на заедница на општините би било нелегитимно и во спротивност со Уставот на Косово и статутите на Советот на Европа", посочува Гералд Кнаус од Иницијативата за европска стабилност. Кнаус исто така нагласува дека таквото барање на државите од „Петката“ е успех на агресивната кампања на српскиот претседател Вучиќ, кој со години активно се обидува да го спречи членството на Косово во меѓународните организации.Гералд Кнаус, социолог, истражувач за миграција и претседател на Европската иницијатива за стабилност (ЕСИ)Фотографија: Dominik Butzmann/photothek/picture alliance Вучиќ пред тоа успеа да го спречи членството на Косово во Интерпол и Унеско. Оливер Ролофс, експерт за безбедност и поранешен координатор на Минхенската безбедносна конференција, исто така го критикува толку големото влијание на Србија на политиката на ЕУ спрема Косово, дотолку повеќе што Белград има посилни односи со Русија и Кина, отколку со самата ЕУ. „Агресивната политика на Србија, која ја поддржува Русија, доведува до ескалација на тензиите на Косово и во БиХ. ЕУ и САД до сега на ова одговараа помирливо, што ја влошува ситуацијата. ЕУ и допушта на Србија, кандидатка за членство, да ја влече за нос, наместо да повлече јасна црвена линија", анализира Ролофс. Слонот во собата Косово, покрај Белорусија и Русија, е единствената европска држава која не е членка на Советот на Европа, при што Русија исклучувањето до Советот го избегна со тоа што самата се повлече во 2022 година. За Косово членството во една од најстарите и најважните меѓународни организации во Европа би претставувало натамошен чекор кон зацврстување на својата позиција во меѓународната заедница. До денес Косово, кое во 2008 прогласи независност, официјално го признаа 116 земји, вклучително и 34 во Советот на Европа. Од друга страна ни пет земји од ЕУ не ја признаваат косовската независност. Франк Швабе смета дека членството би донело предности и за малцинствата во земјата, вклучително и Србите, кои како што појаснува тој во случај на нужда би можеле заради повреда на своите права да тужат пред Европскиот суд за човекови права, чии одлуки се обврзувачки за државите членки.Социологот Артан МухаџириФотографија: Privat На Косово премиерот Албин Курти го фалат заради неговиот остар став, но многу аналитичари сметаат дека би било подобро да има повеќе прагматичност. Сега е неизвесно дали поддршката во Парламентарното собрание на Советот на Европа за членство на Косово и следната година ќе биде толку силна, вели за ДВ Артан Мухаџири, политички аналитичар од Приштина. „Ригорозното одбивање на Курти би можело да има негативно влијание врз односите со ЕУ и земјите од петорката. А, парадоксот е дека проблемот со членство и натаму ќе биде слонот во собата. Константното избегнување на решавањето на проблемот само ќе донесе натамошни блокади“, оценува Мухаџири. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаМицкоски до Грција: Место закани - да гледаме во иднината ДТЗ16.05.202416 мај 2024Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ повика на добрососедски и пријателски односи со Грција и апелира да нема веќе закани, опструкции и враќање назад во минатото, туку двете страни да гледаат кон иднинатаhttps://p.dw.com/p/4fwpTМицкоски до Грција: Место закани - да гледаме во иднинатаФотографија: Petr Stojanovski/DWРеклама„Очекував честитка од јужниот сосед за убедливиот триумф, но за жал добивме политички мускули“, изјави во четвртокот (16.05) претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, по лавината реакции и критики изминатите денови по говорот на претседателката Гордана Сиљановска Давкова, која при давањето свечена изјава во Собранието избегна да го каже уставното име на земјата. Мицкоски смета дека заклетвата на новата претседателка била достоинствена. Тој повика на добрососедски и пријателски односи со Грција и апелира да нема веќе закани, опструкции и враќање назад во минатото, туку двете страни да гледаат кон иднината. Тој наскоро очекува средба со грчкиот премиер со кој би разговарал за економијата, туризмот и образованието. Мицкоски смета дека заклетвата на новата претседателка била достоинствена. Фотографија: Petr Stojanovski/DW „Ако е прекршен договорот има Меѓународен суд за правда“ „Ако некој очекува од ВМРО-ДПМНЕ да ги повтори грешките од минатото, бидете сигурни дека тоа нема да го направиме. Немаме намера на нивните политички мускули да одговориме со преименување на автопатите и аеродромите или да градиме споменици. Не очекувам односите меѓу двете држави да се темелат на политички мускули, очекувам да имаме одлични меѓусоседски односи. Ценам дека ВМРО-ДПМНЕ и тамошната влада предводена од Нова Демократија имаат свој став поврзан со Преспанскиот договор, бидејќи ниту на едните, ниту на другите ни се допаѓа тој договор“, рече Мицкоски. Тој вели дека ако Грција смета дека земјава го прекршила Преспанскиот договор, постои Меѓународен суд за правда. „Многу пати во минатото сме кажале дека тоа е реалност. Комуникацијата во македонските инститиуции останува согласно Уставот и законите, но мое основно човеково право е како ќе ја нарекувам мојата држава. И додека давам изјави или се обраќам, а очекувам тоа да биде начин на однесување и на Сиљановска, да се користат термините Македонија и придавката „македонски“, бидејќи на тој начин, според нашето толкување на Преспанскиот договор - нема негово прекршување“, рече Мицкоски и додаде: „Ја користам оваа прилика до нашите пријатели од Грција - да престанеме со закани, опструкции и враќање назад во минатото, да гледаме во иднината. Ова се документи кои се дел од правото. Ако тие мислат дека сме го прекршиле Преспанскиот договор, постои Меѓународен суд за правда, може да почнат процес, па таму ќе ги вкрстиме и едните и другите аргументи. Не би сакал до тоа да дојде. Повикувам на добрососедски и пријателски односи“, вели Мицкоски. Според него, важно е да се ратификува Протоколот за економската соработка меѓу двете држави. „Ги повикуваме грчките компании да инвестираат во Македонија, а и македонските во Грција. Повикувам на добрососедски и пријателски односи и да си помагаме“, додаде Мицкоски. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСеверна МакедонијаАХК: Пад на германските инвестиции во Северна Македонија ДТЗ16.05.202416 мај 2024Анкетата спроведена меѓу германските инвеститори покажува дека 69 проценти од компаниите повторно би инвестирале во земјата, додека 31% дале негативен одговор.https://p.dw.com/p/4fv0NПад на германските инвестиции во Северна Македонија, недостига стручна работна силаФотографија: Boris Georgievski/DWРекламаИма пад на германските инвестиции во Северна Македонија, но земјата и понатаму останува привлечна за германските инвеститори. Анкетата спроведена меѓу германските инвеститори и компании членки на Македонско- германското стопанско здружение (АХК) покажува дека 69 проценти од компаниите повторно би инвестирале во земјата, додека 31% дале негативен одговор. Бизнис климата е добра, но... Германските компании во Северна Македонија ја оценуваат бизнис климата како добра или многу добра, но има тренд на намалување на планираните инвестиции. Една од причините е недостигот на стручни кадри. Околу 37 проценти од инвеститорите имаат намера да ги намалат планираните инвестиции, 33% да останат на исто ниво, а 30% да ги зголемат инвестициите, вели Антје Ванделт, директорка на АХК Северна Македонија, надлежна и за Албанија и Косово. Еден од одлучувачките фактори е се поголемиотнедостиг на стручни кадри. Дури 70 проценти од германските компании во земјата сметаат дека еден од најголемите ризици е недостигот на стручни кадри. Тоа се одразува врз тековното производство и на намалување на планираните инвестиции. Според резултатите од анкетата, 57% од инвеститорите сметаат дека и трошоците на работењето се еден од факторите за ризик, а за 47% влијание има и полиитчко - економската ситуација. „Но, во секој случај компаниите не седат со скрстени раце, туку на вработените се обидуваат да им обезбедат атрактивни услови за работа, и на тој начин да дојдат и до нови вработени“, велат од АХК во Северна Македонија. Корупцијата е еден од проблемите со кои се соочува земјата. Иако германските инвеститори досега немале добиено директна понуда да дадат мито, тие се соочуваат со други проблеми кои им го отежнуваат работењето - како пролонгирање на процесот на вадење работни дозволи за странци или други дозволи што им се потребни на компаниите. Желбите на германските инвеститори Германските инвеститори во земјава бараат продолжување на дијалогот со надлежните институции во земјава, консултации пред да се донесат законски измени кои би влијаеле врз нивното работење, зголемување на ефикасноста на администрацијата и завршување на инфраструктурните проекти. „Иако е рано за Нова Година, ние би сакале да ги доставиме нашите новогодишни желби до новата Влада, а тоа се продолжување на отворениот дијалог, консултации со економските тела како коморите и економските здруженија пред да се носат законски измени кои би се одразиле врз работењето на компаниите, зголемување на ефикасноста во делот на административните процеси, како што се издавањето на дозволи за престој, како и продолжување и завршување на веќе започнатите инфраструктурни проекти“, вели Ванделт. Северна Африка станува се поатрактивна за инвеститорите Во Северна Македонија има повеќе од 200 германски компании кои вработуваат над 20 илјади вработени. Во текот на 2023 година има и нови германски инвеститори, но и голем дел од компаниите реинвестирале во државата. Размената меѓу Северна Македонија и Германија во 2023 година била 5,1 милијарди евра. Иако регионот е се уште привлечен за германските инвеститори, факт е дека Северна Африка станува се поатрактивна дестинација за нив. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГрцијаВо име на „Македонија“: повторно распламтен стариот спорЈанис Пападимитриу16.05.202416 мај 2024При полагањето на заклетвата, новоизбраната претседателка на Северна Македонија го употреби историското име „Македонија“ – и со тоа го распламти стариот спор на Балканот. За реакциите во Грција, Јанис Пападимитриу. https://p.dw.com/p/4fulNПред положувањето на претседателската заклетва, Гордана Сиљановска-Давкова имаше обраќање пред македонското СобраниеФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаСпор околу името „Македонија“? Не е тоа ништо ново. Спорот настана уште во 1990-тите кога државата по распадот на СФР Југославија стана независна „Република Македонија“. Тоа предизвика бран негодувања во соседна Грција. Се работеше за националните чувства, а можеби и за нешто многу повеќе од тоа. Името „Македонија“ би можел да резултира со територијални претензии на словенскиот сосед спрема покраината Македонија во северна Грција, барем така гласеше тогаш образложението на грчката страна. Се водеа долги преговори со посредство на ООН. Се разговараше за конструкции на име како „Република Нова Македонија“ или „Горна Македонија“. Пред шест години, тогашниот левичарски премиер Алексис Ципрас во Атина и неговиот социјалдемократски колега Зоран Заев во Скопје конечно успеаа да се договорат – северниот сосед на Грција од тогаш се вика „Северна Македонија“. Договорот е потпишан на Преспанското езеро, на тромеѓето Албанија, Северна Македонија и Грција. Нешто подоцна, преименуваната балканска држава можеше да стане членка на НАТО. Но, и натаму мора да чека за влез во ЕУ.Поранешниот премиер на Грција Алексис Ципрас (лево) и неговиот тогашен македонски колега Зоран Заев во јуни 2018 година на Преспанското ЕзероФотографија: Maja Zlatevska/AFP/Getty Images „Знак на опортунизам“ Кога во неделата на 12 мај, 2024 година ја положи заклетвата, новата претседателка на Северна Македонија, Гордана Сиљановска-Давкова едноставно го изостави префиксот „Северна“. „Изјавувам дека должноста претседателка на Македонија ќе ја извршувам вредно и одговорно, ќе го почитувам уставот и законите и ќе го штитам суверенитетот, територијалниот интегритет и независноста на Македонија“, рече политичарката на националистичката партија ВМРО-ДПМНЕ. Грчката амбасадорка потоа во знак на протест го напушти Собранието. Во Атина конзервативниот премиер Кирјакос Мицотакис зборуваше за „незаконски и неприфатлив процес“ кој „претставува кршење наПреспанскиот договор“. Тој се закани дека ќе го блокира приемот на Северна Македонија во ЕУ. Земјата е кандидат за членство од 2005 година. Не се плашат само Грците дека мандаторот за состав на нова влада на Северна Македонија и претседател на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, исто така ќе сака да го разниша Преспанскиот договор – тој и новата претседателка за. Време на предизборната кампања повеќе пати најавуваа дека сакаат да го користат историското име „Македонија“.Претседателот на национално-конзервативната ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, ја слави изборната победа на неговата партија на 8 мај 2024 годинаФотографија: Petr Stojanovski/DW И во Брисел исто така се загрижени и стравуваат од нови тензии во регионот. Јоргос Когопулос, професот по меѓународни односи на Универзитетот во Тракија и член на ЕЛИАМЕП, сепак не е толку загрижен. Тој за ДВ оценува дека настапот на новата претседателка очигледно е знак на опортунизам. „Политичарите сакаат да им се додворуваат на гласачите и за жал често се потпираат на картата на национализмот“, истакнува грчкиот аналитичар. Тој не верува дека Северна Македонија ќе дозволи спорот да ескалира. Исто така вели дека е малку веројатно грчката страна да го користи најновиот инцидент како прилика за раскинување на Преспанскиот договор затоа што „договорот е сржта на билатералните односи“, објаснува политикологот. Нов спор во Атина Случувањата во Северна Македонија предизвикуваат внатрешни спорови во Грција. Лидерот на левичарската опозициска партија Сириза, Стефанос Каселакис, наведува дека конзервативниот премиер Мицотакис го опоменува северниот сосед да го почитува Преспанскиот договор, иако и тој самиот како лидер на опозицијата во 2018 година го критикуваше и гласаше против него во парламентот. Со доза на иронија Каселакис на Х коментира дека „очигледно Преспанскиот договор сепак не бил предавство....“Грчкиот премиер Киријакос Мицотакис (лево) и опозицискиот лидер Стефанос КаселакисФотографија: Giorgos Kontarinis/Eurokinissi/ANE/picture alliance Мицотакис се обидува да го сврти аргументот на левата опозиција и тврди дека инцидентот во соседната држава покажал колку неговите критики тогаш биле оправдани. Меѓутоа, тешко дека тој веднаш ќе го заостри тонот спрема Скопје. Според информациите на весникот „Катимерини“, Мицотакис за сега сака да почека и да види кој курс ќе го заземе новата влада во Северна Македонија. Истовремено, неговата влада не брза со потполната примена на Преспанскиот договор. Три анекси кои пред сè се однесуваат на измените по прашање на споменици и учебници, и натаму не се ратификувани во грчкиот парламент. Политикологот Когопулос верува дека одложувањето има врска со политичките ограничувања во Атина. „Владеачките конзервативци веќе не можат да го поништат Преспанскиот договор, но барем можат да им тврдат на своите гласачи дека не работат во потполност на неговото исполнување “, посочува аналитичарот. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаМицотакис: Нема да ги ратификуваме меморандумите ДТЗ16.05.202416 мај 2024Отстапувањето од Договорот од Преспа ќе има последици врз европскиот пат на Северна Македонија и во билатералните односи со Грција, порача Кирјакос Мицотакисhttps://p.dw.com/p/4fufeКирјакос МицотакисФотографија: Aris Messinis/AFP/Getty ImagesРекламаОтстапувањето од Договорот од Преспа ќе има последици врз европскиот пат на Северна Македонија и во билатералните односи со Грција. Ова е пораката на грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис, кој вели дека грчкиот парламент нема да ги ратификува трите меморандуми за соработка сè додека не постои целосно усогласување со одредбите од Договорот од Преспа. Мицотакис во интервју за телевизијата Скај вели дека ратификацијата на Договорот ги обврзува двете држави во иднина да го спроведат. Последици од отстапувањето од договорот „Во однос на тоа што ќе правиме, со јасна изјава ја предупредив и новата влада на Скопје дека кое било отстапување од договорот, сигурно е дека ќе има сериозни последициво нашите односи со Северна Македонија, но и на патот на Северна Македонија кон Европа. За одредницата ‘македонски’, ова за жал е гарантирано во Договорот од Преспа и ова беше нашето големо несогласување“, рече Мицотакис. Опозициската Сириза ги достави во парламентот трите меморандуми за соработка, коишто веќе неколку години чекаат на ратификација. Станува збор за меморандуми што се однесуваат на европската перспектива на Северна Македонија, на економската соработка меѓу двете земји и воздушниот надзор. Пораката од Грција е дека отстапувањето од Договорот од Преспа ќе има последици врз европскиот пат на Северна МакедонијаФотографија: picture-alliance/AP Photo/Giannakouris Почитување на договорот - па ратификација „Ние нема да ги ратификуваме меморандумите сè додека не сме апсолутно убедени дека другата страна е усогласена со сите одредби на Договорот од Преспа“, порача Мицотакис. Претходно и министерот за надворешни работи на Грција, Јоргос Герапетритис, во интервју за грчката телевизија Мега, истакна дека ратификацијата на меморандумите во парламентот ќе се случи кога Грција ќе оцени дека има целосно почитување на Договорот од Преспа. „За мене неразбирлив е ставот на опозицијата,бидејќи во овој конкретен момент ќе достават предлог-закон за ратификација на меморандумите, кога е очигледно дека од другата страна нема расположение за усогласување“, порача грчкиот министер за надворешни работи. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСоединети Американски ДржавиИзбори во САД: Бајден и Трамп договорија ТВ-дуелиСН/агенции16.05.202416 мај 2024Порано од вообичаено и самоиницијативно - американскиот претседател Бајден и противкандидатот Трамп се согласија на два ТВ-дуели пред изборите во ноември. Тие ја имаа првата мала размена на удари без телевизиски камери.https://p.dw.com/p/4fuR3Ќе ги одмерат силите на два ТВ-дуели пред претседателските избори во ноември: Џо Бајден и Доналд ТрампФотографија: Alex Brandon/Andrew Harnik/AP/dpaРекламаНиту еден од нив сè уште не е официјално именуван за претседателски кандидат на сопствената партија - но актуелниот американски претседател Џо Бајден и неговиот републикански противкандидат Доналд Трамп веќе се договорија за два датума за „одмерување на силите“ во ТВ-дуели. За точно шест недели - на 27 јуни - ќе се одржи првиот ТВ-дуел пред телевизиските камери на Си-Ен-Ен. Според телевизијата, дебатата ќе се одржи во градот Атланта во сојузната држава Џорџија. Вториот ТВ-дуел е закажан за 10 септември и ќе се емитува на телевизијата Еј-Би-Си. По неа остануваат уште речиси два месеци до датумот за претседателските избори во САД на 5-ти ноември. Брзиот договор за распоредот на ТВ-дуелите уследи по најавата на Бајден дека нема да учествува на есенските претседателски дебати кои ги спонзорира една непартиска комисија која ги организира ваквите дебати повеќе од три децении.Доналд Трамп и Џо Бајден на претседателската дебата на 22 октомври 2020 годинаФотографија: Chip Somodevilla/AP Photo/picture-alliance Мала размена на удари без телевизиски камери Наместо тоа, кампањата на Бајден предложи медиумите директно да организираат ТВ-дуели со демократскиот и републиканскиот кандидат. Трамп во објава на својата социјална мрежа Трут Соушал рече дека е „подготвен да се вклучи во дебата“ со Бајден. Неколку часа подоцна, Бајден рече дека ја прифатил поканата на Си-Ен-Ен. „Сега е ред на тебе, Доналд“, додаде тој. Трамп преку неговата социјална мрежа Трут Соушал одговори дека ќе дојде и напиша: „Ајде да се подготвиме за џумбус!!!“. И набргу потоа, и двајцата се согласија на втора дебата на Еј-Би-Си. „Трамп вели дека сам ќе си организира превоз“, напиша Бајден на X. „Јас ќе го земам мојот авион. Планирам да го задржам уште четири години.“ . КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПретседател под санкции? Не. Сиљановска под санкции? Да. Арсим ЗеколиКолумна16.05.202416 мај 2024Колку е извесно и реално новиот претседател, Гордана Сиљановска Давкова поради непочитување на Преспанскиот договор да потпадне под санкции на САД? Пишува Арсим Зеколиhttps://p.dw.com/p/4fuAjРекламаПретседателката Гордана Сиљановска Давкова при положувањето заклетва во СобраниетоФотографија: Petr Stojanovski/DWРазбирливи се посттрауматските поплаки на изборните губитници. Но фактите се неумоливи. ВМРО-ДПМНЕ извојува чиста победа. Гордана Сиљановска-Давкова извојува чиста победа. Соочувањето со реалноста е терапевтски нужно и корисно, за разлика од плачењето од кое нема фајде. Изборните резултантни математики се чисти и неоспорни. Но, сега почнува политичката хемија. Во која пресметките се драматично поинакви. На ВМРО-ДПМНЕ треба да им се даде шанса. Подобро да се даде доброволно, бидејќи ионака никој не може да ја оспори, камо ли одземе. Тоа дека однапред се знае кон што ќе води нивното владеење е причина повеќе да им се даде шанса самите да ни ги докажат сомнежите. Можеби ќе не изненадат со добро! Попрво ќе не потврдат со веќе видени сценарија на најгласни во критика и најплачливи во пораз. Во секој случај, се изборија за шанса и треба да се почитува. На Гордана Сиљановска Давкова не треба да и се даде шанса. Бидејќи не заслужува. Нејзината единствена, секако непосакувана функција е она на бивање на државен (се надевам не и национален) Дориан Греј приказ на состојбата на изморениот, апатичниот, истоштениот, остарен и безволен дух на општеството и особено на оној сегмент кој се идентификува со нејзината инаетџиска, но секако не пркосна „борбеност”. Потрошен материјал Но, колку е извесно и реално новиот претседател, поточно Сиљановска поради непочитување на Преспанскиот договор да потпадне под санкции на САД? Доколку гледаме низ призмата на извесност, тоа е крајно тешко да се случи. САД, а уште повеќе ЕУ, не се наклонети кон преземање такви радикални чекори кон шефови на држави, токму поради непријатноста на преседанот кој може да им создаде сопствени главоболки. Примерот со Нарендра Моди, санкциониран пред и десанкциониран откако стана премиер на Индија е илустрација на таквиот пристап. Претседателката ќе мора да направи далеку посериозни бељи и глупости за да ја доживее судбината на Милорад Додик. Од друга страна, реалноста на црно-листењето на Сиљановска треба да се гледа низ очилата на дипломатите и начинот на кој тие ги интерпретираат настаните. За нив, реакциите во одбрана на Сиљановска беа далеку посодржајни и индикативни отколку нејзиното позерско инаетење без пркос. Имено, реакциите во релативизација или ре-интерпретација на кажаното (и со месеци најавуваното) од дипломатите ќе биде прочитано дека сепак зад сиот тој инает и галамџиски чалам, шверцуван како пркос и храброст, сепак се крие една длабоко плашлива и лесно застрашлива гарнитура во Белата Палата. Како второ, хаотичноста и паниката во „одбраната” на Сиљановска ја стави на увид реалноста дека фамата за „стратегиите на ВМРО” се огромен меур со масивна количина вчмаен воздух. Затоа, Сиљановска ќе биде третирана од странците по истите параметри поради која и е именувана. Како потрошен материјал. Како церемонијал мајстор. Како громоборан. Како Милош Земан во сукња. Но и како идеално конструирана можност странците да ја искористат на ист начин како Додик виз-а-ви Вучиќ или пак Мендух виз-а-ви Арбен Џафери, како изговорна демонстрација на казна без наштетување на реал-политичкиот гравитас во взаемните односи. И затоа можноста да заврши на црна листа е сосема реална, зависно од моментот и взаемниот компромисен интерес на Мицкоски и дипломатите. Следејќи ја дефанзивата демонстрирана во случајот Сиљана Македонска, предизвикот пред Христијан Мицкоски во првите шест месеци нема да биде „пркосот” кон соседите, туку пронаоѓањето на наратив и аргументот „предавството” да го претстави како компромис во кој Македонија доби нешто плус за да – внимаваjте – „македонскиот народ не се чувствува понижен”. Со други зборови, прашањето е до емоционалната интерпретација, а не врз рационални просудувања. Мицкоски всушност цели кон оттргнување на прашањето на Договорот од меѓународниот стандард на држава со држава преговори, и ја врати марксистичката теза на Зоран Заев и Бојко Борисов за договори помеѓу народите. Проблемот е во тоа што, прашањето на Договорот е веќе интернационализирано надвор и прашање на составните делови на „народот” внатре во Северна Македонија. Принципи и стратегии Ама зошто умот веднаш ви летна кон Албанците?! Па не сме само ние, па не сме само Албанци, ви се молам. Комплексноста на испорачувањето на согласност од оваа страна на двата „народи” попрво е дефинирана од привидот отколку од реалноста. На овие избори се докажа тоа што се најавуваше, дека Самоопределување не може да има успех во Северна Македонија, бидејќи тука никој не може да одлучува сам. Но постизборно, на ред е ДПМНЕ да разбере дека национално единство е невозможно поради дијаметрално спротивните интерпретации на смислата на единство (добро, освен во случај кон клетите Албанци). И уште побитно, кој ќе биде нотарот на тој Договор? Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан МицкоскиФотографија: Petr Stojanovski/DW За да разбереме кон каде ќе тече владеењето на Мицкоски, треба да се навратиме на изворот. Пред две и кусур години, еден познат патријарх на политичката сцена на враќање од Охрид кон Скопје се решил да го посети некогашниот омилен му Командант, таму некаде во планинските станови околу Кичево. Посетата не била куртоазна, туку како повод за совет од Командантот и препорака за некој асален Албанец, доволно популарен, за да се вклучи во некоја нова партиска структура која ќе биде СДСМ, ама нема да личи на СДСМ. Се разбира, патријархот прво ги спомнал старите, ислужени, излитени Албанци од ергелата на 90-тите, нешто академици, нешто сенилни министри. На што добил одговор дека со таквите нема да наполни ни автобус Албанци. Командантот дал препорака за некои други имиња, познати на Патријархот, но со забелешка: „ако успееш да ги убедиш”. Патријархот не успеа да ги убеди. Интересна е затоа улогата на Арбен Таравари. Сметан де за националист, де за граѓанист. Доволно Албанец за да биде од шинелот на Мендух и премногу неалбанец вон шинелот на Тачи. Неговите ставови? Зависно за која телевизија зборува. Неговата чесност? Зависи каде ќе го најдете, во Гостивар или Тафталиџе. Способен политички играч? Зависно од прстите кои ги влечат конците. Но скраја сите фами, Таравари е всушност само едно. Албански играч на македонската олигархија. Со мизерен ефект во првичната мисија на разбивање на ДУИ и присвојување на албанскиот глас. Дали ќе биде поуспешен во втората мисија? Онаа на „спијач” во владата на Мицкоски и човек од доверба на олигархијата преку Максим Димитриевски. Особено во часот на раскрсницата помеѓу идентитетот на нацијата и интересот на олигархијата, и враќањето во нормалата на судир помеѓу власта и Владата. Онака како што еден „Албанец” беше судијата во расчистувањето на односите помеѓу Црногорците и Србите во Црна Гора. Кој со кого преговара? Затоа, гледајќи ја сликата на преговорите помеѓу ВМРО и ВЛЕН, тешко е да се согледа кој со кого преговара. Номинално, од една страна се Албанците (губитници), од друга страна Македонците (победници?). Но има и поинакви читања на составот. Детерминиран од ликови кои однапред ја обесмислуваат секоја заложба и изјава на Мицкоски за борба против корупцијата и криминалот. Надодадено со ликови кои имаат не сосема јасно дефиниран однос кон идентитетските прашања на Македонците. И на крај, со претставник на олигархијата со однапред обезбеден death switch за Владата доколку „решението на спорот” подразбере разбивање на монополот на олигарсите. Затоа, можеби најупатното за Мицкоски би било да се пикне во некој гепек, отпатува до Приштина, и во најголема дискреција го запраша и замоли Албин Курти „кому од оние на масата отспротива може да му се верува”. Одговорот кој ќе го добие, ќе биде гарантирано шокантен. Базирано врз горко искуство. Една асална, а не умислена влада во надоаѓање, сопствените следни чекори би ги координирала не со ликови, туку со принципи и стратегии. Нејсе, такво нешто не може да се очекува од „искусната легалистка и борец” Сиљановска. Но затоа, некој можеби ќе биде трпелив доволно за пост-фестум и надежно не предоцна да го потсети Мицкоски за улогата на Членот 4 и Членот 5 од НАТО договорот во контекст на меѓусоседските односи. Секако, околу Мицкоски има доволно Ковачкиња кои ќе го убедуваат дека тоа НАТО-мато и онака ќе падне со Трамп. Поради што, упатно е да се потсети на Договорот за директно Стратешко билатерално партнерство на САД и Северна Македонија, како правна полит-безбедносна круна на пристапот на САД кон Македонија уште од времето на Мис Стоун. Доколку ни тоа не му врши работа во убедување, последната линија на разум е да се распраша наоколу за анализите на Вест Поинт околу односите во регионот, стратегиите и коридорите низ кои Русија сака да обезбеди забивање клин во јужното крило на НАТО и фатална де-американизација на Македонија. Мицкоски е секако доволно препотентен, таа стара болка на етно-македонската политика која ја прави предвидлива и ранлива, за да одолеее и да не ја повторни истата матрица на Заев во вербално свирење патриотски гитари и шверцување сомнителни ликови. За Заев тоа беа Рашковски, за Шеќеринска одредени вуковарски полковници. За Мицкоски тоа секако ќе бидат Ковачки, Чулев и слични. И тоа е однапред очекувано и вкалкулирано од факторите без кои ниту тој, ниту ние, ниту американските интереси – не можат да се чувствуваат безбедни. А тогаш, и во ВМРО ќе се најде некој „Шилегов изговор” за напуштање на Владата. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Арсим Зеколи Дипломат, историчар на уметност, преведувачКоментарВаш коментарРеклама...

КриминалСловачкаАтентат врз Фицо: шок со предисторија БЈ | АРД16.05.202416 мај 2024Словачкиот премиер Роберт Фицо е тешко ранет во атентат. По итната операција, се вели, дека е повторно при свест и во стабилна состојба. Експерти оценуваа дека инцидентот е трагична ескалација на случувањата во земјата.https://p.dw.com/p/4fuEaРанетиот словачки премиер Роберт Фицо беше префрлен со хеликоптер во болницата во Банска Бистрица, каде што според надлежните успешно се опоравува.Фотографија: Jan Kroslak/TASR via AP/picture allianceРекламаВидео клипот од осомничениот напаѓач само неколку часа по атентатот врз словачкиот премиер Роберт Фицо, се најде во медиумите. Не бил согласен со политиката на владата, вели тивок глас. Зошто се напаѓа јавниот радиодифузен сервис, прашува понатаму. Според словачките медиуми, се работи за протечена снимка во која полицијата сослушува еден наводно 71-годишен аматерски писател и поранешен соработник на приватна фирма за обезбедување од западот на земјата.Атентаторот беше уапсен на лице местоФотографија: Radovan Stoklasa/AP Photo/picture alliance Владата зборува за политички мотивирано дело „Нема сомнеж дека атентатот има политичка заднина", вели министерот за одбрана Роберт Калинак, кој е човек од доверба на Фицо. „Доживеавме навистина трагичен ден, на кој премиерот на Словачка се бори за живот”, рече тој. Според министерот за внатрешни работи, Матуш Сутај Есток, сторителот пукал пет пати во Фицо, еден од нив го погодил во стомакот. Полицијата презема заострени мерки за безбедност на политичарите, но и за новинарите. „Се обраќам на јавноста, на сите новинари, на сите политичари: да престанеме да шириме омраза насочена против едниот или другиот политички блок", апелираше министерот. Сите протести и јавни настани се откажани Фицо, кој е пријателски настроен кон Русија, е на власт од минатиот октомври и тоа веќе по четврти пат, со умерен лев и помал десно-националистички коалициски партнер.Словачкиот премиер Роберт Фицо пристигнува на седницата на владата во градот Хандлова, по која беше извршен атентатот врз негоФотографија: Radovan Stoklasa/TASR/AP Photo/picture alliance Либералната про-европска опозиција од тогаш смета дека е загрозена правната држава и слободата на медиумите. Таа редовно организира анти-владини протести. На денот на атентатот сакаше да демонстрира против планираното укинување на јавниот радиодифузен сервис. Но, повеќето партии сега ги откажаа протестите и настаните во пресрет на европските избори во Словачка. Не се сите на линија на помирување Претседателката во заминување, либерално ориентираната Зузана Чапутова, која и самата многу пати била предмет на вербални напади од Фицо, го осуди атентатот, исто како и политичарите од опозицијата. Тие повикаа на помирување. Дел од таборот на Фицо пак, како потпретседателот на неговата партија, Лубош Блаха, ја заострува реториката. „Најостро го осудувам денешниот настан, но истовремено искажувам длабока одвратност за тоа што либералните медиуми направија во изминатите години, исто и политичката опозиција. Ширеа омраза против Фицо. Тие му ја врзаа јамката околу вратот”, рече Блаха.Претседателката на Словачка во заминување, Зузана Чапутова остро го осуди атентатотФотографија: Vit Simanek/CTK/IMAGO Словачкото општество екстремно поларизирано Атентатот врз Роберт Фицо, е првиот врз еден политичар во историјата на Словачка. Политикологот Мирослав Радек зборува за колективен шок и вели дека тој „има предисторија. Потсетувам на 2018 година и убиството на новинарот Јан Куцијак и неговата вереница". Радек потсетува и на "омразата од некои политичари насочена кон новинари, како и на двојното убиство пред квир бар во Братислава во 2022 година. Сето тоа се последици на тензичното расположение. Нашето општество е поларизирано како никогаш досега”, заклучува политикологот. КоментарВаш коментарРеклама...

КриминалСеверна МакедонијаЕкстрадицијата заврши, почнува истрагата за ПалевскиКатерина Блажевска16.05.202416 мај 2024Со оглед на сложената и обемна постапка за екстрадиција, во која се вклучени повеќе институции во Турција, таа сепак заврши во краток рок. https://p.dw.com/p/4fuCCЉупчо Палевски Палчо - првосомничен за убиство на 14-годишната Вања Ѓорчевска од Скопје и на 74- годишниот Панче ЖежовскиФотографија: DWРекламаПо пет месеци заврши процесот на екстрадиција на Љупчо Палевски Палчо - првосомничен за убиство на 14-годишната Вања Ѓорчевска од Скопје и на 74- годишниот Панче Жежовски од Велес. Тие беа пријавени за исчезнати на 24-ти и 27-ми ноември минатата година, а нивните мртви тела беа пронајдени на 3-ти декември, на различни локации во близина на Скопје и Велес. Предистрагата утврди дека и двајцата биле грабнати, врзани и потоа застрелани. Палевски во Скопје вчеравечер беше транспортиран со редовна авионска линија Истанбул-Скопје. Во синоќешната дождлива ноќ, тв-камерите го снимија на задното седиште меѓу две лица во едно од цивилните возила со кои беше донесен од Меѓународниот аеродром Скопје до затворот Скопје, а во придружба на уште три возила, исто така без полициски ознаки.Убиство кое ја шокираше и потресе македонската јавност: соученици и граѓани на Скопје и оддаваат почит на 14-годишната Вања ЃорчевскаФотографија: Petr Stojanovski/DW „Правдата ќе ве стигне, каде и да сте!" „Полициски службеници од Секторот за меѓународна полициска соработка на МВР во соработка со турската полиција на 15.5.2024 година го завршија процесот на екстрадиција од Република Турција на Љупчо Палевски (59) од Скопје, за кого беше распишана меѓународна потерница за истрага за кривични дела „грабнување" и „убиство“ по издадена наредба 3 од Основното јавно обвинителство Скопје. Лицето е пренесено во КПУ Затвор – Скопје“, соопшти синоќа МВР. Министерството за правда и министерот Кренар Лога преку соопштение изразија голема благодарност до турските власти, особено до министерот за правда на Република Турција, Јилмаз Тунч, за нивната брза реакција и преземањето на сите мерки за екстрадиција на Љупчо Палевски. „Целата постапка се спроведе во релативно краток период за неполни пет месеци. Ова е добар знак за општеството и порака дека правдата ќе ве стигне, каде и да сте!“, се наведува во соопштението од Министерство за правда. Министерот за правда Кренар Лога изрази голема благодарност до турските власти, за нивната брза реакција и преземањето на сите мерки за екстрадиција на Љупчо Палевски.Фотографија: Ministry of Justice North Macedonia На 7-ми декември 2023 година, министерот за правда, Кренар Лога го потпиша барањето за екстрадиција на Палевски од Турција, a на 30-ти април турското Министерството за правда соопшти дека Турција ја одобрила екстрадиција на Палевски. Со оглед на сложената и обемна постапка за екстрадиција, во која се вклучени повеќе институции во Турција, таа сепак заврши во краток рок. Од Србија кон Турција По убиствата на Ѓорчевска и Жежовски, и по меѓународната потерница што ја распишаа македонските власти, првоосомничениот Палевски на 5-ти декември беше лоциран и приведен во градот Беликесир во Турција, каде што беше задржан во екстрадициски притвор. На престојот во Беликесир му претходело патување и престој на Палевски во Белград, по што од Србија преку Бугарија заминал во Турција. Бидејќи го возел првоосомничениот Палевски од Србија до Турција, мерки за претпазливост му беа одредени и на Стефан Димовски од Струмица, кој по враќањето од Турција беше уапсен од македонската полиција на граничниот премин Дојрани.Македонската полиција на крајот на ноември 2023 трагаше по исчезнатата Бања Ѓорчевска пред да се востанови нејзиното убиствоФотографија: Nordmazedonien Innenministerium Според првите информации кои на прес-конференција ги изнесоа министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски и шефот на скопското Основно јавно обвинителство, Гаврил Бубевски, Вања била грабната во влезот од зградата во која живеела, а за нејзиното грабнување бил користен автомобилот на претходно грабнатиот и убиен велешанец. Зајакнато обезбедување Освен Палевски како првоосомничен, за случајот со двојното убиство се осомничени и Велибор Манев, Влатко Кешишов и Боре Видевски, кои се се товарат за две кривични дела - убиство и грабнување. Меѓу осомничените е и таткото на Вања, Александар Ѓорчевски, заради искази на другите осомничени, дека наводно споделил информации со Палевски за тоа кога неговата ќерка Вања би била сама, односно за времето во кое ќе се упати кон училиштето.Спроведување на осомничените за убиството на Вања Ѓорчевска на 6 декември 2023 годинаФотографија: Arbnora Memeti/DW На сите четворица судот им определи притвор, но на крајот од минатиот месец Врховниот суд ја уважи жалбата на Александар Ѓорчевски и му определи мерка куќен притвор и мерка на претпазливост. За разлика од другите притворени, за кои според неофицијални извори истрагата е во завршна фаза, таа за Палевски допрва ќе почне. Дотогаш во притвор тој ќе биде сместен во посебна ќелија до која се доаѓа преку посебен ходник. Ќе има зајакнато затворско обезбедување поддржано и со видео надзор, и можност во одредено време да шета во отворен дел, но не заедно со други притвореници. Кој е Љупчо Палевски, осомничениот убиец на Вања ЃорчевскаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаЦрна ГораСамит за Планот на ЕУ за раст за Западен БалканСН/агенции16.05.202416 мај 2024На самитот во Котор под слоганот „Еден регион, заедничка визија“ , лидерите на земјите од Западен Балкан и претставници на ЕУ и на САД ќе се фокусираат на економската интеграција и можностите кои ги нуди Планот за раст.https://p.dw.com/p/4fuBtЗнамињата на ЕУ и на државите од Западен БалканФотографија: picture-alliance/Photoshot/Qian YiРекламаВо Црна Гора денеска ќе се соберат лидерите од Западен Балкан и претставници на Европската Унија и на САД на самит на кој ќе разговараат за Планот на ЕУ за економски раст на Западен Балкан. Домаќин на самитот во Котор, под слоганот „Еден регион, заедничка визија“ ќе биде премиерот на Црна Гора, Милојко Спајиќ. Најавено е учество на претседателот на Србија, Александар Вучиќ, премиерите на Косово и Албанија, Аљбин Курти и Еди Рама, македонскиот технички премиер, Талат Џафери, како и претседателката на Советот на министри на Босна и Херцеговина, Борјана Кришто. На собирот ќе учествуваат и европскиот комесар за соседство и проширување Оливер Вархеј и помошникот државен секретар на САД за Европа и Евроазија Џејмс О'Брајан. Американскиот Стејт департмент соопшти дека О'Брајан и другите учесници на самитот во Котор ќе се фокусираат на регионалната економска интеграција и можностите за раст кои ги нуди Планот за раст на Западен Балкан и ќе ја зајакнат силната американска поддршка за патот на Западен Балкан кон членство во ЕУ. Заедно со лидерите и министрите на земјите од регионот, во Котор беа поканети и партнерски организации, како што се Советот за регионална соработка, Европската банка за обнова и развој, Европската инвестициска банка, Светската банка, Транспортната заедница, Атлантска алијанса, Енергетска заедница, Фондација Отворено општество, РеСПА, ГИЗ. Планот за раст на Западен Балкан, кој Европската комисија го усвои во ноември, а ЕУ пред две недели, предвидува финансиска поддршка од шест милијарди евра, од кои две милијарди се грантови, а четири милијарди се поволни заеми обезбедени од ЕУ. Услов за добивање средствата е спроведување на реформите, пред се во делот на почитување на демократските механизми, владеењето на правото и основните права. Планот го опфаќа периодот од 2024 до 2027 година и предвидува секоја влада од шесте земји од Западен Балкан да добива одредена сума пари на секои шест месеци, во зависност од реформите кои ги спровела во тој период. КоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаОбединето КралствоКралот и пеперуткатаСН/дв16.05.202416 мај 2024Британскиот крал Чарлс Трети сега има и официјален портрет - кој има формат од 2,6 метри. Дури при подетален поглед на портретот се забележува уште едно суштество .https://p.dw.com/p/4fu85Фотографија: Aaron Chown/POOL/AFPРекламаБританскиот крал во натприродна големина во масло: официјалниот портрет на кралот Чарлс III , висок 2,6 метри беше претставен во Лондон и наскоро ќе биде изложен за јавноста. Уметникот Џонатан Јео започна со работа во летото 2021 година - кога Чарлс сè уште беше наследник на тронот. Пеперутката над неговото рамо има за цел да ја симболизира неговата поврзаност со природата. КоментарВаш коментар...

ЕкономијаРусијаПутин во посета на Пекинг: Како Кина ѝ помага на Русија? Франк Хофман16.05.202416 мај 2024Рускиот претседател е на разговори во Пекинг. Кина е најважен снабдувач на Москва со микроелектроника, која ѝ е важна за војната во Украина. Американските експерти оценуваат дека се вршат подготовки за војна против НАТО.https://p.dw.com/p/4fswTВо 2019 година, на 66-тиот роденден на Ши Џинпинг, Владимир Путин му подари на кинескиот претседател кутија руски сладоледФотографија: Alexei Druzhinin/Russian Presidential Press and Information Office/TASS/dpa/picture allianceРекламаОткако го назначи економистот Андреј Белоусов за нов министер за одбрана, рускиот претседател Владимир Путин патува кај кинескиот претседател Ши Џинпинг. Според нова американска студија, Кина од 2023 година е најважниот снабдувач со микроелектроника и машински алатки за руското вооружување. Путин покажува дека сака повеќе да ја обликува руската индустрија во воена економија. Уште на крајот на 2023 година, Германското друштво за надворешна политика (ДГАП) во анализа пресмета дека, во најлошото сценарио, на НАТО му остануваат само уште пет години да го одржи својот потенцијал за одвраќање од можен руски напад врз земја на НАТО. Авторот на студијата Кристијан Мелинг, раководител на Центарот за безбедност и одбрана при ДГАП, сега ја обнови својата анализа со поглед на военото опремување на Русија во војната против Украина. „Путин живее само низ оваа војна“, вели Мелинг во интервју за ДВ. „Нему војната му е потребна, бидејќи тој разбуди многу духови кои можеби нема да можат да прифатат мир.“ Конфронтација со НАТО? Оттука, вооружувањето на НАТО е директно поврзано со испораката на оружје на 50-те држави поддржувачи на Украина, предводени од САД. Американскиот тинк-тенк ЦСИС (Центар за стратешки и меѓународни студии), во студија објавена во април, заклучува дека „тековните сеопфатни воени реформи на Путин“ во војната против Украина укажуваат дека „Русија можеби се подготвува за конфронтација со НАТО во текот на следните две децении, вклучувајќи и конвенционална војна од големи размери“. Економистот Андреј Белоусов е назначен за нов руски министер за одбранаФотографија: Sergei Bobylev/TASS/dpa/picture alliance Институтот во Вашингтон, кој според извештаите на американските медиуми е близок до американската индустрија за оружје, по вторпат откако започна големата инвазија на Русија на Украина, на 24 февруари 2022 година, го истражуваше снабдувањето на руската индустрија за оружје со стоки од странство и избегнувањето на западните санкции. Овојпат под наслов: Состојбата на руската одбранбена индустрија по две години војна. Русија увезува електроника - заобиколувајќи ги западните санкции За таа цел, истражувачите ги анализираа јавно достапните податоци за движењето на стоки во Русија - особено поврзани со микроелектрониката за ракети и лизгачки бомби. ЦСИС ја разгледа и трговијата со таканаречените ЦНЦ-машини, т.е. компјутерски контролирани машини за обработка на метали. Тие се користат за изградба на артилериски гранати и друга муниција. „Руската одбранбена индустрија најде начини да го добие она што ѝ е потребно за да го зголеми производството на оружје“, се вели во анализата на ЦСИС. „Кремљ продолжува да се потпира на странски компоненти увезени преку сложена мрежа на посредници. Ова се покажа како клучно за снабдување на руската војска во Украина.“ Според тоа, Кина од пролетта 2023 година стана најважниот снабдувач на Русија: „Речиси сите водечки извозници на микроелектроника се со седиште во Кина и Хонг Конг, а една компанија е со седиште во Турција“. Нагло зголемување на увозот од Кина во март 2023 година Кинескиот извоз на микроелектроника во Русија вртоглаво порасна во март 2023 година. Во тоа време, кинескиот претседател Ши Џинпинг го посети рускиот претседател Владимир Путин во Москва. „Рускиот увоз на ЦНЦ-машини од кинески компании - кои се користат за производство на прецизни делови за различни воооружени системи, од муниција до авиони - исто така нагло се зголеми во месеците по состанокот меѓу Ши и Путин во март 2023 година“, наведува ЦСИС. Во неколку графики, институтот покажува дека меѓу март и јули 2023 година, компании од Кина и Хонг Конг испорачувале во Русија електроника помеѓу 200.000 и 300.000 пати секој месец. Многу дронови за Москва, малку за Киев Споредбата е особено пикантна кога станува збор за испорачаните дронови: „Русија доби директни испораки на дронови од кинески трговски компании во вредност од најмалку 14,5 милиони американски долари (13,4 милиони евра), додека Украина доби дронови и компоненти од кинеско производство во вредност од само околу 200.000 американски долари, повеќето од европски посредници“, се вели во извештајот на ЦСИС.Од минатата година, украинската армија во руското оружје првенствено идентификува електроника од кинеско производство, вели за ДВ украинскиот експерт за санкции Владислав Власиук, кој е дел од администрацијата на украинскиот претседателФотографија: DW Притоа, како што се вели, некои од компаниите од Кина и Хонг Конг кои испорачуваат во Русија, имаат бизнис и со Украина. Ако тие се предмет на санкции од ЕУ или САД, тоа води до дилема. Трговските ограничувања на крајот би можеле да се одразат и на Украина. Американските истражувачи заклучуваат дека „рускиот индустриски сектор стана целосно зависен од Кина во делот на машински алатки и компоненти важни за производството во делот на вооружувањето“. Ова се поклопува со истражувањата во Украина. Таму, руските проектили, лизгачките бомби и беспилотните летала пресретнати од украинската воздушна одбрана се демонтираат на поединечни делови. Од минатата година, украинската армија во руското оружје првенствено идентификува електроника од кинеско производство, вели за ДВ украинскиот експерт за санкции Владислав Власиук, кој е дел од администрацијата на украинскиот претседател. Помалку висока технологија во руското оружје За разлика од пред инвазијата на Украина, Русија сега произведува сѐ повеќе муниција и оружје за кои западните високотехнолошки компоненти се целосно непотребни. Од почетокот на 2024 година, руските воздухопловни сили се сè поуспешни во надминувањето на украинската противвоздушна одбрана, на која пак ѝ недостигаат западни одбранбени ракети. Во моментов тоа е битка на евтино направени артилериски гранати и лизгачки бомби со кинеска електроника против западните високотехнолошки ракети за противвоздушна одбрана, од кои Украина има премалку.Технологијата ѝ помага на Украина во војната против РусијаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video „Доколку утре запре целиот увоз на микроелектроника во Русија, тие нема да можат да го произведуваат оружјето“, убеден е Власиук. Тоа значи дека Русија веќе сега ја има успешно пренасочено својата одбранбена индустрија на поедноставни компоненти, кои првенствено се набавени од Кина. Во првата година од војната, Украина од руското оружје можеше да заплени бројни западни високотехнолошки производи - многу од нив од Европа, а особено од Германија. „Кога станува збор за клучните компоненти и електрониката што му се потребни на Кремљ за неговата воена машина“, пишува во својата анализа вашингтонската тинк-тенк ЦСИС, „тој од воени компоненти со високи перформанси“ се префрли на технологии кои можат да се користат и за цивилни и за воени цели, „или дури и чисто цивилни технологии“. Со други зборови, стоки кои до денес не биле опфатени со западните санкции за оружје. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик Франк Хофман Репортер@frankrhofmannКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаДУИ се жали дека им се крадат пратенички места ДТЗ15.05.202415 мај 2024Од Европскиот фронт на ДУИ сметаат дека со „оркестрирани чекори“ се прават напори да им се одземат еден до два пратеника и да не се дозволи тие да бидат втората политичка сила во Северна Македонијаhttps://p.dw.com/p/4ftVrДИК ги прифати приговорите кои ги поднесоа политичките партии по одржувањето на парламентарните избори на 8 мај, за прегласување во шест избирачки места во ИЕ5 и едно избирачко место во ИЕ6.Фотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаШефот на македонската дипломатија, Бујар Османи од редовите на ДУИ најави дека Европскиот фронт ќе ги обжали одлуките на Државната изборна комисија (ДИК) во Управниот суд и ќе поднесе пријави за членовите на комисијата за кршење на правото на гласачите да ја изразат слободната волја. Ваквиот став тој им го пренел и на амбасадорите на четири странски држави - САД, Германија, Обединетото Кралство и Холандија, со коишто имал средба. Во разговорите Османи изразил загриженост за „компромитирање на изборниот процес со самоволните одлуки на ДИК, со цел да се украде изборната волја со правење политички инженеринг со одлуките за прегласување“. Кршење на процедурите Реакцијата следи откако ДИК ги прифати приговорите кои ги поднесоа политичките партии по одржувањето на парламентарните избори на 8 мај, за прегласување во шест избирачки места во ИЕ5 и едно избирачко место во ИЕ6. „Домашната и меѓународната јавност беа директни сведоци на еклатантното кршење на процедурите во ДИК и партиската и институционална кражба на изборната волја, преку незаконската одлука за прегласување во точно избрани гласачки места во родните места на носителите на опозицијата, таму каде што имаат победено со длабок резултат само со цел контрола на гласачкото место и манипулирање на гласачката волја“, изјави Османи на прес-конфереција. Бујар Османи најави дека Европскиот фронт ќе ги обжали одлуките на ДИК во Управниот суд и ќе поднесе пријави за членовите на комисијата за кршење на правото на гласачите да ја изразат слободната волја.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Целта на ваквите одлуки, според него, е да се ублажи поразот на албанската опозициска коалиција „Вреди“, како и да се оцрнат албанските гласачи и државата, бидејќи „за првпат за време на организирање на избори, на чело на Владата е премиер Албанец“. Битка за еден или двајца пратеници Од Европскиот фронт сметаат дека со „оркестрирани чекори“ се прават напори да им се одземат еден до два пратеника и да не се дозволи тие да бидат втората политичка сила во Северна Македонија. Од ВМРО-ДПМНЕ веќе најавија дека очекуваат да добијат плус двајца пратеници по прегласувањето во Охрид, Крушево и во Желино Државната изборна комисија прифати седум од вкупно 27 поднесени приговори во врска со резултатите од парламентарните избори. Еден од нив беше на коалицијата „Вреди“ за гласањето на избирачко место во Желино. Управниот суд по жалбата е должен да донесе одлука во рок од 48 часа по нејзиниот прием. Претседателот на Управен суд Бурим Сејдини за МИА информираше дека досега не пристигнала ниту една жалба по одлуките на ДИК за приговорите поднесени од политичките партии по изборите. . КоментарВаш коментарРеклама...

ЗдравјеСеверна МакедонијаМакедонците „навлечени“ на сол ДТЗ15.05.202415 мај 2024Препорачано е да не се внесува повеќе од 5 грама сол на ден, а во Северна Македонија просечно дневно се јаде по 12,1 грама. Од ИЈЗ апелираат да се внимава со неговото конзумирањеhttps://p.dw.com/p/4ftOqФотографија: Benis Arapovic/Zoonar/picture allianceРекламаВо Северна Македонија се внесува 2,4 пати повеќе сол од максималниот препорачан дневен внес. Препорачано е да не се внесува повеќе од 5 грама сол на ден, а во земјата просечен дневен внес на сол е 12,1 грама. Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) по повод Недела за подигнување на свесноста за солта ги советува граѓаните да внимаваат на своето здравје. Овогодинешната тема на Неделата за подигнување на свесноста за солта е „Време е да се сврти вниманието на солта“, истакнувајќи го прашањето за „скриената“ сол - натриум, во многу преработени и ултра-преработени производи. Многу сол се внесува преку лебот Во многу земји три четвртини од натриумот во исхраната доаѓа од ултра-преработена и преработена храна, како што се леб, сосови и преливи, крекери и колачиња, готови оброци, преработки од месо и сирења. Педесет и еден отсто од препорачаниот дневен внес на сол се внесува преку лебот. Институтот за јавно здравје препорачува да се ограничи внесот на солта на пет или помалку од пет грама дневно. Лекарите препорачуваат добро да се гледаат етикетите на производи пред да се купат, за да се одберат оние со помалку сол, да се отстрани соларникот од трпеза, да се користат природни билки и зачини како замена со цел да се подобри вкусот на храната, да се пие доволно вода, како и да се избегнува преработена храна. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСловачкаРоберт Фицо се бори за живот по атентатот БГ15.05.202415 мај 2024Словачкиот премиер Роберт Фицо е повеќекратно застрелан и пренесен во болница каде се бори за својот живот, соопшти владата во Братислава по одржана итна седница. https://p.dw.com/p/4ftXmСловачкиот премиер Роберт Фицо е повеќекратно застреланФотографија: Petr David Josek/AP Photo/picture allianceРеклама„Денеска, по владиниот состанок во Хандлова, имаше обид за атентат врз премиерот на Словачка, Роберт Фицо“, соопшти владата преку социјалните мрежи. „Во моментов го пренесуваат во Банска Бистрица со хеликоптер во животно-загрозувачка состојба, затоа што ќе биде потребно премногу време за да се транспортира во Братислава со оглед на неговите повреди“, се наведува во соопштението. Фицо, 59-годишен популистички лидер кој беше обвинуван дека е близок до Русија, беше избран за премиер по трет пат минатата година. Непознат напаѓач истрелал четири куршуми кон Фицо по владината седница. Според првичните информации еден куршум го погодил во стомакот, но последните изјави на официјални претставници дека тој можеби бил погоден повеќе пати. Напаѓачот е уапсен, но неговиот идентитет и мотивите засега не се познати. Словачката претседателка Зузана Капутова изјави дека „целосно шокирана од бруталниот врз премиерот... кој најостро го осудувам“. „Либералите се виновни“ Европските лидери и првите луѓе на ЕУ и НАТО изразија шокираност од нападот и му посакуваат брзо заздравување на Фицо. Најголемата словачка опозициска партија го откажа за денеска планираниот протест во Братислава кој беше предизвикан од планот на Фицо да ги стави под државна контрола јавните радиодифузери. „Целосно и остро го осудуваме насилството и денешниот напад врз премиерот Роберт Фицо“, изјави лидерот на Напредна Словачка, Михал Симецка. „Притоа, ги повикуваме сите политичари да се воздржат од изјави или чекори кои би придонеле кон натамошно зголемување на тензиите“. На прес-конференција по атентатот, пратеникот Лубош Блата од партијата на Фицо остро ги нападна неговите критичари. „Вие, либералните медиуми, и прогресивни политичари сте одговорни. Роберт Фицо се бори за живот поради вашата омраза“, рече Блаха. КоментарВаш коментарРеклама...

Закон и правосудствоСеверна МакедонијаЗакани кон претседателката на Уставниот суд ДТЗ15.05.202415 мај 2024„Дали станува збор за случајност, невкусна шега или некаква порака или закана тоа останува да го утврдат надлежните. Во интерес на државата е да се расчисти тоа“, вели портпаролката на Уставен суд, Христина Беловска. https://p.dw.com/p/4fsv6Претседателката на Уставен суд, Добрила КацарскаФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаПретседателката на Уставен суд, Добрила Кацарска, пријавила во полиција дека е загрозена нејзината сигурност, откако на приватен паркинг од затворен тип, каде било паркирано нејзиното возило, пронашла импровизиран кревет и кујнски нож кој бил забоден на прекинувачот за светло. „Дали станува збор за случајност, невкусна шега или некаква порака или закана тоа останува да го утврдат надлежните. Во интерес на државата е да се расчисти тоа“, вели портпаролката на Уставен суд, Христина Беловска. Нож и неколку други предмети на вештачење Таа во изјава за медиумите, по седницата на Уставниот суд, соопшти детали за случајот. Вели дека ножот бил пронајден на приватно паркинг место во близина на живеалиштето на Кацарска. „Во непосредна близина на нејзиното возило, на околу 20-тина сантиметри е пронајден нож и некои други предмети и тоа е она што можам да го потврдам во овој момент“, рече Беловска. Возилото било паркирано во подземен паркинг каде имало уште 50-тина автомобили. Случајот го потврди и МВР. „На 14.05.2024 во СВР Скопје од страна на Д.К. било пријавено дека на подрачјето на Центар во подземни гаражи, во нејзино гаражно место, биле пронајдени импровизиран кревет и кујнски нож кој бил забоден на прекинувачот за светло“, информираат од МВР. Известен е јавен обвинител, а покрај ножот пронајдени се и други предмети коишто ќе се вештачат. Ова не е прв случај судии и обвинители да пријават во полиција дека има закани за нивниот живот. Фотографија: picture alliance/imageBROKER Случајност, невкусна шега или закана? Инцидентот се случува во речиси исто време кога во скопската населба Кисела Вода бил запален автомобилот кој го користи директорот на Затворот „Идризово“, Зоран Јовановски. „На 15.5.2024 година во 3.35 часот во Полициската станица Кисела Вода во Скопје било пријавено дека на подрачје на Кисела Вода било опожарено паркирано патничко возило ’фолксваген пасат’ со скопски регистарски ознаки, сопственост на Казнено–поправната установа затвор ’Идризово’, кое било паркирано од З.Ј.“, информираа од МВР. Од пожарот бил зафатен дел и од фасадата на зграда и предмети на балкони на долните катови од зградата. Двата случаи отворија сомнеж дали постои некаква поврзаност меѓу нив или пак е коинциденција во прашање. На новинарско прашање дали постои поврзаност меѓу случаите, со оглед на тоа дека Зоран Јовановски бил судија поротник во дел од предметите што Кацарска ги судела во Основниот кривичен суд Скопје, од Уставниот суд велат дека таква паралела во моментот не можат да направат. „Веројатно прашањата треба да ги упатите на друга адреса“, рече Беловска. И порано добивала закани Кацарска и порано добивала закани, но според портпаролката на судот, таа досега не реагирала на таквите случаи. „Во однос на заканите, можам да потврдам дека имало повеќе непријатности во континуитет, некои ситни инциденти во јавноста. Има закани на социјалните мрежи упатени лично кон Кацарска, коишто се уште се достапни и верувам дека ќе бидат и проверени“, вели Беловска. Ова не е прв случај судии и обвинители да пријават во полиција дека има закани за нивниот живот. Лани Основното јавно обвинителство во Прилеп покрена постапка против едно лице поради закани, демнење и вознемирување кон обвинител и неговото семејство. Во 2022 година, тогашниот републички јавен обвинител, Љубомир Јовески, пријави во полиција дека добил смртна закана доколку не биде запрена постапка за еден предмет. Две писма со закани истата година пристигнаа и до поранешната шефица на Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција, Вилма Русковска. Со графолошко вештачење беше утврдено кој им испраќал заканувачки писма на обвинителите. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСоединети Американски ДржавиAвтомобилите станаа луксуз за Американците?To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoЕкономијаСоединети Американски ДржавиЏозеф Рајт15.05.202415 мај 2024Зголемување на цените на новите автомобили, вртоглаво високо осигурување и скапи поправки - поседувањето автомобил станува луксуз за многумина во САД. Дали „Американскиот сон“ е во криза?https://p.dw.com/p/4fsjxРекламаПросечната цена на нов автомобил во САД се зголеми од 38.000 долари пред пет години на 45.000 долари денес. Покрај тоа, трошоците за осигурување се зголемија за 34% во текот на изминатите три години, со зголемување од 14% само за една година, што е најголем пораст од 1970-тите. Пораснаа и трошоците за одржување, со што возењето во САД станува луксуз. Што е со јавниот превоз? Повеќе во видеото!...

ЕкономијаСеверна МакедонијаСамит Македонија 2025: Визија за забрзан раст на економијата ДТЗ15.05.202415 мај 2024Фундаментите на визијата на „Македонија 2025“ за забрзан раст се - нулта толеранција за корупција, континуиран раст на БДП над пет проценти, квалитетна и ефикасна јавна администрација и пристапување во ЕУ.https://p.dw.com/p/4fsQgПотребна е мобилизација на сите ресурси за подобра иднина на македонските граѓаниФотографија: Petr Stojanovski /DWРекламаОрганизацијата „Македонија 2025“ повикува на мобилизација на сите ресурси на политички партии, бизнис заедницата, академската јавност и сите граѓани со цел создавање на подобра иднина. Фундаментите на нивната визија за забрзан раст се - нулта толеранција за корупција, континуиран раст на БДП над пет проценти, квалитетна и ефикасна јавна администрација и пристапување во Европската Унија. „Мора да ги мобилизираме сите наши ресурси денес за да ја обликуваме нашата иднина“, порача на отворањето на 13. Самит „Македонија 2025“, Никица Мојсовска Блажевски, извршен директор на организацијата. Според неа, потребна е интензивна и темелна акција во наредниот период. „Напредокот е бавен и недоволен за да ги постигнеме нашите цели и неопходни се силни и решителни активности“, вели таа. Предизвици за земјата На повеќето меѓународни рангирања и извештаи, државата заостанува и зад земјите во регионоти зад аспиративните врсници. Предизвиците за Северна Македонија покрај ниското ниво на економски развој се и големите геополитички промени кои влијаат на малите економии, како и големиот одлив на мозоци. „Се чини дека нови линии на поделба континуирано се развиваат во земјата. Нискиот животен стандард и нискиот квалитет на живот дополнително ја влошуваат поделбата што доведува до битка за тоа кој ќе го зграби поголемиот дел од јавниот колач – јавни вработувања, тендери, злоупотреба на јавните ресурси“, вели таа. Етничката поделба е силна и се чини дека навлегува во секоја суштинска дискусија и јавна дебата. Долгата транзиција и отсуството на значаен напредок, според Мојсовска Блажевски, ги попречуваат „нашите погледи кон реалноста и нашата способност да размислуваме долгорочно“. Фудаментите на визијата за забрзан раст се - нулта толеранција за корупција, раст на БДП и пристапување во ЕУ.Фотографија: DW/M. Maksimovic Геополитички случувања Моменталните геополитички случувања дополнително наметнуваат сложеност и неизвесност на целокупното окружување и на расположивиот простор за реформи. Сето ова, како и бавниот напредок во приближувањето кон животниот стандард на ЕУ, повикува на интензивна и темелна акција во наредниот период, вели извршната директорка на „Македонија 2025“. Стратешко лидерство во ера на брзи промени и иновации, дигитална трансформација и поголема регионална соработка како основа за создавање на просперитетни економии, се темите во фокусот на годинешното дводневно издание на Самитот Македонија 2025, кој се одржува во Скопје. Најавени се над 450 учесници и над 50 експерти од бизнис и научната заедница од повеќе држави. Организацијата најавува ќе ја активира целата своја мрежа и ресурси за да ги поддржи принципите кои се фундаментални за забрзан раст. Идејата на основачите на „Македонија 2025“ е се поддржи развојот на Македонија со тоа што земјата до 2025 година би станала развиена земја, членка на евроатлантските интеграции, односно на НАТО и ЕУ. Организацијата „Македонија 2025“ минатата година спровела 40 програми во кои биле вклучени над 1.500 лица, средношколци, студенти, менаџери, компании. Од основањето на организацијата досега се спроведени програми за поддршка на економскиот развој во вредност од четири милиони долари. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаФанта-финта со ПреспанскиотПетар АрсовскиКолумна15.05.202415 мај 2024Преспанскиот договор, а особено нашиот Устав, не се полица во супермаркет, па секој функционер, спонтано да одлучува: „ова ми се допаѓа, ќе го почитувам, а ова не, ќе го игнорирам“. Пишува Петар Арсовски.https://p.dw.com/p/4fsNJРекламаПреспанскиот договор беше официјално потпишан на 17 јуни 2018 годинаФотографија: Reuters/A. KonstantinidisМожеби е веќе депласирано да се анализира начинот на кој новата претседателка го започна својот мандат. Нема што понатаму да се зборува - нејзината позиција е јасна, јасно е како планира да се однесува, и тука нема многу простор за нови заклучоци. Сепак, сметам дека е важно, во оваа бура од реакции и бројни контроверзи, да се осврнеме на вистинските аргументи и позиции кои произлегуваат од, најблаго речено, гафот на новата шефица на државата. И, да се разбереме, поентата на сите реакции, особено оваа, не е да натриеме сол на рана, или да поентираме од грешките. Поентата е да избегнеме истите да се повторат. Приказни за мали деца Најнапред, за основните правни аргументи. Апсолутно е неточно дека Сиљановска-Давкова, во својство на избран Претседател, има право, во било која интерпретација, да ја избегнува употребата на уставното име на државата – Република Северна Македонија. Напротив, Преспанскиот договор, а Уставот особено, ги обврзуваат сите избрани и именувани лица, но и сите вработени во државниот апарат и јавната администрација, де факто сите буџетски корисници, на употреба на уставното име на државата, ерга омнес, значи во сите прилики. Приказните за колоквијална, граѓанска слободна употреба на терминот „Македонија“ за името на државата, па небулозите од типот дека изборниот законик не бил сменет, и други паралегални перипетии и фантазии, се токму тоа – приказни за мали деца. Кога сме го смениле Уставот, ние не можеме одеднаш да ги препишеме сите закони во употреба, а кои го користат старото име. Токму затоа, во Уставот се номинира новото име, за сите употреби, и тоа автоматски, правно, ги менува сите досегашни референци во домашниот правен промет.Гордана Сиљановска-Давкова за време на претседателската заклетва избегна да го спомене уставното име „Република Северна Македонија“Фотографија: Petr Stojanovski/DW Значи, без оглед дали конкретниот закон е физички сменет или не, уставното име важи. Потоа, што се однесува за „граѓанската" употреба на името, претседателката не е по дома да пржи ајвар, туку положува заклетва пред Собранието. Не постои поофицијална прилика од тоа – така што тука нема простор за некакво толкување дека таа имала право „на личен став“, или некаква колоквијално-креативна употреба. Ниту функцијата, ниту приликата, дозволуваат таква интерпретација. На крајот, Преспанскиот договор, а особено нашиот Устав, не се полица во супермаркет, па секој функционер, спонтано да одлучува: „ова ми се допаѓа, ќе го почитувам, а ова не, ќе го игнорирам". И едниот и другиот документ се целосен пакет, од кој двете страни не се целосно задоволни, но неговото почитување е знак на возрасен и објективен однос кон еден, секако, болен компромис. Политика не се води со финти Значи, недвосмислено, избраната претседателка, при читањето на својата заклетва пред пратениците, го прекрши и Преспанскиот договор, и Уставот, и тука не треба да имаме понатамошни дилеми. Дополнително, да сме на јасно: мотивите за таквиот однос на ниту еден начин не се правни, туку исклучиво политички, поттикнати од занесот на предизборната реторика, автентичните болки од самиот договор, зачинети со дарежлива доза популизам, а без доволна доза одговорност кон последиците. Во основа, единственото нешто кое е автентично во оваа позиција, е можеби емотивната болка, која, верувам, искрено ја чувствуваат противниците на Преспанскиот договор. Оттаму и онаа небулоза – премногу претходно сме го користеле името Северна Македонија, сега малку само Македонија. Демек, премногу сме го почитувале Преспанскиот договор претходно, и со тоа, претходната влада направила некаква штета, која ја донела јавноста во емотивен дебаланс, кој сега, претпоставувам, ќе го поправиме, ако малку го игнорираме договорот. Политика, особено меѓународна, во вака чувствителен период, не се води со финти, ниту со нечист наратив. Претседателката, и било кој наш сограѓанин, колку и јас да мислам различно, апсолутно има право да смета дека цената на Преспанскиот договор е повисока од придобивките – тоа право е загарантирано во демократијата. Но, ако е тоа така, тогаш, повелете, таа теза јавно застапувајте ја, со сите нејзини аспекти и последици. Тоа значи: раскинување на Преспанскиот договор, излегување од НАТО, и „името да го вратиме“. Ако е тоа позицијата, тоа треба да биде јасно кажано, а претседателката да работи на оформување двотретинско мнозинство за таа политика да се спроведе, за што, впрочем, е на добар пат. Ама не ја потценувајте нашата интелигенција, и онаа на меѓународната заедница, со ваков пасивно-агресивен тантрум во манир на инаетлив адолесцент – „ќе потпишам, ама не изговарам", „ќе почитувам, ама само кајшто мора", читај „само ако ме фатите“. Тоа не е сериозна политика. Со други зборови, или почитувајте ја спогодбата и молчете, или раскинете ја, па зборувајте. Вака, ние сме дупло голо: ниту придобивките ги користиме, ниту името сме го вратиле. Поразителен резилтат за сите вклучени На крајот, резултатот од ваквиот потег, мислам дека ќе се покаже поразителен, за сите вклучени: за Претседателката Сиљановска-Давкова, за државата, но и за нејзината партија. Најнапред, за неа лично, претставува пораз што, веќе во првите 24 часа, доби лавина негативни реакции на нејзиното политичко поведение, кое серизоно ќе го искомплицира првиот период од нејзиниот мандат како шеф на државата. Само еден пример – извршната наредба 14033, Секција 1(а), дел iii, на Претседателот на Соединетите Американски Држави, јасно вели дека секој оној, кој на било кој начин, директно или индиректно, ќе се противи или ќе го попречува Преспанскиот Договор и неговата имплементација, е по службена должност, кандидат за т.н. „црна листа“ на непожелни лица. Сигурен сум дека никој не сака неговото име да биде споменато во таков контекст. За државата, исто така ќе имаме последици: ваквиот однос дополнително ќе ги наелектризира и Грција и Бугарија, кои ќе се постават „во гард“, поради својата домашна јавност, но можно е нашите сојузници да се тенчат, па на крајот да завршиме наместо со ниедно, со две „вета“. Конечно, таа и направи штета и на сопствената партија, потсетувајќи ги гласачите, особено разочараните поранешни гласачи на СДСМ, зошто претходно гласале за нив. Продолжувајќи со истата реторика со која заврши Груевски во 2016, мислам дека таа и наштети на својата партија, а на политичките противници им даде неочекуван подарок. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Петар Арсовски Политички аналитичар и публицистКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаФанта-финта со ПреспанскиотПетар АрсовскиКолумна15.05.202415 мај 2024Преспанскиот договор, а особено нашиот Устав, не се полица во супермаркет, па секој функционер, спонтано да одлучува: „ова ми се допаѓа, ќе го почитувам, а ова не, ќе го игнорирам“. Пишува Петар Арсовски.https://p.dw.com/p/4fsNJРекламаПреспанскиот договор беше официјално потпишан на 17 јуни 2018 годинаФотографија: Reuters/A. KonstantinidisМожеби е веќе депласирано да се анализира начинот на кој новата претседателка го започна својот мандат. Нема што понатаму да се зборува - нејзината позиција е јасна, јасно е како планира да се однесува, и тука нема многу простор за нови заклучоци. Сепак, сметам дека е важно, во оваа бура од реакции и бројни контроверзи, да се осврнеме на вистинските аргументи и позиции кои произлегуваат од, најблаго речено, гафот на новата шефица на државата. И, да се разбереме, поентата на сите реакции, особено оваа, не е да натриеме сол на рана, или да поентираме од грешките. Поентата е да избегнеме истите да се повторат. Приказни за мали деца Најнапред, за основните правни аргументи. Апсолутно е неточно дека Сиљановска-Давкова, во својство на избран Претседател, има право, во било која интерпретација, да ја избегнува употребата на уставното име на државата – Република Северна Македонија. Напротив, Преспанскиот договор, а Уставот особено, ги обврзуваат сите избрани и именувани лица, но и сите вработени во државниот апарат и јавната администрација, де факто сите буџетски корисници, на употреба на уставното име на државата, ерга омнес, значи во сите прилики. Приказните за колоквијална, граѓанска слободна употреба на терминот „Македонија“ за името на државата, па небулозите од типот дека изборниот законик не бил сменет, и други паралегални перипетии и фантазии, се токму тоа – приказни за мали деца. Кога сме го смениле Уставот, ние не можеме одеднаш да ги препишеме сите закони во употреба, а кои го користат старото име. Токму затоа, во Уставот се номинира новото име, за сите употреби, и тоа автоматски, правно, ги менува сите досегашни референци во домашниот правен промет.Гордана Сиљановска-Давкова за време на претседателската заклетва избегна да го спомене уставното име „Република Северна Македонија“Фотографија: Petr Stojanovski/DW Значи, без оглед дали конкретниот закон е физички сменет или не, уставното име важи. Потоа, што се однесува за „граѓанската" употреба на името, претседателката не е по дома да пржи ајвар, туку положува заклетва пред Собранието. Не постои поофицијална прилика од тоа – така што тука нема простор за некакво толкување дека таа имала право „на личен став“, или некаква колоквијално-креативна употреба. Ниту функцијата, ниту приликата, дозволуваат таква интерпретација. На крајот, Преспанскиот договор, а особено нашиот Устав, не се полица во супермаркет, па секој функционер, спонтано да одлучува: „ова ми се допаѓа, ќе го почитувам, а ова не, ќе го игнорирам". И едниот и другиот документ се целосен пакет, од кој двете страни не се целосно задоволни, но неговото почитување е знак на возрасен и објективен однос кон еден, секако, болен компромис. Политика не се води со финти Значи, недвосмислено, избраната претседателка, при читањето на својата заклетва пред пратениците, го прекрши и Преспанскиот договор, и Уставот, и тука не треба да имаме понатамошни дилеми. Дополнително, да сме на јасно: мотивите за таквиот однос на ниту еден начин не се правни, туку исклучиво политички, поттикнати од занесот на предизборната реторика, автентичните болки од самиот договор, зачинети со дарежлива доза популизам, а без доволна доза одговорност кон последиците. Во основа, единственото нешто кое е автентично во оваа позиција, е можеби емотивната болка, која, верувам, искрено ја чувствуваат противниците на Преспанскиот договор. Оттаму и онаа небулоза – премногу претходно сме го користеле името Северна Македонија, сега малку само Македонија. Демек, премногу сме го почитувале Преспанскиот договор претходно, и со тоа, претходната влада направила некаква штета, која ја донела јавноста во емотивен дебаланс, кој сега, претпоставувам, ќе го поправиме, ако малку го игнорираме договорот. Политика, особено меѓународна, во вака чувствителен период, не се води со финти, ниту со нечист наратив. Претседателката, и било кој наш сограѓанин, колку и јас да мислам различно, апсолутно има право да смета дека цената на Преспанскиот договор е повисока од придобивките – тоа право е загарантирано во демократијата. Но, ако е тоа така, тогаш, повелете, таа теза јавно застапувајте ја, со сите нејзини аспекти и последици. Тоа значи: раскинување на Преспанскиот договор, излегување од НАТО, и „името да го вратиме“. Ако е тоа позицијата, тоа треба да биде јасно кажано, а претседателката да работи на оформување двотретинско мнозинство за таа политика да се спроведе, за што, впрочем, е на добар пат. Ама не ја потценувајте нашата интелигенција, и онаа на меѓународната заедница, со ваков пасивно-агресивен тантрум во манир на инаетлив адолесцент – „ќе потпишам, ама не изговарам", „ќе почитувам, ама само кајшто мора", читај „само ако ме фатите“. Тоа не е сериозна политика. Со други зборови, или почитувајте ја спогодбата и молчете, или раскинете ја, па зборувајте. Вака, ние сме дупло голо: ниту придобивките ги користиме, ниту името сме го вратиле. Поразителен резилтат за сите вклучени На крајот, резултатот од ваквиот потег, мислам дека ќе се покаже поразителен, за сите вклучени: за Претседателката Сиљановска-Давкова, за државата, но и за нејзината партија. Најнапред, за неа лично, претставува пораз што, веќе во првите 24 часа, доби лавина негативни реакции на нејзиното политичко поведение, кое серизоно ќе го искомплицира првиот период од нејзиниот мандат како шеф на државата. Само еден пример – извршната наредба 14033, Секција 1(а), дел iii, на Претседателот на Соединетите Американски Држави, јасно вели дека секој оној, кој на било кој начин, директно или индиректно, ќе се противи или ќе го попречува Преспанскиот Договор и неговата имплементација, е по службена должност, кандидат за т.н. „црна листа“ на непожелни лица. Сигурен сум дека никој не сака неговото име да биде споменато во таков контекст. За државата, исто така ќе имаме последици: ваквиот однос дополнително ќе ги наелектризира и Грција и Бугарија, кои ќе се постават „во гард“, поради својата домашна јавност, но можно е нашите сојузници да се тенчат, па на крајот да завршиме наместо со ниедно, со две „вета“. Конечно, таа и направи штета и на сопствената партија, потсетувајќи ги гласачите, особено разочараните поранешни гласачи на СДСМ, зошто претходно гласале за нив. Продолжувајќи со истата реторика со која заврши Груевски во 2016, мислам дека таа и наштети на својата партија, а на политичките противници им даде неочекуван подарок. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Петар Арсовски Политички аналитичар и публицистКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГрцијаГрција и Турција сакаат да ја дуплираат трговијатаКаки Бали15.05.202415 мај 2024Повеќе бизнис, помалку политика: И покрај тензиите, турскиот претседател и грчкиот премиер сакаат да ги интензивираат економските односи. Скандалот меѓу Ердоган и Мицотакис од којшто се стравуваше, не се оствари.https://p.dw.com/p/4froiЗаедничка изјава и покрај разликите во мислењата: грчкиот премиер Киријакос Мицотакис (л.) и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган (д.) на прес-конференција во АнкараФотографија: Burhan Ozbilici/AP Photo/picture allianceРекламаВо грчко-турските односи има безброј тензии. Најтешки се спорот за поморската граница меѓу двете земји и сѐ уште нерешеното кипарско прашање - 50 години по турската инвазија на островската држава во источниот Медитеран. Тензиите меѓу Атина и Анкара често беа толку големи што мирисаше на воен конфликт. Но, пред година и пол двете влади решија да бараат дијалог - со позитивни последици. Веќе 18 месеци речиси и да нема летови на турски и грчки борбени авиони над Егејското Море. И турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган во голема мера престана вербално да ѝ се заканува на Атина. Во декември 2023 година тој го посети грчкиот главен град и потпиша договор за пријателство со премиерот Киријакос Мицотакис. Вчера (13.05) се оствари возвратната посета на шефот на грчката влада во турската престолнина Анкара. Кога на почетокот на 2024 година беше договорена оваа средба, очекувањата за продлабочување на пријателството сè уште беа релативно високи. Сега владее разочарување. Затоа што големиот пробив сè уште не се случил. На повидок сѐ уште нема решение за поморската граница од страна на Меѓународниот суд на правдата во Хаг. Исто така, нема напредок за кипарското прашање. Сепак, Мицотакис и Ердоган се обидуваат да не ја загрозат релативно позитивната клима, односно „мирните води“. По нивната средба во претседателската палата, двајцата изразија решеност да ја унапредат „позитивната агенда“ во билатералните односи. Зборуваа за задоволителна соработка во областа на туризмот и трговските односи, како и во делот на справување со природни катастрофи.Мицотакис и Ердоган ја пренесоа пораката дека повеќе би сакале да се фокусираат на прашањата за кои се согласуваатФотографија: DHA Речиси скандал поради Хамас Двајцата лидери ги минимизираа речиси сите нивни несогласувања, со еден исклучок: нивните спротивставени ставови за војната во Газа и за Хамас. Додека грчкиот премиер зборуваше за правото на Израел да се брани и изрази загриженост за хуманитарната катастрофа во Газа, турскиот претседател го обвини Израел за геноцид. Тој го отфрли и означувањето на Хамас како терористичка организација. „Хамас е организација на отпорот“, рече Ердоган. „Жигосувањето на оние кои се обидуваат да го заштитат својот народ како терористи е брутален пристап.“ Мицотакис не сакаше да остане сликата на ова интензивно несогласување пред камерите и рече: „За прашањето за Хамас, ние имаме поинакво мислење. Но, се согласуваме дека е неопходен итен прекин на огнот, особено за заштита на палестинското цивилно население.“Напад на Рафаh: Израел го бомбардира јужниот дел на Појасот ГазаФотографија: -/AFP Приближувањето се исплати Мицотакис и Ердоган ја пренесоа пораката дека повеќе би сакале да се фокусираат на прашањата за кои се согласуваат. Грчкиот премиер зборуваше за „продуктивна нормалност“ во соработката со турскиот претседател, со кој се сретна четирипати во изминатите десет месеци. Позитивните резултати од грчко-турското приближување се „опипливи“. Ова вклучува соработка во спречување на нова бегалска криза, но и олеснување на издавањето визи за турските граѓани кои сакаат да посетат одредени грчки острови. Важно е, како што се вели, дополнително да се продлабочи соработката по морски и копнен пат со цел да се спречи нерегуларната миграција. Ердоган, од своја страна, се изјасни за уште поблиска соработка со грчките власти во борбата против тероризмот.Кипарското прашање останува нерешено (фото: Никозија)Фотографија: Florian Schmitz/DW И двајцата политичари ја повторија целта што ја поставија во декември - за двојно зголемување на обемот на билатералната трговија на 10 милијарди долари во следните пет години и го истакнаа формирањето на Грчко-турскиот економски совет. Тие потпишаа и меморандум за соработка за справување со природни катастрофи, врз основа на меѓусебната солидарност на двете земји при земјотреси. Кипарскиот конфликт останува нерешен Иако Ердоган постојано нагласуваше дека „нема проблеми меѓу Грција и Турција кои не можат да се решат - колку и да се големи“, беше јасно дека двете земји имаат многу различни позиции за важни прашања. Турскиот претседател повика на „фер решение“ за кипарското прашање. Без да изговори, тој мислеше на „решение со две независни држави“. За Грција, Кипар и Обединетите нации единствено прифатливо решение е повторно обединување на островот. Ердоган зборуваше и за „турско малцинство“ во Грција што претставува „мост на пријателство“ меѓу двата народа. За грчката држава, пак, нема турско, туку само муслиманско малцинство. Вака е дефинирана групата на население во Договорот од Лозана, кој во 1923 година ги регулирал односите меѓу двете земји. Мицотакис рече дека „малцинствата во нашите земји дефинирани со Договорот од Лозана се мост на пријателство“, мислејќи на грчкото малцинство во Истанбул чиј број е во постојано опаѓање.100 години Договор од ЛозанаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Црквата Хора станува џамија Одлуката на Ердоган да го претвори познатиот манастир Хора во џамија беше особено непријатна за грчкиот премиер. Црквата Хора беше една од најубавите византиски цркви во Истанбул, светско наследство на УНЕСКО и, до неодамна, музеј. Ердоган го прослави нејзиното претворање во џамија десет дена пред посетата на грчкиот премиер. Мицотакис тогаш најави дека за ова прашање ќе разговара со Ердоган.Светско културно наследство: Православната црква Хора во Истанбул беше трансформирана во џамијаФотографија: Martin Siepmann/picture alliance По средбата, тој рече дека му ја изразил својата тага на турскиот претседател поради трансформацијата на црквата и додаде дека во најмала рака е многу важно „да се зачува посебната културна вредност на споменикот за да може да биде виден од сите“. Ердоган рече дека „џамијата Карије“ ќе биде достапна за сите. Во Грција се надеваат дека извонредните мозаици на манастирот, кои се макотрпно реставрирани, нема постојано да бидат покривани со ткаенини. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик Каки Бали Дописничка од Атина на DW ГрчкиКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаРусијаПутин го поддржува кинескиот „мировен план“ за УкраинаСН/агенции15.05.202415 мај 2024Рускиот претседател Владимир Путин во интервју изјави дека го поддржува кинескиот план за мирно решавање на украинската криза и оти Пекинг многу добро ја разбира заднината на кризата.https://p.dw.com/p/4frZfРускиот претседател Владимир Путин од утре ќе престојува во официјална посета на КинаФотографија: EPA/RAMIL SITDIKOV/SPUTNIK/KREMLIN POOLРекламаПред утрешната (16 мај, 2024) посета на Пекинг, рускиот претседател Владимир Путин го коментирараше кинескиот план од 12 точки за решавање на конфликтот во Украина. „Позитивно го оценуваме пристапот на Кина за решавање на украинската криза“, рече Путин, според транскриптот на руски јазик од разговорот со кинеската новинска агенција Шинхуа објавен на веб-страницата на Кремљ. „Во Пекинг навистина ги разбираат причините за кризата и нејзиното глобално геополитичко значење.“ Ова, како што наведе, се рефлектира во „позицијата на Кина за политичкото решение на украинската криза“, предлогот од 12 точки кој Кина го претстави во февруари 2023 година и четирите принципи за мирно решение на украинската криза кои неодамна ги предложи кинескиот претседател, Ши Џинпинг.Претседателите на Русија и на Кина, Владимир Путин и Ши Џинпинг за време на нивната последна средба во Пекинг во октомври, 2023Фотографија: Sergei Guneyev/Pool/picture alliance Тие принципи, прецизираше Путин, се засноваат на идејата дека треба да се откажеме од „менталитетот на Студената војна“ и да обезбедиме безбедност и почитување на меѓународното право и Повелбите на ОН во целост и меѓусебна поврзаност. „Никогаш не сме одбиле да преговараме. Бараме сеопфатно, одржливо и праведно решение на овој конфликт преку мирен пат. Отворени сме за дијалог за Украина, но таквите преговори мора да ги земат во предвид интересите на сите земји вклучени во конфликтот, вклучувајќи ги и нашите“, рече рускиот лидер. Пред повеќе од една година Кина претстави документ од 12 точки во кој се наведени општите принципи за завршување на војната без навлегување во детали. Во тоа време наиде на млак прием и во Русија и во Украина, додека САД рекоа дека Кина се претставува како миротворец, но дека го одразува „лажниот наратив“ на Русија и не ја осудува нејзината инвазија. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаДали новата влада ќе стартува и со нови ресори?Катерина Блажевска15.05.202415 мај 2024За да се направи реогранизација на ресорите, неопходни се измени на Законот за организација и работа на органите на државната управа, за што е потребно двотретинско мнозинство.https://p.dw.com/p/4fra1Идната македонска влада би можела да го почне мандатот со нови и реорганизирани министерстваФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаИдниот мандатар Христијан Мицкоски ќе се обиде да обезбеди двотретинска поддршка во Собранието за измени на законот со кои идната влада би можела да го почне мандатот со нови и реорганизирани министерства, кои ВМРО-ДПМНЕ ги најави во изборната програма „Платформа 1198“. За да се направи таква реогранизација на ресорите, неопходни се измени на Законот за организација и работа на органите на државната управа, за што е потребно двотретинско мнозинство во Собранието. Според извори од коалицијата на ВМРО-ДПМНЕ, таа цел е сосема достижна. И претходно имало „сигнали“ од дел пратеници дека ќе се приклучат на владејачкото мнозинство, но подиректен беше претседателот на Демократскиот Сојуз, Павле Трајанов, кој вчера на ТВ 24 изјави дека ВМРО-ДПМНЕ без коалицијата ВЛЕН во моментов веќе има обезбедено 63-64 пратеници.Дали Христијан Мицкоски ќе обезбеди двотретинска поддршка во Собранието за законски измени?Фотографија: Petr Stojanovski/DW Од Коалицијата Влен, која сега и низ работна група ги почнува разговорите за евентуално коалицирање со ВМРО-ДПМНЕ, за прифатлива ја сметаат програмската определба за реорганизација на министерствата, што значи дека со нивна, а не е исклучена поддршка и од други партии, измените би можеле да се спроведат. Нови и реогранизирани ресори Мицкоски уште за време на кампањата најави ново Министерство за енергетика рударство и минерални суровини, со забелешка дека досега постоел само сектор „Минерални суровини“ во рамките на Министерството за економија, кој многу слабо ја вршел работата. „Организацијата на институциите треба да одговори на потребите на времето во кое живееме“, беше наведено и во изборната програма на ВМРО-ДПМНЕ. „За зголемување на ефикасноста и функционалноста на работењето на органите на државната управа, предвидуваме реорганизација на постојните министерства, кои ќе прераснат во: Министерство за економија и труд (кое ќе го вклучи пазарот на труд, привлекување инвестиции, претприемливост); Министерство за енергетика, рударство и минерални суровини; Министерство за социјална политика, демографија и млади; Министерство за спорт; Министерство за култура и туризам; Министерство за дигитална трансформација“, посочи партијата. Ова не би била прва таква реорганизација. Од независноста на државата, голем дел од ресорите претпреа реогранизација. Претходно функционираа посебни министерства за трговија, за развој, за наука, за иселеништво, за информации, посебно министерство за транспорт, посебно за градежништво, кои подоцна се интерегрираа во нови ресори или се трансформираа. Обратен редослед имаше кај некогашното Министерство за спорт и млади кое подоцна беше реогранизирано во Агенција за спорт и млади, а сега е на патот повторно да стане министерство.За успешноста на македонскиот спорт, според плановите, треба повторно да се грижи надлежно министерствоФотографија: Petr Stojanovski/DW Кратење позиции Во моментов има 16 министерства и 20 членови на Владата. Дали ВМРО-ДПМНЕ ќе успее да го стартува мандатот со реорганизирани ресори? Според потпретседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Владо Мисајловски, партијата ќе се обиде. „Ќе се потрудиме тоа да го направиме. Се разбира, мандатарот, односно претседателот Христијан Мицкоски, ќе се потруди да го направи во законскиот рок што ќе следува и мислам дека ќе успее како мандатар да направи една од подобрите влади“, рече Мисајловски за „360 степени". Ова не е единствената промена што ја најави победничката коалиција. „Ќе ја разгледаме можноста да се укинат позициите заменик-директор. На овој начин ќе се зголеми ефикасноста во работењето на институциите, а ќе се намалат непродуктивните трошоци во работењето. Ќе предвидиме законски измени за намалување на бројот на управни и надзорни одбори во некои органи на државната управа и јавните установи, како и намалување на нивниот број на членови", беше наведено во програмата. За малите институции во програмата се предвидуваат можности за воведување централизиран систем за заеднички административни работи, како што се администрација, сметководство, логистички работи, јавни набавки итн. Фотографија: picture alliance/dpa/Patrick Pleul Десет отсто помалку Применувајќи европски искуства и анализи, ВМРО-ДПМНЕ најави и „скратување на 10% од вкупниот број органи на државната управа, институции и јавни претпријатија“. Такви во моментов има 1.371. „Институциите што имаат слични или сродни надлежности ќе се спојат во една, со што ќе се намали бројот на директори, управни и надзорни одбори, како и непотребни трошоци. На овој начин ќе се намалат трошоците за функционирање на јавниот сектор. Со оваа реорганизација, институциите ќе ги зајакнат своите капацитети, административните службеници ќе добијат можност за напредок, ќе се воспостават јасни линии на отчетност и транспарентност, и на оптимален начин граѓаните ќе добијат квалитетни и ефикасни услуги“, најави ВМРО–ДПМНЕ. Предвидена е и изработка на анализа за потребата од дисперзирање на дел од државните институции во другите градови, со цел да се создадат институционални услови за рамномерен регионален развој и доближување на институциите еднакво до сите граѓани. Таа анализа ќе биде изработена во соработка со ЗЕЛС и научните институции. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиСоединети Американски ДржавиСАД планираат испорака на нов пакет оружје за ИзраелСН/агенции15.05.202415 мај 2024Американската влада не сака да му обезбеди оружје на Израел за голема офанзива во Рафах. Претседателот Бајден тоа јасно го кажа минатата недела. Сепак, во моментот очигледно се подготвува нов обемен пакет за вооружување.https://p.dw.com/p/4frR5Тенкови на израелските одбранбени сили (ИДФ) во Појасот ГазаФотографија: Ammar Awad/REUTERSРекламаСпоред извештаите на американските медиуми, САД планираат нова испорака на оружје во Израел во вредност од повеќе од една милијарда американски долари (околу 924 милиони евра). Владата на американскиот претседател Џо Бајден за ова го известила Конгресот пишува, меѓу другите, весникот Волстрит Џурнал повикувајќи се на неименувани извори. Пакетот содржи тенковска муниција, тактички возила и минофрлачки гранати. Според други извештаи на американските медиуми, владата го иницирала процесот на одобрување на испораката во Конгресот. Според американскиот телевизиски канал Си-Ен-Ен, процесот е се уште во рана фаза. Американската воена поддршка за Израел во моментов се следи со особено внимание. Поради израелската воена операција во градот Рафах во јужниот дел на Појасот Газа, американската влада во моментов ја прекина испораката на таканаречените тешки бомби за Израел. Минатата недела Бајден му се закани на Израел дека израелската офанзива врз градот, кој е полн со внатрешно раселени луѓе од другите делови на Појасот Газа, ќе има последици врз испораката на американско оружје. Американскиот претседател Џо Бајден му се закани на Израел деќа ќе ги прекине американските испораки на оружје во случај на голема копнена офанзива врз РафахФотографија: Mandel Ngan/AFP Веднаш по оваа изјава, Белата куќа се обиде јасно да стави до знаење дека американската влада нема да се откаже од поддршката на Израел во војната против Хамас и дека оваа пратка е само моментално паузирана. „Ќе продолжиме да даваме воена помош“, нагласи во понеделникот советникот на Бајден за национална безбедност Џејк Саливан. Портпаролката на Бајден, Карин Жан-Пјер, наредниот ден, на прашањето за акциите на Израел во Рафах, рече дека Вашингтон добил уверување оти во моментов таму има ограничено распоредување на израелската војска. „И засега не изгледа дека ова е голема копнена операција“, рече портпаролката. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГрузијаГрузија: Со закон против народотАРД | ЕМФ15.05.202415 мај 2024И покрај масовните протести, грузискиот парламент го усвои Законот за „странско влијание“. Што ја чека Грузија?https://p.dw.com/p/4frPsДемонстрантка обвиена со грузиско и знаме на ЕУ пред полициски кордон кој обезбедува пристап до парламентот во ТбилисиФотографија: Shakh Aivazov/AP/dpa/picture allianceРекламаИ по четири недели протести, грузиските демонстранти не се уморни. Третото и последното читање на Предлог законот за „странско влијание“ во парламентот почна вчера (14.05) напладне. Повторно, стотици луѓе свиреа и извикуваа „Сакартвело“ - на грузиски тоа е - Грузија. Пратениците го усвоија законот со мнозинство од 84 гласа „за“ и 30 „против“, а луѓето на улиците на главниот град на Грузија, Тбилиси, ќе продолжат да протестираат во секоја фаза од усвојувањето на законот. Сега на потег е претседателката на државата Саломе Зурабишвили. Таа може да бара измени во текстот или да одбие да го потпише законот. За вето има десет дена, но веќе најави дека брзо ќе донесе одлука - и дека ќе го отфрли законот. Таа застанува на страната на демонстрантите, иако владејачката партија „Грузиски сон“ пред шест години ја номинираше за претседателската функција. По реформата во 2013 година, претседателот во Грузија има помала моќ. Владејачката партија со своето мнозинство во парламентот може да го надмине ветото што го најави Зурабишвили. Тоа се има случено веќе неколкупати.Се очекува грузиската претседателка Саломе Зурабишвили да одбие да го потпише законотФотографија: Dursun Aydemir/AA/picture alliance Набљудувачите под надзор Доколку законот стапи на сила во наредните недели, брзо ќе стане јасно дали владејачката партија навистина се грижи за транспарентноста, како што тврди, или се во право оние кои велат дека вистинската цел е да се ограничи влијанието на граѓанските организации и да се остане на власт по октомвриските парламентарни избори. Владата посвети особено внимание на локалните организации кои имаат мисии за набљудување на изборите, а кои се финансираат од странство. Тие уште во 2020 година критикуваа голем број нерегуларности на изборите. Во овие организации се вбројува Меѓународното друштво за фер избори и демократија (ИСФЕД). Основано е во 1995 година, а одигра важна улога во промената на власта во 2003 и 2021 година. Друштвото моментално добива финансиска поддршка од Европската Унија и американската организација УСАИД. Директорката Нино Долиџе не сака нејзината организација да биде регистрирана како организација која е „под странско влијание“, а во тоа ја поддржува и претседателството на организацијата. Можна последица е организацијата да не добие дозвола да го прави она за што е основана - да организира изборен мониторинг. Освен тоа, властите можат да вршат притисок преку претреси на простории и парични казни.На собраниската седница на која се расправаше за новиот закон дојде и до физичка пресметкаФотографија: Mtavari Channel/AP/dpa/picture alliance Несигурност во зачувувањето на моќта Владејачката партија навистина не треба да се грижи за одржувањето на власт. Анкетите во последните месеци покажуваат дека таа има значителна предност пред опозицијата. Најголемиот број опозициски партии не би го минале ни цензусот од пет проценти. Долиџе објаснува дека изборите ќе бидат понеизвесни поради промените во изборниот систем. Мнозинскиот изборен систем, кој досега секогаш ја фаворизираше владејачката партија, ќе биде заменет со пропорционален изборен систем. Со него владејачката партија не е толку сигурна во исходот. Реформата на изборниот систем е резултат на компромис меѓу власта и опозицијата, а во преговорите посредуваше претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел. Во Грузија мнозинството од населението е за влез на земјата во Европската унија, па така е ориентирана и владата. Затоа таа го прифати компромисот.Знамиња на Грузија и на ЕУ на протести во ТбилисиФотографија: Giorgi Arjevanidze/AFP/Getty Images Стоп за владата Но, донесувањето на Законот за „странско влијание“ не им се допаѓа ни најмалку на некои политичари од Европската Унија. Германскиот социјалдемократски пратеник Михаел Рот штотуку го посети Тбилиси како претседател на Комисијата за надворешна политика на Бундестагот. Тој ги предупреди грузиските власти дека таквото однесување ќе има последици и дека доделувањето на статусот кандидат за пристапување на Грузија не е великодушен подарок за владата, туку охрабрување за граѓанското општество: „Кредитот на довербата од денес веќе не вреди ништо“, рече Рот. Тој сака ЕУ да стави знак „стоп“ на своите постапки, што мора да ги заболи одговорните. „Знаете дека санкциите мора да се донесат едногласно. Со Унгарија и господинот Орбан, партијата Грузиски кошмар (ироничен коментар за владејачката партија чие име е Грузиски сон, н.з.) има сојузници во Европската унија и Советот на ЕУ. Но, Европската комисија треба да преиспита какви можности има.“ Рот не сака укинување на визната либерализација, бидејќи тоа би го казнило народот на Грузија, а не владејачката елита. Можно е на Грузија да ѝ биде одземен статусот на безбедна земја на потекло. Рот вели дека ограничувањето на слободата на движење на опозициските политичари, притисокот врз членовите на нивните семејства и дискриминацијата на ЛГБТ заедницата може да доведат и до размислување во таа насока. Напади врз опозициските политичари Голем број опозициски политичари носат бибер спреј со себе за да се одбранат од нападите кои зачестија во последните неколку дена. Директорката на ИСФЕД, Долиџе, покажува фотографии од нејзината влезна врата. Таму осамнале плакати со нејзиниот лик, под кој било напишано „предавник“ и „странски агент“. Камерите забележале дека акцијата на лепење плакати ја извршиле тројца мажи во текот на ноќта, а полицијата не дошла иако биле неколкупати повикани. Истото им се случува и на другите критичари на власта. Некои од нив се и повредени во последните неколку дена. Долиџе, мајка на две малолетни деца, не дозволува да биде заплашена. Ни раскажува за соседите кои толку се налутиле поради плакатот, што излегле на демонстрации. Таа смета дека такво расположение владее во целата нација. Додава дека никогаш не видела толку многу луѓе на улица како на Денот на Европа минатиот викенд. Сепак, многумина се плашат од белоруското сценарио - диктаторот Александар Лукашенко во Белорусија во 2020 година го скрши отпорот со брутална сила по лажните претседателски избори. Но, можен е и поинаков исход. Власта со својата политика би можела да предизвика голем отпор, па бројот и упорноста на демонстрантите целосно би ја исцрпиле полицијата, како во 2018 година во соседна Ерменија. Таму дојде до мирна промена на власта. КоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаШри ЛанкаВо слободен падСН/дв15.05.202415 мај 2024Скокањето од облакодер висок стотици метри звучи застрашувачки - но за овој бејс скокач во Шри Ланка сето изгледа прилично опуштено.https://p.dw.com/p/4frLEСкок од кулата Лотус во Коломбо, Шри ЛанкаФотографија: Dinuka Liyanawatte/REUTERSРекламаОвој спорт е хорор замисла за многумина: кај бејс скокањето во прв план е возбудата и напливот на адреналин од слободното паѓање кога ќе се скокне од висока зграда. Се разбира со падобран - затоа што конечно треба да се преживее тој скок. Овој бејс скокач во главниот град на Шри Ланка Коломбо веќе е толку искусен што изгледа сосема опуштено откако скокна од кулата Лотус висока 351 метар. КоментарВаш коментар...

ПолитикаСеверна МакедонијаОпасни игри на СиљановскаСоња КрамарскаКолумна15.05.202415 мај 2024Новата претседателка, ветувајќи дека ќе ги претставува сите граѓани, изгледа заборави на 610 илјади граѓани кои го дадоа својот глас „за“ името Северна Македонија. Пишува Соња Крамарска.https://p.dw.com/p/4fqwPРекламаГордана Сиљановска Давкова при читањето на претседателската заклетва одби да ја нарече Македонија со уставното име Република Северна Македонија.Фотографија: Petr Stojanovski/DWНовата претседателка Гордана Сиљановска Давкова не го оправда своето инаугуративно мото дека жените се подобри политичари од мажите. Подлегна на емоциите и направи скандал од читањето на претседателската заклетва, бранувајќи ја јавноста во непосредното соседство и главните европски центри. Вознемиреноста од нејзиното одбивање да ја нарече Македонија со уставното име Република Северна Македонија е разбирлива бидејќи Преспанскиот договор е клучната алка во синџирот одлуки кои ја донесоа нашата држава до членство во НАТО. Неговото подривање од членови на државниот врв може да доведе до тешки политички последици за државата и за граѓаните кои живеат во неа. Нејзиниот потег беше доживеан како додворување на националистичките сили кои се препознаваат во партијата која наскоро се подготвува да ја преземе власта – ВМРО-ДПМНЕ. Авантурата на новата македонска претседателка за среќа траеше кратко. Барем така може да се заклучи од реакцијата што ја испрати нејзиниот кабинет кому му падна непријатна задача уште на првиот работен ден на Сиљановска да гасне пожар кој го предизвика таа поради политички опортунизам кон партијата што и го плати билетот за претседателскиот трон. Кусата епизода траеше таман толку за да ја стави претседателката на сериозен тест за нејзините капацитети да ги препознава проблемите и да ги решава брзо. Таа сепак ќе го користи името Северна Македонија, порача нејзиниот кабинет по повеќе од 24-часовната драма во која трескавично ѕвонеа телефоните во канцелариите на ЕУ со цел да ја предупредат Сиљановска што значи заобиколувањето на Преспанскиот договор. Претседателката ја прими пораката и соодветно реагираше, но нужна е претпазливост бидејќи тоа сѐ уште не значи дека нејзината реакција е искрена и дека ќе ги почитува меѓународните договори што ги доби во наследство. На линија со ВМРО-ДПМНЕ Стравувањата дека претседателката Гордана Сиљановска Давкова ќе заигра на картата на национализмот имаат цврста основа не само поради блискоста со ВМРО-ДПМНЕ која ја лансираше на функцијата, туку и во нејзиното поранешно дејствување. Да потсетиме и дека таа по склучувањето на Преспанскиот договор во 2018 година напиша обемна анализа во која изнесе заклучок дека Македонија е губитникот, а Грција добитникот. Договорот октроира уставни измени, односно промена на уставното име Република Македонија, се крши принципот на правна еднаквост на државите, и е асиметричен затоа што Македонија има обврски, а Грција – права и може да се спореди со битка меѓу Давид и Голијат, порача таа во анализата. Притоа потенцираше и дека уставните измени за вметнување на новото име во Уставот се недозволиви, и се грубо кршење на сите принципи. Сиљановска беше гласен противник и на Законот за употреба на јазиците со кој беше проширена употребата на албанскиот јазик и стана службен јазик во институциите, односно доби статус на втор службен јазик во државата. И во овој случај таа беше на иста линија со ВМРО-ДПМНЕ, како и со тогашниот шеф на државата Ѓорге Иванов. Во однос на територијалната поделба со која исто така не се согласуваше, Сиљановска во интервју за Антропол (гласило на Левица) не толку одамна ќе рече: „Да не заборавиме дека имаше уште еден неуспешен референдум, оној од 2004 година кога речиси 500 000 граѓани рекоа ‘не' за новата, октроирана територијална поделба, но референдумот беше неуспешен заради пониска излезност од 50% од запишаните". Овие примери покажуваат дека можеме да очекуваме новата македонска претседателка да се профилира како политичар на тврдата десница кој ќе биде надополнување на новата влада во која се очекува да доминира конзервативната ВМРО-ДПМНЕ. Со нејзиното, пак, укажување за време на кампањата, да не очекуваме дека јавно ќе се конфронтира со идниот премиер Христијан Мицкоски, покажа и дека нејзината страст за полемика по која беше препознатлива кога жестоко го торпедираше Пендаровски, најверојатно ќе остане пред вратата на нејзиниот претседателски кабинет. Значењето на бројките За целосен впечаток од нејзините први часови на функцијата, важно е да се додаде дека новата претседателка, ветувајќи дека ќе ги претставува сите граѓани (што впрочем ѝ е уставна обврска), и дека ќе застапува политика на единство, случајно или намерно заборави и на 610 илјади граѓани кои го дадоа својот глас „за“ на референдумот за промена на името Република Македонија во името Република Северна Македонија. Тоа е малку повеќе од 561 илјади гласови со кои Сиљановска го доби мандатот за шефица на државата, при што може да претпоставиме дека во оваа бројка има гласови и од граѓани кои на референдумот во 2018 гласале за прифаќање на новото име на земјата. Освоените плус 130 илјади гласови на Сиљановска во однос на партискиот скор на ВМРО-ДПМНЕ од 436 илјади гласови, значи дека на новата претседателка ѝ биле наклонети и граѓани кои не се гласачи на оваа партија и нејзините тврди политики околу името. Претседателката Гордана Сиљановска Давкова ќе биде ставена на тест и за уставните измени кои се неопходен чекор за да се одблокираат евроинтеграциските процеси. Таа за време на кампањата остро ги критикуваше бугарските барања заземајќи идентичен став со ВМРО-ДПМНЕ. Првите изјави во средбите со официјални личности како што се претставникот на ЕУ Дејвид Гир и италијанскиот амбасадор, укажуваат дека претседателката ја истакнува важноста на евроинтеграцијата, но преку коментарот дека членството во ЕУ треба да се случи низ „мериторен процес на интеграција и исполнување на копенхашките критериуми“ (извадок од официјалните соопштенија по средбите) суптилно демонстрира став дека уставните измени не се дел од тие критериуми. Честитката на македонски јазик од францускиот лидер Емануел Макрон потврдува дека ЕУ гледа со голема загриженост на настаните во Македонија по победата на ВМРО-ДПМНЕ и Сиљановска Давкова. Со употребата на македонскиот јазик Макрон сакаше јасно да стави до знаење дека тврдењата дека бугарските барања одат кон негирање на јазикот, историјата и националниот идентитет на Македонците, се неосновани бидејќи Европа го признава и препознава македонскиот јазик. Додека во Македонија трае еуфоријата поради победата на десницата и употребата на името Македонија од страна на Сиљановска, очигледно е дека на меѓународен план се вклучува алармот за тоа каква иднина ја очекува нашата земја со такво остро вртење на курсот. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Соња Крамарска Уредник, новинар и политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаБлиски Исток„Катастрофата“ на Палестинците: Што значи „Накба“?Џенифер Холејс15.05.202415 мај 2024Палестинците ширум светот одбележуваат „Накба“ (катастрофа), ден кога нивните претци во 1948 година биле присилени да ги напуштат своите домови. https://p.dw.com/p/4fqJuПалестински бегалци од војната во 1948 годинаФотографија: ELDAN DAVID/EPA/dpa/picture-allianceРекламаНа 15 мај 1948 година, пет арапски држави: Египет, Либан, Ирак, Сирија и Јордан навлегоа на подрачјето на Палестина за да го спречат остварувањето на планот на ОН кој предвидуваше формирање две држави, на што арапската страна се противеше. Еден ден претходно, првиот израелски претседател Давид Бен Гурион на 14 мај 1948 година, согласно резолуција на Обединетите нации, ја прогласи државата Израел. На тоа претходеше повлекување и окончување на мандатот на Велика Британија во Палестина. Со оглед на тоа што првата израелско-арапска војна заврши со победа на Израел во 1949 година, Палестинците ширум светот, 15 мај го означуваат како „Накба“ (катастрофа) и почеток на егзодусот на околу 700.000 жители (од околу 1,3 милиони, колку што живееле на подрачјето на Палестина). Што е денот Накба? 15 мај е ден кога Палестинците излегуваат на улици и протестираат против раселувањето. Многумина носат палестински знамиња, ги понесуваат клучевите од своите некогашни куќи или носат транспаренти со нацртани клучеви – симбол за нивната надеж за враќање во татковината и за она што го сметаат за свое право на враќање. Во минатото некои протести прераснуваа во насилни судири. Израел го обвинува Хамас и други организации, кои во ЕУ и во други земји се на списокот на терористички организации, дека го користат тој ден за промовирање на своите цели. Поради честите антисемитски испади и повици на насилство против Израел и Евреите, полицијата веќе неколку години забранува протести на денот Накба во Германија. Изразот „Ден Накба“ го сковал во 1988 година тогашниот палестински водач Јасер Арафат, одредувајќи го датумот како официјален ден за обележување на губитокот на палестинската татковина. Зошто Палестинците морале да заминат? Сѐ до почетокот на Првата светска војна Палестина била под турска власт како дел од Османското царство. Потоа паднала под британска контрола, т.н. „британски мандат“. Во тој период сѐ поголем број Евреи од цел свет се доселуваат на тоа подрачје, сметајќи го за своја прататковина. Палестински бегалски камп во 1952 годинаФотографија: S.Madver/UNRWA Photo Archives/AP Photo/picture alliance По искуствата од Холокаустот во нацистичка Германија, Генералното собрание на ОН усвоило „План за поделба на Палестина“, којшто Арапската лига го отфрлила. Еврејската агенција за Палестина, предок на државата Израел, го прифатила планот, а по прогласувањето на државата Израел, започнала војна, во текот на која се уништени повеќе од 400 палестински села. На двете страни се извршени кршења на човековите права, масакрот во Деир Јасин, село на патот меѓу Тел Авив и Ерусалим, е врежан во палестинското сеќавање сѐ до денес. Според Германската централа за политичко образование, убиени се повеќе од 250 луѓе. Тоа предизвикало страв кај Палестинците и натерало многумина да ги напуштат своите домови. До краjот на војната, Израел држел околу 40 проценти од подрачјата првобитно наменети за арапски Палестинци со планот на ОН за поделба од 1947 година. Каде заминале Палестинците? Мнозинство од Палестинците завршиле како бегалци без државјанство во соседните арапски земји, а само мал дел заминале во странство. До денес само мал број Палестинци побарал или добил друго државјанство. Како резултат на тоа, големо мнозинство од моментално 6,2 милиони Палестинци на Блискиот Исток останале без државјанство и тоа дури и во трета или четврта генерација. Според агенцијата на ОН за палестински бегалци (УНРВА), мнозинство Палестинци во регионот уште живее во бегалски кампови кои со време се претворени во бегалски градови. Тие се главно сместени во Појасот Газа, на окупираниот Западен Брег, но и во Либан, Сирија, Јордан и источен Ерусалим. Се проценува дека меѓународната палестинска дијаспора е зголемена на околу шест до седум милиони луѓе. Ако е тоа точно, вкупниот број Палестинци се движи околу 13 милиони луѓе. Меѓутоа, не постои некое глобално тело кое ги следи Палестинците во дијаспората и нема точни податоци. Што претставува декларирано право на Палестинците на враќање? Со Резолуцијата 194 на Генералното собрание на ОН од 1948 година, како и Резолуцијата на ОН 3236 од 1974 и Конвенцијата за статус на бегалци од 1951 година, Палестинците се сметаат за палестински бегалци и имаат право на враќање. Палестинец ги покажува клучевите од изгубениот домФотографија: Issam Rimawi/ZUMAPRESS/picture alliance Израел меѓутоа го отфрла ова „право на враќање“ за Палестинците, наведувајќи дека тоа би значело крај на идентитетот на Израел како еврејска држава. Израел ја негира одговорноста за раселување на Палестинците и истовремено истакнува дека меѓу 1948 и 1972 година околу 800.000 Евреи се протерани или морале да побегнат од арапски земји како Мароко, Ирак, Египет, Тунис и Јемен. Дали постои предлог за решение? Во изминатите 76 години се појавуваа различни пристапи за решавање на палестинското прашање. Најприсутно решение останува тоа со две држави – Израел и идна Палестина, кои би го делеле Ерусалим на два главни града. Меѓутоа, од двете страни постои сомнеж за реализација на тој проект. Меѓународната заедница го критикува Израел поради изградбата на сѐ поголем број еврејски населби на окупираниот Западен Брег, што би можело да исклучи можност за формирање на обединета палестинска територија. Во оптек се и други предлози, како признавање на статусот бегалци од страна на Израел и компензации, но без право на враќање. Или ограничена преселба, систем со два пасоши во една држава. Но, решение кое би имало изглед на реализација, засега не е на повидок. КоментарВаш коментарРеклама...

Природа и животна срединаСеверна МакедонијаПтичарење во СкопјеTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoПрирода и животна срединаСеверна МакедонијаЕмилија Петреска14.05.202414 мај 2024Знаевте ли дека во Градскиот парк во Скопје има стотина видови птици? Македонското еколошко друштво, по повод Светскиот ден на птиците преселници, во текот на изминатиот викенд организираше т.н. птичарење во паркот. ДВ беше со групата. https://p.dw.com/p/4fr5EРекламаГрадскиот парк во Скопје изобилува со птици - од чавки и гулаби, до славејче и клукајдрвец. Крошните и гранките на дрвјата се дом на стотина видови птици. Птица во Градскиот парк во СкопјеФотографија: Emilija Petreska/DW Преку т.н. групни птичарења, Македонското еколошко друштво ја едуцира јавноста за потоа да може да им се помага на птиците.„Птичарење“ во Градскиот парк во СкопјеФотографија: Emilija Petreska/DW Во видеото погледнете како тоа изгледа!...

ПолитикаСеверна МакедонијаФАЦ за изборите во Македонија: „Укинување на Северна“ БГ14.05.202414 мај 2024Во текст под наслов „Укинување на Северна“, Франкфуртер алгемајне цајтунг пишува дека во Македонија мнозинството веќе не верува во влез во ЕУ, а на таа линија ќе биде и политиката на новата влада.https://p.dw.com/p/4fqV0Гордана Сиљановска Давкова и Христијан Мицкоски ја прославуваат изборната победа на ВМРО-ДПМНЕФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаГордана Сиљановска Давкова стана првата жена на функцијата претседател на Северна Македонија, но таа, како што пишува Франкфуртер алгемајне цајтунг (ФАЦ), најверојатно би се спротивставила на таквото именување. „Не затоа што не се гледа себеси како жена, туку затоа што државата чиј највисок претставник е таа сега, од нејзина перспектива и натаму се вика онака како што се викаше пред преименувањето во 2018- Македонија. Со таквиот став, новата претседателка уште при преземањето на должноста предизвика скандал“, пишува ФАЦ. Весникот објаснува дека Сиљановска, како и претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски го бојкотирале референдумот во 2018 година, а оттогаш во повеќе наврати се изјаснувале дека не го прифаќаат новото име. Натаму се наведува дека на постапката на Сиљановска реагирале и грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис, како и претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лајен, која порача дека „за земјата да го продолжи европскиот, многу важно е да се почитуваат меѓународните договори, вклучително и Преспанскиот, без ограничувања“. „Ваквото предупредување се чини оправдано, затоа што во кругот на претседателката (Сиљановска, н.з.) има луѓе кои сериозно веруваат дека со поголем напор, и во вистински политички момент би можеле да испреговараат нов договор со Грција“. Тоа секако нема да се случи, како што велат од Атина, додава ФАЦ. Слабата точка на ЕУ Но, предупредувањето на Фон дер Лајен има и една слаба точка, анализира натаму германскиот весник. „А тоа е дека во ’успешен пат кон ЕУ членство', како што го опишува претседателката на Комисијата, веќе не верува мнозинството граѓани на Северна Македонија. Во 2018 година им беше ветено дека менувањето на името ќе донесе почеток на пристапните преговори со ЕУ. Но, потоа најпрво Франција, а потоа и Бугарија ставија вето. Токму на такво сценарио предупредуваа Мицкоски и ВМРО-ДПМНЕ уште во 2018. Бугарските барања ги надминуваат дури и грчките во својата острина, затоа што се бара Македонците да признаат дека, во суштина, се Бугари. Тоа не може да го прифати ниту една влада во Скопје“, коментира ФАЦ. Заклучокот на весникот е дека изолацијата на Северна Македонија се заканува да го заостри конфликтот со етничката албанска заедница. „Јужниот Балкан го очекуваат бурни времиња“, заклучува ФАЦ. Со темата се занимава и берлински Тагесцајтунг, но авторот на текстот дава малку пооптимистичка прогноза. Имено, анализирајќи го настапот на Сиљановска, ТАЦ прашува што ќе стори идната владејачка партија ВМРО-ДПМНЕ и нејзиниот лидер Мицкоски откако ќе ја преземат власта. „Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ и иден премиер Христијан Мицкоски воопшто не сака да го изговори новото име. Но малку веројатно е дека ќе се осмели еднострано да го раскине Преспанскиот договор. Затоа што влезот во ЕУ и за национал-конзервативната партија е стратешка цел“, пишува ТАЦ. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиУкраинаЗошто Харков е стратешки важенРоман Гончаренко14.05.202414 мај 2024Новата руска офанзива е концентрирана на Харков, вториот по големина град во Украина. Борбата за градот најверојатно ќе биде покрвава од онаа за Доњецк или Мариупол, а пораз за Украина би болел повеќе отколку во Донбас.https://p.dw.com/p/4fp0SГрадското собрание во центарот на Харков по руското гранатирање во март 2022 годинаФотографија: Sergey Bobok/AFPРекламаДве години по неуспешниот обид да го заземе Харков, Русија повторно напредува кон градот. Експертите до неодамна беа сигурни дека операцијата кај Харков е повеќе руска пропагандна кампања и дека Москва нема доволно сили да го заземе вториот по големина град во Украина. Но, на почетокот на мај, руската армија брзо зазеде неколку села на северот на Харковската област, а загриженоста за Харков стана поакутна. За Киев не се во прашање само дополнителни територијални загуби. Харков е клучен град за Украина на многу начини - како економски и културен центар, но и како еден од симболите на украинскиот отпор против руската инвазија. Што треба да се знае за Харков Харков бил голем град уште во времето на Руското Царство. Од 1919 до 1934 година бил првиот главен град на советска Украина. И иако во градот подоцна се зборува претежно руски јазик, во него, во 1920-тите и 1930-тите, украинската култура доживеа процут. Нејзините истакнати претставници станаа жртви на теророт во времето на диктаторот Јосиф Сталин. Имињата на многу писатели и поети од оваа генерација, наречени „погубена преродба“, станаа широко познати дури откако Украина стана независна. За време на советската ера, Харков стана транспортен, индустриски и научен центар. Од СССР, градот наследи високотехнолошки индустриски кластер и важни високообразовни институции, вклучувајќи го Националниот универзитет Карасин, Правниот универзитет, Универзитетот за радиоелектроника и единствениот авијациски институт во Украина. Во 1930-тите, во научен центар во Харков за првпат во СССР беше извршена делба на атом. Харков се наоѓа на околу 40 километри од границата со Русија, на раскрсницата на стратешките патишта од запад кон исток и од север кон југ, вклучувајќи ја и рутата од Москва до Крим преку Ростов на Дон. До неодамна, градот произведуваше делови за хидро, термо и нуклеарни централи, како и авиони, трактори и тенкови. Покрај тоа, во центарот на градот се наоѓа најголемиот пазар во Украина - Барабашово.Харков се наоѓа на околу 40 километри од границата со Русија, на раскрсницата на стратешките патишта од запад кон исток и од север кон југ Место на поразот на Путин Поради зголеменото гранатирање од страна на Русија и прекините на снабдувањето со електрична енергија, многу компании веќе не можат да работат со полн капацитет. Малку е веројатно дека Украина ќе може да ги премести сите на побезбедна локација. Затоа што за тоа би биле потребни многу пари, товарни возови и време. Сето ова во моментов го нема. Некои мали компании веќе се преселија во западна Украина во 2022 година. Во април, украинските медиуми објавија планови на два индустриски гиганти со седиште во Харков, кои се споија непосредно пред руската инвазија, да основаат филијали на западот на земјата. Русија не крие дека сака да го освои Харков. Поранешниот претседател Дмитри Медведев отворено објави дека Харковската област ќе стане петтиот регион во Украина што во есента 2022 година ќе биде припоен кон Русија. Успешната контраофанзива на украинската армија ги спречи овие планови. Харков стана регион од кој руската армија буквално побегна, оставајќи зад себе опрема и муниција. Набљудувачите не се сомневаат дека Русија ќе бара одмазда. Загубата на Харков и регионот, би била голем удар и за енергетската безбедност на Украина. Економските последици би биле посериозни од загубата на Доњецк или Мариупол. Според владините статистики, Харковската област беше трет најголем придонесувач во БДП на Украина во 2019 година (6,3 проценти), зад Киев и Дњепропетровската област. Харков е исто така регион со најголеми резерви на гас во Украина. Со нив земјата може речиси целосно да ги покрие потребите од сопствените резерви.По неуспешниот напад на Харков во 2022 година, руската армија побегна толку набрзина што зад себе остави опрема и муницијаФотографија: Hanna Sokolova/DW Центар на украинската армија Можната битка за Харков би можела да биде најкрвавата во војната досега. Ова се должи на големината на градот: со околу 350 квадратни километри и моментално околу 1,3 милиони жители, тој е голем приближно колку Минхен. Тоа значи дека во градот живеат приближно исто толку луѓе колку и пред големиот руски напад врз Украина. Иако многу жители го напуштија градот, стотици илјади луѓе избегаа во Харков од Донбас и другите региони каде што војната избувна порано. Кога проруските активисти се обидоа да ја преземат власта во градовите во источна Украина во 2014 година со премолчена помош на руските безбедносни служби, тие беа успешни во Доњецк и Луганск. Во Харков, пак, беа брзо протерани од зградата на регионалната државна администрација. Кога истата година започна војната во Донбас, Харков стана центар за украинската армија и еден од центрите на волонтерското движење: таму беше поправана воена опрема, а ранетите добиваа медицинска помош. Конечно, во Харковската област останаа зачувани многу воени објекти од советската ера, вклучително и складиште за оружје и воен аеродром. Руската офанзива на североисток не беше изненадување за Украина. Беа изградени неколку одбранбени линии околу градот Харков, но не и околу околните села. Русија има и голема стратешка предност: може да го гранатира Харков и регионот од своја територија. Украина може да возврати само со сопствено оружје со краток дострел, а не со западно оружје со поголем дострел. Условите за испорака на оружје од Запад го забрануваат тоа. Обединетото Кралство неодамна ја објави својата подготвеност да го промени ова. За повеќето други земји, сепак, и натаму е табу можноста Украина со нивно оружје да ја гаѓа Русија. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаЛога: Сиљановска даде пенал во прва минута ДТЗ14.05.202414 мај 2024Постапката на Гордана Сиљановска Давкова која на инаугурацијата не го употреби уставното име, го подели и албанскиот блок во земјатаhttps://p.dw.com/p/4fpskАлбанскиот блок поделен - некои ја критикуваат, други ја бранат Гордана Сиљановска ДавковаФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаПостапката на новоизбраната претседателка Гордана Сиљановска Давкова, која само неколку часа по инаугурацијата се најде на мета на критики поради непочитувањето на Договорот од Преспа за употреба на името „Северна Македонија“, го подели и албанскиот блок во земјата. Додека едни сметаат дека таа го прекршила Уставот и порачуваат дека заклетвата е ништовна, други застанаа во нејзина одбрана наведувајќи дека и тие самите често го користат само името „Македонија“. Пенал во прва минута „Претседателката Гордана Сиљановска Давкова даде прв пенал во прва минута. Таа е прв човек на државата и мора да биде на ниво на задачата за која дала заклетва“, вели министерот за правда, Кренар Лога, кој оценува дека постапката на новоизбраната претседателка е невиден преседан. Лога смета дека изјавата на Давкова за употреба на името Република Македонија според нејзино убедување е „лош пример за државник и лош пример како професорка, со оглед дека цел живот предавала уставно право и седнува на функција за да докаже како треба да се почитува Уставот и државата“. Кренар Лога оценува дека постапката на новоизбраната претседателка е невиден преседан. Фотографија: Reg. Nordmazedonien „Лош пример е затоа што утре ќе имаме заклетва од страна на полицајците и војниците и ќе може да кажат дека даваат заклетва врз друго име. Вчера забележав дека од нејзина страна има ретерирање, но се случува по два дена кога жестоко сме нападнати од нашите соседи и сојузници. Не сакам да помислам дека е најава и од другите функционери во иднина. Се чини дека е стратегија на ВМРО-ДПМНЕ – забораваат дека сега имаат одговорност и нема друга кампања. ВМРО има добиено голема поддршка од граѓаните и се чини дека се што е кажано во кампања е голема лага“, истакна министерот во емисијата „Слободен печат“. Критики упатија и од ДУИ, кои оценија дека Сиљановска „го згазила Уставот уште на прва реченица неспомнувајќи Република, ниту Република Северна Македонија, со сите импликации кои ги има тоа“. Невиден парадокс Од кабинетот на Гордана Сиљановска-Давкова во понеделникот (13.05) соопштија дека шефицата на државата во своите јавни настапи има право да користи Македонија како чин на лично право на самоопределување и самоидентификација, но дека ќе се придржува до официјалната примена на уставното име. Но, Лога прашува која е логиката да се дава една заклетва во усна форма, а друга во писмена? „Ова е невиден парадокс. Како може претседател на држава да дава заклетва различна од тоа што ќе го потпишува? Ова значи дека сите тие работи што ќе ги кажувате усно, утре нема да ги почитувате бидејќи ќе потпишувате друго. Можеме да покренеме постапка пред Уставен суд заради тоа што ако имаме ваков преседан, може и во иднина ќе има поединци кои ќе сакаат да се докажуваат дека се големи патриоти од било која заедница“, додава Лога. Тој деновиве го изнесе својот став дека заклетвата е ништовна и порача дека или треба да се повтори или функцијата да ја преземе претседателот на Собранието. „Нема втора шанса за прв впечаток“ Неколку часа по инаугурацијата на Сиљановска, коалицијата „Вреди“ преку соопштение порача дека не треба да се отвораат стари рани и дека претседателот треба да биде пример за останатите кога станува збор за почитување на Уставот. „Изразуваме загриженост што емоциите од кампањата влијаат на рационалноста во првите чекори во реал-политиката. Имаме разбирање за чувствата на македонскиот народ, но нема втора шанса за прв впечаток за новата шефица на државата. Претседателот на Републиката мора да биде пример за почитување на Уставот, особено кога станува збор за професорка по уставно право“, соопштија во неделата (12.05) од „Вреди“. Едни ја критикуваат, други ја оправдуваат постапката на Сиљановска ДавковаФотографија: Petr Stojanovski/DW „Не е забрането да се користи Македонија“ Но, еден ден потоа градоначалникот на Гостивар, Арбен Таравари, кој е дел од коалицијата „Вреди“, во интервју за „Клик плус“ на ТВ 21 вели дека не е забрането да се користи терминот Македонија кога се зборува јавно и дека тој лично често вели само Македонија, без употреба на термините Република или Северна. Запрашан како коалицијата „Вреди“, од позиција на потенцијален партнер на ВМРО-ДПМНЕ во идната влада, ја коментира постапката на претседателката која за време на заклетвата не го употреби уставното име, Таравари вели дека „таа сè уште била под еурофија на изборите“. „Мислам дека тоа не го направи свесно. Тоа го направи подекларативно за да покаже дека има некаква доследност со изборната кампања. Изјавата како претседател е со ‘Северна Македонија’, вчера по инаугурацијата беше исто како ‘Северна Македонија’. Пред да дојдам овде, ме известија дека вчера изјавила дека така користела, но дека во иднина ќе го користи уставното име како Северна Македонија“, додаде Таравари. Политичкиот аналитичар Џелал Незири, во изјава за ДВ, оцени дека засега не верува дека ваквата постапка на Сиљановска може да има последици на домашната политичка сцена, во пресрет на разговорите за формирање влада. „По се изгледа ВМРО-ДПМНЕ и ВЛЕН ќе формираат коалиција, иако нивната влада може и да ја врати земјата во целосна изолација, каква што ја имавме во периодот 2006-2016 година. Не се очекува ВЛЕН да ја условува ВМРО-ДПМНЕ ниту со уставни измени, ниту со почитување на Договорот од Преспа. Нивна главна цел е промената на власта, со тоа што ДУИ ќе биде пратена во опозиција“, вели Незири. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСоединети Американски ДржавиСАД: Зголемени царините за електрични автомобили од Кина ЖА14.05.202414 мај 2024Владата на САД енормно ги зголемува царините за многу кинески производи. Кина ја нарушува конкуренцијата преку нелојални субвенции, аргументира Вашингтон. https://p.dw.com/p/4fpvSВисоки царини за кинески електрични автомобили во САДФотографија: Getty Images/AFPРекламаАмериканскиот претседател Џо Бајден стави цела редица на кинески производи, меѓу кои електрични автомобили, полуспроводници и минерали под посебен царински режим поради загриженоста од поплава од увоз на сметка на домашните производители. Увозните давачки на електричните автомобили ќе се зголемат од 25 на 100 проценти, како што објави владата во Вашингтон во вторникот. Литиум-јонски батерии за електрични возила и други делови за батерии во иднина наместо на 7,5 ќе подлежат на царина од 25 проценти. За соларни ќелии стапката е двојно зголемена, на 50 проценти, исто така и за полуспроводници. За одредени критични минерали царините се утврдени на 25 проценти. Демократот Бајден уште во 2022 година дал налог да биде извршен преглед на мерките кои беа воведени од неговиот републикански претходник Доналд Трамп. Во САД минатата година имало увоз на стоки од Кина во вредност од 427 милијарди долари, но таму извезле само 148 милијарди долари. Огромниот трговски дефицит е критикуван со децении. „Кина ја користи истата стратегија како и порано за да го стимулира сопствениот раст на сметка на другите, продолжувајќи да инвестира во домашните прекумерни капацитети и преплавувајќи ги светските пазари со извозни стоки, чија вредност е под цена поради нефер практиките", ги објасни мерките националната економска советничка во Белата куќа, Лаел Брејнард. Кина е подготвена да го освои европскиот пазар на автомобилиTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПендаровски се откажа од претседателската пензија ДТЗ14.05.202414 мај 2024Претставници на МВР и понатаму ќе се грижат за неговата безбедност, а тој ќе има и канцеларија со тројца соработници. https://p.dw.com/p/4fq35Пендаровски се откажа од претседателските бенефицииФотографија: Pressestelle des Präsidenten der Republik Nord-Mazedonien/Foto: Tomislav GergievРекламаПоранешниот претседател Стево Пендаровски се откажа од дел од државните бенефиции - нема да зема претседателска пензија и ќе се врати на професорската кариера во Американ колеџ. Вакво ветување тој даде уште кога беше избран за претседател пред пет години. Претставници на Министерството за внатрешни работи ќе продолжат да го обезбедуваат поранешниот претседател во согласност со безбедносните проценки коишто ги прават. Канцеларија со тројца вработени Но, на Пендаровски и во иднина ќе му биде потребна административната и логистичката поддршка, за време на средбите со поранешни и актуелни државници и за учество на меѓународни конференции. Поради тоа ќе се бара од државните институции повремено да се користи канцеларија. Но, бидејќи таква пракса и законски основ не постои, тој најавува дека во иднина ќе го искористи правото да се отвори канцеларија, каде што тројца од сегашните вработени во Кабинетот, ќе бидат ангажирани во поддршка на тие активности. Според Законот за правата на претседателот и неговото семејство Пендаровски би можел да користи низа бенефиции како пензија и канцелариски простор со најмногу до тројца стручни соработници, право на лично обезбедување, како и користење на службено возило и возач. Ваквите права ги користат поранешните претседатели Ѓорге Иванов и Бранко Црвенковски. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСоединети Американски ДржавиСАД: Зголемени царините за електрични автомобили од Кина ЖА14.05.202414 мај 2024Владата на САД енормно ги зголемува царините за многу кинески производи. Кина ја нарушува конкуренцијата преку нелојални субвенции, аргументира Вашингтон. https://p.dw.com/p/4fpvSВисоки царини за кинески електрични автомобили во САДФотографија: Getty Images/AFPРекламаАмериканскиот претседател Џо Бајден стави цела редица на кинески производи, меѓу кои електрични автомобили, полуспроводници и минерали под посебен царински режим поради загриженоста од поплава од увоз на сметка на домашните производители. Увозните давачки на електричните автомобили ќе се зголемат од 25 на 100 проценти, како што објави владата во Вашингтон во вторникот. Литиум-јонски батерии за електрични возила и други делови за батерии во иднина наместо на 7,5 ќе подлежат на царина од 25 проценти. За соларни ќелии стапката е двојно зголемена, на 50 проценти, исто така и за полуспроводници. За одредени критични минерали царините се утврдени на 25 проценти. Демократот Бајден уште во 2022 година дал налог да биде извршен преглед на мерките кои беа воведени од неговиот републикански претходник Доналд Трамп. Во САД минатата година имало увоз на стоки од Кина во вредност од 427 милијарди долари, но таму извезле само 148 милијарди долари. Огромниот трговски дефицит е критикуван со децении. „Кина ја користи истата стратегија како и порано за да го стимулира сопствениот раст на сметка на другите, продолжувајќи да инвестира во домашните прекумерни капацитети и преплавувајќи ги светските пазари со извозни стоки, чија вредност е под цена поради нефер практиките", ги објасни мерките националната економска советничка во Белата куќа, Лаел Брејнард. Кина е подготвена да го освои европскиот пазар на автомобилиTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаИРИ: За членство во ЕУ се 68% од македонските граѓани ДТЗ14.05.202414 мај 2024Доколку денеска би се одржал референдум за приклучувањето на Северна Македонија во ЕУ - 68 отсто од граѓаните би гласале „за“, додека 13% би биле „против“.https://p.dw.com/p/4fpSHИРИ: За членство во ЕУ се 68% од македонските граѓаниФотографија: Petr Stojanovski /DWРекламаПоследното мултинационално истражување за Западен Балкан од страна на Центарот за анкетни истражувања (CISR) на Меѓународниот републикански институт (ИРИ) покажува широка поддршка за приклучувањето кон Европската унија (ЕУ) и силно мнозинство кое ја смета руската војна против Украина за неоправдана. Анкетата е спроведена во Албанија, Босна и Херцеговина (БиХ), Косово, Северна Македонија, Црна Гора и Србија, во периодот од 2 февруари до 5 март. Доколку денеска би се одржал референдум за приклучувањето на Северна Македонија во ЕУ - 68 отсто од граѓаните би гласале „за“, додека 13% би биле „против“. Поддршка од 68 проценти од испитаниците има и во Босна и Херцеговина, додека во Албанија дури 92 проценти се изјасниле со поддршка за влез во ЕУ. Во Србија на 40 отсто од граѓаните би дале позитивен одговор на евентуален референдум. „Постои силна желба низ Балканот за зајакнување на врските со западните економии и за приклучување кон ЕУ. Оваа широка поддршка покажува дека луѓето од целиот регион веруваат дека понатамошната интеграција во ЕУ може да помогне за постигнување одржлив просперитет“, вели Пол Мекарти, директор за Европа во ИРИ. Широка поддршка за приклучувањето кон Европската унија (ЕУ)Фотографија: AP ЕУ или Русија како партнер? Сепак, 47 проценти од испитаниците во Северна Македонија се сомневаат во сериозните намери на ЕУ да им понуди членство на земјите од Западен Балкан. Во однос на курсот на државата во однос на надворешната политика, 31% ја гледаат ЕУ како парнер, додека 23 проценти сметаат дека треба да се одржуваат врски и со Западот и со Русија. Македонските испитаници сметаат и дека членството во НАТО има многу позитивен импакт врз земјата (32%), додека 8 отсто имаат сосема спротивно мислење. Во однос на тоа која земја ја гледаат како најголем сојузник, 34% од Македонците ја гледаат Србија како најблизок пријател, додека по неа се САД со 17 и Турција со 12% поддршка. Како најголема закана, македонските граѓани (23%) ја гледаат Бугарија, додека Русија е на второ место и неа како закана ја гледаат 12% од испитаниците. Приоритети за Западен Балкан Кај приоритетите на граѓаните за владите на Западен Балкан доминираат економските прашања. Освен Албанија, каде што невработеноста беше главен проблем, високите цени и трошоците на живот претставуваат најголема грижа за граѓаните во другите пет земји од Западен Балкан. Покрај тоа, во сите шест земји, корупцијата е еден од првите три приоритетни проблеми. Дури 78 % од граѓаните сметаат дека земјата оди во погрешна насока, а економијата и корупцијата се наведуваат како најголеми проблеми со кои се соочува земјата. Па така, 72 проценти од македонските испитаници сметаат дека корупцијата е најголемиот проблем со кој се соочува државата. Тие сметаат дека најкорумпирани се политичките партии и нивните лидери (26%) и судството (23%). Македонските граѓани како најголеми проблеми со коишто се соочуваат ги детектираат високите трошоци за живот - 31%, корупцијата - 22%, невработеноста -10% и економијата (5%). На кои политичари им веруваат? Според анкетата на ИРИ, најголема популарност ужива лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски со 14%, по што следуваат Али Ахмети, Максим Димитриевски и Стево Пендаровски со по 5%. Во однос на институциите, македонските жители (25%) најмногу им веруваат на верските институции и армијата (16%). Најмала доверба имаат во политичките партии, парламентот и судовите. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна Македонија„Несреќна и опасна изјава на Сиљановска Давкова“ БГ14.05.202414 мај 2024Сиљановска Давкова направи преседан кој идната влада на ВМРО-ДПМНЕ не смее да го повтори, реагираат германски парламентарци на неупотребата на уставното име од страна на новоизбраната претседателка. https://p.dw.com/p/4fpJLПретседателка Гордана Сиљановска-Давкова при давањето заклетва во СобраниетоФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаОдлуката на новоизбраната претседателка Гордана Сиљановска-Давкова при давањето заклетва во Собранието да не го употреби името Северна Македонија, предизвика реакции меѓу пратеници во германскиот Бундестаг. Германското МНР уште во понеделникот порача дека мора да се почитува Преспанскиот договор, додека водечки парламентарци за Дојче Веле велат дека новата претседателка на Северна Македонија направила опасен преседан. Според пратеникот на владејачките Либерали (ФДП) задолжен за европски прашања, Томас Хакер потегот на Сиљановска Давкова е „несреќен и за жалење“. Тој додава дека, во тој контекст, има разбирање за одлуката на грчката амбасадорка да ја напушти инаугурацијата. „Европскиот пат на Северна Македонија и пред изјавите на новата претседателка беше доволно тежок. И вистина е дека и ЕУ сноси дел од вината за бавниот пат на земјата кон ЕУ.Според пратеникот на владејачките Либерали (ФДП), Томас Хакер потегот на Сиљановска Давкова е „несреќен и за жалење“.Фотографија: Anila Shuka/DW Но, доколку и новата влада им се приклучи на провокациите на претседателката, таквите изјави ќе бидат во спротивност со Преспанскиот договор. И тоа ќе биде големо назадување на патот кон ЕУ“, вели Хакер. Непотребно разгорување на спорот Директна осуда на изјавите на претседателката Сиљановска Давкова дојде и од сестринската партија на ВМРО-ДПМНЕ во Германија, опозициската ЦДУ. Пратеникот на демохристијаните и надворешно-политички говорник, Јирген Харт вели дека Брисел мора да им испрати јасна порака на Сиљановска и на ВМРО-ДПМНЕ дека таквата политика нема да се толерира. Пратеникот на ЦДУ, Јирген ХартФотографија: picture alliance/photothek „Повторното разгорување на спорот за името на Северна Македонија е целосно непотребно и опасно. Новата претседателка на Северна Македонија, Сиљановска Давкова на својата функција е исто толку обврзана да го почитува компромисот меѓу Северна Македонија и Грција, колку што беше и нејзиниот претходник“, вели Харт и додава: „ЕУ мора да им испрати јасен сигнал на претседателката, како и на победничката партија на изборите, ВМРО-ДПМНЕ, дека патот на Северна Македонија кон благосостојба и слобода, како и во ЕУ, води исклучиво преку почитување на постигнатиот компромис со Грција“. По бројните реакции во јавноста, кабинетот на Гордана Сиљановска Давкова во понеделникот соопшти дека „претседателката ќе се придржува до официјалната примена на уставното име“. Оттаму додадоа дека претседателката ја потпишала официјалната изјава за стапување на должност со уставното име- Република Северна Македонија, a таа и во иднина ќе го користи тоа име. Сепак, Гордана Сиљановска Давкова останува на ставот дека „македонската претседателка има право да го употребува името Македонија, како чин на лично право на самоопределување и самоидентификација, почитувајќи ги основните човекови права и слободи, и согласно европските вредности и начела“. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиРусијаКој е новиот руски министер за одбрана Андреј Белоусов?Гжегож Шимановски14.05.202414 мај 2024Среде војна против Украина, економистот Андреј Белоусов станува нов министер за одбрана на Русија. Човекот од доверба на Владимир Путин треба да ја снабдува армијата и да ја стимулира воената економија. Кој е Белоусов?https://p.dw.com/p/4fpPsНовиот руски министер за одбрана Андреј Белусов е економистФотографија: Vladimir Astapkovich/dpa/picture allianceРекламаНа почетокот на својот петти претседателски мандат, Владимир Путин уште повеќе ја претвора својата земја во воена економија. Сега во тоа треба да му помогне економист без армиско искуство. Путин го номинираше Андреј Белоусов, досегашен вицепремиер, за функцијата министер за одбрана на Русија. Одобрувањето од страна на парламентот се смета за сигурно. Претходниот министер за одбрана Сергеј Шојгу треба да стане претседател на Советот за национална безбедност. Белоусов нема отслужено ни воен рок. Но, со неговиот избор, Путин сака подобро да се позиционира во исцрпувачката војна против Украина. „Во денешно време, победник на бојното поле е оној кој е поотворен за иновации“, изјави портпаролот на Кремљ, Дмитри Песков, коментирајќи ја промената. И, „економијата на моќниот блок“ треба подобро да се интегрира „во економијата на земјата“. За оваа задача, Белоусов е „разбирлив кандидат“, вели за ДВ руско-американскиот политиколог Нина Хрушчова. „Од една страна, тој не е отфрлен од пазарните економисти, а од друга страна, тој е посветен на приматот на државата во економијата“, вели таа. Кој е човекот кој среде војна го презема рускиот одбранбен ресор? Човек од доверба на Путин Андреј Белоусов, роден во Москва како син на економист, има 65 години. Го следел примерот на својот татко и студирал економија. Потоа се занимава со пазарни прогнози во Руската академија на науки. Тој ја советуваше владата и беше заменик-министер за економија помеѓу 2006 и 2008 година. 2008 година беше клучна за неговата кариера. Во тоа време, Путин, кој од претседател премина на позицијата премиер, го назначи за шеф на неговиот економски оддел. Така тој имал директен контакт со Путин. Оттогаш, Белоусов се вбројува меѓу луѓето од блиското опкружување на рускиот претседател. Се вели дека неговата директна зависност од Путин, како и фактот дека Белоусов не припаѓа на ниту една од фракциите кои се борат за влијание во Кремљ, го прават помалку ранлив на корупција. Неговиот претходник Шојгу особено често беше обвинуван за корупција. Неодамна, заменикот на Шојгу беше дури и уапсен, што многу набљудувачи со право го протолкуваа како знак дека тој наскоро ќе биде отповикан.Парада за „Денот на победата“ на 9 мај 2024 година во Москва - Шојгу (д.) сè уште беше министер за одбранаФотографија: Alexander Zemlianichenko/AP Photo/picture alliance Технократ кој ја поддржа анексијата на Крим Откако важи за човек на Путин, Белоусов ја извршуваше функцијата министер за економија (од 2012 до 2013 година), економски советник на претседателот (2013 до 2020 година) и прв вицепремиер од 2020 година. На овие позиции, тој имаше значително влијание врз руската економска политика во последните години. Тој е познат како поддржувач на владините инвестиции во економијата. Во 2014 година, тој беше еден од ретките економски експерти околу Путин што ја поддржа анексијата на Крим, објави рускиот портал „Ѕвоно“ пред неколку години. Исто така, се вели дека Белоусов ја гледа Русија како земја „опкружена со непријатели“. Овој светоглед веројатно му обезбедува и блискост со Путин. „Во последниве години, Белоусов беше опседнат со идејата за технолошкиот суверенитет на Русија“, пишува на мрежата Телеграм независната руска новинарка Фарида Рустамова, која е специјализирана за руски елити. Така, под водство на Белоусов, беше напишан концептот на технолошки развој до 2030 година. Дотогаш, според планот на Белоусов, Русија треба да научи да произведува чипови, машини со висока прецизност, медицински апарати и софтвер, авиони и дронови, пишува Рустамова.Борбените дронови во Русија доаѓаа главно од Кина и ИранФотографија: Efrem Lukatsky/dpa/AP/picture alliance Одбранбената индустрија треба да обезбеди економски раст Уште како вицепремиер, Белоусов беше силно посветен на развојот на домашната индустрија за беспилотни летала. Тој постојано го критикуваше фактот дека важни делови од производниот синџир се лоцирани во странство. „Белоусов е заинтересиран за иновации во вооружените системи и јасно е дека тоа ќе биде еден од неговите приоритети“, оценува за ДВ Александра Прокопенко од Карнеги центарот Евроазија Русија во Берлин. Од друга страна, според планот на Кремљ, од огромните издатоци за одбрана полза треба да има и остатокот од руската економија. Според портпаролот Песков, буџетот на безбедносниот блок е веќе 6,7 отсто од брутодомашниот производ на Русија. „Приоритет на Кремљ во моментов е војната“, вели Прокопенко, која претходно има работено во Руската централна банка „И тие веруваат во воениот кејнезијанизам, односно во фактот дека со помош на инвестиции во воено-индустрискиот комплекс може да се поттикне економскиот раст за долг период“. Значи, новиот човек во руското Министерство за одбрана треба да помогне за војната да биде порентабилна за Русија. Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаМицкоски подготвува стратегија и следни чекориКатерина Блажевска14.05.202414 мај 2024Потенцијалните партнери во идната влада засега се посветени на договорените постулати за соработка и градење партнерство. Соседите, пак, ги дешифрираат пораките за досегашните договори. https://p.dw.com/p/4fpDyЛидерот на ВМРО Христијан Мицкоски, Северна МакедонијаФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаВо моментов воопшто не се разговара за поделба на ресори и кадровски прашања, туку за принципите и партнерство на потенцијалните коалициски партнери. Ова е изјавата што може да се слушне и од претставници на ВМРО-ДПМНЕ и од претставници на ВЛЕН, кои пред три дена ги договорија општите начела на соработка за идната влада, која ќе се базира на неколку постулати: евроинтеграции, забрзан економски развој, борба против криминалот и корупцијата и владеење на правото. Според првичните изјави, евидентно е дека економијата е областа каде што ќе се посвети големо внимание, со образложение дека без добра економија нема да има повисоки плати, нема да има повисоки пензии. Дека економијата ќе биде клучен столб во дејствувањето на идната влада, претходно навести и партискиот претседател Христијан Мицкоски. Тој најави финансиски пакет во соработка „влада со влада“ во вредност од 1 милијарда евра, со поволни услови - добар грејс период и исклучително атрактивна каматна стапка. Најави дека јавноста „набрзо ќе ги знае сите детали“. Економијата ќе биде клучен столб во дејствувањето на идната влада, навести партискиот претседател на ВМРО ДПМНЕ Христијан Мицкоски Фотографија: Petr Stojanovski/DW Според проекциите, се очекува во втората половина на јули да биде направен ребаланс на буџетот, а од септември да почне проект со децентрализација на финансиски средства и инвестиции во општините, за што се предвидени 250 милиони евра годишно, односно 125 милиони евра до крајот на годината. И од функционери на ВЛЕН се слушаат јавни изјави дека во моментов не се разговара за ресори, туку акцентот е ставен на градење партнерство и доверба, со цел владата да функционира со една усогласена програма. За сето ова ќе се разговара во работна група со флуктуирачки состав - прво на ниво на претседатели на партии, а потоа на генерални секретари и/или потпретседатели. Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, си даде неколку дена за подготовка на стратегијата, како што самиот објави на неговиот профил на Фејсбук. „Оган, Огражден планина и слободна Македонија. Неколку дена за стратегија и чекорите кои следат“, напиша Мицкоски. Студена клима Она што предизвикува внимание во соседството, не се економските планови на идната влада, туку нејзиниот однос кон договорите кои и го отворија патот на земјата кон ЕУ. Од првите пораки стекнуваат впечаток дека интеграцијата во ЕУ нема да биде во прв план. „Со сигурност моментов изгледа многу тешко да си замислиме дека РС Македонија може скоро да ги започне преговорите со ЕУ, бидејќи гледаме дека двата клучни договори за оваа земја - оној со Бугарија, проследен со францускиот предлог за измени на Уставот, и Преспанскиот, кој го отвори патот на РС Македонија кон членство, изгледа дека се пред замрзнување, да не кажам и нешто повеќе“, изјави во интервју за БНР, Весела Чернева, директорка на канцеларијата на Европскиот совет за надворешна политика во Софија. Таа беше и советничка за надворешна политика на поранешниот бугарски премиер Кирил Петков. „Овие типично симболични гестови од страна на новата македонска претседателка навестуваат една прилично студена клима и се чини дека оваа земја нема да биде меѓу првите што ќе преговара и ќе напредува во однос на ЕУ“, прогнозира Чернева. Според Чернева, дури и да се замисли утврдување на некаков распоред за тоа како постепено да се премине кон разговори за промени во Уставот, смета дека тоа нема да биде првото нешто што ќе го направи идната влада. Чувари на Договорот Зоран Заев и Алексис Ципрас, двајцата поранешни премиери во чии мандати беше потпишан Договорот од Преспа, вчера оствариле телефонски разговор при што ја истакнале важноста што ја имаат доследното придржување до Договорот од Преспа и соработката на двете земји, како за европската перспектива на Северна Македонија, така и за мирот и стабилноста на Западен Балкан во период на големи тензии во регионот. Зоран Заев и Алексис Ципрас, двајцата поранешни премиериФотографија: Maja Zlatevska/AFP/Getty Images Како што пренесе МИА од Атина, Ципрас и Заев разговарале за политичките случувања во Македонија, а освен важноста на Договорот од Преспа, посочиле и „колку е лицемерен и опасен националистичкиот популизам што се разви и на двете страни“. Двајцата поранешни премиери се договориле во следниот период да преземат заеднички иницијативи за поддршка и имплементација на Договорот, за унапредување на односите меѓу народите на Грција и Северна Македонија и за мирот и стабилноста во поширокиот регион. Заев претходно во изјава за ТВ 24 порачал дека непочитувањето на договорите, носи одговорност, но и сериозни последици за државата. „Одговорноста не е само политичка, туку и правна. А последиците се децениско непријателство со соседните земји, со Европската Унија, со САД и ОН. Сето ова ќе има далекусежни последици за секојдневниот живот и севкупниот стандард на Македонците и другите етнички заедници во Северна Македонија. Апелирам до нив да се тргнат од партиската наметка и што поскоро да сфатат дека сега сносат одговорност за државата и граѓаните. Владата ги почитува Уставот, меѓународните договори и закони како пример за целиот народ и тоа целосно ги почитува - или како влада презема чекори за нивно поништување или менување. Впрочем, Мицкоски и претседателката Сиљановска Давкова многупати повторија дека немаат намера да го поништат Договорот од Преспа, иако не се согласуваат со него. Затоа како носители на највисоките државни функции треба да го почитуваат Уставот, меѓународниот Преспански договор и законите. Тие треба да гледаат напред кон иднината на Северна Македонија и македонскиот народ“, изјави Заев за ТВ 24. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиУкраинаБлинкен во Киев за да демонстрира американска поддршка ЖА14.05.202414 мај 2024Американскиот министер за надворешни работи Ентони Блинкен пристигна во посета на Киев за да демонстрира поддршка на САД за Украина https://p.dw.com/p/4fp7UАмериканскиот министер за надворешни работи Ентони Блинкен пристигна во посета на КиевФотографија: BRENDAN SMIALOWSKI/Pool Photo/AP/picture allianceРекламаАмериканскиот државен секретар Ентони Блинкен допатува во ненајавена посета на украинскиот главен град Киев. Тој пристигна со ноќен воз од Полска во вторникот наутро. Тоа е четврта посета на Блинкен на Киев од почетокот на руската агресорска војна во февруари 2022 година. Меѓу другото, планирана е средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски. Првенствена цел на патувањето е да испрати силен сигнал за поддршка на Украинците, кои очигледно се во „многу тешка“ ситуација, изјави висок претставник на американската влада за новинарите за време на возењето со воз за Киев, укажувајќи на борбите на фронтот на исток и нападите врз областа Харков во североисточна Украина. „Сепак, ние сме многу уверени дека Украинците ќе можат сѐ повеќе и поефикасно да ги потиснуваат Русите со пристигнувањето на нашата помош од САД и од другите сојузници и партнери“, додаде американскиот функционер. Украинската армија моментално е под зголемен притисок од руската офанзива во регионот Харков. Во понеделникот, украинскиот Генералштаб ги призна „тактичките успеси“ на руските трупи во регионот во североисточна Украина. Според украинските информации, руската армија во петокот од Русија започнала копнена офанзива во областа Харков. САД во последниве недели најавија неколку пакети за помош на Украина. Тие следат откако американскиот Конгрес одобри воена помош во вредност од 61 милијарда долари (околу 56 милијарди евра) за Киев во април по неколкумесечна блокада. Покрај разговорот со Зеленски, Блинкен планира да се сретне и со украинскиот министер за надворешни работи Дмитро Кулеба и со претставници на граѓанското општество во Киев. Тој, исто така, сака да одржи говор на тема „Стратешкиот успех на Украина“. Друга тема на посетата е билатералниот одбранбен договор што САД сакаат да го склучат со Киев пред самитот на НАТО во Вашингтон во јули. Преговорите за договорот се во „последна фаза“, изјави висок претставник на американската влада. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаВестите мора да почнат со успесите на владатаЕрол РизаовКолумна14.05.202414 мај 2024Секоја власт ги расипува властодржците, а апсолутната власт ги расипува апсолутно. Таа лесно станува страховлада. Првиот предуслов за тоа е напад за медиумска слепа послушност. Пишува Ерол Ризаов https://p.dw.com/p/4foufРекламаЛидерот на ВМРО ДПМНЕ Христијан Мицкоски по изборната победаФотографија: Petr Stojanovski/DWБи било фер на новата влада да и се даде малку време да се конституира и да се остави 100 дена спокојно да работи без пожестоки критики на првите чекори на власта. Сакав да го применам тоа заборавено непишано правило, иако овој принцип во Македонија никогаш не е почитуван, додуша одамна застарен, не се применува ниту во развиените парламентарни демократии. Новиот мандатар Христијан Мицкоски се откажа од една таква „привилегија“ на која, ако ништо друго, можеше да се повикува во првите три ипол месеци. Ќе речете што има лошо во тоа. Се разбира, нема ништо лошо ако тоа не е проследено со синдромот на ВМРО ДПМНЕ за авторитарно владеење и сеење страв како прв приоритет на власта. Мицкоски пред инагурацијата на функцијата претседател на владата, не седнат на премиерската жешка фотелја и без да ја одржи првата владина седница во новиот состав, побрза да ја подготви јавноста за големите достигнувања кои ќе уследат многу бргу уште од првата половина на идниот месец. За тоа, како што навести најнапред му е потребна слепа послушност од медиумите. Тоа беше првиот опасен сигнал за повторно воспоставување на авторитарен режим. Секоја власт ги расипува властодржците, а апсолутната власт ги расипува апсолутно. Таа лесно станува страховлада. Првиот предуслов за тоа е медиумска послушност. Во своето прво интервју за ТВ Канал 5 по големата победа која означи покрај локалната, преземање и на извршната власт и на претседателската функција, Мицкоски ги изговори зборовите „Вестите мора да почнат со успесите“. Цитирано од збор до збор без никаква додавка или промена, нуту пак вадено од неков контекст, или нешто сечено и лепено бидејќи немаше одговор на дополнителното потпрашање на новинарот поставено како констатација: „ако има успеси“. Да се каже вакво нешто и во најавторитарните режими би било рамно на голем скандал. Властодржците и вождовите ги имаат под свое влијание медиумите, но доволно се мудри никогаш да не изговорат јавно една таква закана како што му се откачи на Мицкоски. И, еве од тогаш помина цела недела, освен неколку медиуми што предупредија што значи таква закана, тоа поминува прилично молкум како ништо да не се случило. Молк и во највлијателните медиуми кои оправдано жестоко ги критикуваа злоупотребите на претходната власт. Дали тоа значи дека повторно ќе се градат потемкинови села со големите лажни успеси кои ги постигна „најдобриот“ премиер досега допирајќи до олимписки височини на светски прваци во бизнис климата на најсиромашниот народ во Европа. Должничкото ропство стана голем успех Мицкоски не најде за потребно да се дообјасни што сакал да каже со својата порака до медиумите да ги почнуваат вестите со успесите на власта. Напротив, ја соопшти ексклузивната вест која треба да се фали на невидено, дека веќе е договорена голема зделка, многу поволен кредит со ниска камата од милијарда евра. Тоа е рече завршена работа и договорено влада со влада. Која наша влада и кој наш премиер го договорил тоа!!!??? Понесен од големата победа Мицкоски си го дозволи тоа пред да се устоличи. Некоја влада, на некоја држава за негово добредојде ќе инвестира милијарда евра во Македонија. Браво, фантастичен успех. Во Македонија одамна е голем успех да се задолжува државата, под многу „поволни“ услови. И навистина е успех кога едни ги трошат парите, а друг треба да ги враќа. Таинствениот успех предизвика вистинска кладилница која е таа толку пријателска земја да договори така поволна инвестиција пред да се одржат изборите. Работата испадна многу помистична од милијардата од Тајван која прва ги разгоре фантазиите на граѓаните на Македонија. Отогаш милијардите доаѓаа од сите страни кои никогаш не ги видовме, освен новата гипс картон архитектура на барок и рококо и спомен обележјата кои ја внесоа Македонија во светската мапа на брзо богатење на политичарите. Лидерот на ВМРО ДПМНЕ Христијан Мицкоски - двојна изборна победа на партијатаФотографија: Petr Stojanovski/DW Лицитацијата почна од Кина, Русија, до Турција, Србија и Унгарија, ама тие не биле. Работата во кулоарите стаса до Арапските Емирати. Изненадувањето допрва ќе уследи кога ќе се дознае што договорил нашиот голем критичар на прекумерното задолжување. Ако се во прашање Арапските Емирати треба да се знае дека и бескаматните кредити што ги даваат нивните банки не се верско прашање, туку наука која се изучува на економските факултети во предметот „Исламски инвестиции“ кои имаат исто така строги критериуми, некогаш потешки и од највисоките камати. Ете затоа се потребни како земзе водичка медиумите. Кога си во опозиција, ќе врескаш ни се заканува „должничко ропство,“ а кога си на власт тоа е голем успех со поволни кредити и странски инвестиции. Ако почнат сите вести на новиот главен уредник на сите медиуми, нешто што веќе сме го доживеале во период од цели 11 години, јасно е накај ќе одат работите со големите успеси. Живи биле па виделе Но, сепак она што ми остави најсилен впечаток од активностите на идниот премиер се принципите кои ги договорил со албанската опозиција ВРЕДИ кои се предуслов за коалиција и работа на идната влада. Во прашање се три клучни начела за меѓупартиска соработка со учесниците во поделба на власта. Тоа се, прво евроинтеграциите, второ забрзан економски развој и трето борба против корупцијата и организираниот криминал што брзо ќе заврши со воспоставување на владеење на правото. Дали ова ви е некако многу познато, како да сте го слушале сите овие 32 години. Ако е така тогаш добро е да се чуе уште илјада пати, само што во истиот момент треба да заборавите што сѐ ни е ветувано во изминатите три децении и кој за што бил и што сработил додека бил на власт и на што жестоко се спротивставил додека бил во опозиција. Да тргнеме од евроинтеграциите. Ни ветија никако во ЕУ по секоја цена. Поверуваа мнозинството граѓани. Ни ветија подобар договор со Грција. Никогаш Северна, секогаш само Македонија. И на тоа поверуваа мнозинството граѓани. Никако уставни измени под бугарски и француски диктат. И на тоа поверува истото мнозинство и ги донесе на власт големите патриоти. И сега што правиме кога во власта веќе ќе нема предавници како што вели Денко Малески. Се знае што ќе правиме, предавниците и странските платеници ќе бидат непријателите во опозицијата кои ќе ги кочат работите како што тоа го правеа за време на „груевизмот“. Тие ќе бидат виновни за сѐ што не чини. Погодете од три пати што ќе се случува со почнатите преговори со ЕУ. 1. Ќе се изгласаат уставните измени и ќе влезат Бугарите во уставот со пониска цена, без бугарски диктат. 2. Ќе се постигне подобар договор со Грција. 3. Ќе стане ли Македонија полноправна членка на ЕУ горда и достоинствена за време на новиот десетгодишен мандат на ВМРО ДПМНЕ. Мојот најоптимистички одговор би бил дека уставните измени ќе се донесат во наредните шест месеци и преговорите со ЕУ ќе продолжат. Цената ќе биде иста ако се побрза, ако не ќе биде повисока, бидејќи таа веќе порасна од домашните блокади на преговорите со ЕУ. Добрите вести ќе ја прикажат оваа козметичка операција како голем успех за да нема разочарување на граѓаните кои веруваа дека ќе нема уставни измени. Сите други варијанти би означиле катастрофа за иднината на Македонија. Вториот принцип за побрз економски развој со нови задолжувања е илузија ако не се оствари првиот принцип со евроинтеграциите и остварување на реформите предвидени во преговорите и помогнати од европските фондови. Напуштањето на преговорите со ЕУ ќе означи уште поголема катастрофа со голема веројатност да го изгубиме и она што сме го стекнале со големите отстапки. И третиот принцип за успешна борба против високата корупција и организираниот криминал со воспоставување на владеење на правото по седумте „гладни години“ на опозицијата ќе важи само за злоупотребите на претходната власт, а и тоа не е баш најсигурно. Со оглед на досегашните искуства. Живи биле па виделе. Без грам иронија и сарказам, сакам моите проценки да бидат погрешни. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Ерол Ризаов Новинар и публицистКоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаГлобалноДијамант од шест милиони долари14.05.202414 мај 2024Аукциската куќа Сотби оваа недела ќе го стави на продажба брошот на Картие со жолт дијамант „Алнат“ од 101,29 карати.https://p.dw.com/p/4foxbБрошот на Картие со жолт дијамант „Алнат“ од 101,29 каратиФотографија: Pierre Albouy/REUTERSРекламаБрош со дијамант со златна нијанса, сличен на оној што го носеше покојната британска кралица Елизабета Втора, се очекува да биде продаден за околу 6 милиони долари на аукција на Сотби во Женева оваа недела. Дијамантот „Алнат“, кој го носи името на неговиот прв сопственик, британски спортист, е редок камен, со живо жолта боја и тежок 101,29 карати. Картие го постави во цветен дизајн кој силно наликува на дијамантот Вилијамсон Пинк на кралицата Елизабета Втора, кој и беше даден како свадбен подарок во 1947 година. КоментарВаш коментар...

ПолитикаГерманијаНекои сакаат „федерална држава“ ЕУ, други сакаат да нема ЕУКристоф Хаселбах14.05.202414 мај 2024Германските партии и ЕУ: Зелените сакаат ЕУ да стане „држава”, а АфД да се расформира ЕУ. Либералите сакаат да штедат, левичарите да трошат. Демохристијаните да се наоружаат заради Русија, други пак да се смират со неа.https://p.dw.com/p/4fnNuИзборни плакати во Германија во пресрет на изборите за Европски парламентФотографија: JOHN MACDOUGALL/AFP/Getty ImagesРекламаСе ближат европските избори, кампањата во Германија зема замав. Во земјата за европските избори нема цензус, веќе со околу 0,5 проценти некои партии добиваат барем еден претставник во Европскиот парламент. Актуелно, според анкетите, убедливо водат Демохристијаните со околу 30 проценти поддршка. Зелените и СПД имаат по околу 15 проценти, слично како и АфД. По нив доаѓа „Сојузот на Сара Вангенкнехт” со околу седум проценти, додека по три-четири проценти имаат Либералите и Левица. Еве за што се залагаат. Зелените сакаат федерално уредување Ниту една друга германска партија не оди толку далеку во својата визија за иднината на ЕУ како Зелените. Тие сакаат ЕУ да стане „федерална европска држава“. Оваа формулација сега е вклучена во коалицискиот договор на сојузната влада составена од Социјалдемократите, Зелените и Либералите. За Зелените германските интереси се истовремено и европски интереси, без никаква разлика или контраст. Зелените сакаат уште посилна поддршка на Украина и нејзин влез во ЕУФотографија: Philippe Stirnweiss/European Union 2024 Европската унија треба да стане „стратешки суверена“, што значи да дејствува самостојно во надворешната и одбранбената политика. Зелените сакаат уште посилна поддршка на Украина. Тие ја гледаат како идна членка на ЕУ и сакаат што поскоро да започнат преговори за пристапување на Киев кон Унијата. Сите други германски партии се повнимателни по ова прашање. Зелените продолжуваат да се фокусираат на климатската политика. Тие сакаат повеќе инвестиции во оваа област, дури и ако тоа значи преземање повеќе долгови. Тие ја поддржуваат и либералната политика за азил, и покрај критиките на мнозинството Германци кон таквата политика. Социјалдемократите за зајакнување на работничките права Солидарноста и социјалната сигурност се клучни термини во програмата на Социјалдемократската партија на Германија. Утврдувањето на минималните стандарди на социјалните системи во ЕУ и воспоставувањето минимална плата на ниво на ЕУ се дел од таа програма. СПД сака повеќе пари преку ново задолжување и зголемени даночни стапки. „До 2050 година ќе ја направиме Европа првиот одржлив и неутрален континент во однос на емисиите на штетни гасови“ - таа реченица би можела да биде и од програмата на Зелените, но е содржана во социјалдемократската. СПД се залагаат за повеќе обновливи извори на енергијаФотографија: Patrick Pleul/dpa/picture alliance Конзистентна климатска политика, повисоки стандарди за правата на барателите на азил, масовно зголемување на јавните инвестиции - сето ова звучи многу слично на она што го промовираат Зелените. Сепак, СПД се разликува од конкуренцијата во една точка: „Мирот во Европа не е можен против, туку само со Русија", СПД се смета за „мирољубива партија" која, и покрај руското кршење на меѓународното право, бара „нова европска политика кон истокот“. Либералите се штедливи Третата партија во сојузната влада, либералната ФДП, се фокусира на многу различни работи во својата програма, а истовремено ја критикува конкуренцијата. „Иницијативите на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен - како што се бирократските насоки на ЕУ за синџирите на снабдување или забраната за греење со нафта и гас - може да резултираат со дополнително оптоварување на економијата и граѓаните“, се вели во програмата на Либералите. Либералите не се меѓу поддржувачите на електрични автомобилиФотографија: Thomas Banneyer/dpa/picture alliance Наместо „постојано нови регулативи и барања“, Либералите се залагаат за отвореност кон сите технологии. Ова ги вклучува не само системите за греење, туку и слободата за избор на погонски системи за автомобили - Либералите демонстративно не се меѓу поддржувачите на електрични автомобили. ФДП, исто така, сака повеќе да ја поддржи Украина во иднина, но посочува дека прво мора да се обезбедат финансиските ресурси, без разлика на целта - пред да се трошат. Наместо нови долгови, ФДП се залага за штедење, дури и во рамките на ЕУ. Бројот на комесари треба да се намали од 28 на 18, а во иднина Европскиот парламент да не биде на две локации (Стразбур и Брисел), туку само на една. Демохристијаните за зајакнување на одбраната Христијанско-демократската унија (ЦДУ) и баварската Христијанско-социјална унија (ЦСУ) се дефинираат себеси како последна народна партија во Германија, партија избрана од граѓани од широк опсег на општествени групи. Затоа програмата на ЦДУ изгледа вака: заштита на климата, но без притисок; пазарна економија, но со социјални механизми; европска солидарност, но со домашна буџетска политика. Сепак, оваа рамнотежа не секогаш функционира. ЦДУ се оградува од својата членка, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, бидејќи ЦДУ сака да го поништи планот на Брисел кој би дозволил производство на мотори со внатрешно согорување само до 2035 година. Кога станува збор за заштита на климата или миграцијата, ЦДУ зазема многу порестриктивен став отколку што беше случајот во времето на поранешната канцеларка Ангела Меркел. Шефот на Христијанско-демократската унија (ЦДУ) Фридрих Мерц и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер ЛајенФотографија: Michael Kappeler/dpa/picture alliance Ако има нешто што е единствено за ЦДУ во контекст на европската политика, тоа е аспектот на безбедноста и одбраната во оваа изборна кампања - по рускиот напад на Украина. ЦДУ сака значително да го зајакне процесот на вооружување на Европската унија, вклучително и со сопствени носачи на авиони и антиракетна одбрана. Алтернатива за Германија против ЕУ Алтернативата за Германија (АфД) е јасна спротивност на Зелените, и тоа не само кога станува збор за европската политика. Таа е единствената партија во Бундестагот која се залага за укинување на ЕУ во нејзината сегашна форма. „Сметаме дека ЕУ не може да се реформира и ја сметаме за промашен проект“, тоа е текстот на изборната програма на АфД. Партијата се залага за „сојуз на европски нации“, европска економска и интересна заедница која допрва треба да се формира, заедница во која би се гарантирал суверенитетот на членките. Тие сакаат да го задржат внатрешниот пазар на ЕУ. АфД се залага за укинување на ЕУ во нејзината сегашна формаФотографија: DW Кога станува збор за миграциската политика, АфД бара формирање на „Европа како тврдина“, каде што ЕУ треба да им помогне на своите членки во заштитата на надворешните граници и протерувањето на мигрантите. Заштитата на климата, според АфД, е непотребна и излишна, бидејќи како што велат, климата и онака постојано се менува. Затоа партијата ги отфрла сите мерки што се преземаат за намалување на емисиите на јаглерод диоксид, на пример во секторите транспорт или греење. АфД застапува радикално различни ставови за прашањето за односите со Русија. Бара укинување на економските санкции и повторно усогласување со Москва. Левица за нов почеток Во принцип, партијата Левица не го доведува во прашање опстанокот на ЕУ, но се залага за драстични реформи, вклучително и зголемување на даночните стапки за богатите. Преку зголемување на даноците, особено за големите компании, Левица сака значително да го прошири опсегот на социјалните програми. На пример, Левица се залага за воведување на четиридневна работна недела во Германија со иста плата, минимална плата од 15 евра на час (моментално 12,41) или воведување социјални бенефиции на ниво на ЕУ за да им се помогне на семејствата со децата. Левица се противи на какви било ограничувања за политиката на азил и бегалциФотографија: ROPI/picture alliance Кога станува збор за политиката на азил и бегалци, Левица се противи на какви било ограничувања, а еден од носителите на листата за ЕУ е активистката Карола Ракете, позната по нејзината поддршка на мигрантите во неволја на Средоземното Море. Сепак, има и една точка каде што може да се повлечат паралели со АфД - Левицата исто така сака зближување со Русија и се противи на испраќање оружје за Украина. БСВ сака од сѐ по малку Пратеничката во Бундестагот, Сара Вангенкнехт, пред неколку месеца ја напушти Левица и влегува во кампањата за европските избори за прв пат со новата партија „Сојуз Сара Вангенкнехт” (БСВ). Тоа е партија која ги поврзува програмите на нејзината поранешна партија со барањата на АфД. И БСВ, како и Левица, сака повеќе социјални издатоци и масовни јавни инвестиции. Исто така се залага за повторно приближување кон Русија. БСВ и АфД го споделуваат барањето за рестриктивна миграциска политика, иако БСВ своите барања ги формулира помалку остро од АфД. Според мислењето на БСВ, Германија е преоптоварена со големиот број на мигранти и нагласува дека цената на таквата ситуација ја плаќаат сиромашните граѓани, на пример со порастот на кириите. БСВ не е толку радикална кога станува збор за заштитата на климата, но сепак се жали на „слепа акција и непромислени мерки” кои „не ѝ помагаат на климата, но ги загрозуваат нашите економски темели, го поскапуваат животот за луѓето и ја намалуваат подготвеноста на јавноста да прифатат смислени мерки за заштита на климата“. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаАрсовски: Сиљановска не става во ситуација на дупло голо ДТЗ13.05.202413 мај 2024„Договорот од Преспа е завршена работа и треба да се прифати и почитува, во спротивно многу висока цена ќе платиме. Ќе се антагонизираат односите со Грција и ќе се мултиплицираат нашите непријатели“, вели Арсовски. https://p.dw.com/p/4fnM8Фотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаНе поминаа ни 24 часа од инаугурацијата на новата претседателкаГордана Сиљановска Давкова, а веќе бура од реакции го брануваат и регионот, но и домашната политичка сцена, по избегнувањето на употребата на „Северна“ во уставното име на земјата. Некои ја критикуваат, други се обидуваат да го дефокусираат проблемот, посочувајќи дека „во Изборниот законик пишува само Република Македонија“, иако неговите измени се донесени неодамна. Го прекршила ли Уставот новата претседателка, какви последици може да донесе непочитувањето на Договорот од Преспа и воопшто на меѓународните договори потпишани со соседите, што би значела конфронтацијата на земјата со две држави членки на ЕУ - Бугарија и Грција - се само дел од дилемите коишто се наметнаа откако Вилата на Водно ја доби новата станарка во наредните пет години. Политичка цена „Секоја изјава на претседателот има политичка цена. Еве гледаме што се случи во првите 24 часа“, вели политичкиот аналитичар Петар Арсовски за ДВ, откако изминатото деноноќие брујат медиумите во регионот во врска со одлуката на Сиљановска да не изговори „Северна“, при давањето на свечената изјава во Собранието и преземањето на највисоката функција во земјата. Во пресрет на инаугурацијата, Атина веќе најави дека со внимание ќе го следи секој чекор во земјата, особено употребата на уставното име, коешто беше оспорувано од дел од кандидатите и за време на изборната кампања. Арсовски вели дека без оглед на тоа дали „Северна“ и се допаѓа или не на новата претседателка, при заклетвата таа мора да го почитува Уставот, а со тоа и новото име на државата што го договориле владите на двете земји. „Таа не е во позиција како на рафт во супермаркет да одлучи ова ми се допаѓа - ќе го почитувам, а она што не ми се допаѓа нема да го почитувам. Договорот од Преспа е завршена работа и треба да се прифати и почитува во земјата, во спротивно многу висока цена ќе платиме. Ќе се антагонизираат односите со Грција и ќе се мултиплицираат нашите непријатели“, вели Арсовски. Фотографија: Petar Arsovski „Скршени стаклените нозе на договорот“ Северна Македонија, според нашиот соговорник, не само што го смени Уставот, туку и ратификуваше меѓународен договор којшто е над Уставот. И универзитетскиот професор и поранешен министер за надворешни работи Денко Малески, во колумна за порталот „Либертас“, пишува дека со својата постапка, не искажувајќи го новото уставно име, туку само „Македонија“, новата претседателка ги скршила стаклените нозе на Преспанскиот договор и дека иако кај поголемиот број Македонци предизвикала позитивна реакција, сепак, кај оние граѓани кои се свесни за тоа какви последици носи овој потег, предизвикала кревање на веѓите. „Тоа беше момент на пркос против неправдата која, согласно меѓународното право, ѝ е нанесена на една држава која под притисок на друга мораше да го смени уставното име. Кажано од позиција претседател, тоа беше и повик до граѓаните и до вработените во државната администрација, да го следат нејзиниот пример“, вели Малески. Поранешниот македонски министер за надворешни работи Никола Димитров и неговиот тогашен грчки колега Никос Коѕијас при потпишувањето на Преспанскиот договор, во присуство на тогашните премиери Зоран Заев и Алексис ЦипрасФотографија: Reuters/A. Konstantinidis Личен чин на самоидентификација Но, од кабинетот на Сиљановска велат дека претседателката има право во своите јавни настапи да го употребува името Македонија, како чин на лично право на самоопределување и самоидентификација, почитувајќи ги основните човекови права и слободи и согласно европските вредности и начела. Но, таа сепак ќе се придржува до официјалната примена на уставното име. „Согласно Уставот, како што беше подготвена од службите на Собранието, свечената заклетва беше потпишана со користење на уставното име. Македонските институции во последниве пет години речиси целосно ги исполнија обврските од Преспанскиот договор и претседателката очекува сите македонски партнери да ги почитуваат билатералните и мултилатерални обврски кои ги презеле кон земјата“, се додава во соопштението. Професорката Билјана Ванковска, која што исто така учествуваше во трката за претседател како кандидат на Левица и се изјасни дека е против сите договори кои ги има потпишано земјата, оди и чекор понатаму. „Убаво што не спомнала Северна, ама мене ме жеже и пече она Северна на сите документи, патокази, дипломи, печати.Не е Сирма војвода таа што својот проблем ќе го реши, додека цел народ стенка од него. Ако е јунак, ќе упати раскинувачка нота до Атина“, порача таа ан Фејсбук. „Фанта финта“ Арсовски вели дека во демократија секој има право на свое мислење, но тој не ја разбира оваа „фанта финта“ на Сиљановска. „Ако е планот на новата претседателка да го раскине Преспанскиот договор - тоа значи излегување од НАТО, раскинување на договорот и враќање на името. Сиљановска може да мисли дека цената што сме ја платиле е повисока од бенефитите. Но, тоа треба да го каже, треба да застапува таква политичка теза. Вака сме во ситуација кога сме во 'дупло голо“. Ниту името сме го вратиле, ниту бенефитите од Преспанскиот договор ќе ги видиме. А, негативните ефекти допрва ќе ги почувствуваме“, вели политичкиот аналитичар. Опасност од второ вето И политичкиот аналитичар Џелал Незири, смета дека се можни реперкусии на меѓународен план. „Како прво, Грција ќе го врати ветото за ЕУ, со што ќе имаме второ вето, освен бугарското. Еднаш ставено вето не се отстранува лесно и брзо. Ова значи дека земјата ќе заглави во евроинтеграцискиот процес, со што Албанија ќе се одвои и сама ќе ги продолжи преговорите со Брисел“, вели тој. Што се однесува на домашен план, тој засега не верува дека ваквата постапка на Сиљановска може да има ќе последици и на домашната политичка сцена, во пресрет на разговорите за формирање влада. „По се изгледа ВМРО-ДПМНЕ и ВЛЕН ќе формираат коалиција, иако нивната влада може и да ја врати земјата во целосна изолација, каква што ја имавме во периодот 2006-2016 година. Не се очекува ВЛЕН да ја условува ВМРО-ДПМНЕ ниту со уставни измени, ниту со почитување на Договорот од Преспа. Нивна главна цел е промената на власта, со тоа што ДУИ ќе биде пратена во опозиција, вели Незири во изјава за ДВ. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСеверна МакедонијаНБ: Инфлацијата ќе забави - економијата ќе живне ДТЗ13.05.202413 мај 2024Народната банка на Македонија во најновите пролетни макроекономски прогнози годинава очекува економски раст од 2,6 отсто и 3,6 отсто наредната година. Инфлацијата ќе има просечна стапка од 3,5 отсто. https://p.dw.com/p/4fnLNСпоред пролетни макроекономски прогнози годинава се очекува економски раст од 2,6 отсто и 3,6 отсто за наредната годинаФотографија: NBRM РекламаНародната банка на Македонија во најновите пролетни макроекономски прогнози очекува економски раст од 2,6 отсто оваа година и 3,6 отсто наредната година. Инфлацијата ќе има просечна стапка од 3,5 отсто. Гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска на прес-конференција најави постепено забрзување на економскиот и забавување на ценовниот раст, како и постепено забрзување на кредитната активност во следниот тригодишен период. За 2026 година се очекува умерено забрзување на растот, во услови на поповолно надворешно окружување, постабилен амбиент и поголема склоност за потрошувачка и инвестиции. Надворешната позиција на домашната економија и во рамките на најновите проекции се оценува како поволна, при подобри остварувања во 2023 година од очекувањата (остварен суфицит во тековната сметка), главно заради значителното намалување на увозот. Народната банка и натаму внимателно ќе ги следи макроекономските податоци и ризиците и како и досега, ќе ги презема сите неопходни мерки, користејќи ги сите расположливи инструменти, заради задржување на стабилноста на девизниот курс и стабилизирање на инфлацијата на среден рок. Цените на храната никако да паднатФотографија: Moritz Frankenberg/dpa/picture-alliance Ќе паѓаат ли цените на храната? Гувернерката на Народната банка Анита Ангеловска-Бежоска денеска оцени дека во земјава се уште нема позначителни надолни прилагодувања кај цените на храната. Ако се спореди нивото на цените на храната со предпандемискиот период, тие се речиси двојно повисоки од нивото на светските цени на храната. Одговорајќи на новинарски прашања по презентацијата на најновите макроекономски проекции, Ангеловска-Бежоска истакна дека е позитивно тоа што согласно меѓународните финансиски институции, се проектира натамошен пад на цените на храната оваа година, а стабилизирање на нивното ниво наредната година, што остава простор за одредени надолни корекции. „Ако се погледне движењето на светските цени на храната од средината на 2022 година, има речиси континурано намалување, но според последните податоци, се уште не се вратени на предпандемиското ниво и се повисоки за околу 17 - 18 отсто. Доколку овие трендови ги споредиме со трендовите во домашната економија, може да констатираме дека не се целосно синхронизирани. Кај нас, растот на цените на храната почна подоцна од растот на светските цени на храната и уште не гледаме позначителни надолни прилагодувања кај цените на храната“, вели таа. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаГерманија нема да дозволи „сиви зони“ во Европа БГ13.05.202413 мај 2024Германија нема да дозволи „сиви зони“ во Европа, велат од германското МНР откако новата македонска претседателка Гордана Сиљановска одби да го користи уставното име на земјата. https://p.dw.com/p/4fnFoГерманија нема да дозволи „сиви зони“ во Европа, велат од германското МНР.Фотографија: Daniel Kalker/picture allianceРекламаСеверна Македонија има обврска да го почитува Преспанскиот договор, порачуваат од германското Министерство за надворешни работи, откако во неделата, новоизбраната претседателка на земјата Гордана Сиљановска-Давкова одби да го изговори уставното име на државата со придавката „Северна“. Владата во Берлин сака да ја продолжи соработката со новата влада во Скопје, и смета дека е важно земјата да го продолжи патот кон ЕУ и да ги спроведе неопходните реформи на тој пат. „Северна Македонија може да се потпре на Германија на тој пат“, изјави во понеделникот, портпаролот на германското МНР, Кристијан Вагнер. Но, што се однесува до користењето на името, Берлин бара да се почитуваа меѓународните договори. „Што се однесува до користењето на името, постои меѓународен договор, Преспанскиот договор со Грција, на кој Северна Македонија е обврзана“, рече Вагнер. Поддршка за Западен Балкан На новинарско прашање, што ќе се случи доколку и новата влада во Скопје не го почитува Преспанскиот договор, Вагнер одби да шпекулира, но рече дека неговата влада останува на ставот дека Западниот Балкан припаѓа кон ЕУ. Бројни реакции по инаугурацијата на Гордана Сиљановска-Давкова Фотографија: Petr Stojanovski/DW „Германската влада е многу активна во тој дел и нема да дозволиме сиви зони во Европа. Кога би дозволиле такви сиви зони, тие би биле искористени од други земји. И затоа остануваме на нашата политика кон Западен Балкан“, рече Вагнер, додавајќи дека треба да се почека затоа што новата влада во Скопје се уште се договара. Гордана Сиљановска-Давкова предизвика бројни реакции во Европа, откако на инаугурацијата како нова претседателка на државата во Собранието во неделата инсистираше да ја нарекува земјата „Македонија“. Со реакции се јавија и првите луѓе на Европската Комисија, Шарл Мишел и Урсула фон дер Лајен кои ја потсетија на обврските од Преспанскиот договор. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГерманијаПостхумна мировна награда на градот Дрезден за НавалниЈенс Турау | Роман Гончаренко13.05.202413 мај 2024На Алексеј Навални постхумно му беше доделена наградата за мир на градот Дрезден. Тој беше остар критичар на режимот на Путин и почина под сомнителни околности во затворски логор. Неговата вдовица ја продолжува борбата. https://p.dw.com/p/4fnEYАлексеј Навални со живот ги плати критиоките на сметка на КремљФотографија: Gonzalo Fuentes/REUTERSРекламаГолемата почит за Алексеј Навални доаѓа предоцна. Добро познатиот критичар на рускиот режим почина во затворски логор во Сибир во февруари под околности кои сѐ уште се нејасни. Сега му е доделена престижната награда за мир на градот Дрезден, дотирана со 10 илјади евра. Неговата вдовица Јулија Навалнаја ја прими наградата. Говорот во негова чест го одржа поранешниот германски претседател Јоаким Гаук, кој по веста за смртта на Навални рече дека тој е „икона на сите пристојни Руси“. Членовите на Државниот театарски ансамбл Дрезден ја изведоа „Говорот на Алексеј Навални пред судот“. Јоахим Гаук и Јулија Навалнаја во Дрезден на свечената церемонијаФотографија: Sebastian Kahnert/dpa/picture alliance Блогер со смисла за хумор Навални, роден 1976 година, со години го привлекуваше вниманието укажувајќи на корупцијата и злоупотребите во Русија и на тој начин стекна слава ширум светот. Тој преживеа обид за атентат и сепак се врати во татковината. Како блогер, Навални ја искористи својата суптилна смисла за хумор за да допре до милиони, особено до помладите Руси. Тој се бореше против корупцијата во земјата - и против режимот на Владимир Путин. Тој создаде многу моќни непријатели. Кремљ стори сѐ за да го држи надвор од политиката. Сепак, Навални успеа да организира поддржувачи низ целата земја. Навални ја започна својата кариера како бизнисмен и адвокат. Во доцните 1990-ти, тој се приклучи на лево-либералната партија Јаблоко, но беше исфрлен во 2007 година поради конфликт со врвот на партијата и националистичките ставови. Подоцна беше активен во националистичкото движење, што го направи контроверзен во опозициските кругови. Го преживеа нападот, но сепак се врати Труењето во 2020 година привлече големо меѓународно внимание: Навални беше префрлен во Берлин, каде успешно беше лекуван во болницата Шарите. Тој ја обвини руската служба и лично Путин за нападот со нервен агенс. Кога се опорави, сепак одлучи да се врати во Русија. Тој беше уапсен на аеродромот во Москва, а потоа осуден на 19 години затвор. Во декември 2023 година, Навални се сметаше за исчезнат неколку недели. Подоцна беше откриено дека тој бил одведен во затворски логор во Арктичкиот круг. Тој претпоставуваше дека ќе биде изолиран пред претседателските избори, одржани во март годинава, на кои се очекуваше победа на актуелниот претседател Владимир Путин. Елоквентен дури и на суд Опозицискиот активист претходно неколкупати во затвор се жалеше на кршење на неговите права. До крајот Навални ги користеше и судските рочишта за остро да го критикува системот на Путин и војната на Москва против Украина. Алексеј Навали пред руски суд во октомври 2022 годинаФотографија: Alexander Zemlianichenko/AP Photo/picture alliance Алексеј Навални водел нерамноправна битка. Неколку недели по неговата смрт, самиот Путин потврди дека непосредно пред тоа се подготвувала размена на затвореници. Остануваат прашањата дали тоа воопшто е точно и, ако е така, зошто Навални не бил разменет. Русија продолжува да се бори против критичарите Дури и по смртта на Навални, рускиот режим продолжува со голема бруталност да се бори против критичарите на системот. Поддржувачите во Велика Британија неодамна изразија загриженост за здравјето на еден од блиските соборци на Алексеј Навални, Владимир Кара-Мурза. Овој 42-годишник во април беше осуден на 25 години затвор за „велепредавство“, а претходно живеел во Србија каде, како што тврдел, бил шпиониран од српската служба во име на Москва. Тој претходно ја обвини Русија за „воени злосторства“ во Украина во неговиот говор во САД. Ова е најдолгата позната затворска казна што некогаш му била изречена на критичар на Путин. Слично на Навални, семејството и адвокатите на Кара-Мурза велат дека руската тајна служба се обидела да го отруе во 2015 и 2017 година. Оттогаш тој има сериозни здравствени проблеми. „Навални стана опасност за Путин" Во образложението за доделувањето на наградата на Навални во Дрезден се вели: „Навални постојано бодеше со прстот во раните на руската диктатура и стана најголема опасност за Путин и неговиот систем. Затоа стана политички затвореник, чија смрт симболично потсетува на смртта на многу луѓе кои се залагаат за слобода и демократија во Русија“, се вели во образложението. Наградата ја доделува Здружението „Пријатели на Дрезден, Германија“. Така секоја година се потсетува на бомбардирањето на Дрезден од страна на сојузничките сили во 1945 година. Ова здружение исто така има за цел да се спротивстави на присвојувањето на одбележувањето на годишнината од бомбардирањето на Дрезден од страна на десничарските екстремисти. Вдовицата на Навални продолжува таму каде што застана тој По смртта на Навални, неговата вдовица сѐ повеќе е во фокусот на јавноста. На 16 февруари, веднаш по веста за неговата смрт, таа го повика Путин на одговорност на Минхенската безбедносна конференција. Таа рече дека тој и неговите помошници треба да бидат „казнети за она што ѝ го направија на нашата земја, на моето семејство и на мојот сопруг“. На почетокот на мај беше објавено дека Дојче веле оваа година на Јулија Навалнаја ќе ѝ ја додели „Наградата за слобода на говорот“, која ќе ѝ биде врачена на почетокот на јуни годинава. Меѓу претходните добитници на Дрезденската награда за мир, која се доделува од 2010. година, се поранешниот претседател на Советскиот Сојуз, покојниот Михаил Горбачов и диригентот Даниел Баренбоим. Јенс Турау НовинарКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПретседателката Сиљановска ќе се придржува до уставното име БГ13.05.202413 мај 2024Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова ќе се придржува до официјалната примена на уставното име, соопштија од нејзиниот кабинет по бурата која ја предизвика нејзиниот настап на инаугурацијата во Собранието. https://p.dw.com/p/4fnNVПретседателката Гордана Сиљановска-Давкова ќе се придржува до официјалната примена на уставното имеФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаНовоизбраната претседателка Гордана Сиљановска Давкова ја потпишала официјалната изјава за стапување на должност со уставното име- Република Северна Македонија, a таа и во иднина ќе го користи тоа име, соопштуваат од кабинетот на претседателката на државата. „Во своите јавни настапи, македонската претседателка има право да го употребува името Македонија, како чин на лично право на самоопределување и самоидентификација, почитувајќи ги основните човекови права и слободи, и согласно европските вредности и начела“, соопштуваат од Кабинетот. Но, додаваат натаму, „претседателката Гордана Сиљановска Давкова ќе се придржува до официјалната примена на уставното име.“ „Согласно Уставот, како што беше подготвена од службите на Собранието, свечената заклетва беше потпишана со користење на уставното име“, додаваат од кабинетот. Новоизбраната претседателка вели дека во иднина очекува и партнерите на земјата да ги почитуваат обврските од Преспанскиот договор, како што тоа го прави и Северна Македонија. „Македонските институции во последниве 5 години речиси целосно ги исполнија обврските од Преспанскиот договор и претседателката очекува сите македонски партнери да ги почитуваат билатералните и мултилатерални обврски кои ги презеле кон земјата,“ се наведува во соопштението од Кабинетот. КоментарВаш коментарРеклама...

УметностГерманијаПаул Кле и Василиј Кандински – сликари-пријателиКица КолбеКолумна13.05.202413 мај 2024Двајцата уметници уживале во творечката страст, создавале во меѓусебна хармонија онака како што музичката тема се развива во делото преземајќи ги туѓите тонови и доместицирајќи ги во своја констелација. Пишува Кица Колбеhttps://p.dw.com/p/4fnJHРекламаПаул Кле и Василиј Кандински во Берн, 1929 годинаФотографија: Centre national d'art et de culture Georges Pompidou, Bibliothèque Kandinsky,„Овој Кандински сака да собере уметници во едно ново здружение. При личната средба почувствував една посебна длабока доверба кон него. Тој е веќе познат и има еден исклучително убав, јасен лик. Прво се сретнавме во една градска кафеана (...). Потоа, додека се возевме со трамвајот на пат до дома, се договоривме поблиску да се запознаеме и на други средби. Во текот на зимата се придружив на неговиот „Син јавач” (Der Blaue Reiter)“, пишува денес светски прочуениот сликар Паул Кле (1879-1940) во своите „Дневници” за првата средба во Минхен со денес исто толку прочуениот сликар Василиј Кандински (1866-1944). „Der Blaue Reiter“, Кандински го основал 1911 заедно си другиот близок пријател на Кле во Минхен, сликарот Франц Марк (1880 -1916). Иако биографиите на Кле и Кандински првпат се вкрстуваат во 1900 во уметничката ликовна академија на Франц фон Штук во Минхен, во која обајцата студираат, контактите со харизматичниот Русин стануваат поинтензивни со посредството на Клеовиот пријател уште од родниот Берн, швајцарскиот уметник Луј Моаје, кој редовно го посетува и Кле и Кандински, затоа што овие двајцата живеат во истата улица во Минхен, Ајнмилерштрасе. Кле во куќата бр. 32, а Кандински во таа со бр. 36. Моаје е посредникот меѓу соседите, кои дотогаш уште се на дистанца, со тоа што на Кле му ги покажува апстрактните дела на Русинот, а нему графиките на Бернјанинот Кле. На почетокот Кле е доста зачуден од ликовната апстракција на Кандински. Патем, Кандински од дете знаел германски, јазикот на кој зборувал со баба му по мајка, која била Германка. Кле зборувал германски со јасен швајцарски акцент. Бездруго и Кандински имал благ руски акцент во германскиот. Си замислувам дека нивните разговори звучеле како најубавата музичка средба на словенската со германската јазична култура. Паул Кле - Брод во пристаништеФотографија: bpk / Nationalgalerie, Museum Berggruen, Staatliche Museen zu Berlin / Roman März Почетокот на Првата светска војна ги разделува неколку години двајцата сликари. Кандински мора да се врати во Русија, а Кле го мобилизираат на фронтот. Заедничкиот пријател Франц Марк загинува на фронтот во Франција. Кле и Кандински повторно се среќаваат дури 1921-та, кога архитектот Валтер Гропиус ги повикува да предаваат на новоосновата ликовна академија „Баухаус” (Bauhaus) во Вајмар. Кандински, кој во минхенскиот период бил во долга љубовна врска со германската сликарка Габриеле Минтер (1877-1962), се враќа од Русија оженет со дваесетгодишната руска благородничка Нина Андреевскаја, откако во Москва се развел 1911 од првата жена. Пред заминувањето на почетокот на векот на Запад, Кандински во Москва студирал право, докторирал и предавал на тамошниот универзитет. Познавањето на рускиот иконопис и средбата со француските импресионисти на една изложба во Москва го поттикнале да го напушти правото и целосно да се посвети на сликарството. Паул Кле, од своја страна, во младоста во Берн имал само една цел, да стане музичар, затоа што свирел виолина од дете, а подоцна, и се‘ до смртта, свирел во повеќе камерни оркестри во Швајцарија и во Германија. Неговиот сликарски израз е длабоко повлијаен од музичката композиција. Ликовната тема Кле често ја третира во делата по урнекот на музичката тема. Продлабочување на пријателството Пријателството меѓу Кле и Кандински се продлабочува во Баухаус. Кога Баухаус се сели во Десау, во денес светски прочуеното здание на академијата, дело на Валтер Гропиус од 1925-та, Кле и Кандински се двајцата харизматични сликари кои имаат големо влијание врз студентите. Кле бил отсекогаш поповлечен од Кандински, кој поседувал голема дарба за елоквентност. Сепак, молчаливиот Кле бил многу почитуван од студентите, а тие му го дале прекарот „Големиот Буда” затоа што имал култно место меѓу професорите. И Кле и Кандински ја изложиле својата ликовна теорија во неколку книги. Позната е книгата на Кандински „За духовното во уметноста”, во која го елаборира своето речиси мистично духовно-творечко кредо. Иако Кле и самиот бил мислител и мистичар, не милувал да направи од тоа памфлет, туку во своите книги ги разоткрива само принципите на своето творештво. Тој секогаш повеќе слушал и набљудувал што се случува околу него. Во aвтопортретот „Versunkenheit“, (Себесозерцание) Кле се прикажува себеси во својата најомилена состојба. Сам со себе, со замижани очи, потонат во мистичен поглед во себе. Кле порадо своето набљудување на околината го прикажувал во апстрактна форма во делата, најчесто со луцидни наслови, но и со куси хумористични описи во писмата до фамилијата или во дневниците. Такви се благо ироничните забелешки во писмата на Кле за вечерите со музика и танц во академијата Баухаус. Од нив дознаваме дека Кандински и неговата млада жена Нина танцувале со голема страст во тактот на тогашните шлагери. Баухаус уметници - Лајонел Фајнингер, Василиј Кандински, Оскар Шлемер, Георг Мухе и Паул Кле (од лево кон десно)Фотографија: picture-alliance/akg-images Кандински и Кле наскоро се вселуваат во неколкуте куќи со ателје кои Гропиус ги проектирал за професорите и за нивните фамилии. Тие и денес може да се посетат (сега како музеи!) во Десау, недалеку од главната зграда на Баухаус. Кле и Кандински живеат и работат под еден покрив, во куќата со два влеза. За да не мораат да излегуваат кога оделе во посета на соседот, тие отвориле во преградниот ѕид во подрумот врата кон соседниот стан. Во дневниците на Паул Кле, но особено во спомените на неговиот син Феликс, за времето во Вајмар и Десау, се опишани многу интересни нешта за двајцата сликари-пријатели.Така Феликс Кле раскажува дека еден ѕид во кабинетот на Кандински во куќата во Десау бил целиот обложен со златна фолија, како онаа што се ползува во иконописот, а на тој ѕид виселе не само православни икони и крстови, туку и делата на Кандински. Овој бил познат по својот ексклузивен стил во сите нешта во животот, од изборот на совршените костуми до уредувањето на куќата. Прочуена е неговата трпезарија во куќата во Десау. Кандински на фотографиите е секогаш облечен по најновата мода, додека Кле останувал верен на класичниот граѓански стил во облеката. На фотографиите од Баухаус тој најчесто носи црн костум со цилиндер-шапка. Културно наследство Професорските куќи во Десау се прогласени за светско културно наследство. Во минатото, по 1930, нацистичкиот режим ја затвори академијата Баухаус, а професорските куќи ги изнајмуваше, со што во нив беа направени многу градежни измени. Подоцна, во ДДР, продолжи немарниот однос кон културното наследство од Баухаус, затоа што таа академија за застапниците на социјалистичкиот реализам беше само израз на „декаденцијата на капитализмот”. Професорските куќи беа долго време запуштени и распаднати. Куќата во која работеа и живееја Кандински и Кле беше дефинитво реставрирана по првобитниот урнек во 2019-тата, пред прославата на 100-те години од основањето на Баухаус. Прочуена е фотографијата на која Кле и Кандински ја имитираат позата на Гете и Шилер од споменикот на плоштадот пред театарот во Вајмар. Гете и Шилер се „патријарсите” на германската класика. Со голема доза хумор и самоиронија кои, сепак, не можат да ја скријат самосвеста и за сопствената визија, Кле и Кандински театрално се инсценираат себеси во истата поза како и великаните од минатото. Секако, блискоста во која минувало нивното секојдневие во куќата во Десау, поместена во борова шума, ни се разоткрива најдобро на неброените фотографии на кои тие седат на терасата или во градината пред куќата и пијат чај. Василиј Кандински - Слика со куќиФотографија: picture-alliance/dpa/Stedelijk Museum/Pictoright Често се тематизира нивното меѓусебно влијание. 2015-та имаше голема изложба во Минхен, организирана со помош на „Центарот Паул Кле” во Берн, во која беше ликовно документирано нивното пријателство, но и нивната творечка конкуренција. На таа изложба беа изложени едно-до-друго дела на обајцата сликари, во кои се гледаше влијанието од колегата. Се раскажува дека Кле секогаш ставал крај на „играта” во конкуренцијата со колегата-пријател, со тоа што поставувал „скришни шифри” во насловот на своето дело, покажувајќи му со тоа на соседот дека тој отишол малку понатаму од темата која овој неодамна ја презел од него. Сето тоа е доказ за величината, но и за длабочината на пријателството на двајцата уметници, кои уживале во творечката страст и дотаму, што создавале во хармонија еден со друг онака, како што музичката тема се развива во делото, преземајќи ги туѓите тонови и доместицирајќи ги во своја констелација. За сите што ги сакаат Паул Кле и Василиј Кандински, во моментов музејот „К-20” во Диселдорф нуди извонредна шанса да се видат многу дела на Кандински од подоцнежниот париски период, изложени заедно со денес одново откриената шведска сликарка Хилма аф Клинт (Hilma af Klint, 1862-1944). Таа починала само четири години по Кандински, а со својот живот го отсликува времето во кое живеел и тој. Изложбата е еден вид творечка средба на двајцава уметници. Притоа, како тивок сведок, во соседството, во музејот е присутен и пријателот Кле, затоа што таму се наоѓа постојаната збирка на дела од Паул Кле во градот, во кој тој од 1931-1933 предавал на ликовната академија. А и малечкиот плоштад пред музејот се вика „Paul-Klee-Platz“. Небаре тој е пак домаќинот кој го кани рускиот пријател и колега на чај, во придружба на за нив дотогаш непознатата шведска сликарка... Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Кица Колбе Филозофина и македонска и германска писателка.КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаСиљановска-Давкова повторно го разгоре спорот за името БГ13.05.202413 мај 2024Одлуката на Гордана Сиљановска-Давкова да не го употреби уставното име на земјата при полагањето заклетва во Собранието предизвика контроверзи, и ја налути Грција, јавуваат агенциите. https://p.dw.com/p/4fmM0Гордана Сиљановска-ДавковаФотографија: Ognen Teofilovski/REUTERSРекламаНовата претседателка на Северна Македонија предизвика контроверзи на инаугурацијата, пишува агенцијата Франс Прес (АФП). „Првата жена претседателка на Северна Македонија положи заклетва во неделата, но новата националистичка лидерка ја налути Грција затоа што во заклетвата не го употребуваше новото име на државата, наведува АФП. Агенцијата потсетува дека земјата го сменила името во 2018 година по историскиот компромис со Грција, „но Сиљановска-Давкова и нејзината партија, националистичката ВМРО-ДПМНЕ, се спротивставија на договорот и одбиваат да го користат новото име." Читајќи го текстот на заклетвата во неделата во Собранието, Гордана Сиљановска-Давкова рече дека „ќе ги почитува Уставот и законите и ќе го штити суверенитетот, територијалниот интегритет и независноста на Македонија“. Официјалниот текст на нејзиното обраќање го вклучуваше името Северна Македонија, наведува АФП. Разгорен спор Германскиот јавен сервис, АРД јавува дека новата претседателка на Северна Македонија, Гордана Силјановска-Давкова, „уште на инаугурацијата, повторно го разгоре стариот спор за името со Грција." „Наместо 'Северна Македонија', како што ја нарекуваат земјата од договорот со Грција, таа во својата заклетва го употреби старото име на државата 'Македонија'," пишува АРД. Германската новинска агенција ДПА јавува и дека грчката амбасадорка во земјата ја напуштила собраниската сала во знак на протест. Асосиејтед прес констатира дека Сиљановска-Давкова „веднаш предизвикала дипломатски судир со соседна Грција." Фотографија: Petr Stojanovski/DW Асосиејтед прес (АП) исто така констатира дека Сиљановска-Давкова „веднаш предизвикала дипломатски судир со соседна Грција." „На церемонија во парламентот, Сиљановска-Давкова ја нарече земјата ’Македонија’, наместо да го користи уставното име ’Северна Македонија’“, пишува АП. „Тоа ја поттикна грчката амбасадорка во Скопје, Софија Филипиду да ја напушти церемонијата. Грчкото МНР подоцна во соопштение оцени дека однесувањето на новата претседателка го нарушува договорот меѓу двете земји и ги става во опасноста билатералните односи, како и надежите на Северна Македонија за членство во ЕУ“, наведува АП. Отежнат пат кон ЕУ Австрискиот Ди Пресе, јавува за одлуката на „националистичката претседателка Сиљановска-Давкова да не го користи новото име" и констатира дека „по победата на националистичката ВМРО-ДПМНЕ на изборите, патот кон ЕУ и односите со соседите би можеле да се нарушат“. „Влезот на Северна Македонија во ЕУ ќе биде отежнат со исходот на парламентарните избори на 8 мај“, пишува Ди Пресе. „Со победата на ВМРО-ДПМНЕ односите на Северна Македонија со соседните Грција и Бугарија би можеле значително да се влошат, а нивната согласност е клучна за влезот во ЕУ“, заклучува Ди Пресе. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиИзраелСАД: Предупредување до Израел од хаос и анархија во Газа ЖА13.05.202413 мај 2024Американскиот министер за надворешни работи Ентони Блинкен со остри зборови го критикува израелскиот курс во Газа – тој ќе биде искористен од Хамас и ќе доведе до нови востанија. https://p.dw.com/p/4fn6wПојасот Газа - ракетен израелски напад во ЏабалијаФотографија: AFPРекламаАмериканската влада го критикува израелското водење на војната, првенствено акциите во јужниот дел од Појасот Газа и градот Рафах. Израел е на најдобар пат да предизвика бунт на многубројни вооружени борци на Хамас, изјави американскиот министер за надворешни работи Ентони Блинкен во неделата за американската телевизија. Се заканува вакуум, кој ќе биде пополнет со хаос, анархија и веројатно повторно со Хамас. „Со нив (Израел.н.з.) разговаравме за многу подобар пат кој води кон траен резултат, до долготрајна сигурност, како во Појасот Газа, така и во целиот регион“, истакна Блинкен, според кого партнерите мора да бидат искрени еден кон друг. На потпрашање, Блинкен одговори дека САД ја делат проценката на Израел според која во војната во Газа се убиени повеќе цивили отколку терористи. Модераторката притоа се повика на изјава на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, дека израелската војска досега убила 14.000 терористи на Хамас. Со оглед на тоа што Хамас ги користи цивилите како жив штит, убиени се 16.000 цивили, изјавил Нетанјаху. Израелскиот премиер овој број го смета за трагедија, додека за Хамас тоа претставува стратегија. Блинкен смета дека Израел располага со можности за ублажување на страдањата на цивилите, но тие не се користат „консеквентно и ефективно.“ Американската влада во извештај објавен во петокот соопшти дека смета за можно дека Израел во Појасот Газа го користи оружјето добиено од САД спротивно на хуманитарното меѓународно право. Но, со оглед на ситуацијата во воениот регион, тешко е да се донесат дефинитивни оценки. На прашањето дали САД би избегнале да го повикаат Израел на одговорност за неговите постапки, - Блинкен истакна дека Вашингтон не мери со двојни аршини. „Го третираме Израел, еден од нашите најблиски сојузници и партнери, исто како и секоја друга земја кога е во прашање придржувањето кон хуманитарното меѓународно право“, истакна Блинкен. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаИнаугурацијата во Скопје ја бранува и Софија ДТЗ13.05.202413 мај 2024Бугарскиот претседател Румен Радев е дециден дека европската перспектива на РСМ зависи од стриктното спроведување на меѓународните договори https://p.dw.com/p/4fmTKИнаугурацијата во Скопје ја бранува и СофијаФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаБугарија не прифаќа изјави и однесување кои се во спротивност, како со Договорот за пријателство, добрососедство и соработка од 2017 година, така и со договорите меѓу Европската Унија и Република Северна Македонија (РСМ). Ваква порака пристигна од Софија по инаугурацијата во неделата (12.05) на новата македонска претседателка Гордана Сиљановска Давкова, која при давањето на свечената изјава го користеше само името Македонија. Бугарскиот в.д. премиер Димитар Главчев и бугарскиот претседател Румен Радев излегоа со идентичен став и потсетуваат дека Република Северна Македонија е членка на НАТО, од кое што произлегуваат соодветните обврски и одговорности. Договорите мора да се почитуваат „Бугарија постојано и јасно го кажа својот став дека договорите мора строго да се спроведуваат. Убедени сме дека европската перспектива на Република Северна Македонија целосно зависи од имплементацијата на меѓународните договори во кои е членка, како и од одобрениот од Европскиот совет во јули 2022 година“, се вели во соопштенијата од кабинетите на Главчев и Радев. Радев е дециден дека европската перспектива на РСМ зависи од стриктното спроведување на меѓународните договори од кои земјата е дел, како и од Преговарачката рамка одобрена од Европскиот совет во 2022 година. „Преговарачката рамка, за информирање на одговорните институции во РСМ, нема да се ревидира“, се наведува во соопштението. Новоизбраната претседателка Гордана Сиљановска Давкова, ја презеде функцијата откако положи заклетва пред Собранието, при што во името на државата ја изостави придавката „Северна“, што предизвика реакции во Грција, но стигнаа пораки и од ЕУ за почитување на Договорот од Преспа од 2018 година. Радев е дециден дека европската перспектива на РСМ зависи од стриктното спроведување на меѓународните договори Фотографија: BGNES Повици за внимателност Министерството за надворешни работи повикува на внимателност од страна на политичките чинители, особено, како што наведува, од избраните државни функционери. Во соопштението се потврдува цврстата определба на земјата кон недвојбено почитување на уставните одредби и на сите меѓународно преземени обврски како што е целосното почитување на Договорот за стратешко партнерство меѓу Република Северна Македонија и Република Грција, познат како Договорот од Преспа. „Изминативе седум години, двете соседни земји развија исклучително високо ниво на политички дијалог, кое резултираше и со неколкукратно зголемување на економската соработка и изградбата на позитивни врски меѓу луѓето. Овие придобивки резултираа со членството на земјата во НАТО, отворање на преговорите со ЕУ, како и со надградба на стратешкото партнерство во стратешки дијалог со САД. Задржувањето на евроатлантскиот курс на земјава претставува основен стратешки интерес и гарант за долгорочната безбедност и стабилност на земјата“, потенцираат од МНР. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаСкопје - Атина: Проблем уште со првото „калимера“Катерина Блажевска13.05.202413 мај 2024Напредокот во билатералните односи со РСМ и европскиот курс на земјата зависат од целосно спроведување на Договорот од Преспа и од употребата на уставното име на земјата, соопшти грчкото МНР. https://p.dw.com/p/4fmCMСвечената заклетва на македонската претседателка Гордана Сиљановска ДавковаФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаСкандал, провокација, отворен фронт со Атина уште со првото „добро утро“, се дел од реакциите во грчки медиуми за свечената заклетва на македонската претседателка, во која таа не го изговори уставното име на државата. Уште пред инаугурацијата на Сиљановска, од официјална Атина беа испратени пораки дека ќе чекаат да слушнат во која држава ќе се заколне новата претседателка, односно дали ќе го почитува Преспанскиот договор, имајќи ги предвид нејзните изјави во изборната кампања дека никогаш нема да каже „Северна“. Сиљановска во свечената изјава не изговори ни Република Северна Македонија, ни Република Македонија, туку само Македонија. Еден ден претходно грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис повика на почитување на Преспанскиот договор од новото раководство во РСМ. „Сакам да се надевам дека она што се слушаше пред изборите нема да се слушне по изборите. Ако тоа се случи, ќе имаме проблеми“, рече Мицотакис во интервју за грчката телевизија Алфа. Дали ја расипавме „калимерата“? „Калимера“ - грчки збор што значи добро утро/добар ден, а кај нас разговорно се употребува и како израз за добри односи, според реакциите во Грција, тие добри односи паднале на првиот испит, на свечената заклетва, на првото „добро утро“. Познавачот на грчко-македонските односи, Ставрос Ѕимас, во анализа за грчкиот весник „Катимерини“ минатата недела посочи дека ако по утрото денот се познава, со инаугурацијата на претседателката ќе се види дали односите со Атина ќе продолжат да се движат во умерена клима или ќе започне нов период на превирања. Сега ја има првата оценка под наслов „Непотребен фронт со Грција со ‘добро утро’. „Првиот пример негативен. Со ‘добро утро’, новиот претседател на Република Северна Македонија отвори непотребен фронт со Грција, во време кога билатералните односи пловеа во мирни води“, коментира Ѕимас, по вчерашната инаугурација на Сиљановска. Како што вели, 70-годишната професорка по уставно право ја презела одговорноста за предизвикување бура со Атина, во време кога на нејзината земја и` требаат сојузници и пријатели. Во анализата се потсетува дека сега разликата е што Сиљановска веќе не е обичен граѓанин, ниту кандидат кој држи говор на предизборен партиски митинг, туку претседателка на Републиката, која се заколнува дека ќе го почитува Уставот на државата која е официјално именувана внатре и надвор како Северна Македонија, а го прекршила со самата заклетва. Според авторот, дилемата е - дали станува збор за нејзина неукост за политиката и геополитиката, или и за директива од партијата што ја поддржала, да им пркоси на одредени реакции на Атина и на западните сојузници. Доколку е во прашање второто, се смета дека тоа наскоро ќе се види при заклетвата на владата и програмските изјави на премиерот Мицкоски во случај новата влада да биде повикана да ја понесе одговорноста за назадување во односите со Грција. Новата претседателка Гордана Сиљановска Давкова и Стево Пендаровски при примопредавањето на должноста Фотографија: Petr Stojanovski/DW „Каква и да е темата на пораката што ја испрати новата претседателка во Скопје, таа не може да се сфати како добар знак и новото раководство треба да биде подготвено да ја плати ‘сметката’. Атина, сепак, нема причина да реагира импулсивно со хранење на воденицата на национализмот на новите лидери кај соседот“, се вели во анализата на „Катимерини“. Да се почитува Договорот од Преспа Откако грчката амбасадорка во Скопје, Софија Филипиду, вчера во знак на протест ја напушти свечената едница за инаугурирање на Сиљановска на претседателската функција, од грчкото МНР оценија дека македонската претседателка грубо ги прекршила Договорот од Преспа и Уставот. „Грција, во овој контекст, категорично наведува дека натамошниот напредок во нејзините билатерални односи со Северна Македонија, како и европскиот курс на оваа земја зависат од целосното спроведување на Договорот од Преспа и пред сѐ од употребата на уставното име на земјата“, соопшти грчкото МНР. „За Северна Македонија да го продолжи својот успешен пат во пристапувањето кон ЕУ, најважно е земјата да продолжи по патот на реформите и целосно почитување на нејзините обврзувачки договори, вклучително и Договорот од Преспа“, порача претседателката на Европската комисија, Урсула Фон дер Лајен, која претходно и` ја честиташе функцијата на Сиљановска. ЕУ во кусо соопштение „потсети на важноста од целосно почитување на постоечките, правно обврзувачки договори, вклучувајќи го и Договорот од Преспа со Грција“. Шефот на грчката дипломатија, Јоргос Герапетритис, уште пред инаугурацијата на македонската претседателка, во интервју за неделното издание на весникот „Врадини“ оцени дека е неопходно Договорот да се спроведува. „Овој Договор е меѓународен договор, кој е над внатрешното право, треба да се почитува од страните и секако не е дозволена негова ревизија без договор на страните. Во оваа смисла, сметаме дека е неопходно Договорот да продолжи да се спроведува и верувам дека ова ќе биде ставот и на новото политичко раководство на Северна Македонија. Грчката влада континуирано и строго го следи спроведувањето на Договорот и ќе ги направи неопходните интервенции“, истакна Герапетритис. Нема втора шанса за прв впечаток На домашен терен, од Коалицијата Вреди вчера изразија загриженост што емоциите од кампањата влијаат на рационалноста во првите чекори во реал-политиката. „Имаме разбирање за чувствата на македонскиот народ, но нема втора шанса за прв впечаток за новата шефица на државата. Претседателот на Републиката мора да биде пример за почитување на Уставот, особено кога станува збор за професорка по уставно право“, соопштија од „Вреди“. Оттаму потсетуваат дека РСМ е полноправен член на НАТО и земја која веќе ги отпочна преговорите со ЕУ, но и дека ѝ претстојат уставните измени за да продолжи по европскиот пат. „Не ни треба отворање на старите рани. Затоа, добро е што новата претседателка ја потпиша заклетвата со уставното име, што сепак е знак дека реалноста де факто е прифатена од неа“, велат од Вреди. Гордана Сиљановска Давкова при заклетвата не го изговори уставното име на државата, Северна МакедонијаФотографија: Petr Stojanovski/DW „Со првата нејзина реченица веќе создаде криза помеѓу Република Северна Македонија и Република Грција“, изјави вчера пратеникот на ДУИ, Арбер Адеми. Амбасадорот Денко Малески, во колумна предупредува дека конфронтација со две држави членки на ЕУ, ќе ја фрли нашата држава без излез на море, со комплексна етничка структура и со сиромашна економија, во крајно неповолна положба. „Не може да се очекува поддршка и од оние кои вршеа притисок врз двете страни да го потпишат Преспанскиот договор, имено Америка, но и Европа и ОН. Напротив. Во обид да не бидеме однесени од бранот на популистичкиот национализам, канцеларијата на американскиот претседател издаде наредба за санкции против оние кои работат против Преспанскиот договор, заедно со Охридскиот и оној со Бугарија. Значи ли тоа санкции за претседателката и за владата на Македонија?“, праша Малески. МНР: Повикуваме на внимателност Македонското Министерство за надворешни работи ја потврдува цврстата определба на земјата кон недвојбено почитување на Уставните одредби како и сите меѓународно преземени обврски како што е целосното почитување на Договорот за стратешко партнерство меѓу Република Северна Македонија и Република Грција, познат како Договорот од Преспа, се вели во соопштението испратено денеска од МНР. „Изминативе седум години, двете соседни земји развија исклучително високо ниво на политички дијалог, кое резултираше и со неколкукратно зголемување на економската соработка и изградбата на позитивни врски меѓу луѓето. Овие придобивки резултираа со членството на земјата во НАТО, отворање на преговорите со Европската Унија, како и со надградба на Стратешкото партнерство во Стратешки дијалог со САД. Повикуваме на внимателност од страна на сите политички чинители, особено на избраните државни функционери. Задржувањето на евроатлантскиот курс на земјава претставува основен стратешки интерес и гарант за долгорочната безбедност и стабилност на земјата“, се наведува во соопштението. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиУкраинаРуски обрач околу Харков: „Страшно е”АРД13.05.202413 мај 2024Украинската војска јавува за тешки борби во руско-украинскиот пограничен регион Харков. Од офанзивата на исток погодено е и местото Вовчанск. https://p.dw.com/p/4fm5DРуски ракетни напади во Харков, УкраинаФотографија: SERGEY KOZLOV/EPAРекламаКуќите во Вовчанск горат. Од петокот руските сили го напаѓаат местото со 17 илјади жители северно од Харков. Според аналитичарите на независната онлајн страница „Дип стејт”, Русите имаат заземено шест села во пограничниот регион. „Овие два дена и две ноќи беа ужасни. Господ да нѐ чува. Човек си легнува и се прашува, дали сега ќе те убијат или за еден час”, вели Валентина Хревнова за новинската агенција АП. 75-годишната жена и покрај нападите со бомби и дронови сака да остане во Вовчанск. „Ужасно е, ама нема што да се прави. Се надевам дека Русите нема да стасаат до овде", вели таа, а сосетката додека ја напушта нејзината куќа додава „биди ми жива”. Таа во придружба на украинската полиција оди да се засолни на сигурно. Состојбата во руско-украинскиот пограничен регион се заострува, според аналитичарите на „Дип стејт”. Русија носи сѐ повеќе војска во регионот и ја присилува Украина да ги помести сопствените војници во регионот, објаснува воениот аналитичар Олександар Музиенко. „Факт е дека украинската војска најверојатно ќе ги прераспореди силите во Доњецк”, вели тој и додава дека е можно и „да мора да се повлече од Доњецк, ако ситуацијата се заостри или ескалира на северот и североистокот." Евакуација на луѓето од селото Вовчанск близу Харков, УкраинаФотографија: Vyacheslav Madiyevskyy/REUTERS Математиката на руските агресори Според мислењето на многу аналитичари, тоа се чини дека е и математиката на руските сили. Офанзивата притоа не е неочекувана. Во изминатите недели Русија носеше сѐ повеќе војска во пограничниот регион. Украина офанзивата ја очекуваше подоцна. Русија ичигледно ја користи слабоста на украинските сили, кои со месеци страдаат под голем недостиг на персонал и муниција. Но, армијата не е само на североистокот под притисок, како што вели Зеленски. „Ситуацијата во регионот Доњецк останува посебно тензична, пред сѐ во правец Покровск, каде дневно има повеќе од 30 борби. Секако дека внимаваме и на сите други правци од нашата одбранбена операција", вели тој. Повеќе од 4 илјади луѓе од Харков на безбедно Украинските власти според сопствени наводи извлекле повеќе од 4 илјади лица од Харков. Една од нив е и 82-годишната Тетјана Василивна од Вовчанск. Таа е префрлена во Харков. „Ракети и бомби истовремено погодија шест куќи, но јас бев неповредена”, вели таа. „Куќата гореше, маж ми беше под урнатините и не реагираше. Ќе ме однесат во Харков. Немам пасош, ништо немам веќе”, вели старицата. Украинскиот претседател по тешките напади ја критикуваше постојано одложената испорака на оружје и преку снимено видео порача дека вистинска помош е оружје кое де факто стасува во земјата, а не само најави за него. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаРусијаРусија: Економистот Белоусов ќе биде наследник на Шојгу ЖА13.05.202413 мај 2024Сергеј Шојгу, руски министер за одбрана од 2012 година е сменет и треба да стане секретар на Советот за национална безбедност. Шојгу го наследува цивилен и економски експерт. https://p.dw.com/p/4fluQПретседателот Путин го смени Сергеј Шојгу од челната позиција во Министерството за одбранаФотографија: Alexander Kazakov/Sputnik, Kremlin Pool Photo/AP/picture allianceРекламаНабргу по почетокот на неговиот петти мандат, рускиот претседател Владимир Путин го смени својот долгогодишен министер за одбрана и близок соработник Сергеј Шојгу. 68-годишниот би требало да стане секретар на Националниот совет за безбедност. Веќе претходно кружеа шпекулации дека Шојгу ќе биде отпуштен. Пред неколку недели, еден од неговите заменици, Тимур Иванов, беше уапсен под обвинение за корупција. Аналитичарите ова го протолкуваа како знак за борба за моќ во руската војска. Шојгу беше министер за одбрана од 2012 година. Во текот на неговиот мандат се случи анектирањето на Крим, спротивно на меѓународното право, нападот врз источните делови на Украина и целосната инвазија на соседната земја во 2022 година. Путин не се откажа од Шојгу и покрај серијата понижувачки неуспеси за руските трупи на почетокот за агресорската војна, иако имаше одредени јасни критики од војската до министерот. Дури и по неуспешниот бунт на борците на Вагнер, предводени од Евгениј Пригожин во јуни 2023 година, Шојгу ја задржа својата функција. Сега 68-годишниот доверлив човек на Путин ќе стане секретар на важниот Совет за безбедност - набљудувачите го толкуваат ова како решение за спасување на образот. На почетокот на новиот мандат на претседателот Путин минатата недела, оставка поднесе целиот кабинет. Дојде до одредени промени, но на многу клучни позиции во владата остануваат исти луѓе. Министерот за надворешни работи Сергеј Лавров останува на функцијата. Актуелниот шеф на ФСБ Александар Бортников и шефот на надворешното разузнавање Сергеј Наришкин, исто така, ќе ги задржат своите функции. Промените направени од Путин треба да бидат одобрени од рускиот парламент во понеделник и вторник, но ова е обична формалност. На чело на Министерството за одбрана ќе биде претходниот заменик шеф на владата Андреј БелусовФотографија: Sergei Bobylev/TASS/dpa/picture alliance Наследник на Шојгу на чело на Министерството за одбрана ќе биде претходниот заменик шеф на владата Андреј Белусов, како што јави државната агенција Тасс, повикувајќи се на извори од Советот на Федерацијата. Таму биле примени предлозите на Путин за составот на новата руска влада. Белоусов долги години беше советник на Путин за економски прашања и во последните години имаше различни позиции во владата. Според Кремљ, Министерството за одбрана треба да биде отворено за иновации и нови идеи. Затоа Путин го избра Белусов. Тој е „несомнено најдобриот кандидат“ за проширување на комплексот на руската одбранбена индустрија и воведување нови технологии, изјавил пратеникот во Думата, Сергеј Гаврилов, цитиран од агенцијата Тас. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСоединети Американски ДржавиВерните следбеници на Доналд Трамп13.05.202413 мај 2024Предизборна кампања во Вајлдвуд: симпатизер на Доналд Трамп држи во рака гумена маска со неговиот лик. https://p.dw.com/p/4fltJМаска со ликот на Трамп пред настапот на бившиот претседател на предизборен митинг во САДФотографија: Evelyn Hockstein/REUTERSРекламаПредизборната кампања во САД зема замав, во ноември ќе биде новиот дуел меѓу Доналд Трамп и Џозеф Бајден за претседателската функција. Во Вајлдвуд, Њу Џерси, еден човек држи маска со ликот на Трамп пред настапот на бившиот претседател на предизборен митинг. КоментарВаш коментар...