Време зa читање: 2 минутиЖените во бизнисот можат да ја подобрат економската состојба во Македонија, доколку максимално се искористи нивиот потенцијал. За поттик на женското претприемништво многу се зборува, но и се делува изминативе години, па сепак, последните лански податоци велат дека во домашната деловна заедница, само околу триесеттина проценти се жени. Односно, толку ги има како сопственички на бизниси. Повеќето се во микро и во малите претпријатија, а незначителна е нивната бројка во големите фирми. За работите да тргнат со позасилено темпо, потребна е едукација, институционална помош, препознавање на добрите практики… Во тие рамки и придонесот на Халкбанк, овој пат со организираното HalkMatinèe. На првата забава од овој вид собра стотици лица кои сметаат дека женското претприемништво треба да се развива и стимулира, како здрав чекор до финансиска независност и рамноправност. Дека причини за безрезервна поддршка има многу, се потврди и низ инспиративниот разговор со три успешни претприемачки. Своите искуства, сочинети од предизвици и успеси како дел од водењето на бизнисите, ги споделија Јана Клопчевска, Александра Бела Белчева и Ивона Трајановска. За претприемачките Халк банка има промотивен пакет, а редизајнирани се и бизнис-картичките за жени Mastercard. Интервентниот фонд на Националната мрежа против насилство врз жените и семејно насилство, пак, ќе се надополни со средствата собрани од креациите од втората едиција на „Фустани со џебови“. Или, од продажбата на уникатните фустани создадени од модните креаторки Јована Филиповиќ, Ирина Тошева, Наталија Терзија и од креаторот Марјан Бебекоски. Активности како оваа на Халк банка им се потребни и на жените и на македонската економија....

Време зa читање: 2 минутиГраѓаните да направат увид во годишните даночни пријави (ДЛД ГДП) за остварените приходи во 2023, препорачуваат од Управата за јавни приходи, потсетувајќи дека тоа треба да се напави најдоцна до крајот на месецов. „Секој кој е регистриран на системот ППД – (ujp.gov.mk) има обврска во својот кориснички профил, најдоцна до 31.05.2024 година, да ја потврди или доколку не ја прикажува точната слика за износот на остварен доход и платени даноци, да ја коригира пријавата“, наведено е во соопштението од Управата. Воедно, се посочува дека по истекот назаконскиот рок потврдените и годишните даночни пријави кои не се потврдени, ниту се коригирани, ќе се сметаат за конечни, додека коригираните даночни пријави ќе треба да се одобрат од страна на службено лице од Управата за јавни приходи. Во случај да нема одобрувањ, тогаш УЈП ќе донесе решение за утврдување на данокот на личен доход за 2023 година. „Кај обврзниците во чија ДЛД ГДП се појавува обврска за доплата на данок, по истекот на рокот за потврдување и коригирање, ќе се генерира налог за доплата со фолио број и истиот ќе биде содржан на третата страна во печатењето на даночна пријава(PDF документот). Обврзниците во чија ГДП се појавува повеќе платен данок, имаат можност во самата пријава да искажат барање за враќање на данокот“. Исто така, се апелира до граѓаните кои оствариле доход во земјава или странство во вид на пари, хартии од вредност, натура или друг вид на доход и се уште не се регистрирани на системот е – Даночни услуги, за да ги исполнат своите обврски за пријавување и плаќање на данок, тоа да го сторат во најкраток можен рок. Дополнителни информации за исполнување на обврските за пријавување доход, плаќање и поврат на данок можете да се добијат на [email protected]....

Време зa читање: 3 минутиМодерните агротехнички и вински практики и иновативни модели во лозарството, како и мерки за намалување на влијанието на климатските промени, беа во фокусот на стручното предавање што го организираше Винарската визба „Тиквеш“ во М6 Едукативниот центар. Ова стручно предавање е дел од Винската летна школа која се одржува во рамки на Регионалната меѓувладина иницијатива за рурална соработка (The Regional Rural Development Standing Working Group in South Eastern Europe – SWG), а се организира со поддршка на ИАК Консалтинг и Универзитетот Газенхајм од Германија. На Винската летна школа учествуваат студенти по лозарство, претприемачи во винската индустрија, владини експерти и професионалци од областа на производството и маркетингот на вино и винскиот туризам од земјава, но и од Албанија, Молдавија, Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Република Српска и Косово. За најновите современи практики во управувањето со лозовите насади, вклучувајќи ги и агро-техничките мерки за справување со климатските промени и најсовремените методи за заштита и контрола зборуваше Александра Ристова, раководител на одделот за управување со лозови насади во ВВ „Тиквеш“, споделувајќи ги искуствата на винарницата за воведување на најновите техники за прецизно лозарство и користење на модерни дигитални алатки базирани на вештачка интелигенција, кои значајно влијаат на подигнување на квалитетот на целокупниот процес на создавање врвно вино. Таа посочи дека примената на напредни дигитални решенија е резултат на дологодишната визија за најсовремено менаџирање на лозовите насади која се имплементира со поддршка на водечкиот промотор на иновации во лозарството Џовани Бигот. Енологот Никола Кузмановски на предавањето ги претстави напредните технологии за производство на вино, сегмент во кој ВВ „Тиквеш“ реализираше сериозни инвестиции во нова технологија, а зборуваше и за првото органско вино кое компанијата го произведе на лозовите насади во Лепово. Во рамките на стручното предавање се обрати и Светозар Јаневски, претседател на Управниот одбор на ВВ „Тиквеш“ кој испрати порака до младите учесници дека доколку сакаат да успеат треба да се стремат кон извонредност и да работат со страст. Тој истакна дека е важно да поседуваме визија и постојано да се стремиме да воведуваме промени и да имплементираме нови иновативни решенија, посочувајќи дека „Тиквеш“ ќе продолжи да го споделува своето искуство и знаење за да помогне во зајакнување на перформансите на регионалната винска индустрија. На стручното предавање, учесниците имаа можност да се информираат и за процесот на воведување ЕСГ стандарди во ВВ „Тиквеш“, како и за чекорите што ги презема винарницата за целосна трансформација во зелена винарница, прва во регионот. Покрај стручното предавање, присутните беа во посета и на лозовите насади во Лепово, а ја посетија и ВВ „Тиквеш“ во Кавадарци. Во рамките на Винската летна школа, учесниците ќе се здобијат со знаења од областа на лозарството и винарството, базирани на најновите сознанија, техники и иновации. Предавањата се организирани во два модули: Меѓународен вински маркетинг и промоција на винскиот туризам и Климатски промени во лозарството и енологијата. Винската летна школа се одржува од 14 до 18 мај 2024 година....

Време зa читање: < 1 минутaОтворените инвестициски фондови на последниот ден од април вределе 15,5 милјарди денари односно 252 милиони евра. Се работи за нето износ, каде што е забележано месечно зголемување од 0,6 проценти во споредба со состојбата од крајот на март. За разлика од март, кога беше забележан пад во основните сегменти од работењето на инвестициските фондови, во април движењата се по нагорна линија, покажуваат податоците од месечниот извештај на Комисијата за хартии од вредност. Во текот на тој месец е евидентиран вкупен прилив на средства од 24,3 милиони евра. За 20,13 насто е повисок од мартовските 20,2 милиони евра. Зголемувањ од 11,98 проценти има кај одливите. Во април изнесуваа 22,1 милион евра. Овие бројки се основата за реализираната позитивна нето-разлика од 2,2 милиони евра. За споредба, во март позитивата беше во износ од 500 илјади евра....

Време зa читање: 4 минутиЛегендарниот хечбек на Volkswagen добива освежување за 2025 година. Со малку повеќе коњски сили од претходно, GTI најверојатно ќе остане забавен за возење како и секогаш. Конкуренти на Volkswagen GTI 2025 се Honda Civic Si, Hyundai Elantra N и Subaru WRX. АЖУРИРАЊЕ НА НАДВОРЕШНИОТ ДИЗАЈН НА GTI На саемот за потрошувачка електроника во 2024 година во Лас Вегас, Фолксваген покажа камуфлиран прототип за GTI 2025 година, а хечбекот изгледаше главно ист како порано. Сега кога VW го откри новиот GTI, јасно можеме да го видиме ажурираниот дизајн на тесните фарови и деталите на предната табла налик на кука инспирирани од Golf R. Погледнете внимателно и ќе забележите нови групи на задни светла. Секако најголемата вест за GTI 2025 е новиот инфозабавен систем кој го интегрира софтверот ChatGPT со вештачка интелигенција. ChatGPT е наменет да го подобри гласовниот асистент IDA на Volkswagen, овозможувајќи му на возачот да разговара со својот автомобил. Технологијата може да контролира едноставни функции на возилото, како што се прилагодување на температурата на контролата на климата или наоѓање насоки до дестинација за навигација. Сепак, наводно, ќе може да одговара на прашања и на друг начин да помага за општи теми. Volkswagen ветува високо ниво на безбедност со овој софтвер, велејќи дека прашањата се анонимизирани и дека податоците за возилото не се споделуваат со ChatGPT. Сè уште не се возбудувајте премногу: VW вели дека „функционалноста се разгледува за САД“. Барем на другите пазари, функцијата за четбот ќе се прошири на Golf, Tiguan, ID4, ID7 и други модели. ЗАСИЛЕНА СТАРТНОСТ GTI има мали засилувања во моќта за 2025 година. 2.0-литарскиот I-4 мотор со турбо полнач сега произведува 262 КС и е поврзан исклучиво со седумстепен автоматски менувач со двојна спојка DSG – мануелниот шестстепен трагично повеќе не е достапен. Сепак, DSG менувачот брзо се менува и би требало да овозможи брзо лансирање од 0-60 mph за околу 5,4 секунди. Економијата на гориво за GTI 2025 година ќе изнесува околу 24/34 mpg град/автопат. Внатрешните мерења во GTI од 2025 година треба да бидат идентични со моделот од 2024 година. Иако предните седишта се пространи, потпорни и удобни, нема многу простор за нозете во вториот ред. Како и да е, неговиот хечбек формат овозможува голема сестраност на товарот во секојдневието (забележете дека начинот на мерење на капацитетот на товарот варира помеѓу хечбеците и седаните). Иако моделот од 2025 година продолжува да ја користи истата 10,3-инчна дигитална група инструменти како порано, споменатата интеграција ChatGPT во GTI ќе дојде на нов екран на допир. Тој е поголем од 8,3 или 10,0-инчните единици што се користат сега, очигледно 12,9-инчниот екран на допир кој се наоѓа во ID4. Фрустрирачки, изгледа дека тој екран осетлив на допир има капацитивни лизгачи кои не се пријатни за корисникот за контрола на температурата и јачината на звукот, иако е фантастично да се види Volkswagen како се префрла на вистински физички копчиња за сите контроли на воланот. Безжичното поврзување на Apple CarPlay и Android Auto се очекува во GTI 2025 година. Во прототипот прикажан на CES се видливи подлога за безжично полнење и USB-C порти. Volkswagen оди на електричен погон, а неговиот иконски хот хечбек нема да биде исклучок. Производителот на автомобили го покажа концептниот автомобил ID GTI EV, кој е целосно електрична интерпретација на спортскиот Golf. Настрана од неколку детали, ID GTI EV изгледа подготвен за производство. Со оглед на ажурирањата направени за 2025 година, би претпоставуваме дека електричниот GTI е уште неколку години, а потенцијално ќе слета во 2027 или 2028 година. Клучни конкуренти: Honda Civic Si Subaru WRX Hyndai Lantra N Toyota GR Corolla...

Време зa читање: 2 минути Претпазливата монетарна политика и макропрудентата политика, како и зголемената транспарентност на Народната банка одиграа клучна улога во одржувањето на макроекономската стабилност. Во првиот квартал од оваа година, инфлацијата беше сведена на едноцифрено ниво од 3,4%, девизните резерви и натаму се зголемуваат достигнувајќи ниво коешто е повисоко за 30% во однос на периодот пред пандемијата, а финансиската стабилност беше дополнително зајакната. Ова беше посочено на средбата помеѓу гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска и директорот на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) за Европа, Алфред Камер, на маргините на Конференцијата од високо ниво во организација на централната банка на Словенија и ММФ, којашто се одржува во Порторож, Словенија. Камер истакна дека претпазливите политики на Народната банка беа клучни за соодветно надминување на кризниот период и важно е да се продолжи на тој начин. Ова ја нагласува важноста од зачувување на независноста на централната банка. Гувернерката посочи дека, во период од една година, инфлацијата петкратно се намали и се сведе на пониски едноцифрени стапки, додека јазот помеѓу домашната и инфлацијата во еврозоната значително се намали. Истовремено, и покрај затегнувањето на монетарната политика, стабилноста на домашниот банкарски сектор беше зачувана, а истовремено беше зголемена отпорноста со преземањето на макропрудентните мерки од страна на централната банка. Во изминатите неколку кризни години, показателите покажуваат дека адекватноста на капиталот е на највисоко ниво во изминатите 17 години, додека нефункционалните кредити се блиску до историски најниското ниво. Кредитната активност, иако во еден период забави, и натаму претставува значителна поддршка за домаќинствата и за корпоративниот сектор. Гувернерката Ангеловска-Бежоска изрази благодарност до г. Камер за значајната поддршка којашто ММФ ѝ ја дава на Народната банка во справувањето со неодамнешните незапаметени шокови....

Време зa читање: 2 минутиТри блок-трансакции на официјалниот пазар – една со акциите на „Макпетрол“, две со акции на „Македонијатурист“ АД Скопје. Вкупната вредност е 1,22 милиони евра. Според податоците што ги објави Македонска берза, познат купувач платил 22.200.000 денари или 360,7 илјади евра за 300 обични акции на скопски „Макпетрол“. Тој пакет претставува 0,27 проценти од основната главнина на најголемиот домашен дистрибутер на горива. Трансакцијата е пресметана по цена за акција од 74 илјади денари. Инаку, номиналната вредност е 511,29 евра. Двете блок-трансакции со акциите на „Македонијатурист“ имаат вредност од 53.302.050 денари, односно над 866 илјади евра. Првиот блок опфаќа 7.167 обични акции, кои значат 1,58 проценти од основната главнина. Цената за акција е 6.150 денари, а целата трансакција изнесува 44.077.050 денари (716,2 илјади евра). Акцијата на ова акционерско друштво има номинална вредност од 25,56 евра. Вредноста на втората блок трансакција е 9.225.000 денари или речиси 150 илјади евра. Се содржи од пакет со 1.500 акции, кој претставува 0,33 отсто од почетниот капитал на „Македонијатурист“....

Време зa читање: 4 минутиПрвиот човек на Федералните резерви најави „држење на политиката со сегашната стапка подолго време отколку што се мислеше“ во услови на поупорна американска инфлација од очекуваното. Говорејќи на настан во Амстердам, Џером Пауел рече дека американската економија „работи многу добро во последно време“, но првите месеци од 2024 година беа забележителни по „недостигот на напредок“ кога станува збор за намалување на инфлацијата на целта на централната банка од 2 отсто. Пауел рече дека очекува инфлацијата „ќе се врати надолу на месечна основа на нивоа кои беа повеќе како пониските отчитувања што ги имавме минатата година“, но „мојата доверба во тоа не е толку висока како што беше“. Тој додаде дека ФЕД треба да биде „трпелива и да дозволи рестриктивната политика да си ја заврши работата“. Сепак, Пауел повтори дека не очекува ФЕД дополнително да ги зголемува каматните стапки во светлината на тврдоглавата инфлација. „Според многу, многу мерки, основната стапка е рестриктивна“, рече Пауел, додавајќи дека „времето ќе покаже“ дали е „доволно рестриктивна“, но има само „многу мала веројатност“ следниот потег да биде зголемување на стапките. Кришна Гуха, потпретседател на американската инвестициска банка Evercore-ISI, рече дека коментарите на Пауел „сугерираат дека Банката на федерални резерви се чини дека гледа надвор од состанокот во јули и е повеќе ориентирана кон септември за можно прво намалување“. Пазарите беа малку трогнати од забелешките на Пауел. Инфлацијата во САД остана повисока од прогнозата за поголемиот дел од оваа година, намалувајќи ги надежите на инвеститорите дека ФЕД ќе ги намали стапките повеќекратно пред крајот на 2024 година. Клас Нот, шеф на централната банка на Холандија, замина, и Џеј Пауел, претседател на Федералните резерви на САД во вторникот © YouTube Спротивно на тоа, ценовните притисоци во Европа продолжија да се намалуваат, отворајќи им ја вратата на централните банки во регионот да ги намалат стапките пред ФЕД, во пресврт на традиционалниот ритам во глобалната монетарна политика. Швајцарските и шведските централни банки ги намалија стапките, а Европската централна банка се очекува да го стори истото на состанокот на 6 јуни. Шефот на холандската централна банка Клас Нот, член на управниот совет за одредување стапки на ЕЦБ, изјави на истиот настан во Амстердам дека ако инфлацијата во еврозоната продолжи да паѓа како што се очекуваше, ќе биде „соодветно постепено да ја тргнеме ногата од сопирачката“ со започнување да ги намали стапките следниот месец. Но, Нот рече дека неодамнешната „нерамномерност“ на американската инфлација е „знак за предупредување“ за Европа дека би можела да доживее сличен пораст на ценовните притисоци, додавајќи дека тоа е причина „да нема превентивни декларации за победа“ на инфлацијата. Тој, исто така, предупреди дека додека растот на платите се чини дека постепено забавува, слабиот раст на продуктивноста во Европа ќе продолжи да ги зголемува трошоците за работна сила, што значи дека тој нема да даде „никаква сериозна најава“ за какво било понатамошно олеснување по јуни. Некои креатори на политиката на ЕЦБ предупредија дека има ограничувања за тоа колку таа може да се разликува од ФЕД, која обично ја презема водечката улога во промените на политиките. Сепак, Нот рече дека „нема да има толку големо влијание“ врз инфлацијата во еврозоната доколку ЕЦБ ги намали стапките пред американската централна банка. Додека послабото евро би ги зголемило цените на увозот и би предизвикало поголема инфлација, повисоките глобални трошоци за задолжување – поттикнати од Федералните резерви на САД кои одржуваат високи стапки – би помогнале да се ограничат ценовните притисоци. Инфлацијата на големо во САД се зголеми повеќе од очекуваното во април до највисоката годишна добивка во последните 12 месеци, што е знак дека ФЕД има уште работа за да се бори против растот на цените. Индексот на цените на производителите се зголеми за 0,5 отсто минатиот месец, објави Министерството за труд во вторникот, надминувајќи ги очекувањата на аналитичарите за месечен раст од 0,3 отсто. Годишната стапка се зголеми за 2,2 отсто, во однос на мартовскиот надолно ревидиран читање од 1,8 отсто, за да го достигне највисокото ниво од април 2023 година. Пауел рече дека податоците за PPI се „мешани“. Инвеститорите го чекаат објавувањето во среда на најновите податоци за американскиот индекс на потрошувачки цени, кои се очекува да покажат годишен пораст од 3,6 отсто во април, што е мало забавување во однос на претходниот месец, пишува Фајненшел Тајмс....

Време зa читање: 3 минути Одговорност за организираниот криминал во Еуростандард банка мора да има, а што побрзо треба да се утврди кој сѐ е вмешан во тоа, велат од Иницијативниот одбор на Здружението на оштетените штедчи од ЕСБ. Во соопштението што го упатија до медиумите пишува: „Еден од најголемите настани од организиран криминал во последната деценија во Македонија е затворањето на Еуростандард банка. Денот кога се затвори банката, пред неполни четири години, во јавноста се дозна што всушност се случувало во банката со години наназад. Тоа веднаш го соопштија на прес-конференција сопствениците, а воедно и највисоки раководни лица во банката, Трифун Костовски и неговиот син Коста Костовски. Затворањето на банката било производ на организиран криминал. Потоа, тој заклучок се повторуваше во разни изјави, интервјуа, емисии и настани од разни страни. Но, и покрај тоа што се работи за организиран криминал од големи размери за оваа држава, уште нема официјален одговор за тоа како се случил и потоа развивал организираниот криминал во банката, и најважно, кој сѐ е одговорен“. Штедачите бараат од Обвинителството, кое повеќе од три години води истрага, конечно да дојде до одговорот – кога и како почнал криминалот во ЕСБ. „Секој организиран криминал има своја цел и почеток. Во случајот на Еуростандард банка целта била да се украдат личните парични средства на физички и правни лица кои и ги довериле на банката, под закрила на лична доверба и законска заштита од злоупотреби во работењето на банката. Но, кога и како почнал криминалот? Одговорот на ова прашање ќе треба да го даде обвинителството за гонење на организиран криминал и корупција кое повеќе од три години ја спроведува истрагата околу пропаѓањето на Еуростандард банка. Без да се навлегува во генезата на настаните и времето, едно е сигурно. Основна причина за појава на организираниот криминал е потпишувањето и одобрувањето на необезбедени, ненаплатливи кредити од Еуростандард банка, кои имале за цел да не се вратат од каде се земени. Тоа е почетокот на криминалот, без разлика кога тој започнал да се случува. Кои се тие личности во банката кои го дозволиле и го правеле тоа? Кои се тие раководни лица кои масовно потпишувале одлуки и налози за делење на необезбедени кредити? Без тој чин не би ни почнал организираниот криминал во Еуростандард банка. А како што разбравме од досегашните изјави, организираната пракса на потпишување и доделување на ненаплатливи кредити во Еуростандард банка траела со години“. Одговорните имаат име и презиме, кои треба јавно да се обелоденат, порачуваат од Иницијативниот одбор: „Прашањето на одговорност за организираниот криминал е прашање кое мора да се одговори. Одговорот на прашањето содржи имиња и презимиња. Во нив сигурно место заземаат оние личности без кои не би ни имало организиран криминал. Тоа се оние кои го почнале и развиле криминалот со масовно потпишување и одобрување на необезбедени кредити, спротивно на сите кодекси и законски обврски. Одговорност за организираниот криминал во Еуростандард банка мора да има. Час поскоро“....

Време зa читање: 4 минути „Пари“ анализира: какви се добивките на битолските компании за 2023 година Ако добивката е најверодостојното мерило за успех, добар дел од компаниите во Пелагонија сигурно се задоволни од одработеното во текот на минатата година. Особено една од нив, која профитот од илјади го пораснала во милиони евра, исцртувајќи на добитната линија плус 1.197 проценти. Од 20 компании, кои во анализата на Порталот „Пари“ се издвоија по висината на приходите, една ја завршила 2023 година со минус. Користените податоци од базата на Бизнис мрежа покажуваат дека 19 направиле заедничка добивка од 3,13 милијарди денари или 50,88 милиони евра. Во тој износ, петте фирми со најголеми профити партиципираат со 2,18 милијарди денари, односно 35,47 милиони евра. „Марковски компани“ во областа на градежништвото „растура“ со работа – патишта, нискоградба, тендери… Прва е по реализираната добивка од 822.564.804 денари (13,35 милиони евра). За една година профитот е зголемен за 101,11 насто, односно 2022 била заокружена со 6,64 милиони евра. Оваа фирма, која добро котира кај ЕСМ и РЕК „Битола“ е трета на листата по остварени приходи. Добро семе – добар род може да се каже за оние 1.197,86 проценти запишани кај добивката на ЗК „Пелагонија“. Од 38.840.107 денари или 630,8 илјади евра во 2022, ефектот од ланското работење е 504.088.436 денари, односно 8,18 милиони евра. На третата позиција според висината на профитот е германскиот „Кромберг & Шуберт“ кој, пак, е трет по приходите остварени лани. Компанијата има профит од 359.212.719 денари (5,83 милиони евра). Што претставува раст од 33,25 проценти во однос на 2022 година. Воедно, оваа компанија е и најголемиот работодавач, со ангажирани над 6.800 вработени, што е од големо значење за жителите од Пелагонискиот регион. Битолскиот производител на опрема за климатизација „ЕРИ корпорација“ е на четвртата позиција според профитабилноста. Минатата година на компанијата и останале чисти 264.054.526 денари (4,28 милиони евра). За 29,22 насто повеќе отколку претходната 2022 година. Всушност, постојано работи со големи добивки, а од 2021 е во сопственост на британскиот „Volution Group plc“. Добивката што „Руд-Коп“ ја оствари во 2023 изнесува 236.908.854 денари, односно 3,84 милиони евра. Со тоа бележи солиден раст од 178,65 проценти. Се работи за фирма која, меѓу другото, врши услуги за РЕК „Битола“ и често добива тендери од ЕСМ. Меѓу битолските успешни компании има и други што оствариле висок процентуален раст на добивката. На пример, печатницата „Киро Дандаро“, чија дејност е позната и на европските пазари, а кај нас првата асоцијација е – ги печати изборните материјали. За една година добивката е зголемена за 336,04 проценти. Од 332 илјади на 1,44 милиони евра. Тоа е направено во време на промени – од од лани фирмата е во стопроцентна сопственост на САТО од Хрватска. БИТОЛЧАНИ ВРТАТ ПАРИ: Дваесет фирми со заеднички приход од 817,8 милиони евра Потоа, „Синпекс“ и неговата добивка со раст од 259,86 насто, која е во износ од над три милиони евра. Компанијата која се занимава со механизација – продажба, сервисирање, застапување е на петтото место според приходите. На оваа линија е уште една фирма која се занимава со механизација за повеќе намени, алат, увоз-извоз… „Евро-Стил“ запишал плус 238,08 проценти и има добивка од 1,38 милиони евра. ЧИТАЈТЕ И: БИТОЛЧАНИ ВРТАТ ПАРИ: Дваесет фирми со заеднички приход од 817,8 милиони евра Редакција Пари Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 2 минутиСо две нови државни обврзници кои од денес котираат на официјалниот пазар, техничката Влада ја задолжува државата за дополнителни 2.141.720.000 денари или 34,79 милиони евра. Двете обврзници, издадени на десети месецов, се без девизна клаузула, а рокот на доспевање е за две, односно за 15 години. Информацијата ја објави Македонска берза: „Ве известуваме дека согласно поднесено барање од страна на Министерството за финансии на Република Северна Македонија за котација на државни обврзници, почнувајќи од 17.05.2024 година на Официјалниот пазар на подсегментот Берзанска котација ќе бидат примени на котација државните обврзници…“. Емисијата на првата, двегодишна државна обврзница е со вредност од 1.104.420.000 денари, што е противвредност на 17,94 милиони евра. Номиналната вредност е 10.000 денари, а издадени се 110.442 хартии од вредност од овој вид. Носат каматна стапка од 3,85 проценти. Датумот на достасување е 10 мај 2026 година. Другата е петнаесетгодишна обврзница и достасува на 10 мај 2039 година. Издадени се 103.730, со номинална вредност од десет илјади денари. Вредноста на емисијата е 1.037.300.000 денари, односно 16,85 милиони евра. За нив е предвидена каматна стапка од 5,60 проценти....

Време зa читање: 4 минути Кога веќе купувањето имот е речиси целосно поврзано со земање станбен кредит, тогаш можеби е вистинско време да ги разгледаме различните опции за станбени кредити. Досегашната пракса е земање станбен кредит на долг рок и притоа отплатата да се врши со еднакви ануитети низ целиот период. Некои корисници на станбени кредити практикуваат делумни или целосни отплати, но сето тоа се сведува на исклучок, не на правило. Growing oвој тип станбен кредит им овозможува на кредитокорисниците да ги отплатат своите кредити побрзо и да изградат капитал со забрзано темпо. Клучната карактеристика на кредитот преку кој се зголемува капиталот е тоа што месечните плаќања за кредитот се зголемуваат со текот на времето. Вообичаено, плаќањата започнуваат со понизок износ отколку што би биле при традиционален станбен кредит и постепено се зголемуваат во однапред одредени интервали. Зголемените плаќања придонесуваат за намалување на главнината на кредитот, што доведува до побрзо намалување на салдото на кредитот и забрзан раст на капиталот во имотот. Образложението зад кредитот преку кој се зголемува капиталот е дека должниците често го зголемуваат приходот со текот на времето поради напредок во кариерата, инфлација и други фактори. Со структурирање на плаќањата за хипотека, кои растат во согласност со очекуваниот раст на приходот, позајмувачите можат да ги искористат своите повисоки идни приходи за побрзо да ја платат својата хипотека. Интересот кај кредитокорисниците за ваквиот тип станбени кредити може да се бара во следниве негови придобивки: – Забрзано градење капитал: примарната предност е тоа што им овозможува на кредитокорисниците да градат капитал со забрзано темпо. Зголемените месечни отплати водат кон побрзо плаќање на главнината на хипотеката, а ова води кон тоа сопствениците на становите да поседуваат поголем дел од вредноста на нивниот дом за пократок период. – Каматни заштеди: со побрзо плаќање на главнината, кредитокорисниците можат да заштедат на каматните трошоци во текот на животниот век на кредитот. Бидејќи салдото на кредитот се намалува побрзо отколку со традиционалната хипотека со фиксна стапка, има помалку време за акумулација на камата. – Предвидливи зголемувања на плаќањата: претходно поставени интервали во кои се зголемуваат месечните плаќања им обезбедува на кредитокорисниците предвидлив распоред за плаќање, што им овозможува соодветно да го планираат буџетот за иднината. – Намален рок на кредитот: поради побрзото темпо на намалување на главнината, кредитокорисниците може да ја платат својата хипотека во пократка временска рамка во споредба со традиционалната хипотека со фиксен ануитет. Сепак, важно е да се земе предвид и потенцијалната негативна страна и предизвикот на овој тип кредит, бидејќи зголемените плаќања може да го оптоварат домашниот буџет ако приходот не се зголеми според очекувањата. Главната поента на овој тип кредити е тоа што не создава негативна амортизација. Негативната амортизација е структура за отплата на кредитот каде што месечните отплати на кредитокорисникот не се доволни за покривање на каматата што достасува. Како резултат на тоа, неплатената камата се додава на салдото на кредитот, што предизвикува неподмирениот долг да се зголемува со текот на времето, наместо да се намалува. Во нашиот банкарски систем сѐ уште нема место за различни подвидови станбени кредити, меѓутоа замената за овој кредит може да се направи на следниов начин. Кредитокорисниците треба сами да си постават своја цел, односно треба сами да одредат колкав дел од приходот може годишно да го пренасочат за предвремена отплата на кредитот. Меѓутоа уплатата на поголема рата од кредитот не значи по автоматизам дека се користат гореспоменатите придобивки. Имено, според сегашната регулатива, неопходно е кредитокорисниците да побараат раскнижување на уплатениот износ директно за намалување на главнина. Со тоа, банките обично даваат опција за намалување на ануитетот (што никако не би била добра опција) и намалување на рокот на кредитот. Втората опција треба да ја изберат корисниците на станбени кредити за да можат да ги насочат своите отплати кон побрзо создавање капитал и искористување на штедната компонента во буџетот. Редакција Пари Лектор: Христина Ангелеска-Мијоска Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 7 минути Македонија треба внимателно да постапува во однос на глобалниот данок, чекор по чекор. Треба да бидеме последни во примената, бидејќи сме економски најслаби и треба да се развиваме. Во овој период инвеститорите ги привлековме со ниската цена на работната сила и ниските даноци, а сега едната од алатките ни ја одземаат. Затоа, во иднина треба да се позиционираме на компании со годишни приходи под 750 милиони евра, кои не се опфатени со глобалниот данок, е препорака од даночниот експерт Павле Гацов, дадена во гостувањето на поткастот „Каде се парите?“. Со ниските даноци малите земји како Македонија се обидуваат да постигнат предност и да ги привлечат странските инвеститори, а големите земји воочија дека тоа за нив значи одлив на капитал, на можности, пазари итн. И, се обидуваат да ја оневозможат таа предност, вели Гацов. „Во таков контекст од први јануари 2024 година воведоа т.н. глобален данок и го позиционираа на најниска стапка од 15 проценти. Интересно е бидејќи моќните тоа го воведуваат, а веќе 140-150 земји го прифаќаат ваквиот данок, меѓу нив и Македонија, бидејќи генерално, игра по правилата на големите, иако тоа не ни оди во прилог. Ние немаме мултинационални компании, па да прибираме даноци од други дестинации. Очигледно, тоа ќе ги погоди неколкуте големи компании што се во Македонија, генерално стационирани во ТИРЗ-овите. Значи, се работи за данок кој државата на матичната компанија бара таа да го плати, доколку не го платила во земјата каде што вложила. Во превод, ако во Македонија платите десет проценти данок на добивка, остатокот од пет проценти да се доплати, да речеме, ако е инвеститорот британски, во Велика Британија“, појаснува Гацов. Во светот има околу осум и пол илјади мултинационални компании, а во Македонија овој данок ќе засегне најмногу пет компании, смета Гацов: „Не ги знам нивните последни финансиски извештаи, но очекувам не повеќе од пет компании да бидат засегнати. Сепак, се работи за голема цифра, треба да имаат годишен приход од 750 милиони евра. Така што, и кога се работи за принципот на воведување на овој данок во Македонија, тоа треба да биде поединечно. Значи, не треба ова да се постави како даночен пропис кој треба да се растегне на сите даночни обврзници од микро, мали, средни и големи, па да пишуваме исклучоци – ‘освен за’, туку едноставно, треба да се реши од случај до случај. Би рекол, со редоговарање на оние договори за државна помош, бидејќи кога тие компании доаѓале во Македонија, овој данок го немало“. Поради високите давачки во своите земји, компаниите мигрираат во држави со ниски даноци, каков што е примерот на Ирска. Затоа, нагласува Гацов, во случајот со глобалниот данок, треба да се следи состојбата и да се види кој е вистинскиот сопственик: „Мултинационалните компании се со сложена структура… Треба да се следи кој е вистинскиот сопственик и таму е глобалниот данок за конечно плаќање. Постојат сложености, ако се неколку подружници, па пренесување во следна фаза на новиот сопственик… Некои од државите не го прифатија овој данок и многу лесно можат да направат трансфер. Големите компании имаат и големи правници, адвокати, меѓу другото, ги вработуваат за да им спасат даноци, се разбира, на легален начин. Многу лесно е, преку ноќ да прејдат во некоја дестинација, легслатива, каде што сѐ уште не е прифатен новиот глобален данок и да успеат на овој начин да ја прескокнат таквата можност… Оваа работа ќе се следи, бидејќи воведувањето ќе трае две години. На пример, Турција не влезе во ова, го одби применувањето барем во оваа фаза, така што треба да се следи како ќе се однесува остатокот на светот кој не е влезен“. Сепак, даночниот експерт посочува дека ќе нема реперкусии за државите кои нема да го прифатат глобалниот данок. А, за определбата на Македонија вели – ние тоа го правиме затоа што сакаме да сме дел од светот и да бидеме препознатливи на сите мапи дека применуваме сѐ што применува модерниот свет. Глобалниот данок ја отвора претпоставката дека големите компании ќе бараат начин да го избегнат, префрлајќи ги своите седишта во државите кои не го прифаќаат. Тоа ќе претставува проблем и за нашата земја, но не доколку се преземат мерки. „Опција е да го подигнат данокот на 15 проценти, за да не оди данокот во домицилната земја. Но, внимавајте, овде зборуваме за ефективна даночна стапка. На пример, да кажеме дека Македонија е доволно умна земја, којашто сака да го изигра овој систем. И вели, извинете, ние даночната стапка ви ја покачуваме на 15 отсто, бидејќи глобалниот данок не беше, а сега е, но затоа ќе ви дадеме ослободување повторно од 5 проценти за да дојдеме до 10. Но, ефективната стапка, иако номиналната ќе биде 15, де факто е 10. Глобалниот данок игра со ефективните даночни стапки“. Меѓутоа, Македонија мора да внимава како ќе ја одредува државната помош, бидејќи странските компании можат да заминат. А, предупредува Гацов, не смееме да ги оштетите странските инвеститори. „Постои ризик. Се стартува со давање можност, но рамковна, во законот за данокот на добивка. Значи, ќе има одредба – за компаниите за кои постои опција за плаќање глобален данок, обврската ќе биде одредена со договорите… За да има правна рамка. Ветено им е дека ќе има државна помош и по тие правила очекуваат да имаат, но таа државна помош влијае на намалување на ефективната даночна стапка. Од друга страна, тоа влијае на разликата до 15 проценти. Ако ја продолжиме математиката понатаму, ако е сопственикот во Германија, а Германија го прифаќа ваквиот глобален данок, ќе треба да се доплати разлика од 7-8, 11-12, можеби и повеќе проценти данок кој не е платен во земјата каде што е вложувањето. Затоа, ова се прави чекор по чекор. Очекувам по инсталацијата на новиот министер во Министерството за финансии, многу бргу да се направи средба со овие неколку компании и да се повикаат експерти, стручни лица за оваа работа, да се насочат решенијата заради глобалниот данок. Ние не смееме да ги оштетиме инвеститорите во Македонија“. А, за тоа дали големите земји како САД, Велика Британија, Германија како наш најголем трговски партнер, можат да и забележат на Македонија во случај да примени решенија со кои ќе го заштити сопствениот интерес, Гацов вели: на МК, дали може да не „потстегнат околу тоа „Може да ни зборуваат на таа тема, но се разбира, ние мора економски да опстанеме. Можат и да не опоменат, да влијаат, но ние сме тие што треба да бидеме последни во примената, бидејќи сме економски најслаби, треба д се развиваме. Овој данок, економски, е против Македонија, против земјите кои се борат за светлината како и другите економии што се развиле своевремено… Очигледно е дека во овој период се обидовме и добивме клиенти, односно инвеститори врз основа на ниската цена на работната сила и ниските даноци. Тоа беше главната причина. Сега едната од алатките што привлекуваше странски инвестиции ни ја одземаат. Велат извинете, даноците не можат да ви бидат приказна сама за себе, така што треба да се позиционираме на компании што се под левел од 750 милиони евра. Кои не се опфатени со глобалниот данок. За во иднина зборувам. Второ, кога ќе применуваме нови алатки секогаш да бидеме последни, да не трчаме врз нас да се вежбаат странските економии. И во Србија има странски инвеститори, и тоа големи компании, но внимавајте, данокот на добивка во Србија е 15 проценти“, потенцира даночниот експерт Павле Гацов....

Време зa читање: 3 минутиЈапонската економија се намали побрзо од очекуваното во првиот квартал бидејќи слабиот јен продолжи да ги погодува потрошувачите, што претставува нов предизвик за притисокот на централната банка врз каматните стапки. Прелиминарните податоци за бруто домашниот производ (БДП) од кабинетот во четвртокот покажаа дека јапонската економија се намали за 2,0 отсто на годишна основа во периодот јануари-март во споредба со претходниот квартал, што е побрзо од падот од 1,5 отсто забележан во анкетата на Ројтерс. Јапонската економија забележа пад во првиот квартал од 2024 година, продолжувајќи го грубиот дел и сигнализирајќи дека инфлацијата поттикната од слабиот јен ја повредува побарувачката на потрошувачите. Вкупните перформанси на економијата се во контраст со робусната заработка која неодамна ја објавија врвните јапонски извозници како Тојота Мотор и растот на берзата во изминатата година. Падот на јенот, кој неодамна се тргуваше на најниско ниво во последните 34 години во однос на доларот, им помага на конкурентноста на извозниците и има тенденција да ги зголемат нивните профити. Податоците, кои беа ревидирани надолу, покажаа дека БДП едвај се зголемил во четвртиот квартал од 2023 година, поради намалувањето на проценките за капиталните расходи. Иако прелиминарните податоци за капиталните трошоци често се предмет на големи ревизии во последното издание, сеопфатните падови на сите компоненти на БДП сугерираат дека јапонската економија немала значителен двигател на растот во првиот квартал, пренесува Ројтерс. Тоа може да создаде извесно двоумење за Банката на Јапонија, која ги зголеми каматните стапки во март за прв пат од 2007 година и оттогаш ја сигнализира својата намера да продолжи со затегнување на политиката. „Можно е тајмингот на зголемувањето на каматните стапки да се врати назад во зависност од тоа како БДП би можел да закрепне во тековниот квартал“, рече Јошимаса Маруџама, главен пазарен економист во SMBC Nikko Securities. Јошимаса рече дека економијата сигурно ќе закрепне во тековниот квартал поради растот на платите, но останува неизвесноста за трошењето во услужниот сектор, пренесува „Телеграф“. Најавата дека Индија ќе ја престигне Јапонија по номинален бруто-домашен производ во долари во 2025 година, го шокираше Токио. До 2010 година, Јапонија беше неприкосновената втора по големина економија во светот, но сега е на работ да се лизне на петтото место. Во проценките објавени кон крајот на април, Меѓународниот монетарен фонд посочи дека номиналниот БДП на Индија ќе достигне 4,34 трилиони долари (4,03 трилиони евра) во 2025 година, надминувајќи го јапонскиот 4,31 трилиони долари. Времето на скокот на Индија на четвртото место доаѓа една година порано од последната проценка на ММФ, што во голема мера се должи на слабоста на јапонскиот јен. Падот на Јапонија во глобалниот економски пласман следи по потврдата на владата дека нацијата се лизнала зад Германија во 2023 година. Шокот што Индија веројатно ќе ја надмине Јапонија следната година е споредлив со 2010 година, кога засилената Кина ја замени Јапонија како втора по големина економија во светот....

Време зa читање: 4 минути Дигитализацијата, како една од приоритетните области на делување и платформата за забрзан економски раст на Македонија2025, беше една од темите во фокусот на вториот ден од Самитот што се одржува во Скопје. Токму во насока на значително продлабочување на соработката во областа на дигиталната трансформација, во рамки на Самитот беше потпишан Меморандум за соработка помеѓу Македонија2025, Центарот за дигитална трансформација „ГоДигитал“, Швајцарската програма за зголемување на пазарната вработливост (ИМЕ), „ВИЗА Југоисточна Европа“ и „Клириншка куќа – Клириншки интербанкарски системи АД Скопје“ (КИБС). Целта од ова партнерство е да се овозможи конкретна поддршка на домашните мали и средни претпријатија во имплементацијата на нови дигитални технологии и производи. Претседавачот на Одборот на директори на Македонија2025, Мајкл Чкламовски, изрази големо задоволство од воспоставувањето на оваа соработка потенцирајќи дека: „Македонија2025 е целосно посветена на поддршка на Центарот за дигитална трансформација – ГоДигитал. Веруваме дека креирањето на екосистем за дигитална трансформација ќе придонесе кон засилување на конкурентноста и иновативноста на македонската економија”. На официјалното потпишување на меморандумот присуствуваше и амбасадорката на Швајцарија во Северна Македонија Н.Е. Вероник Улман, која во оваа прилика изјави: „Швајцарија е силно посветена на поддршката на земјата во нејзиниот пат кон одржлив економски развој. Преку нашата развојна програма ги поддржуваме процесите на дигитална трансформација на микро, малите и средни претпријатија, со фокус на агробизнисот и одржливиот активен туризам. Го поддржуваме и ИКТ секторот и веруваме дека ова ново партнерство создава нови деловни можности за ИКТ компаниите во земјата”. За Горан Анастасовски од КИБС „оваа иницијатива претставува значајна можност за едукација на кадарот во малите и средни претпријатија, а се надеваме и јавната администрација“, со што реално ќе се поттикне процесот на дигитализација во земјата. Потсетувајќи дека формирањето и поддршката за „ГоДигитал“ од страна на Македонија2025 е дел од стратешката определба на организацијата за нејзино поголемо вклучување во процесот на дигитализација на општеството, со посебен акцент на малите и средни претпријатија, членот на Одборот на директори на Македонија2025 Васко Кроневски истакна: „Целата поддршка која ја дава Македонија2025, преку ресурси и експертиза, е насочена иницијално да го постави и да го креира екосистемот на консултанти и компании кои ќе нудат иновативни решенија, кои ќе овозможат дигитализација на компаниите каде што тие ќе бидат имплементирани, истовремено работејќи сето тоа да биде одржливо на долг рок“. Искажувајќи задоволство од воспоставувањето на новото партнерство, извршната директорка на Македонија2025 проф. Никица Мојсоска Блажевски оцени дека „со здружување на нашите ресурси и напори заедно ќе придонесеме кон побрза дигитализација барем во еден дел од општеството, конкретно на бизнисите“. Таа најави дека набрзо очекува приклучување и на други организации и компании кон оваа иницијатива. Инаку, покрај дигитализацијата, во фокусот на вториот ден од годинешниот Самит на Македонија2025 беше и темата за начините за справување со корупцијата како еден од предусловите за забрзан развој, а значајно внимание привлече и панел-сесијата за ефикасните стратегии за привлекување инвестиции во новата глобална ера. На вториот ден од Самитот, на сесијата посветена на демократија и слобода на говор се обрати Крис Павловски, основач на „Рамбл“ и член на Одборот на директори на МК2025, еден од најуспешните Македонци во дијаспората, со големи инвестиции во домашната економија. Дискусиите во овој дел од Самитот се насочени и кон креирање на нови стратегии за градење прилагодливи синџири за снабдување во услови на глобални нарушувања, околу предизвиците и перспективите за натамошен раст на автомобилската индустрија, за начините на искористување на дигиталните здравствени иновации за подобри медицински услуги во Југоисточна Европа, како и за значењето на податоците и нивната анализа во успехот на бизнисите. Конференцискиот дел од годинешниот Самит на Македонија 2025, на кој учество зедоа над 50 говорници во 12 панел-сесии и на кој присуствуваа над 500 претставници од домашни, регионални и компании од дијаспората, експерти и лидери, ќе биде затворен со обраќање на потенцијалниот мандатар за состав на новата влада Христијан Мицковски....

Време зa читање: 5 минутиБарањето на ЈП за државни патишта за доделување на концесија за експлоатација на камен за потребите за изградба на патниот коридор 8, делница Тетово-Гостивар-Букојчани и Требеништа-Струга-Ќафасан, како и Коридор 10, делница Прилеп-Битола, на локалитетот Ореовец, крај Прилеп, кој го гради стратешкиот партнер на Владата, конзорциумот Бехтел и Енка, е се уште во процедура на одобрување кај надлежното Министерство за економија, но на терен веќе наголемо се врши минирање на планината и правење ископи, што предизвика револт кај локалното население, кое веќе неколку дена го блокира приодниот пат кон наоѓалиштето на камен, исплашени дека активностите ќе им ги загрозат изворите за вода за пиење и нивните домови. „Веќе се направени неколку минирања, и веќе има оштетувања во некои куќи, што не е ни чудно кога експлозиите се случуваат на 200 метра од селото, па и поблиску“, вели Ѓорѓи Георгиоски, од Комитет за заштита на природното и културното наследство на Македонија – Спас за Каракамен, кое ги организира протестите кај село Ореовец. Локалното население е загрижено дека активностите на ископ на каменот ќе ги загрозат и уништат единствените извори со вода во овој дел од прилепско, кои се наоѓаат токму на падините на Бабуна планина, во близина на локалитетот каде што треба да се врши експлоатација на каменот, односно во пределот на селото Ореовец, Крстец и Плетвар. „А водата е најгорливото прашање за нас како прилепчани“, вели Ѓорѓи Георгиоски, член на Комитет за заштита на природното и културното наследство на Македонија. Граѓаните посочуваат дека во дописот од Министерството за економија, доставено до жителите на Ореовец стои, меѓу другото, дека се уште недоделената концесија за експлоатација е за експлоатација на мермер, а не на камен за изградба на пат и прашуваат во која фаза на изградба на автопат се користи мермер како градежен материјал. „Знаеме дека не е ниту експропријација на земјиште направена, а веќе се копаат нови рудници за тампон. А тампон може да земат на само километар од тука од рудникот Сивец“, додаде Георгиоски. Локацијата, инаку е на само неколку километри од рудникот за мермер Сивец, каде стојат неупотребени илјадници тони кршен камен и мермер, па жителите ги прашуваат надлежните зошто за тампон за новите патишта не се зема од таму кога тој и така неискористен стои со децении. Дописот на Министерството за економија е во спротивност со информацијата што „ПАРИ“ ја доби од ЈП Државни патишта, од каде ни одговорија дека “ископот во близина на селото Ореовец се врши врз основа на концесија за експлоатација на минерални суровини технички градежен камен“ и дека „сите работи во врска со ископите се вршат согласно со добиените лиценци, одобренија и концесии за истражување и експлоатација на минералните суровини неопходни за изгрдба на државните патишта. Експлоатацијата на минералните суровини ќе се врши до завршувањето на изградбата на Коридорите 8 и 10“. За активностите на терен во прилепско, како и за тоа што ќе превземат за да го заштитат локалното население и нивните извори за водоснабдување од градежните активности на конзорциумот Бехтел и Енка одговор побаравме и од Владата во оставка, како и од кабинетот на вицепремиерот Артан Груби, но до објавувањето на написов одговори не пристигнаа. Самиот изведувач, пак, конзорциумот Бехтел и Енка нема јавно објавени контакти во државава за да му ги упатиме прашањата. Единствениот број на мобилен телефон кој може да се најде на интернет е цел ден недостапен. Одговори, пак, на прашањата дали за минирањето и ископот кај Ореовец има изготвено студија за оценка на влијание врз животна средина или пак елаборат, што е законска обврска за вакви проекти и дали е предвидена некаква заштита на изворите на водоснабдување, не добивме од ЈП за државни патишта, од каде ни беше ветено дека сите појаснувања ќе ги добиеме утре, бидејќи стручните лица се на терен, во Прилеп. Локалните жители, се мобилизираат за секојдневни блокади на приодот кон идниот каменолом крај Ореовец бидејќи велат дека се игнорирани од државата. „ До Основниот суд во Прилеп ќе поднесеме предлог за обезбедување на докази, по кој, во рок од три дена судот ќе мора да излезе на терен и да ја утврди фактичката состојба“, вели Жарко Стевановски, адвокат, во врска со обидите на локалното население да ја побара правдата и по институционален пат. Од здружението најавуваат дека ќе продолжат да го блокираат приодот до локалитетот. Тие потсетуваат дека во близина на минираните површини се наоѓа и локалитетот Црн камен, за кој геолози и други граѓани со месеци упатуваат апели да не се уништува бидејќи е наоѓалиште на ретки минерали, меѓу кои и минералот македонит, кој бил пронајден токму на тоа место, како и археолошко наоѓалиште. Крајот, е инаку, дом на светски загрозен ендемски вид на пеперутка, наречена сивец, а каменоломот ќе значи и уништување на нејзиниот хабитат. Новинар: Југослава Дуковска...

Време зa читање: 4 минутиБоинг го прекрши договорот од 2021 година што го заштити од кривично гонење по двете катастрофи на „737 Макс“ во кои загинаа 346 луѓе во странство, тврди Министерството за правда во новото судско поднесување. Министерството соопшти дека Боинг ги прекршил своите обврски од договорот „со неуспехот да дизајнира и спроведе програма за усогласеност и етика за да спречи и открие прекршување на законите за измами на САД во текот на неговото работење“. Како резултат на тоа, Боинг е предмет на гонење од владата за какво било федерално кривично дело, се вели во писмото поднесено во федералниот суд во Тексас во вторникот. Владата сè уште одлучува „како ќе постапи по ова прашање“ и му даде рок на Боинг до 13 јуни да одговори. „Веруваме дека ги испочитувавме условите од тој договор и со нетрпение ја очекуваме можноста да одговориме на Одделот за ова прашање“, рече портпаролот на Боинг. „Додека го правиме тоа, ќе се ангажираме со Одделот со најголема транспарентност, како што имавме во текот на целиот рок на договорот, вклучително и како одговор на нивните прашања по несреќата на Alaska Airlines 1282“. Акциите на Боинг паднаа за 0,2% во претпазарното тргување во средата. Од година до денес, акциите на Боинг паднаа за 28% додека продолжува со историската серија на губитоци. Тужбата беше поврзана со истрага на Министерството за правда за две фатални несреќи во кои учествуваше авион Боинг 737 МАКС: Летот на Лајон Ер 610, во кој загинаа сите 189 луѓе во авионот откако се урна во Јаванското Море 13 минути по полетувањето во 2018 година; и Летот 302 на Ethiopian Airlines, кој се урна 6 минути по полетувањето, при што загинаа сите 157 луѓе во авионот една година подоцна. Боинг мислеше дека ги оставил зад себе проблемите со 737 MAX, а директорите се надеваа на посончеви хоризонти за производителот на авиони. Досега, 2024 година не помина така – почнувајќи со издувување на приклучокот на вратата на летот на Алјаска ерлајнс само пет дена во годината. Инцидентот предизвика зголемена регулаторна контрола и истраги, како и повеќе свиркачи. Згора на тоа, годината на воздушниот гигант дополнително беше нарушена со доцнење на производството на голем број негови авиони. Боинг се согласи да плати повеќе од 2,5 милијарди долари во јануари 2021 година за да ги подмири обвиненијата дека ја измамил Групата за евалуација на авиони на Федералната управа за авијација во врска со системот за зголемување на маневрирачките карактеристики на авионот, што влијаеше на системот за контрола на летот на Боинг 737 MAX. Како дел од спогодбата, Боинг, исто така, се согласи да пријави докази за прекршување на законите за измами на САД извршени од вработените во Боинг и да ја зајакне својата програма за усогласеност и да ги подобри барањата за известување за програмата за усогласеност, што бараше од Боинг да се сретнува со Одделот за измами најмалку еднаш квартално и да поднесува годишни извештаи во врска со статусот на неговите напори за санација и информации во врска со неговата програма за усогласеност. Министерството за правда соопшти дека „ќе продолжи да разговара со членовите на семејствата на жртвите на несреќите на летот 610 на Лајон ер и летот 302 на Етиопијан Ерлајнс“, како и со клиентите на авиокомпаниите и нивните совети за следните чекори. За само два дена се случија три несреќи во авионите на компанијата „Боинг“, а во исто време се појави и сведочењето на кодошот Сантијаго Паредес, инспектор за квалитет од компанија добавувач на делови, за стотина игнорирани дефекти....

Време зa читање: 3 минутиТТК банка по вторпат ја зголеми основната главнина со сопствени средства. Емитуваше скрип емисија на нови обични акции по пат на приватна понуда, процесот успешно го финализираше минатата недела, на 10 мај. Една година претходно Банката го изведе првиот ваков пионерски подвиг на македонскиот финансиски пазар. За успешната реализација од Банката велат дека претставува потврда на посветеноста за постигнување одржлив раст и зајакнување на финансиската отпорност. „Со задоволство го објавуваме успешното завршување на втората скрип емисија на нови акции по пат на приватна понуда. Тоа е доказ за нашиот здрав деловен модел, стратешка визија и оперативен капацитет. Благодарни сме за довербата што ни ја дадоа акционерите и инвеститорите, препознавајќи ги можностите за раст и спроведување на долгорочниот развоен план на ТТК банка АД Скопје. Зголемениот акционерски капитал ќе овозможи банката да продолжи со стратешките иницијативи за раст и иновации, да ја прошири својата понуда на производи и услуги и да ја зајакне својата пазарна конкурентност“, изјави претседателот на Управниот одбор, Драгољуб Арсовски. Со последната емисија на акции основната главнина, односно почетниот капитал на ТТК банка е зголемен за 67.587.000 денари. Издадени се 67.587 обични акции со номинална вредност од 1.000 денари, по што вкупниот капитал изнесува 1.033.173.000 денари. Со тоа дополнително се зајакна билансот на состојбата на Банката. „Зголемувањето на основната главнина е запишано во Централниот регистар на РСМ на ден 9.5.2024 година, а на ден 10.5.2024 година е извршен упис во Централниот депозитар за хартии од вредност АД Скопје“, посочуваат од ТТК банка. Воедно, наведуваат дека согласно одлуките донесени на акционерското Собрание одржано на 29 март, е утврдено дека за постојните акционер исплатата на делот за распределба на дивидендата во акции ќе биде сразмерна со учеството на нивните акции во дотогашната основна главнина. За поединечните акционери кои, според висината на номиналната вредност од една акција и ограничувањата на регулаторните тела, не можат да се стекнат со акции од новата емисија, дивидендата е исплатена во паричен износ. Исто така, велат дека и оваа втора скрип емисија е потврда за ориентираноста кон иновативни решенија за акционерите, кои обезбедуваат нови можности и придобивки од нивните инвестиции во Банката на долг рок, како и создавање дополнителна вредност за нив. Инаку, акцијата на ТТК банка е меѓу најтргуваните и високо вреднувани акции од страна на инвеститорската јавност. „ТТК банка АД Скопје ќе продолжи континуирано да создава одржлива вредност и да обезбедува оптимални финансиски решенија за своите клиенти и заедницата“, порачуваат од Банката....

Време зa читање: 2 минутиEsprit Europe и шест други германски фирми на модната групација Esprit Holdings со седиште во Хонг Конг поднесоа барање за несолвентност под самоуправување, соопшти компанијата. Околу 1.500 вработени ќе бидат директно засегнати од одлуката. Групацијата се обидува да го реструктуира својот европски бизнис и поднесе барање за банкрот во Белгија и Швајцарија во март. Шесте фирми се Esprit Europe Services GmbH, Esprit Wholesale GmbH, Esprit Card Services GmbH, Esprit Design & Product Development GmbH, Esprit Global Image GmbH и генералниот партнер на Esprit Retail B.V. & CO. KG. Групацијата, со седиште во Холандија и во Њујорк, САД, се обидува да го реструктуира својот европски бизнис и поднесе барање за банкрот во Белгија и Швајцарија во март оваа година. Деловните операции ќе продолжат до понатамошно известување, соопшти групата. Причините наведени од групата за одлуката беа екстремно високите трошоци со кои се соочуваат подружниците, каматните стапки и цените на енергијата, последователните ефекти од пандемијата Ковид-19 и последиците од меѓународните конфликти, а сето тоа ја ослабе финансиската состојба на подружниците . Ситуацијата беше влошена од товарот на наследните трошоци, како што се високите кирии на долгорочен закуп за продавниците со несоодветна големина, трошоците за работна сила на премногу надуената работна сила и трошоците поврзани со логистичката поставеност со прекумерен капацитет. Постапките за несолвентност треба да и овозможат на компанијата да се преструктуира за одржлива иднина. Во меѓувреме, операциите може да продолжат: продавниците и онлајн продавниците на тој начин би останале отворени. Esprit нагласува дека сака да остане активен на пазарот. Неколку потенцијални инвеститори веќе пројавија интерес за влегување во стратешко партнерство. Веќе по втор пат во четири години, Esprit мора да прибегне кон постапки за несолвентност: исто така за време на пандемијата, трговецот на мало веќе изврши голема реорганизација во Германија и Азија, затворајќи околу 100 продавници и губејќи една третина од својот персонал....

Време зa читање: 2 минутиГрижата за вработените и постојаното унапредување на условите за работа, како клучни стратешки цели на „Алкалоид“, се препознаени и афирмирани и од стручните здруженија од областа на безбедноста и здравјето при работа. По повод одбележувањето на Светскиот ден за безбедност и здравје при работа, 28 април, под мотото „БЗР од мали нозе – за идните генерации“, „Алкалоид“ се здоби со две признанија, и тоа за најдобар правен субјект кој реално и стручно придонел во сопствениот развој инвестирајќи/имплементирајќи добри практики во безбедни и здрави работни места за своите вработени и за правен субјект кој најмногу инвестирал во безбедноста и здравјето на своите вработени. „Добиените признанија се најдобар доказ за напорите што ги вложува ’Алкалоид’ во градењето безбедна и здрава работна средина. Ова за нас претставува мотив повеќе и во иднина да продолжиме со напорна работа и со надминување на предизвиците преку континуирано унапредување на воспоставениот систем за безбедност и здравје при работа и преку примена на светски етаблираните практики, кои се со цел заштита на вработените“, истакна членот на УО на „Алкалоид“, Ќире Ицев, кој се обрати на настанот организиран под покровителство на стручните здруженија од областа на безбедноста и здравјето при работа (Здружението за заштита при работа на Општина Битола, Здружението за безбедност при работа „28 Април“ – Скопје и Здружението на инженери за заштита ТУТЕЛА – Скопје). „Алкалоид“ како компанија во чиј фокус се луѓето, пред сѐ останува посветена на процесот на континуирана надградба на безбедна и здрава работна средина за сите вработени, изведувачи и посетители. Системот за управување со безбедноста и здравјето при работа, како и примената на највисоките стандарди се вградени во изведувањето на секојдневните операции и активности. Континуираното вложување во унапредување, осовременување и во примена на етаблираните светски практики има цел превенција, намалување и отстранување на ризиците на секое работно место....

Време зa читање: 12 минутиВештачката интелигенција брзо станува главен елемент во растечките сегменти на здравствената заштита, но не е подготвена кај другите. Сепак, експертите велат дека не треба да се грижите дека ќе го изгубите личниот допир ако го добивате од лекар: луѓето се важни како и секогаш во практиката на медицината. Можеби дури и ќе најдете дека давателите на нега имаат повеќе време да ги задоволат вашите потреби. Националниот институт за здравје на САД истакнува дека алатките за вештачка интелигенција предизвикуваат широки промени во медицинските дисциплини, вклучувајќи истражување, дијагноза и третман. Истовремениот напредок во компјутерската моќ и пролиферацијата на масивни збирки податоци поврзани со здравјето ја поставуваат основата за нови пристапи во полето на истражување, бидејќи научниците сè повеќе користат софтвер за вештачка интелигенција и неговите моќни способности за обработка на информации за да ја унапредат својата работа со сè побрзо темпо. „Возбуден сум поради технологијата“, вели Даниел Џ. Гилман, виш научник во Меѓународниот центар за право и економија, непартиски, непрофитен истражувачки центар со седиште во Портланд, Орегон. „Мислам дека е добро сè додека таа се воведува и се користи на внимателен и одговорен начин, вештачката интелигенција се чини дека многу ветува“. ОД ЕКСПЕРИМЕНТ ДО РЕШАВАЧ НА ПРОБЛЕМИ Д-р Ив Лусиер е и лекар и инженер – и беспрекорен ентузијаст за вештачка интелигенција. На Медицинскиот факултет на Универзитетот во Јута, тој е претседател на одделот за биомедицинска информатика – основачкиот оддел на тоа поле во САД и можеби во светот, кој датира од доцните 1950-ти, рече тој. Лусиер ги следи корените на вештачката интелигенција во 1940-тите, кога невронските мрежи беа развиени за да „резонираат со несигурност“. Подоцна, вештачката интелигенција со сигурност напредуваше до разумот. Темпото на секој пробив на вештачката интелигенција беше побрзо од претходното. Она што Лусиер го нарекува „менувач на игри“ дојде пред седум години со генеративна вештачка интелигенција, која може да биде поттикната да креира текстови, слики, видеа и други податоци. Можете да внесете транскрипт во генеративна вештачка интелигенција и да извадите отворени зборови или технички термини во зависност од вашата публика. Најголемото влијание, можеби, е помагањето да се решат проблемите кои беа во голема мера нерешливи. Д-р Нејтан Блу е акушер и доцент на Катедрата за акушерство и гинекологија на Медицинскиот факултет на Универзитетот во Јута. Блу е вклучен во истражувачките напори повеќе од една деценија, работејќи на развивање нови клинички дијагностички стратегии кои можат да ги идентификуваат раните знаци на компликации на бременоста кои произлегуваат од недостатоците во плацентарниот материјал. Тие недостатоци, вели Блу, може да доведат до ограничувања на феталниот раст, компликации кои вклучуваат крварење, прееклампсија и мртвородени деца. Традиционалните истражувачки стратегии за квантифицирање на ризикот поврзан со дефицитот на плацентата имаат многу стапици, рече тој, и може да бидат груби и нефлексибилни. Новите истражувачки техники кои вклучуваат системи за вештачка интелигенција ветуваат надминување на некои од неефикасностите на претходните стратегии и би можеле да доведат до нови клинички практики. „Во последните неколку години, почнавме да работиме со групата за биоинформатика и геномика овде во САД“, рече Блу. „Овие високи мисловни лидери и истражувачи ни помогнаа да користиме повеќе компјутерски напредни пристапи, вклучително и вештачка интелигенција, за подобро квантифицирање на ризикот“. Дел од истражувачката работа вклучува примена на алатки за вештачка интелигенција во големи складишта на податоци, вклучително и анонимизирани геномски профили на повеќе од 10.000 акушерски пациенти и нулање на дијагностички маркери кои можат да станат дел од новите клинички апликации за да помогнат попрецизно да се предвидат идните ризични бремености. „На страната на истражувањето и истрагата, она што е навистина возбудливо за тоа што алатките и пристапот базиран на вештачка интелигенција можат да понудат е, до сега, ние пробувавме различни верзии на истото нешто“, рече Блу. „Користење прилично старомодни алатки за да најдеме фактори, но навистина се шегуваме во истиот песок, така да се каже. „Она за што сум супер возбуден во стратегијата заснована на вештачка интелигенција е тоа што ни помага да заобиколиме многу замки на анализата, но го зајакнуваме како конципираме како ги користиме информациите. Во таа смисла, напредокот навистина го забрзува ризикот за работата на бременоста и примената и точноста на тие алатки се подобри од она што го добивавме порано“. Професорот Ксијаондонг Ма од Медицинскиот факултет на Универзитетот во Јута, Катедрата за радиологија и науки за сликање е член на Лабораторијата за медицински слики и пресметковни анализи, истражувачки тим кој работи на развој на напредни техники, вклучувајќи вештачка интелигенција во стекнување слики, анализа и квантификација за клинички и истражувачки апликации. Меѓу другите проекти, тој и неговиот тим ги истражуваат васкуларните проблеми – особено како абнормалностите во каротидната артерија би можеле да послужат како индикатори за посериозни васкуларни патологии. ВИ ВО РАДИОЛОГИЈАТА Ма вели дека анализата на сликите снимени со МРИ и/или КТ скенови традиционално е рачен процес кој одзема многу време. Благодарение на техниката за полуавтоматска анализа на слики, напојувана со вештачка интелигенција, која ја развива лабораторијата MICA, работата за развој на нови дијагностички стратегии е забрзана. Друг проект на MICA кој користи алатки за анализа на слики базирани на вештачка интелигенција ја разгледува врската помеѓу калцификацијата што се јавува во мозокот и нејзината врска со пустошот од стареењето, рече тој. „Имаме потенцијал да предвидиме васкуларни болести и болести поврзани со стареењето, како Алцхајмеровата болест“, рече Ма. „Нашата надеж е дека вештачката интелигенција може да ни помогне да ги прегледаме овие слики и да дефинираме кои пациенти може да бидат со висок ризик“. Вештачката интелигенција особено светли абнормалности во наодите на радиолошките слики. Гилман рече дека усовршувањето на сликите со вештачка интелигенција сега прави пософистицирана работа отколку само човечките очи за да се препознае бучавата на сликата без да се воведат артефакти или да се изгубат информации. Друга сила е „откривање на сигналот – наоѓање работи со подобри слики што радиологот со време на притисок може да ги пропушти со брзо скенирање и голо око“. Но, иако вештачката интелигенција може да привлече нешто на експертот, таа не може да дијагностицира. Радиолозите ги проверуваат резултатите од вештачката интелигенција бидејќи имаат искуство и знаење. Сепак, тешко е да се прецени вредноста на вештачката интелигенција обучена на милиони слики за да се ослободи времето на лекарот со поминување низ целиот обем на работа со слики за да се означат оние на кои им треба внимание. А вештачката интелигенција може редовно да прегледува за да види што можеби е пропуштено. „Не се елиминирани радиологот, лекарот, онкологот. Она што е елиминирано е голем куп време што го поминуваат гледајќи во овие работи. Тие сè уште ќе зјапаат во сликите, но ќе зјапаат во оние на кои навистина им треба внимание“, рече Гилман. „Значајна количина од обемот на работа е поместен, така што вклучувањето на лекарот е многу поефикасно“. Д-р Кристоф Валд, портпарол на Американскиот колеџ за радиологија, верува дека вештачката интелигенција и радиологијата се особено компатибилни бидејќи радиологијата е дигитална од слика до одговор. „Ние сме првиот дигитален специјалитет што постои“. Но, можеби најголемата придобивка за пациентите е правењето добри слики со помалку информации, што значи зрачење со помала доза или пократки тестови без да се жртвува квалитетот. ФДА ја одобри вештачката интелигенција во радиологијата за тријажа. Она што вештачката интелигенција може да го каже е: „Разумно сум сигурен дека овој случај е позитивен за наодот за кој бев обучен“, рече Волд. „Не пишува дека болеста е присутна, но ја означува за да може стручњакот за луѓе да се јави“. Квантитативната вештачка интелигенција е уште една магија во радиологијата. На КТ на белите дробови на долгогодишен пушач со емфизем, квантитативната вештачка интелигенција мери кој дел од белите дробови е заболен. Човек не може да го направи тоа. Тие информации помагаат да се одлучи колку интензивна треба да биде терапијата, вели Валд, така што вештачката интелигенција влијае на третманот. Различно обучените ВИ можат да ги квантифицираат мастите, мускулната маса, калциумот во артериите, дури и дебелината на мозокот кај пациенти со невродегенеративно заболување. Мерниот капацитет на вештачката интелигенција постојано расте. Одредени обрасци – многу маснотии, малку мускули, калциум во коските што не е густ – може да сигнализираат за пациент со голем ризик за метаболичко заболување, создавајќи опортунистички скрининг што ја подобрува грижата. Не е изводливо човек да го прави тоа, но кога вештачката интелигенција може – брзо, во обем – станува изводливо, рече Волд. Вештачката интелигенција, исто така, може да му помогне на радиологот така што ќе го запише електронското здравствено досие за да види што е познато за пациентот, сумирајќи големи делови од информации за да им помогне на лекарите да дојдат до точни заклучоци. Радиолошката вештачка интелигенција е тесно фокусирана, така што повеќе производи може да се нанижат заедно. Неговиот оддел има вештачка интелигенција која бара белодробна емболија и друго скенирање за преинцидентна белодробна емболија. Уште една вештачка интелигенција бара фрактури на ребрата. „Тоа се три ВИ кои треба да ги лиценцираме за да добиеме дури и сеопфатна проценка на КТ на градниот кош за неколку важни наоди“. Барањето други работи бара различно обучена вештачка интелигенција. ПОМОШ ВО ДИЈАГНОСТИКАТА Вештачката интелигенција би можела да открие колку долго траат операциите и дали некои хирурзи во просек се побрзи за ефикасно распоредување на средства како операциони сали. Тоа би можело да го намали времето на чекање за термин, како и чекањето во клиниката. Лусиер рече дека ако вештачката интелигенција го подобри распоредот или на друг начин ослободи време, таа може да се користи за грижа за пациентите. Кога пациентот има поплака, опцијата е некоја комбинација од физички преглед, лабораториска работа или сликање. Вештачката интелигенција може да му помогне на лекарот да открие каков вид на слика да нарача. Тоа им помага и на пациентите. „Ако одите во Bing, Copilot или ChatGPT и кажете: „Имам голема главоболка четири недели, кој е најдобриот тест да се направи?“ ќе добиете прилично добар одговор“, рече Волд. Можете да видите дали вашиот лекар се согласил. „ВИ е навистина добра во навигација на голем број на увид и дестилирање на разумна препорака“, рече тој. Лусиер ја раскажува приказната за мајка која за три години го однела својот млад син кај 17 лекари барајќи ја причината за неговата постојана болка. Таа беше фрустрирана што секој специјалист ќе ги гледаше симптомите во својата област на експертиза, но не се појави вистински одговор. Фрустрирана, мајката ги впишала неговите симптоми и секој дел од неговите белешки за магнетна резонанца во ChatGPT, што сугерирало синдром на приклештување на ткиво во рбетот, невидлива состојба поврзана со спина бифида. Никогаш не слушнала за тоа во сите тие посети на лекар, но вештачката интелигенција предложила да се консултира неврохирург. Нејзиниот син конечно доби помош. Но, вештачката интелигенција не секогаш го сфаќа како што треба. Државниот универзитет во Вашингтон објави неодамна во списанието PLOS ONE дека во една студија со илјадници симулирани случаи на пациенти кои имале болка во градите, предлозите на ChatGPT биле неконзистентни. Дојде до драстично различни нивоа за проценка на срцевиот ризик кога му беа дадени истите информации за пациентот. Во соопштението за вести, истражувачите велат дека тоа „веројатно се должи на нивото на случајност вградено во тековната верзија на софтверот, ChatGPT4, што му помага да ги менува неговите одговори за да симулира природен јазик. Оваа иста случајност, сепак, не функционира добро за здравствени употреби кои бараат единствен, конзистентен одговор“, според водечкиот истражувач. ПОГЛЕД ВО ИДНИНАТА Меѓу ветувачките области на вештачката интелигенција е и надзорот на болестите: забележување трендови во јавното здравје. Вештачката интелигенција е одлична во пребарувањето на големи збирки на податоци за наоѓање шеми, како што тоа го правеше за време на Ковид-19, вели Лусиер. Истражувачите користеа огромна база на податоци во Обединетото Кралство за да видат дали Ковид-19 ги зголемува шансите да умрат луѓето со одредени видови на рак, откривајќи дека е сериозно комплициран меланом, но не и рак на дојка. Тоа не е само за јавното здравје, туку на начини кои би можеле да ги променат индивидуалните резултати. Лусиер рече дека вештачката интелигенција помага да се размрда меѓусебното здравје, како на пример дали користењето лек за лекување на висок холестерол може да спречи или одложи Алцхајмеровата болест или друг лек може да го зголеми ризикот. Наодите мора да бидат потврдени со клинички студии, но вештачката интелигенција може да помогне да се забележат врските што ги избегнуваат лекарите. Обезбедувањето дека не е „чисто лажна асоцијација“ е од витално значење. Откривањето на лекови е ветувачко со вештачката интелигенција. Така е и дизајнирањето тестови. Вештачката интелигенција и помогна на Co-Diagnostics, компанија со седиште во Солт Лејк која прави полимеразна верижна реакција или PCR, дијагностички тестови за состојби кои се движат од Ковид-19 до туберкулоза, грип, стрептокок и други. PCR прави голем број на копии на одредени сегменти на ДНК. Двајт Иган, извршен директор, рече дека вештачката интелигенција го забрза и го подобри развојот на тестовите, што се покажа непроценливо во иновациите во медицинските алатки, вклучително и за правење мала единица за тестирање наречена Co-Dx PCR Pro за да се овозможи домашно или клиничко тестирање. Додавате пробиен примерок во кертриџот специфичен за тестот во единицата. Резултатите се враќаат за половина час. Иако се надеваат на одобрување од регулаторите на САД оваа година, целта е да се направи евтината дијагностичка алатка достапна во земјите каде дијагнозите се предизвикувачки, како Индија и Африка. Петнаесет тестови за употреба во традиционални централизирани лаборатории беа одобрени од владата на Индија, каде што добивањето брз резултат е од клучно значење, бидејќи луѓето често патуваат далеку за да видат лекар, но...

Време зa читање: 2 минутиАзиските акции напредуваа во четвртокот откако американските акции се зголемија до рекорди поради надежите дека инфлацијата се враќа во вистинската насока. Оптимизмот произлезе од извештајот кој покажува дека американската инфлација изнесува 3,4%, односно дека цените за горивото и другите продукти биле повисоки во целост од претходната година. Иако тоа е болно, не е толку лошо како стапката на инфлација во март од 3,5%. Американските берзи се покачија во вторникот додека трговците бараа јасност за изгледите за монетарната политика на Федералните резерви. Во текот на ноќта, азиско-пацифичките пазари ја намалија добивката неколку часа по отворањето повисоко во вторникот, бидејќи акциите на Волстрит паднаа во понеделникот, при што Dow Jones Industrial Average ја прекина осумдневната победничка серија. Европските пазари во вторникот привремено завршија за 0,2% повисоко, со повеќето сектори на позитивна територија иако главните берзи беа мешани. Акциите на автомобили водеа со добивката, со раст од 1,4%, додека акциите на телекомуникациите пораснаа за 1,2%. Забавувањето беше олеснување откако извештаите за индексот на потрошувачките цени или CPI, на почетокот на оваа година постојано беа полоши од очекуваното. Извештајот од средата се базира на очекувањата дека Федералните резерви би можеле да ја намалат својата главна каматна стапка оваа година, што е главна преокупација за повеќето инвеститори. Во азиското тргување, токискиот индекс Никеи 225 се зголеми за 0,8% на 38.676,83, дури и откако владата објави дека јапонската економија се намали со 2% годишна стапка во кварталот јануари-март. Индексот Ханг Сенг во Хонг Конг се зголеми за 1,6% на 19.369,06, а индексот Шангај композит додаде 0,5% на 3.134,97. Во Австралија, S&P/ASX 200 напредуваше за 1,6% на 7.874,70, додека јужнокорејскиот Kospi се искачи за 0,8% на 2.751,32. Паневропскиот Stoxx 600 индексот заврши за 0,2% повисоко, при што повеќето сектори се на позитивна територија. Акциите на автомобили водеа добивки, со повеќе од 1,3% за сесијата. Во меѓувреме, акциите на британскиот рудар Англо Американ падна за 3,2% откако објави стратешки ремонт за да го поедностави својот бизнис поради тековните обиди за преземање од страна на конкурентската групација BHP...

Време зa читање: 3 минути На 14 мај, Ragusa Rooftop – 360 беше центар на светот за убавина за повеќе од 200 посетители кои ја почувствуваа моќта на инспирацијата и научија многу нови tips&tricks за нега и убавина! Најголемиот европски дрогериски ланец dm drogerie markt со Школа за убавина Арт организираше незаборавен beauty настан кој беше наменет за сите оние на кои dm им е омилено место за пазарување, релаксација и забава, но и за makeup љубителите кои сакаа да научат нешто повеќе за шминката. Со цел да ги израдува своите верни купувачи, но и на едно место да ги собере бројните соработници, инфлуенсери и стручни лица, со овој настан dm го прикажа makeup светот од еден сосема друг агол. Во изминатите два месеца пред настанот, 12 вработени од dm посетуваа обука преку која се стекнаа со сертификати за професионални шминкери. Со стекнувањето на овој стручно едуциран кадар, dm воведе нова услуга во одредени дрогерии: Професионално шминкање и beauty советување кое го вршат dm советничките за убавина. Со сметка над 1.900 ден. за шминки и додатоци за шминкање купувачите добиваат купон со кој може да закажат термин за бесплатно професионално шминкање секоја среда, петок и сабота. Дополнително, во истите дрогерии може комплетно бесплатно, секој вторник и четврток, советничките за убавина да го одредат типот на вашата кожа и да ве советуваат како соодветно да се негувате. Листата на дрогерии каде може да ја пронајдете оваа услуга, може да ја погледнете тука: Советници за убавина | dm Македонија Започнувајќи од 15:30 часот, посетителите на самиот влез на настанот добиваа специјални ,,часовници“ со богатата агенда која ги очекуваше во текот на попладнето. На три beauty корнери имаше мастер класови каде беа презентирани различни техники за шминкање со детално обаснување за сите чекори во текот на креирањето на изгледот: Fresh look – daily glam; From day to night makeup; Smokey eye glam; Marilyn Monroe Iconic makeup look. На главниот мастер глас кој го одржа професионален едукатор од Школа за убавина Арт, присутните ја погледнаа комплетната демонстрација за како да се постигне Prom makeup. Сето ова беше придружено со вкусни dmBio закуски и освежителни коктели, фото-корнери каде се правеа креативни фотографии, Ring for makeup катче за подароци. Забавата беше неизоставен дел, па така настанот го заокружи DJ Панчо од DNK со одлична музика. Едно е сигурно, dm Beauty o’clock беше едно уникатно искуство, комбинација од интерактивни активности, едукативни мастер класови и добра забава – настан од кој посетителите си заминаа со безброј убави импресии, подготвени за уште многу изненадувања кои dm ги подготвува во наредниот период....

Време зa читање: 7 минути „Пари“ анализира: Кои се најдобрите компании од Битола според приходите во 2023 Битола има солидна бизнис база. Таму е единствениот домашен производител на сладолед, единствената квасара, таму е најголемиот производител на млеко и млечни производи. Има силни градежни фирми, конкурентна ИТ компанија, веледрогерија, производител на струја, странска инвестиција за производство на делови за автомобили… Или, градот со векови бил и сѐ уште е значаен економски центар во Македонија. Од бројните фирми кои си ја тераат работата од „битолските сокаци“, ги издвојуваме врвните 20 по остварениот приход во 2023 година. Порталот „Пари“ ги анализираше податоците достапни на „Бизнис мрежа мк“ и изброи 817,8 милиони евра како нивно заедничко остварување. Толку пари се слеале и се свртеле кај нив во текот на ланското работење. МИЛИОНСКИТЕ ПРИЛИВИ НЕ ГАРАНТИРААТ МИЛИОНСКИ ДОБИВКИ Оваа листа ја предводи „Кромберг & Шуберт“ Македонија, најголемата компанија во Пелагонискиот регион. И најголем работодавач, каде што лебот го вадат 6.858 лица (бројка од крајот на 2023). Вкупните приходи остварени лани се 21.688.754.079 денари или 352,2 милиони евра. Со тоа, за 40,82 проценти е поправен резултатот од 2022, кога станувало збор за „само“ 250,1 милион евра. Сигурно, и битолскиот дел од огромната целина која има повеќе од 50.000 вработени во над 40 локации, го применува единствениот клуч за успехот, културата на компанијата, заснована врз ентузијазмот и мотивацијата да се обезбедат креативни решенија во производството. Со мрежата од стотина аптеки, со снабденоста и услугата „Еурофарм“ одамна излезе од пелагониската рамка. Застапник е и увозник на 20 реномирани светски фармацевтски, медицински и козметички брендови. Оваа фармацевтска компанија лани инкасирала 3.406.649.586 денари, односно 55,3 милиони евра. Во поглед на годината пред тоа, има раст од 5,29 насто. Основната дејност е изградба на објекти од нискоградба, а вршат ископ на земја, темели, изградба на патишта… Сепак, „Марковски компани“ во годините наназад е позната не само по добрите резултати, туку и како фирма која добива тендери, понекогаш и во „четири очи“, без оглед која гарнитура е на власт. Најчесто се споменува во контекст на ЕСМ и РЕК „Битола“. На топ 20 листата 2023 ја има високата трета позиција со приходи од 2.817.314.977 (45,75 милиони евра). За една година во овој сегмент фирмата направила крупен исчекор од 51,6 проценти (2022 – 30,18 милиони евра). Битолската млекара ја има уште од СФРЈ, од 1952 година. Ја одржал квалитетот и големиот избор на производи, кои се заслужни и за ланскиот прилив од 2.662.505.970 денари (43,2 милиони евра). Дека во овој поглед нема изненадувања покажуваат и прекланските приходи од 41,3 милиони, со што растот е за 4,73 насто. Следи ПЗУ-аптека Еурофарм. На приходното салдо од минатата година има 2.629.246.002,00 денари, односно противвредност на 42,7 милиони евра. Во однос на 2022 и тогашните 40,5 милиони евра бележи зголемување од 5,45 проценти. Под „свое“ ја има битолската спортска гордост – ракометниот клуб Еурофарм Пелистер. Исто и Еурофарм Пелистер 2 или „расадникот“ на млади ракометари и таленти. Вртат пари коцкањето и обложувањето. Тоа е основната дејност на „Клуб спорт 77“, каде што во текот на минатата година влегле 2.436.410.862 денари (39,57 милиони евра), за 9,67 насто повеќе за разлика од 2022 (36,08 милиони евра). Сепак, и ова друштво за производство, трговија и услуги, во Битола препознатливо како „Клуб слот 77“ и „Евротип“, е пример дека милионските приливи не значат секогаш и милионски добивки. Лани профитот бил 458 илјади евра, со минус 27,43 проценти во однос на преклани. Семејната компанија „Синпекс“ на име приходи евидентирала 1.950.000.000,00 денари или 31,67 милиони евра. Во ова друштво на 20 фирми, според растот од 77,27 насто е второрангирана. Во 2022 имала приливи од 17,86 милиони евра. Парите ги заработува преку застапување, продажба и сервисирање на механизација, машина и опрема за земјоделстството, шумарството, градежништвото и за општа употреба. Опстојува од 1990 година. Обезбедува разновидна консултантска и административна поддршка – здравствeни услуги, осигурување, маркетинг. И има приходи од 1.713.790.487 денари (27,8 милиони евра). Станува збор за „Таскфорс“, која осум години за клиентите ги „брка“ здодевните и понекогаш долготрајни администpaтивни процедури. По приходите е на осмото, а по нивниот раст од 71,20 насто – на третото место. Во 2022 зборувале за 16,25 милиони евра. Компанијата не заостанува ниту како работодавач, ланскиот податок е 1.951 вработен. И ЗК „Пелагонија“ е една од компаниите милијардери во денари, според приходите. Се работи за 1.657.754.933 денари (26,9 милиони евра) и за зголемување од 27,64 проценти во однос на 2022 (21,1 милион евра). Познато е, делува во домен на агробизнисот, со основна дејност примарно земјоделско производство. Од земјоделие – во градежништво. На самата средина од листата е „Стентон градба“ со 1.400.731.705 денари (22,75 милиони евра) како остварен приход во 2023, за 7,76 насто повеќе од годината пред тоа (21,1 милион евра). Со конкуренцијата се носат успешно повеќе од 18 години: имаат производство на бетон, проектираат, градат, вршат надзор на објекти од нискоградба, високоградба, хидроградба, мостови, патишта… Топ 20 компании со највисоки приходи во 2023 Извор: БизнисМрежа.мк МИЛИЈАРДЕРИ ВО ДЕНАРИ 12 КОМПАНИИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН Уште две фирми денарски милијардери. „ЕРИ корпорејшн“, компанија со странски капитал, еден од најголемите производители и извозници на топлински разменувачи и вентилациски компоненти, има приход од 1.307.214.098 денари (21,23 милони евра) и раст од 4,72 проценти. Во сопственост е на британската „Volution Group plc“. Најдобриот македонски сладолед излегува од „Цермат“, а оди и во Европа. Компанијата има и други замрзнати производи, а работата лани им донела приход од 1.184.004.741 денар или 19,2 милиони евра, со раст од 4,30 проценти. Тука завршуваат милијардерите. Прв со приливи под тој праг е „Киро Дандаро“, фирма со 80-годишна традиција, која лани премина во сопствеништво на хрватскиот „Сато“. Годината на промените ја заврши со раст на приходите за 0,92 насто и со износ од 988.000.000 денари (16,04 милиони евра). За 6,45 проценти се повисоки приходите на глобалната мултидисциплинарна ИТ компанија ⋮IWConnect, со првично и правно име „Интерворкс“. Од минатогодишното работење, од иновативните решенија, обезбедени се приливи од 770.182.786 денари (12,5 милиони евра). И покрај растот во овој дел, бележат пад кај добивката од цели 72,07 отсто и од 2,8 милиони евра во 2022, изнесува 782,3 илјади евра. На петнаесеттата позиција е „Евро-Стил“. Од увоз-извоз и дистрибуција на трактори, комбајни, земјоделска, градежна, шумска механизација, рачен алат… лани е остварен приход од 722.265.260 денари (11,73 милиони евра). ПРОФИТОТ ЗГОЛЕМЕН ЗА 1.197 ПРОЦЕНТИ – Кој имаше рекордна жетва во Пелагонија? Единствената Фабрика за квасец и алкохол го „надигна тестото“ за 30,51 насто. Приливите во 2023 изнесувале 713.610.288 денари (11,59 милиони евра). Но, и нејзината добивка е речиси преполовена. „Лакталис“ МК Млекарница лани регистрирала приходи од 676.039.293 денари, односно 10,98 милиони евра. Со тоа е направено натфрлување за 13,56 проценти. Исто така, фирмата успеала да се извлече од загубата во 2022, па лани влегла во позитива со добивка од над 407 илјади евра. Уште еден тендерски соработник на ЕСМ, кој се ангажира во РЕК. Друштвото за производство, трговија и услуги „Руд-Коп“ од Битола ја завршил минатата година со запишани 615.678.090 денари (9,99 милиони евра) на приходната страна. Состојбата е за 11,08 проценти подобра отколку во 2022. Последните две места од листата ги заземаат фирми со приходи од над половина милион денари. „Пелагонија енерџи“ бележи минус од 20,65 проценти. Од 683.048.874 денари (11,09 милиони евра) во 2022, приливите паѓаат на 541.883.471 денар (8,8 милиони евра). Таквото движење се одразува врз добивката со намалување од 82,10 отсто, од 1,1 милион на 205 илјади евра. Списокот на 20 топ битолски фирми според остварените приходи завршува со ВИГО-48 и резултатот од „спакувани“ приходи од 503.849.905 денари или 8,18 милиони евра и раст од 9,64 насто. Од дејностите пакување лани не успеале да ќарат. Компанијата има загуба од 59 илјади евра. Редакција Пари Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 3 минути Речиси 250 студентки по технички науки, од кои 14 од Северна Македонија, беа дел од првиот заеднички состанок што се одржа во Истанбул во рамки на иницијативата Global Engineer Girls (GEG), која ја спроведува Групацијата Лимак. Покрај од земјава, на заедничкиот состанок беа присутни и студентки од различни градови од Турција, Косово и Саудиска Арабија, а целта на состанокот беше вмрежување, споделување на искуства и запознавање со инспиративни примери на успешни професионалци и инженери. Иницијативата Global Engineer Girls (GEG) има за цел да ги унапреди едукацијата и вработувањето на жените во СТЕМ-областа (наука, технологија, инженерство и математика), каде тие сѐ уште се помалку застапени. Оваа иницијатива ја спроведува Групацијата Лимак, предводена од Ебру Оздемир, претседателка на Управниот одбор. „Навистина е неверојатно да се видат луѓе од различни географски области и култури тука во Истанбул. Студентките од четирите региони на GEG во Турција, Северна Македонија, Косово и Саудиска Арабија се обединети преку нашата заложба за диверзитет и родова еднаквост. Среќна сум што сме сите тука заедно на оваа голема средба. Од сите мега проекти што ги има Лимак, Global Engineer Girls ми е омилен, а нашето семејство се зголемува секоја година“, изјави Ебру Оздемир, додавајќи: „Ја започнав оваа иницијатива затоа што од лично искуство знаев колку може да биде тешко за една жена да добие пристап и да успее во индустрија во која доминираат мажите. Целта ни е да помогнеме во зголемувањето на застапеноста на жените во СТЕМ-областа. Оттука, гордо можам да кажам дека нашата програма досега има поддржано повеќе од илјада студентки и задоволна сум што ќе продолжиме да обезбедуваме едукација, поддршка и да охрабруваме уште повеќе девојки“. Во рамки на програмата на глобалната средба се одржаа бројни панел-сесии на кои во улога на говорници учествуваа и Чаглар Ертугрул, познат актер и инженер, Феријал Озел, професорка по астрофизика, Гамзе Сарачоглу, модна дизајнерка, Тамер Атабарут, угледен академик и експерт за одржливост, Бану Китиш Дагистан, експерт за комуникации и писателка, како и активистката, писателка и претприемач Шудуфхаѕо Мусида, претседателката на Асоцијацијата на жени во технологија Зехра Онеј и претседателот на Агенцијата 4129 Алемшах Озтурк. Средбата заврши со работилници и поединечни состаноци, како и изведба на џез пејачката Селен Бејтекин и светски познатиот оперски пејач и основач на Филхармонискиот оркестар Лимак Мурат Карахан. Global Engineer Girls е меѓународна филантропска иницијатива која започна да се спроведува во 2015 година во Турција, а потоа се прошири и во Северна Македонија, Косово и Саудиска Арабија. Главна инспирација за нејзиното покренување беше организациската култура на Групацијата Лимак и личните заложби на претседателката на групацијата, Ебру Оздемир, за зголемување на застапеноста на жените во СТЕМ-областа. Комерцијален текст...

Време зa читање: 2 минути На овогодишниот седми по ред Јахорина Економски форум кој се одржува од 14-16.05.2024 година под насов “Западниот Балкан – долгорочни правци за неговиот развој„ Д-р Љупчо Јаневски зема учество на панелот „ Развојот на туристичката дестинација и менаџмент во туризмот „ каде модератор е Марко Радиќ Туристичка организација на Република Српска ,заедно со министер на Сојузното Министерство за животна средина и туризам БИХ г-ѓа Насиха Поздер, министер за трговија и туризам на Република Српска Денис Шулиќ,директор на Аграрниот фонд на град Требиње Веселин Дутина, и Марија Миладиновиќ Пешиќ основач на Консултантска агенција за хотелски менаџмент „Key Hospitality“. “Туризмот во 2023 година во земјите од регионот ги надминаа резултатите во Европа споредбено со 2019 година и преставува една од ретките економски гранки на државно ниво кои имаат раст во земјите од Западниот Балкан и крајно време е да се третираа како една туристичка дестинација која брои повеќе од 18 милиони луѓе. Секоја земја во туризмот се базира на 40 до 50% регионални гости и потребно е патувањата помеѓу себе да бидат побрзи и уште подобро инфраструктурно поврзани со авионски линиии и директни автобуски линии. Потребно е да изградиме јаки регионални туроператори и реархитектуираме туристичката индустрија доволно прилагодлива на новата туристичка реалност и барања на туристите. Време е туризмот да го заземе своето заслужено место во економиите на западниот Балкан! ,,истакна Јаневски на панелот Преку динамични и висококвалитетни дискусии и интеракција помеѓу јавниот и приватниот сектор Форумот донесе заклучоци кои се од суштинско значење за носителите на одлуки. Овие заклучоци не само што даваат увид во моменталната состојба на регионалната економска клима, туку даваат и клучни насоки за подобрување на политиките кои дополнително ќе ја обликуваат иднината на регионалните економии.Присуството на форумот е повеќе од 600 учесници од 15 земји ,што дополнително со сите присутни чинители градат мостови помеѓу теоријата и практиката, препораките и заложбите од процесот на пристапување во ЕУ, се создаваат иновативни решенија кои ја обликуваат одржлива економската иднина. Форумот допридонесува за важен дијалог кој има далекусежно влијание врз заедничка економска перспектива и зачењето за идните правци на економиите и соработката на земјите од Балканот и овој дел на Европа....

Време зa читање: < 1 минутa По јубилеен 20-ти пат Комерцијална банка е наградена од Европската банка за обнова и развој за „Most Active Issuing Bank in 2023 in North Macedonia“. Оваа награда од ЕБОР, која Комерцијална банка ја добива 20 години по ред, е признание за тоа што е најактивна банка во земјава во областа на меѓународните инструменти за финансирање на меѓународната трговија. Со ова Комерцијална банка придонесува за ефикасни меѓународни бизнис трансакции и за развој на меѓународната трговија, што е од клучно значење за одржливост, раст и развој на домашните компании. Наградата е неприкосновено признание за тимот за документарно работење на Комерцијална банка, кој со својата експертиза и професионално искуство е препознаен не само од клиентите, туку и од меѓународните финансиски институции....

Време зa читање: < 1 минутa По јубилеен 20-ти пат Комерцијална банка е наградена од Европската банка за обнова и развој за „Most Active Issuing Bank in 2023 in North Macedonia“. Оваа награда од ЕБОР, која Комерцијална банка ја добива 20 години по ред, е признание за тоа што е најактивна банка во земјава во областа на меѓународните инструменти за финансирање на меѓународната трговија. Со ова Комерцијална банка придонесува за ефикасни меѓународни бизнис трансакции и за развој на меѓународната трговија, што е од клучно значење за одржливост, раст и развој на домашните компании. Наградата е неприкосновено признание за тимот за документарно работење на Комерцијална банка, кој со својата експертиза и професионално искуство е препознаен не само од клиентите, туку и од меѓународните финансиски институции....

Време зa читање: 2 минути Богата програма од дури осум настани во Младинскиот културен центар најавува 6. Меѓународен фестивал за литература и илустрација „Литера“, што беше отворен синоќа во Младинскиот културен центар. Денот ќе започне со мастерклас посветен на Гизем Ѓозде Учар, наменета за илустратори и студенти. Два часа подоцна ќе следува средба со писателката за деца Зејнеп Севде од Турција. Во 13 часот авторката Александра Тодоровиќ ќе одржи две работилници со наслов „Мистериозниот град под калето“, наменети за деца од 8 до 10 години. Ќе следува работилница за 2Д-анимација. Богата програма ќе следува и во попладневните часови. Во „Експо зоната“ на фестивалот, во 17 часот авторот Никола Маџиров ќе се сретне со својата публика и ќе разговара за неговата прва книга за деца – „Рокчето“. Во 18 часот следуваат две работилници за деца. Едната е на тема „Летаме заедно со Бони и неговата волшебна торба“ со специјален едукатор и рехабилитатор м-р Катерина Димова во Креативниот корнер на фестивалот, а другата, во организација на „Арс ламина“ е работилница инспирирана од серијалите „Мирабела“ и „Исидора Мун“ од Хариет Мункастер. Во секое издание на „Литера“ организираме и тркалезни маси на одредена тема што е важна за издаваштвото за деца и за илустрацијата. Овојпат во 19 часот ќе разговараме на темата „Големи приказни од мали земји“. Трибината ќе ја модерира Сребра Ѓорѓијевска, а учествуваат: Никола Маџиров, Јулијана Величковска, Живко Грозданоски и Гоце Наумов. Веднаш потоа, од 20 часот во рамките на ОФФ програмата на фестивалот следува креативна работилница за возрасни, што ќе ја види актерката Ангела Стојановска....

Време зa читање: 5 минути Мобилните решенија за плаќање го револуционизираа начинот на кој се спроведуваат финансиските трансакции, нудејќи им погодност, безбедност и ефикасност на корисниците ширум светот. Како составен дел на финансиската технологија (fintech), решенијата за мобилно плаќање брзо еволуираа, задоволувајќи ги различните потреби и преференци на потрошувачите. Решенијата за мобилно плаќање претрпеа значителна еволуција во изминатите неколку децении, водени од напредокот во технологијата и менувањето на однесувањето на потрошувачите. Во раните 2000-ти, се појавија основни решенија за мобилно плаќање како што се трансакциите базирани на СМС и апликациите за мобилни паричник, поставувајќи ја основата за идните иновации. Дополнително, воведувањето на NFC технологијата креираше бесконтактни плаќања,овозможувајќи им на корисниците да вршат трансакции со допирање на нивните мобилни уреди на ПОС терминалите. Сето ова допринесе да компаниите како PayPal, Apple (Apple Pay), Google (Google Pay) и Samsung (Samsung Pay) воведат апликации за мобилен паричник, овозможувајќи им на корисниците безбедно да ги складираат информациите за платежните картички и едноставно и сигурно да ги вршат своите трансакции. Во подоцнежната фаза од развојот на финтек индустријата се појави подемот на платформите за плаќање P2P како што се Venmo, Cash App и Zelle, со што значително се олесни трансферот на средства помеѓу поединци кои користат мобилни уреди. На крај не смееме да ги заборавиме плаќања со QR код. Овие решенијата за плаќање базирани на QR код добија популарност, особено на пазарите во развој, нудејќи едноставен и рентабилен начин за прифаќање плаќања со помош на паметни телефони. Екосистемот за мобилни плаќања опфаќа различни инволвирани страни, вклучувајќи технолошки компании, финансиски институции, трговци и потрошувачи. Технолошките компании како Apple, Google, Samsung и PayPal доминираат на пазарот за мобилни плаќања со нивните соодветни апликации за паричник. Банките и картичните оператори пак, играат клучна улога во овозможувањето мобилни плаќања преку издавање платежни картички и партнерство со технолошки провајдери за да понудат решенија за дигитално плаќање, а компаниите како Square и Shopify им обезбедуваат на трговците хардверски и софтверски решенија за прифаќање на мобилни плаќања. Ваквата еволуција на површина извади голем број на финтек стартапи кои се фокусираат на одредени сегменти од системот за мобилни плаќања, како што се плаќањата P2P (Venmo, Cash App), микротрансакции (Stripe) и плаќањата со криптовалути (Coinbase). Во однос на технолошкиот напредок значајни резултати беа постигнати пред се во интеграцијата на методите за биометриска автентикација, како што се отпечатокот од прст и препознавањето на лицето, со кои се подобри безбедноста на мобилните плаќања, правејќи ги трансакциите посигурни и поудобни за корисниците. Исто така, технологијата за токенизација ги заменува чувствителните информации за картичката со уникатни токени, намалувајќи го ризикот од измама за време на трансакциите. Појавата на блокчејн технологијата го олесни развојот на решенија за мобилно плаќање базирани на криптовалути, нудејќи децентрализација, безбедност и пониски трансакциски трошоци. За сето ова да функционира од исклучително значење беше пенетрацијата на вештачката интелигенција, преку која системите за откривање измами ги анализираат моделите на трансакциите во реално време за да идентификуваат и спречат нелегални активности, обезбедувајќи безбедност на трансакциите за плаќање преку мобилни телефони. И покрај нивната широка употреба, решенијата за мобилни плаќања се соочуваат со неколку предизвици и проблеми, вклучувајќи: Безбедносни ризици: платформите за мобилно плаќање се подложни на безбедносни прекршувања, обиди за хакирање и кражба на идентитет, што предизвикува загриженост за безбедноста на податоците на корисниците и финансиските информации. Усогласеност со регулативата: Регулаторниот опис кој ги опкружува мобилните плаќања е сложен и постојано се развива, што претставува предизвик за усогласеност за компаниите кои работат во повеќе јурисдикции. Интероперабилност: Недостатокот на интероперабилност помеѓу различни платформи и системи за мобилни плаќања ги попречува беспрекорните трансакции и го ограничува прифаќањето на корисниците. Доверба на потрошувачите: Градењето и одржувањето на довербата на потрошувачите е од клучно значење за широко распространето усвојување на решенија за мобилно плаќање, особено меѓу постарите демографски групи и поединци кои се скептични за дигиталните начини на плаќање. За да добиеме претстава колкава е големина на глобалниот пазар ќе изнесеме неколку статистички податоци: Глобалниот пазар на мобилни плаќања се предвидува да достигне над 12 трилиони долари до 2027 година, растејќи со годишна стапка од околу 30%. Значително е зголемена пенетрација на паметни телефони, со скоро 6,5 милијарди корисници на паметни телефони ширум светот, со највисоки стапки на пенетрација во регионите како Северна Америка, Европа и Азија-Пацификот. Стапката на искористеност на мобилното плаќање варира во зависност од регионот, при што Кина води на пазарот со над 80% од корисниците на интернет кои редовно користат мобилни плаќања. Во Соединетите Американски Држави, мобилните плаќања сочинуваа околу 30% од трансакциите на мало. Трансакциите на мобилни плаќања бележат експоненцијален раст, при што обемот на глобалните трансакции надмина 4,7 трилиони долари во 2023 година. Решенијата за мобилно плаќање имаат потенцијал да промовираат финансиска инклузија преку обезбедување на недоволно опслужените популации пристап до дигитални финансиски услуги. Од 2020 година, околу 1,7 милијарди возрасни лица на глобално ниво останаа без пристап до банка, што претставува можност за давателите на мобилни плаќања да го премостат јазот и да го прошират финансискиот пристап. Вештачката интелигенција во финансиските услуги Иднината на решенијата за мобилно плаќање во Финтек е ветувачка, со три клучни трендови кои ја обликуваат траекторијата на индустријата. Прво, мобилните плаќања се очекува да продолжат да растат на глобално ниво, поттикнати од зголемувањето на пенетрацијата на паметните телефони, проширувањето на пристапот до интернет и префрлањето на преференциите на потрошувачите кон дигиталните трансакции. Второ, интеграцијата на новите технологии како (IoT), (AR) и машинското учење дополнително ќе ги подобрат можностите и функционалностите на решенијата за мобилно плаќање. Трето, фокусот на сајбер безбедноста и приватноста ќе остане главен топ тема. Со зголемувањето на заканите за сајбер безбедноста, давателите на мобилни плаќања ќе дадат приоритет на подобрување на безбедносните мерки и обезбедување усогласеност со прописите за заштита на податоците. Редакција Пари Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 6 минути Во едно не така дамнешно време, пред можеби само една деценија, на економските факултети во Македонија се запишуваа голем број на студенти, кои се надеваа дека својот кариерен пат ќе го пронајдат во некоја финансиска институција. Таквите трндови доведоа до презаситеност на пазарот и девалвирање на професијата. Големата понуда на пазарот на труд доведе до ниско ниво на плата, при ограничена побарувачка. Да не заборавиме дека токму тој период следеше голема трансформација на постоечкиот кадар кој беше во заминување. Таквите услови, заедно со развојот на технологиите, создадоа услови за оттргнување од желбата за градење на кариера во финансискиот сектор, при што многу млади луѓе или се иселија од државата(како дел од еден многу поголем проблем поврзан со целокупната ситуација во која живееме), но и поради пенетрацијата на вештачката интелигенција, која направи револуција во многу индустрии, вклучувајќи ги и финансиските услуги. Сето ова, надополнето со процесот на преквалификација на финансискиот кадар кон технолошките науки, доведе до тоа, денес, финансиската индустрија да не може да најде образован кадар. Ова беше само дополнителен катализатор на процесот на вклучување на вештачката интелигенција во секојдневното работење. Во продолжение ќе наведеме неколку начини на кои вештачката интелигенција се користи во финансискиот сектор: Откривање измама: Алгоритмите за вештачка интелигенција можат да анализираат огромни количини на податоци во реално време за да откријат измамни активности. Со препознавање на одредени аномалии, системите за вештачка интелигенција можат да означат сомнителни трансакции и да спречат потенцијална измама пред да се случи. Според Nilson Report, глобалните загуби од измами со платежни картички достигнуваат приближно 30 милијарди долари годишно. Дополнително, според извештајот на Juniper Research, системите за откривање измами базирани на вештачка интелигенција се очекува да заштедат на глобалната платежна индустрија над 40 милијарди долари годишно. Во студија објавена во Journal of Financial Services Research се откри дека алгоритмите за машинско учење покажаа супериорни перформанси во откривањето на лажни барања за осигурување, додека имплементацијата на алгоритми за машинско учење за откривање измами само во Соединетите Држави може да доведе до годишни заштеди од 10 милијарди долари. Алгоритамско тргување: Алгоритмите напојувани со вештачка интелигенција можат да ги анализираат податоците на пазарот и да извршуваат трансакции со брзини и фреквенции што се невозможни за луѓето. Овие алгоритми можат да ги идентификуваат можностите за тргување, да го оптимизираат извршувањето на трговијата и поефикасно да управуваат со ризиците. Обемот на податоци за финансискиот пазар што се генерираат секојдневно е огромен. На пример, според извештајот на Здружението за хартии од вредност и финансиски пазари (SIFMA), глобалниот обем на тргување само со акции надмина 100 трилиони долари годишно, со милијарди тргувања извршени дневно во различни класи на средства, вклучувајќи акции, обврзници, валути и деривати. Според податоците од финансиската технолошката компанија Таб Груп, HFT сочинува над 60% од целиот обем на тргување со акции во САД во однос на помалку од 30% една деценија порано. Во една студијата на Банката за меѓународни порамнувања (BIS), се докажува дека системите за управување со ризици напојувани со вештачка интелигенција им помогнале на финансиските институции подобро да управуваат со нивната изложеност на нестабилност на пазарот и системски ризици, оптимизирајќи ги стратегиите за тргување. Според прогнозата на истражувачката компанија MarketsandMarkets, глобалниот пазар на алгоритамска трговија се предвидува да достигне 18,8 милијарди долари до 2027 година, поттикнат од напредокот во технологијата за вештачка интелигенција и зголеменото прифаќање од финансиските институции ширум светот. Услуга и поддршка за клиенти: четботите и виртуелните асистенти напојувани со вештачка интелигенција се повеќе се користат од финансиските институции за да обезбедат поддршка за клиентите, да одговараат на прашања и да помогнат во основните трансакции. Овие системи можат да работат 24/7, подобрувајќи ја достапноста на услугите на клиентите. Кредитно бодување и проценка на ризик: моделите со вештачка интелигенција можат попрецизно да ја проценат кредитната способност со анализа на широк опсег на точки на податоци надвор од традиционалните кредитни оценки. Ова вклучува активност на социјалните медиуми, историја на трансакции и други обрасци на однесување, овозможувајќи им на заемодавачите да носат поинформирани одлуки. Персонализиран финансиски совет: алгоритмите за вештачка интелигенција можат да анализираат индивидуални финансиски податоци и преференции за да понудат персонализирани инвестициски совети, совети за буџетирање и препораки за штедење. Ова приспособено упатство може да им помогне на поединците да донесат подобри финансиски одлуки, но од друга страна овој сегмент треба да се земе со голема доза на претпазливост. Ваквата теза ја изведуваме од потребата за вклучување на сите достапни информации кои единствено можат да се добијат преку непосредна човечка комуникација и никако не можат да бидат дел од некој алгоритам. Алгоритамско преземање: во осигурувањето, вештачката интелигенција се користи за автоматизирање на процесот на преземање преку анализа на податоци како што се медицинска евиденција, историја на возење и фактори на начин на живот за да се процени ризикот и попрецизно да се одредат премиите. Усогласеност и регулаторно известување: Системите за вештачка интелигенција можат да им помогнат на финансиските институции да се усогласат со сложените регулативи преку анализа на огромни количини на податоци и идентификување на потенцијални проблеми со усогласеноста. Ова помага да се рационализира регулаторното известување и го намалува ризикот од неусогласеност. Банките, како најрепрезентативен примерок од финансиската индустрија, продолжуваат да го прифаќаат трансформативниот потенцијал на вештачката интелигенција. Со искористување на моќта на технологиите управувани од вештачката интелигенција, банките можат да отклучат нови можности за раст, диференцијација и создавање вредност за клиентите. Сепак, успехот во оваа дигитална ера бара стратешки пристап, со фокус на соработка, развој на таленти и етичко распоредување на вештачката интелигенција. За да биде овој процес успешен, банките мора да бидат посветени на зајакнување на финансиските услуги со нови технолошки решенија за вештачка интелигенција, прилагодени на уникатните потреби и предизвици на нивните клиенти. Со немилосрден фокус на иновациите баките треба да овозможат на нивните клиенти да ја прифатат иднината на банкарството со доверба, поттикнувајќи одржлив раст и обезбедувајќи дополнителна вредност. Мобилните плаќања како дел од финтек индустријата Генерално, вештачката интелигенција ја трансформира индустријата за финансиски услуги преку автоматизирање на задачите, подобрување на ефикасноста, подобрување на процесите на донесување одлуки и доставување персонализирани услуги на клиентите. Сепак, тоа исто така предизвикува загриженост во врска со приватноста на податоците, алгоритамските предрасуди и губењето на работните места, за кои треба да се понесе одговорност. Редакција Пари Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 2 минути Речиси 2,4 милијарди евра приход направила минатата година компанијата „Џонсон Мети“, со што застана на самиот врв меѓу компаниите низ чие конто поминале најмногу пари. Ова е навистина импозантна сума. Колку за илустрација, минатата година во државната каса се слеале 4,5 милијарди евра, покажуваат податоците од Министерството за финансии. Значи, касата на „Џонсон Мети“ тежи и повеќе од половина државен буџет! Оваа компанија секогаш ниже огромни промети. Годинава приходот е дури и помал од ланскиот – за 3,8 проценти. Компанијата одлично стои и со добивката. Минатата година добивката и била над 76,3 милиони евра и таа е за 4,8 насто поголема во однос на профитот од 2022 година. Така, компанијата лани со помал приход остварила поголема добивка во однос на претходната година. Овие ставки, пак, и осигурале кралска позиција и по приход и по добивка на долгиот список од рангирани приватни компании, покажуваат податоците од БизнисМрежа.мк. Податоците покажуваат дека лани во „Џонсон Мети“ имало 924 вработени. Од едноставната математика што ја направи Порталот „Пари“ произлегува фрапантен податок – дека секој од овие 924 вработени лани на „Џонсон Мети“ му донел приход од 2,5 милиони евра! Годинава, како и лани, „Џонсон Мети“ беше прогласен за најпосакуван странски работодавач во рамките на манифестацијата „Работодавач на годината“ во организација на првиот сајт за пребарување на работни места „Вработување.ком“. Британската компанија „Џонсон Мети“ е светски лидер во производство на катализатори за автомобилската индустрија и системи на катализатори за контрола на загадувањето. Својата прва фабрика во зоната Скопје 1, Бунарџик, ја отвори во 2010 година. Втората фабрика се отвори три години подоцна. Редакција Пари Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 5 минути Добивка во нето-износ од 2,2 милиони евра и вкупни приходи од 26,4 милиони евра, со раст од 3,5 проценти – се неревидираните резултатите од првото тримесечје остварени од Иуте Естонија, водечката финтек групација во Европа. Во чии рамки е и Иуте Македонија. Компанијата, ориентирана кон квалитетот и подобрувањето на корисничкото искуство е задоволна од исклучителниот квартал. „На овој начин, со оваа динамика и стратешка поставеност, годишните таргети за приход од 120 милиони евра и нето добивка од 15 милиони евра се сосема остварливи“, посочуваат од Групацијата Иуте. „Нашите напори да инвестираме повеќе во квалитет наспроти квантитет вродија со плод, приоритет и понатаму останува креирање на поголема вредност за нашите клиенти. И покрај тоа што нашата цел останува надминување на бројката од 300 милиони евра кредитно портфолио, патот кој треба да го изодиме дотаму е исклучиво со унапредување на неговиот квалитет. Затоа особено нé радува позитивниот тренд во првиот квартал во делот на наплатата, кој надмина 90%. Во насока на етичко и одговорно кредитирање, се стремиме да привлечеме што повеќе клиенти кои се кредитоспособни, а за да го постигнеме ова на ниво коешто го посакуваме, ќе работиме дополнително на едукација на клиентите, на дигиталната писменост, пред се на нивната доверба и навлегување во сржта на нивните потреби. Колку поголема реална вредност ќе креираме за нив, толку поуспешна ќе биде приказната на Иуте. Изминатава година имавме значителен технолошки напредок и со новите интегрирани модели за корисничко искуство базирани на машинско учење и наука базирана на податоци, очекуваме уште повеќе да се доближиме до потребите на клиентите, преку етичко одговорно кредитирање и намалување на кредитниот ризик”, вели извршниот директор на Групацијата, Тармо Силд. Перформансот на Иуте Македонија е над таргетираните очекувања. „Благодарение на имплементацијата на моделите на машинско учење и напредните аналитики, исплатите во првиот квартал од годината пораснаа за 40% споредено со истиот период минатата година. Воедно, квалитетот на портфолиото во континуитет се подобрува, при што наплатата до 30 дена во првиот квартал достигна 93% на исплатените кредити. Од големо значење за квалитетот на портфолиото има и ново-воведениот сервис на МКБ за автоматска проверка на приходите на клиентите, што воедно допринесува за одговорно кредитирање и непрезадолжување на клиентите. Инвестициите во технологијата и проширувањето на сегментот на услуги остануваат наш најголем приоритет”, вели извршната директорка на Иуте Македонија, Биљана Мишиќ. Воедно, посочува дека измените на Законот за финансиски друштва од страна на Министерството за финансии, како и новиот Правилник за работење ќе придонесат дополнително за поголема заштита на клиентите и за подобрување на репутацијата на финтек индустријата. На ниво на Групацијата се постигнати следите стратегиски резултати: 271 илјада активни корисници (31.12.2023: 274 илјади), со приход по клиент во износ од 379 евра (3М/2023: 360 евра); вкупниот број корисници порасна на 1 милион (31.12.2023: 992 илјади); консолидираниот биланс на групата се зголеми за 3,7% изнесувајќи 389,8 милиони евра, а капиталот се зголеми за 5,5%, изнесувајќи 67,7 милиони заклучно со 31.03.2024; MyIute апликацијата достигна бројка од 900 илјади симнувања заклучно со 31.03.2024 (31.12.2023: 813 илјади симнувања); прва исплата на дивиденда на ЕнергБанк во износ од 3,3 милиони евра (јануари 2024). Оперативни резултати на групациско ниво: Исплатата на кредити порасна за 29,7%, достигнувајќи 82,1 милион евра (3М/2023: 63,3 милиони евра); бројот на одобрени кредити се намали на 75 илјади (3М/2023: 84 илјади); бруто портфолиото на кредити порасна за 4,9 изнесувајќи 264,3 милиони евра (31.12.2023: 252 милиони евра), од коишто принципалниот износ на кредити порасна за 19,6%, изнесувајќи 244 милиони евра (31.12.2023: 204 милиони евра); нето портфолиото на кредити порасна за 5,5% изнесувајќи 245 милиони евра (31.12.2023: 232.1 милиони евра); вкупната мрежа на бескартични банкомати достигна бројка од 78. Финансиски резултати на групациско ниво: Приходите од камати и провизии се намалија за 2,6%, изнесувајќи 22,4 милиони евра (3М/2023: 22,9 милиони евра), небанкарско портфолио, како резултат на понискиот приход од државни обврзници во ЕнергБанк; нето приходите од камати и провизии се намалија за 10,5%, изнесувајќи 15 милиони евра (3M/2023: 16,8 милиони евра), небанкарско портфолио, како резултар на повисоките трошоци и пад на каматните стапки; вкупниот приход порасна за 3,5%, изнесувајќи 26,4 милиони евра (3М/2023: 25.5милиони евра); ЕБИТДА, приспособена за курсни разлики и приходи од Енергбанк, се намали за 10,1%, изнесувајќи 10,6 милиони евра (3М/2023: 11,8 милиони евра), прилагодена на еднократните трошоци поврзани со аквизиција на ЕнргБанк и во износ од 0,9 милиони евра; нето добивка во износ од 2,2 милиони евра, споредбено со 2,8 милиони евра во истиот период од минатата година. Во изминатите осум години, Иуте Македонија како дел од групацијата Иуте Естонија одигра огромна улога во редефинирање на финансиското опкружување во финтек секторот во Македонија, наметнувајќи сосема нови стандарди во делот на дигитализацијата и корисничкото искуство. Со ребрендирање од Иуте Кредит во Иуте, компанијата веќе работи на проширување во многу нови финансиски сегменти на работење, со што покрај кредитирањето ќе се понудат платежни услуги и осигурување. На тој начин, како финтек и лидер во дигиталната трансформација, Иуте се подготвува да стане целосен финансиски партнер на граѓаните, преку одговорно, безбедно и сосема поразличнo дигитално корисничко искуство....

Време зa читање: 5 минути Добивка во нето-износ од 2,2 милиони евра и вкупни приходи од 26,4 милиони евра, со раст од 3,5 проценти – се неревидираните резултатите од првото тримесечје остварени од Иуте Естонија, водечката финтек групација во Европа. Во чии рамки е и Иуте Македонија. Компанијата, ориентирана кон квалитетот и подобрувањето на корисничкото искуство е задоволна од исклучителниот квартал. „На овој начин, со оваа динамика и стратешка поставеност, годишните таргети за приход од 120 милиони евра и нето добивка од 15 милиони евра се сосема остварливи“, посочуваат од Групацијата Иуте. „Нашите напори да инвестираме повеќе во квалитет наспроти квантитет вродија со плод, приоритет и понатаму останува креирање на поголема вредност за нашите клиенти. И покрај тоа што нашата цел останува надминување на бројката од 300 милиони евра кредитно портфолио, патот кој треба да го изодиме дотаму е исклучиво со унапредување на неговиот квалитет. Затоа особено нé радува позитивниот тренд во првиот квартал во делот на наплатата, кој надмина 90%. Во насока на етичко и одговорно кредитирање, се стремиме да привлечеме што повеќе клиенти кои се кредитоспособни, а за да го постигнеме ова на ниво коешто го посакуваме, ќе работиме дополнително на едукација на клиентите, на дигиталната писменост, пред се на нивната доверба и навлегување во сржта на нивните потреби. Колку поголема реална вредност ќе креираме за нив, толку поуспешна ќе биде приказната на Иуте. Изминатава година имавме значителен технолошки напредок и со новите интегрирани модели за корисничко искуство базирани на машинско учење и наука базирана на податоци, очекуваме уште повеќе да се доближиме до потребите на клиентите, преку етичко одговорно кредитирање и намалување на кредитниот ризик”, вели извршниот директор на Групацијата, Тармо Силд. Перформансот на Иуте Македонија е над таргетираните очекувања. „Благодарение на имплементацијата на моделите на машинско учење и напредните аналитики, исплатите во првиот квартал од годината пораснаа за 40% споредено со истиот период минатата година. Воедно, квалитетот на портфолиото во континуитет се подобрува, при што наплатата до 30 дена во првиот квартал достигна 93% на исплатените кредити. Од големо значење за квалитетот на портфолиото има и ново-воведениот сервис на МКБ за автоматска проверка на приходите на клиентите, што воедно допринесува за одговорно кредитирање и непрезадолжување на клиентите. Инвестициите во технологијата и проширувањето на сегментот на услуги остануваат наш најголем приоритет”, вели извршната директорка на Иуте Македонија, Биљана Мишиќ. Воедно, посочува дека измените на Законот за финансиски друштва од страна на Министерството за финансии, како и новиот Правилник за работење ќе придонесат дополнително за поголема заштита на клиентите и за подобрување на репутацијата на финтек индустријата. На ниво на Групацијата се постигнати следите стратегиски резултати: 271 илјада активни корисници (31.12.2023: 274 илјади), со приход по клиент во износ од 379 евра (3М/2023: 360 евра); вкупниот број корисници порасна на 1 милион (31.12.2023: 992 илјади); консолидираниот биланс на групата се зголеми за 3,7% изнесувајќи 389,8 милиони евра, а капиталот се зголеми за 5,5%, изнесувајќи 67,7 милиони заклучно со 31.03.2024; MyIute апликацијата достигна бројка од 900 илјади симнувања заклучно со 31.03.2024 (31.12.2023: 813 илјади симнувања); прва исплата на дивиденда на ЕнергБанк во износ од 3,3 милиони евра (јануари 2024). Оперативни резултати на групациско ниво: Исплатата на кредити порасна за 29,7%, достигнувајќи 82,1 милион евра (3М/2023: 63,3 милиони евра); бројот на одобрени кредити се намали на 75 илјади (3М/2023: 84 илјади); бруто портфолиото на кредити порасна за 4,9 изнесувајќи 264,3 милиони евра (31.12.2023: 252 милиони евра), од коишто принципалниот износ на кредити порасна за 19,6%, изнесувајќи 244 милиони евра (31.12.2023: 204 милиони евра); нето портфолиото на кредити порасна за 5,5% изнесувајќи 245 милиони евра (31.12.2023: 232.1 милиони евра); вкупната мрежа на бескартични банкомати достигна бројка од 78. Финансиски резултати на групациско ниво: Приходите од камати и провизии се намалија за 2,6%, изнесувајќи 22,4 милиони евра (3М/2023: 22,9 милиони евра), небанкарско портфолио, како резултат на понискиот приход од државни обврзници во ЕнергБанк; нето приходите од камати и провизии се намалија за 10,5%, изнесувајќи 15 милиони евра (3M/2023: 16,8 милиони евра), небанкарско портфолио, како резултар на повисоките трошоци и пад на каматните стапки; вкупниот приход порасна за 3,5%, изнесувајќи 26,4 милиони евра (3М/2023: 25.5милиони евра); ЕБИТДА, приспособена за курсни разлики и приходи од Енергбанк, се намали за 10,1%, изнесувајќи 10,6 милиони евра (3М/2023: 11,8 милиони евра), прилагодена на еднократните трошоци поврзани со аквизиција на ЕнргБанк и во износ од 0,9 милиони евра; нето добивка во износ од 2,2 милиони евра, споредбено со 2,8 милиони евра во истиот период од минатата година. Во изминатите осум години, Иуте Македонија како дел од групацијата Иуте Естонија одигра огромна улога во редефинирање на финансиското опкружување во финтек секторот во Македонија, наметнувајќи сосема нови стандарди во делот на дигитализацијата и корисничкото искуство. Со ребрендирање од Иуте Кредит во Иуте, компанијата веќе работи на проширување во многу нови финансиски сегменти на работење, со што покрај кредитирањето ќе се понудат платежни услуги и осигурување. На тој начин, како финтек и лидер во дигиталната трансформација, Иуте се подготвува да стане целосен финансиски партнер на граѓаните, преку одговорно, безбедно и сосема поразличнo дигитално корисничко искуство....

Време зa читање: 3 минути „Лидл“ на големо се подготвува за настап на македонскиот пазар. Ја оствари првата средба со повеќе од 130 домашни компании, пред кои се претставени можностите за соработка со овој познат германски синџир. Воспоставувањето деловни релации со локални фирми е еден од основните постулати на „Лидл“. И се применува во секоја земја каде што работи. „Основната идеја на Лидл во сите земји во кои е присутен, претставува развој на локалните производствени капацитети и заеднички раст и развој со нашите локални партнери, и иако Лидл Северна Македонија сѐ уште не е целосно оперативен, овој процес веќе активно функционира“, вели Стефан Георгиев, директор на секторот за набавка во Лидл Северна Македонија. Македонските производи ги има во продажната мрежа на „Лидл“ во неколку земји, а вредноста на извозот е со тенденција на раст. „Во октомври минатата година започнавме со проект за промоција на македонски традиционални производи во Лидл Србија и Лидл Бугарија, каде ги претставивме македонскиот ајвар, пастрмајлијата, кочанскиот ориз, тиквешкото вино, македонското јагне и многу други производи. Извозот кој ќе го реализираме преку Лидл Северна Македонија до крајот на 2024 година само во овие две земји е во вредност повеќе од 2.000.000 евра или раст од четири пати во однос на минатата година. Вкусот на македонското овошје и зеленчук го направивме достапен до потрошувачите на Лидл во Србија, Бугарија, Романија, Полска, Чешка, Словачка и Германија. Од април 2023 до март 2024 година беа извезени преку 3.600 палети овошје и зеленчук. Во рамките на календарската 2024 година со нашите локални добавувачи планираме извозот на овошје и зеленчук да достигне 4.500 палети. Наведените примери и резултати се мотивација за нас и движечка сила за понатамошен успех”, истакнува Георгиев. Брендот на „Лидл“ е присутен во 31 земја, во кои, како што вели генералниот директор на Лидл Северна Македонија, Рубријан Хаџиев, ги задоволуваме потребите на голем број домаќинства. „Како лидери во сегментот на секојдневно пазарување поставуваме стандарди кои ќе го зголемат квалитетот на понудата, а во исто време ќе бидеме ценовно конкурентни на пазарот. Но, основно за нас е да се соработува со локалните компании”. „Лидл“ е дел од групацијата „Шварц“. Низ светот е распространет со мрежа од 12.200 маркети во кои се ангажирани повеќе од 380 илјади вработени. Прави промет од 114 милијарди евра. Кај нас, пак, инвестира во изградба на логистички центар лоциран во Куманово. Покрај разновидниот асортиман, „Лидл“ е атрактивен и по цените на производите. Податоците велат дека првиот дисконт бил отворен во 1973 година, а сопственикот Дитер Шварц ја „скенирал“ побарувачката и ги отстранувал продуктите за кои купувачите немале интерес. До 1977 година веќе биде птворени 33 вакви продавници. „Лидл“ го има насекаде низ Европа. Најголемата мрежа ја има во матичната земја, сочинета од 3.250 продажни места, па следи Франција со 1.600. Од 2017 се присутни и на пазарот во САД, кад што има 174 маркети....

Време зa читање: 4 минути На 13.05.2024 се одржа презентација на истражување на тема “Навигација во иднината: Синџир на снабдување, дигитализација однесување на потрошувачи во FMCG индустријата во Северна Македонија”. На презентацијата беа изнесени дел од главните заклучоци од истражувањето и препораките за развој на индустријата за широка потрошувачка во Северна Македонија, за кое беше користено истражување со потрошувачи и интервјуа со домашните компании. Во 2023-та година, според ДЗС вкупниот пазар за храна пијалаци и тутун изнесува 1.91 милијарди евра, додека проекцијата од извештајот е дека ќе достигне приближно 2.25 милијарди или раст од приближно 260 милиони. Осум национални ланци вкупно оствариле приход 997 милиони евра во 2023, од кои 580 се генерирани од тврдите дисконти а останатите 417 од класичните ланци на маркети. Проектираниот раст, според податоците од извештајот се очекува да биде доволен да овозможи пласман на нови производи и развој на компаниите во секторот. “Фокусот на менаџерите треба да биде на интерната дигитализација на процесите и работењето како и интеграција помеѓу системите на компаниите во синџирот на снабдување. Тоа е најважниот дел за надминување на бариерите, како недостатокот на човечки капитал, оптимизација на процесите и зголемување на продуктивноста.” – изјави Сергеј Зафироски, Генерален Менаџер на Инсајдер ИД. “Домашните производители имаат добра позиција и потенцијал помеѓу потрошувачите, бидејќи ги сметаат за квалитетни но и наведуваат дека постои голем потенцијал за воведување на нови домашни брендови во маркетите” – додаде тој. Според податоците, 44% од потрошувачите сметаат дека домашните брендови не се доволно застапени а 71% сметаат дека нема доволен број на брендови во Македонските супермаркети. Тоа што е позитивно е дека 72% од потрошувачите го ставаат квалитетот на домашните производи на еднакво или повисоко ниво во однос на странските. Според извештајот, компаниите е потребно да се насочат кон реални иновации во производите, кои што ќе дадат дополнителна вредност во категориите на производи, што го олеснило нивниот пласман во маркетите и кај потрошувачите. Главно конкуренцијата се базира на цена и промени во составот на производот а не фокус на реална иновација и промена. Во однос на е-трговијата, резултатите посочуваат дека моментално сеуште мал сегмент преферираат да купат прехранбени производи преку е-продавница. Помеѓу 2% – 5% од потрошувачите би го преферирале тој начин, наместо физичка посета на продавница. Причината за 56% од нив е дека сакаат да го видат производот пред да го купат, 38% сметаат дека нема да добијат квалитетен или дека производот нема да биде свеж. Помеѓу другото и цената е една од причините поради кои потрошувачите сеуште ги преферираат brick-and-mortar маркетите наместо дигиталните канали. Цената сеуште има клучна улога во одлуката на потрошувачите, бидејќи 12% од нив имаат наведено дека цената не им е од значење, додека 82% се согласуваат дека би го купиле производот со пониска цена. “Размислувањето на потрошувачите е дека со воведување на поголем број домашни брендови и зголемување на домашното производство, ќе се влијае и на намалување на цените на производите. Тоа размислување е донекаде одржливо, но имајќи во предвид дека Македонскиот пазар е мал, многу е комплексно да се оствари економија од обем а со тоа и намалување на цените. Потребно ќе биде значително окрупнување за се постигне таа посакувана цена” – изјави Сергеј Зафироски Главните препораки од истражувањето се дека компаниите треба што поскоро да се насочат кон дигитализација на интерното работење и меѓу-компаниска интеграција, едукација и зголемување на свесноста за маркетингот и истражувањата помеѓу компаниите, креирање на центри за истражување надвор од компаниите и намалување на увозната зависност и соработката со домашните производители. Извештајот е дел од поголем проект реализиран од Инсајдер ИД, во соработка со Европската Банка за Обнова и Развој и финансиска поддршка од Европската Унија – Фонд за развој на претпријатијата и иновации за Западен Балкан (WB EDIF). За повеќе информации можете да го преземете извештајот на: Навигација во Иднината: Синџир на снабдување, дигитализација и однесување на потрошувачи во FMCG Индустријата во С.Македонија (insider.mk)...

Време зa читање: 3 минути Олеснување на трговијата помеѓу земјите од Западен Балкан и Европската унија и поедноставени и побрзи постапки за плаќањата се конкретните активности на кои работат двете страни во рамки на Планот за раст на Западен Балкан. Станува збор за активности коишто директно не инкорпорираат во европскиот пазар. Со забрзување на протокот на стоки до големиот европски пазар и олеснување на плаќањата за компаниите не прави еднакви со земјите од ЕУ. Ова го порача заменик-министерот за финансии Филип Николоски кој учествуваше на министерскиот состанок посветен на Планот за раст на Западен Балкан во Котор. „Денеска имаме можност да разговараме за конкретни активности во рамки на Планот за раст на Западен Балкан и нашето приближување до ЕУ. Олеснувањето на трговијата и поедноставени постапки во плаќањата, што се теми на денешниот состанок, се чекори коишто не прават дел од големото европско семејство. РС Македонија веќе врши подготовки за пристапување во СЕПА регионот што значи отстранување на пазарните бариери со земјите од ЕУ, подигнување на кредибилитетот на финансискиот сектор на меѓународната сцена, продлабочување на трговските односи со европскиот економски регион, поедноставни, побрзи и поевтини услуги за граѓаните и компаниите. Од друга страна преку зелените коридори се обезбедува непречен проток на стоки меѓу регионот и ЕУ и намалување на времето чекање на граничните премини. Тоа се клучните елементи за нашето економско поврзување со ЕУ”, рече Николоски. Имено, олеснувањето на трговијата ќе се постигне преку проширување на зелените коридори на граничните премини помеѓу Западен Балкан и ЕУ, а олеснувањето на плаќањата ќе се обезбеди со пристапот на земјата во СЕПА регионот. РС Македонија веќе има изразено подготвеност да ги исполни критериумите за пристапување во СЕПА регионот. Министерството за финансии и Народната банка работеа на подготовка на апликацијата, и нацрт верзијата е веќе поднесена на крајот април 2024 година и се очекува финалната апликација да се достави во предвидениот рок на крајот на јуни 2024 година. Станува збор, како што рече заменик-министерот за финансии, за мерки коишто ќе овозможат земјите од регионот пред да станат полноправни членки на ЕУ да ги уживаат придобивките од заедничкиот пазар, чиј потенцијал ќе го поттикне економскиот раст и развој и ќе придонесе за забрзана економска конвергенција на Западен Балкан кон ЕУ. „Планот за раст како алатка е особено значајна и треба сите земји да вложат максимални напори да ја искористат оваа подадена рака за да се изоди патот до ЕУ побрзо и да се ползуваат придобивките од тоа членство поскоро. Нема друга алтернатива и за РС Македонија и за останатите земји од Западен Балкан и од тој пат не треба да отстапиме. Тоа е за подобро утре на сите граѓани од Западен Балкан и заштита од негативни влијание што ги создаваат кризите, како војната во Украина и тензиите на Блискиот Исток”, рече заменик-министерот Николоски, кој истакна дека националната Реформска агенда е веќе подготвена. Во ЕУ е усвоена регулативата за формирање на механизмот за реформи и раст на Западен Балкан и се отвора целосно патот за пристап до финансиската поддршка за спроведување на реформите во износ од 6 милијарди евра за целиот регион, а за земјава околу 850 милиони евра. Министерскиот состанок во Котор се одржува во рамки на регионалниот самит на лидери на под мотото „Еден регион, заедничка визија”, на кој ќе учествува премиерот Талат Џафери....

Време зa читање: 2 минути На седмиот „Економски форум Јахорина“ на тема „Западен Балкан – долгорочни развојни насоки“ од 14 до 16 мај 2024 година, претседателот на Сојуз на стопански комори на Македонија г-дин Трајан Ангелоски денес учествуваше на првиот панел “Еден регион, еден пазар”. „Економскиот форум Јахорина“ е водечки регионален настан од областа на економијата, кој од 2016 година собира врвни експерти, носители на одлуки и бизнис лидери – шефови на држави, министри, претставници на државни институции од целиот регион, успешни бизнисмени на меѓународни и регионални компании, реномирани научници, кои преку дискусија доаѓаат до релевантни заклучоци како да се подобрат јавните политики, економијата во регионот . Ангелоски како сопственик на реномирана регионална групација од машинската индустрија која долги години работи на меѓународните пазари и член на Генералниот совет на Светската коморска федерација посочи на панелот: “Веруваме дека заедничкиот регионален пазар ќе обезбеди развој на регионалните индустрии и ќе привлече глобални инвеститори. Заедничкиот регионален пазар ќе може да има корист од зголемените можности генерирани од слободното движење на стоки, услуги, луѓе и капитал во регионот, според тоа, претставниците на приватниот сектор, особено Стопанските комори, играат клучна улога во спроведувањето на акциониот план за заеднички регионален пазар. ЕУ останува клучен партнер за Западен Балкан во спроведувањето на овој амбициозен и трансформативен акциски план, бидејќи силниот и просперитетен Западен Балкан претставува неизоставен придонес кон европската економија и безбедност и помага во обликувањето на иднината на нашиот заеднички континент”. “Јахорина економски форум” прерасна во деловен состанок посветен на анализа и дискусија за клучните економски предизвици и можности кои го обликуваат регионот. Организиран со поддршка од највисоките институции, Форумот се издвојува како клучен генератор на идеи и препораки за подобрување на економската политика,визионерите и клучните носители на одлуки за да ја обликуваат заедничката иднина на регионот....

Време зa читање: 5 минутиНа Македонија и е потребен годишен економски раст од пет проценти за да се приклучи кон земјите од регионот и пошироко. За да се постигне тоа мора да се расчисти корупцијата, да се намали сивата економија, да се подобри образованието…, но тоа бара и сплотеност, здружување на силите – е пораката од првиот ден на 13. Самит „Македонија 2025“. Оттука ќе излезат многу јасни пораки кои би сакале да допрат до граѓаните, до бизнисите, да допрат до политичарите, рече Никица Мојсовска Блажевски, извршен директор на Македонија 2025, посочувајќи дека во остварувањето на целта ќе се користи потенцијалот на дијаспората. Напредокот е бавен и недоволен за да ги постигнеме нашите цели и неопходни се силни и решителни активности, порача Мојсовска Блажевски на отворањето на Самитот, укажувајќи дека на повеќето меѓународни рангирања и во извештаите државата заостанува и зад земјите во регионот и зад аспиративните врсници. Освен тоа, посочи дека предизвици се и големите геополитички промени кои влијаат на малите економии, како и големиот одлив на мозоци. „Се чини дека нови линии на поделба континуирано се развиваат во земјата. Нискиот животен стандард и нискиот квалитет на живот дополнително ја влошуваат поделбата што доведува до битка за тоа кој ќе го зграби поголемиот дел од јавниот колач – јавни вработувања, тендери, злоупотреба на јавните ресурси итн. Етничката поделба е силна и се чини дека навлегува во секоја суштинска дискусија и јавна дебата. Долгата транзиција и отсуството на значаен напредок ги попречуваат нашите погледи кон реалноста и нашата способност да размислуваме долгорочно. Сегашните геополитички случувања дополнително наметнуваат сложеност и неизвесност на целокупното окружување и на расположивиот простор за реформи. Сето ова, како и бавниот напредок во приближувањето кон животниот стандард на ЕУ, нешто што е цел на секој ,граѓанин во оваа држава, повикува на интензивна и темелна акција во наредниот период“ нагласи Мојсовска Блажевски. „Една визија за забрзан раст“ е платформата за здружување на патот до просперитетот, а извршната директорка на Македонија 2025 потсети на основите врз кои се темели: „Фундаментите на оваа визија се: нулта толеранција за корупција, континуиран раст на БДП над пет проценти преку зголемени инвестиции во образование, деловни и регулаторни реформи, поддршка на извозот и намалување на сивата економија, квалитена и ефикасна јавна администрација и пристапување во Европската унија. Апелираме и ги повикуваме политичките партии, бизнис заедницата, академската јавност и сите граѓани да ги здружиме напорите и ресурсите за создавање подобра иднина. Мора да ги мобилизираме сите наши ресурси денес за да ја обликуваме нашата иднина“. Воедно, Мојсовска Блажевски најави дека Македонија 2025 ќе ја активира целата своја мрежа и ресурси за да ги поддржи овие принципи кои се основа за забрзан раст. За бизнис заедницата и за тоа како државата да оди напред, важни теми се меритократијата, борбата против корупцијата, потребата од инфраструктура која како држава ќе не направи поконкурентни, нагласи членот на Одборот на директори на Македонија 2025, Живко Мукаетов. „Тука е и темата за тоа како извозот да порасне, како образовниот систем да биде подобар… Сето тоа е потребно за да дојдеме до конечната цел – пет проценти годишен раст на бруто националниот доход, за да може државата да фати економски приклучок со сите останати земји и во регионот и пошироко“, рече Мукаетов. За да се постигне тој процент на економски раст потребни се иновации и нови технологии, посочи Васко Кроневски, член на Одборот на директори. „Неопходна е дигитализација на владините услуги за граѓани, на владините услуги за компании, но неопходни се и дигитална писменост за граѓаните и дигитални бизниси. Подготвени сме заедно со владата да им помогнеме на бизнисите да се трансформираат дигитално. Во голема мера постои начин како државата може да помогне. Постојат многу начини како може да се поттикне развојот на малите и средни претпријатија низ дигитализација. Треба сите да работиме на создавање еко-систем за дигитализација на малите претпријатија“, рече Кроневски. На неопходноста од нула толеранција на корупцијата, од агилна влада, од дигитализација на малите и средни претпријатија и од зачленување во ЕУ, укажа и коосновачот на Македонија 2025, Мајк Зафировски, кој додаде дека тие ефективно ќе лобираат за да придонесат за напредокот. Сепак, од Македонија 2025 велат дека постојано подаваат рака затоа што сакаат да и помогнат на која и да е влада во насока на подобрување на системот за привлекување инвестиции, странски и од дијаспората, но досега не е постигнат голем успех. Нагласуваат – за да има што повеќе инвестиции од дијаспората неопходни се стабилни институции, економски можности за инвестирање и искоренување на корупцијата. Како приоритет го наведоа и брендирањето на државата, на што треба да се работи за да стане препознатлива како бизнис или дестинација со одлични образовни институции… Исто така од Македонија 2025 нагласуваат дека се невладина организација, чии членови инвестирааат време, енергија и средства, но за да има поголем импакт мора да имаат соработка со владата и со владините институции....

Време зa читање: 2 минути Овој четврток, со почеток во 16:00 во Three Kitchen&Bar ќе се одржи првата HalkMatinèe забава, на која сите присутни се добредојдени да се информираат за промотивниот пакет за жени претприемачки на Халкбанк и да ја покажат својата хумана страна во насока на женската финансиска независност и рамноправност. На настанот со кој Халкбанк ja продолжува својата мисија за женска финансиска слобода и рамноправност, ќе има продажна изложба на фустани со џебови дизајнирани од македонските креатори Јована Филиповиќ, Ирина Тошева, Наталија Терзија и Марјан Бебекоски. Собраните средства од продажбата ќе бидат донирани во интервентниот фонд на Националната мрежа против насилство врз жените и семејно насилство. Покрај сè ова, присутните ќе имаат можност да уживаат во кратка панел дискусија со инспиративни женски лидерки, Александра Белчева, Ивона Трајановска и Јана Клопчевска предводена од Ружица Мaскимовска од Портрет Магазин, кои ќе разговараат за женското претприемништво. За забавата ќе се погрижи DJ Надежда, a при нејзиниот електро сет присутните ќе уживаат во специјално подготвени коктели и многу други изненадувања....

Време зa читање: 5 минути Најновата линија на телевизори Neo QLED 8K и 4K на Samsung, на телевизори OLED и soundbar-звучници, која првпат беше претставена на настанот Unbox & Discover на крајот на април, сега е достапна во редовна продажба во Македонија. Samsung, компанијата со 18 последователни години лидерство на глобалниот пазар на телевизори, ја подигнува домашната забава на уште повисоко ниво со својата најнова линија на уреди засилени со вештачка интелигенција (AI). Уште повеќе магични искуства во секој момент Телевизорот Neo QLED за 2024 година носи револуционерно искуство и во 4K и 8K резолуција. Телевизорот Neo QLED 8K е опремен со напреден NQ8 AI Gen3 процесор и обезбедува супериорна слика со подобрена јасност, длабочина и флексибилен звук што го следи сето она што се случува на екранот. Функциите: 8K професионално подобрување на сликата со вештачка интелигенција, Професионално подобрување на движењето со вештачка интелигенција и Професионално подобрување на вистинската длабочина обезбедуваат извонредно доживување при гледањето. Искуството е подобрено со совршен звук, исто така засилен со звучна технологија со вештачка интелигенција. Функциите Професионален активен засилувач на тонот, Професионален приспособлив звук и Динамичен и реалистичен звук што го следи дејството обезбедуваат секој збор да се слуша јасно и онака како што замислиле креаторите на содржината. Интелигентното прилагодување на звукот кон содржината обезбедува навистина богат и реален звук. Достапна во две серии на модели, QN900D и QN800D, и во големини од 65, 75 и 85 инчи, линијата Neo QLED 8K ветува неспоредливо искуство на гледање што поставува нови стандарди во премиум категоријата на големи екрани. Омилена, препородена и брилијантна содржина Линијата телевизори Neo QLED 4K за 2024 година може да се пофали со напреден NQ4 AI Gen2 процесор за неверојатна 4K резолуција. Технологиите на екрани Професионално вистинско подобрување на длабочина и Quantum Matrix обезбедуваат исклучителен контраст, а Dolby Atmos обезбедува богато звучно искуство. Телевизорите Neo QLED 4K се достапни во дијагонали од 43 до 98 инчи. Првиот OLED без отсјај Samsung го претстави првиот телевизор OLED во светот без отсјај, кој ги елиминира несаканите рефлексии одржувајќи длабока црна боја и јасна слика во сите услови на осветлување. Телевизорите OLED на Samsung го имаат истиот извонреден NQ4 AI Gen2 процесор како телевизорите Neo QLED 4K, а со функциите Real Depth Enhancement и OLED HDR Pro го подигаат квалитетот на сликата на ново ниво. Достапни се две серии, S95D и S90D, со дијагонали од 48 до 83 инчи[1]. Сите нови телевизори Neo QLED и OLED на Samsung имаат Сертификат за бои и тонови на кожата PANTONE. Корисниците можат да искусат бои што се најблиску до реалните, а телевизорите можат целосно да изразат 2030 PANTONE бои и 110 тонови на кожата, обезбедувајќи им на корисниците автентични и прецизни перформанси на бои слични на сликите од реалниот живот. Нека звучи одлично Линијата за 2024 година го вклучува и најновиот soundbar-звучник Q990D со 11.1.4 канална постава и безжичен Dolby Atmos. Тенките soundbar-звучници S800D и S700D нудат врвен квалитет на звукот и беспрекорен тенок дизајн. Споменатите уреди нудат интеграција со телевизорите на Samsung користејќи ја функцијата Q-Symphony, која овозможува истовремено работење на soundbar-звучникот и звучниците вградени во телевизорот за дополнително подобрено звучно искуство. Имаме и комплетен новитет, новиот звучник Music Frame, кој комбинира квалитетен звук и уметнички дизајн. Тој овозможува прикажување на отпечатена фотографија или реплика на уметничко дело, како класична рамка со раб passe-partout, а во исто време обезбедува безжично звучно искуство, поврзувајќи се со ТВ приемникот и soundbar-звучникот, преку системот Q-Symphony. Уште поголема безбедност Безбедноста е најважна, така што со системот Samsung Knox секоја функција, апликација и платформа се добро заштитени за поврзаните искуства да бидат приватни и безбедни, а да потсетиме, Samsung доби Сертификат за општи критериуми за високи безбедносни стандарди за телевизорите од 2024 година. Пристигна новата ера на телевизори со AI на Samsung Сега можете да уживате во ефектот WOW. Сите телевизори Neo QLED 8K, Neo QLED, OLED за 2024 година и soundbar-звучници и звучници Music Frame се достапни[2] на македонскиот пазар во редовна продажба од 15 мај. За повеќе информации, посетете ја веб-страницата на Samsung. За Samsung Electronics Samsung го инспирира светот и ја обликува иднината со трансформативни идеи и технологии. Компанијата го редефинира светот на телевизорите, паметните телефони, носивите уреди, таблетите, апаратите за домаќинство, мрежните системи и меморија, LSI системите, полуспроводниците и LED решенија и обезбедува беспрекорно поврзано искуство низ својот SmartThings екосистем и отворената соработка со партнерите. Најнови вести на Samsung Newsroom: http://news.samsung.com/mk/. [1] Моделот S95D е достапен во големини од 55, 65 и 77 инчи, а моделот S90D е достапен во големини од 48, 55, 65, 77, 83 инчи. [2] Треба да се нагласи дека одредени модели нема да бидат веднаш достапни на македонскиот пазар, затоа Samsung ги поканува заинтересираните клиенти да ја проверат достапноста на www.samsung.com/mk или на веб-страниците на малопродажните партнери....

Време зa читање: 2 минути Фокус на малите и средни компании од источна, централна и западна Македонија Клаудификација, дигитални услуги и ИКТ решенија во фокусот Македонски Телеком ја организираше втората Т Бизнис конференција под мотото – „За нови дигитални перспективи“. Конференцијата се одржа во Велес, со фокус на мали и средни компании од источна, централна и западна Македонија, како и на институционални корисници. Целта останува иста: да се промовира помасовно користење на дигиталните решенија, што ќе придонесе за забрзување на дигиталната трансформација на општеството. Експерти од Македонски Телеком презентираа и отворија дискусија на темите: сајбер безбедност, клаудификација, дигитална канцеларија, дигитални управувани услуги и паметни ИКТ решенија. „Дигиталната трансформација денес е неопходна за бизнисите. Наша задача како технолошки лидер и доверлив партнер е да го поттикнеме и забрзаме тој дигитален премин, што е уникатна можност за економски раст и развој на целото општество. Токму затоа веруваме дека знаењата и решенијата за дигитализација треба да се споделат со што е можно повеќе компании низ цела Македонија, за сите заедно да можеме да одговориме на предизвиците на модерното време “ – изјави Марјан Богатиновски, Главен директор за деловни корисници на Македонски Телеком. Решенијата коишто беа презентирани се дел од портфолиото на Македонски Телеком, а освен постојните, се презентираше и ново оригинално решение за управување со електрична енергија, коешто е креирано и произведено од Македонски Телеком. Се најави и продолжување на развојот на иновативно решение за телемедицина, коешто ќе направи целосен пресврт во медицината во времето што доаѓа....

Време зa читање: 3 минути По повод светскиот ден на семејството компанијата Флекс Кредит уште еднаш ја покажа својата општествена одговорност и донираше хуманитарни пакети за згрижувачките семејства поддржани од СОС Детско село. „Иницијативата за оваа акција потекна од самите вработени, на што сме особено горди, бидејќи вработени кои се лојални и кои ги живеат идеалите на организацијата, особено општествено одговорните практики, се клучни за успехот на истата. Светскиот ден на семејството е глобална прослава на врските и вредностите кои ги обединуваат семејствата од секаков вид и големина, а нашата компанија уште еднаш покажа дека е едно големо семејство кое ги цени вредностите и традицијата. Како повеќегодишен поддржувач на работата на СОС Детско село сакавме симболично да го одбележиме Денот на семејството преку донација со хуманитарни пакети на згрижувачки семејствата каде својот топол дом го пронашле многу дечиња без родителска грижа.“, изјави Јоана Спасовска, генералната директорка на Флекс Кредит. Донацијата се состои од пакети со основни прехранбени и хигиенски производи за цело семејство и ги опфати сите згрижувачки семејства на територијата на Македонија кои се поддржани од СОС Детско село. „Како организација која е пионер во промоција на семејниот модел на згрижување со гордост можеме да кажеме дека денес поддржуваме над осумдесет згрижувачки семејства. Многу деца без родителска грижа во овие згрижувачки семесјтва наоѓаат топол дом исполнет со љубов, радост и сите други благодети на семејната атмосфера. Но предизвиците на современиот ритам се чувствуваат секаде, па така и овде и затоа секоја помош во насока на поддршка на овие семејства е од особена важност. Им благодариме на нашите пријатели од Флекс Кредит кои покрај финансиската поддршка секогаш имаат слух и за друг тип на помош потребна за раст и развој на децата без родители и родителска грижа.“ – изјавија од СОС Детско село Инаку светскиот ден на семејството се одбележува секоја година на 15 мај, почнувајќи од 1993 кога и официјално е прогласен од Генералното Собрание на ОН, а се со цел подигнување на свеста за предизвиците и можностите со кои се соочуваат семејствата како основна општествена клетка, во свет кој постојано се менува. Но овој ден е значаен бидејќи ги одбележува разновидноста и богатството на семејните култури и практики низ целиот свет, воедно инспирирајќи меѓусебна поддршка и градење на помирна, повклучителна и одржлива иднина. Комерцијален текст...

Време зa читање: 2 минути Diners Club Македонија, во пресрет на својот 30-годишен јубилеј, ја наградува вашата доверба и лојалност! По тој повод започна големата наградна игра „Кога повеќе значи повеќе“. Доколку сакаш нов автомобил или пак да добиеш вредни парични награди, учествувај во наградната игра која трае од 15.05.2024 до 26.12.2024 година. Во наградната игра можат да учествуваат сите полнолетни физички лица, постоечки и нови членови на Diners Club, кои ќе направат трансакција на рати во износ еднаков или поголем од 3.000 денари, а со тоа добиваат неограничен број на шанси за учество во тековниот месец. Доколку едно лице биде добитник на награда во тековниот месец, следниот месец може повторно да учествува со трансакциите од тековниот месец, а сите трансакции од целиот период учествуваат во главното извлекување. Покрај главната награда „Peugeot 208“, ќе бидат доделени неделни и месечни парични награди за времетрaење на наградната игра: 26 награди по 3.000 денари 13 награди по 20.000 денари 7 награди по 30.000 денари Правилата за учество во наградната игра може да ги погледнете на следниот линк, а доколку сѐ уште немате Diners Club картичка, можете да аплицирате ТУКА. Добитниците на наградната игра ќе бидат извлечени по електронски пат, преку компјутерска селекција. Извлекувањето за главната награда ќе се спроведе на 27 декември, во просториите на Diners Club Македонија. Добитниците на наградите ќе бидат објавени во рок од 24 часа од извлекувањето на наградите на нивната контакт имејл адреса и контакт телефон, како и на веб-страницата на организаторот www.diners.mk. Не пропуштајте ја шансата да станете добитник на една од многуте награди, колку повеќе трансакции, толку повеќе шанси за добивка. 30 години Diners Club Македонија ‒ „Кога повеќе значи повеќе“! Комерцијален текст...

Време зa читање: 3 минутиАзиските берзи беа главно повисоки во средата по митингот на Волстрит што го однесе композитниот индекс Nasdaq на рекордно високо ниво, пренесува денес Асошиејтед Прес. Во азиското тргување, токискиот индекс Никеи 225 се искачи за 0,1% на 38.385,73, а австралискиот S&P/ASX 200 напредуваше 0,4% на 7.753,70. Во Кина, индексот на Шангај композит се лизна за 0,5% на 3.129,81, откако централната банка ја задржа основната каматна стапка на кредитирање непроменета во средата, сигнализирајќи го фокусот на Пекинг на одржување на монетарната стабилност. Истовремено, тајванскиот Taiex забележа раст од 0,8%, а во Бангкок SET загуби 0,4%. Во вторникот, индексот S&P 500 порасна за 0,5% на 5.246,68, а Dow Jones Industrial Average за 0,3% на 39.558,11. Композитот Nasdaq, кој е под силно влијание на технолошките акции, скокна за 0,8% на 16.511,18. Технолошкиот сектор беше движечка сила за голем дел од придобивките на поширокиот пазар оваа година. Неколку „меми“ акции, вклучувајќи ги GameStop и AMC Entertainment, се зголемија во реприза на бесот предизвикан од социјалните медиуми од пред три години. GameStop скокна за 60,1%, а AMC порасна за 32%. Двете акции вратија голем дел од нивните добивки од претходно во текот на денот. Приносите на обврзниците се пониски. Приносот на 10-годишниот трезор се лизна на 4,43% во средата од 4,49% доцна во понеделникот. Извештајот од вторникот покажа дека цените остануваат тврдоглаво високи на големопродажно ниво во Соединетите Држави, пред многу промени во цените да бидат пренесени на потрошувачите, при што индексот на цените на производителите за април достигна 0,5%, повисоко од прогнозата. Стапката на инфлација е повисока во 2024 година, предизвикувајќи загриженост дека Федералните резерви би можеле да имаат потешкотии да ја скротат инфлацијата до нејзината цел од 2%. Поголем тест за пазарите доаѓа подоцна во среда, кога САД ќе го објават своето месечно ажурирање за потрошувачките цени или инфлацијата со која се соочуваат домаќинствата. Економистите очекуваат намалување на индексот на потрошувачките цени на 3,4% во април на годишна основа. Инвеститорите ги намалуваат своите очекувања за брзината и зачестеноста на намалувањето на каматните стапки оваа година бидејќи инфлацијата останува пожешка од очекуваното. Според податоците на CME Group, трговците се обложуваат на едно или две намалувања на стапките оваа година. Волстрит сè уште се надева дека ФЕД може да го постигне своето „меко приземјување“, каде што високите каматни стапки работат на ладење на инфлацијата без забавување на економијата во рецесија. Економијата останува силна, но потрошувачите можеби покажуваат знаци на замор под тежината на тврдоглавата инфлација. Економистите очекуваат извештајот за продажбата на мало во среда да покаже дека потрошувачките трошоци се омекнати во април, исто како и во последните неколку месеци. Во другите тргувања, референтната американска сурова нафта додаде 55 центи на 78,57 долари за барел во електронското тргување на Њујоршката трговска берза. Суровата нафта брент, меѓународниот стандард, поскапе за 51 цент на 82,89 долари за барел. Во тргувањето со валути, американскиот долар се лизна на 156,37 јапонски јени од 156,42 јени. Еврото чинеше 1,0826 долари, од 1,0820 долари....

Време зa читање: 2 минутиЦените на нафтата забележаа нагорен тренд во средата, поттикнати од податоците од индустријата кои укажуваат на пад на залихите во САД, што ги зголеми очекувањата за пониски залихи. Сепак, загриженоста за претстојните податоци за инфлацијата ги ублажи добивките. Фактори како што се позитивниот изглед на претседателот на Федералните резерви Џером Пауел за американската економија и плановите на Кина за масовно издавање на обврзници, исто така, влијаеа на расположението на пазарот. Јулскиот договор за фјучерси на нафтата Брент забележа раст од 0,4 отсто, достигнувајќи 82,70 долари за барел. Слично на тоа, фјучерсите на сурова нафта во Западен Тексас (WTI) се зголемија за 0,4 отсто на 77,97 долари за барел во 21:06 ЕТ (01:06 GMT). Американскиот институт за нафта (API) објави дека залихите на нафта во САД се намалиле за 3,1 милиони барели во текот на неделата што завршува на 10 мај, надминувајќи ги очекувањата за повлекување од 1,1 милион барели. Дополнително, залихите на бензин се намалија, додека дестилатите забележаа пораст од 349.000 барели. Неочекуваниот пад на залихите ги зголеми надежите дека побарувачката на гориво во САД се враќа со почетокот на летната сезона на патувања, потенцијално затегнувајќи ги глобалните резерви на сурова нафта. Шумските пожари во Канада ги загрозуваат резервите на сурова нафта Разорните шумски пожари во Канада, особено во Форт Мекмареј, главен канадски град со нафта, принудија евакуација на приближно 6.000 луѓе. Заканата од пожарот што се приближува ја зголеми загриженоста за потенцијални прекини во снабдувањето со сирова нафта. Ситуацијата во Канада дополнително придонесе за очекувањата за позатегнати северноамерикански пазари. Пазарот на нафта остана загрижен пред објавувањето на клучните податоци за американскиот индекс на потрошувачки цени (CPI) подоцна во средата, особено по пожешките од очекуваните податоци за индексот на цените на производителите (PPI) за април. Трговците беа претпазливи во врска со знаците на постојано висока инфлација во САД, што може да го поттикне ФЕД да одржува високи каматни стапки подолг период. Таквото сценарио може негативно да влијае на цените на суровата нафта и потенцијално да ја забави светската економска активност, што ќе доведе до намалување на побарувачката на нафта....

Време зa читање: 4 минутиСе нижат барањата до Уставен суд да поведе постапка за оценување на Законот за измена на Законот за облигациони односи (ЗОО). Откако на седницата во јануари годинава Уставен реши да не поведува постапка за оценување дали измените, со кои извршувањето на долговите застарува за 10 години, се во согласност со највисокиот правен акт во државава, до Судот пристигна ново, трето барање за оценка. Овој пат иницијативата е поднесена од лицето Доне Лазаревски, сопственик на фирма, кој бара да се укине членот 2 од Законот за измени и дополнувања на ЗОО каде е наведено дека членот 368 се менува. Лазаревски смета дека наведените законски измени негативно влијаат на понатамошното работење на фирмите, со оглед дека стоките уредно се испорачувани, а не можат да се наплатат со овие законски измени. Исто така, Лазаревски наведува во најновата иницијатива дека овие измени ги доведуваат бизнисмените во положба дека е подобар избор да не се работи и да не се вложува во стопанството, отколку да се соочат со загуба на сопственоста поради законска заштита на должниците кои не го подмируваат долгот. „Со донесување на законските измени за застареноста јас како сопственик на микропретпријатие повеќе од триесет години, кое уредно плаќам даноци, придонеси и други потребни давачки кон државата, сум принуден да престанам со работа, поради непостоењето на правната заштита на сопственоста и непостоењето на правната сигурност“, наведува Лазаревски во најновата трета иницијатива за оценка Уставноста на измените на ЗОО. Пред Лазаревски, до Уставниот суд поднесоа иницијативи за оценка на уставноста и адвокатот Љупчо Кузмановски и физичкото лице Предраг Баришиќ. Но, со јавни реакции и барање за оценка на уставноста на Измените на Законот за облигациони односи, реагираа од Стопанската и Адвокатската комора и од Македонската банкарска асоцијација од каде сметаат дека измените на ЗОО го нарушуваат владеењето на правото, но и сериозно нанесуваат штета на водењето бизнис во државава. Интересно, и при самото носење на овие измени во Собранието, летото 2023 година, самата Влада на СДСМ и ДУИ им порача на пратениците од мнозинството, значи на СДСМ и ДУИ, да не го гласаат овие измени кои беа предложени од група пратеници. И самата влада сметаше дека со нив се поттикнува правна несигурност во државава. Мислење на Владата од 04.07.2023г. за измените на Законот за облигациони односи и на Законот за извршување упатено до Собранието. Исто така, откако Уставен суд реши да не се изјасни за првата иницијатива за оценување на уставноста, со реакција во јавноста излегоа повеќе адвокати и адвокатски канцеларии кои сметаат дека со ваквите измени на Законот за облигациони односи и на Законот за извршување, директна штета ќе трпат граѓаните кои имаат пари за наплата од своите должници. Наведоа дека во пет случаи граѓаните ќе имаат директна штета и тоа при следново: Постапки за т.н алиментација односно исполнување на обврска на родители за плаќање надомест за издршка на малолетни деца. Постапки во кои во услови на несреќен случај настапува смрт, телесна повреда или оштетување на здравјето. Постапки за остварување на правото на сопственост или сопственички постапки. Постапки од работни односи за исплата на плата и други надоместоци од работен однос. Постапки од должничко-доверителски односи. Постапки пред извршители кои не можат да се реализираат поради член 218 од Законот за извршување. Исто така, одлуката на Уставниот суд, предизвика дел од судовите и правните експерти да имаат стручна дебата бидејќи начинот на примена на изменетиот Закон ги збуни правните институции и експертите, кои реагираа дека во пракса, ваквото законско решение, создава хаос. Поради ваквата тешка применливост во реалноста, се бара правно мислење од Врховен суд, за да има воедначена примена на одредбите од Законот за облигациони односи. Поради овие нејаснотии, експертите од областа на правото, практичари, но и универзитетски професори ќе иницираат јавна дебата. Новинар: Горан Теменугов...

Време зa читање: 4 минутиВо Истанбул, извршниот директор на Opel, Флоријан Хуетл, заедно со Марк Адамс, потпретседател Дизајн и Тобијас А. Губиц, виш потпретседател ја претставија новата Opel Frontera пред меѓународната публика и бројните новинари. Во исто време, учесниците добија перспектива за високо конкурентните цени на влезно ниво. Целосно новиот SUV на Opel со пет седишта и бројни практични карактеристики на возилото ќе биде достапен како целосно електричен Frontera Electric без локални емисии за околу 29.000 евра; Фронтера хибрид ќе биде достапна дури и за околу 24.000 евра (сите RRP со вклучен ДДВ во Германија). Извршниот директор на Opel, Флоријан Хуетл во таа прилика изјави: „Оваа година славиме 125 години од производството на автомобили во Opel. 125 години во кои засекогаш одевме напред, нудејќи им на клиентите иновативна, практична и, пред сè, достапна мобилност. Целосно новата Opel Frontera дава особено силна изјава во овој поглед: многу флексибилен, простран и електрифициран нашиот нов SUV ќе ги освои новите групи клиенти“. За време на презентацијата германската марка исто така објави дека новата Opel Frontera нема да има место само за пет лица; толку е простран што во иднина ќе биде достапен и како опција со седум седишта. Ова ја прави новата Фронтера идеален автомобил за превезување на тимот, пријателите или целото семејство. Впечатливиот дизајн на новата Opel Frontera го прави веднаш да се издвои меѓу конкурентите. Како прв сериски модел, секоја варијанта на Фронтера гордо го носи новиот амблем на Opel Blitz во центарот на маската на марката Opel Vizor. Истакнатите лакови и прагови на тркалата, како и впечатливиот C-столб го нагласуваат робусниот карактер. Модерниот изглед со фокус на најважното продолжува беспрекорно во внатрешноста. Возачот и патниците гледаат во кокпитот со ново дизајниран волан и два широки екрани од 10 инчи. Frontera нуди и многу практични функции како стандард, вклучувајќи ја иновативната станица за паметни телефони. Соодветноста за патувања е главен приоритет за новата Frontera. Напред, возачот и совозачот можат, по желба, да седнат на новите патентирани Intelli-седишта со слот во средината што го намалува притисокот врз задната коска. Во багажникот може да се складираат повеќе од 450 литри багаж; со склопени седишта дури и до 1.600 литри. А оние кои сакаат да ја поминат ноќта на отворено, едноставно можат да ја нарачаат новата Frontera со опционални покривни шини и покривен шатор со скали специјално дизајнирани за теренецот. По пристигнувањето на својата дестинација, Frontera може да издржи до 240 килограми на својот покрив. Интуитивен, достапен и фокусиран на најважното: Opel ги исполнува овие барања во секој поглед со новата Frontera – од изборот на погонски склоп до опциите за опрема и процесот на нарачка. Новата Frontera е достапна или како хибрид со 48-волтна технологија или целосно електрична. По почетна цена од околу 24.000 евра, Frontera Hybrid има 1,2-литарски бензински турбо мотор од 74 kW (100 КС) развиен специјално за хибридна употреба. Ова работи во комбинација со електричен мотор од 21 kW (28 КС) и електрифициран шестстепен менувач со двојна спојка, така што потрошувачката на гориво и емисиите на CO2 се значително помали во споредба со модел со конвенционален погон. Покрај тоа, Frontera Hybrid ќе биде достапна и со 1.2 турбо мотор од 100 kW (136 КС). Опремата за опремата на Frontera се подеднакво јасно поставени за клиентите. Новодојденецот ќе биде достапен или како Frontera или како Frontera GS. Дури и почетната верзија е опширно опремена. GS варијантата ќе има и системи како мултимедијална инфозабава со 10-инчен екран на допир во боја и навигација како и камера за заден поглед. Клиентите на Frontera можат дополнително да го приспособат своето возило со два опционални пакети. Opel исто така го прави појасен и полесен процесот на купување на новата Frontera. Новата Frontera наскоро ќе биде првиот модел на Opel што може да се нарача дигитално преку „искуство со едно лизгање“. Страниците на производот се оптимизирани со големина на кој било мобилен уред, така што корисниците треба само да скролуваат и кликнуваат. Во иднина, тие ќе можат да го купат возилото целосно онлајн од нивниот кауч или, во следниот чекор, кај нивниот регионален дилер, порачуваат од Опел....

Време зa читање: 6 минутиOpenAI го лансира GPT-4o, повторување на моделот GPT-4 што го напојува неговиот најпознат производ, ChatGPT. Ажурираниот модел „е многу побрз“ и ги подобрува „способностите преку текст, визија и аудио“, рече директорот на OpenAI, Мира Мурати, во соопштението за пренос во живо во понеделникот. Ќе биде бесплатен за сите корисници, а платените корисници ќе продолжат да „имаат до петкратно ограничување на капацитетот“ од бесплатните корисници, додаде Мурати. Во блог-објавата од компанијата, OpenAI вели дека можностите на GPT-4o „ќе се шират итеративно“, но неговите способности за текст и слика ќе почнат да се шират денес во ChatGPT. Извршниот директор на OpenAI, Сем Алтман, објави дека моделот е „природно мултимодален“, што значи дека моделот може да генерира содржина или да разбере команди во глас, текст или слики. Програмерите кои сакаат да се мешаат со GPT-4o ќе имаат пристап до API, што е половина од цената и двојно побрзо од GPT-4 Turbo, додаде Алтман на X. Доаѓаат нови функции во гласовниот режим на ChatGPT како дел од новиот модел. Апликацијата ќе може да дејствува како гласовен асистент сличен на неа, одговарајќи во реално време и набљудувајќи го светот околу вас. Тековниот гласовен режим е поограничен, одговара на едно по едно барање и работи само со она што може да го слушне. Пред напнатото, полчасовно откривање на OpenAI на својот нов модел со вештачка интелигенција GPT-4o, се ширеа гласини за тоа што би можело да биде објавено, што го натера извршниот директор на компанијата Сем Алтман да управува со очекувањата, велејќи дека тоа „не е пребарувач“, туку дека тие ќе објават „Некои нови работи за кои мислиме дека луѓето ќе ги сакаат“. По презентацијата, ентузијастите за вештачка интелигенција и технолошкиот печат беа и воодушевени и разочарани. Објавувањето на GPT-4o – не GPT-5, како што очекуваа некои луѓе – претставуваше солидна, но постепено надградба на GPT-4.5 Turbo. „Омнимоделот“ работи преку текст, аудио и слики и нуди подобрени вештини за кодирање, емотивен женски глас и побрзо време на генерирање. Реакциите на вестите ги ставија GPT-4o и OpenAI на врвот на глобалната листа на трендови на Твитер повеќе од еден ден. Настанот привлече непосредни споредби со Gemini Ultra на Google, објавен во февруари. Додека многу ентузијасти за вештачка интелигенција уживаа во новиот модел на OpenAI, некои експерти за вештачка интелигенција беа помалку од импресионирани. Емад Мостак, поранешен извршен директор на Stability AI, сподели мем што ја сумираше реакцијата на OpenAI преку IQ резултати. Поголемиот дел од вревата го достигна врвот околу дебатата за тоа дали вештачката општа интелигенција (AGI) е неизбежна, но долгата опашка на двата краја изгледа опседната со „AI waifus“ – виртуелни придружници за осамените глупаци. Иронијата беше опиплива, бидејќи моделот Stable Diffusion на Stability AI е омилена алатка за создавање такви придружници. OpenAI беше особено горд на живописните карактеристики на гласот што го дадоа на ChatGPT, за кој дури и Алтман се пошегуваше дека е сличен на виртуелниот придружник во научно-фантастичниот филм „Her“. Истата врска ја направи и коосновачот на OpenAI, Андреј Карпати. „Апликацијата убиец на LLM е Скарлет Јохансон. Сите мислевте дека е математика или нешто слично“, напиша тој на Твитер. Илон Маск, мозокот зад Грок, конкурентниот чет-бот со вештачка интелигенција познат по својот „забавен режим“, беше помалку суптилен во споделувањето на својата рецензија. „Демото ме натера да се згрозам“, напиша тој, одговарајќи на корисник на Твитер кој рече дека GPT-4o само ќе ја влоши „ерата на пост-вистината“. Критичарите го истакнаа недостатокот на единствена револуционерна карактеристика на презентацијата, која во голема мера демонстрираше работи што веќе може да се направат со тековните алатки за вештачка интелигенција. „Јас сум истиот, но 20% побрз“, твитна Џулиен Шомонд, коосновач на Hugging Face. Главниот истражувач на вештачката интелигенција на Мета, Јан ЛеКун, не ги откри своите чувства за настанот на OpenAI, но објави смешни емотикони како одговор на објавата на Шомонд. Ендрју Нг, ко-основачот на Coursera, го пофали зголемувањето на ефикасноста: „Кога агенциската работа која порано траеше 10 минути, сега трае 5 минути само со менување на API, тоа е голем напредок“, рече тој. Други ја прославија потенцијалната практична примена на таков моќен модел, кој може веднаш да се тестира во други форми. Имран Чаудри, создавачот на беџот за хумана вештачка интелигенција, го демонстрираше својот уред користејќи GPT-4o за играње игра, истакнувајќи ги можностите за вид на моделот – иако се чини дека доцнењето сè уште е проблем. Јутјуберот Арун Мајни во меѓувреме го пофали непреченото справување со преведувачките задачи на GPT-4o. Но, некои ентузијасти, како писателот Јуан Морисон, забележаа знаци на забавување во развојот на вештачката интелигенција. „Тоа е доказ дека платото за LLM е веќе достигнато“, напиша тој на Твитер. „Отворената вештачка интелигенција прави чад и ретровизори за да се обидат да го спречат бегството на капиталот од инвеститорите“. Тој рече дека е замислен зошто OpenAI не го испорача GPT-5, за кој се шпекулираше дека ќе биде објавен оваа година. Копајќи подлабоко, Бинду Реди, извршен директор на Abacus AI, објави резултати од репер тест што покажува дека GPT-4o работи полошо од GPT-4.5 Turbo кога ќе биде побарано со долги, сложени задачи за кодирање, веројатно поради неговата мултимодалност. Тим Симонс од каналот YouTube Theoretically Media ја сумираше средината, велејќи: „И сум преоптоварен и презаситен“. И покрај тоа што GPT-4o има импресивни способности, тој се поткопува поради недостатокот на вистински нови карактеристики, рече тој, скокот од GPT-4 е помалку значаен од претходниот скок од GPT-3.5. И покрај различните реакции, речиси сите страни правеа споредби помеѓу GPT-4o и познатите асистенти како „Her“ или „Jarvis“ од универзумот на суперхерои на Марвел. Деконструирајќи го резимето на своите јазични способности како нешто повеќе од „говорен превод во реално време“, Карпати го истакна значењето на OpenAI да објави природно мултимодален LLM наместо да се поврзува меѓу одделни модели. Пред вчерашното лансирање на GPT-4o, спротивставените извештаи предвидуваа дека OpenAI најавува пребарувач со вештачка интелигенција за да им се спротивстави на Google и Perplexity, гласовен асистент вработен во GPT-4 или целосно нов и подобрен модел, GPT-5. Се разбира, OpenAI сигурно го темпираше ова лансирање непосредно пред Google I/O, конференцијата водечка на технолошкиот гигант, каде што очекуваме да видиме лансирање на различни производи за вештачка интелигенција од тимот на Gemini....

Време зa читање: 4 минутиАмериканската вселенска агенција НАСА откри детали за железничкиот систем што планира да го изгради на површината на Месечината. Системот има за цел да обезбеди „роботски транспортен систем“ за поддршка на идните лунарни активности на астронаутите кои ја посетуваат Месечината, се вели во онлајн соопштението на НАСА. Железницата би била дел од програмата Артемис на НАСА. Се обидува да ги врати астронаутите на Месечината за прв пат од 1972 година. Агенцијата го одреди целниот датум на слетување до септември 2026 година за да ги постави астронаутите на површината на Месечината. НАСА соопшти дека исто така планира да воспостави долгорочна база на Месечината каде што астронаутите би можеле сами да истражуваат и да спроведуваат научни експерименти. Претставници на агенцијата рекоа дека базата би можела да биде изградена уште во 2030-тите. Може да послужи и како можна локација за лансирање за идно истражување на Марс. Минатиот месец, НАСА исто така објави нови напори за развој и тестирање на нови модели на возила дизајнирани да ја истражуваат Месечината. Предлогот за лунарната железница се нарекува Флексибилна левитација на пруга, или FLOAT. НАСА рече дека таков железнички систем ќе биде „критичен за секојдневните операции“ на Месечината. Главната цел на FLOAT би била да обезбеди транспортни услуги во областите на Месечината каде што се активни астронаутите, соопшти вселенската агенција. Ова ќе вклучува носење товари со лунарна почва и други материјали до различни области на површината на Месечината. НАСА соопшти дека планира да ископува таква почва, наречена реголит, за супстанции кои би можеле да ги поддржат активностите на астронаутите на Месечината. Реголот може да содржи материјали како вода или течни форми на кислород и водород. Тие елементи може да се користат за поддршка на астронаутите и нивната опрема за време на долги престој на Месечината. Другата главна употреба на предложената железница би била транспортирање на поголеми товари на материјали и опрема до и од областите каде што слетуваат вселенските летала. Системот FLOAT веќе го развиваат инженери во лабораторијата за млазен погон на НАСА (JPL) во Калифорнија. Се заснова на магнетна левитација – технологија која најчесто се користи во развојот на брзи железници. Цртежите на НАСА сугерираат дека плановите предвидуваат рамни, магнетни панели, наречени роботи, да лебдат или левитираат преку рамна железничка линија или пруга. Роботите немаат подвижни делови и се без напојување. Тие се туркаат по патеката со електромагнетна енергија. НАСА рече дека едноставниот дизајн на роботите-превозници треба да им помогне да траат долго време и да бараат мала постојана грижа. Патеките на системот можат да се постават директно на површината на Месечината, избегнувајќи ја потребата да се изгради сложена, постојана структура. Тие, исто така, може да се преместат за да се смени транспортната патека. Помала верзија на системот FLOAT ќе им овозможи на роботите да пренесуваат товари до 30 килограми со брзина од околу 0,5 метри во секунда, соопшти агенцијата. Може да се изгради и поголем систем за да се овозможи транспорт на товар кој вклучува до 100.000 килограми реголит. Таквиот систем може да дозволи патувања од „повеќе километри дневно“, објасни НАСА. Агенцијата во моментов развива и тестира различни делови од системот FLOAT. FLOAT е еден од низата развојни проекти на НАСА кои неодамна добија дополнителна финансиска помош за да продолжат да работат. Проектите се дел од програмата на НАСА наречена Иновативни напредни концепти (NIAC). Секој од проектите доби до 600.000 американски долари за да продолжи да работи во следните две години за да напредува понатаму. FLOAT и другите проекти веќе ја поминаа првата развојна фаза на NIAC и влегуваат во втората. Ако напорите продолжат да ветуваат, тие ќе можат да влезат во фаза III, која обезбедува дополнително финансирање и поддршка од НАСА. После тоа, проектите ќе се разгледуваат за идна вселенска мисија....

Време зa читање: 2 минутиИзборот на Комерцијална банка за „Најдобра банка во Северна Македонија за 2024 година“ од угледниот магазин Global Finance по 13-ти пат е уште една потврда на посветеноста на Банката на потребите на клиентите. Банката е особено горда на оваа награда, која е признание и за успешното работење и за одличните финансиски резултати. Признанијата и постигнатите деловни резултати, пак, се епилог на постојаната посветеност на Комерцијална банката на своите клиенти, на кои им нуди широка палета на производи и услуги, како и на континуираните иновации со кои на најефикасен начин ги задоволува нивните потреби. Наградата „Најдобра банка за 2024 година“ значи припадност на Комерцијална банка во друштвото на најдобрите банки во над 150 држави во светот, избрани во рамките на 31-то издание на годишните награди на Global Finance. Според Global Finance, традиционално победници се банките кои внимателно ги следеле потребите на клиентите, постигнале силни резултати и управувале со своите средства и обврски на разумен начин во услови на брзо менливи каматни стапки. Комерцијална банка во последните пет години редовно е добитник на признание за најдобра банка во земјава од страна на угледни меѓународни магазини, како што се The Banker, Euromoney и Global Finance. Тие се признание за лидерството и успехот што ги покажува Банката во сите сегменти од своето работење....

Време зa читање: 7 минутиДоговорите за бакар во САД во мај и јуни денеска достигнаа 5 долари за фунта (0,4 кг), што е рекордно високо ниво за металот. Причина е сегашната и идната побарувачка за центри за податоци и електрична енергија воопшто. Покрај тоа, кинеската економија се подобрува и таа е одговорна за околу 50% од глобалната побарувачка на бакар. Сликата останува импресивна. Голдман Сакс минатиот месец рече дека бакарот е сега во „подножјето на она што ќе биде неговиот Еверест“ и со пробивот на 5 долари, надминувајќи ги врвовите од 2022 година, аргументот е убедлив. Сепак, значајно, денешната акција на цените беше нестабилна. Откако започна од 4,80 долари, се искачи на 5,04 долари само за да се врати на 4,91 долари. Затворањето над 5 долари ќе додаде одредена доверба за нагорен тренд. Сепак, на крајот, ќе се сведе на понудата и побарувачката. За берзанскиот оптимизам најмоќниот индикатор е инвестицискиот подем. Потребни се 10-15 години за да се развие рудник за бакар гринфилд, така што има многу малку што може да се направи ако цените вртоглаво пораснат, настрана од дополнителното рециклирање. НЕЗАСИТНА ПОБАРУВАЧКА Тој одговор на понудата бледне во споредба со она што би можело да биде незаситна побарувачка за зелена енергија, пренос на енергија, центри за податоци, ЕВ, па дури и оружје. Напливот на побарувачката на бакар е поттикнат од неговата клучна улога во производството на обновливи извори на енергија, електричните возила и мрежната инфраструктура клучни за постигнување нето нула емисии. Пазарната динамика и загриженоста за глобалната понуда ги поттикнаа цените на бакарот нагоре, при што врвните компании беа сведоци на значителен раст. Еден клучен настан кој влијаеше на динамиката на пазарот на бакар беше затворањето на рудникот Кобре Панама, значителен глобален извор на бакар. Ова затворање ги префрли пазарните очекувања од суфицит во дефицит, што придонесе за нагорната траекторија на цените на бакарот. Дополнително, во март, кинеските топилници одлучија да го намалат производството во услови на недостиг на концентрат, што дополнително ги зголеми цените. Пазарните аналитичари го припишуваат овој тренд на комбинација од шпекулативно купување и вистински ограничувања на понудата, што укажува на потенцијал за одржлив нахакан пазар на бакар. Многу акции фокусирани на бакар моментално се тргуваат на или во близина на нивните највисоки нивоа во последните 52 недели, што укажува на довербата на инвеститорите во идните перспективи на секторот. Додека растот на цените на бакарот е охрабрувачки за инвеститорите, аналитичарите предупредуваат дека пазарот треба да го потврди овој тренд надвор од краткорочниот моментум. Перформансите на секторот би можеле значително да влијаат на заработката, особено ако бакарот ја задржи својата цена над 4 долари за фунта. Значењето на бакарот во транзицијата кон нето нула емисии не може да се прецени. Неговите незаменливи својства, вклучувајќи висока електрична спроводливост, топлинска ефикасност и рециклирање, го прават витален за системите за обновлива енергија, електричните возила и развојот на инфраструктурата. Технологиите за обновлива енергија, како што се соларни фотоволтаици и турбини на ветер, бараат значителни количини бакар за ефикасен пренос и дистрибуција на електрична енергија. Електричните возила, исто така, во голема мера се потпираат на бакар за компоненти како мотори, инвертери и електрични инсталации. И покрај неговата критична улога, се предвидува дека побарувачката за бакар ќе го надмине растот на понудата, што ќе доведе до загриженост за потенцијалниот недостиг. Решавањето на овие предизвици бара стратешки инвестиции во производството и рециклирањето на бакар за да се поддржи глобалната промена кон одржливи извори на енергија и да се постигнат цели за нето нула емисии. НАПОРИ ЗА ДЕКАРБОНИЗАЦИЈА НА СВЕТОТ И покрај достапноста на поисплатливи алтернативи како алуминиумот, бакарот останува неспоредлив во својата ефикасност и ефективност за различни апликации кои се клучни за напорите за декарбонизација. Од апарати за домаќинство до ЕВ и инфраструктура за обновливи извори на енергија, бакарот е насекаде. Просечниот автомобил содржи околу 65 фунти (29 килограми) бакар, додека типично домаќинство може да се пофали со над 400 фунти. Сепак, тоа е во изградбата на напредни мрежни системи способни да управуваат со електрична енергија од децентрализирани обновливи извори каде бакарот навистина сјае. Сончевите и ветерните фарми, кои покриваат огромни области, бараат повеќе бакар по единица генерирана енергија во споредба со традиционалните електрани. За да се исполнат амбициозните цели на нето нула до 2035 година, годишната побарувачка на бакар можеби ќе треба да се удвои до 50 милиони метрички тони, според проценките на индустријата. Дури и конзервативните проекции предвидуваат зголемување од една третина на побарувачката во следната деценија, поттикнато од значителни инвестиции во иницијативи за декарбонизација и од јавниот и од приватниот сектор. Сепак, исполнувањето на оваа зголемена побарувачка поставува значителни предизвици. Додека рециклирањето на бакар се зголемува, веројатно нема да биде доволно, оставајќи го примарното рударство како примарен извор. Сепак, проширувањето на ископувањето на бакар се соочува со пречки. Оценките за квалитетот на рудата се намалуваат, поради што се потребни пообемни рударски операции за да се добие истиот производ. Покрај тоа, загриженоста за животната средина околу рударските активности го намалува инвестицискиот ентузијазам. Сепак, порастот на цените на бакарот ги засили шпекулациите за потенцијална криза во понудата. Решавањето на очекуваниот годишен недостиг од 8 милиони тони во следната деценија може да бара неверојатни 150 милијарди долари инвестиции, според проценките. Сепак, достигнувањето на такви нивоа на инвестиции најверојатно ќе наложи цените на бакарот да достигнат рекордни височини. Пазарните експерти дополнително забележаа дека додека глобалната побарувачка за бакар ќе расте, стапките на раст значително се разликуваат во различни региони. Тие истакнаа дека регионалните макроекономски услови обично влијаат на побарувачката на бакар, како што е прикажано на картата подолу. ШТО ЌЕ ВЛИЈАЕ НА ЦЕНИТЕ НА БАКАРОТ ВО 2024? Несигурноста околу економското закрепнување на Кина, особено предизвиците во секторот за недвижнини, докажани со налогот за ликвидација на China Evergrande Group, претставуваат значителен спротивен ветер за цените на бакарот во 2024 година. И покрај очекувањата за дополнителен стимул, кинеската влада се одлучи за цел за раст од 5%, нагласувајќи го „висок квалитет на развој“. Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) предвидува дека економскиот раст на Кина ќе забави на 4,6 отсто во 2024 година. Кинеските топилници за бакар иницираа намалувања на производството за да се решат недостигот на суровини, што укажува на потенцијални ограничувања во снабдувањето. Во меѓувреме, одлуките за монетарната политика на Федералните резерви на САД внимателно се следат, при што очекувањата за намалување на стапките потенцијално ќе влијаат на цените на бакарот. Аналитичарите предвидуваат нагорна траекторија на цените на бакарот во 2024 година и пошироко, поттикната од нерамнотежата на понудата и побарувачката, американскиот циклус на намалување на стапките и зголемената побарувачка од секторот зелена енергија. БМИ проектира бакар на просечни 8.800 долари по тон во 2024 година, додека ANZ Research очекува 8.950 долари по тон. Гледајќи напред кон 2025 година, аналитичарите предвидуваат континуиран раст на цените, при што БМИ предвидува 9.300 долари за тон, додека ING предвидува околу 9.050 долари за тон. Долгорочните прогнози за цената на бакарот се неизвесни, но се очекува да останат високи поради зголемената побарувачка поттикната од енергетската транзиција, особено кај ЕВ и обновливата енергија. Бидејќи бакарот сè повеќе ја обликува глобалната економска динамика, државите се борат за пристап до ограничени идни резерви, особено имајќи предвид дека значителен дел од бакарната руда се ископува во Латинска Америка и Африка. Ова ја нагласува стратешката важност за обезбедување на домашни или пријателски способности за набавка и рафинирање на основните метали како бакарот. Бидејќи инфраструктурата за обновливи извори на енергија и усвојувањето електрични возила продолжуваат да се прошируваат, стратешките инвестиции во производството и рециклирањето на бакар се клучни за да се задоволи растечката побарувачка и да се постигнат целите за нето нула емисии....

Време зa читање: 2 минути Тимот на ТТК банка се докажа и на спортските терени. Го освои третото место во пинг-понг во женска конкуренција и доби пехар на спортските игри, кои во организација на СФОМ се одржаа во Охрид. Повеќе од 35 вработени се натпреваруваа во различни спортски категории и достоинствено ја претставија Банката. На терените покажаа силен тимски дух и желба за победа. Спортскиот дух дојде до зираз и и во рекреативниот дел. Дел од тимот го освои највисокиот врв на Галичица – Магаро, искачувајќи се на надморска височина од 2.255 метри. Поддршката на спортот и здравиот начин на живот е дел од корпоративната стратегија на ТТК банка....

Време зa читање: 2 минути Со шампионски настап и освоено прво место во генералниот пласман КБ тимот ги заврши Банкарските спортски игри во Охрид. Тимскиот дух, пожртвуваноста и желбата за успех, како постојани вредности, беа клучните фактори кои изминатиот викенд им донесоа серија победи на вработените на Комерцијална банка во пресметките со тимовите од другите банки во земјава. Комерцијална банка имаше свои натпреварувачи во сите дисциплини, а собра пет златни медали и тоа во одбојка мажи, одбојка жени, куглање мажи, куглање жени, пикадо жени, како и еден сребрен во тенис женска конкуренција и еден бронзен во шах. Со тоа нашиот тим успеа да освои најголем број поени во генералниот пласман и да се искачи на првото место. Горди на КБ тимот, им посакуваме на колегите секогаш да бидат водени од нивната сплотеност и од желба за нови подвизи затоа што Полесно е заедно до заедничкиот успех. Која банка најдобро ги плаќа вработените?...

Време зa читање: 3 минутиЕкономијата на еврозоната ќе се прошири побрзо отколку што се мислеше оваа година, бидејќи најголемата членка на блокот, Германија, излегува од периодот на стагнација кој траеше повеќе од една година, покажа анкетата на аналитичарите на Блумберг. Истовремено беше сооштено дека стапката на инфлација во Германија, мерена како промена на годишно ниво на индексот на потрошувачки цени (CPI), изнесувала +2,2% во април 2024 година, како што стои во податоците на државната агенција за статистика на Германија Дестатис. Истата бројка од +2,2% беше и во март 2024 година, додека во февруари 2024 година стапката промената изнесуваше +2,5%. Дестатис објави и дека стапката на инфлација во Германија е под три проценти од почетокот на годината, но и дека базичната инфлација – мерена како промена на индексот на потрошувачките цени без храна и енергија – е повисока од вкупната инфлација од почетокот на годината“, продолжи Бренд. Сојузниот завод за статистика исто така известува дека потрошувачките цени во април 2024 година се зголемиле за 0,5% во март 2024 година. Производството во валутната унија од 20 нации ќе се зголеми за 0,7% во 2024 година – повеќе од напредокот од 0,5% што беше предвиден во последното месечно истражување. Бруто домашниот производ во Германија сега се зголемува за 0,2% во споредба со 0,1% порано. Резултатите, кои вклучуваат и надградби на изгледите во Франција, Италија и Шпанија, го доловуваат подобрувањето на расположението во регионот. Податоците за БДП во првиот квартал позитивно изненадија, инфлацијата се намалува на 2 отсто, а Европската централна банка се подготвува да започне со намалување на каматните стапки. Испитаниците во истражувањето предвидуваат намалување за три квартални поени оваа година на депозитната стапка, која моментално изнесува 4%. Тоа е приближно во согласност со ставот на инвеститорите на пазарот на пари. Претседателката на ЕЦБ Кристин Лагард минатиот месец рече дека економијата на еврозоната „се опоравува и јасно гледаме знаци на закрепнување“. Истражувањето покажува дека инфлацијата во еврозоната ќе се искачи на 2% во наредните квартали и ќе го достигне тоа ниво во вториот квартал од следната година. Економските резултати на Германија го зголемија позитивниот сентимент на германските инвеститори во мај, покажа внимателно следеното истражување во вторникот, достигнувајќи го највисокото ниво во последните две години. Последниот индикатор за економско расположение ZEW достигна 47,1, што претставува зголемување за 4,2 поени во април. Највисокото ниво од февруари 2022 година, кога Русија ја нападна Украина, исто така беше подобро од очекуваното, при што повеќето аналитичари предвидуваа читање поблиску до 46,0. Подобрена е и оценката за тековната економска ситуација во Германија – најголемата економија во еврозоната, која се зголеми за 6,9 поени на -72,3. „Довербата се зголемува. По посилниот од очекуваниот раст на германската економија во првиот квартал од 2024 година, и оценката за моменталната ситуација и економските очекувања станаа поповолни“, рече претседателот на ZEW, Ахим Вамбах. Знаците за економско закрепнување се зголемуваат, поткрепени со подобрите проценки за целокупната еврозона и за Кина како клучен извозен пазар. „Зголемениот оптимизам особено се рефлектира во остриот пораст на очекувањата за домашната потрошувачка, проследено со градежниот и машинскиот сектор“, додаде Вамбах. Знаците за економско закрепнување се зголемуваат, поткрепени со подобрите проценки за целокупната еврозона и за Кина како клучен извозен пазар. Германската економија, која е силно зависна од производството и извозот, е тешко погодена од зголемените трошоци за енергија, рекордната инфлација, повисоките каматни стапки и послабата глобална побарувачка....

Време зa читање: 2 минути Мен енд Маунтен, заедно со главните стратешки партнери Пивара Скопје и Пакомак, четврта година по ред ја организира масовната еколошка акција GENERALKA WEEKEND. Оваа година ќе се чисти во сите 81 општина и во Националните паркови Шар Планина и Галичица. Повеќе од 16 000 волонтери од над 200 организации, граѓански, спортски и пензионерски здруженија и од повеќе од 300 образовни институции се очекува да излезат и да чистат на над 300 локации. Волонтерите од Пивара Скопје во петок, на 17 мај, ќе собираат отпад на археолошкиот локалитет Кале заедно со сите партнери и волонтери од Град Скопје. „Партнерската улога на Пивара Скопје во GENERALKA WEEKEND ја гледаме како дел од нашата долгорочна стратегија за одржлив развој, и е продолжение на активностите под платформата „Свет без отпад“ и иницијативата „Нула емисии на СО2 во атмосферата“. Нашата должност како корпоративен граѓанин е да придонесеме за одржлива средина и апелираме до сите со кои ги делиме истите вредности, да ни се придружат во создавање на одржлива иднина за сите“, изјави Снежана Савиќ Димовска, директорка за корпоративни политики и одржливост на Пивара Скопје. „Пакомак четврта година по ред ја поддржува оваа акција за чистење на локации ширум Македонија. Со вакви активности, симболично покажуваме дека со секој килограм селектиран и рециклиран отпад, придонесуваме за позелена планета и поздрава животна средина”, рече Филип Ивановски, извршен директор на Пакомак. За секои 10 кг собран отпад, Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, заедно со Националните шуми посветуваат по 1 дрво во нивните годишни планови за пошумување. Од 2022 година поради GENERALKA WEEKEND беа засадени повеќе од 100.000 дрвја. Како и лани, на листата официјални партнери водат Шпаркасе банка и Нула Отпад, на кои годинава им се придружуваат и Макстил, Бучим Боров Дол, ЕВН, Бимилк и Костал. Црвениот крст и оваа година ќе се грижи за безбедноста на учесниците низ државата. Гордана Софија и Ханес Јекл од Мен енд Маунтен истакнуваат дека „Сите локации за чистење можете да ги најдете на www.generalka-weekend.com. Споделете ги вашите искуства со нас на https://www.facebook.com/groups/generalka.weekend и гледајте го целиот настан во живо на YouTube на https://www.youtube.com/@UrbanFM90.8 – ДА СЕ ИЗВАЛКАМЕ И ДА ИСЧИСТИМЕ!”...

Време зa читање: 2 минутиСамитот Македонија 2025 чија главна цел е поврзување и споделување на знаења и искуства помеѓу професионалците од различни земји и области, во функција на раст, утре и задутре ќе биде домаќин на над 50 експерти од бизнисот и научната заедница од повеќе земји во светот. Во фокусот на годинешното 13. издание се стратешкото лидерство во ера на брзи промени и иновации, дигитална трансформација и поголема регионална соработка како основа за создавање на просперитетни економии. Покрај промените што ги носи дигиталната трансформација во општествата и во водењето на бизнисите, на Самитот ќе се дискутира и за моќта и потенцијалите на вештачката интелигенција и искористување на дигиталните здравствени иновации за унапредување на медицинските услуги во Југоисточна Европа. Демократијата, слободата на говорот во ера на дигитализација исто така ќе бидат дел од темите на Самитот Македонија 2025, како и многу други теми поврзани со бизнис моделите и стратегиите за брза и успешна трансформација. Интересот за присуство е голем, според некои информации ќе учествуваат над 450 учесници. Покрај тоа, во рамките на Самитот ќе има одлична можност за вмрежување и остварување нови партнерства и соработка со потенцијални инвеститори. На отворањето на Самитот ќе се обратат и претседателката на државата Гордана Сиљановска Давкова, извршната директорка на Македонија 2025, Никица Мојсовска Блажевски, и претседателот на Одборот на директори на организацијата, Мајкл Чкламовски. На затворањето, пак, ќе се обрати претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски. Самитот на Македонија 2025 е во организација на меѓународната невладина организација Македонија 2025, чија главна мисија е креирање и унапредување на динамична платформа за споделување знаења од областа на бизнисот, економијата, технологијата, лидерството и иновациите, во насока на поттикнување на економски развој и одржливост....

Време зa читање: 3 минутиПретставници на високо ниво од Соединетите Американски Држави и Кина треба да се сретнат денес во Женева на разговори за вештачката интелигенција, вклучувајќи ги и ризиците од технологијата што брзо се развива и начините за поставување заеднички стандарди за управување со неа. Состанокот, наведен како воведна размена на мислења, е прв во рамките на меѓувладиниот дијалог за вештачката интелигенција договорен за време на повеќеслојната средба меѓу американскиот претседател Џо Бајден и кинескиот претседател Кси Џинпинг во Сан Франциско во ноември. И САД и Кина ја гледаат вештачката интелигенција како клучна за националната безбедност и економскиот раст, а претставници на администрацијата на Бајден велат дека планираат да се фокусираат на развојот на безбедна, сигурна и доверлива вештачка интелигенција. Официјалните лица инсистираа на анонимност за да го прегледаат состанокот на телефонски повик со новинарите. Тие, исто така, рекоа дека САД ќе наведат како се справуваат со можните ризици од технологијата преку создавање доброволни обврски со водечките компании во секторот и барање безбедносни тестови на производите со вештачка интелигенција. Владата на САД, исто така, смета дека напорите преземени за вештачката интелигенција од Кина веројатно ја поткопуваат националната безбедност на Соединетите Држави и нивните сојузници, а Вашингтон се бори да остане пред Пекинг во однос на употребата на вештачка интелигенција во системи за оружје. Официјалната кинеска новинска агенција Ксинхуа, повикувајќи се на Министерството за надворешни работи, соопшти дека двете страни ќе ги разгледаат прашањата, вклучително и технолошките ризици од вештачката интелигенција и глобалното управување. Сем Бресник, научен соработник во Центарот за безбедност и развојна технологија на Универзитетот Џорџтаун, рече дека и САД и Кина инвестираат многу во вештачката интелигенција за цивилни и воени апликации, но Кина е „неволнa“ да разговара за ризиците околу вештачката интелигенција со Соединетите држави. „Овие состаноци претставуваат можност за американските власти да добијат подобро чувство за пристапот на Кина за дефинирање и ублажување на ризиците за вештачка интелигенција“, рече Бресник, кој се фокусира на апликациите за вештачка интелигенција и кинеската технолошка политика, во е-пошта. Тој не смета дека има изгледи за скорешно постигнување на обврзувачки договори за да се олеснат ризиците поврзани со вештачката интелигенција, но разговорите „може да им помогнат на двете страни да изградат доверба“ и разбирање околу прашањата за вештачката интелигенција. Советот за национална безбедност во Белата куќа соопшти дека американскиот тим го предводат претседателскиот советник и виш директор за технологија и национална безбедност, Тарун Чабра, и вршителот на должноста специјален пратеник за критични и новите технологии на Стејт департментот, Сет Центар. Состанокот ја нагласува пошироката трка на владите ширум светот да сфатат како да ја зауздаат вештачката интелигенција иако технологијата брзо напредува и е подготвена да трансформира многу аспекти од секојдневниот живот, од образованието и работното место до авторските права и приватноста. Владините лидери од голем број земји се очекува да се сретнат во Сеул следната недела на второто издание на разговори за безбедноста на врвните модели со вештачка интелигенција, по првиот круг минатата година во поранешната воена база за кршење кодови во Британија....

Време зa читање: 2 минутиПред стартот на летната сезона, хрватската туристичка атракција, градот Дубровник објави нови цени за паркирање. Од први мај дневниот билет за паркирање е 100 евра, а за еден час во близина на стариот центар на градот, посетителите ќе треба да платат 10 евра. Во екот на сезоната дневниот билет е најавено дека ќе биде 199,10 евра наспроти претходните 106,20 евра. Во втората зона дневниот билет е 132,70 евра, а во третата 17,30 евра. Цените ги објави Дубровник Санитат, а тие варираат во зависност од зоната и месецот во кој го посетувате овој град. Во нултата зона, за еден час паркирање во сезоната (од мај до септември), гостите мора да платат 10 евра. Во првата и третата зона е 1,30 евра, наместо досегашните 0,70 евра. Во втората зона еден час чини 6,60 евра. Повеќечасовниот билет на Пила (нулта зона) од досегашните 106,18 евра, од 1 мај чини 199,08 евра. Повеќечасовен билет во првата зона е 17,25 евра, а во втората 132,70 евра. Пред еден месец беше 53,09 евра. Дневните билети потврдуваат дека посетителите на Дубровник ќе мора длабоко да посегнат во џебовите доколку сакаат да паркираат во непосредна близина на влезот во стариот дел на градот....

Време зa читање: 2 минутиПозитивни движења бележи „Адинг“ во одработените први три месеци од годинава. Продажбата на домашниот и на странските пазари постигнува добри резултати, што влијае врз зголемувањето на приходите. А, и добивката пред оданочување е повисока за повеќе од 52 проценти. Компанијата која произведува и продава хемиски материјали за градежништвото, на име приходи од јануари до март инкасирала 167.644.000 денари, односно 2,7 милиони евра. Или, за 23 насто повеќе во спредба со ланскиот прв квартал. Во структурата доминантни се приливите од продажбата – 165.080.000 денари (2,68 милиони евра). Овие средства претставуваат 98,5 отсто од вкупниот приход. Во тие рамки, 85,8 отсто се од домашно потекло, додека 14,2 проценти се приходи остварени од продажбата на странските пазар. Зголемување е регистрирано и кај расходната страна. Во однос на споредбениот период трошоците се повисоки за 21,3 проценти и изнесуваат 121.008.000 денари (1,96 милиони евра). Оттаму, „фармацевтите“ во градежништвото направиле добивка, која пред оданочување изнесува 55.666.000 денари или над 904 илјади евра. За 52,4 проценти поголема од минатогодишните 36.524.000 денари. И, за 464,6 насто повеќе од планираниот профит, кој бил зацртан на 9.860.000 денари, односно на нешто повеќе од 160 илјади евра....

Време зa читање: 3 минутиИнфлацијата се намали од 19,8% на 4% како резулат на монетарното затегнување и нормализацијата на цените на храната и енергијата, се наведува во заклучоците од овогодишниот економски и финансиски дијалог на Европската унија со земјите од Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина. Европската комисија ги нотира мерките кои Народната банка ги презема во изминатиот период, со цел да ја стабилизира инфлацијата, инфлациските очекувања и да ја поттикне денаризацијата. Во заклучоците се наведува дека банкарскиот сектор остана стабилен, со поволни показатели за адекватноста на капиталот и ликвидноста, како и ниски нивоа на нефункционални кредити. Европската комисија препорачува монетарната политика да остане затегната, онолку колку што е потребно, за да се закотват инфлациските очекувања на ниво кое ќе осигура стабилност на цените и на девизниот курс. Се наведува и дека е неопходно да се заштити независноста на централната банка во извршувањето на нејзините клучни законски задачи. Во рамките на економскиот и финансискиот дијалог на Европската унија со земјите од Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина, којшто се води врз основа на поднесената Програма за економски реформи 2024 ‒ 2026 година од страна на земјите кандидатки, институциите на ЕУ даваат осврт и оцена на политиките и реформите во различни сфери на економијата и финансискиот систем, додека носителите на политиките даваат свој осврт и очекувања за идниот период. Вицегувернерката Емилија Нацевска ја претставуваше Народната банка на дијалогот со ЕУ. Во своето излагање, таа истакна дека Народната банка ќе продолжи да води претпазлива монетарна политика, се додека со сигурност може да се каже дека процесот на дезинфлацијата е одржлив и дека на среден рок ќе се осигура ценовната стабилност. Таа посочи и дека Народната банка ќе продолжи преку мерки и регулаторни барања да ја зајакнува отпорноста на банкарскиот систем и да ги унапредува сопствените институционални капацитети за подобро справување со светските трендови и предизвици. Вицегувернерката Нацевска ја истакна и заложбата на Народната банка во изминатиот период за спроведување на реформскиот процес за зајакнување на регулаторната рамка и приближување до стандардите на ЕУ. Таа посочи дека Планот за раст за Западен Балкан, дава можност за побрза интеграција на регионот во Единствената платежна област во евра (СЕПА). Народната банка веќе поднесе пред-апликација за влез во СЕПА и е подготвена да работи на затворање на евентуалните регулаторни јазови како предуслов за влез во СЕПА, што би донело повеќекратни предности за потрошувачите, компаниите и финансиските институции. Во своето излагање вицегувернерката се осврна и на придонесот на Народната банка кон зелената транзиција и подготвките на банкарскиот систем за овој процес. Народната банка го усвои првиот Среднорочен план во областа на управувањето со климатските промени за периодот 2023 ‒ 2025 година, кој предвидува активности за регулирање и надзор на климатските ризици, вклучително и стрес-тестирања на банките поврзани со климатски промени, а беа усвоени и Насоки за управување со климатските ризици за банките. Во согласност со светските трендови, Народната банка веќе ги направи и првите чекори за „зазеленување“ на своето инвестициско портфолио во рамки на управувањето со девизните резерви....

Време зa читање: 5 минутиАмериканскиот претседател Џо Бајден се очекува да воведе 100% даноци на увезените кинески индустриски производи, вклучително и електричните автомобили, како одговор на бројните повици од локалните производители на автомобили и синдикати. Со овој потег американската влада четирикратно ќе ги зголеми сегашните царини за кинеските електрични возила и нагло ќе ги зголеми давачките за другите клучни индустрии оваа недела за одбрана на американските работници, објави Блумберг. Бајден ќе ги зголеми или додаде тарифите во целните сектори по речиси две години разгледување. Вкупната тарифа за кинеските ЕВ ќе се зголеми на 102,5 отсто од 27,5 отсто, рекоа луѓето, кои сакаа да останат анонимни пред објавувањето. Други ќе се удвојат или тројно во целните индустрии, иако опсегот останува нејасен. Малото, добро направено и евтино кинеско возило наречено Галеб (Seagull) стана толку голема закана за американската автомобилска индустрија од која треперат и американските производители на автомобили и политичарите, пишува Асошиејтед Прес. Автомобилот, лансиран минатата година од кинескиот производител на автомобили BYD, се продава за околу 12.000 долари во Кина, но вози добро и е комбиниран со изработка што им конкурира на електричните возила произведени во САД кои чинат три пати повеќе. Верзијата со помал домет чини под 10.000 долари. Тарифите за увезените кинески возила веројатно засега ќе го оддалечат галебот подалеку од бреговите на Америка и веројатно ќе се продава за повеќе од 12 гранки доколку се увезе. Но, брзото појавување на ЕВ со ниски цени од Кина може да ја потресе глобалната автомобилска индустрија на начини што не се видени откако јапонските производители експлодираа на сцената за време на нафтените кризи во 1970-тите. BYD, што значи „Изградете ги вашите соништа“, може да биде кошмар за американската автомобилска индустрија. „Секоја автомобилска компанија која не обрнува внимание на нив како конкурент ќе биде изгубена кога ќе се појави на својот пазар“, рече Сем Фиорани, потпретседател во AutoForecast Solutions во близина на Филаделфија. „Влезот на BYD на пазарот во САД не е ако. Тоа е кога.” Американските политичари и производители веќе ги гледаат кинеските ЕВ како сериозна закана. Администрацијата на Бајден во вторник се очекува да објави 102% царини за електричните возила увезени од Кина, велејќи дека тие претставуваат закана за работните места и националната безбедност на САД. Алијансата за американско производство вели во документ дека владата ги субвенционира кинеските електрични возила „може да заврши како настан на ниво на изумирање за американскиот автомобилски сектор“. Претходно оваа година, извршниот директор на Tesla, Илон Маск, им рече на индустриските аналитичари дека кинеските ЕВ се толку добри што без трговски бариери, „тие ќе ги уништат повеќето други автомобилски компании во светот“. Надвор од Кина, електричните возила често се скапи, насочени кон пазар каде има купувачи со повисоки приходи. Но, кинеските брендови кои сè уште не се светски познати имиња нудат достапни опции кои ќе им се допаднат на масите – додека владите на САД, Европа и многу други охрабруваат да се оддалечат од возилата на бензин за да се борат против климатските промени. „Западните пазари не ги демократизираа електричните возила. Тие ги гентрифицираа електричните возила“, рече Бил Русо, основач на консултантската компанија Automobility Ltd. во Шангај. „И кога гентрификувате, ја ограничувате големината на пазарот. Кина се залага за демократизација на електричните возила, и тоа е она што на крајот ќе ги наведе кинеските компании да бидат успешни додека стануваат глобални“. Претседателот на компанијата Тери Војчовски, поранешен главен инженер на големите пикапи на Џенерал Моторс, рече дека автомобилот е „јасен повик“ за американската автомобилска индустрија, која е со години зад Кина во дизајнирањето евтини електрични возила. Повисоките трошоци за работна сила во САД се, исто така, дел од причината што Кина произведува евтин, а квалитетен електричен автомобил. BYD може да ги намали трошоците поради својата експертиза во производството на батерии – главно за производи за широка потрошувачка – кои користат хемија на литиум железо фосфат. Тие чинат помалку, но имаат помал опсег од повеќето сегашни литиум-јонски батерии. Американците сè уште учат како да направат поевтини батерии, вели Војчовски. Форд гради фабрика за батерии за литиум железо фосфат, користејќи технологија од кинеската CATL. BYD произведува многу свои делови, вклучувајќи електрични мотори, контролни табли, каросерија, па дури и фарови. Исто така, ја има предноста од огромниот обем – 3 милиони возила продадени ширум светот минатата година. Портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи Лин Џијан во петокот вети дека Кина ќе ги преземе „сите неопходни мерки за да ги брани своите права и интереси“ кога станува збор за дополнителни царини. Казнените тарифи за електричните возила од кинеско производство (EV) од страна на администрацијата на Бајден веројатно ќе ги одвратат BYD, Zhejiang Leapmotor и локалните колеги да ја поттикнат нивната продажба во САД, иако тие го забрзуваат темпото на електрификација во глобалната автомобилска индустрија, се дел од реакциите во Кина на оваа одлука на администрацијата во странство. Некои производители на ЕВ во континентална Кина ќе бидат внимателни во однос на нивната експанзија во странство, доколку САД продолжат да воведуваат царина од 102 отсто за увезените кинески автомобили на батерии од безбедносни причини, додаваат тие. Овие производители веќе се подготвуваат за нов удар во Европа, откако Европската комисија минатата година започна истрага за субвенциите на Пекинг за производителите на автомобили....

Време зa читање: 2 минутиКратовски „Силекс“ на крајот од првото тримесечје има добивка од близу 380 илјади евра. Во споредба со истиот минатогодишен период забележано е зголемување од над 292 проценти. За разлика од профитот, во сите други сегменти има потфрлување. При што единствена поволност претставува намалувањето на трошоците. Во финансискиот извештај е наведено дека чистата добивка остварена од јануари до март е 23,363 илјади денари. Лани се работело за иснос од 7,994 илјади денари, односно за 129,9 илјади евра. Намалување од речиси десет отсто има кај оперативните приходи – 245,630 илјади денари (3,99 милиони евра). Во тие рамки, од продажбата се инкасирани 244,924 илјади денари (3,97 милиони евра). Што споредено со ланскиот прв квартал е помалку за 7,53 отсто. Со минусен предзнак се реализираните продажби и на домашниот и на странските пазари. Остварувањата на домашниот терен се намалени за 7,43 проценти и изнесуваат 82,487 илјади денари (1,34 милиони евра). Извозот, пак, обезбедил прилив од 162,437 илјади денари (2,63 милиони евра), кој е за 7,6 отсто понизок од споредбениот минатогодишен период. На расходната страна има намалување од 16,5 проценти. Од ланските тримесечни во износ од 264,844 илјади денари (4,3 милиони евра) на сегашните 221,121 илјада денари (3,59 милиони евра). Основната дејност на „Силекс“ е рударство и вадење камен, но е основач на повеќе фирми и се занимава со различни бизнис дејности....

Време зa читање: 2 минутиВештачката интелигенција го погодува глобалниот пазар на труд „како цунами“, изјави во понеделникот директорката на Меѓународниот монетарен фонд Кристалина Георгиева. Вештачката интелигенција веројатно ќе влијае на 60 отсто од работните места во напредните економии и 40 отсто од работните места ширум светот во следните две години, рече Георгиева на настан во Цирих. „Имаме многу малку време да ги подготвиме луѓето за тоа, бизнисите подготвени за тоа“, рече таа на настанот организиран од Швајцарскиот институт за меѓународни студии, поврзан со Универзитетот во Цирих. „Тоа би можело да донесе огромно зголемување на продуктивноста ако добро управуваме со него, но исто така може да доведе до повеќе дезинформации и, се разбира, поголема нееднаквост во нашето општество. Георгиева рече дека светската економија станала поподложна на шокови во последните години, наведувајќи ја глобалната пандемија во 2020 година, како и војната во Украина. Иако очекуваше повеќе шокови, особено поради климатската криза, остана неверојатно отпорна, рече таа. „Ние не сме во глобална рецесија“, рече Георгиева, која беше нападната од демонстрантите кои повикуваа на акција за климатските промени и справување со светскиот долг во развој. „Минатата година имаше стравувања дека повеќето економии ќе влезат во рецесија, тоа не се случи“, рече таа. „Инфлацијата што не погоди со многу силна сила е во опаѓање, речиси насекаде. Претседателот на швајцарската национална банка Томас Џордан, кој исто така зборуваше на настанот, рече дека борбата против инфлацијата во Швајцарија сега е далеку напредната. Инфлацијата се искачи на 1,4% во април, 11-ти месец по ред кога растот на цените е во рамките на целниот опсег на SNB од 0-2%. „Изгледите за инфлацијата се многу подобри. Се чини дека во следните неколку години, инфлацијата би можела да биде навистина во истиот опсег на стабилност на цените“, рече Јордан. „Но, има многу неизвесност“....

Време зa читање: 4 минути Банките се едни од финансиски најуспешните компании во земјава, а во 2023 година остварија и рекордни профити. Тие традиционално се и едни од најпосакуваните за вработување иако во последните години сериозна конкуренција им направија ИТ компаниите. Имајќи ги предвид состојбите на пазарот на труд, инфлацијата и финансиските резултати на банките, анализираме колкави се платите на вработените во банките и која банка најдобро ги плаќа своите вработени. Анализата на порталот „Пари“ покажа дека во 2023 година речиси сите банки ги зголемиле вкупните трошоци за вработените иако дел од нив го намалиле вкупниот број на вработени, што значи дека ги зголемиле и нивните плати. Притоа во анализата од вкупно 12 банки не се вклучени само три – Шпаркасе, Прокредит и Халк банка затоа што се уште ги немаат објавено годишните финансиски извештаи. Во такви услови, Комерцијална банка била најдарежлива. Вкупниот месечен бруто трошок по вработен во оваа банка лани изнесувал 111.098 денари и убедливо е највисок на ниво на банкарски сектор. Ревидираниот финансиски извештај за 2023 година на Комерцијална банка покажува вкупен трошок за 966 вработени од 1.287.845 илјади денари. Во овој износ, што важи за сите банки, не влегуваат само бруто платите на вработените, туку и трошоци за награди, бонуси, отпремнини, приватно здравствено осигурување и други привилегии и надоместоци за вработените. Следна банка што има најголем трошок за вработените е НЛБ банка, која има месечен трошок по вработен во износ од 103.885 денари. Вкупните трошоци за 951 вработени во оваа банка изнесуваат 1.185.537 илјади денари. Годишно секој вработен ја чини оваа банка 1.246.621 денар. Под 100.000 денари е трошокот по вработен во Стопанска банка Скопје и месечно во 2023 година изнесувал 94.375 денари, а годишно бил 1.132.495 денари. Стопанска банка Скопје заклучно со 12.2023 година имала 940 вработени. Бидејќи останатите две банки од големата петорка се уште ги немаат објавено годишните финансиски извештаи за минатата година, преминуваме на средните банки, каде прва на листата е УНИ банка. Во оваа банка, просечниот месечен бруто трошок по вработен лани изнесувал 87.574 денари. УНИ банка ја завршила минатата година со 407 вработени, кои вкупно ја чинеле 427.713 илјади денари. Кај малите банки, Стопанска банка Битола објави најголем трошок по вработен, кој на месечно ниво изнесувал 78.177 денари. Банката во 2023 имала 219 вработени и вкупен трошок за нив од 205.449 илјади денари. Следува ТТК банка, која 248 вработени вкупно ја чинеле 216.082 илјади денари, односно 72.608 денари месечно. Централна кооперативна банка имала месечен бруто трошок по вработен од 66.210 денари. Имала вкупно 233 вработени, за кои во 2023 одвоила 185.124 илјади денари. Месечниот бруто трошок по вработен во Силк роуд банка изнесувал 64.793 денари. Оваа банка имала вкупно 157 вработени. Во Капитал банка, пак, секој вработен ја чинел банката 59.671 денар. Банката имала 101 вработен заклучно со декември 2023 година. Официјалните статистички податоци за просечната месечна бруто плата на вработените во финансискиот сектор во земјава (без осигурителни компании и пензиските фондови), што ги објавува Државниот завод за статистика, покажуваат дека во јануари оваа година таа изнесувала 85.589 денари и во однос на истиот месец лани е поголема за 10,6%. Просечната месечна нето плата, пак, изнесувала 56.447 денари. Трошоци за вработени во банки во 2023 година ЧИТАЈТЕ И: ВО МАКЕДОНИЈА СЕ УШТЕ МОЖЕ ДОБРО ДА СЕ ЗАРАБОТИ СО ПАРИ ВО БАНКА ВО МАКЕДОНИЈА СЕ УШТЕ МОЖЕ ДОБРО ДА СЕ ЗАРАБОТИ СО ПАРИ ВО БАНКА иако банките ги намалија каматите за штедење Редакција Пари Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и важат условите опишани на следниот линк....

Време зa читање: 4 минутиМелинда Френч Гејтс, една од истакнатите светски филантропи, во понеделникот изјави дека ќе поднесе оставка од функцијата копретседател на Фондацијата Бил и Мелинда Гејтс, во чиешто управување учествува од 2000 година. Фондацијата има исплатено грантови во вредност од речиси 78 милијарди долари во речиси 25 години од нејзиното основање. Која банка најдобро ги плаќа вработените? Поранешната сопруга на Бил Гејтс ја донесе одлуката „по значително размислување, врз основа на тоа како таа сака да го помине следното поглавје од нејзината филантропија“, напиша извршниот директор на фондацијата, Марк Сузман, во изјавата во понеделникот. „Мелинда има нови идеи за улогата што сака да ја игра во подобрувањето на животот на жените и семејствата во САД и ширум светот. И, по тешки неколку години гледајќи како се враќаат правата на жените во САД и ширум светот, таа сака да го искористи ова следно поглавје за да се фокусира конкретно на менување на таа траекторија“. Како дел од договорот за разделба од поранешниот сопруг Бил Гејтс, Мелинда Френч Гејтс рече дека ќе добие дополнителни 12,5 милијарди долари за нејзината добротворна работа. „Ова не е одлука до која дојдов лесно“, рече таа во изјавата објавена на X. „Јас сум неизмерно горда на основата што Бил и јас ја изградивме заедно и на извонредната работа што таа ја прави за справување со нееднаквостите ширум светот. ” Френч Гејтс рече дека планира да ја напушти фондацијата Бил и Мелинда Гејтс на 7 јуни, а во блиска иднина ќе сподели повеќе за нејзините идни добротворни планови. Организацијата ќе го промени своето име во фондација Гејтс, а Бил Гејтс ќе стане единствен претседавач, рече Сузман. „Жал ми е што ја гледам Мелинда како заминува, но сигурен сум дека таа ќе има огромно влијание во нејзината идна филантропска работа“, напиша Бил Гејтс во посебна изјава во понеделникот, исто така објавена на X. „Гледајќи напред, останувам целосно посветен на работата на Фондацијата во сите наши стратегии и на остварување на можностите што ги имаме да продолжиме да ги подобруваме животите на милиони ширум светот“, напиша тој. Излезот на Френч Гејтс беше навестуван неколку години. Бил Гејтс и Френч Гејтс објавија дека се разведуваат во мај 2021 година. Тие тогаш рекоа дека ќе си дозволат еден вид пробен период до 2023 година за да утврдат дали можат да продолжат да работат еден со друг за да ја надгледуваат нивната огромна добротворна фондација. Сузман во јули 2021 година објави план за вонредна состојба „за да се обезбеди континуитет на работата на фондацијата“. „Ако по две години некој одлучи дека не може да продолжи да работи заедно како копретседавачи, Френч Гејтс ќе поднесе оставка на својата позиција како копретседавач и повереник“, рече Сузман. Гејтс ќе остане под контрола и, во суштина, ќе го купи уделот на Френч Гејтс во фондацијата, рече тогаш Сузман. Мелинда Френч Гејтс би добила „лични ресурси“ од Гејтс за нејзината сопствена филантропска работа – ресурси што би биле „целосно одвоени од донацијата на фондацијата“. Во јануари 2022 година, фондацијата објави четворица нови членови на својот одбор на доверители за да помогнат во зајакнувањето на управувањето на фондацијата по разводот. Тоа беше првпат фондацијата Гејтс да додаде аутсајдери во одборот на добротворната организација во својата дведецениска историја. Добротворната организација немаше повереници покрај Бил и Мелинда Френч Гејтс по смртта на Бил Гејтс постариот во 2020 година и оставката на Ворен Бафет во јуни 2021 година по 15 години во одборот. Мисијата на Фондацијата Бил и Мелинда Гејтс вредна 75,2 милијарди долари е да ја подобри здравствената заштита во земјите во развој, да ги подобри можностите за образование и да ја намали сиромаштијата преку обезбедување грантови и поддршка на различни иницијативи и организации ширум светот. Френч Гејтс, исто така, ја основа Pivotal Ventures, посебна добротворна организација која се фокусира на отстранување на бариерите за малцинствата и жените во Соединетите Држави, во 2015 година. Таа и посвети 1 милијарда долари на организацијата во 2019 година. Коосновачот на Мајкрософт и Мелинда Гејтс ветија дека ќе го донираат огромното мнозинство од своето богатство на фондацијата, како и на други филантропски потфати. Во интервју за Фарид Закарија од Си-Ен-Ен во јануари, Гејтс рече дека тој и партнерите како Бафет дале околу 100 милијарди долари во фондацијата. Со плановите да троши 9 милијарди долари годишно, Гејтс предвидува дека ќе ги даде сите свои пари за околу 20 години....

Време зa читање: 4 минутиАлбанија планира да „увезе“ 40 илјади странски работници бидејќи страда од недостаток на квалификувани вработени во сите нејзини сектори, од модната индустрија до туризмот или технолошкиот сектор. За да го снабди пазарот со квалификуван кадар, Албанија е во преговори со странска држава (според медиумите, тоа е Филипините) да прими близу 40.000 странски работници, соопшти Министерството за економија на оваа соседна држава на разговорите со претставници на стопанскиот сектор. Разговори за овој договор најави Албин Гега, генерален директор за вработување и стручно образование во Министерството за економија. „Министерството прави добри напори да добие квалитетни вработени од странскиот пазар.Она што јас како млада го велам што ќе се случи многу брзо е дека сме на крај на договор со држава која има квалификувани, професионални вработени во неколку индустрии, вклучително и туризмот и облеката, мислам дека многу брзо ќе стане возможен овој договор за поврзување, а ќе имаме квалификувани вработени кои ќе ги задоволат потребите на бизнисот за квалификувани вработени , ќе оди и кон обезбедување можности за вработените“ – изјави Гега. Идејата е увозот на работна сила во Албанија да се одвива од земји чиишто државјани не ја користеле Албанија како точка на имигрантската транзитна рута кон западна Европа, соопшти министерството. Така, од овој план се исклучени жители на Шри Ланка, Непал, Бангладеш и Индија, се вели во документ подготвен од Министерството за надворешни работи на Албанија, каде се додава дека една земја со која Албанија преговара за увоз на работна сила се Филипините. Увоз на работна сила од помалку развиени земји, главно од Азија е предмет на жестоки дискусии во албанското општество. И не сите се оптимисти дека тоа е добро решение, пишуваат албанските медиуми. „Мерката за ангажирање странски вработени не е долгорочно решение, бидејќи повеќето од нив ја користат Албанија како отскочна штица за да одат во други европски земји. Други проблеми се високата цена, но и нивната работна култура која е различна од нашата земја. “, изјави Дрини Зуси, генерален координатор на „Аз груп“ во подкастот „Бизнис плус монитор“. Но, не е само стравот од напуштање на работното место она што предизвикува неподготвеност или неподготвеност на многу албански компании, на кои итно им требаат вработени, да регрутираат Азијци. Високите трошоци за нивно сместување и плати, почнувајќи од месечни нето плаќања, сместување за спиење и храна што достигнува најмалку 600 американски долари, не го оправдува приносот на работната сила што го обезбедуваат работниците од Бангладеш или Непал. Една од локалните компании за производство на мебел, пред неколку месеци планирала да вработи 20 вработени од Бангладеш. Дритан Чацај, од „Трин Мобилри“, рече дека веќе се повлекол од одлуката да ги вработи, поради страв од заминување. „Вработувањето на странски државјани од индиските земји, а потоа напуштањето на работното место за преселба во странска земја која плаќа повеќе е меѓу главните проблеми на нефункционалноста на оваа мерка. Во оваа ситуација, принудени сме да продолжиме да ги зголемуваме платите на локалните работници , бидејќи нивното вработување останува приоритет“, вели тој. Акутниот проблем со наоѓање квалификувани вработени се чувствува во многу сектори на економијата, а се прошири и на транспортот на стоки и патници. Пронаоѓањето на возачи на камиони или транспортери е невозможна мисија, не само во Албанија, туку и во регионот и Европа. Во овие потешкотии е и меѓународната компанија за транспорт на стоки „Балкан транс Албанија“, која планираше да го пополни вакуумот со човечки ресурси, главно за возачи на камиони, со нови вработувања од Египет. Но, дури и Родолф Џилари, извршен директор на компанијата, за „Монитор“ изјави дека се повлекол од одлуката да вработи 10 Египќани, бидејќи работниците од оваа земја претпочитаат да се вработат во земјите на ЕУ, каде што се повеќе платени, отколку во Албанија. Неизвесноста за долгорочен престој на странци во согласност со договорите за работа кои мора да траат две години е уште една причина поради која компанијата одби да вработи странци....

Време зa читање: 4 минутиНародната банка ги намали проекциите за раст во текот на оваа и за наредната година, иако и натаму постојат очекувањата за постепено забрзување. Инфлацијата ќе губи на интензитет, а историскиот просек од два проценти треба да го достигне во 2025-2026 година. Би требало дефицитот на тековната сметка да е умерен и да биде 2,4 отсто од БДП. Ова се макроекономските проекции содржани во Кварталниот извештај, усвоен од Советот на Народната банка, што ги прзентираше гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска. Макроекономските проекции за периодот од 2024 до 2026 година упатуваат главно на слична макроекономска слика како и во октомвриските проекции. Во однос на економскиот раст, и натаму се очекува постепено забрзување во следниот период, но малку побавно во однос на октомвриските проекции. Овие оцени ги одразуваат послабите остварувања во 2023 година, како и оцените за малку понеповолно надворешно окружување и одложено влијание на домашните фактори, односно побавно спроведување на градежните активности поврзани со новите инфраструктурни проекти. Се очекува дека стапките на раст на БДП ќе изнесуваат 2,6% во 2024 година и 3,6% во 2025 година, наспроти октомвриските очекувања за 3% и 4% во 2024 и 2025 година, соодветно. За 2026 година се очекува умерено забрзување на растот, во услови на поповолно надворешно окружување, постабилен амбиент и поголема склоност за потрошувачка и инвестиции. Инфлацијата и во овој циклус би ја задржала патеката на надолно приспособување до крајот на периодот на проекциите. Проекциите за 2024 година покажуваат забавување на ценовниот раст и просечна стапка на инфлација од 3,5%, што е на долната граница на интервалот очекуван во октомври (3,5 − 4%). На среден рок очекувањата се непроменети, односно во периодот 2025−2026 година инфлацијата ќе се сведе на историскиот просек од 2%. Надворешната позиција на домашната економија и во рамките на најновите проекции се оценува како поволна, при подобри остварувања во 2023 година од очекувањата (остварен суфицит во тековната сметка), главно заради значителното намалување на увозот. Постепената нормализација на увозот на суровини и материјали, по падот во претходната година, во услови на стабилно енергетско салдо, ќе биде главниот фактор за остварување умерен дефицит на тековната сметка од 2,4% од БДП во 2024 година. Во наредниот период, посилното влијание од извозната побарувачка, во услови на стабилизација на цените на енергијата и на примарните производи, ќе придонесе за одредено намалување на дефицитот кај тековните трансакции на нивото од 2,1% од БДП во 2025−2026 година. Во целиот период на проекцијата се очекуваат солидни нето-приливи на финансиската сметка, со што девизните резерви и натаму ќе растат и ќе се одржуваат на соодветното ниво, гарантирајќи ја стабилноста на девизниот курс. По забавувањето во 2023 година, се очекува постепено забрзување на кредитната активност во следниот тригодишен период (2024−2026 година). Во услови на стабилен и сигурен банкарски систем и постепено ослабување на ризиците за економијата, се очекува дека кредитниот раст умерено ќе забрза во 2024 година, односно ќе изнесува 6,1%. Со постепеното забрзување на економскиот раст и стабилизирањето на очекувањата, се очекува забрзување на активноста на кредитниот пазар во наредниот период, при што растот за периодот 2025‒2026 година би изнесувал 6,8%, во просек. Кредитната активност ќе биде поддржана и од растот на вкупните депозити, којшто на крајот на 2024 година би изнесувал 7,4% и би забрзал на 7,6% во периодот 2025‒2026 година. Ризиците за основното макроекономско сценарио, и од надворешното, и од домашното окружување, опстојуваат и главно се слични со октомвриските проекции. Притоа, неопходно е следење и на политиките коишто влијаат врз агрегатната побарувачка во домашната економија и поголема претпазливост, вклучително и од аспект на пазарот на труд. Во првото тримесечје на 2024 Народната банка ја задржа прудентноста на монетарната политика, соодветно на условите во економијата. Народната банка и натаму внимателно ќе ги следи макроекономските податоци и ризиците и како и досега, ќе ги презема сите неопходни мерки, користејќи ги сите расположливи инструменти, заради задржување на стабилноста на девизниот курс и стабилизирање на инфлацијата на среден рок....

Време зa читање: 4 минутиVolkswagen ја прошири својата палета на модели Polo Sedan со воведување на варијантата на моторот 1.0 TSI, достапна и во Life и во Style деривати. Варијантата Polo Sedan Life доаѓа со функции како што се влегување и стартување без клуч, камера со заден поглед, инфозабавен систем со екран на допир од 10 инчи, безжично полнење, безжично поврзување со апликации, електрично приспособливи и преклопни странични ретровизори, климатронска климатизација, амбиентално осветлување, повеќефункционален волан обложен со кожа, предни светла за магла и светла за кривини, хромиран пакет и 16-инчни алуминиумски тркала Scimitar. Има и помош за поаѓање на нагорнина и повеќефункционален волан обложен со кожа со лопатки за менување. Водечкиот дериват на Style, покрај карактеристиките кои се наоѓаат во варијантата Life, нуди дигитален кокпит од осум инчи, бришачи на шофершајбната со чувствителност на дожд, подвижна покривка на навалување и лизгање, црни кожени седишта, дводелна преклопна клупа на задните седишта, странични и завеси воздушни перничиња, предни и задни централни воздушни перничиња и згоден сет од 17-инчни алуминиумски тркала Tritz. Моторот 1.0 TSI испорачува 85 kW и 178 Nm вртежен момент. Спарен со шестстепен Tiptronic менувач, и двете варијанти ќе одат од 0 до 100 km/h за 11,5 секунди и ќе достигнуваат максимална брзина од 190 km/h. Volkswagen тврди дека комбинирана потрошувачка на гориво од 6,3l/100km. Клиентите можат да изберат од пет надворешни нијанси за Polo Sedan: цврста боја (Candy White) и четири метални бои (црвена дива цреша, карбон челик сива, рефлекс сребрена и сина во пораст). Според медиумите, извршниот директор на Volkswagen, Томас Шафер изјавил дека неговиот популарен хечбек Polo би можел да продолжи да се продава уште најмалку пет години. ЖИВОТОТ НА ПОПУЛАРНИОТ ХЕЧБЕК ПРОДОЛЖЕН ДО 2030 Во меѓувреме пристигна информацијата дека најпродаваниот и најомилениот производ Polo на германскиот производител на автомобили Фолксваген ќе продолжи да се продава до 2030 година на европскиот пазар. Беше соопштено дека моделот со погон на гориво нема да оди никаде пред споменатата година, давајќи им чувство на олеснување на сите љубители на моделот ICE. Во 2022 година, Шафер изјави дека нема смисла да се нудат мали автомобили надвор од регулативите за емисија на издувни гасови ЕУ7 бидејќи би додале некаде помеѓу 4.000 – 6.000 на цената на Polo. Меѓутоа, со тоа што ЕУ ги релаксира регулативите за емисија на издувни гасови Euro7, VW би можел да продолжи да го нуди Polo хечбекот уште толку долго. Шафер изјави дека ревидираниот сет на правила „EU6e“ „не е толку луд како што беше првично замислен“, па оттука „Поло ќе продолжи“. Новите регулативи за емисија првично требаше да се воведат оваа година, но беа значително намалени како одговор на големите критики од автомобилската индустрија. Овие нови ублажени правила ќе бидат имплементирани од 1 септември 2024 година и ќе имаат мало влијание врз трошоците за хомологација на Polo. Во меѓувреме, најновите норми за емисија треба да стапат на сила од 1 септември 2024 година. Сепак, правилата беа критикувани од врвните производители на автомобили, тврдејќи дека тоа ќе ги зголеми трошоците за производство за 2.000 евра за автомобили и 12.000 евра за камиони и автобуси, што ги прави поскапи од било кога. Шафер, исто така, навести дека Polo може да добие повеќе ажурирања во блиска иднина. Тој изјави: „Ќе го одржуваме свеж. Автомобилот работи добро. Тоа е добар влез во марката“....

Време зa читање: 2 минутиЦементарница „Усје“ и рафинеријата „Окта“ се предводници на двете табели произлезени од месечната статистика на Македонска берза. За најголем раст и за најголем пад на акциите на официјалниот пазар. На крајот од април акцијата на скопската Цементарница е со заокружена цена од просечни 36 илјади денари. Нивото е достигнато по забележаниот раст од 15,20 проценти во однос на март, кога износот бил 31.250 денари. На втората позиција, според растот од 12,84 насто, е акцијата на Стопанска банка Битола. Се зголемила од мартовските 2.647 на 2.987 денари во април. Месечното движење кај акцијата на „Македонијатурист“ е 11,11 проценти. На 31 март просечната цена била 5.150, а на 30 април – 5.722 денари. Цената на акцијата издадена од „Макпетрол“ пораснала за 7,80 насто. На крајот од април е со просек од 73.304,55 денари, додека на крајот од март – 67.999,98 денари. Кај просечната цена на акцијата од „Гранит“ има подобрување за 6,93 насто. Од 1.230 денари во март, на 1.315,25 денари во април. Кај акциите со минусен предзнак нема поголеми процентуални промени. Најголемиот пад е забележан кај просечната цена на „Окта“, за 2,86 отсто. Или од мартовските 5.146 денари, се намалила на 4.999 денари во април. Следи акцијата на РЖ „Услуги“, која има еден денар разлика во просечната цена и во четвртиот месец од годината изнесува 51 денар. Што означува намалување за 1,92 отсто. Исто така, за еден денар е пониска и априлската просечна цена на акцијата на „Макстил“. Со минусот од 0,75 проценти изнесува 132 денари. Акцијата на ТТК банка во март била со просек од 1.455, а во април 1.452,24 денари. Тоа претставува пад од 0,19 отсто. Листата завршува со намалувањето од 0,10 проценти, запишано кај акцијата на „Алкалоид“. Просечната цена дошла до 20.374,27 денари во споредба со мартовското ниво од 20.395,21 денар....