КлимаГрцијаЌе биде уште полошо - Сахара доаѓа во ГрцијаКаки Бали4.05.20244 мај 2024Прашината од Сахара минатата недела ја пожолти Грција. Но, и морето и воздухот се сѐ потопли, врнежите се намалуваат, а годинава лесно може да има уште повеќе пожари.https://p.dw.com/p/4fJSLПрашината од Сахара минатата недела ја пожолти Грција. Но, и морето и воздухот се потопли, врнежите се намалуваат...Фотографија: Louisa Gouliamaki/REUTERSРекламаМинатиот вторник (23.4.) во Атина сите имаа што да видат: воздухот првично беше целосно жолт, потоа портокалов, а самракот беше црвен. Многумина тврдат дека вакво нешто досега не виделе, барем не во вакви размери. И посеверно од Грција, на пример во Хрватска се вели дека тоа е „сахарски песок“: не е песок, честичките му се премногу тешки и паѓаат најдоцна во морето, но тоа е пустинска прашина. Но, тоа не е сосема безопасно за оние кои и онака имаат проблеми со дишењето. Сите се сликаа тој ден во Атина и сликите беа објавени насекаде низ светот, иако таа пустинска прашина над Европа не е ништо ново. Но, обемот и времетраењето на овој феномен е исто така невообичаен: една недела подоцна прашината не исчезна. Христос Зерефос, претседател на Академијата во Атина и комесар за климатски промени, постојано повторува дека ваквите појави ќе бидат поизразени и почести. Но, нивната причина е иста уште од античко време: тоа се суптропските пролетни ветрови кои ја носат прашината на Сахара во Европа преку Чад и Либија - Арапите таму го нарекуваат Хамсин, што значи „педесет“, бидејќи тој период обично трае толку многу денови. И повторно и повторно се креваат огромни облаци од пустинска прашина, кои понекогаш достигнуваат и до Британскиот остров. Оваа прашина не е сосема безопасна за оние кои и онака имаат проблеми со дишењето.Фотографија: Louisa Gouliamaki/REUTERS Топлина веќе во март Но, овој експерт предупредува дека нешто се менува во последно време: Медитеранот станува сѐ потопол. Студеното море во пролетта го олади и воздухот така што и прашината стана постудена и голем дел падна во морето. Но, особено температурата на источниот Медитеран е цели два степени повисока од просекот за целиот век, така што топлината „лансираше“ прашина и на европскиот континент. Бидејќи и во Грција станува сѐ потопло: на многу Грци оваа година не им пречеше благата зима, бидејќи заштедија пари за греење. Но, температурите растат на почетокот на годината, а исто така и ризикот од пожар. Веќе овој март имаше пожар на планинскиот венец до Олимп на северот на Грција и траеше повеќе од една недела, додека конечно не беше локализиран. Генерално, веќе во март во Грција за првпат избувнаа дванаесет големи шумски пожари, додека локалните пожарникари обично очекуваат такви размери дури некаде во мај. Но, серијата не престана: на почетокот на април имаше пожар и во провинцијата Ласити на истокот на Крит - најверојатно станува збор за подметнат пожар, но огнот излезе од контрола и уништи илјадници хектари шума и полиња. Дури потоа е прогласена опасност од пожар за егејскиот регион - што значи дека палењето оган во природа не само што се казнува со сериозна парична казна, туку може да се оди и во затвор. Но, веќе на 22 април избувна пожар на островот Парос. Проблем беше и силниот ветер, што гаснењето го направи речиси невозможна задача за пожарникарите. И сè уште е ветровито, топло и суво - што значи дека можеме само да го чекаме следниот пожар. Минатиот вторник (23.4.) во Атина сите имаа што да видат: воздухот првично беше целосно жолт, потоа портокалов, а самракот беше црвен. Фотографија: Marios Lolos/Xinhua/imago images Авиони, но не и превенција Грчкиот премиер Мицотакис веќе во март отпатува во Канада за да нарача уште седум „Канадери“ за гаснење пожари, но тие се бараат низ целиот свет, па рокот за испорака е многу долг. Очигледно е и дека властите - а Грција во никој случај не е исклучок на подрачјето на јужна Европа - не научиле ништо од грешките од минатото. Да, се трошат пари за опрема и гаснење, но се прави премалку за да се спречат пожарите: расчистување на вегетацијата, особено покрај патиштата и далноводите, одржување на патишта со цел да им се овозможи брз пристап на пожарникарите - има многу превентивни мерки, но и тие чинат пари и не се толку привлечни за медиумите како нарачката на нови авиони. Сè на сè, многумина во Грција стравуваат дека оваа година може да биде уште полоша во однос на пожарите од веќе катастрофалната 2023 година. До крајот на август, во Грција изгоре површина од 1.726.260 хектари шуми и вегетација, што е 41,9% од штетите предизвикани врз шумите во целата Европска Унија. Грција стана и рекордер по пожарот на Еврос, најголемиот пожар што избувна во Европа во текот на овој век. Топлото време носи опасност од пожари. Грција ќе набавува нови канадериФотографија: Sakis Mitrolidis/AFP Ќе биде уште потопло А, кога нема шума и вегетација, тогаш ништо не може да ги спречи дури ни дождовите кога ќе почнат да паѓаат: така и античка Тесалија претрпе катастрофални поплави минатата година. Во тој земјоделски простор има уште некои села без жители, а огромни површини не може да се обработуваат. Тешко дека некој во Грција може да негира дека климата сериозно се менува: минатата, 2023 година, беше најтопла и со најмалку врнежи од 1991 година. А, морето е веќе затоплено: на југоисточниот дел на Егејот минатото лето температурата на морето достигна 28 степени. Во јули владееше најдолгиот измерен период на топлина: во над 150 области на Грција, живата се искачи над 40 степени, на југот на Пелопонез беа измерени рекордни 46,4 степени. А, и со малку пониски температури, сепак тешко се дише во големите градови. Прашината од Сахара веќе пристигна. Како што им се чини на Грците, доаѓа и Сахара. Каки Бали Дописничка од Атина на DW ГрчкиКоментарВаш коментарРеклама...

КатастрофиБразилОдрони и катастрофални поплави во Бразил4.05.20244 мај 2024Јужен Бразил ги доживува најлошите поплави во последните 80 години. Досегашниот биланс на катастрофата изнесува околу четириесет загинати.https://p.dw.com/p/4fV0ZПоплави во БразилФотографија: Diego Vara/REUTERSРекламаБразил со денови се бори со обилни дождови и поплави во кои досега загинаа четириесетина лица, а многу други се водат како исчезнати. Силниот дожд доведе до поплави и лизгање на земјиштето во државата Рио Гранде до Сул. Во услови на постојан дожд, итните служби користат чамци и авиони во потрагата по исчезнати луѓе. Зголемувањето на нивото на водата во Рио Гранде до Сул ги оптоварува браните, а гувернерот Едуардо Леите предупреди на невидена катастрофа во градот Порто Алегре, кој има 1,5 милиони жители. „Заборавете на се што сте виделе досега, ќе биде многу полошо во градското подрачје“, изјави тој. КоментарВаш коментар...

ПолитикаСеверна МакедонијаМакедонија и „Биг Бенг“: историски лекцииЉупчо ПоповскиКолумна4.05.20244 мај 2024Децата родени во 2004 во новите земји членки на ЕУ сега се студенти, млади бизнисмени или работници. Ние уште упорно стоиме во место. Веројатно со тоа стоење најубаво се топлиме. Пишува Љупчо Поповскиhttps://p.dw.com/p/4fTqWРекламаЗа Северна Македонија, како никогаш досега прашањето за влез во ЕУ е егзистенцијално Фотографија: picture-alliance/AP Photo/B. GrdanoskiОсвен неколкумина кои напиша или кажаа важни зборови за настанот од 1 мај 2004 година кој ја промени географијата на Европа, нејзиното политичко устројство, надежите на милиони луѓе, кој ги испреплете и поттикна економиите до невидени размери, во Македонија беше премолчено она што се случи пред 20 години и неповратно го промени стариот континент. Тој ден на Европската унија ѝ се приклучија десет земји, од кои седум од поранешниот источноевропски лагер (Чешка, Полска, Словачка, Унгарија, Летонија, Естонија и Литванија), една која беше дел од Југославија (Словенија) и Кипар и Малта. Уште две (Романија и Бугарија) влегоа во клубот малку подоцна, во 2007 и Хрватска во 2013. Оттогаш портите на ЕУ останаа затворени за земјите од овој регион наречен Западен Балкан. Доколку малку повеќе загребете по сеќавањата (архивите на трите клучни весници од тоа време, брутално затворени 13 години подоцна, ги нема веќе) можеби ќе се присетите дека тогаш, како и сега, на овие тектонски промени во Европа гледавме со една рамнодушна амбивалентност. Штом нѐ нема во тој клуб тој и не е толку интересен за нас. Барем вербално, но суштински екстремно важен кога треба да се бара работа во него со македонски или туѓ пасош. Откако пропуштивме да влеземе во клучниот европски проект Агенда 2000, па го конципиравме новото устројство на државата по конфликтот во 2001 и потоа ги лечевме раните од него, во 2004 немаше ни желба, ни енергија да гледаме каде се движат другите, а ние стоиме ли стоиме на спореден колосек изгубен во тревите. И кога изработениот кандидатски статус дојде во 2005 тоа беше како вистинска револуција. Ситуацијата денес е поразлична, но во основа е иста. Уморни од децениската блокада на Грција, а сега и од Бугарија, истрошени од неисполнетите ветувања и лажни надежи од страна на Европската унија, самозаглавени во својата небиднина, Македонија ги очекува резултатите од изборите на 8 мај, не за да тргне, туку да остане на место. На мнозинството од населението, на поголемиот дел од политичките партии, на важен дел од бизнисот, на сите оние што тропаа на вратите на бугарските институции за да го добијат тој „европски пасош“, како да не им пречи ова стоење во место. Веројатно така најдобро можеш да се стоплиш. Прегратките на странците Разбирливо е што кампањата за двојните избори прекри речиси сѐ што е надвор од ветувањата, нападите, обвинувањата и што уште не во една навидум епска изборна битка. Но, за жал, епските настани се некаде на друго место, како и речиси секогаш. А ние тоа одбиваме да го видиме. Ако ние тоа не го видиме, да погледнеме кон оние што тоа го гледаат. Аналена Бербок, министерката за надворешни работи на Германија, напиша еден инспиративен текст за 20-годишнината од историскиот „Биг Бенг“, кој беше објавен во повеќе важни европски медиуми. Во него таа, меѓу другото, напиша: „Европската химна во твоите уши, туш од златни искри на небото. Потполни странци беа едни со други во прегратка. И јас го прославив овој посебен европски момент со стотици луѓе на 1 мај 2004 година, на мостот на Одра помеѓу Франкфурт во Источна Германија и Слубице во Западна Полска: Истокот и Западот конечно беа обединети во Европската унија. За мене како германски министер за надворешни работи, 1 мај јасно кажува: секоја генерација има своја задача. По Втората светска војна, генерациите на нашите родители и баби и дедовци сфатија дека помирувањето е основа за европска заедница на мир. Ние Германците никогаш не смееме да заборавиме дека ние, самите луѓе кои донесоа војна и уништување на толку многу, можевме да го најдеме патот до мирот и пријателството. Генерациите пред нас создадоа Европска унија на слобода - да се живее, работи и работи - од Атлантикот до границата со Русија“, вели таа. И после, зборувајќи за политичката храброст цитира една извонредна мисла на поранешниот германски претседател Валтер Шел: „Генерацијата на големата рунда за проширување мораше да собере храброст да не биде спречена од спротивставени ветрови и популистички слогани. Како во Германија, каде што стравот од ‘полскиот водоводџија’ се разгоре во време на висока невработеност. Задачата на политиката, сепак, е, како што еднаш рече поранешниот претседател Валтер Шел, ‘да ја направи вистинската работа и да ја направи популарна’. Наместо да се препуштите на расположенијата и да дозволите да бидете понесени од нив. Ако тогаш постоеја социјалните медиуми, би се прашале дали дебатата можеби ќе испадне поинаку. Но, ништо надежно не може да расте од омраза, популизам и сомнеж“. Бербок е сосема во право – никаква надеж не може да расне ако е одгледувана со омраза, популизам и сомнеж. Уште повеќе во следните нејзини зборови: „Европската унија се залага за слобода, демократија и владеење на правото. Исто како и пред 20 години, милиони Европејци денес повторно гледаат можност и ветување да станат граѓани на ЕУ. И не можеме да си дозволиме повторно да помине цела генерација во чекалната на ЕУ, како во земјите од Западен Балкан. Не смееме да ја губиме можноста да ја направиме нашата Унија поголема и посилна – а со тоа и побезбедна. Нашата Унија за мир и слобода е отворена за нови членови. Северна Македонија уште е во чекалницата на ЕУФотографија: picture-alliance/AP Photo/B. Grdanoski Но, со цел приемот на понатамошни држави во Унијата да биде успешен, ние мора да обезбедиме ЕУ да остане способна да дејствува и внатрешно и надворешно. За таа цел, ние постојано ќе ја развиваме нашата ЕУ понатаму. Дури и ако секогаш жестоко се бориме за ‘како’ – како што е вообичаено во големо семејство. За да може нашата Унија на слобода да ја постигне оваа генерациска задача, ние мора да ја реформираме. За мене, ова вклучува и помалку опции за вето во Советот. Дури и во Унија со потенцијално над 35 членки, ние мора да останеме способни да дејствуваме. Ова значи и почесто одлучување со големо мнозинство наместо едногласно. Дури и ако тоа значи дека Германија – како и секоја друга земја-членка – може да биде надгласана. Ние мора одлучно да се справиме со проширувањето и реформите заедно. Да се покаже храбра одговорност денес значи да се подготви нашата Европска унија да прифати нови земји оваа деценија. За да можат луѓето повторно да се прегрнат, со европската химна во ушите, обединети во нашето растечко европско семејство“. Економските лекции За такво „прегрнување“ зборуваше и во своето официјално обраќање по повод оваа 20-годишнина и претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел. „Проширувањето е камен-темелник на нашиот стратешки суверенитет. Земјите кандидати и институциите на ЕУ имаат многу работа. Го повторувам моето цврсто уверување дека мора да бидеме подготвени за проширување, од двете страни, до 2030 година. За земјите кандидати тоа значи да се направат потребните реформи и да се решат сите билатерални спорови. За ЕУ тоа значи реформирање на нашите програми и буџети, како и на нашето одлучување. Работиме напорно со 27-те земји-членки за да ја подготвиме стратешката агенда. Ќе служи како основа во следните пет години“, рече тој. Можеби за наша жал и прекор за оние кои мислат со лесно ветени зборови да ја добијат изборната наклоност, Мишел вели дека покрај реформите треба да се „решат сите билатерални спорови“. Но и тој и Бербок ја повторуваат временската рамка – 2030 година за да „можат луѓето повторно да се прегрнат“. Ова се историските политички лекции за приближување на луѓето. Економските лекции се еднакво големи. Немаа само тие 10 нови членки на Унијата корист од влегувањето во клубот, туку и самата ЕУ. За овие 20 години европската економија порасна за 27 отсто со влегувањето на новите земји. А новодојдените беа сведоци на економски раст над просечните европски стапки. Помеѓу 1994 и 2004 година, трговијата меѓу старите и новите земји-членки порасна речиси три пати, а меѓу новите членки петкратно. Во двете децении од пристапувањето, економиите на Полска и Малта се зголемија за повеќе од двојно, додека во Словачка дури за 80%. Додека тековната дебата за проширување на ЕУ предизвикува загриженост за економското влијание што може да го има уште еден круг на пристапување, официјалните претставници на ЕУ инсистираат дека за сегашните земји-кандидати постои економскиот случај кој е без грешка. „Погледнете ги оние земји што се приклучија (во 2004 година), видовме многу мали проблеми со економскиот просперитет, некои од тие земји се на добар пат да бидат економски моќници, како Полска“, рече еден претставник на ЕУ. Сликата, се разбира не е блескаво розова. Работите во самиот европски дом не се средени. Некои влади (како онаа на Виктор Орбан ја уценуваат целата Унија поради себични цели, а со слични методи се служи и Бугарија во однос на Македонија) повремено ја напуштаат „менталната интеграција“. Но економските придобивки за граѓаните не можат да ги запрат. Сега од клучно значење е Унијата да го зајакне своето внатрешно демократско одлучување засновано на правила и проверки и рамнотежи. Едното не оди без другото. Затоа, процесот на проширување паралелно ќе ја обврзе ЕУ да си го среди својот дом. Тогаш би требало сите да бидат победници. За Македонија, како никогаш досега прашањето е егзистенцијално, не за опстанокот на државата туку за нејзиниот напредок. Дали во 2034 повторно ќе се навраќаме на историските лекции од 30-годишнината од историското проширување (заедно со можеби нови 100 илјади иматели на туѓи пасоши) или ќе бидеме во групата што ќе ги запознава правилата на клубот во кој штотуку станавме членка. Тоа во најголема мерка зависи од нас, а и од тоа како ЕУ ќе ги среди своите домашни работи. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Љупчо Поповски Уредник, новинар и политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаИзборите во С. Македонија и геополитичката слепост на ЕУУлф БрунбауерКоментар3.05.20243 мај 2024Во Северна Македонија на 8 мај се избира нов парламент и претседател на државата. Притоа, сегашната проевропска влада може да ја загуби власта и евентуално да следи свртување на земјата кон Русија, пишува Улф Брунбауер.https://p.dw.com/p/4fTYyРекламаПретседателски и парламентарни избори во Северна Македонија - важни за иднинатаФотографија: Petr Stojanovski /DWВо глобалната суперизборна 2024 година, за земја со 1,8 милиони жители е тешко да привлече внимание. Но, изборите во Северна Македонија заслужуваат интерес, зашто нивниот исход е тесно поврзан со разочараните надежи во Европската унија – и со ризици за ЕУ. Изборното однесување и внатрешнополитичките одредувања на курсот во Северна Македонија имаат потенцијал да предизвикаат немири надвор од границите на земјата. Северна Македонија постојано ја докажуваше својата страст и способност да страда за големата цел - влез во ЕУ. За тоа дури го смени и државното име. Но, ЕУ редовно ја игнорира земјата. Повеќе од 20 години по нејзиното барање за членство во ЕУ, Северна Македонија сѐ уште чека на отворање на преговарачките поглавја. Многу луѓе во земјата се чувствуваат предадени од ЕУ - уште повеќе, тие се плашат од ерозија на нивниот национален идентитет или дури и губење на нивната државност, откако Бугарија го блокира патот кон пристапниот процес со постојано нови апсурдни историско-политички барања. Резултат: според анкетите, проевропската влада, предводена од социјалдемократите, е во опасност да биде сменета од власт. Најголемата опозициска партија, барем во минатото латентно проруска, национал-конзервативната ВМРО-ДПМНЕ, го користи ова расположение и успешно се позиционира како бранител на националната независност. За државата ова не значи ништо добро. Клиентелизмот, корупцијата, етничките тензии и непрофесионалноста во делови од јавната администрација може да се поправат само во рамките на ЕУ. Но вака, многу од жителите на земјата ќе продолжат да се иселуваат од земјата, не само во Германија, со што Северна Македонија губи драгоцен потенцијал. За ЕУ оваа прогноза е срамота. Се заканува обновување на етнички конфликти, уште една земја од Западен Балкан би можела да се сврти кон исток, додека Брисел целосно го проигра својот кредибилитет како стабилизирачки фактор во овој регион исполнет со тензии. Очигледно, актерите во ЕУ сè уште не ја разбрале експлозивната геополитичка динамика на Балканот. Германскиот историчар професор д-р Улф Брунбауер, научен директор на Лајбниц-Институтот за источна и југоисточна Европа, редовно спроведува истражувања во Северна Македонија. Овој коментар го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСрбијаРазоружувањето на Србија - (не)успешна акцијаСања Клајиќ3.05.20243 мај 2024Една година по акцијата за разоружување на Србија по две масовни убиства, експертите предупредуваат: бројот на легално оружје е намален - а бројот на нелегалното се зголемува.https://p.dw.com/p/4fOdxДел од оружјето предадено од граѓаните на Србија во акцијата за негово собирањеФотографија: RTRTVРеклама„Сите знаеме дека сите имаме пиштоли, но никој нема да ви признае“, вели за ДВ Иван М.* (38) од Нови Сад. Неговото семејство не сака да зборува за тоа какво оружје поседуваат. Ивона Р.* (40) од Нови Сад признава дека има пиштол што го наследила од нејзиниот покоен татко, а Горан П.* (59) од помало место во Војводина има пиштол, како што вели, речиси целиот животот. Сите тие живеат мирен живот. Нивната безбедност не е загрозена. Но, поседувањето оружје во Србија не е резултат на вистинска безбедносна закана, туку прашање на традиција. „Се проценува дека нашите цивили се многу подобро вооружени од полицијата“, изјави за ДВ експертот за безбедност Бранислава Костиќ: „Половина од нив имаат оружје од традиционални причини кои велат дека главата на куќата треба да има пиштол. А тоа најлесно може да се види во најбанални ситуации, на пример на нашите свадби, прослави и слично“. Ова го потврдуваат и проценките на швајцарскиот истражувачки проект „Small Arms Survey“ од 2018 година, според кои Србија е на третото место во светот по цивилно вооружување – веднаш зад Јемен и САД. Тие проценуваат дека на секои сто жители има дури 39,1 парчиња лесно оружје А тоа е три и пол пати повеќе од официјалните државни податоци. Со бомба на пазар Меѓутоа, кога минатиот мај во два дена се случија две масовни убиства во кои загинаа 17 лица, а 21 беа ранети, се чинеше дека за момент се смени расположението кон оружјето. Државата усвои низа мерки со кои најавуваше големо разоружување на Србија. Двомесечната акција во која граѓаните беа повикани да го предадат оружјето без никакви последици и без кривична одговорност, резултираше со тоа што на полицијата ѝ беа предадени 82.398 парчиња огнено оружје, 4.243.139 парчиња муниција и 26.485 парчиња минско-експлозивни средства. Од Министерството изјавија дека тоа е најуспешната акција досега. „Она што сепак не беше добро е начинот на кој се донесуваше тоа оружје, бидејќи имаме информации дека луѓето носеле бомби во јавниот превоз. Требаше да се организира на побезбеден начин, експерти да го преземат оружјето“, објаснува за ДВ Марина Костиќ Шулејиќ од Професионалното здружение на секторот за безбедност. Во текот на кампањата, граѓаните на социјалните мрежи презентираа низа апсурдни ситуации, наведувајќи како носеле пиштоли во чантите, па на одење на работа или по пазарење на пазар, наминувале во полицијата да го остават оружјето. Тие сведочеа дека дури и по еден час чекале ред пред полицискиот шалтер заедно со други „вооружени“ граѓани. „А друг проблем е што тоа оружје не се складираше безбедно по приемот во полициските станици“, додава Бранислава Костиќ. „Нашата полиција инаку има проблем со аквизиција и обработка на податоци – доцнат, не се доволно професионални. На пример, и во овој момент имаат околу 130.000 парчиња оружјето што не е ажурирано, класифицирано, евидентирано." Еден пример за невнимание е и случајот со полицаец од Ниш кој украл 272 пиштоли кои биле предадени во станицата за време на акцијата. Како што пишуваше локален медиум, првичната информација била дека исчезнале 63 пиштоли, па поради лошата евиденција, долго се шпекулирало колку пиштоли се всушност украдени. Можни се злоупотреби, бидејќи акцијата е спроведена наеднаш и без детални процедури што да се прави со собраното оружје, смета Марина Костиќ Шулејиќ. Затоа нејзиното здружение го повикува МУП да го соопшти тоа. „Затоа што немаме информации дали тоа оружје е уништено или складирано некаде или можеби продадено и дистрибуирано на друго место. Едноставно не знаеме што се случи со толкава количина собрано оружје“. Легално не се исплаќа Нашите соговорници не ѝ го предале оружјето на полицијата, но затоа полицијата им дошла на врата во процесот на ревизија на дозволите за чување и носење оружје. Горан П.* вели дека неговите искуства со полицијата биле многу пријатни. „Луѓето дојдоа, убаво објаснија сѐ, и излезе дека ќе треба да платам околу 200 евра за да го задржам пиштолот“, вели Горан. „Затоа им го предадов пиштолот, а лесно ќе купам уште еден нелегално. Не е важно“. Експертките со кои разговаравме не се изненадени од таквиот став. Бранислава Костиќ вели дека проценките се дека бројот на вакви случаи може да достигне и до 80.000, бидејќи луѓето не сакаат да плаќаат данок, не сакаат чипови и процедури, но сакаат да имаат оружје. Резултатите од мерките на Владата, кои покажуваат дека од 766.665 регистрирани оружја веднаш по убиството, тој број денеска падна на 575.695, затоа може да бидат само врв на ледениот брег, бидејќи сите други аргументи ја поддржуваат тезата дека бројот на нелегалното оружје истовремено се зголемува. Во Србија долго траеја протестите на граѓаните против насилство по двете масовни убистваФотографија: Marko Djurica/REUTERS „Гледаме и зголемен број оружја на улица, што значи дека го има повеќе на црниот пазар“, вели Костиќ Шулејиќ. „Од каде доаѓа – тоа е прашање. Можеби е во прашање злоупотреба на оружј кое е предадено, а второ, премногу оружје оди во Украина, по разни канали и различно оружје, па затоа не знаеме, а може да се случи некои од овие оружја да се вратат на црниот пазар“. Нема намалување на насилството во општество на насилство Некои од мерките што ги најави владата по масовните престрелки не се ни спроведени. Истражувањето на белградскиот центар за безбедносна политика (БЦБП) покажува дека државата се откажала од заострување на условите за набавка на оружје, како и од воведување задолжителен шестмесечен здравствен преглед на вооружените лица, бидејќи тие две мерки би значеле измена на Законот за оружје и муниција. Од друга страна, најавеното заострување на казните за недозволено поседување и носење оружје и воведување на кривично дело со кое ќе се казнува секој што ќе дозволи децата да поседуваат оружје, претпоставува измени во Кривичниот законик. Дали нешто се помести од почетната позиција? „На културното, европско прашање дали војните, но и овие страдања и ужаси што се случија, нѐ научија колку проблеми се поврзани со поседувањето оружје, одговорот е: Не, се разбира дека не. А собирањето на оружје покажа дека оружјето најчесто го враќале постарите, а не помладите луѓе, затоа што се плашеле за своите деца и внуци. Но, помладите немале потреба да го вратат оружјето“, вели Бранислава Костиќ. Министерството за внатрешни работи не одговори на прашањето дали статистичките податоци покажуваат намалување на насилството во општеството. Дури и површен преглед на насловните страници покажува дека врсничкото насилство не престанува, дека продолжува високата стапка на фемицид, дека црната хроника не попушта. „Не можете да решите еден облик на насилство, додека не се реши проблемот на општеството кое опстојува со насилство“, оценува Бранислава Костиќ „Луѓето веќе се навикнати на тоа дека оној кој има моќ, има и можност да ги прекрши сите ваши права. Тоа е една од карактеристиките на општеството на насилство, а ние според многу карактеристики дефинитивно стануваме општество на насилство, а една негова карактеристика е што луѓето со текот на времето насилството го прифаќаат како нормално“, заклучува Костиќ. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПартиите повикуваат на масовност на изборите ДТЗ3.05.20243 мај 2024СДСМ повикува на масовност „за да не се случи реприза на Груевски“, а ВМРО-ДПМНЕ посочува на индиции за полнење на гласачки кутии и за поткупување гласачи. https://p.dw.com/p/4fTgSПартиите повикуваат на масовност на двојните избори на 8 мајФотографија: Petr Stojanovski /DWРекламаКампањата за двојните избори го зема последниот залет пред гласањето на 8 мај. Партиите повикуваат на масовност, порачувајќи дека бојкотот не е решение, со оглед на тоа дека за вториот круг на претседателските избори е потребен цензус од 40 отсто излезност. „Гласајте да не се случи реприза на Груевски“ Владејачката СДСМ преку соопштение ги повика граѓаните масовно да излезат на изборите на 8 мај и да гласаат за иднината на државата. Од партијата нагласуваат дека изборот е во рацете на граѓаните, дали ќе следи „уште една лоша реприза од тоталитарното владеење на Груевски и неговата криминална екипа, или заедно со СДСМ ќе имаме слободна, просперитетна и европска иднина“. „Потребен е силен СДСМ во Собранието, да не се дозволи повторно инсталација на режим од страна на ДПМНЕ и играње со иднината, стабилноста и безбедноста на државата. Доколку десничарска партија како ДПМНЕ добие преголема моќ, извесно е дека ќе се стави крај на европските перспективи, независните медиуми и независното судство. Тоа ќе значи враќање назад повеќе од 20 години“, порачаа од партијата. Владејачката СДСМ преку соопштение ги повика граѓаните масовно да излезат на изборите на 8 мај и да гласаат за иднината на државата.Фотографија: Petr Stojanovski /DW „На бојкот повикуваат тие што го изгубиле компасот“ Дека бојкотот не е решение сметаат и лидерите на партиите од Коалиција Вреди. Тие на прес-конференција го обвинија ДУИ дека во страв од пораз на изборите сакаат да предизвикаат политичка криза во земјата и го повикаа претседателот на партијата Али Ахмети да одговори дали подготвуваат бојкот на вториот круг од претседателските избори. „Во страв од поразот кој несомнено ги чека ДУИ веќе го загуби компасот. Така нивната единствена цел сега е да предизвикаат политичка криза за да ги спасат корумпираните во нивните редови обидувајќи се да продолжат со техничката влада повеќе од 100 дена“, изјави Изет Меџити прететседател на Демократското движење кое е дел од Коалицијата Вреди. Прашан дали ќе ги повикаат нивните гласачи да поддржан еден од двајцата кандидати во трката за претседател, Меџити рече дека е тоа нивно избирачко право и нема да даваат насоки за тоа. Но, за Коалицијата Вреди бојкотот на изборите не е опција. „На 8 мај мислам дека излезеноста ќе биде уште поголема дека претседателските се заедно со парламентарните избори. На бојкот повикуваат тие што го имаат изгубено компасот“, вели Меџити. На бојкот повикуваат тие што го имаат изгубено компасот, вели Меџити. Фотографија: Petr Stojanovski „Валкан речник“ На ова реагираа ДУИ и Европскиот фронт, кои изразија загриженост за „валканиот речник на Изет и албанската опозиција“, а истовремено ги повикуваа граѓаните да не станат плен на мрачните и дестабилизирачки агенди со центар во Белград и Москва. На изјавите на Меџити дека ќе има промени и влада не со 61, туку со над 70 пратеници, од ДУИ порачуваат дека Европскиот фронт ќе освои +20 пратеници. И тие повикаа на масовност на граѓаните на 8 мај за да го спречат „враќањето на полициската држава и истовремено да ја заверат длабоката историска победа на ДУИ и Европскиот фронт“. Сомнеж за полнење кутии Но, во пресрет на изборите, лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски вели дека имаат индиции за полнење на гласачките кутии на првиот круг од претседателските избори којшто се одржа на 24 април. Изјавата следи откако Управниот суд ја прифатил жалбата на коалицијата „Влен“ за гласачкото место во Липково, за што информираше Валбон Лимани од коалицијата „Влен“. Лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски вели дека имаат индиции за полнење на гласачките кутии на првиот круг од претседателските избори којшто се одржа на 24 април. Фотографија: Petr Stojanovski/DW „Имаме потврден случај дека ДУИ полнеле кутии на денот на изборите, станува збор за општина Липково за каде јасно Управниот суд донесе пресуда и каде јасно се гледа дека волјата на граѓаните не е таа која е соодветна на резултатот“, изјави Мицкоски. Според него, кутии се полнеле на уште педесеттина други такви места низ Македонија, а излезноста се зголемила наеднаш по 18 часот. „Можам да ви кажам примери во градови како Виница, Кочани, Делчево, Берово каде владини функционери во придружба со полицајци кои се идентификуваат како полицајци имале обиди да поткупуваат дури и во верски објект“, изјави Мицкоски по посетата на Општина Бутел. КоментарВаш коментарРеклама...

Автомобили и мобилностСоединети Американски ДржавиБарк Ер: Првата авиокомпанија за кучињаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoАвтомобили и мобилностСоединети Американски ДржавиКевин Чирзе3.05.20243 мај 2024Барк Ер е првата авиокомпанија во светот за која во прв план се потребите на кучињата. Но, цените на билетите се прилично „солени“. https://p.dw.com/p/4fTfgРеклама...

ПолитикаГерманијаГерманците незадоволни од нивната влада и од ЕУСабине Кинкарц 3.05.20243 мај 2024Речиси 80 отсто Германци се незадоволни од владата на Олаф Шолц, а две третини од политиката на ЕУ. Најмногу ги загрижува прашањето за миграцијата и интеграцијата на бегалцитеhttps://p.dw.com/p/4fTbAПрифатен центар за мигранти во БранденбургФотографија: Patrick Pleul/dpa/picture allianceРекламаСе ближат јунските избори за Европскиот парламент, но половина од Германците велат дека малку или воопшто не ги интересираат. Незадоволството од политиката на ЕУ е еден од главните наоди на новото истражување на Deutschlandtrend, кое секој месец го спроведува германскиот јавен сервис АРД за да го мери расположението на јавното мислење. Две третини од Германците се незадоволни од политиката на ниво на ЕУ, а само една третина се задоволни. Мнозинството критичари на ЕУ се меѓу гласачите на десничарската Алтернатива за Германија и на новата левичарска партија „Сојуз Сара Вагенкнехт“. Како најголем проблем, 41 процент од Германците ја истакнале темата за имиграција, азил и интеграција на дојденците.51 отсто од нив сметаат дека решението би биле договори за бегалците како оние што се преговараат со Египет, Либан и Тунис. Во основа, тие договори ќе предвидат овие земји да ги спречат потенцијалните баратели на азил да патуваат во Европа, а за возврат да добиваат огромни средства од буџетот на ЕУ. По проблемот со миграцијата, 34 отсто од Германците ги идентификувале меѓународните конфликти и закани како главен проблем, 21 отсто ја истакнале заштитата на животната средина и климата, а една петтина ја гледаат послабата економија како итен проблем. Демохристијаните сè уште се убедливо најсилни Во оваа анкета стандардно прашање е и за кого би гласале луѓето ако се одржат националните и европските избори следната недела, но тука нема значајни промени. Опозициските демохристијани уживаат поддршка од 31 отсто од граѓаните (30 отсто на европските избори). Владејачките Социјалдемократи и Зелените имаат по 15 проценти (14 и 15 на европските избори), а третата владејачка партија, Либералите, со пет проценти на домашната сцена и четири на европската сцена - со што се на прагот на цензусот. АфД остана на 18 отсто (15 отсто за европските избори), а партијата на Сара Вагенкнехт сепак ќе биде во парламентот со пет отсто (седум на европските избори). Нејзината поранешна партија, Левица, е под цензусот. Дури 79 отсто од граѓаните се незадоволни од работата на владата на Олаф Шолц. АфД подобро стоеше пред неколку месеци, но оттогаш се нанижаа скандали околу партијата. Последно е апсењето на помошникот на Максимилијан Крах, кој требаше да биде носител на листата на АфД на европските избори. Асистентот е осомничен дека шпионирал за Кина. Во Deutschlandtrend, над 70 отсто од граѓаните велат дека AfD треба да ги преиспита своите блиски односи со Русија и Кина. Да се штеди, но на што? Како клучно домашно прашање се наметнува државниот буџет за наредната година за кој се расправаат партиите од владејачката коалиција. Банкноти од 100 евра Фотографија: DesignIt/Zoonar/picture alliance Накратко, либералите инсистираат буџетот да биде на нула, без нови долгови, како што пишува во Уставот. Социјалдемократите и Зелените би сакале ново задолжување во време на криза. Јавното мислење најмногу се залага за штедливата опција - 54 отсто, додека 40 отсто сакаат да се реформира уставното правило за задолжување. Ако остане „должничката кочница“, тогаш треба да се заштедат околу 30 милијарди евра. Но, во која област? Јасно е дека дури 78 отсто од граѓаните сметаат дека тоа не треба да се расходи за здравство и нега на стари лица, односно сметаат дека треба да се зголемат овие расходи. На листата на приоритети на Германците се и пензиите (58 отсто сакаат зголемување на расходите), поддршката за семејството и децата (55), одбраната и армијата (50), и интеграцијата на бегалците (17) и социјалната помош (10). Сабине Кинкарц новинарка на ДВКоментарВаш коментарРеклама...

МедиумиГерманијаАфД и медиумите – и тоа е прашање за слободата на медиумитеМарсел Фирстенау3.05.20243 мај 2024Како да се известува за делумно десничарската екстремистичка Алтернатива за Германија? Никој нема рецепт. Ниту приватните медиуми ниту јавните радиодифузери.https://p.dw.com/p/4fTLYМедиумската политика и АфДФотографија: Martin Schutt/dpa/picture allianceРекламаСлободата на медиумите и слободата на изразување се загарантирани со германскиот устав. Медиумскиот пејзаж се заснова на двоен систем: постојат јавни и приватни медиуми. Првите главно се финансираат од претплатата што треба да ја плати секое домаќинство во Германија. Други се потпираат на приходите од реклами и продажбата на нивните производи. Дојче веле (ДВ) е посебен случај: медиумската куќа за странство добива даночни пари од буџетот на државниот министер за култура и медиуми (БКМ). Како и сите други јавни радиодифузери, ДВ е обврзана да известува сеопфатно и избалансирано за сите релевантни теми. Тоа го следат контролни комисии во кои седат претставници на општествено релевантни групи: луѓе од политиката, културата, економијата, науката, спортот, верските заедници, синдикатите. АфД против „присилното финансирање“ на јавните медиуми Доколку би одлучувала Алтернатива за Германија (АфД), која Сојузната служба за заштита на Уставот ја класифицираше како делумно десничарско екстремистичка, јавниот радио и телевизиски сервис во сегашната форма немаше да има иднина: „Неговото присилно финансирање мора да се укине веднаш и да се претвори во платена телевизија“, бара АфД во неговата партиска програма. Партијата постојано се чувствува запоставена во известувањето. Ова обвинување важи и за приватните медиуми. Од партијата често се слуша дека нејзините членови ретко се поканети на телевизиски емисии. Факт е: никој нема право на тоа, одлуките ги носат уредничките тимови. Ова е исто така дел од слободата на медиумите и слободата на изразување. Различни теми: шпионажа, десничарски екстремизам, Бјерн Хеке Тврдењето дека АфД е занемарена би можело да биде целосно неточно, особено во 2024 година. Партијата е тема, бидејќи и анкетите предвидуваат дека ќе има добри резултати на европските избори во јуни и на изборите во трите сојузни покраини во Германија во септември. Меѓутоа, нејзината зголемена радикализација и наводната вмешаност во случаите на шпионажа, особено со Кина, како и нејзиниот однос со Русија, исто така често се на насловните страници. Клучен збор екстремизам: Десничарот на АфД Бјерн Хеке сега е веројатно доста познат и надвор од Германија - барем во круговите заинтересирани за политика. Сепак, оваа претпоставка веројатно не важи за Бодо Рамелов. Имајќи ги предвид нивните функции, сепак, би требало да биде обратно: од 2014 година, Хеке е шеф на пратеничката група на опозициската АфД во парламентот на германската сојузна покраина Тирингија. Рамелов е премиер на оваа сојузна покраина од 2014 година, со кратка пауза. Премиерот на Тирингија во сенка на неговиот противкандидат Фактот дека Хеке е попознат има и други причини: тој е познат како највлијателниот десничарски екстремист во рамките на АфД. Во медиумите ова игра поголема улога од нималку баналниот факт дека Рамелов е првиот и единствен германски премиер на сојузна покраина кој доаѓа од партијата Левица. Хеке сонува да стане наследник на Рамелов по изборите во таа покраина во септември. Тоа е - грубо скицирана - политичката ситуација. Покрај тоа, членот на АфД, кој е под надзор на германската Сојузна служба за заштита на Уставот, се сомничи за јавно користење на забранетиот слоган на нацистичката борбена организација „Јуришни одреди “ (СА) и за тоа е обвинет пред покраинскиот суд во Хале. Протест пред почетокот на судењето на Бјерн Хеке од АфД во ХалеФотографија: dpa Да се разговара за АфД - или со нив? Во медиумите се случува ова: за премиерот Рамелов се известува само маргинално надвор од Тирингија, додека неговиот противник е присутен на сите канали. Меѓутоа, Хеке е обично објект и ретко субјект: затоа повеќе се зборува за него отколку со него. Тоа важи и за неговата партија. А неодамна имаше контроверзна премиера на германската телевизија: Хеке се бореше во живо со главниот кандидат на Христијанско-демократската (ЦДУ) Марио Фојгт, кој е малку познат дури и во Тирингија. Приватната телевизиска куќа „Велт-ТВ“, која се финансира од реклами, за емисијата планираше 45 минути во вечерниот ударен термин. На крајот, размената на удари траеше повеќе од еден час. Помеѓу расветлување и спектакл Денови пред емисијата оваа средба беше организирана како спектакл во боксерски ринг и беше постојана тема во медиумите. Магазинот „Шпигел“ уште од самиот почеток го сметаше за грешка: „Се разбира, по овие 71 минута, Хеке на многумина ќе им изгледа нешто понормално и општествено поприфатливо отколку порано“. Политикологот Оливер Лембке од Универзитетот во Бохум го гледа тоа сосема поинаку: „Постојаното бегство, неповикувањето и исклучувањето на АфД постојано и повторно со истите фрази од перспектива на опасност доведе до тоа Хеке да можеше да се претвори во еден вид волшебник или мрачен господар.“ Оценката на Лембке беше објавена во „Билд", најголемиот германски таблоид. Здружението на новинари повикува на „предупредувачки сигнал“ за АфД Ако за тоа се прашува Германското здружение на новинари (ДЈФ), сите медиуми треба да го прилагодат известувањето за АфД најдоцна кога Сојузната служба за заштита на уставот ќе ја класифицира оваа партија во целост како „докажано десничарски екстремисти“. Во три од 16-те сојузни покраини, вклучително и Тирингија, тоа веќе се случи. Претседателот на Германското здружение на новинари, Мика Беустер бара: „Ова мора да се појави во нашите написи како јасно предупредување, како она на кутиите цигари“. Медиумскиот експерт Бернд Геблер анализираше колку е тежок наводниот правилен однос кон АфД во две студии за Фондацијата Ото Бренер во 2017 и 2018 година. Во овие студии тој советува да не се паѓа во стапицата на изолација. Сепак, тоа не значи „дека политичарите на АфД мора да учествуваат на секој форум или да бидат замолени за интервјуа на ист начин како и сите други политичари“. Новинарски вредности и класични алати А она што, од негова гледна точка, е клучно, Геблер веќе тогаш го напиша: „Нема потреба од посебно новинарство специјално скроено по мерката на АфД. Напротив, АфД е едноставно нов предизвик во кој стариот повторно треба да се земат предвид старите новинарски вредности и класичните алатки“. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаЕвропаЗошто на Европа и треба заедничка одбрана?! Ивор МицковскиКолумна3.05.20243 мај 2024Ќе може ли Европа да создаде сопствена одбрана и примарно да ги преземе довчерашните заложби покриени од САД? Затоа што времето на делегирања и американска безбедносна гаранција е завршено! Пишува Ивор Мицковски.https://p.dw.com/p/4fRPkРекламаВојната во Украина е најдобар пример за „војните без победници“ со кои се соочува Европа на нејзините границиФотографија: Roman Chop/AP Photo/picture allianceСо оглед на тоа во какви времиња живееме, европската одбрана напредува премногу бавно. Европа се соочува со две војни на своите граници. Војни кои најверојатно ќе потраат и кои веќе спаѓаат во категоријата: „војни без победници“. Најдобриот пример е ситуацијата во Украина, каде најверојатното сценарио е дека ниту една од страните на крајот нема да победи, а земјата мошне веројатно ќе се подели, според корејскиот преседан. Ваквите типови на војна или исцрпувачките војни ќе станат своевиден стандард во иднина, а ние уште сега гледаме дека нивната потрошувачка и зависност од артилеријата, системите на воздушна одбрана и дроновите, само ни потврдуваат колку е важна индустриската основа на одбраната. Русија веќе неколку години прејде кон воена економија финансирана во најголем дел од нејзиниот БДП. Европа конечно сфати дека има потреба од одбранбени капацитети, затоа што постојат евидентни закани на нејзините источни граници, на што се придодава и блискоисточната криза, и затоа што САД, победил или не Трамп, планира да се фокусира на Индо-Пацификот. Тоа значи дека или НАТО ќе мора да стане поевропска или пак нема да го издржи тестот на времето. Одбрана без НАТО? Проблемот или парадоксот е што се уште не сме во состојба да ја замислиме заедничката европска одбрана без НАТО. Од проста причина што цената за создавање вистински стратешки автономна Европа е огромна, односно, секоја земја би требала веднаш да почне да издвојува околу 6% од БДП. Другиот проблем е што од секоја идна европска одбрана не смее и не може да се исклучи Велика Британија, како поморска и нуклеарна сила со одредена тежина. Оттука и парадоксот: иднината на европската одбрана е во НАТО, а не во ЕУ - но, иднината на НАТО не може да се реализира без Европа. Тоа е актуелната ситуација, каде сепак, со тек на времето, европското крило на НАТО, ќе мора да прерасне во инкубатор на заедничката европска одбрана.Се уште не може да се замисли заедничка европска одбрана без НАТОФотографија: Olivier Matthys/AP/dpa/picture alliance Од тој аспект добредојдена е новопронајдената француска иницијатива и нејзиното позиционирање наспроти новата европска стратешка агенда која ќе се дискутира на следниот Европски совет од 27-28 јуни. Макрон го вклучи алармот: „Европа е опколена“ од закани и не е „доволно вооружена“ наспроти предизвиците предизвикани од „бескруполозни регионални сили“ како Русија и Кина. Постои ризик Европа да умре, предупреди Макрон, затоа што Европа не е доволно вооружена да се соочи со ризиците. „Нема одбрана без одбранбена индустрија, ние со децении не инвестираме доволно“, додавајќи дека Европејците треба да му дадат предност на купувањето европска воена опрема. „Мораме да произведуваме повеќе, мора да произведуваме побрзо и мора да произведуваме како Европејци“. Макрон во својот говор ќе забележи и оти се завршени деновите кога Вашингтон ја гарантирал безбедноста на Европа, како и дека тоа најмногу било изразено по инвазијата што рускиот претседател Владимир Путин ја изврши во Украина и со тоа ја донел војната во дворот на Европа. „Европа мора да покаже дека не е вазал на САД и дека знае да разговара и со сите други региони во светот“. Од тој аспект Макрон уште еднаш ја евоцираше потребата од заедничка европска одбрана, заговарајќи и можеби еден заеднички европски антиракетен штит, додека во исто време на европските партнери им ја понуди заштитата од францускиот нуклеарен арсенал, затоа што тој е во „центарот на стратешката одбрана на Франција“ и оттука е есенцијален елемент за одбрана на европскиот континент. Станува збор за драматична промена на воената доктрина, стратегија и парадигма за европската одбрана, особено што француската нуклеарна сила, досега постоеше само за национални цели и никогаш не беше дел од НАТО арсеналот. Единствената европска нуклеарна сила Прашањето е зошто сега француската нуклеарна сила би требало да стане централен елемент на европската одбрана, кога таа привилегија не важела ни за НАТО? Одговорот е дека фактот што Франција е единствената европска нуклеарна сила ја става во привилигирана и доминантна позиција, способна да ги ориентира идните стратешки одлуки на ЕУ и на континентот. Затоа, сега Франција нуди, за утре да може да ги насочува промените кои неизбежно мора да се случат. Проблемот повторно, и тоа Макрон одлично го знае, е што францускиот нуклеарен чадор не е доволен за да постои заедничка европска одбрана, макар и сите членки тоа го прифатиле и се надоврзале со изградба на вектори и инфраструктура за да се оддржи во живот француската „Force de Frappe“. Сила, која и покрај гарантираните 50 милијарди евра во следните 8 години, сепак тежи единствено врз францускиот одбранбен буџет. Тука се враќаме на примарното прашање: ќе може ли Европа да создаде сопствена одбрана и примарно да ги преземе довчерашните заложби покриени од САД? Затоа што времето на делегирања и американска безбедносна гаранција е завршено! Европа тоа би го можела под еден клучен предуслов, а тоа е да се надмине актуелната индустриска фрагментација. Европската одбрана е попречена од фактот што националните држави продолжуваат да инвестираат во сопствени системи на вооружување, нешто што произведува неверојатни дуплирања и не дозволува да се создадат европски „индустриски шампиони“. Француска атомска подморница Фотографија: Barbier/AFP/epa/dpa/picture-alliance Резултатот од тоа е што и покрај зголемувањето на европската потрошувачка за одбрана (300 милијарди евра во 2023-та), сепак не се генерира агрегиран воен и одбранбен капацитет соодветен на денешните потреби. Потоа, како што и Макрон забележа од Сорбона, Европа купува премногу оружје од надвор. Затоа, преминот од национални политики на воени набавки кон вистински европски „procurement“, кој денес е слабо финансиран - е нужна и неопходна транзиција. „Економија во тревога“ Потребни се и нови правни и економски инструменти кои би дозволиле Европа да излезе од „мировната економија“, да премине кон „економија во тревога“, за потоа конечно да прејде во „воена економија“. Од тој аспект ќе бидат клучни новата Европска Комисија и новиот Европарламент со цел да донесат и да спроведат нови иницијативи кон Европска одбрана. Затоа и Макрон сака познавач на реалноста како Марио Драги да ја преземе Европската Комисија, и потоа да му објасни и на европското јавно мислење дека повеќе не живееме во ера на мир и напредок, туку во епоха на војни без крај и без излез, под постојана закана од светските и регионалните сили и автократии. За таа цел ќе мора да се аболира клаузулата која на Европската инвестициона банка и забранува да финансира воени програми. Мора да се сфати дека потрошувачката за одбраната не е непотребно расфрлање со пари, туку нужна инвестиција за „општото добро“. Тоа е задача и на бројните национални лидери кои треба да се соочат со сопствениот електорат и со јавното мислење кои имаат подзаборавено што значи воена закана и дека живееме во времиња во кои мирот повторно многу скапо ќе се плаќа. На Европа и е потребна културна и психолошка промена, свест и разбирање за новото време, со цел да се остварат неопходните политички и индустриски промени. Тука ќе се крши идното европско реформирање, интегрирање и проширување. Не е се во уставните промени, кои да - се неопходни, но не се и единствениот предуслов за наша интеграција во ЕУ. Кога Европа ќе ги направи нужните политички и индустриски реформи, кога ќе се постави стратешки кон актуелната геополитичка реалност, тогаш и со поголема леснотија ќе разбере дека интегрирањето на земјите од Западен Балкан, е само уште едно неизбежно делче од поголемата сложувалка. Камо среќа тоа да го разберат и нашите краткогледи политичари и квазиевропејци. Проблемот повеќе не е помеѓу независност и обединетост, проширување или одржување, туку помеѓу постоење како целосно обединета Европа или исчезнување. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Фотографија: Privat Ивор Мицковски Политички аналитичар и советник, колумнист и новинар.@nezenzabarКоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиСоединети Американски ДржавиНад 2000 уапсени на пропалестинските протести во САДСН/агенции3.05.20243 мај 2024Пропалестинските протести на многу универзитети се во фокусот на јавната дебата во САД нешто повеќе од две недели. И покрај стотиците апсења, движењето се шири - исто така и на меѓународно ниво.https://p.dw.com/p/4fTKQПолицијата апси демонстранти на универзитетот УКЛАФотографија: Gene Blevins/ZUMA/IMAGOРекламаРасположението во пропалестинските протести на десетици универзитети во САД продолжува да се вжештува: според извештаите на медиумите, повеќе од 2.000 луѓе се уапсени во изминатите неколку недели. Како што објави телевизијата Си-Ен-Ен од 18 април досега се регистрирани апсења на повеќе од 40 универзитети во најмалку 25 сојузни држави. Протести на кои студентите ги повикуваат универзитските раководства да престанат да соработуваат со Израел или со компаниите за кои велат дека ја поддржуваат војната во Газа имаше и на многу други универзитети, но немаше апсења. Според последните информации, најмалку 30 лица се уапсени во Портланд во северозападниот дел на САД. На Универзитетот Ратгерс во Њу Џерси, протестниот камп беше мирно расчистен по договор со демонстрантите, се вели во соопштението на универзитетот.Пропалестински протест на универзитетот во Торонто, КанадаФотографија: Mert Alper Dervis/Anadolu/picture alliance Во четвртокот (2 мај, 2024), стотици пропалестински демонстранти му пркосеа на барањето на полицијата да го напуштат кампусот на Универзитетот Калифорнија, Лос Анџелес (УКЛА). Тие се забарикадираа во нивниот протестен камп . Многу полицајци веќе пристигнаа таму во средата попладне (по локално време). Празни автобуси стоеја подготвени во близина на универзитетот да ги одвезат демонстрантите, кои не ја почитуваа наредбата. Слично како во САД, пропалестински протести се одржуваат и во други земји. Според канадските медиуми, студентите поставиле протестни кампови и во канадските градови Торонто, Монтреал и Ванкувер. И медиумите во Австралија јавуваат дека студентите демонстрираат и во австралиските градови со над милион жители како Сиднеј и Мелбурн. Пропалестински собири се одржаа и на британските и на француските универзитети . КоментарВаш коментарРеклама...

МедиумиСеверна МакедонијаРепортери без граници ја рангираше Македонија на 36-то место ДТЗ3.05.20243 мај 2024Раширените дезинформации и недостатокот на професионализам придонесуваат за опаѓање на довербата на општеството во медиумите, што ги изложува независните медиуми на закани и напади, се наведува во извештајотhttps://p.dw.com/p/4fSufРепортери без граници ја рангираше Македонија на 36-то местоФотографија: Getty Images/C. McGrathРекламаСеверна Македонија се најде на 36-то место на Индексот за слобода на медиумите за 2024 година на Репортери без граници, што е за две места погоре од минатата година, кога земјата беше на 38-та позиција. Оценките за земјата во поголем дел од индикаторте се послаби од лани, но лоши оценки годинава добија и другите земји од регионот. Па така, Црна Гора се најде на 40-то место, а зад неа се Словенија (42), Хрватска (48), Косово (75), БиХ (81), Србија е на 98-то место и Албанија на 99-та позиција. „Иако новинарите не работат во непријателско опкружување, раширените дезинформации и недостатокот на професионализам придонесуваат за опаѓање на довербата на општеството во медиумите, што ги изложува независните медиуми на закани и напади. Понатаму, владините функционери имаат тенденција да имаат лоши и понижувачки ставови кон новинарите“, се вели во извештајот во делот посветен на Северна Македонија. Во однос извештајот се наведува дека иако телевизијата е доминантен извор на информации, онлајн медиумите играат важна улога. Сепак, мора да се направи разлика меѓу професионални онлајн редакции кои вработуваат новинари и објавуваат оригинална содржина, и поединечни портали кои плагијат и копираат и залепуваат содржини. Исто така, постои голем јаз меѓу користењето и довербата: најгледаните ТВ станици имаат низок индекс на доверливост. Критичко новинарство подложено на напади За политички контекст се забележува дека целокупното опкружување останува поволно за слободата на печатот, но владините агенции не се многу транспарентни и критичкото новинарство е сè повеќе подложно на напади. „Поради силната политичка поларизација, медиумите можат да бидат под притисок на властите, политичарите и бизнисмените и на национално и на локално ниво. Двете најголеми партии (на власт и во опозиција) создадоа паралелни медиумски системи врз кои го вршат своето политичко и економско влијание. Јавниот радиодифузен сервис нема уредувачка и финансиска независност“, се наведува во дел од забелешките. Опаѓа довербата на општеството во медиумите, што ги изложува независните медиуми на закани и нападиФотографија: Fotolia/picsfive Во делот посветен на правната рамка се посочува дека Уставот ја гарантира слободата на говорот и забранува цензура, но дека земјата бавно го усогласува законодавството за медиумите со стандардите на Европската Унија, на која има намера да и се придружи. Осудата за клевета, во 2023 година, на медиумот ИРЛ за нивната истрага од општ интерес, се наведува дека е опасен преседан, а се укажува и на опасностите од влијание поради новиот закон кој ги врати владините реклами во медиумите. Влијанија и притисоци За економски контекст се наведува дека иако одредени видови медиумска концентрација се забранети со закон, редакциите на некои од главните ТВ канали се изложени на економски притисоци од нивните сопственици. Државното финансирање, се додава понатаму, е ограничено и нетранспарентно, а независните медиуми во голема мера се потпираат на донаторите. Странските грантови засновани на проекти придонесуваат само за опстанок, но не и за понатамошен развој. Новинарството, се посочува, е многу несигурна професија, а некои медиуми се подложени на влијанија од страна на маркетинг агенциите. Во делот за социјалниот контекст стои дека иако не постојат јасни ограничувања во социјалната и културната средина кои влијаат на слободното новинарство, социјалните медиуми и дигиталната сфера генерално го фаворизираат ширењето на дезинформации и сајбер-закани. Во комбинација со ниските професионални стандарди, тие придонесуваат за опаѓање на довербата на јавноста во медиумите и го отвораат патот за напади врз новинари врз основа на пол, етничка или религија, Кога е во прашање безбедноста на новинарите се констатира дека тие се често мета на вербални напади, а меѓу другото се посочува и за назначувањето специјален обвинител задолжен за случаите на напади врз новинари. Најдобро рангирани според Индексот за слобода на медиумите за 2024 година се Норвешка, Данска и Шведска. На листата од 177 земји во светот најлоши оценки за слободата на медиумите имаат Северна Кореја, Авганистан, Сирија и Еритреја. КоментарВаш коментарРеклама...

ОпштествоСрбијаЗошто масовните убиства не ја променија Србија?Немања Рујевиќ3.05.20243 мај 2024Се чинеше дека злосторствата во „Рибникар“ и селата кај Младеновац го разбудија целото општество. Но, во следната година се нанижаа само пропуштени прилики, велат соговорниците на ДВ. Како се случи тоа?https://p.dw.com/p/4fSREТага по масакрот во училиштето „Рибникар“ по Белград, СрбијаФотографија: Zorana Jevtic/REUTERSРекламаВо таа среда во Белград луѓето тивко чекореа и гласно воздивнуваа. Пред основното училиште „Владислав Рибникар“ насобрани многубројни новинари, а набргу и луѓе кои дојдоа да се простат од настраданите. Два дена подоцна, околу училиштето имаше бари од исушен восок и секоја педа од оградата беше обложена со цвеќиња и детски кадифени играчки. Земјата во шок тогаш доживеа уште еден потрес, масовно убиство во Мало Орашје и Дубона. Црниот биланс од две дивеење за два дена броеше деветнаесет згаснати животи, главно деца и млади луѓе. Вакви случаи се релативно ретки во Србија. Момчето убиец од „Рибникар“ дури е забележан и како најсмртоносниот убиец помлад од 14 години во целиот свет. Пропуштени шанси Една година подоцна, животот продолжи. Но како? Психологот Тамара Џамоња Игњатовиќ, која будно ги следела случаите, вели дека е „нормално, човечки и неопходно“ животот да продолжи и по големи трагедии. Но, пред тоа треба да си ја завршите домашната задача. „Трагедијата нѐ потресе и нѐ збуни, а потоа почнавме да го продолжуваме нашиот неорганизиран живот“, вели таа за ДВ. „Ако сакаме да направиме чекор напред, тогаш треба добро да се позиционираме во однос на она што се случува. Да го испланираме следниот чекор за жртвите да бидат почитувани, а другите да се чувствуваат безбедни и сигурни. Тие темели не беа доволно силни“. Претседателот на Србија Александар Вучиќ веднаш имаше „список на мерки“Фотографија: Darko Vojinovic/AP Photo/picture alliance Раскажува за институциите кои не биле подготвени за вакви ситуации. Претседателот Александар Вучиќ на денот на масакрот во „Рибникар“ се појави пред новинарите со веќе спремен „список на мерки“. Неодамна Белградскиот центар за човекови права во анализа откри дека единствена успешна мерка беше разоружувањето на граѓаните - трагедиите ги натераа некои луѓе да се преиспитаат дали им е потребен нелегален пиштол или пушка во нивниот дом. Во училиштата се испратени полициски службеници. Прво брзоплето беше одлучено децата во „Рибникар“ да се вратат на училиште, а потоа учебната година одеднаш да заврши порано - за сите училишта. Според негово признание, таа одлука ја донел Вучиќ, погоден од разговор со родители кои ги загубиле децата во „Рибникар“. Џамоња Игњатовиќ вели дека мешањето на претседателот во мерките довело до судир со препораките на експертите. А кога веќе ќе донесе одлука, тогаш сите други не можат ништо“, вели оваа професорка на Филозофскиот факултет. Како што изјави за ДВ Дејан Илиќ, уредник на „Фабрика на книги", трагедијата природно ги потресе и луѓето од власта на човечко ниво и властите никако не може директно да се обвинуваат. „Но, тие едноставно имаат свои приоритети“, вели Илиќ. „Ми се чини дека единствената мисла на режимот беше како да не влијае на нив и како да ја избегне одговорноста. Така проблемот се турка под тепих“. Политика секогаш и секаде Единствена политичка последица од злосторството беше оставката на тогашниот министер за образование Бранко Ружиќ. Ружиќ претходно ги обвини „западните вредности“ и видео игрите за злосторството во училиштето. Други, пак, тврдеа дека е виновна атмосферата во која, на пример, е можен мурал посветен на злосторникот Ратко Младиќ недалеку од училиштето во Врачар. Масовни протести „Србија против насилството“ во БелградФотографија: Zorana Jevtic/REUTERS Опозицијата побара оставка од министерот за полиција и други. Властите со сите сили возвраќаше на критичарите, обвинувајќи ги дека се „хиени“ кои се радуваат на несреќа зашто добиваат политички поени. Впрочем, само два дена по „Рибникар“ и додека сè уште пристигнуваа вести од селата во Младеновац, новинарот Момир Турудиќ за ДВ изјави: „Наместо тивко да тагуваме, гледаме агресија и дека повторно се играат политички игрички“. Во оваа атмосфера, речиси може да се предвиди дека некои ќе ги впрегнат трагедиите за политички цели“. Првите протести кои ќе прераснат во „Србија против насилството“ беа тивки, како траорни поворки. За неколку недели ќе станат најмасовните демонстрации во Србија од 5-ти октомври. Зошто протестира, ја праша репортер на ДВ една трудница на улиците во Белград. Бидејќи сè тргна наопаку, рече таа. „Сѐ. Правосудството. Сочувството. Сѐ. Мораме конечно да направиме нешто“. Чувството дека нешто мора да се направи е формулирано во неколку барања. Покрај смената на министрите и првиот човек на БИА, имаше и барања за смени во јавниот сервис, во РЕМ, повлекување на националните фреквенции на телевизиите Хепи и Пинк и забрана на реалните шоуа. Сите барања се игнорирани. Родителите на Ана Божовиќ, една од жртвите од „Рибникар“, споделуваат впечаток дека работите се турнати под тепих. Како што изјавија за неделникот „Време“ во декември, гледаат поголема одговорност кај властите, но и обвинуваат дека опозицијата се обидува да ги „вовлече“ во политичката приказна. „Мојот главен впечаток е дека на 3 мај сите само извикуваа ‘не, јас не сум виновен'. Сите решија дека е подобро да се држат настрана, бидејќи ако ни пријдат нешто ќе се потврди - не знам ни што. Како сите да бегаа од нас. Се најдовме во ситуација да изгубиме дете. Дете. На училиште. И тогаш сите се однесуваат со нас како да сме некои, не знам, некои 'шугави', никој не сака да ви пријде“, изјави тогаш Нинела Радичевиќ, мајката на Ана. Испробана тактика Иако никој не кажа директно, власта се чувствуваше нападната и за самите трагедии, како таа да го повлекла чкрапалото. Во согласност со тоа, Вучиќ свика состанок на СНС во Белград на крајот на мај. Врнеше и луѓето донесени со автобуси брзо се разбегаа. Критичарите на власта го оценија тоа како апсурдно - контра митинг на протестите против насилството. „Се подразбира дека владата не беше директно виновна за тоа што се случи“, вели Тамара Џамоња Игњатовиќ за ДВ. „Но, владата е составена од институции, а состојбата во институциите е последица на таа влада. Да речеме, ако немате добро организирано Министерство за образование, се разбира дека не реагира како што треба". „Втората порака на властите е пак дека знаат сѐ, дека Вучиќ умее сѐ и сѐ зависи од него, дека има способност да ги носи најтешките одлуки во најтешките моменти. Контрола, моќта и бегање од одговорност не одат заедно. Ако сакате апсолутна власт, тогаш сте одговорни за сѐ“, заклучува нашата соговорничка, една од потписниците на ПроГлас пред декемвриските избори. Акција на полицијата во Дубона по масовното убиство, СрбијаФотографија: Antonio Bronic/REUTERS После тоа, власта се врати на испробаната тактика - остави протестите да згаснат. Уште еднаш се докажа дека никакви прошетки не траат вечно. Запрашан дали има нешто позитивно во настаните по двете масовни злосторства, Дејан Илиќ без двоумење вели дека тоа е реакцијата на луѓето. Излегувањето на улица, формулирање барања, политичко единство на опозицијата (кое траеше до пред некој ден). „Беше покажано сочувство, подготвеност да се направи нешто. Тоа беа добри знаци“, вели Илиќ. Тој посебно ги обвинува властите што родителите на децата од „Рибникар“ до ден денес останале поделени околу тоа дали да одат или не во тоа училиште и во таа зграда или како и каде да се изгради меморијален центар. И што сега Една година подоцна, малолетниот убиец К.К е во детска психијатриска клиника, а се подготвува закон со кој евентуално никогаш нема да излезе од таму. Неговите родители се на суд, неговиот татко се соочува со дванаесет, а неговата мајка две години затвор. За дваесетина дена ќе започне судењето на Урош Б., кој убиваше во селата кај Младеновац. Како на помлад полнолетник, му се заканува максимална затворска казна од дваесет години. Истата се бара и за неговиот татко затоа што имал пиштол во куќата. Песимистите веруваат дека затворските казни ќе бидат единствената последица на 3 и 4 мај 2023 година. И дека општество ништо не научи. Кои беа воопшто шансите? Дејан Илиќ заклучува: „Имавме ли луѓе кои би можеле да се справат со таа ситуација? Да. Да беше до тие луѓе, шансите ќе беа солидни. Но, под овој режим, беа никакви". Има, додава тој, психолошко објаснување зошто општествата се враќаат во рутина и зошто е така полесно. „Но, нашата рутина е очајна. Требаше да излеземе од неа". КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаАлбинизам, мицкоизам, бадентеризам...Катерина Блажевска3.05.20243 мај 2024ДУИ врз крилјата на Бадентерово мнозинство се смета за неодминлив фактор во идната влада. Од ВМРО-ДПМНЕ повторуваат - никако со ДУИ, тие треба да одат во опозиција и да одговараат за криминал. https://p.dw.com/p/4fSjJЕвропскиот фронт предводен од ДУИ се повикува на нужноста од Бадентерово мнозинство за формирање стабилна влада. (Архивска фотографија на раководството на ДУИ)Фотографија: DW/P. StojanovskiРеклама„Бадентер суштината на еднаквоста“, е темата на панел дискусија што денеска напладне ја организира Европскиот фронт во Универзитетската библиотека „Св. Климент Охридски“ во Скопје. Темата не е случајна, следува по вчерашната изјава на Бујар Османи дека „нема влада без двојно мнозинство - обично и Бадентерово". На површина повторно испливаа фрази од некои минати времиња, како што е повикот на Европски фронт „против мајоризација“. Дури и вчерашното прогласување на Али Ахмети за почесен граѓанин на Тирана, беше искористено за критики на домашен терен. „Али Ахмети, почесен граѓанин на Тирана. Мицкоски си зел за право да го понижи и потчини овој човек. Ќе одговориме на 8 мај!“, пишува Бујар Османи на Фејсбук. Стабилна влада со Европскиот фронт Сѐ почна откако ВМРО-ДПМНЕ порача дека е време ДУИ да замине во опозиција и дека нивен партнер во идната влада би била коалицијата „Вреди“. Од Европскиот фронт, кој се претставува како најцврстата опција што го оцртува евроатлантскиот пат на Северна Македонија, не штедеа критики ни за „Вреди" ни за ВМРО-ДПМНЕ. Од вчера Европскиот фронт предводен од ДУИ се повикува на нужноста од Бадентерово мнозинство за формирање стабилна влада, нешто што можело да го обезбеди само Европскиот фронт, судејќи според резултатите од првиот круг од претседателските избори. „Граѓаните одлучуваат кој ќе ја формира владата. Затоа има две мнозинства според Рамковниот договор. Прво се бара 61, потоа се бара Бадентерово мнозинство. Тие што ги исполнуваат двете мнозинства, тие формираат влада, тоа е толку просто и јасно“, посочува Османи.Бујар Османи беше претседателски кандидат на Европскиот фронт, предводен од ДУИФотографија: Petr Stojanovski/DW Тој апелира до симпатизерите на опозицијата - да не им веруваат на политичките понуди, кои се блиски до ВМРО- ДПМНЕ. „Албанските гласачи веќе немаат причина да им веруваат на оние кои изборната кампања ја почнаа со албинизам и ја завршуваат со мицкоизам!“, повикува Османи. „Врз митот за права направија милиони...“ Од ВМРО-ДПМНЕ остануваат децидни дека е исклучена секаква соработка со ДУИ. Мицкоски синоќа од митинг во Гостивар рече дека и овие денови ги слуша истите обвинувања кои се редовен декор секогаш кога ДУИ е критикувана поради криминал и корупција. „Нападната е затоа што се фатени како ја ограбуваат Македонија. И не ги ограбуваат само Македонците. Ги ограбуваат сите, и Македонците и Албанците и Турците и Србите и Власите и Бошњаците, ја ограбуваат Македонија. Фатени во грабеж, обвинуваат дека сме имале против Албанците и затоа сме ги напаѓале", рече Мицкоски. Тој посочува дека се злоупотребуваат Албанците и нивната мака. „Врз митот ‘права за Албанците', и Артан, и Али, направија милиони евра за себе. Имаат имот како шеици од Саудиска Арабија, додека албанскиот народ гладува и се сели од Македонија. Најголемата злоупотреба овие дваесет години е состојбата со правата на Албанците, коja овие криминалци од ДУИ се обидуваат да ја наметнат како тема кога се фатени во криминал. Секогаш кога тие зборуваат за ова, на своето конто си редат по уште еден милион народни пари," рече Мицкоски. На ДУИ и порача дека ќе оди во опозиција, каде прво мора да одговара за криминалот, а потоа да се реформира. Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски го напаѓа ДУИ и посочува дека се злоупотребуваат Албанците и нивната мака.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Од колицијата „Вреди“ велат дека ДУИ ги напуштила вредностите за кои се залагала во 2001 година, кога наместо за албанската кауза почна да се грижи единствено за џебовите на нивното раководство и ним блиските роднини. „Од партија се претворија во ‘Коза ностра‘. Сега кога доаѓа време за одговорност за коруптивните скандали се обидуваат како штит да го користат целиот албански народ и помалите етнички заедници кои ги користат како заложници. Тие веќе видени трикови не поминуваат. После 8-ми мај ќе има и влада со ‘Вреди‘ како единствен легитимен политички репрезент на Албанците, ќе има и Бадентерово мнозинство, ќе бидат обезбедени и фундаментите на Охридскиот рамковен договор и ќе има одговорност за сите што се огрешиле пред законите“, соопштија од „Вреди“. Нема потреба од двојно мнозинство Кандидатката за претседател поддржана од ВМРО-ДПМНЕ, Гордана Сиљановска Давкова, ја коментираше изјавата на Османи околу условите за формирање на владата. „Нема потреба од двојно мнозинство за формирање Влада“, вели професорката по уставно право. „На изборите има само еден победник, нема двајца победници, ниту имало, ниту треба да има. Двојното мнозинство, дури и по зборовите на господинот Бадентар треба да се употребува само во исклучителни ситуации кога се носат закони или се решаваат прашања кои се директно врзани за културата и идентитетот на сите сегменти. Формирањето на Владата не е такво прашање, ниту може да биде и ние треба да имаме Влада како што имааат и сите во ЕУ, а тоа најмногу треба да го заговараат оние кои се декларираат со придавката ‘европски’. Се разбира, како што во парламентот треба да има прeтставници на сите партии и на сите заедници, така и во Владата без оглед на резултатот секогаш мора да има место и за албанските партии како претставници на албанските граѓани, но и на останатитe“, изјави Сиљановска. Гордана Сиљановска-Давкова победи во првиот круг од претседателските избори на 24 април.Фотографија: Boris Grdanoski/AP Photo/picture alliance Европски фронт: Гласајте по своја волја Со оглед дека Бујар Османи не влезе во вториот претседателски круг, лидерите на партиите кои се дел од Европскиот фронт на вчерашната средба во Струга донеле одлука во однос на завршната трка од претседателските избори. „Бидејќи Европскиот фронт повеќе не е дел од претседателската трка во вториот круг од претседателските избори и бидејќи гласот на граѓаните за нас е свет и нивно право, Европскиот фронт наведува дека тоа е ексклузивна волја на граѓаните како што сакаат да го искористат ова право“, соопшти Европскиот фронт. Партиските лидери заклучиле дека првиот круг од претседателските избори поминал во мирна, фер и демократска атмосфера. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

ОпштествоСеверна МакедонијаБездомните лица во Македонија и на БалканотTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoОпштествоСеверна МакедонијаЕмилија Петреска3.05.20243 мај 2024Колку бездомници има во Македонија? Прашање на кое има само нецелосен одговор. Бездомниците се луѓе кои на Балканот (речиси) никој не ги гледа. Балканските држави немаат официјален регистар за бездомните лица, па податоците за нив често се нецелосни, или пак застарени. Овие информации се важни, бидејќи на тој начин се градат политики за во иднина.https://p.dw.com/p/4fQ89РекламаБалканот мака мачи да ги евидентира бездомните лица. Официјалните податоци се или нецелосни, или пак застарени. Па така, официјалните извори во Македонија кажуваат дека во март годинава имало вкупно 200 бездомни лица. Но, тоа се само информации за Скопје и Битола. За другите градови нема податоци. Од друга страна, според Здружението на граѓани „Љубезност“, кое им помага на овие лица, оваа бројка достигнува и до 1000. Слична е ситуацијата и во Црна Гора. Организациите алармираат за немањето соодветна евиденција, па според неофицијални бројки кои се повторуваат со години наназад - во главниот град Подгорица, ротираат околу 10 до 15 бездомни лица. Во Србија, може само да погодуваме, бидејќи последниот и единствен официјален податок е стар дури 13 години - пописот на населението од 2011. Сепак, само во Белград, во последните две години, хуманитарната организација АДРА регистрирала над 3000 бездомници. Во Албанија ако сакате да дознаете колкав е бројот на бездомни лица, ќе треба да ги контакирате сите 61 општина - бидејќи ниту една национална институција ги нема овие податоци на едно место. За Босна и Херцеговина и Косово единствено нешто што се знае е дека бројот се менува од ден за ден, но колку - не се знае, бидејќи недостасува системско решение. Иако за некои граѓани бездомништвото не е избор, има и такви за кои животот на улица е начин на живеење. Но, за држави кои се стремат да бидат дел од Европската Унија, решавањето на статусот на бездомните лица е еден од предизвиците....

КриминалГерманијаГерманија ја обвини Русија за сајбер напад врз партијата СПДСН/агенции3.05.20243 мај 2024Истрагата на германската влада, предводена од министерството за надворешни работи, покажала дека руски хакери со државна поддршка ја таргетирале Социјалдемократската партија, која е дел од владината коалиција во Берлин.https://p.dw.com/p/4fSJIГерманската министерка за надворешни работи најави последици за руските хакерски напади врз Социјалдемократската партија на ГерманијаФотографија: Sina Schuldt/dpa/picture allianceРекламаГерманија ја обвини руската воена разузнавачка служба, ГРУ, дека стои зад сајбер-нападот во 2023 година, чија цел беа германските социјалдемократи (СПД) Германија, членка на НАТО, е меѓу западните земји што и обезбедуваат воена поддршка на Украина додека таа се бори против руската инвазија, а исто така неодамна имаше обвинувања и за засилена шпионажа . Во јуни 2023 година, СПД објави дека сајбер-криминалци ги таргетирале сметките за електронска пошта што им припаѓале на членовите на нејзиното партиско раководство претходно истата година. Кои се обвинувањата? „Руски државни хакери ја нападнаа Германија во сајбер просторот“, рече германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок за време на посетата на Австралија . „Денес можеме недвосмислено да кажеме... можеме да го припишеме овој сајбер напад на групата наречена АПТ28, која е управувана од воената разузнавачка служба на Русија“, рече таа на прес-конференција за време на посетата на Австралија. APT28 е позната и како Фенси Беар и е контролирана од руската воена разузнавачка служба ГРУ. Обвинета е за десетици сајбер напади ширум светот. „Со други зборови, тоа беше руски сајбер напад врз Германија спонзориран од државата“, рече Баербок. „Ова е апсолутно неподносливо и неприфатливо и ќе има последици“. Бербок, меѓутоа, не кажа како конкретно ќе изгледаат тие последици. Министерката говореше по средбата со австралиската министерка за надворешни работи Пени Вонг во Аделаида. Вонг рече дека Австралија е исто така „длабоко вознемирена“ од сајбер активноста спомената од Бербок. „Австралија се солидаризира со Германија во посочувањето на државите кои дејствуваат спротивно на нормите за одговорно однесување на државата во сајбер просторот“, рече Вонг. КоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаСоединети Американски ДржавиСреќа во несреќаСН/дв3.05.20243 мај 2024Поради тешко заболување останал без работа и без можност финансиски да го згрижи семејството. Сега 46-годишниот татко повеќе не мора да се грижи за пари. Џекпот!https://p.dw.com/p/4fSHoФотографија: Jenny Kane/AP/dpa/picture allianceРекламаИмигрант од Лаос освои џекпот од 1,3 милијарди долари во САД. Државната лотарија во американската сојузна држава Орегон на пресконференција го претстави Ченг Саефан како среќен добитник на добитното ливче. 46-годишниот татко рече дека боледува од рак веќе осум години. Сега неговата сопруга и децата се згрижени - и тој може да побара добар лекар. КоментарВаш коментар...

ПолитикаРусијаНаградата за слобода на говор на ДВ за Јулија НавалнајаМаркиан Остапчук3.05.20243 мај 2024Јулија Навалнаја ја продолжува работата на својот сопруг, рускиот опозиционер Алексеј Навални, кој почина во затворски логор. Затоа ДВ, нејзе и на нејзината фондација, им ја доделува Наградата за слобода на говор. https://p.dw.com/p/4fLJhЈулија Навалнаја во Берлин, по гласањето во рускиот конзулат за изборите во Русија во март годинаваФотографија: Ebrahim Noroozi/AP Photo/picture allianceРекламаТри дена по смртта на рускиот опозициски политичар Алексеј Навални во февруари 2024 година, неговата вдовица Јулија Навалнаја изјави дека ќе го наследи и ќе го преземе управувањето со „Фондацијата против корупција“ (ФБК). Нејзиниот сопруг ја основаше непрофитната организација во 2011 година. Целта: откривање и објавување на случаи на поткуп и злоупотреба на власта меѓу руската елита и со тоа борба против корупцијата. Многумина ја гледаат смртта на Навални на 47-годишна возраст во затворски логор во Сибир како резултат на долгогодишните репресалии со кои руските власти го малтретираа поради неговите политички активности. Сега Дојче веле на Јулија Навалнаја и на „Фондацијата против корупцијата“ им ја доделува 10-тата награда за слобода на говорот. Директорот на ДВ, Питер Лимбург, изборот го образлага со „непоколебливата храброст“ со која Навалнаја и нејзините колеги се борат за слободна Русија: „Јулија Навалнаја од почетокот ја поддржа политичката работа на својот сопруг Алексеј Навални во борбата за слобода на печатот и слободата на изразување во Русија - и покрај сите ризици, постојани закани и лични ограничувања“. Печатот првпат известуваше за Навалнаја кога таа и други членови на опозицијата во потрага по нејзиниот сопруг, кој беше одведен од полицијата по митинг за фер избори, ги пребаруваа притворите низ Москва. Јулија Навалнаја не сакаше да се занимава со политика Јулија Навалнаја, според набљудувачите, најавила сопствена политичка кариера наследувајќи го својот покоен сопруг. Некои ја гледаат како ново лице на руската опозиција. Притоа, таа всушност никогаш не сакала да биде политичарка. Јулија Абросимова се запозна со Алексеј Навални во 1998 година, за време на одмор во Турција. Тие се венчаа во 2000 година, а една година подоцна ја добија ќерката Дарија. Синот Захар е роден во 2008 година. Навалнаја дипломира на Факултетот за меѓународни економски односи на Универзитетот Плеханов во Москва. Таа всушност не планира да има своја кариера, од самиот почеток ја поддржува кариерата на својот сопруг. Брачната двојка пред дваесетина години се приклучи на партијата Јаблоко. Бидејќи нејзиниот сопруг со текот на времето станувал сè поважен политичар, Навалнаја му помага со преводи или изготвување бизнис планови. „Бев невидлив помошник“, изјави таа во 2014 година за магазинот „Афиша“ , кој на својата насловна страница, покрај нејзината фотографија, напиша: „Посилниот пол“.Од изборната кампања за градоначалник на Москва во 2013 година, Јулија Навалнаја се појавува покрај нејзиниот сопруг како „прва дама на опозицијата“ (фото од февруари 2017 година)Фотографија: Sefa Karacan/AA/picture alliance Тестови за „првата дама“ на руската опозиција „Најдраматичниот ден“, како што еднаш рече Јулија Навалнаја, сепак се случи во 2013 година. Тоа е денот кога нејзиниот сопруг беше осуден на пет години затвор - за наводна проневера. Сликите од судницата од тоа време покажуваат дека Јулија Навалнаја ја гледа постапката со наведната глава. Таа тогаш, како што откри, била подготвена на сите можни исходи. Но, откако јавноста протестираше, судот ја промени затворската казна во условна. Подоцна, Навалнаја рече дека се помирила со ризиците од политичката работа на нејзиниот сопруг: „Луѓето веруваат во него, им светат очите, излегуваат на улица иако се заплашени, иако им се заканува затвор“. Прекрасно е“, нагласи таа во интервју за магазинот „Афиша“. Јулија Навалнаја зачекори на политичката сцена дури во 2013 година, за изборната кампања на нејзиниот сопруг, кој во тоа време се кандидираше за градоначалник на Москва. Навални се залагаше за транспарентност во политиката, вклучувајќи ги неговите приходи, неговиот имот и сё што е поврзано со неговото семејство. Така, Навални се позиционираше како спротивност на старомодните политичари. На изборите за градоначалник освои околу 27 отсто од гласовите и со тоа заврши на второто место, зад победникот Сергеј Собјанин. Јулија Навалнаја на тој начин стана „прва дама“ на лидер на опозицијата. Новиот тест со кој се соочи Навалнаја беше труењето на нејзиниот сопруг во летото 2020 година во Омск. Докторот Александар Полупан за ДВ вели дека Навалнаја се однесувала сталожено во таа стресна ситуација, покажала силна волја, била самоуверена. Полупан смета дека токму нејзината упорност значително придонела за префрлањето на Навални во Германија, односно тоа што случајот добил толкаво медиумско и јавно внимание. Имено, Навалнаја испрати апел до рускиот претседател Владимир Путин да дозволи лекување на нејзиниот сопруг во Германија. Путин подоцна изјави дека лично побарал од обвинителството да му дозволи на Навални да ја напушти земјата. И тоа го направил веднаш откако го замолила сопругата на опозицискиот лидер. Алексеј Навални беше затруен во Омск во 2020 година и се лекуваше во Берлин - по третманот, двојката се врати во Русија во јануари 2021 година Фотографија: Mstyslav Chernov/AP Photo/picture alliance „Симбол на моралниот отпор“ Политикологот Дмитриј Орешкин е уверен дека Јулија Навалнаја може да се покаже како важен симбол на отпорот против „машката“ тиранија во Русија. Додека мнозинството од машката популација цврсто верува во приказната за нападот на НАТО врз Русија, жените во земјата треба да решаваат конкретни проблеми: „Нивните сопрузи се убиени, нивните браќа мора да се приклучат на војската, а нивните синови се испраќаат во смрт во Украина“, пишува Орешкин. „Мислите на жените во Русија не се вртат околу ниту една идеологија, тие само сакаат членовите на нивните семејства да се вратат дома. Имиџот на Навалнаја може да делува како обединувачки фактор за опозицијата и во земјата и надвор од неа“. Андреј Колесников од организацијата „Карнеги фонд за меѓународен мир“ од Вашингтон, пак, смета дека Јулија Навалнаја би можела да стане „морален симбол на отпорот“. Тој додава: „Ако некогаш сме во ситуација да биде номиниран демократски претседателски кандидат, Јулија ќе биде најдобриот кандидат во секој случај, според мислењето на милиони луѓе“. „Со убиството на Алексеј, Путин уби половина од моето битие, половина од моето срце, ми уби половина од душата“, вели Навалнаја. А, другата половина, која остана, сега е, вели таа, полна со „бес, гнев и омраза“ - работи што ќе ја турнат напред, за да го оствари сонот на нејзиниот сопруг: изградба на Русија „полна со достоинство, правда и љубов“. Наградата за слобода на говор ќе ѝ биде врачена лично на Јулија Навалнаја, на 5 јуни 2024 година во Берлин. Говор по тој повод ќе одржи сојузниот министер за финансии и претседател на ФДП, Кристијан Линднер. КоментарВаш коментарРеклама...

МедиумиСеверна Македонија3 Мај: Новинарите слабо платени и небезбедни ДТЗ3.05.20243 мај 2024Од ССНМ и од ЗНМ велат дека Светскиот ден на слобода на медиумите - 3 Мај служи како потсетник за ризиците со кои се соочуваат новинарите во потрагата по вистината во име на граѓаните.https://p.dw.com/p/4fQW9Новинарите слабо платени и небезбедни, алармираат дека се мета на закани и насилствоФотографија: Mihajlo Maricic/PantherMedia/IMAGO/ Mihajlo MaricicРекламаНовинарите го пречекуваат 3 Мај - Светскиот ден на медиумите со плати пониски од просечната, со небезбедни услови за работа, а алармираат и дека често се мета на заплашување и насилство. Претседателот на Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници (ССНМ) Павле Беловски вели дека новинарите се соочуваат со многу проблеми, но дека со сплотеност и храброст може да се надминат. „Кога зборуваме за слободата на говор не треба да заборавиме дека слободата на медиумите се темели на здраво работно место и слобода на изразување. Оттука треба да си го поставиме прашањето дали ние работиме во такви услови? За да одговориме на ова прашање треба да констатираме дека 70 проценти од вработените или над 2.000 медиумски работници се со плати под просекот во државата и ист толкав број сакаат да ја напуштат оваа професија. Воедно над 100 наши колеги го загубиле животот во светот, затоа треба да се солидаризираме и денеска со оваа крводарителска акција да покажеме дека се грижиме за демократијата и преку нашата работа градиме подобри општества“, рече вчера (2 мај, 2024), спроти Светскиот ден на медиумите, Беловски. Заплашување и насилство Драган Секуловски, извршен директор на Здружението на новинари на Макеоднија (ЗНМ) порача дека новинарите се уште работат во небезбедни услови и се предмет на заплашување и насилство. „Па така, 3 Мај служи како потсетник за ризиците со кои се соочуваат новинарите во потрагата по вистината во име на граѓаните. Слободата на медиумите е многу често поврзана со правото на пристап на информации, а овој ден се залага за слободата на информациите како основно човеково право клучно за информирано општество и за носење одлуки за функционирањето на една демократија. Мали чекори во подобрувањето не се секогаш доволни и може да се направи многу повеќе посебно во период како изборниот во кој се наоѓа нашата земја“, вели Секуловски. По повод Светскиот ден на слободата на медиумите – 3 мај се одржа крводарителската акција во четири градови низ државата. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСрбијаРизици од доселувањето работници на БалканотАнто Јанковиќ3.05.20243 мај 2024Без имиграција, балканскиот регион нема да може да ја реши демографската криза. Но, доселувањето овие земји ги става пред големи предизвици, оценува германскиот весник „Франкфуртер алгемајне цајтунг“.https://p.dw.com/p/4fR9RРаботници од Виетнам во кинеската фабрика Линглонг во Зрењанин (архивска фотографија)Фотографија: Oliver Bunic/AFPРекламаГерманскиот весник „Франкфуртер алгемајне цајтунг“ пишува за тешкотиите во балканските земји, предизвикани од една страна, со иселувањето и падот на бројот на новороденчиња, а од друга со доселувањата од Азија, за што, како што се оценува во написот, овие земји не се подготвени. Авторот на текстот, новинарот Михаел Мартенс, споменува анегдота од конференција на која се разговарало за опасноста од војна во Југоисточна Европа, а еден од учесниците на конференцијата изјавил дека нема опасност од војна, бидејќи има недостиг на војници во тие земји. Авторот на текстот не смета дека опасност од војна не постои и наведува дека и добро вооружените специјални единици можат да направат многу зло, но укажува дека овие земји се уште имаат мака од недостаток на војници. Србија е наведена како пример: „Србија, на пример, веќе неколку години силно се вооружува со ракети, беспилотни летала и противвоздушни системи од Кина и Русија , кои наскоро треба да бидат дополнети со француски борбени авиони Рафал, што е еден дел од сликата“ Втората е дека на Србија, како и на другите земји во регионот, и недостигаат војници кои знаат да ракуваат со оваа скапа техника. Така, српската армија има, точно, повеќе од 300 тенкови, но само една третина од кадарот е обучен“, тврди германскиот весник. Србија со години се вооружува со модерна технологија, но нема доволно обучени војнициФотографија: Andrej Isakovic/AFP/Getty Images Како причина за тоа се наведува дека офицерите претпочитаат да работат во економијата, дека има малку млади луѓе, бидејќи воениот повик веќе не е толку привлечен во општеството и дека се раѓаат сè помалку деца. Во исто време, како што се наведува, емиграцијата уште повеќе го влошува проблемот, бидејќи „земјите од регионот не се доволно атрактивни за да ја задржат својата млада популација или да привлечат мигранти“. „Иселувањето сè уште е најдобра опција за младите“ Авторот на написот ја споредува ситуацијата во Србија со онаа во Романија или Бугарија, наведувајќи дека во тие земји понекогаш е можно да се забави иселувањето од големите градови или дури и да се смени трендот, но забележува дека овие земји се членки на Европската Унија . „Во шесте земји од Западен Балкан , кои сè уште не се членки на Европската Унија и немаат еднаков пристап до нејзиниот пазар, ситуацијата не изгледа толку добро“, пишува „Франкфуртер алгемајне цајтунг“, наведувајќи дека за многу млади луѓе во тие земји, емиграцијата сè уште изгледа како најдобра опција. Намалувањето на бројот на населението влијае и на однесувањето на западните инвеститори, забележува весникот, објаснувајќи дека нема доволно работна сила за големи проекти во економските гранки. „Еден западен концерн, кој сака да изгради голема фабрика во една балканска земја, пред почетокот на работата се договорил две третини од работниците да бидат увезени од Филипини“, тврди авторот. На градилиштето во Белград на вода се вработени голем број странски работнициФотографија: Silas Stein/IMAGO Балканските земји не се подготвени за нови доселеници Се наведува дека политичарите во регионот доцна ја сфатиле сериозноста на демографската состојба, па сега се натпреваруваат да донесат странски работници. „Во меѓувреме, во градскиот сообраќај во Белград се вработени возачи на автобуси од Индија или Шри Ланка, бидејќи нема локални лица кои се заинтересирани за таа работа. Најсиромашната земја во Европа, Косово, со авиони донесе работници од Бангладеш за големи проекти“. Оваа нова реалност ќе ги стави општествата во балканскиот регион пред тешки предизвици, предупредува германскиот весник, бидејќи имигрантите од Азија и Африка ќе имаат деца, ќе купуваат недвижнини, ќе ги негуваат своите традиции и религии и ќе го променат изгледот на градовите во југоисточна Европа, на што не се навикнати во регионот. „Конфликтниот потенцијал е очигледен. Вистина е дека Балканот е мултиетнички со векови, но на оние кои се на власт им е тешко да прифатат дека областа е имигрантски регион или дека мора да стане таков за да се одржи економски“, заклучува Франкфуртер алгемајне цајтунг. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиСоединети Американски ДржавиЛос Анџелес: Се расчистува протестниот камп на универзитетот2.05.20242 мај 2024Стотици полицајци се во акција на кампусот од Универзитетот УКЛА за растурање на про-палестински камп, ден по насилни судири меѓу про-палестински и про-израелски поддржувачи.https://p.dw.com/p/4fQlRСтотици полицајци се во акција на кампусот од Универзитетот УКЛА за растурање на про-палестински кампФотографија: Aude Guerrucci/REUTERSРекламаСтотици полицајци навлегоа на кампусот од универзитетот Калифорнија во Лос Анџелес откако падна мрак, подготвувајќи се да расчистат про-палестински протестен камп кој претходната ноќ беше нападнат од про-израелски поддржувачи. Претстојното растурање на кампот е последна кулминација и пример за растечките тензии на американските кампуси, каде протестите заради однесувањето на Израел во војната во Појасот Газа доведе до меѓусебни судири на студентите, администрацијата и полицијата. Почнувајќи околу зајдисонце, полицајците во целосна борбена опрема, почнаа да навлегуваат во кампусот на кој се наоѓа кампот со повеќе шатори и голем број демонстранти. Некои од нив беа видени со тврди шапки и респираторни маски во пресрет на очекуваната акција ден откако универзитетот одлучи дека кампувањето е нелегано. Стотици други про-палестински активисти кои беа насобрани надвор од кампот, ја исвиркуваа полицијата и довикуваа „срам да ви е”, некои од нив тропајќи на тапани и веејќи палестински знамиња. Многу помала група со израелски знамиња ја поттикнуваа полицијата да го затвори кампот довикувајќи, „хеј хо, окупацијата да заврши." УКЛА откажа предавања по насилни судири меѓу камперите и маскирани контра-демонстранти кои изведоа неочекуван напад врз кампот претходната ноќ. Демонстрантите од кампот кој беше поставен минатата недела, инаку беа мирни пред судирот во кој двете страни се исвиркуваа и прскаа со бибер спреј. Членови на про-палестинската група велат дека фрлале петарди врз нив и дека ги тепале со стапови. Судирот траел два до три часа до раните утрински часови во средата, а потоа полицијата повторно го воспостави редот. Портпарол за калифорнискиот гувернер Гејвин Еусам подоцна ја критикуваше „лимитираната и одложена реакција на обезбедувањето на кампусот” како „неприфатлива”. Полицијата уапси околу 300 лица поради прекршоциФотографија: Mike Blake/REUTERS Операцијата на полицијата се случува откако во Њујорк беше уапсен про-палестински активист кој окупираше зграда во универзитетот од Колумбија и отстрани шатор од училиштето Ајви Лиг. Полицијата уапси вкупно 300 лица, многумина поради прекршоци. Судирите на УКЛА и во Њујорк се дел од најголемиот студентски активизам во САД од анти-расистичките протести и маршеви во 2020 година до сега. Деведесет про-палестински демонстранти беа успсени во Дармут универзитетот во Њу Хемшир, кои исто така се товарат за прекршоци или пружање отпор при апсење. Протестите уследија по нападот од 7 октомври врз јужен Израел од страна на милитантите на Хамас, по што следеше израелска офанзива во палестинската енклава. Студентите поставија кампови или демонстрираа на десетици универзитети во САД во изминатите денови, барајќи итно примирје во Газа и дистанцирање од компании кои ја поддржуваат израелската влада. Многу од универзитетите ја повикаа и полицијата на помош. Демонстрантите во земјата се соочуваат со контра-протести кои ги обвинуваат дека шират анти-анти-еврејска омраза. Про-палестинската страна, вклучително и Евреи кои се против постапувањето на Израел во Газа, велат дека на неправеден начин се етикетираат и како антисемити за тоа што ја критикуваат израелската влада и изразуваат поддршка за човекови права. Темата има политичка конотација во пресрет на претседателските избори во САД во ноември. Републиканците ја обвинуваат универзитетската администрација дека прогледува низ прсти на антисемитска реторика и ширење омраза. КоментарВаш коментарРеклама...

МиграцијаЕвропаЕУ: Договор за миграција со ЛибанТомас Лачан2.05.20242 мај 2024Брисел и Бејрут сакаат Либан да спречува повеќе сириски бегалци на патот кон Унијата. За возврат треба да добие финансиска помош од повеќе милијарди евра. Има и критика за таквиот договор.https://p.dw.com/p/4fQYlПрифатен центар за мигранти на КипарФотографија: Petros Karadjias/AP Photo/picture allianceРекламаКако да се намали бројот бегалци кои се обидуваат без дозвола да влезат во ЕУ? Одговорот на прашањето го бараат шефовите на држави и влади на ЕУ со години. Сега се обидуваат со договори за миграција. Денеска (втори мај) Урсула фон дер Лајен патува во Бејрут со претседателот на Кипар, Никос Кристодулис, за да склучи договор со Либан. Претходно тој алармираше дека земјата „веќе не е во состојба да прими уште повеќе бегалци." Само од почетокот на 2024 година околу 4 илјади лица илегално дошле до островот во источното Средоземје - во првиот квартал претходната година биле само 78. Логорите се преполни, изјави тој и неодамна дал насока да не се одобруваат барања за азил од сириски бегалци. Зошто ЕУ сака да го поддржува Либан? Од почетокот на војната во Сирија во 2011 година Либан прими повеќе од 1,5 милиони бегалци од соседната земја. Од Триполи на север до Ларнака има околу 200 километри воздушна линија. Сириски бегалци се обидуваат со брод да преминат до таму. Либан прими повеќе од 1,5 милиони бегалци од почетокот на војната во Сирија во 2011 година Фотографија: Marwan Naamani/dpa/picture alliance Либан е во тешка економска криза, Брисел е загрижен дека војната во Газа може да се одрази и на Либан, посебно ако ескалира конфликтот меѓу Хезболах и Израел. Во тој случај уште повеќе бегалци би можеле од Либан да дојдат во Европа. Либанскиот премиер минатата недела побара од ЕУ помош за „враќање на сириските бегалци” и „повеќе поддршка за безбедносните сили”, како и за „развојни проекти и обновливи извори на енергија и водата”. Договор за миграција: пари за прием на бегалците ЕУ се чини подготвена да му помогне на Либан и бара како противуслуга Бејрут да се ангажира повеќе за спречување бегалски бранови преку Средоземјето. Се зборува за „повеќегодишна финансиска поддршка" до 2027 година. Такви договори ЕУ има со неколку држави од Северна Африка од Мавританија до Тунис. Во март ЕУ склучи и дополнителен договор со Египет со кој Каиро за 4 години ќе добие 7,4 милијарди евра од Брисел, кредити и инвестиции во зелени технологии или дигитализација на земјата. Како противуслуга земјата посилно ќе се залага против шверц на луѓе и подобро ќе ги брани границите кон Судан и Либан. Урсула фон дер Лајен и Абдел Фатах ал-Сиси - во март ЕУ склучи дополнителен договор со Египет за миграцијаФотографија: Dati Bendo/dpa/EU Commission/picture alliance Јужна Европа бара повеќе договори Особено претседателот на Кипар, го поддржува договорот со Либан и вели дека „сакаме на Либан да му помогнеме да се справува со бегалците за да не доаѓаат уште повеќе од нив на Кипар”. Кристодулидис има поддршка и од други членки на ЕУ од Средоземјето, како Шпанија, Грција, Италија и Малта чии министри пред една недела заеднички бараа договорите со земји од кои доаѓаат многу азиланти, „да се продлабочат и прошират” за да се спречи „нерегуларно доселување”. Некои земји дури бараат и делови од Сирија да се декларираат за „безбедни региони на потекло” за да ги вратат бегалците таму. „Европа станува предмет на уцени со договорите" Особено организации за човекови права го критикуваат ваквото постапување. Амнести интернешнл во минатото документирала како вратени бегалци во Сирија се убивани, мачени, силувани или произволно апсени. И Либан не е безбедна земја за сириски бегалци, предупредува Фадел Абдул Гани, шефот на Сириската мрежа за човекови права. Бегалците се дискриминирани, искористувани и делумно дежурни виновници за страшната економска состојба, вели тој за весникот „Новите Арапи", кој се издава во Лондон. Поранешниот европратеник од Зелените, Ерик Маркарт, го критикува договорот како „недостоинствена политика на куфер со пари” со која Европа станува предмет на уцени од „партнери на кои не може да се потпре”. "Ако нема контрола за трошењето на парите од диктатори, не треба да има пари”, вели тој во однос на Египет и Тунис. Освен тоа со таквите договори не се работи за подобрување на состојбата на бегалците во договорните земји. Либан не е диктатура, но е во длабока политичка и економска криза. Фактички Хезболах има преземено контрола над големи делови од земјата. Нејасно е дали преодната влада може да гарантира исполнување на договорот и наменско трошење на парите на ЕУ. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиУкраинаРусија користи хемиско оружје во војната во Украина? ЖА2.05.20242 мај 2024САД ја обвинија Русија за употреба на хемиско оружје против украинската војска, Москва демантира.https://p.dw.com/p/4fQOgСАД ја обвинија Русија за употреба на хемиско оружје против украинската војскаФотографија: Yasuyoshi Chiba/AFP/Getty ImagesРекламаРусија го користи хемиското оружје хлорприкрин против украинските војници, спротивно на Конвенцијата за хемиско оружје, соопшти Стејт департментот во средата вечерта. Освен тоа, Русија исто така користи иританти како средство за војување во Украина. Ова е исто така прекршување на Конвенцијата за хемиско оружје. Употребата на такви хемикалии не е изолиран случај. Руските трупи веројатно сакале да ги потиснат украинските сили од утврдените позиции и да направат тактички напредок на бојното поле, соопшти американскиот Стејт департмент. Русија објави дека повеќе нема воен хемиски арсенал. Сепак, земјата е под притисок да создаде поголема транспарентност за наводната руска употреба на токсично оружје. Според американскиот национален институт за здравје (НИХ), хлоропикринот се користи како борбен агенс и како пестицид. Постои здравствен ризик при вдишување. Русија ги отфрли американските наводи за употреба на хемиско оружје во Украина. Наводите се „целосно неосновани“, изјави портпаролот на Кремљ Дмитри Песков во четвртокот во Москва. Русија ги исполнува своите „обврски според меѓународното право“ во оваа област. Во меѓувреме, Вашингтон воведе нов пакет санкции против поддржувачите на руската агресорска војна против Украина. Како што соопшти американското Министерство за финансии, казнените мерки се насочени кон околу 300 лица и компании. Засегнати се компании од Русија, Кина и други земји кои се обвинети дека ѝ помагале на Москва да набави оружје и воена опрема за војната во Украина. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПолемики околу „Северна“ во предизборната трка ДТЗ2.05.20242 мај 2024Гордана Сиљановска Давкова вели дека ќе го почитува, но нема да го употребува уставното име Северна Македонија. Стево Пендаровски вели дека тоа би можело да повлече нота од Грција, блокада и исфрлање на земјата од НАТО. https://p.dw.com/p/4fQ8vПолемики околу „Северна“ во предизборната трка: претседателските кандидати на лизгав теренФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаУставните измени, Преговарачката рамка со ЕУ и употребата на името Северна Македонија и понатаму се главни теми и во предизборните дебати на кандидатите за претседател, но и во партиските препукувања во пресрет на двојните избори на 8 мај. Кандидатката на ВМРО-ДПМНЕ, Гордана Сиљановска вели дека ќе го почитува, но нема да го употребува уставното име Северна Македонија. Ваков став таа изнесе на дебата со противкандидатот од СДСМ, Стево Пендаровски на дуелот кој се одржа на ТВ Телма. Но, какви би биле последиците од непочитувањето на Договорот од Преспа? Пендаровски вели дека тоа би можело да повлече нота од Грција, блокада и исфрлање на земјата од НАТО. „Ќе го почитува, но нема да го употребува“ Сиљановска, која што е во двојна предност пред Пендаровски, по првиот круг на претседателските избори коишто се одржаа на 24 април, како шеф на државата вели дека го употребува името Македонија и дека на тој начин не прави конфузија. Но, децидна е дека нема да ги тргне таблите со Северна Македонија од пред институциите и пред меѓународните конференции или во билатералните средби. „Далеку од тоа. Јас говорам за себе. Правото на самоопределување е и лично право и никој не може да ви нареди да употребувате нешто што не ви го прифаќа умот и срцето. Ќе го почитувам, но нема да го употребувам Северна, ќе употребувам Македонија и никогаш нема да создадам конфузија бидејќи нема да треба да правам дистинкција меѓу Република јужна Македонија. Таква нема. Значи, кога ќе зборувам, јас ќе си зборувам Македонија, македонски, македонско – Северна Македонија нека стои пред мене. Меѓутоа јас кажувам за мене, тоа прашање нема да биде никогаш затворено“, рече Сиљановска-Давкова во дуелот на ТВ Телма кој се одржа во средата (01.05). Ќе го почитувам, но нема да го употребувам името Северна Македонија, вели Гордана Силјановска ДавковаФотографија: Boris Grdanoski/AP Photo/picture alliance Нота, блокада, исфрлање од НАТО Пендаровски возврати дека е невозможно да не го употребува уставното име од говорницата во Обединетите нации, во ЕУ, НАТО и други меѓународни институции и дека тоа ќе доведе до исфрлање на државата од Алијансата. „Кога сте претседател, вие имате право на личен став, да кажувате 'вечна Македонија', 'Македонија засекогаш', каква сакате Македонија кога ќе бидете во приватно својство, во семејството. Невозможно е да бидете на говорница во ОН, да бидете во НАТО, бидејќи сме членка таму, да одите во ЕУ, бидејќи сме кандидат кој преговара, да бидете во Совет на Европа. Вие како експерт можете што сакате вербално да кажете. Не можете, нема да ви дозволат, Грција ќе прати прво нота, или некој друг некој ќе прати нота. Тоа значи блокада и таму и исфрлање од НАТО како организација, каде што одвај влеговме и кој ни е многу значаен. Впрочем, и противкандидатката тоа го пишува во нејзината програма“, рече Пендаровски. Кандидатите за претседател ги кажаа различните ставови и за уставните измении за тоа дали преговорите со ЕУ се почнати или не. Според Пендаровски тие почнале со одржувањето на првата меѓувладина конференција и дека не оди едно без друго Преговарачката рамка и промената на Уставот. „Највисокиот политички орган во Европската Унија, Советот на ЕУ, вели дека ова е политичкиот предуслов – промената на Устав, а рамката е понатаму по што вие ќе одите конкретно кластер по кластер. Значи, не може да стои тезата – ние не сме против европската Преговарачка рамка, ама сме против промената на Уставот“, истакна Пендаровски. Сиљановска-Давкова го праша Пендаровски како може да ветува промена на Уставот кога тоа не е негова надлежност, туку него може да го сменат само гласовите на пратениците во Собранието. „Како никој не се сетил да им каже на оние од Советот и од Европската комисија и сите останати дека со тоа се рушат темелните вредности на ЕУ“, вели професорката која е во трка за највисоката функција на Водно. „Секој договор не е вечен“ На прашањето која би била нејзината порака при прва средба со претседателот на Бугарија и со претставниците на Унијата, одговори дека ќе ги потсети на Преамбулата на Договорот за пријателство и добрососедство, дека секој договор не е вечен и може да се смени и дека во Договорот „нема ниту еден збор за уставните измени“. „Суштината е да ги заштитите правата на малцинствата. Кај нас се заштитени. Во Бугарија нема никаква заштита, бидејќи нема ниту еден член, а Бугарија е потписник и на Рамковната конвенција за заштита на правата на малцинствата и на Конвенцијата за регионални и малцински јазици, но не ја ратификувала. Значи, има контрадикција меѓу Договорот за пријателство кој е дел од Преговарачката рамка“, додаде Сиљановска-Давкова. Но, какви би биле последиците од непочитувањето на Договорот од Преспа? Пендаровски вели дека тоа би можело да повлече нота од Грција, блокада и исфрлање на земјата од НАТО.Фотографија: Ognen Teofilovski/REUTERS Пендаровски во врска со внесувањето на Бугарите во Уставот посочи дека е услов што треба да се помине за да продолжат преговорите кои се блокирани поради ставот на ВМРО-ДПМНЕ. „Тврдам дека овој услов не ја растура, не ја ништи Република Македонија, како што не ги ништи Македонците кои зборуваат македонски јазик, значи целокупниот наш македонски код е зачуван. Од мноштвото бугарски барања кои атакуваа директно на македонскиот идентитет од пред три години и во писмена форма испратени до највисоките претставници во Брисел преку нивниот амбасадор, ние дојдовме само до ова последново барање - Бугарите во Уставот, што е огромен чекор напред, бидејќи сите други атаци беа од Бугарија кон нашиот идентитет како Македонци кои зборуваат македонски јазик и беше одбиено и од Европа не само од нас“, истакна Пендаровски. Кој прв ќе го употреби името Северна? На ставовите на ВМРО-ДПМНЕ и нивната кандидатка за претседател, реагираше и министерката за одбрана, од редовите на СДСМ, Славјанка Петровска. Таа вели дека од ДПМНЕ-овското „Никогаш Северна, само Македонија", Мицковски го избришал името Македонија во статутот на партијата чиј претседател е. „Дафина Стојановска и пратеничката група на ДПМНЕ поддржаа и гласаа ЗА користење на името Северна Македонија во Армијата. Александар Николовски изјави дека не биле талибанци па да прават проблеми околу името, а нивната кандидатка за претседател, која патем ги изгуби потписите од граѓаните некаде по пат, изјави дека нема да се противат ако други нѐ нарекуваат Северна, тие ќе ќутат и ќе слушаат. Патриотизмот на ДПМНЕ пука по шавови....“, вели Петровска. Таа порачува дека времето отчукува, па прашање е само кој ќе биде прв што ќе го употреби името Северна и колку брзо. „Дали ќе правите нешто 'округло, па на ќоше' како за амнестијата на Хашките случаи?“, прашува Петровска. Реторика на која се печалат гласови Во предизборната реторика на кандидатите за претседател изминатиов период провејуваа ветувања за укинување на меѓународните договори со Грција и со Бугарија, ревизија на Охридскиот рамковен договор, излегување од НАТО, но и менување на стратешките цели на земјата. Додека едни нудат продолжување во зацртаниот европски пат кој води преку усвојување на уставните измени од договорот со Бугарија, други ветуваат преиспитување или непочитување на договорите коишто се однесуваат на уставното име на земјата. Професорката по политички науки, Мирјана Малеска во разговор за ДВ неодамна оцени дека не ја изненадува ваквата реторика во предизборието. „На анти-НАТО и анти-западна реторика се 'печалат' гласови на избори. Тоа го покажаа сите избори од почетокот до сега - националистичката реторика е најблиску до срцата на граѓаните и не е чудно. Тоа се емотивни работи на кои секој граѓанин реагира, но ако се образложат одлуките еден дел од населението ќе разбере и дека некои работи мора да се направат за да се движи државата напред. Но, тој број не е голем“, вели Малеска. Меѓутоа реториката која што е леплива за уши и задира во клучните договори со соседите, според Малеска, може да предизвика голема криза во земјата. КоментарВаш коментарРеклама...

Закон и правосудствоСоединети Американски ДржавиСАД: Аризона го спречи драконскиот закон за абортус ЖА2.05.20242 мај 2024Врховниот суд во Аризона во април врати во сила закон стар 160 години кој предвидува речиси целосна забрана на абортусот. Парламентот сега го спречи, и со гласовите од редовите на Републиканците. https://p.dw.com/p/4fQ5YВраќањето на законот стар 160 години со пресуда на Врховниот суд на Аризона предизвика огорчени протестиФотографија: Joel Angel Juarez/The Republic/USA TODAY Network/IMAGOРекламаПратениците во Парламентот на американската сојузна држава Аризона го спречија враќањето кон забрана за абортус која датира од 1864 година. По Претставничкиот дом, и Сенатот изгласа укинување на законот стар 160 години, кој беше повторно воведен со пресуда на Врховниот суд на Аризона и инаку ќе требаше да стапи во сила за неколку недели. Законот од 1864 година предвидува забрана за абортус во сите фази на бременост, па и во случаи на силување или инцест. Исклучок се предвидува само доколку е загрозен животот на засегнатата жена. При гласањето со резултат 16 спрема 14 гласови, двајца пратеници од редовите на Републиканската партија дале поддршка на своите колеги од Демократската партија. Се очекува гувернерката Кети Хобс брзо да го потпише документот. Моментално во Аризона се забранува абортус од 15 недела на бременост. Врховниот суд на Аризона во април дозволи примена на драконскиот пропис од 1864 година, кој не ги криминализира директно жените кои сакаат прекин на бременост, туку лицата кои ќе им помогнат – лекарите. Темата абортус се очекува да игра важна улога во изборната кампања пред претседателските избори во ноември во САД. Во јуни 2022 година Врховниот суд на САД со своето конзервативно мнозинство го укина општото право на прекин на бременоста во земјата, кое важеше 50 години и оттогаш сите сојузни држави можат да донесуваат сопствена регулатива. Со тоа е настанато шаренило од правни прописи, додека абортусот во некои сојузни држави е практично забранет, во одделни и натаму владеат полиберални закони. КоментарВаш коментарРеклама...

РелигијаСеверна МакедонијаГ.Г. Стефан: Да се освестиме и да се обединиме како народ ДТЗ2.05.20242 мај 2024Поглаварот на МПЦ во велигденското послание им порачува на верниците да не дозволат „отстапки пред оние коишто гледаат да го зграбат она коешто со векови макотрпно е градено“.https://p.dw.com/p/4fPu6Г.г. Стефан: Да се освестиме и да се обединиме како народФотографија: picture-alliance/AP Photo/B. GrdanoskiРекламаШто е можно побргу да се освестиме и да се обединиме како народ и по примерот на нашите предци, да се избориме со сите неприлики со коишто катадневно се соочуваме. Но, сето ова ќе го постигнеме само ако си ги зацврстиме единството, слогата и сплотеноста, односно само ако трајно ги надминеме внатрешните разногласија и меѓусебните поделби и несогласувања, порача поглаварот на Македонската православна црква - Охридска архиепископија по повод велигденските празници. Подеми и падови Архиепископот македонски и охридски г.г. Стефан во името на Синодот на МПЦ-ОА, во велигденското послание вели дека ако се обѕрнеме во нашето историско раздобје, ќе воочиме огромни подеми и падови, како на црковен, така и на национален план. Според него, македонскиот народ, со Божја помош и поткрепа, успевал и сѐ уште успева достоинствено да ги извојува сите битки и да им одолее на сите непријателски настроенија, исполнети со лукави намери и со зли цели и, притоа, со крената глава да продолжи по патот кон Бога – кон Изворот на добрините и на правдата. „Та, кој ќе се осмели да нѐ оспори како македонски народ и како македонска држава!? Со кое право некои сѐ уште се обидуваат да ни ги одрекуваат историјата и традицијата, јазикот и верата, кога сета македонска почва е напоена со просветителските дејанија на македонските црковно-просветни дејци, со истрајноста на сите наши родобранители, со крвта на недобројните наши маченици и со благоверието на мноштвото исповедници и поборници за зачувување на Православието на ова свето македонско тло!?“, вели г.г Стефан. Да не се дозволат отстапки Тој порачува до верниците да не дозволат отстапки пред оние коишто постојано „посегнуваат по нашето најсвето, пред оние коишто гледаат да го зграбат она коешто со векови макотрпно е градено и коешто е сочувано до денешни дни“. „Наша должност и обврска треба да ни биде да им се спротивставуваме на сите оние коишто на секаков начин се трудат да ни го одземат она за коешто се дадени многу жртви и коишто се желни да ни ги приграбат: и историјата, и земјата, и културата, и јазикот и сѐ што е наше – македонско“, вели поглаварот на МПЦ. Пораките доаѓаат во пресрет на велигденските празници, коишто започнуваат од Велики четврток и ќе траат во наредните неколку дена. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГрузијаСе шират протестите во Грузија – водени топови во Тбилиси2.05.20242 мај 2024Десетици илјади лица во Грузија демонстрираа против спорниот закон за „странско влијание”. Парламентот го помина на второ читање, претстои и третото.https://p.dw.com/p/4fPsh Полицијата користи солзавец и водени топови против демонстрантите во ГрузијаФотографија: Mikhail Yegikov/TASS/dpa/picture allianceРекламаРасположението на демонстрациите во главниот град на Грузија, Тбилиси, е сѐ потензично. Штом демонстрантите премногу се приближат до вратите на парламентот, полицијата користи солзавец и водени топови. Демонстрантите реагираат со свирежи, свирчиња или труби, некои фрлаат шишиња вода и камења врз полицајците кои носат шлемови и штитови. И покрај тоа, неколкумина од нив се повредени, исто како и дел од демонстрантите кои сепак се непоколебливи. „Немаме страв од ништо”, вели демонстрант по име Давид, кој додава „се работи за нашата иднина, а ние ја бираме Европа”. Владата сака деновиве да го „протне” законот во Парламентот Речиси секојдневните судири се предизвикани од нацрт законот „За транспарентност на странско влијание”. Владата планира нацртот деновиве да го протне низ Парламентот. Ако тоа ù успее, сите невладини организации кои добиваат повеќе од 20 проценти од средствата од странство, ќе мора да ги обелоденат своите извори на приходи. Десетици илјади лица во Грузија демонстрираа против спорниот закон за „странско влијание”Фотографија: Zurab Tsertsvadze/AP Photo/picture alliance Владејачката партија зборува за нужна транспарентност. Од опозицијата велат дека тоа е „руски нацрт закон”, а еден од пратениците од нивните редови појаснува „петтиот член е руски затоа што и законов, исто како и Кремљ, имаат за цел луѓето јавно да ги обележат како агенти, шпиони и предавници”. Тепачка во парламентот На второто читање 83 пратеници гласаа „за” нацртот, 23 беа против. Нацртот мора да го пројде и третото читање во Парламентот за да биде усвоен. По неодамнешното гласање дојде до физички судир во парламентот. „Надвор Руси”, скандираа луѓето пред зградата. Властите во Русија уште од 2012 година користат слични прописи, за систематски да ги разбијат граѓанското општество и независните медиуми. Таква е целта и на владејачката партија во Грузија, вели Нина која исто така демонстрира. „Не веруваме дека се работи за транспарентност, туку за контрола на медиумите и НВО. Јас велам дека е про-руски”. Грузија има статус на кандидат за ЕУ Грузија од минатиот декември има статус на земја кандидат за членство во Европската Унија. Луѓето кои деновиве гласно протестираат, сакаат државата да успее во тоа. Меѓу нив е и Димитри, кој вели дека „мора да се бориме против законот и сѐ што нѐ држи далеку од Европа. Мора да дадеме сѐ од себе да влеземе што побрзо во ЕУ." Владејачката партија исто така декларативно сака приближување до ЕУ, но истовремено негува добри релации со Русија. Политичари од нејзините редови не гледаат противречност во таквото постапување, за разлика од лидерот на најголемата опозициска партија. Тој минатата ноќ е уапсен, а од неговото опкружување тврдат дека бил и тепан од полицијата. Со видливи повреди на носот и на едното око, тој во парламентот ја прозва владејачката партија да се врати од патот по кој зачекорила. „Има само пет месеци до избори. Можеби никогаш веќе нема да гледам со ова око, но во државава ќе се препознае вистината", порача тој. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна Македонија„Старите рани“ непожелни во изборни кампањиКатерина Блажевска2.05.20242 мај 2024Изјавата на Сиљановска која предизвика реакции во албанскиот кампус, е потсетување на писмото кое комесaрката за човекови права го испрати во јануари до македонската влада.https://p.dw.com/p/4fPfYГордана Сиљановска Давкова, кандидатката поддржана од ВМРО-ДПМНЕ за претседател на државатаФотографија: Boris Grdanoski/AP Photo/picture alliance РекламаСтарите рани не треба да се користат за изборни кампањи, порача лидерот на ДУИ, Али Ахмети, откако кандидатката поддржана од ВМРО-ДПМНЕ за претседател на државата, Гордана Сиљановска Давкова, во изборната кампања рече дека некои дела против човештвото никогаш не застаруваат. Оваа изјава на Сиљановска два дена по ред ги бранува партиите на Албанците. Што кажа таа во Куманово? „Стравот што го слушаме или заканите од типот дека востаници имало во оваа држава, ме тера само на едно потсетување. Меѓународното право вели дека востание може да се крене само ако постојат неподносливи услови на живот и владеење. Да потсетам, и во 2001 година ДПА беше во Владата. Јас никому не се заканувам, само потсетувам дека некои дела, таканаречени дела против човештвото никогаш не застаруваат“, рече Давкова. Реторика на комесарката за човекови права Претставници на Европскиот фронт оценија дека тоа е националистичка реторика на ВМРО-ДПМНЕ која треба да се осуди, бидејќи Давкова зборува како кандидат на таа партија, а не како поединец. Сиљановска нема никаква дилема за нејзината ретокрика. „Тоа е реториката на комесaрката за човекови права, Дуња Мијатовиќ. Тоа е реториката на Советот на Европа. Тоа е реториката во писмото испратено до Ковачевски, во коешто постои оправдан страв дека воениот говор, говорот што не е заборавен од конфликтите и од крвавото распаѓање на Југославија се возобновува, дека наместо одговорност имаме верификација на воинството. Се бара дури поништување на автентичното толкување на Законот за амнестија, се бара транзициска правда и се бара процесуирање на сите случаи што значат геноцид, односно што се дела против човештвото. Тие не застаруваат. Јас не можам да се откажам од логиката на Советот на Европа, и се разбира, тоа го презентирам“, одговори Сиљановска на ТВ Телма за реториката што беше критикувана од партиите на Албанците. „Да бидеме внимателни...“ Меѓу партиите во албанскиот кампус едни ја креваат топката за ова прашање што повисоко, други ја потспуштаат, зависно од позиционирањето и коалициските афинитети. „Треба сите страни да бидеме свесни и внимателни во овој правец“, порача Али Ахмети, кој и самиот не беше внимателен кога пред десетина дена скандираше „УЧК, УЧК“ од митинг на скопскиот плоштад и ги врати сеќавањата на конфликтната 2001 година. Лидерот на ДУИ, Али АхметиФотографија: Petr Stojanovski/DW „Јас неколку пати сум кажал минатото е болно, минатото не треба да се заборави, но не треба да ни се повтори. Така што, секој треба да биде внимателен со изјавите, ова е еден настан, една војна што се случи пред четврт век… Според кандидатката за претседател и како професорка по меѓународно право, ОНА треба да одговара затоа што ја извојувале слободата. Борците на ОНА беа борци за слобода, а не платеници и дезертери, се изборија за своите права, потпишаа Меѓународен договор со НАТО, со ЕУ, со САД, потпишан и од тогашниот претседател Борис Трајковски и од мене како главен командант на ОНА. Ова е тоа. Секој кој се обидува да гребе по минатото и да отвора страници што не се отвораат мислам дека греши, но сепак сето ова е за изборна кампања“, изјави Ахмети за ТВ21. Лидерот на Демократско движење, Изет Меџити, чија партија е дел од коалицијата „Вреди“ oцени дека таа изјава од Куманово е непожелна во однос на УЧК која е светост за Албанците и може да доведе до унифицирање на Албанците. „Имаме многу работа како да војуваме против корупцијата, како да обезбедиме подобра иднина за младите, со добра стратегија да ја запреме алармантната миграција на младите, а не да се враќаме на такви теми кои ги оживуваат старите духови“, изјави тој. На прашањето на ТВ Сител, дали нивните ставови се приближуваат до одлука за поддршка на кандидатката на ВМРО-ДПМНЕ, Меџити рече: „Со такви изјави не“. Отворено или затворено? Kако што е познато, комесарката за човекови права на Советот на Европа, Дуња Мијатовиќ, на 15 јануари годинава испрати писма до премиерите на земјите-членки на Советот на Европа во регионот на поранешна Југославија, во кои препорачува да се преземат конкретни чекори за справување со насилното минато и поодлучно движење кон социјална кохезија, правда и помирување. Во писмото до тогашниот македонски премиер, Димитар Ковачевски, дадени се неколку клучни препораки за Северна Македонија, од кои првата гласи: „Да се укине автентичното толкување од 2012 година на Законот за амнестија од 2002 година и да се истражат досиејата кои беа пренесени од страна на Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија до домашните судови“. Техничкиот премиер Талат Џафери во февруари изјави дека тоа прашање е веќе затворено – било регулирано со закон и потврдено со одлуки на Уставниот суд. Според Џафери, меѓународните трибунали не се врзани со домашното законодавство. Меѓу другите препораки во писмото од Мијатовиќ се посочува реформа на образовниот систем, во насока на интегрирано образование за децата од различни етнички групи да делат заеднички часови, притоа зачувувајќи го своето право да учат на својот мајчин јазик; да им се овозможи на младите да научат за конфликтот од 2001 година на објективен начин што дозволува повеќекратни перспективи, ги осудува сите злосторства и промовира толеранција и отвореност; одлучно да се осудат случаите на говор на омраза и меѓуетнички насилни инциденти, а да се промовира помирување и социјална кохезија меѓу различните етнички и религиозни групи; и ратификување на Меѓународната конвенција на ОН за заштита на лица од присилно исчезнување. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПо 8 мај продолжува 30 априлАрсим ЗеколиКолумна2.05.20242 мај 2024Што ќе се случи со СДСМ по изборите? А кому му е гајле. Освен како демонстративна поука за тоа како ќе ја растураат ВМРО-ДПМНЕ откога ќе ги испорача уставните измени. Пишува Арсим Зеколиhttps://p.dw.com/p/4fPYRРекламаИзборни плакати, Избори во Северна Македонија 2024Фотографија: Petr Stojanovski /DW1. Среде првиот и вториот изборен круг, најчесто повторувана констатација е дека се враќа, дека се личи, дека сѐ е исто како во 2006 година. Дека Максим е новиот Тито, дека ВМРО кон ДУИ се однесува на ист начин, дека СДСМ повторно е внатрешно скаран. Навидум, примерите ја потврдуваат таквата оценка, или барем импресија. Вистина, аргументите на Мицкоски се идентични на зборовите на Груевски кажани месец дена пред изборите 2006 година (по средбата со Меркел). Заклучно со тврдењата дека Мицкоски не е Груевски, онака како што тврдеа дека оној Груевски не е како Љубчо Георгиевски. Но тоа е сепак само рефлексно читање на нештата. Бидејќи, доколку повнимателно ги проанализираме нештата, попрво е дека станува збор за нешто друго, за политички календарска аномалија во која по осми мај, доаѓа 30 април. 30 април, оној од 2017 година, е датумот на последната средба – на Малта – помеѓу екс-премиерите Ангела Меркел и Никола Груевски. На која Меркел ја дава последната шанса за спас на владата на ВМРО-ДУИ под услов или барање до Груевски да поднесе оставка и со тоа овозможи продолжување на коалицијата. Поедноставено, следната Влада на ВМРО и ДУИ нема да биде некаков рестарт, туку продолжение на она што поради алчноста на Груевски и американскиот притисок врз Ахмети беше раскинато и, евидентно, ставено на стенд-бај. Неодамнешните изјави на претставниците на Конрад Аденауер Штифтунг со невообичаено остри коментари за сегашната власт - и вообичаено апологетски за минатата - нѐ потсети на фалинката која тлееше овие последни пет или шест години. За улогата, придонесот и одговорноста на Германија и нејзините идеолошки испостави во исчашеноста на Груевски и ВМРО-ДПМНЕ. Дотолку повеќе што за улогата на Меркел, ЦДУ и КАС имаше доволно написи во контекст на Александар Вучиќ, Еди Рама, но не и за третиот протеже на Меркел – Никола Груевски. Вклучително и за одговорноста околу подемот на влијанието на „источните актери”, како во ЦДУ-ЦСУ, Германија воопшто, ВМРО-ДПМНЕ и Македонија воопшто. Веќе навикнавме на овие периодични мени на регионалните Курто САД и Мурто Германија во диктирање на домашните приоритети. Гледано во ретроспектива, беше логично САД да ја превземат палката на кастрење на ВМРО со цел обезбедување влез на земјата во НАТО. Логично е сега Германија, демек ЕУ, да ја превземе палката во октроирање на реалноста со цел земјата да влезе во ЕУ. Во обата примера, таквите Курто-Мурто дипломатии обезбедија проформа успеси и тотална деградација на реалноста. Накусо, инсистирањето на естаблишментот во држење на Македонија во перпетуална позиција на утилитарност по мерка и интерес на Србија, резултира во перпетуални утилитарни карактери на македонските партии (плус ДУИ). Користејќи ги те едните за НАТО, те другите за ЕУ, а сите нас заглавени во статичната утилитарност од која фајде нема никој. Изборниот молк на САД и Германија е како преодна фаза во која САД си обезбеди амнестија за себе преку неколкукратни дерења на Агелер за корупциска епидемија, додека пак молчаливата германска амбасада се подготвува за следната – продолжена – епизода на галамење за економијата, за инвестициите, за реформите. Но бидете убедени, со ист ефект по смртничките ни животи како и досега. Доколку не верувате, погледнете ја Црна Гора и Босна Херцеговина како демонстрација на ефектите на американските изборени реформи и користењето на Бонските овластувања од (благо кажано) контроверзниот Кристијан Шмит. За Србија и Албанија под водство на „синовите" на Меркел, нема ни да трошам зборови. Доколку судиме според искуствата од соседите, спремете се за гласно дерење на дипломати и стерилно занимавање со стироформ-реформи. Но сепак, промени ќе има. Кон многу полошо. Од 30 мај 2017 година. 2. Промената на политичката американска лакрдија со реформи ќе биде наследена со евро-германска лакрдија на, па, реформи, економски. Доколку американската се базираше врз патрдијата „едно општество за сите”, германската ќе врви според најавата за „нов економски рамковен”. Симптоматично комично промовиран од никој друг туку Хари Костов, македонскиот банковен Али Ахмети, со служба во Комерцијална Банка од 1996 – и две три години пауза – до ден денешен. Па како што Ахмети никогаш не згрешил, бидејќи никогаш не бил во извршна власт, така и Хари Костов мудрува за Европски рамковен договор од позиција на финансов банкар (некој тоа го вика- шпекулант) со траорни две години служење во политика и економија. Тоа е приближно како забар да ви врши операција врз желудник. Еми, а дентист а хирург, доктори се и двајцата, анестезија умеат да дадат, кожата со склапел да ви ја расечат – а потоа, се читаме во црни хроники. Но која е премисата на идејата за Економски рамковен? Па воглавно, ништо повеќе од политичка елаборација за нашироко воспоставена предубеденост за Професионалци (читај: Македонци, македонски компании) и Аматери (читај: Албанци, албански компании). Предубеденост која особено во предизборието нашироко и надлабоко се користи од македонските партии и медиуми преку дилемата: па кога веќе еднаш Албанците ќе почнат да зборат за економија, кога ќе носат инвестиции, а не само со етнички прашања да се бават и Македонија ја заглавуваат! Среде таквите мижилажни подметнувања на политички неписмени лидери и корумпирана „јавност”, навистина не може да им се замери на обичните Македонци што навистина веруваат во таква не искривена, туку целосно лажна претстава. Па затоа, нека зборуваат фактите. Денес економијата на Македонија опстои врз албански инвестиции. Па да ги наброиме, почнувајќи од инвестициите од Албанија и Косово: Вива Фреш, ЕТЦ; Елкос Група, Апетит Група, Хиферк лтд, Стриварис лтд, Брико Македонија, Балфин група, Скандинавиан лтд. Непознати? Можеби ќе се препознаат во Нептун, Комодита, Јуск, Спорт М, Клан Македонија, ТВ 21, Кипер, Сити Мол, Ист Гејт, Еколог, Даути Комерц, Шел, Еуро Актива, Еуро Медиа, Алма М, Вардар Доломит, Трим Лум, Пофикс. Накусо, според податоците од – не денес – туку од 2013 година, преку 13.000 албански компании делуваат во Македонија, со 23% во вкупните приходи на земјата и над 4 илјади вработени. Податоците, повторувам, се од 2013 година. Но што е тоа во споредба со епохалниот успех на Максим Димитриевски во отварањето на супермаркет на Лидл во Куманово. Но тоа не значи дека самата идеја за Економски рамковен договор е сама по себе лоша. Напротив, добра е. Но според начинот и ликовите кои ја промовираат, таа е само уште една добра идеја со пакосна позадина. Слична на граѓанскиот концепт, навреме предлаган од Албанците и одбиван од Македонците, за сега да биде насила натуран од Македонците и логично одбиван од Албанците. Бидејќи, како и сѐ друго, проблемот не е во именувањето, туку во ниетот и реализацијата преку игнориање на реалноста и импонирање на имагинарни општества или имагинарни економии. Поради кои, и по 30 години независност и доминација во бирократското управување со економијата, единствените познати македонски брендови (Алкалоид, Охис, Витаминка) се оние наследени од Југославија. Додека пак „најуспешни” инвестиции се оние кои одбиваат да го објават профитот или сумата на загуби со кои делуваат. Туку, да прашам, колкави се профитите или загубите на Макпетрол, Окта, ЕВН? 3. Што ќе се случи со СДСМ по изборите?А кому му е гајле. Освен како демонстративна поука за тоа како ќе ја растураат ВМРО-ДПМНЕ откога ќе ги испорача уставните измени. Но доколку инсистирате, би рекол дека ја гледам СДСМ како се враќа во Стара чаршија, во Драчево, Нагоричане, Дуќанџик во биртии и кафеани. Ги гледам Дарко Каевски, Спасовски, Лукаровска и ослабнатиот Маричиќ, заедно со „интелектуалците” на Заев и пионир-пензионерите на Бранко како се вртат по чајџилници и биртии, со кротко скроени гримаси од репертоарот „Шеќеринска во опозиција”. Ги гледам како саде изненадени и навредени, наидуваат на Мариглен Демири и Здравко Савевски, со гласни извици од скопски асфалт: „ееј, а бе пеери, па кај сте бе стопанката, ве нема да се јавите, телефон да дигнете, да прашате како сме? Како бе нѐ оставивте сами, на цедило баш кога требаше да спречиме да се врати режимот.” По неколку трепкања и шлаење во чевли, следи грижливото прашање: „туку, до кај сте со судовите? Значи, небањатите усул немаат, трунка човечност”. Го знаете одговорот. „Па ништо, Сиљановска и Мицковски ги анулираа судските процеси против нас”. Вториот дел од одговорот не е дозволен да се пренесе поради уредувачката политика на Дојче Веле за вулгарности. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Арсим Зеколи Дипломат, историчар на уметност, преведувачКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГерманијаПрвомајски демонстрации во Германија – главно мирни2.05.20242 мај 2024Првомајските демонстрации на левите и лево-радикалните групи во Хамбург и Берлин протекоа главно мирно. Во Штутгарт (на фотографијата) полицијата го прекина митингот откако учесниците ги нападнале полицајците.https://p.dw.com/p/4fPXqВо Штутгарт (на фотографијата) полицијата го прекина митингот по повод 1 мај откако учесниците ги нападнале полицајцитеФотографија: Christoph Schmidt/dpa/picture allianceРекламаПовеќе од 20.000 луѓе на 1 мај учествуваа на левичарските и левичарско-радикалните демонстрации, првенствено во Берлин и Хамбург. Полицијата беше присутна во засилен број за да спречи можни нереди во текот на ноќта. Во текот на денот инаку се одржаа традиционалните демонстрации на синдикатите, со барање за поголема социјална праведност, на кои речиси немаше никакви инциденти. КоментарВаш коментар...

ЕкономијаГерманијаГерманија - робовска работа зад воланот на камион2.05.20242 мај 2024Во ЕУ и во Германија, одамна постојат правила со кои се гарантира дека возачите на камиони ќе бидат соодветно платени и ќе водат барем пристоен живот. Тоа е теорија која нема врска со реалноста.https://p.dw.com/p/4eYRjЗастанувања, гужви, маки... А возачот има строги рокови за испорака и скапо го чини ако не ги почитува.Фотографија: Rolf Vennenbernd/dpa/picture allianceРекламаДури и на германските автопати во реката на камиони брзо може да се забележи праксата: приколката и веројатно стоката во камионот се од една од богатите земји-членки на Унијата, а влечното возило, а понекогаш и знакот на церадата. го рекламира превозникот од земја-членка каде таксите за возила и осигурување се пониски. Но, вистинска „светска заедница“ може да се види на на германските паркинзи пред викенд, кога на камионите генерално им е забрането да возат: тука најмалку има возачи од земјите на ЕУ, зашто и на оние од помалку богатите членки на ЕУ, тоа им е премногу работа за премалку пари. Новинарите на АРД посетија паркинг за камиони во близина на Дортмунд во друштво на германски синдикални активисти. Паркингот е преполн бидејќи ги нема доволно. Полицијата ги протерува од местата каде што не треба да се паркираат тешки камиони, но постои и законот на џунглата. Дури и на „службените“ паркинзи речиси и да нема надзорни камери, чувари практично никаде нема. Кражбата на гориво или дури и стока од камионот е честа појава, а одговорен за тоа е возачот. Возач од Белорусија раскажува дека бил ангажиран во агенција од Литванија и добива по 75 евра дневно - без здравствено и пензиско осигурување. Тој се соочува и со проблем ако треба да плати казна затоа што, на пример, не го почитувал ограничувањето на брзината. Роковите за испорака се претесни за да се почитуваат сообраќајните знаци, а газдата не гледа зошто треба да плати за неговиот прекршок. Возачот од Таџикистан има празен камион за да може да импровизира вистинска масаФотографија: K. Domagala-Pereira/DW Каков хотел! Тој слушнал нешто за програмата „фер мобилност“, која во Германија од февруари 2022 година им гарантира на возачите дека нивниот работодавец треба да плати сместување во хотел за време на ноќната пауза, што е задолжително во ЕУ од 2006 година, но тој никогаш немал таков луксуз. Спие и живее во својот камион бидејќи нема пари за друго. Така е и со возачот на другиот камион на тој паркинг: тој е од Украина и работи кај газда од Словачка. Повторно според тоа германско правило и бидејќи вози по германски патишта треба да ја добива минималната плата на оваа земја - 12,50 евра на час. Во реалноста, тој добива минимална плата во Словачка - околу 800 евра месечно и среќен е што може да подмири некои трошоци. Најголема шега е регулативата за таканаречената каботажа - обврската на работодавачот да му дозволи на возачот да се врати во татковината по најмногу 8 недели. Германската синдикалистка Ана Вајрих ни вели дека ретко слушнала дека се почитува оваа одредба: „Има многу извештаи дека возачите брзаат од една до друга дестинација во Западна Европа со месеци, дури и повеќе од една година, што законски не е дозволено“. Животот на жените возачи на камиони во ГерманијаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Ситуацијата всушност се влошува бидејќи никогаш нема доволно (евтини) возачи на камиони. Едвин Атема е холандски синдикалец кој многу добро ја познава состојбата на европските патишта. Екипата на АРД заминува со него на паркингот за камиони во близина на Бад Херсфелд, каде одмара и возач од Филипините. Веќе осум месеци постојано е во камион по патиштата на Унијата и е во постојан страв од полицијата: одамна нема валидна дозвола за престој во ЕУ, никогаш немал ниту работна дозвола. „Дојде тука да изигруваш херој!“ Има и двајца возачи од Индија - финтата со двајца возачи е што нивниот „работен ден“ според регулативата на ЕУ не трае 24, туку мора да направат ноќна пауза дури по 30 часа возење. Се јавиле на оглас во локалниот весник, но прво на агенцијата требало да ѝ платат 4.000 евра за воопшто да дојдат во Европа. Сега добиваат околу 1.700 евра месечно, но и за нив важи: што и да им се случи, тоа е нивен проблем. Холандскиот синдикалец ни пушта и снимка од телефонски разговор меѓу газдата и филипинскиот возач кој се осмелил да се спротивстави на условите за работа: „Ќе ти го скршам вратот... На твоите Филипини едвај добиваш 100 евра, а сега дојде тука да ми изигруваш херој!" За холандскиот синдикалец нема сомнеж: „Тие фирми се криминалци“. Проблемот е што возачите често немаат избор: очигледно има голем број превозници, но всушност има сѐ помалку избор на работодавци. Германските фирми перат раце од секаква одговорностФотографија: Arne Dedert/dpa/picture-alliance За нив е подобро да молчат Новинарите на АРД со овие наоди ги соочија компаниите кои во голема мера ги користат услугите за транспорт со камиони, како што се Амазон или Икеа, но сите тие тврдат дека се подготвени веднаш да реагираат на ваквите практики, па дури и да престанат да ги користат услугите на тој превозник. Германската синдикалка Ана Вајрих ни објаснува дека ова е стар проблем со странските работници во ЕУ: малкумина од нив дури се осмелуваат да пријават повреда - во многу случаи тоа е веќе кривично дело од страна на работодавачот, бидејќи и во помалку богатите земји од ЕУ добиле дозвола за престој само затоа што имаат работа кај тие сомнителни превозници. А, ако се замерат со нив, тогаш и тие мора да ја напуштат Европската Унија... Дали сакате да работите како возач на камион во Германија?To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video КоментарВаш коментарРеклама...

РелигијаГерманијаГерманија: Обоени јајца во продавниците - преку цела годинаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoРелигијаГерманијаДенис Брент1.05.20241 мај 2024Многу Германци уште сами бојадисуваат и украсуваат шарени велигденски јајца. Но, обоени јајца во продавниците има преку цела година. Зошто? https://p.dw.com/p/4fO6qРеклама...

ПолитикаЕвропаФерхојген: Денес ЕУ нема решителност да направи нешто големоКатарина Домагала-Переира | Бартош Дудек1.05.20241 мај 2024„Како замислувате Комисија со повеќе од 37 членови, од кои седум се од поранешна Југославија и еден од Франција? Дали тоа би било прифатено?“, вели поранешниот комесар за проширување Гинтер Ферхојген во интервју за ДВ.https://p.dw.com/p/4fOOwПоранешниот комесар за проширување на ЕУ, Гинтер ФерхојгенФотографија: Chris Emil Janßen/IMAGOРекламаДВ: Пред 20 години во ЕУ беа примени 10 земји. Вам, проширувањето на исток ви изгледаше „речиси како чудо“ Каква визија за Европа имавте тогаш? Гинтер Ферхојген: Примарната цел беше постигнувањата на мирната револуција во Источна и Централна Европа да се направат неповратни. Да се ​​осигура дека демократијата, владеењето на правото и социјалната пазарна економија не можат да бидат укинати. Исто така беше важно таа голема област помеѓу Балтичкото и Црното Море да не стане политичка ничија земја, зона на несигурност и нестабилност. Но, имаше нешто друго што беше поважно за мене лично: тоа беше чин на историска правда. Идејата за европско единство не беше ексклузивна само за западноевропските земји. Верував дека би било апсолутно неподносливо да се остават „надвор на студ“ европските народи, кои први беа жртви на германскиот фашизам, а потоа и на сталинизмот. Не би можел никому да објаснам зошто на Германија, како земја што доведе до европската катастрофа во 20 век, од почетокот ѝ беше дозволено да ги ужива придобивките од европската интеграција, а тоа да не им биде дозволено на земјите што беа. ДВ: Кои очекувања и идеи не се исполнети? ЕУ денес веројатно веќе го нема духот на заедницата кој беше толку силен во годините по 1999 година, решеноста да се направи нешто навистина големо. Единството е многу послабо. Но, тоа не е вина на новите членки. Имаме националистички, популистички бран кој исто така создава и искористува силни анти-ЕУ чувства. Тоа го имаме сега во речиси сите земји-членки и овој бран можеби сè уште не го достигнал врвот. Многу сум загрижен за внатрешната кохезија на нашата заедница. ДВ: Зарем рускиот напад на Украина не ги зби редовите во ЕУ? Од некои аспекти реакцијата беше охрабрувачка, односно во смисла дека сите заедно рекоа: ова не може да се толерира, во Европа мора да се почитува принципот на ненапаѓање. Но, ако погледнете внимателно, можете да видите разлики во тоа како се гледа на овој конфликт. Во позадина секогаш се поставува прашањето: дали е правилно Русија да се смета за вечен непријател кој никогаш нема да се промени? Или се мисли дека треба да најдеме начин да живееме заедно долгорочно на овој континент? Затоа што немаме друг. Овде гледам значителни разлики во мислењата. Забележувам и дека спремноста да се продолжи со обезбедување поголема финансиска и материјална помош во оваа војна слабее. Не би рекол дека војната во Украина е нешто што ја држи ЕУ заедно. Бев малку изненаден што Европскиот совет одлучи сега да ги започне пристапните преговори со Украина. ДВ: Зошто? Не можам да замислам како тоа би можело да се направи. Како може да се воведе заедничко право на ЕУ во услови на војна и вонредна состојба во Украина, а пред сѐ како може Комисијата и членовите да проверат дали тоа навистина се прави. Затоа мислам дека во овој момент тоа е повеќе симболичен чин, знак на солидарност. Не треба да се надеваме дека тоа ќе се случи многу брзо. Поранешниот комесар за проширување на ЕУ, Гинтер Ферхојген, архивска фотографија од 2008 годинаФотографија: Olivier Hoslet/dpa/picture alliance ДВ: Мислите ли дека ништо нема да биде од преговорите со Украина? Многу е тешко да се предвиди што ќе се случи со политиката на проширување, не само во однос на Украина. Пред сѐ, тука е Западен Балкан, кој има ветување за пристап од 1999 година. Потоа ги имаме Кавказ, Грузија и еден ден можеби Ерменија како кандидати... Но, пред следниот голем круг на проширување, потребна ни е реформа на нашите институционални темели. Такви какви што се сега, не можат да функционираат со 37 или повеќе членови. Како замислувате Комисија со повеќе од 37 членови, од кои седум се од поранешна Југославија и еден од Франција? Дали би се прифатило - тоа е голем знак прашалник за мене. ДВ: Каква улога може да преземе Полска сега во ЕУ? Можеби водечка, заедно со Германија и Франција? Вајмарскиот триаголник веќе оживеа... Традиционалната германско-француска оска одамна не е доволна за одржување на стабилна ЕУ и нејзино унапредување. Полска е апсолутно неопходна за тоа. Вајмарскиот триаголник беше замисла на неколку министри за надворешни работи и сè уште нема одиграно значајна улога во реалноста. Затоа не сакам да зборувам за преродба, но сега навистина може да започне, со политика каде Германија, Франција и Полска се гледаат себеси како авангарда која дава импулси и го презема водството. Јас сум оптимист за Полска. Пред се, фактот дека со Доналд Туск сега на чело на владата е човек кој има исклучително искуство во европската политика и кој знае подобро од кој било како функционира интеракцијата меѓу владите и политичките сили во ЕУ. Меѓутоа, во Полска ќе треба да размислат - кој е поблиску до нив, ЕУ или САД. Помалку сум оптимист за германско-француските односи. Тука недостасува интензитетот и нивото на меѓусебно разбирање што е неопходно. Двоецот Шолц - Макрон очигледно не функционира. Но, ниту Макрон-Меркел не функционираа добро. ДВ: Го потпишавте манифестот против испорака на оружје за Украина. Мислам на манифестот на Алис Шварцер и Сара Вагенкнехт. Мора да се најде начин да се спречи понатамошна ескалација. Ние сме во конфликт со нуклеарна велесила. Ризиците се едноставно преголеми. Мора да има силна иницијатива за завршување на војната преку преговори без предуслови. И тогаш треба да размислиме како сакаме да живееме заедно во Европа во иднина. Ве потсетувам на нашата сопствена германска историја. За колку кратко време по Втората светска војна, Германија повторно беше примена во кругот на мирољубивите демократски народи. ДВ: Како мислите дека тоа сега може да се направи со Русија? Во принцип, останувам на идејата за паневропски мировен поредок, кој во 1990 година сите го сметаа за точен. Ја имаме Париската повелба која го кажува токму тоа - паневропски мировен поредок, заедничка безбедност, признавање на фактот дека нема европска безбедност без Русија. Прашањето како да се вратиме на усвојувањето на овој пристап кон европската безбедносна архитектура е прашање на дипломатијата. Тоа треба да се случи што е можно поскоро. Гинтер Ферхојген (80) е поранешен политичар од СПД. Тој беше одговорен за проширувањето на ЕУ како комесар во Европската комисија под Роман Проди од 1999 година. Потоа беше комесар на ЕУ за претпријатија и индустрија од 2004-2010 година. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаЗад хоризонтот на изборите Петар АрсовскиКолумна1.05.20241 мај 2024Нема да има пречка за составување владино мнозинство. Тоа ќе биде една политичка идила, во која за важните работи партиите ќе се договорат веднаш, а за ситниците ќе се договараат „во од“. Пишува Петар Арсовскиhttps://p.dw.com/p/4fOJPРекламаХристијан Мицкоски, претседател на ВМРО-ДПМНЕ ја прославува победата во првиот круг на претседателските избориФотографија: Petr Stojanovski/DWАнкетите, сепак, погодија. И покрај големата фама која се дигна околу истражувањата на јавното мислење пред изборите, нивната веродостојност и валидност, резултатите на изборите, во најголема мерка, ги потврдија резултатите на предизборните истражувања. Точно, некои политички субјекти беа на горната граница на маргините во кои рамки се очекуваше нивниот резултат, некои дури малку и натфрлија или потфрлија од статистички предвидените резултати, но, драстични отстапувања немаше. Не се случи анкетите да му даваат предност на еден субјект, а всушност да победи друг, дури и разликите беа во рамки на статистичка грешка. Ова во прилог на тезата дека предизборниот период ќе биде (и беше) релативно здодевен, без некои подраматични поместувања на изборните очекувања, политичките платформи, понуда, или идеологија. Сега, откако ќе го поминеме изборниот хоризонт за една недела, работите ќе станат поинтересни. Се поставува прашањето кои комбинации за влада се возможни и веројатни, но истовремено, и што нѐ чека, во смисла на предизвици, зад овој хоризонт. По првото прашање, иако најголем дел од политичките позиции се веќе заземени, но тоа не исклучува изненадувања, така што тој дел од равенката ќе биде интересно да се следи. Второто прашање е поинтересно, зашто нѐ засега сите, не само политичките партии, и во голема мерка ќе ја дефинира вкупната политичка атмосфера во текот на наредните години, можеби и децении. Политичка идила Во смисла на постизборна математики, ситуацијата, повторно, изгледа детерминирана. ВМРО ДПМНЕ, како фаворит за изборна победа, веќе најави со кого, и под кои услови, би формирал владино мнозинство. Ако нема поголеми изборни изненадувања, а нема причина да се верува дека ќе има, единственото прашање е, дали најавените владини партнери ќе успеат да направат програмско усогласување во рамки на владината коалиција. Како во секое предизборие, секоја партија има свои услови и постулати, кои често се некомпатибилни, или дури дијаметрално спротивни со другите партии, особено кога се работи за македонски и албански партнери. Прашањето е дали ваквите некомпатибилни наративи ќе се спојат во преговорите, со кое објаснување, или пак преговорите ќе пропаднат. Моето предвидување е дека нема да има, ама баш никаква, пречка за составување владино мнозинство, и дека тоа ќе биде една политичка идила, во која за важните работи (фотељите) партиите ќе се договорат веднаш, а за ситниците (програма, уставни измени, генералниот курс на државата) ќе се договараат „во од“, секако седнати на удобните фотељите кои веќе ги договориле. Не треба да се очекува дека било која партија од помалите владини партнери, ќе условува за влез во влада. За нив, влегувањето во владата е еден вид прашање на политички опстанок, па така, сите други елементи уредно ќе станат секундарни. Ниту пак очекувам поголем притисок за уставните измени пред формирање влада. Прво, роковите не работат во полза на таа математика, односно уставните измени бараат повеќе законско време одошто правењето влада, но тоа е секундарно. Имам впечаток дека Мицковски нема да прифати разговор за уставните измени пред формирање влада, тврдејќи дека за тоа прашање треба посериозни анализи, општествен консензус и слично. Партиите нема да можат веднаш да го одбијат тој пристап, зашто, на крајот, за нив владината коалиција е поважна. Со други зборови, ВМРО ДПМНЕ нема да има потреба конечно да се изјасни за уставните измени пред формирање влада, и партиите во идната владина коалиција ќе мора тоа да го прифатат. Децениски инает Но, уставните измени постојано ќе „и дишат во врат“ на новата владина коалиција. Целата меѓународна заедница е во трка со времето, додека геостратешките позиции се поволни, да затвори што е можно повеќе прашања на Балканот. Босна доби почеток на преговори. Црна Гора покажува поместување (ќе видиме колку тоа ќе трае). Албанија очекува одвојување од Македонија, ако не успееме да ги откочиме преговорите. Белград и Приштина се во ќорсокак, но очигледен е обидот, во новиот ентузијазам за некаква европска перспектива, за креативност и помош од ЕУ и целата меѓународна заедница. Ако го фатиме тој воз, можеби можеме да добиеме поволна позиција. Сепак, ако чекаме премногу (искуството досега би требало веќе да не научи), условите ќе станат потврди, а интересот ќе се намалува. Затоа, клучно за нас ќе биде колку брзо можеме да се мобилизираме со вистински план околу преговорите. Тоа нужно ги засега уставните измени, но просторот за маневар по тие прашања ќе постои најмногу до октомври оваа година. Потоа следуваат изборите во САД, па локални избори во Македонија… читај ризик повторно да влеземе во децениски инает. По тоа сме, рака на срце, и познати. Петар Арсовски Политички аналитичар и публицистКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаМајски одговор за Мајскиот договор Катерина Блажевска1.05.20241 мај 2024Тие што го прекршиле се повикуваат на него, тие што биле оштетени го прогласија за минато. Оние што го виделе Мајскиот договор велат дека во него нема ништо конкретно за составување на владата.https://p.dw.com/p/4fO5nДали ДУИ ќе го плати цехот за прекршување на таканаречениот Мајски договор?Фотографија: DW/S. ToevskiРекламаАлбанците не можат да бидат претставени во Владата од коалиција што не ја одразува мнозинската волјата на граѓаните. ДУИ ќе се повлече ако изгуби на изборите макар и со само еден глас разлика, но не и ако победи. Ова се пораките што ги испраќа Европскиот фронт, откако лидерот на ВМРО-ДПМНЕ однапред соопшти дека за партнер во идната влада ја преферира коалицијата „Вреди“. Таа според изборниот резултат од првиот круг претседателски избори има околу 37.000 гласови помалку од Европскиот фронт предводен од ДУИ. Ако Европскот фронт обезбеди победа и на парламентарните избори, смета дека губитникот нема што да бара во Владата, бидејќи не ја претставува мнозинската волја на Албанците. Од „Вреди“ тврдат дека тие се автентичен претставник на мнозинската волја на Албанците, а не Европскиот фронт каде ДУИ исплашена од пораз вклучила партии на други етнички заедници. Во основата на овие пресметки, е прашањето дали „победникот во македонскиот блок ќе состави влада со победникот во албанскиот блок“. Ова се сметаше за клучен принцип од т.н. Мајски договор, со кој беше поправена „грешката“ од 2006 година, кога ВМРО-ДПМНЕ најпрвин состави влада со ДПА, партија која освои помалку мандати од ДУИ. ДУИ на Али Ахмети (на фотографијата лево) во 2017 година коалицираше со второрангираната македонска партија на изборите- СДСМ, која тогаш ја предводеше Зоран Заев (десно).Фотографија: Fatos Musliu/DW По исправање на грешката, принципот „победник со победник" функционираше од 2008 се до 2017 година. На изборите во декември 2016 година, победник во македонскиот блок беше ВМРО-ДПМНЕ со 51 пратенички мандат, пред СДСМ кој доби 49 мандати. Во албанскиот блок победник беше ДУИ со 10 пратенички мандати и партијата тогаш реши да коалицира со второрангираната СДСМ. Од победничката ВМРО-ДПМНЕ испратија порака дека ДУИ еден ден ќе го плати цехот за таквото изигрување. Дали тој ден е сѐ поблиску? Минато свршено време „Демократијата се темели на принципот - кој има мнозинство во парламентот, ја прави владата", вели лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски. Оние кои се повикуваат на Мајскиот договор ги потсети дека самите го прекршиле пред седум години. „Не знам за кој мајски договор зборува ДУИ, не знам за кое правило ‘победник со победник'. Имаше едно правило во минатото победник со победник, кој е резултат од минатото. Тој договор и тоа правило за жал самите тие го прекршија уште во 2017 година. И повторно би потсетил дека политиката не треба да ја гледаме како шведска маса, па малку со едните, другите, третите. Доколку ВМРО-ДПМНЕ освои мнозинство како што се очекува, немаме ниту елементарна доверба да соработуваме со ДУИ, така што тие мора да одат во опозиција“, дециден е Мицкоски.Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски деновиве ги потсети ДУИ дека самите го прекршиле Мајскиот договор пред седум години.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Мајскиот договор бил постигнат на 29-ти мај 2007 година меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ во присуство на меѓународни претставници, но ниту беше јавно потпишан, ниту стана достапен за јавноста. Владини функционери тврдеа и дека во него воопшто и не се спомнува принципот „победник со победник“. Од петте точки во него, во петтата само општо било наведено дека „после враќањето на ДУИ во Собранието, партиите се согласуваат да продолжат со преговорите за прашањето на начинот на составување на владата". Во првите две точки од документот страните се согласуваат за листата закони кои ќе се гласаат со Бадентерово мнозинство, и за потребата од рекомпонирање на Комитетот за меѓуетнички односи во Собранието. Во третата и четвртата точка се зборува за потребата од решавање на прашањето за обезбедување на материјална и социјална помош на жртвите на конфликтот од 2001 година и нивните семејства, како и партиите да подготват и предложат предлог-закон за употреба на јазиците Груевски: Тоа е некој записник Договорот не беше јавно објавен, но копии од него постизборно беа предмет на меѓупартиски пресметки или на остри дискусии во Собранието. Дипломати велеа дека Мајскиот договор не е за да се договори начинот на кој ќе се формира влада, туку за да се врати дијалогот во Собранието. Поранешниот премиер и претседател на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, отфрлаше постоење на таков договор. Одговорајќи на критики од Радмила Шекеринска од СДСМ, која читаше делови од тој документ, Груевски во јануари 2017 година беше дециден дека не потпишал такво нешто. „Ниту сме потпишале документ, ниту сме имале намера да потпишеме документ, ниту ќе потпишеме документ. Тоа што госпоѓа Шекеринска го држи во рака, веројатно се работи за некаков или нечиј записник од разговорите (меѓу ВМРО-ПМНЕ и ДУИ-н.з.), кој што ниту е потпишан, ниту може да има каква било тежина на документ“, рече Груевски. Во истиот перид (јануари 2017 година) кога во фокусот беше прашањето со кого ДУИ ќе коалицира за нова влада, Груевски не спомна мајски договор, но говореше за „обврска“. „Ако ВМРО-ДПМНЕ како победничка партија биде изиграна од ДУИ, независно кои ќе бидат причините за тоа, бидете убедени дека наскоро ВМРО-ДПМНЕ ќе се врати на голема врата во владата, и тоа најмалку два мнадата по ред. И ќе бидеме без каква било обврска при составувањето на владата“, изјави Груевски за весникот „Дневник“. Функционери на ДУИ во целиот период имаа уште поспецифично толкување на принципот за составување влада - објаснуваа дека „победникот кај албанската заедница го избира партнерот победник кај македонската заедница“. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

КатастрофиКинаНајмалку 19 загинати: Се урна автопат во КинаСН/агенции1.05.20241 мај 2024По повеќедневни поројни дождови, планински автопат се урна во јужна Кина. Најмалку 19 лица загинаа во провинцијата Гуангдонг. Спасувачите пренеле десетици повредени лица во болница. https://p.dw.com/p/4fO0JМестото на катастрофалната несреќа кај Меижу во јужна КинаФотографија: Xinhua News Agency/dpa/picture allianceРекламаНајмалку 19 лица загинаа при уривање на делови од планински автопат во јужна Кина. Спасувачите однеле 30 повредени лица во болница, објави државната телевизија ЦЦТВ. Нивните животи не се во опасност. Според властите во градот Меижу во провинцијата Гуангдонг, дел од автопатот долг речиси 18 метри се урнал околу пладне по локално време. Во дипката што се отфорила по уривањето на патот пропаднеле вкупно 18 возила. Во оваа област во изминатите повеќе дена врнеше пороен дожд. Чад и возила во пламен Очевидци изјавија за локалните медиуми дека слушнале гласни звуци и виделе дупка со големина од повеќе метри како се отвора таму каде што штотуку поминале. Снимките на онлајн сервисите покажаа како се крева чад над каллива област над која минуваше автопатот. На некои фотографии можеше да се видат и возила пламен. Според телевизијата ЦЦТВ, околу 500 припадници на службите за итни случаи биле на лице место за да учествуваат во операциите за спасување. Автопатот бил веднаш затворен во двете насоки, КоментарВаш коментар...

КонфликтиУкраинаКиев сака да купи уште 300.000 дроновиСН/агенции1.05.20241 мај 2024Војната во Украина се повеќе станува војна со беспилотни летала. Претседателот Зеленски ветува дека побрзо ќе обезбеди снабдување со оружје на украинските трупи на фронтот, кои се под засилен притисок.https://p.dw.com/p/4fNoXУкраински војник управува со мал ФПВ дрон со кој украинските трупи фрлаат експлозивни направи врз руските позицииФотографија: Wolfgang Schwan/AA/picture alliance РекламаСпоред претседателот Володимир Зеленски, Украина мора побрзо да обезбеди снабдување на оружје за своите војници на фронтот, кои се наоѓаат под засилен притисок од страна на руските сили. Зеленски го изјави ова по консултациите со министерот за одбрана Рустем Умјеров и со врховниот командант Олександар Сирски во Киев. „Потребно ни е итно забрзување на снабдувањето со цел значително да ги подобриме способностите на нашите војници“, рече Зеленски во својата вечерна видео порака во вторникот. „На фронтот не треба да доминираат руските бомби и офанзивни операции, туку нашата украинска иницијатива - нашата воздушна одбрана, нашата артилерија, нашите беспилотни летала“, рече Зеленски. Како дел од овие напори, владата во Киев одлучи да одвои дополнителни 15,5 милијарди гривни (367 милиони евра) за купување дронови .Украинскиот претседател Володимир Зеленски во посета на фронтот на 9 април, 2024Фотографија: Ukrainian Presidential Press Office/AP Photo/picture alliance Изминатата ноќ започна со воздушна тревога за целиот југ на Украина . Воздухопловните сили предупредија од надоаѓачки руски балистички ракети. Во пристанишниот град Одеса можеа јасно да се слушнат експлозии а во меѓувреме се јавува за жртви и за материјална штета. Пари за 300 илјади дронови Украина делумно го решава проблемот со недостигот на оружје и муниција со сопствено производство, рече Зеленски. Премиерот Денис Шмихал рече за дополнителните пари за беспилотните летала: „Со средствата што се доделени денеска, 300.000 дронови ќе бидат доставени до нашите безбедносни и одбранбени сили“, рече тој на седница на владата во Киев . Според Шмихал, Украина досега испланирала 43,3 милијарди гривни за набавка на беспилотни летала оваа година.Украински војници поставуваат експлозивна направа на ФПВ дронФотографија: Inna Varenytsia/REUTERS Под притисок на руската агресорска војна, која трае повеќе од две години, Украина брзо го прошири развојот и производството на различни видови беспилотни летала. Во недостаток на артилериските гранати на фронтот, Украинците користат мали дронови ФПВ за напади од воздух врз руските војници. Тие, со ова оружје во последниве недели сè почесто напаѓаат цели длабоко во територијата на Русија. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСоединети Американски ДржавиСАД: Полицијата влезе во окупираниот универзитет Колумбија ЖА /АРД1.05.20241 мај 2024Пропалестинските протести на Универзитетот Колумбија во Њујорк ескалираат. Полицијата синоќа влезе во Хамилтон Хол на универзитетот за да ги истера активистите кои ја окупираа зградата. Повеќе студенти се уапсени. https://p.dw.com/p/4fNl9Пропалестински протест: Полицијата влезе во окупираниот универзитет Колумбија во САДФотографија: Ekaterina Venkina/DWРекламаПо ескалацијата на пропалестинските протести на елитниот њујоршки универзитет Колумбија, големи полициски сили презедоа акција против студентите. Синоќа стотици полицајци влегоа во кампусот во северниот дел на Менхетен. Полицајците исто така упаднаа во зградата на универзитетот окупирана од демонстрантите, а имало и повеќе апсења - според американската телевизија Си-Би-Ес, најмалку 50. Десетици шатори во таканаречениот камп на солидарноста на локацијата биле претресени од полицајците. Десетици шатори во таканаречениот камп на солидарноста на пропалестински протест на универзитет Колумбија во САД Фотографија: Ekaterina Venkina/DW Втора голема полициска акција во рок од две недели Ова е втора голема полициска операција на кампусот: пред речиси две недели, њујоршката полиција веќе интервенираше против студентите на барање на раководството на универзитетот. Студентите ја критикуваа акцијата како непропорционална, поради што дојде до протести и поставување кампови со шатори на десетици универзитети во САД. Претходно, некои маскирани демонстранти искршија стакла, ги забарикадираа влезовите и развија палестинско знаме. Хамилтон Хол инаку е зградата која беше окупирана во 1960-тите во знак на протест против Виетнамската војна. Повеќе уапсени студенти во пропалестинскиот протест на универзитет Колумбија во САД Фотографија: Julius Motal/AP Photo/picture alliance И покрај сите закани за евакуација на протестниот камп на Универзитетот Колумбија, студентите се држат повеќе од една недела. Студентката Габриела, која уште од самиот почеток била таму, го именува едно од нивните главни барања до елитниот универзитет: „Има многу институции кои имаат бизнис со државата на апартхејд- државата Израел. Ги повикуваме да ги прекинат овие односи со Израел“. На студентите - окупатори им се заканува исклучување Со фондацијата на Универзитетот Колумбија, „тешка“ околу 14 милијарди долари, управува сопствена инвестициска компанија. Парите течат, меѓу другото, кон компании кои соработуваат со Израел - вклучително и во индустријата за оружје и технологија. Универзитетот одби да ги прекине овие односи, но претседателот на универзитетот Минуш Шафик барем се согласи да ги преиспита инвестициите во компании за кои постои сомневање дека се поврзани со војна. На студентите сега им се заканува суспендирање поради окупацијата на зградата, објасни портпаролот на универзитетот Бен Чанг. „Тие веќе немаат пристап до наставни или рекреативни капацитети. Тие веќе не можат да ги завршуваат своите дипломски студии.“ Жално е што демонстрантите се одлучија на таква ескалација. Чанг јасно стави до знаење дека мерката не е ограничување на слободата на изразување: „Станува збор за постапките на демонстрантите - а не за причината за нивните протести“. Обвинение за вандализам и нарушување на работата на универзитетот На окупаторите им била дадена можност мирно да ја напуштат зградата. Но, тие го отфрлија тоа. Покрај вандализмот, неколку десетици демонстранти ја нарушат работата на универзитетот за 37.000 студенти - многу од нив непосредно пред нивните испити. Некои еврејски студенти пријавија антисемитски напади, изјавија дека се чувствуваат загрозени. Студентката Габриела е скептична. На протестите имаше многу еврејски колеги студенти, тврди таа. „Срамота е што универзитетот нѐ прикажува како насилни. Ова е мешавина од сите студенти." Студентитет кои ја окупираа зградата на Универзитетот Колумбија се обвинети за вандализамФотографија: Marco Postigo Storel/AP Photo/picture alliance И Кари го мисли истото. Еврејката која долго време живеела во Израел, дипломирала на овој универзитет пред 20 години. Фактот што младите луѓе сега се апсат или исклучуваат од универзитетот затоа што го искажале своето мислење, ја погодува: „Не сум доживеала ништо антисемитско овде. И како жена со длабоки еврејски корени, веројатно сум веродостојна. Со денови ги доживувам овие демонстранти целосно мирно, разговарам со млади луѓе кои се како што јас бев овде порано." Загриженост поради „непропорционални“ мерки Претставникот на ОН за човекови права Фолкер Турк изрази „загриженост“ уште пред полициската операција во вечерните часови. Некои мерки за кривично гонење „се чинат непропорционални во нивното влијание“. Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш исто така предупреди: „Важно е да се гарантира слободата на изразување и демонстрирање. Истовремено, говорот на омраза е неприфатлив“. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаКој ќе пие шампањ, а кој вода на шведската маса на МицкоскиСоња КрамарскаКолумна1.05.20241 мај 2024Мицкоски го брка Ахмети од шведската маса без да знае како ќе го состави гочливиот владин коктел со кој ќе наздрават коалициските партнери. Пишува Соња Крамарска. https://p.dw.com/p/4fNiuРекламаСите карти по изборите на 8 мај ќе бидат во рацете на Христијан Мицкоски (со подигната рака на фотографијата ја слави победата во првиот круг на претседателските избори)Фотографија: Petr Stojanovski/DWМеѓу првиот и вториот круг на претседателските избори, и парламентарните избори на 8 мај, неочекувано изби меѓупартиска војна меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ кои некогаш важеа за цврст „пар“ во политиката. Конфликтот не е за принципи, туку за поделба на колачот од власта на која претендираат по изборите на 8 мај. Христијан Мицкоски отиде во липковскиот крај да им каже на Албанците: „Додека Артан се вози со скапи автомобили погледнете како живеете вие во липковско и во кумановско“. На Ахмети, пак, му порача дека „играјќи си со судбината и маките на неговиот народ стигна до милионски имот и дворци во Зајас“, притоа задевајќи го дека ќе ја заврши кариерата како криминалец. Ахмети, пак, му возвраќа да не се плаши од УЧК затоа што УЧК ја спасиле Македонија. Тајмингот во кој духот на УЧК се враќа во ДУИ говори дека или Ахмети е решен по секоја цена да ја брани својата позиција во власта или сака политички да ги обезвредни конкурентите од ВЛЕН како незаслужни за интегрирањето на Албанците во општеството. Но, тоа ќе биде малку тешко со оглед дека таму седат и некои негови довчерашни сопартијци. Ако ДУИ за првпат од формирањето дејствува како опозиција (не сметајќи го краткиот период кога Груевски во 2006 не ги зеде во влада), прашањето е како ќе се однесуваат без да ја имаат закрилата на власта. Дводецениското присуство во власта значи дека нивните инсталации, пред се во безбедносните структури, се силни и распространети, што ќе им дава можност да имаат информации од прва рака за безбедносните процеси во државата. Ако некој сака да дестабилизира тоа е погоден инструмент, па така опозициското дејствување е одлична прилика ДУИ и Ахмети и како опозиција да ги демонстрираат своите омилени слогани дека тие се фактор на стабилноста на државата. И, најпосле, ќе видиме и дали извиците „УЧК“ среде Скопје беа емоционален излив или скриена закана да не им се зема власта. Недопирливиот Али Ахмети Инаку, 20 години учество во власта на ДУИ и дадоа незамислива моќ, каква што немала ниту една партија досега во политичката историја на Македонија. Самиот Ахмети важеше за некрунисан крал на Албанците во Македонија без кого не можеше да се преземе ниту еден чекор во владата. ДУИ во неколку наврати се соочуваше со фракционерски борби во сопствените редови. Во 2015 се отцепи Г’зим Острени и ја формираше партијата Унитети (Единство), но оваа партија немаше успех на парламентарните избори и по само две години згасна. Минатата година, пак, измина во знакот на „Огнената група“ во ДУИ на Изет Меџити која потоа доживеа мал раскол но успеа да прерасне во опозициска структура во албанскиот етнички камп.Лидерот на ДУИ, Али Ахмети важеше за некрунисан крал на Албанците во Македонија без кого не можеше да се преземе ниту еден чекор во владата.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Но додека долу вриеше, ништо не можеше да го поремети мирот во канцеларијата на партискиот шеф Ахмети. Тоа му додели ореол на недопирлив како внатре во партијата, така и на политичката сцена бидејќи успеваше да се снајде во коалиција и со ВМРО-ДПМНЕ и со СДСМ. Со СДСМ, двапати и тоа од 2002 до 2006 и од 2017 до 2024 и еднаш со ВМРО-ДПМНЕ, од 2008 до 2017. Времето поминато со двете партии е горе-долу исто, а искуствата ги знае самиот Ахмети. Но она што може да го научи сега е дека доверливоста и блискиот однос што ги имаше со Груевски, сега нема да ги има со Мицкоски. И дека дојде време да го плати цехот кон ВМРО-ДПМНЕ за 2017 кога помогна да ја изгубат власта. Мицкоски барем според изјавите што ги дава досега, се покажа како тврд орев за Ахмети. Таа комоција ја црпи од очекувањето дека неговата партија ќе биде голем победник на парламентарните избори на 8 мај. Можеби нема да стигне до 61 пратеник, но нема да биде ни со бројка на пратеници која ќе го однесе на жртвениот олтар пред Али Ахмети како што тоа им се случи на Заев и на Ковачевски. Значи сите карти ќе бидат во рацете на Мицкоски. „Македонија не е ниту федерација, ниту бинационална држава“, изјави тој по пораките од ДУИ дека тие се вистинските претставници на Албанците и другите заедници во земјава и дека треба да бидат дел од владата и по изборите на 8 мај. Возврати и дека „според демократијата, оној што има 61 пратеник и парламентарно мнозинство ја формира идната Влада“. „Политиката не треба да се гледа како шведска маса па ДУИ сега ќе земе малку од СДСМ, па од ВМРО-ДПМНЕ. ДУИ очекувам да биде опозиција за неколку недели од денеска. Не знам за кој Мајски договор зборува ДУИ“, рече тој. Но, додека се загрева предизборната атмосфера пред 8 мај оваа вербална пресметка изгледа само како Мицкоски да го брка Ахмети од шведската маса без да знае како ќе го состави гочливиот владин коктел со кој треба да наздрават коалициските партнери. ЗНАМ против Пендаровски ДУИ нема многу асови во ракавот, доколку се остварат предвидувањата за победа на ВМРО-ДПМНЕ. Засега тие се темелат врз резултатот од првиот круг на претседателските избори и симулацијата дека добиените гласови значат 53 пратеника за најголемата опозициска партија. Со оглед дека на ВЛЕН им се предвидуваат 12 пратеници а на ЗНАМ 10, тоа значи дека на ВМРО-ДПМНЕ ќе и недостасуваат пратеници за двотретинско мнозинство. Дали Максим Димитриевски (во средина) и неговата партија ЗНАМ се сѐ поблиску до коалиција со ВМРО-ДПМНЕ.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Но и тоа се најоптимистички сценарија бидејќи самото формирање влада си носи свои предизвици а тука се и уставните измени за кои албанската опозиција се залага да се направат, а ВМРО-ДПМНЕ и ЗНАМ се против. Африм Гаши од Алтернатива веќе се гледа како дел од власта, па дури и навести дека ќе добијат „институции од секторот за внатрешни работи кои се одговорни за санкционирање на криминалот и корупцијата“. Тоа го отвара прашањето дали за првпат ќе гледаме реваншизам во албанскиот етнички кампус при смена на партија на власт, бидејќи изјавата на Гаши отвора простор за алузија дека ќе гонат криминални структури од ДУИ. Како и да е, извесно е дека Македонија од наесен ќе има нова влада. Ако се суди според настапот на Максим Димитриевски (30.04.2024), тој е сѐ поблиску до коалиција со ВМРО-ДПМНЕ. Читано меѓу редови, кога рече дека уште во 2022 година се извинил на граѓаните за поддршката што му ја дал на Пендаровски, тој иако не им кажа на неговите избирачи за кого од кандидатите да гласаат во вториот круг, со тоа јасно посочи дека не сака гласовите да отидат за Пендаровски. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Фотографија: privat Соња Крамарска Уредник, новинар и политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСеверна МакедонијаСиндикатите се „острат“ за идната ВладаКостадин Делимитов1.05.20241 мај 2024Синдикалците се незадоволни, но колку се реално моќни за вистински пресврт во битката за работничките права? Без суштински промени во социјалниот дијалог, експерти стравуваат дека состојбите ќе станат уште подраматични. https://p.dw.com/p/4fLU4Од минатогодишниот Првомајски протест на ССМФотографија: P. Stojanovski/DWРекламаВладите се менуваат, синдикатите никако не се смируваат. Алармот за незадоволство „пишти“ и по власта на СДСМ и ДУИ во чија агенда работничките права беа меѓу позначајните приоритети. Надежите дека се можни поконкретни промени потонаа и покрај многуте обиди за подобрување преку дијалогот пред се во економско-социјалниот совет. Но она што го испровоцираа, е на површина да исплива синдикалното единство кое конечно добива на одредена конкретност. За прв пат синдикати заедно ќе маршираат за да испратат порака дека вака повеќе не може: „За прв пат по три децении, годинава сите сме сложни да има протест кој ќе започне на едно место и ќе заврши на едно место од кое ќе се упатат заеднички пораки. Ова е веројатно големо обединување на синдикатите кое ќе значи и заеднички настап во сите понатамошни барања пред новата Влада, кога таа и да се формира. Во социјалниот дијалог, но и потоа во сите активности кои ќе треба да се преземат. Сите сме свесни дека сами можеме да постигнеме многу, но заедно уште повеќе“, изјави за Дојче веле Слободан Трендафилов, претседател на Сојузот на синдикати на Македонија. Политички игри Тоа што синдикалниот револт кулминира според Трендафилов е резултат на политичките игри во делот на колективните договори во здравството, дрскиот потег со големувањето на функционерските плати, но и немањето слух за начинот на раст и на останатите плати:Седиштето на ССМ во СкопјеФотографија: Kostadin Delimitov „Властодршците сметаа дека работниците можат да се задоволат со трошки, додека тие го јадат лебот, имајќи предвид како сите сложно покажаа и едногласно си изгласаа 78% зголемување на нивните плати, додека со европско знаменце се носеа закони за уназадување на работничките права или евентуално кратење, односно незголемување на платите на вработените во јавниот и приватниот сектор. Кога политичарите презентираат слика дека тие можат да се борат за себе, редно е и ние работниците да се бориме за нас“, укажува Трендафилов. „Историски“ протестен марш Синдикалниот марш на Сојузот на синдикати и Конфедерацијата на синдикални организации веќе доби и предзнак историски. Пораката од него е минималната плата да изнесува 450 евра на ниво од соседните земји, да се вратат надоместоците за храна и превоз, но и континуирано да продолжат да растат платите во јавниот и приватниот сектор: „Покажуваме единство бидејќи работата е навистина сериозна, тоа е потребно, а тоа го бараат и работниците. Да пратиме порака и сигнали до идната Влада но и до претставниците на капиталот дека треба да сметаат на синдикатите, уште во старт да ги решаваат проблемите, а не како досега да демонстрираат дека се семоќни. Тие што не не слушаа, еве каде завршија и после се чудат што ги снашло и велат ја сватиле пораката. Но кога, ако до вчера се правеа дека се семоќни. За секоја Влада е добро синдикатите да ги има за партнер кој ги детектира проблемите, а таа ги решава“, изјави за Дојче веле Маријан Ристевски од Конфедерацијата на синдикални организации. (Не)единство во делувањето Сепак и овој пат во слогата провејува одредена неслога. Дел од синдикатите сметаат дека е потребна поинаква тактика. Па така од Конфедерацијата на слободни синдикати наместо на протест, решија да ги поканат на свечена академија политичките партии за да ги слушнат нивните програми и идеи како планираат да го спроведат она за кое велат дека веќе било утврдено со законските регулативи: Првомајски демонстрации на Конфедерацијата на синдикални организации Фотографија: Petr Stojanovski/DW „Немаме легитимна Влада пред која можеме да излеземе да ги изразиме нашите барања. Затоа нема да бидеме дел од заедничкиот протестен марш. Нашите барања се сосема различни од барањата на останатите синдикати. Да се почитува она што го имаме, секогаш кажуваме дека ние имаме добри закони, дека сме се обиделе и сме потпишале добри и колективни договори, но очигледно дека досегашната власт немаше сенс тоа да го почитува. Ако се почитуваа ваквата состојба на работникот, особено во изминативе години во јавниот сектор, немаше да дојде до ниво тој да биде осиромашен и да не може да врзе крај со крај. Другите синдикати очигледно не се пронајдоа со нас и сега сакаат да искажат некаков револт, но тој револт за нас во моментов е кон никој затоа што имаме техничка Влада која не е во состојба да седне и да разговара со нас. Ние сакаме конкретни решенија и затоа викаме, суштински а не формален дијалог кој се случуваше досега, но кој се користеше за популизам, а некој друг од социјалните партнери го аминуваше“, изјави за Дојче веле Благоја Ралповски претседател на Конфедерација на слободни синдикати. Каде е одговорноста? Експертите не се изненадени што синдикатите се „острат“ за новата Влада со различен пристап како првомајска активност. Но имаат дилеми дали со нецелосно усогласени ставови во делувањето можат да се надеваат на поконкретен пробив: „Синдикализмот се соочува со голем број на предизвици и секако доколку нема усогласени ставови за суштински прашања, не за начинот како ќе се прослави 1 Мај, иако и тоа е одреден симболизам, туку пред се за суштинските прашања, не сметам дека ќе успее во рамки на социјалниот дијалог да направи некој поголем исчекор. Но проблемот од друга страна е во социјалниот дијалог кој што се водеше досега. Тој беше формален и површен, што го нотираше како недостаток и Европската комисија во последниот извештај. Одговорноста за ваквите состојби се пред се на политичките елити, односно претставниците во министерството за труд и социјална политика, министерството за финансии и за економија, генерално Владата и инспекторатот како учесници во дијалогот преку економско социјалниот совет и секако социјалните партнери, пред се ССМ кој што се чини не испорачаа суштински дијалог. Но пред се одговорноста ја лоцирам кај политичките елити во претходниот состав кои не најдоа сили, мудрост и волја вистински да разговараат и да ги решаваат прашањата поврзани со работничките права“, предупредува универзитетскиот професор Лазар Јовевски. Првомајски протест пред Владата на РСМФотографија: Petr Stojanovski/DW Вистински луѓе на вистински места Она што е потребно според Јовевски е промена во начинот на водење на социјалниот дијалог. Тој да биде суштински, но и со вистински луѓе вклучени во дијалогот, од сите страни: „Клучот на решението е во менталитетот на луѓето кои ги носат процесите и реалната практична примена на постоечките законски решенија. Кои не се толку лоши, но тоа што е вистинско лошо е што тие не ги почитуваме и применуваме во пракса. Тоа е најголемиот проблем. И анализата покажува дека проблемот е во луѓето, односно оние кои што се носители на имплементацијата на законските решенија. Лица кои се одговорни за спроведување на процесите, кои се површни, манипулираат, злоупотребуваат, еден менталитет кој што се провлекува години наназад што резултира со формален и неактивен социјален дијалог, што провоцира едно општо незадоволство во рамките на пазарот на труд и влијае луѓето да се иселуваат од државата“, укажува Јовески. Затоа според него е многу важно да се бираат и поставуваат вистински луѓе на вистински места. Без разлика дали станува збор за политиката, синдикатите, работодавачите, стопанството: „ Се изнагледавме и се изнаслушавме низ годините дека ова треба да се хармонизира, овакви или онакви закони треба да се донесат. Меѓутоа неминовно е праксата. Историјата на независна Македонија покажува дека клучот е во изборот на вистинските луѓе кои што ќе можат да ги истуркаат процесите како треба. Кога зборам за луѓе, не мислам на индивидуалци, авторитети, туку на тимови спремни да делуваат, да работат за подобра иднина воопшто на државата. Апсолутно во целиот процес да нема политички притисоци, кој се разбира дека го има во рамки на социјалниот дијалог, бидејќи таму имаме и одреден притисок на политики и од страна на синдикатот. Но не смееме да го дозволиме оној лош стил на политички притисок, со наметнување на волја и уцени од страна на политичарите, туку да има вистински дијалог со вистински партнери, кои ги знаат вистинските проблеми, секој во својата област“, коментира Јовевски. Повеќе храброст, помалку суети За помалку политички притисоци и поголема слобода во делувањето и активностите се борат и синдикатите кои посакуваат и поголема храброст но и мотивација кај работниците: Што може да се очекува од годинешните Првомајски демонстрации на синдикатите?Фотографија: P. Stojanovski/DW „Потребна е поголема храброст на работниците за помоќен и помасовен синдикализам, секако и разединетоста да биде помала или да ја нема. Дефинитивно и политиката да ги тргне рацете од работниците. Додека се избори како што е сега нека убедуваат, нека молат за гласови работници, симпатизери, обични граѓани, но кога ќе дојдат до министри, директори, да ги остават работниците да се организираат, и да работат. Нека си ја гледаат нивната работа и да не прават веднаш чистки и промени туку да стават или остават да раководат кадри кои се од фелата, кои се од струката. Само така ќе имаме напредок“, смета Маријан Ристевски од КСОМ. За првиот човек на Сојузот на синдикати многу е важно да се надминат и суетите: „На одредени поединци суетите треба да престанат да им работат и треба да сфатат дека синдикалците и синдикатите само здружени можат да направат повеќе за работниците и унапредување на работничките права. Да излезат од клишето дека некој мора да биде главен над другите. Со овој протест ние покажуваме дека сите сме исти, сите сме работници и на сите ни недостасува плата зголемена колку и функционерските плати“, предупредува Трендафилов. Првомајски проглас Во првомајскиот проглас на Сојузот на синдикати се забележува дека во последните 30 години балансот помеѓу интересите на Владата, работодавачите и работниците е нарушен. Затоа се бара реакција и на идната Влада и на работодавачите по пат на социјален дијалог и колективно преговарање да се утврдат приоритетите, да се изградат меѓусебните односи на доверба со почитување на меѓународните трудови стандарди.Сојузот на синдикати на Македонија не отстапува од барањето и за враќање на Работничкиот дом во владение на ССМ и на работниците Фотографија: Kostadin Delimitov Покрај барањата во делот на порастот на минималната и на останатите плати и додатоците на плати во делот на храната и превозот, се бара ограничување на работата на определено време, право на неработна сабота и зголемена контрола на прекувремената работа, намалување на полното работно време на 35 часовна работна недела, укинување на 72 часовната работна недела за работа на стратешките проекти, зголемено породилно отсуство, поголеми родителски права и поголеми права и флексибилност за усогласување на семејните прилики и потреби на работниците со потребите на работниот процес. Сојузот на синдикати на Македонија не отстапува од барањето и за враќање на Работничкиот дом во владение на ССМ и на работниците во кое велат дека гледаат атак врз синдикализмот во државата со незаконска одлука на Врховниот суд. Потсетуваат дека во врска со оваа состојба, своето незадоволство до власта го изразиле европската и светската конфедерација на синдикати, а во тек биле и активности за преземање на постапки за заштита пред меѓународните институции. КоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаГерманијаМајско дрвоСН/дв1.05.20241 мај 2024Мај е посебен месец во Германија: луѓето и овојпат го дочекаа со танцување и оган, пунч и украсени дрвја.https://p.dw.com/p/4fNhLФотографија: Lars Klemmer/dpaРекламаУкрасено е со шарени ленти и венци и обично се поставува на централниот плоштад: таканареченото мајско дрво е цврста традиција во многу германски села. Сепак, оваа традиција одамна се пренесе и во градовите и служи како знак на љубов. Момчињата обично го ставаат пред домот на нивните девојки ноќта спроти први мај. КоментарВаш коментар...

ПолитикаЕвропа20 години од ЕУ-проширувањето: „Биг Бенг“ веќе нема да има?Бернд Ригерт1.05.20241 мај 2024Повторното обединување на Европа во 2004 година, по децении поделба, се покажа како успешно. Но, на ЕУ ќе ѝ биде потешко да го прифати Западен Балкан, а посебно тешко ќе оди со Украина. https://p.dw.com/p/4fM0dOгномет над Братислава: Во 2004 година, Словаците, како и многу други нови граѓани на ЕУ, го прославија својот пристап во УнијатаФотографија: Peter Meyer/dpa/picture allianceРеклама„Биг Бенг“ (Големата експлозија) е прекарот кој во жаргонот на ЕУ му е даден на проширувањето на Унијата со десет држави на 1 мај 2004 година. Бројот на земји-членки преку ноќ се зголеми од 15 на 25. Континентот беше повторно обединет 15 години по падот на Ѕидот и крајот на советската власт во Источна Европа. Пред 20 години, од Естонија на север до Словенија на југ се славеше со народни фестивали и огномет, славенички говори и крешење рампи. Примени беа и медитеранските острови Малта и Кипар. „Тоа беше силен сигнал за Русија, но не само тоа. Тоа ја покажа способноста на ЕУ да донесува силни одлуки, да се прошири и да ги исполни условите. Тоа излезе толку позитивно поради тоа што политичките услови во државите на ЕУ и земјите кои се приклучуваа беа поповолни отколку што се денес“, вели Тефта Келменди од тинк-тенкот „Европски совет за надворешни односи“ од Брисел. Обединување без алтернатива Проширувањето беше добра работа и за ЕУ ​​и за десетте земји пристапнички, вели експертката за ЕУ, ​​Келменди, во интервју за ДВ. Економскиот раст во земјите-пристапнички го зајакна европскиот внатрешен пазар. Демократијата, владеењето на правото и слободата на медиумите, според студиите на фондацијата Бертелсман, институт за општествено-политички истражувања во Германија, исто така зајакнаа.Франкфурт на Одра во 2004 година: Германскиот министер за надворешнир аботи Јошка Фишер (д.) во прегратка со полскиот колега Влодзимеж ЦимошевичФотографија: Patrick Pleul/ZB/picture alliance Исклучок се Унгарија и Полска. Тамошните влади се оддалечија од европските вредности. Во Полска овој тренд се промени дури по промената на власта минатата година. Според индексот на трансформација на фондацијата Бертелман, балтичките земји, Чешка, Словенија и Словачка имаат највисоки оценки како „демократија во консолидација“. Полска и Унгарија се означени како „дефектни демократии“. За проширувањето на ЕУ во 2004 година и подоцнежниот прием на Бугарија (2007), Романија (2007) и Хрватска (2013), немаше алтернатива, оценува експертот за ЕУ, Ханс Крибе од Бриселскиот институт за геополитика (БИГ). „Тоа беше неизбежно да се направи како одговор на историските пресврти и колапсот на Советскиот Сојуз и Источниот блок“, вели Крибе. Се очекуваат уште два брана проширување „Европската комисија секако ја игра својата улога на навивачки поддржувач на проширувањето“, вели Ханс Крибе. Внатрешно, сепак, постои свест дека од големиот бран на проширување ќе мора да се извлечат и поуки за иднината. Пред сè, ЕУ мораше да научи дека мора да стане поспособна за прием и дека мора да ги рационализира своите процедури и процеси. Засега нема план и временски хоризонт за ваква реформа на сегашната Европска Унија. Притоа, веќе претстојат следни проширувања.Треба да бидат примени шест држави од Западен Балкан - од Босна и Херцеговина до Албанија. Украина, Молдавија и Грузија се последните земји кандидати кои би можеле да добијат експресен билет за ЕУ, особено поради заканата од Русија. На државите од Западен Балкан постојано им се ветува приклучување. Подготовки, преговори, прилагодувања - сето тоа, по граѓанските војни во поранешна Југославија, се прави со децении. Канцеларот Олаф Шолц радо повторува дека сега е време конечно да се дејствува. „Мислам дека нема да има следен Биг Бенг, тоа не би функционирало“, вели Тефта Келменди од Европскиот совет за надворешни односи. Шесте земји се премногу различни во нивниот развој и способност да се приклучат. Таа претпоставува дека ќе бидат примани едно по друго. Прво Албанија, Северна Македонија и Црна Гора. Србија и Косово мора да го решат спорот за државноста и малцинствата. Во секој случај, не може да се чека додека да се решат билатералните конфликти на Србија и Косово. Тоа би значело другите земји да се направат заложници на овој конфликт. „Начинот на кој ЕУ се обиде да ја искористи перспективата на проширување за да ги реши билатералните проблеми не му помогна на регионот. Таа е премногу фокусирана на стабилизација, а не толку на економски развој.“На државите од Западен Балкан постојано им се ветува проширување (фото: самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, 13.12.2023)Фотографија: Virginia Mayo/AP Photo/dpa/picture alliance Пристапувањето на Украина во ЕУ - голем предизвик Во споредба со балканските држави, Украина навистина би била „голема експлозија“ за Европската унија. Над 40 милиони луѓе, огромна земјоделска земја, најсиромашна во Европа, тешко погодена од војната што ѝ ја наметна Русија. Пристапните преговори треба да започнат наскоро со меѓувладина конференција. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, е сигурна дека Украина припаѓа во европскиот клуб. „Украина го направи својот европски избор. И знаете што значи тоа. Ние го направивме нашиот украински избор. Исто како што пред многу години одлучивме да внесеме толку многу држави во нашата Унија“, рече Фон дер Лајен во Европскиот парламент. Приемот на Украина во ЕУ е исто толку неизбежен како и приемот на десетте држави пред 20 години, вели експертот за ЕУ, ​​Ханс Крибе. Земјата се брани од Русија и за Европа. „Украина ја врши целата работа“, но на крајот луѓето во старите членки на ЕУ ќе треба да бидат убедени да се согласат со проширување. Ова ќе бара едногласност меѓу веројатно над 30 држави. Во некои треба да се одржат и референдуми. Во моментов, вели Ханс Крибе, вистинските проблеми на ова проширување не се дискутираат за да не се исплашат Европејците. „Тоа е ризична стратегија. Во одреден момент ќе мора да се соочите со реалноста.“ Приемот во Украина ќе бара целосна промена во буџетот на ЕУ. Денешните нето-приматели на грантови и средства, на пример Полска или Унгарија, најверојатно ќе станат нето-плаќачи кои ќе треба да дадат пари на Украина и на другите посиромашни држави.Претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен и украинскиот претседател Володимир Зеленски во Киев, 4.11.2023Фотографија: Efrem Lukatsky/AP Photo/picture alliance Да не се престанува да се сонува „Тешко е да се предвиди кога ќе дојдат следните проширувања, но мора да се остане оптимист“, вели Јержи Бузек. Полјакот е член на Европскиот парламент од 2004 година, кога неговата земја влезе во ЕУ. Тој претходно беше шеф на владата и помогна да се подготви пристапот на земјата во ЕУ. „Кога бевме млади, тоа не изгледаше реално, но (пристапот) стана факт. Тоа значи дека треба да сонуваме и да се држиме до нашите соништа“, изјави Бузек во парламентот, мислејќи на идните земји кандидати. Турција, која со ЕУ преговара за членство од 2005 година, најверојатно нема да се приклучи. Автократски управуваната држава сѐ повеќе се оддалечува од европските вредности. „Ова е безнадежен случај кога станува збор за пристапувањето“, вели експертот на ЕУ, Ханс Крипе од Институтот за геополитика во Брисел. Сепак, ЕУ треба да се стреми кон блиски, билатерални односи, привилегирано партнерство, бидејќи Турција има клучна геополитичка позиција кога станува збор за одбрана од Русија и миграциските прашања. Бернд Ригерт Дописник од Брисел со фокус на луѓето, приказните и политиката на Европската УнијаКоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПартиите „кројат“ данок на луксуз и борба со сива економија ДТЗ30.04.202430 април 2024Партиите ветуваат повисоки плати, пензии, инвестиции, економски раст. „Фајнанс тинк“ анализира колку се реални нивните ветувања.https://p.dw.com/p/4fLUJСДСМ најавува данок на луксуз, а ВМРО ДПМНЕ борба со сивата економијаФотографија: picture alliance/dpa/ChromorangeРекламаПартиите во предизборието ветуваат раст на економијата, странски инвестиции, поголеми плати и пензии,но и нови даноци и сузбивање на сивата економија. СДСМ најавува данок за луксуз, додека ВМРО-ДПМНЕ ќе се фокусира на сузбивање на сивата економија. Институтот за економски истражувања „Фајнанс Тинк“ ги анализира економските ветувања на главните политички партии во македонскиот блок – СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ во пресрет на парламентарните избори на 8 мај. Раст на економијата Програмата на СДСМ проектира просечен раст на БДП за периодот 2024-28 година од 5.1%, додека програмата на ВМРО-ДПМНЕ постепено забрзување на моменталниот раст до 5% во 2028 година, што дава просечен раст за целиот период од 4%. „Фајнанс тинк“, во линија со проекциите на Светската банка и ММФ, проценува дека просечен раст поголем од 4% за претстојниот период е невозможен. Под претпоставка на отсуство на значајни нови шокови во глобалната економија – особено шокови на страната на понудата, кои може значајно да влијаат врз цените и/или да наметнат ограничувања и блокади во понудата на важни добра во делот на исхраната, енергијата и кај инпутите на клучни индустрии за европскиот континент, Северна Македонија може да постигне раст кој ќе се движи околу потенцијалниот раст од 4-4.5% на среден рок од 3-4 години, што би резултирало со просечен раст од 4% или нешто пониско. Вработеност Двете политички програми предвидуваат намалување на невработеноста до 7% (СДСМ) односно 7.5% (ВМРО-ДПМНЕ) до 2028 година. Тоа е еднакво на креирање дополнителни околу 50.000 работни места во економијата, што е сосема реалистично за следниот четиригодишен период, велат од „Фајнанс тинк“. Сепак, укажуваат дека за остварување на оваа цел е неопходно соодветно управување со контингентот на невработени лица во земјата, во смисла на потребата за нивна доквалификација, преквалификација и оневозможување остварување доходи во сивата економија. Дополнително, остварувањето на оваа цел е можно само во услови на контролирано потпирање врз странски работници, главно преку програма за увезување работници во сектори за кои работници не може да се обезбедат преку домашниот контингент на расположлива работна сила. Во контекст на вработеноста, ветувањето на СДСМ за намалување на работното време од 8 на 7 часа е целосно неконзистентно со ветувањето за повисок раст и поголема продуктивност, кои може да се постигнат само со поголем напор и вложување, односно со повеќе работа и работни часови, се вели во анализата. Инвестиции Програмата на ВМРО-ДПМНЕ предвидува капитални инвестиции на државата од 3 милијарди евра за целиот мандат, додека програмата на СДСМ - 3.5 милијарди евра. „Иако овој контингент капитални инвестиции се пожелни за економскиот раст, сепак тие мора да се набљудуваат во контекст на капацитетот на државата за реализација на капитални инвестиции, којшто се движи околу 500 милиони евра годишно. Без отстранување на системските слабости за планирање, приоризација, технички капацитети за тендерирање и имплементација од страна на институциите, овие ветувања се тешко изводливи“, велат од „Фајнанс тинк“. Плати Платите се директно ветување само на политичката програма на СДСМ, која ветува просечна плата од 1.100 евра и минимална плата од 600 евра во 2028 година. Во програмата на ВМРО-ДПМНЕ само се спомнува дека платите во јавниот сектор ќе растат со растот на економијата, што може да е индикација дека ставот на ВМРО-ДПМНЕ во однос на сите плати е дека ќе резултираат од растот на економијата. Партиите ветуваат повисоки плати, пензии, инвестиции, економски раст - колку се реални нивните ветувања?Фотографија: DW/E. Milosevska Fidanoska „Обврзување кон конкретен раст на платите, кои не се под директна контрола на владата, може да испрати погрешни сигнали за информираниот гласач. Имено, раст на платата до 1.100 евра подразбира нејзин раст од 70% за четири години, што е просечен годишен раст од околу 15%. Платите во земјава ќе продолжат да растат со економијата и со притисокот за квалификувана работна сила на пазарот на труд. Но, континуиран годишен раст од 15%, а со претпоставка на ниска инфлација и раст од околу 4%, е невозможен“, посочуваат од „Фајнанс тинк“. Во истиот контекст, раст на минималната плата до 600 евра во 2028 година, односно вкупен раст од 65%, или просечен годишен раст од 13%, е невозможен со претпоставката за стабилни цени. Ветувањата за високо поставување на минималната плата, кое не е водено од законски предвиденото усогласување, ниту од динамиката на продуктивноста во економијата, а во услови кога голем удел од работната сила сѐ уште работи во нископлатежни сектори како земјоделие, градежништво и трговија, создаваат потреба од субвенционирање на ветениот раст на минималната плата, што претставува фискален ризик и ја поттикнува сивата економија во делот на непријавени или делумно пријавени работници, се додава во анализата. Пензии Програмата на СДСМ предвидува раст на просечната пензија до 30.000 денари до 2028 година, а на минималната пензија до 20.000 денари. Во однос на моменталната просечна пензија, предвидениот раст изнесува 50%, односно 11% просечен годишен раст. Програмата на ВМРО-ДПМНЕ предвидува по 5.000 денари за секој пензионер најдоцна до крајот од првата година, односно раст на пензиите во првата година од 25%. „Фајнанс тинк“ смета дека раст на пензиите кој отстапува од формулата за нивно усогласување со растот на просечната плата и растот на цените, ќе ја наруши патеката на стабилизација на Фондот за ПИОМ, којшто помина низ блага реформа во 2018 која ја овозможи таа стабилизација. Даноци Во линија со своите ставови во поглед на редистрибуцијата на доходот и богатството, СДСМ предвидува воведување данок на луксуз (богатство), за што не се дадени поконкретни контури, како и разгледување модел за прогресивно оданочување на доходот. Дополнително, СДСМ предвидува данок на доход од 0% на минималната плата. Од друга страна, ВМРО-ДПМНЕ изнесува став за задржување на сегашните даночни стапки и подигнување на прагот за регистрација за ДДВ обврзник на 3 милиони денари. Програмата на ВМРО-ДПМНЕ го поместува фокусот врз борбата со сивата економија, како неопходен услов на среден рок да се дојде до поголема даночна база и поголеми даночни приходи. КоментарВаш коментарРеклама...

Закон и правосудствоСеверна МакедонијаТурција ја дозволи екстрадицијата на Палевски ДТЗ30.04.202430 април 2024Турските власти ја одобрија екстрадицијата на Љупчо Палевски-Палчо осомничен за двојното убиство на 14-годишната Вања Ѓорчевска и 74-годишниот велешанец Панче Жежовски.https://p.dw.com/p/4fMitТурција ја дозволи екстрадицијата на ПалевскиФотографија: DWРекламаТурските власти ја одобрија екстрадицијата на Љупчо Палевски осомничен за двојното убиство на 14-годишната Вања Ѓорчевска и 74- годишниот велешанец Панче Жежовски. Министерот за правда Кренар Лога ја потврди веста на социјалните мрежи. „Ве информирам дека денес со официјална информација од Република Турција добивме одобрение за екстрадиција на лицето Љупчо Палевски. Позитивниот исход на постапката произлегува после сите максимално преземени мерки и активности од делокругот на надлежности на Министерството за правда“, објави Лога. Пет месеци неизвесност Палевски, кој е осомничен за две кривични дела „грабнување“ и две убиства на свиреп начин, на почетокот на декември беше уапсен во турскиот град Беликесир. Барањето за негова екстрадиција го потпиша министерот за правда Кренар Лога на 6 декември. Палевски беше фатен во Турција откако по него беше распишана меѓународна потерница. Палевски на 30 декември 2023 година доби привремен затвор во траење од 40 дена во ѐатворена казнено-поправна установа Беликесир во Турција. Најавите од Министерството за правда беа дека постапката за екстрадиција ќе трае неколку месеци. Истрагата за убиството на Вања Ѓорчевска и Панче Жежовски почна на почетокот на декември и со неа, покрај Палевски, се опфатени уште неколку лица. Таткото на Вања, кој исто така е осомничен, деновиве беше пуштен во куќен притвор. Сознанијата на истрагата се дека девојчето било грабнато во влезот од зградата во која живеела, а потоа во вреќа за спиење била ставена во гепек на возило и однесена на локација надвор од Скопје, каде што е убиена. Убиството на велешанецот, пак, се случило пет дена претходно, односно на 22 ноември. Според информациите што беа досега соопштени, тој бил избран од осомничените поради неговиот автомобил, кој потоа бил користен при грабнувањето на Вања. КоментарВаш коментарРеклама...

Дигитален светЕвропаЕвропската комисија покрена постапка против Мета ЕМФ | агенции30.04.202430 април 2024Поради ширење лажни информации за европските избори, меѓу другото и од Русија, Европската комисија отвори постапка протиив концернот-мајка на Фејсбук - Мета. https://p.dw.com/p/4fMQKФотографија: Adrien Fillon/ZUMA/AP/picture alliance РекламаКонцернот Мета, според Европската комисија, не презема доволно мерки на своите платформи Инстаграм и Фејсбук против „рекламни кампањи поврзани со странска манипулација и мешање“. Освен тоа, како што се вели од ЕК, на корисниците им е тешко да пријават лажни информации. Европската комисија иницираше постапка за „заштита на европските граѓани од целни дезинформации и манипулации од трети земји“, рече претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен. „Особено во време на демократски избори“, големите платформи како Инстаграм и Фејсбук мора „да ги исполнат своите обврски“. Комисијата го обвинува концернот Мета дека недоволно доследно брише лажни објави. Според оценките од Брисел, концернот е виновен и за тоа дека генерално поретко прикажува одредени политички содржини. Со ваквата контрола на содржината Мета ја нарушува потребната транспарентност и слободното формирање на мислења на корисниците, соопштува ЕК. Освен тоа, Мета сака уште во текот на годинава да ја укине функцијата „Crowd Tangle“ , која ја прави видлива распределбата на политичките содржини на платформите - на пример за истражувачи, новинари и набљудувачи на изборите. „Особено во време на избори, пристапот до такви алатки треба да се прошири“, велат од Брисел. Комисијата сега му дава рок на Мета од пет дена да реагира со понуда на алтернатива на „Crowd Tangle". Ова е петто покренување постапка согласно Законот за дигитални услуги на ЕУ (ДСА). Законот бара онлајн платформите, меѓу другото, побрзо да ги бришат лажните информации и прикажувањата на насилство и да ги откријат алгоритмите кои стојат зад персонализираното рекламирање. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаЕвропаМоже ли ЕУ воопшто да си дозволи ново проширување?Мари Зина30.04.202430 април 2024Доколку влезат во ЕУ, земјите од Западен Балкан како сиромашни држави би биле нето приматели на пари од Брисел. Но, тоа не е ништо во споредба со парите што би ги добила Украина. Многумина во ЕУ се плашат од тоа. https://p.dw.com/p/4fLwXПротести во Варшава - полските земјоделци против влез на евтини украински аграрни производиФотографија: Sergei Gapon/AFP/Getty ImagesРеклама„Без земјоделците нема леб", тоа беше популарната парола кога полските земјоделци блокираа улици и патишта на околу двесте локации низ Полска во февруари. Во близина на градот Коцк, на два часа возење од украинската граница, стотици трактори тогаш го блокираа патот за да спречат влез во земјата на евтино украинско жито. Полските земјоделци стравуваат дека влезот на Украина во Европската унија ќе го преплави пазарот на континентот со поевтина храна и ќе ги загрози земјоделците во земјите-членки на Унијата. „Нека заборават, тоа е луда идеја“, изјави за ДВ за време на протестот еден од земјоделците. Дали вратата се отвора Повеќе од една деценија ЕУ се однесува како затворен клуб, пред чии врати залудно чекаат неколку земји. Но, руската инвазија на Украина суштински го промени тоа. Во декември, Брисел ги отвори пристапните преговори со Украина и Молдавија и ѝ додели кандидатски статус на Грузија. „Од очигледни причини, ЕУ сега го гледа проширувањето како безбедносен инструмент. А (влијанието врз) буџетот на ЕУ е дел од приказната, но тој не мора да биде одлучувачки“, вели Ту Нгујен, заменичка директорка на берлинскиот тинк-тенк Центар „Жак Делор“. Имено, новиот ентузијазам за проширувањето на ЕУ кој доаѓа од Брисел го попречува тоа што некои членки на Унијата и голем број граѓани во проширувањето гледаат чиста економска загуба. Најголем дел од буџетот на ЕУ оди за регионален развој и земјоделство. Посиромашните членови добиваат многу повеќе од буџетот отколку што уплаќаат во него. На земјите од Западен Балкан со години им се ветува прием во ЕУФотографија: Virginia Mayo/AP/picture alliance Осумте земји во чекалницата на ЕУ, вклучително и оние од Западен Балкан и Украина, се многу посиромашни од просекот на ЕУ и сите би биле нето-приматели. „Евтиниот“ Балкан За Јасна Пејовиќ, која го води стартапот за учење „Flourish“ во Подгорица, членството во ЕУ би ѝ дало „повеќе легитимитет“ на нејзината земја. Црна Гора напредна најдалеку од сите кандидати и 80 отсто од нејзините граѓани го поддржуваат пристапувањето во ЕУ. „Потенцијалните инвеститори често велат дека никогаш не правеле бизнис во Црна Гора и дека не знаат како оди тоа. Тогаш ги прашувам- дали би било поинаку да бевме дел од ЕУ? Тие велат дека би било. Затоа што знаат како функционираат работите во ЕУ“, вели Пејовиќ за ДВ. Црна Гора има само 630.000 жители и речиси нема да биде трошок за буџетот на ЕУ. „Никој не би ни забележал“, вели Натали Точи, советник на двајца поранешни комесари за проширување на ЕУ. Но и ЕУ исто така „не гледа економски придобивки“, вели таа. Приемот на земјите од Западен Балкан, кои заедно имаат околу петнаесет милиони жители, на многу жители би им донел големи придобивки со релативно мал трошок за буџетот на ЕУ. А сепак, државите од регионот се кандидати повеќе од една деценија, Северна Македонија повеќе од две. Украина - слон во собата Поинаква е приказната со Украина, на која Брисел ѝ ја отвори перспективата дури за време на руската инвазија. Украина пред војната имаше над четириесет милиони жители и беше посиромашна од балканските кандидати. „Тоа е сосема друго ниво“, вели Точи, „поради големината на земјата, земјоделскиот сектор, поради просечното богатство и пред сѐ затоа што на земјата во војна ѝ требаат петстотини милијарди евра за реконструкција и таа сума само ќе расте." Украина веднаш би станала најголемата земјоделска сила во ЕУ и би исцрпувала голем дел од буџетот. Во земјите на ЕУ има 157 милиони хектари обработливо земјиште, додека само Украина има 41 милион хектари. За споредба, Србија има меѓу четири и пет милиони хектари. Многумина ги загрижуваат економските последици од прием на Украина во ЕУФотографија: Philippe Stirnweiss/European Union 2024 Затоа, за многумина во ЕУ, Украина би била конкурент кого не го сакаат. „Веројатно би банкротирале. Затоа што лесно би биле преплавени од поевтини производи од Украина“, вели Лукаш Чех, полски производител на жито и фармер кој одгледува свињи. Чешка добива дел од своите субвенции директно од Брисел, како и многу колеги во Полска. Таа земја успеа да стане земјоделска сила во рамките на ЕУ, на која ѝ се приклучи пред две децении. Колку чини тоа? Според пресметката на Советот на ЕУ, приемот на сите кандидати во ЕУ би чинел 256 милијарди евра во буџетски период од седум години. Само Украина би добила 186 милијарди од тоа, не сметајќи ги трошоците за реконструкција. Ту Нгуен за ДВ вели дека трошоците можеби нема да бидат толку високи како што стравуваат некои членки на ЕУ, но додава дека не е јасно од каде ќе дојдат дополнителните пари. „Можно е да дојде од сегашните членки. Можно е ЕУ да добие пари на нови начини. Да речеме, се разговара за данок на пластика или трговијата со јаглерод диоксид“, вели таа. На крајот, ЕУ е поделена по прашањето за брзото проширување. Некои од одговорите на прашањето која страна преовладува ќе станат појасни по изборите за Европскиот парламент во јуни. КоментарВаш коментарРеклама...

ЕкономијаСеверна МакедонијаВрие во ФЗО: Се бара решение за платите или генерален штрајк ДТЗ30.04.202430 април 2024Тие одржаа предупредувачки протест пред Фондот за здравство, на кој порачаа дека доколку не им се исполнат барањата од 1 јуни ќе стапат во генерален штрајк.https://p.dw.com/p/4fLzVВработените во ФЗО најавуваат генерален штрајкФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаПред 1 мај, вработените во Фондот за здравствено осигурување ги реактивираа најавите за генерален штрајк, доколку не се исполнат нивните барања за усогласување на платите со растот на минималната плата. Тие денеска (30.04) одржаа предупредувачки протест пред Фондот за здравство, на кој порачаа дека доколку не им се исполнат барањата, од 1 јуни ќе стапат во генерален штрајк. Бранко Аџигогов, претседател на Синдикалната организација на ФЗОМ, вели дека доколку до 15 мај не се преземе ништо првенствено, ќе започнат со предупредувачки протести од еден до два часа секој ден во сите градови. Се бара разрешување на Управниот одбор Синдикатите се разочарани од односот на Управниот одбор на Фондот, бидејќи членовите, според нив, не сакале да изгласаат порамнување на платата на состанок кој се одржал при крај на минатата недела, кога точката за усогласување на платите била отстранета од дневниот ред и оставена за после изборите. Тие бараат Управниот Одбор да биде целосно разрешен и да биде поставен нов, затоа што тројца од членовите биле пензионери и со истечени мандати. „Времето се ситни и остануваат само уште 30 дена додека дознаеме колку ќе имаме плата“, вели Аџигогов. Станува збор за усогласување од 2.392 денари по лице - законска обврска која, според синдикатите, мора да биде исполнета. Тие бараат да се донесе и вредносен бод, за да се зачуваат тие плати што ги имаат. Вработените во ФЗО и пред неколку месеци изразија незадоволство и штрајкуваа со цел да не им се намалуваат платите, откако Владата препорача да се намалат платите за 21 отсто. Проценките беа дека со одлуката се засегнати над 830 вработени во ФЗО. Штрајкот беше ставен во мирување, откако по препорака на Владата платите требаше да останат исти до 31 мај. КоментарВаш коментарРеклама...

Закон и правосудствоИзраелКакви последици би имал налог за апсење на Нетанјаху?Жанет Цвјенк30.04.202430 април 2024Според медиумите, Меѓународниот кривичен суд би можел да издаде налог за апсење на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху. Што би подразбирало тоа? https://p.dw.com/p/4fLODИзраелскиот премиер Бенјамин НетанјахуФотографија: Leo Correa/AP/dpa/picture allianceРекламаСпоред извештаите на израелските медиуми, владата во Тел Авив загрижено гледа кон Хаг, каде што е седиштето на Меѓународниот кривичен суд (МКС). Тој суд, наводно, оваа недела би можел да издаде меѓународни налози за апсење на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, министерот за одбрана Јоав Галант и началникот на израелскиот Генералштаб, Херзи Халеви. Минатиот петок, Нетанјаху веќе коментираше за можните кривични постапки пред тој суд: под негово водство, Израел никогаш нема да прифати каков било обид на Кривичниот суд да го поткопа неговото „право на самоодбрана“, напиша Нетанјаху на Платформата Х, поранешен Твитер. Каква кривична постапка може да поведе МКС против Нетанјаху? Меѓународниот кривичен суд спроведува истраги исклучиво против поединци. Тој е активен само ако некое лице, вршејќи лидерска функција, е осомничено дека е одговорно за едно од четирите основни злосторства: геноцид, сериозни воени злосторства, злосторства против човештвото или агресорска војна. Од 2021 година МКС го истражува насилството во Газа во летото 2014 година, како и можните воени злосторства против оние што се наводно одговорни во Израел. Според сопствените информации, Кривичниот суд води истрага по истото обвинение против борците на Хамас. Во тек се истраги за насилството на израелските доселеници на Западниот Брег. Меѓународниот кривичен суд спроведува истраги исклучиво против поединциФотографија: Klaus Rainer Krieger/reportandum/IMAGO Притоа, би требало да се земат предвид и последните случувања во војната: таа војна започна откако милитантниот исламистички Хамас во Израел уби околу 1.200 луѓе и киднапираше повеќе од 240 заложници на 7 октомври 2023 година. Хамас е класифициран како терористичка организација од голем број западни земји, вклучувајќи ги и земјите членки на ЕУ и САД. Според властите предводени од Хамас во Појасот Газа, во воената акција на Израел која уследи како одговор на тој напад, досега загинале повеќе од 34.000 луѓе. Тие информации не можат да бидат независно проверени. Кога Меѓународниот кривичен суд може да води истрага против израелски државјани? Во принцип, Меѓународниот кривичен суд смее да се активира само ако државите не се во можност или не сакаат да ги гонат гореспоменатите злосторства на национално ниво. Во моментов, и поради тековната војна, малку е веројатно дека израелските судови ќе можат да покренат кривична постапка против шефот на владата, министрите или военото раководство. Покрај тоа, судот мора да биде признат или матичната држава на сторителот – Израел тоа не го прави– или од земјата каде што се извршени наводните злосторства. Последново може да дојде во обѕир, бидејќи палестинските територии пристапија кон Договорот за Меѓународниот кривичен суд. Покрај Израел, Меѓународниот кривичен суд не го признаваат САД, Кина, Русија и Индија, како и речиси сите арапски земји и Иран. Ако ниту една од погодените области не е договорна страна на МКС, само Советот за безбедност на ОН со резолуција може да му нареди Судот да се активира. Така беше, на пример, кога стануваше збор за Судан и Либија. Какви последици би имала меѓународна потерница за израелскиот премиер? Налогот за апсење не е пресуда. Пред сè, тоа е знак дека МКС доволно сериозно ги сфаќа обвинувањата против осомнитечено лице. Како што наведува МКС на својата веб-страница, тој суд издава налог за апсење само доколку судиите сметаат дека е неопходно предметното лице воопшто да се појави на судењето. Присуството на лицето е неопходно во процесот на МКС. Други причини може да бидат тоа што судиите се плашат дека обвинетиот може да ја попречува постапката или да изврши нови кривични дела. Меѓутоа, бидејќи МКС нема свои полициски сили за апсење на осомничените, малку е веројатно дека на членовите на израелската влада навистина ќе им се суди во Хаг. Сепак, налогот за апсење сериозно би ја ограничил меѓународната слобода на движење на Нетанјаху и министрите кои исто така би биле барани, бидејќи сите 124 договорни страни на МКС се обврзани да апсат барани лица на нивна територија и да ги изведат пред суд. Рускиот претседател Владимир Путин при пристигнувањето на Климатскиот самит КОП28 во Обединетите Арапски Емирати не требаше да стравува од апсењеФотографија: Andrei Gordeyev/Sputnik/AP Photo/picture alliance На пример, Владимир Путин се држи настрана од повеќето меѓународни состаноци откако судот издаде налог за апсење против него поради киднапирање на украински деца и нивно пренесување во Русија. Претседателот на Руската Федерација патува само во земји кои не го признаваат МКС. Каква врска има евентуалниот налог за апсење со обвиненијата за геноцид против Израел? Истрагата на Меѓународниот кривичен суд не треба да се меша со обвинението за геноцид што некои земји го покренаа против Израел. Јужноафриканската Република, меѓу другите, го обвини Израел пред Меѓународниот суд на правдата (МСП) поради големиот број загинати во војната во Појасот Газа. И тој суд е во Хаг, но не истражува поединци, ниту издава налози за апсење. Тој е единствено одговорен за споровите меѓу државите. На крајот на јануари оваа година МСП ја призна „опасноста од геноцид во Појасот Газа“. Сепак, итното барање на Јужна Африка Израел да ги прекине сите непријателства не беше одобрено. По таа првична одлука, судењето за геноцид најверојатно ќе продолжи со месеци или години. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаНа двојните избори само еднаш ќе може да се дојде на гласање ДТЗ30.04.202430 април 2024ДИК донесе упатство со кое на граѓаните им се укажува дека ако се одлучат да гласаат само на едни избори, потоа не можат да се предомислат и да се вратат да гласаат за другите избори. https://p.dw.com/p/4fLAeНа двојните избори само еднаш ќе може да се дојде на гласањеФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаНа двојните избори во Северна Македонија коишто треба да се одржат на 8 мај, граѓаните само еднаш ќе можат да дојдат на гласање. Ова е едно од изборните правила коишто ќе важат на денот на изборите идната среда, кога треба да се одржи вториот круг на претседателските избори и првиот круг на парламентарните избори во земјата. Државната изборна комисија донесе упатство со кое на граѓаните им се укажува дека ако се одлучат да гласаат само на едни избори, потоа не можат да се предомислат и повторно да се вратат и да гласаат за другите избори. Изборни правила Претседателот на Државната изборна комисија (ДИК), Александар Даштевски, во интервју за МИА посочува дека е важно на граѓаните да им се објасни дека имаат право да гласаат за двата вида избори или само за парламентарни или само за претседателски избори. „Граѓанинот ќе може да дојде само еднаш и да гласа и за двата избора. Постапката е следна: кога ќе дојде, прво ја дава личната карта да се види дека е тој, потоа оди на биометриска идентификација, потоа го бараат во списокот да го заокружат и му даваат ливчиња. И потоа оди да гласа“, вели Даштевски. Но, важно е граѓаните, кога за тоа ќе бидат прашани на избирачкото место, да имаат прецизен одговор дали ќе гласаат само за едните или и за претседателските и за парламентарните избори, бидејќи потоа нема да можат да се предомислат. Тоа е битно, бидејќи за претседателските избори има цензус. „Претпоставувам дека најмногу ќе гласаат за двата, а може да се случи и само за парламентарните избори, бидејќи знаеме дека излезноста и интересот таму е многу поголем“, вели Даштевски. Граѓаните имаат право да гласаат за двата вида избори или пак само за парламентарни или само за претседателски избориФотографија: Petr Stojanovski/DW Зајакнување на капацитетите Претседателот на ДИК вели дека и на 8 мај вечерта, резултатите од изборите би можеле да се знаат до полноќ, имајќи ги предвид промените што ДИК ги направила во изминатиот период, но и искуството од изминатите избори. „Презедовме мерки на овие избори и тие мерки се состојат во зајакнување на хардверот за да може во исто време да прима повеќе информации, понатаму во обучување на повеќе луѓе на терен. Значи, сега беа обучени некаде околу 1.700 луѓе да внесуваат, обезбедивме за сите тие 1.700 лаптопи во соработка со Државниот завод за статистика. Исто така, за да се забрза изборниот процес во избирачките места во секое време ќе има по седум наместо пет лица, како претходно, а за броењето на резултатите да бидат сите присутни“, вели Даштевски. Тој ги повикува гласачите да излезат повторно мирно, достоинствено и без притисоци да го дадат својот глас за онаа партија за која одлучиле. Единаесеттите по ред парламентарни избори ќе се одржат на 8 мај 2024 година (среда), истовремено со вториот круг на претседателските избори. Во вториот круг на претседателските избори ќе се соочат кандидатката на ВМРО-ДПМНЕ, Гордана Силјановска-Давкова и Стево Пендаровски, поддржан од СДСМ и коалицијата. Според податоците на ДИК, Силјановска-Давкова по првиот круг е во предност со освоени 363.086 гласови (40,08%), додека додека за Пендаровски гласале 180.500 граѓани (19,92%) На парламентарните избори, граѓание ќе гласаат за нов собраниски состав. Во Собранието се избираат 120 пратеници според пропорционалниот модел, при што територијата на земјата е поделена на шест изборни единици утврдени со Изборниот законик и во секоја изборна единица се избираат по 20 пратеници. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиКинаЈужнокинеско море: Нови тензии меѓу Кина и ФилипиниСН/агенции30.04.202430 април 2024Кина полага право на речиси целото Јужнокинеско море - со што предизвикува револт и загриженост кај соседните држави. Сега се случи инцидент со Филипините.https://p.dw.com/p/4fL8HКинеската крајбрежна стража стрела со водени топови кон филипински бродФотографија: Adrian Portugal/REUTERSРекламаФилипините денеска ја обвинија кинеската крајбрежна стража дека употребила водени топови против два филипински брода и го блокирала пристапот до спорниот гребен во Јужнокинеското море, а Пекинг потврди дека ги „одвратил“ чамците од островот. „Кинеската крајбрежна стража повторно постави пловечка бариера од 380 метри, ограничиувајќи го пристапот до областа на гребенот Скарборо“, се вели во соопштението на филипинската крајбрежна стража. Кина постави слична пловечка бариера на таа локација во септември 2023 година, која беше демонтирана неколку дена подоцна од страна на филипинската крајбрежна стража. „На 30 април кинеската крајбрежна стража, во согласност со законот, ги одби филипинските бродови кои влегоа во водите кај островот Хуангјан“, се вели во соопштението на кинеските власти. Гребенот Скарборо се наоѓа на 240 километри западно од главниот филипински остров Лузон и речиси 900 километри од кинескиот остров Хаинан, јужно од брегот на Кина, која полага право на речиси целото Јужнокинеско море, вклучувајќи ги и поморските територии на Филипините, Виетнам, Индонезија, Малезија и Брунеи. Во 2016 година, Меѓународниот суд за арбитража во Хаг пресуди дека историските претензии на Кина за областа се невалидни, но Пекинг не ја признава пресудата. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаВМРО-ДПМНЕ не прифаќа условување со уставни измениКатерина Блажевска30.04.202430 април 2024Партијата во програмата нуди алтернативи во согласност со меѓународното право и принципи, кои ќе создадат услови за поголема предвидливост на евроинтегративниот процес, заштитен од непринципиелни барања.https://p.dw.com/p/4fL3yВо програмата на ВМРО-ДПМНЕ се наведува дека земјата ќе остане посветена на целосна усогласеност на политиката на земјата со заедничката надворешна, безбедносна и одбранбена политика на ЕУФотографија: DW/Petr StojanovskiРекламаИнтегративниот процес во ЕУ останува еден од главните наративи во кампањата за парламентарните избори на 8-ми мај, а соодветно на тоа прашањето за уставните измени кое е услов земјата да продолжи на интеграцискиот пат. ДУИ тоа прашање го издигна и во изборниот слоган и во името на нејзиниот „Европски фронт“, а СДСМ во кампањата инсистира да се направи дистинкција - кои партии ја водат земјата кон интеграција, а кои кон изолација. Во кампањата се слушнаа бројни опозициски критики дека монополизирањето на вербалната заложба за членство во ЕУ е параван за криминалот и корупцијата, состојба што се најде во извештаите на релевнатни институции и организации. По овие прашања копјата ќе се вкрстуваат до крајот на кампањата. „Ние сме си се определиле дека иднината на нашата држава е Европската Унија, нема друга филозофија и теорија што може да го докаже спротивното. Не само што нема теорија и практика што може да ни го докаже спротивното, туку се уште се немаат родено мажишта во оваа земја кои можат да нѐ убедат во спротивното, и ние сме си ја поставиле целта под мотото: Да за Европа и Не за Русија!“, порача лидерот на ДУИ вчера од Тераце. „Многу европски личности ни потврдија дека ако го направивте очекуваниот чекор, менувајќи го Уставот, во рок од четири години вие ќе бидете членка на ЕУ. Јас гледам дека отпорот е голем, патриотски отпор од македонската опозиција, дека наводно се продаваат националните интереси и дека македонската нација е во опасност од асимилација и отуѓување. Зошто ја шират оваа застрашувачка порака до другите народи, зошто го доведуваат во прашање сопствениот национален идентитет? Македонецот е Македонец, Бугаринот е Бугарин, Албанецот е Албанец, а не да го менуваат крзното според годишните времиња, и е доказ дека ништо нема да се случи, туку напротив, дека македонската заедница ќе се зајакне со вклучувањето на Бугарите во Уставот, гаранција е од меѓународната заедница, од ЕУ, од САД, дека нема дополнителни барања од бугарска страна, ниту ќе има. Затоа не го држете во заложништво членството на земјата во ЕУ", и порача Ахмети на опозицијата.„Да за Европа и Не за Русија!“, порачува лидерот на ДУИ, Али Ахмети во кампањатаФотографија: Petr Stojanovski/DW Мицкоски: Не прифаќаме туѓи грешки, ни услови И лидерот на СДСМ, Димитар Ковачевски, како и во повеќе наврати досега, посочи дека земјата стагнира на интеграцискиот пат заради ВМРО-ДПМНЕ. Според Ковачевски, земјата сега е во друштво на Украина која е во војна и не контролира добар дел од својата територија, во друштво со Молдавија која не контролира 17 проценти од нејзината територија, и во друштво со БиХ која што нема еден претседател, туку колективно претседателство. „Заради ВМРО-ДПМНЕ се најдовме токму во такво друштво. Сега граѓаните имаат избор дали сакаат политичка опција со која што ќе продолжиме кон полноправно членство во ЕУ до 2030 година или ќе изберат политичка опција која што има дава некаква алтернатива со план кој што е тотално маглив, дека ќе оделе во Бугарија ќе го репреговарале договорот, па ќе репреговарале преговарачка рамка за што сите од ЕУ кажаа дека не може да се репреговара", рече Ковачевски во интервју за „360 степени“. Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, е дециден дека нема немаат намера да ги прифатат грешките направени од владата на СДСМ и ДУИ, и дека нама да прифатат уставните измени да им бидат поставувани како услов по изборите, за состав на владата. „После изборите, ако има таков услов, ние нема да го прифатиме, затоа што ние имаме јасна позиција поврзана со тој процес. Да, ние сме за продолжување на евроинтегративниот процес, тука нема никој дилема. Тоа е во суштината, тоа е темелот на функционирањето на ВМРО-ДПМНЕ. Грешките се направени од страна на претходната влада. Ние немаме намера тие грешки да ги прифатиме, не ги игнорираме бидејќи тие постојат, тука се во собата, затоа сакаме да имаме појасна и многу попрецизна позиција во однос на тие евроинтегративни процеси. Да видиме што, во суштина, има план за нас Европа. Дали воопшто има план за нас Европа. Треба да видиме, да бидеме појасни затоа што вака ова е повторно магловито“, рече Мицкоски во интервју за „360 степени". Прослава на етапната победа: Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан МицковскиФотографија: Petr Stojanovski/DW Клучна цел - членство во ЕУ Каков е ставот на ВМРО-ДПМНЕ по овие прашања, наведен во изборната програма „Платформа 1198“? „Клучна стратегиска цел на идната влада предводена од ВМРО-ДПМНЕ е Македонија да биде полноправна членка на ЕУ", е првата реченица во делот насловен „Националните приоритети на македонската надворешна политика“. „Надворешно-политичките приоритети на Република Македонија треба да се засноваат врз принципите на рамноправност, заемна доверба, солидарност, дијалог, меѓусебно почитување и реципроцитет“, се наведува во програмата. Во неа ВМРО-ДПМНЕ ја посочува потребата од градење национално единство и натпартиско обединување по клучните прашања, заштитата на јазикот, идентитетот, историјата, културата, економскиот развој, владеењето на правото и високите европски вредности и стандарди. „Идната Влада на ВМРО-ДПМНЕ ќе вложи максимални напори за остварување на реален видлив напредок во евроинтеграцискиот процес и полноправно членство во ЕУ", се ветува во програмата. Според партијата, остварувањето на стратегиската цел за членство во ЕУ мора да биде на рамноправна и реципрочна основа, базирано на мерливи и објективни критериуми. Уште пред прифаќањето на предложената преговарачка рамка од страна на македонската Влада, партијата потсетува дека ги понудила своите капацитети за учество во консултациите и преговорите со Бугарија и ЕУ, со цел да не дојде до билатерализација на преговарачкиот процес. Во таа насока бил и предлогот на ВМРО-ДПМНЕ за прифаќање на хрватскиот модел на препознавање на малцинските заедници во преамбулата на Уставот. „Но, заради немањето чувство на одговорност и дипломатски капацитет кај актуелната Влада, преговарачкиот процес стана обременет со билатерални прашања. ВМРО-ДПМНЕ е свесна дека ќе го наследи тешкиот товар на неодговорниот однос на власта, кој произведе сериозни проблеми во евроинтеграциите и ја стави државата во потчинета положба. Во овој контекст, ВМРО-ДПМНЕ останува на ставот за неменување на Уставот под диктат на трета држава“, се наведува во програмата. Македонските евроинтеграции остануваат еден од главните наративи во кампањата за парламентарните избори во земјата на 8 мај, 2024Фотографија: DW/M. Maksimovic Како понатаму? Во однос на изнаоѓањето решение по прашањето за уставните измени, од ВМРО-ДПМНЕ наведуваат дека нудат „легални и легитимни алтернативи во согласност со меѓународното право и принципи“, кои ќе создадат услови за поголема предвидливост на евроинтегративниот процес, заштитен од непринципиелни барања, за истиот да резултира со полноправно членство на земјата во ЕУ. „Одложената примена на уставните измени претставува валидна алтернатива која е целосно во согласност со досегашната практика на сите држави, кои пред самиот чин на нивно пристапување во полноправно членство вообичаено ги прават неопходните или условени уставни измени, или во таа фаза истите влегуваат во сила. Во идниот дипломатски ангажман, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе вложи максимални напори да обезбеди доволно гаранции во прилог на заштита на македонскиот многувековен идентитет, македонскиот јазик и посебност и во таа насока ќе побара непосредна поддршка од европските институции, нашите соседи, сојузници и стратешки партнери. Ваквото меѓународно почитување мора да биде во секоја смисла втемелено во одлуките на Судот за човекови права на Советот на Европа. Пристапувањето кон ЕУ, за македонските граѓани треба да носи видливи економско-социјални придобивки“, се вели во програмата. Доверлив партнер Во програмата на ВМРО-ДПМНЕ се наведува дека земјата ќе остане посветена на целосна усогласеност на политиката на земјата со заедничката надворешна, безбедносна и одбранбена политика на ЕУ, континуирано ќе придонесува во мисиите на ЕУ за управување со кризи и операциите предводени од НАТО. „Ќе водиме усогласена политика со санкциите кои се воведуваат како реакција на руската агресија насочена кон поткопување на територијалниот интегритет и суверенитет на Украина“, се вели во „Платформата 1198".„Македонија ќе биде силен промотор на трансатлантската солидарност“, порачуваат од ВМРО-ДПМНЕФотографија: Regierung Mazedoniens Во неа се посочува и дека ВМРО-ДПМНЕ ќе го засилува стратегиското сојузништво со САД, целосно и ефективно применувајќи го и користејќи го механизмот на унапредување на взаемната соработка, а особено во политиката, одбраната и сајбер-заштитата, безбедноста, миграцијата, борбата против тероризмот, економијата, одржливите инвестиции, енергетиката, климатските промени, демократскиот развој, борбата против корупцијата и другите области. „Полноправното членство во НАТО претставува клучен столб за долгорочната стабилност, безбедност и просперитет на Македонија. Како земја членка на НАТО ќе продолжиме со активниот придонес во безбедносните мисии, вклучително и оние на ЕУ и ООН. Истовремено ќе продолжиме со активното учество во меѓународните операции кои придонесуваат за обезбедување на глобалниот мир и безбедност. Преку овие активности, Македонија ќе се изгради како доверлив и сигурен партнер во разрешувањето на комплексните меѓународни предизвици како што се нелегалните миграциски движења, последиците од војните на европска територија и пошироко, глобалните терористички закани, хибридните војни и опасностите по човековите права и демократијата. Нашето членство ќе биде во корелација со остварувањето на македонските надворешнополитички интереси. Македонија ќе биде силен промотор на трансатлантската солидарност“, вети партијата. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиИзраелПостои надеж за прекин на огнот во Газа30.04.202430 април 2024Уште нема одговори од Хамас и Израел по најновите преговори во Каиро,но постои надеж за примирје на Блискиот Исток. Според британскиот министер за надворешни работи Камерон, предлогот предвидува 40 дена прекин на огнот.https://p.dw.com/p/4fKtMПостои надеж за пробив во преговорите за прекин на огнот во Појасот ГазаФотографија: Jack Guez/AFPРекламаБез оглед што уште нема одговори од Хамас и Израел по најновите преговори во Каиро, постои надеж за примирје на Блискиот Исток. Според британскиот министер за надворешни работи Камерон, предлогот предвидува 40 дена прекин на огнот. По најновите преговори во Каиро за прекин на огнот во Појасот Газа, постои надеж за постигнување пробив, иако сѐ уште изостануваат реакциите на Израел и на Хамас. „Уверени сме дека предлогот ги содржи позициите на двете страни и се обидува да ги охрабри кон умереност, сега чекаме на конечната одлука“, изјави египетскиот министер за надворешни работи Самех Шукри на Светскиот економски форум во Ријад. „Има фактори кои ќе влијаат на двете страни...но се надевам дека сите се свесни за ситуацијата и за тоа дека не смее да има натамошни губења на човечки животи“. Одговорот на Хамас се очекува во рок од два дена Делегацијата на Хамас доцна вечерта во понеделникот го наупшти египетскиот главен град за да се консултира со раководството на радикално исламистичката организација околу најновиот предлог, изјавиле двајца инсајдери од египетски безбедносни извори за агенцијата Ројтерс. Извршени се одредени измени во условите за конечен прекин на огнот во Појасот Газа, како и на барањата на палестинската група за израелско повлекување од Појасот Газа. Дефинитивен одговор на Хамас се очекува во рок од два дена. Илјадници луѓе во Израел демонстрираа за договор за заложниците Повеќе илјади луѓе во понеделникот вечерта протестираа во Тел Авив барајќи преговарачко решение за ослободување на израелските заложници кои се во рацете на терористичката организација Хамас. „Рафах може да чека, тие не“, стоело според медиумите на еден од транспарентите на протестот. На демонстрацијата зборувале и роднините на заложниците, апелирајќи до израелската влада да постигне договор за прекин на огнот и да ги врати заложниците. „Ние сме родители, кои сакаат нивните деца да се вратат дома“, изјавил таткото на еден киднапиран војник. На сметка на премиерот Бенјамин Нетанјаху се изречени критики – доколку не ги врати заложниците, нивната крв ја има на своите раце. Масовни протести во Израел за ослободување на заложниците Фотографија: Ohad Zwigenberg/AP/picture alliance Бајден притиска за договор И американскиот претседател Џо Бајден се вклучи во преговарачките напори, притискајќи за склучување договор. Бајден во телефонскиот разговор со египетскиот претседател Абдел Фатах ал-Сиси и катарскиот емир Тамим бин Хамад ал-Тани инсистирал „да бидат направени сите напори за да се издејствува ослободување на заложниците кои ги држи Хамас“, соопшти Белата куќа. Тоа засега е единствената пречка за прекин на огнот и доставување помош на цивилното население во Појасот Газа. Доколку Израел прифати договор, САД ќе се заложат тој да биде и почитуван, се вели натаму во соопштението. Бајден во раговорот со ал-Сиси освен тоа истакнал дека Палестинците не смеат да бидат протерани во Египет или на друго место настрана од Појасот Газа. Портпаролката на американскиот претседател, Карин Џин-Пјер претходно побара од Хамас да даде согласност за предлогот за примирје во војната во Газа. „Во изминатите денови се постигнати нови напредоци во разговорите и сега одговорноста навистина е кај Хамас. На масата е понуда која мора да ја прифатат“, изјави таа. Камерон: Понуда за 40-дневен прекин на огнот Според британскиот министер за надворешни работи Дејвид Камерон, на Хамас му е направена понуда за 40 дена прекин на огнот. За возврат за ослободување на заложниците од власта на Хамас освен тоа „можно е ослободување на илјадници Палестинци од израелските затвори.“ Американскиот министер за надворешни работи Ентони Блинкен, кој во моментов се наоѓа во регионот, оцени дека ова претставува „многу, многу великодушен“ предлог од страна на Израел. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиГерманијаГерманија: Нова помош во оружје за УкраинаСН/агенции | АРД30.04.202430 април 2024Оклопни возила, муниција противоздушне систем: Украина повторно доби пакет оружје од Германија. Но, на земјата итно и е неопходна дополнителна помош Претседателот Зеленски апелира за повеќе оружје - и поголема брзина. https://p.dw.com/p/4fKt5Оклопното борбено бозило од германско производство - МардерФотографија: Philipp Schulze/dpa/picture allianceРекламаГерманија ѝ испорача уште десет оклопни борбени возила Мардер и други средства за одбрана на Украина, која е цел на агресорска војна од страна на Русија. Германската влада објави дека вториот систем за противвоздушна одбрана систем Скајнекс е исто така дел од пакетот, како и речиси 30.000 парчиња муниција за тенкот Гепард и како и муниција за системот Ирис-Т. Третиот противвоздушен систем од типот Патриот ветен во средината на април не беше на ажурираната листа на германска воена помош. Русија неодамна ги засили воздушните напади со ракети, крстаречки ракети, беспилотни летала и бомби врз Украина. Новата германска воена помош за Украина вклучува и 7.500 артилериски гранати од калибар 155 мм, муниција за тенкот Леопард 2 и 3.000 парчиња рачно противтенковско оружје.Системот за противоздушна одбрана Патриот од американско производствоФотографија: BildFunkMV/IMAGO Инженерските и транспортните способности на украинската армија се зајакнати со уште еден тенк за поставување мостови од типот Бибер, инженерски тенк и девет возила за расчистување мини. Зеленски апелира за дополнителна поддршка Украина, во моментов, страда од недостиг на оружје и на муниција. Секојдневните руски ракетни напади, нападите на фронтот може да бидат запрени, рече претседателот Володимир Зеленски во видео порака. „Но, за да го направи тоа, украинската армија зависи од доволна поддршка од нејзините партнери. рече Зеленски дополнувајќи дека партнерските земји располагаат со оружени системи кои ѝ се итно неопходни на Украина. Тој притоа ги нагласи противвоздушните системи Патриот од американско производство и артилериските гранати од калибар од 155 милиметри. Процесот мора да се забрза, апелираше украинскиот претседател. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаИзборите неодржани, а власта се дели како на пазарЕрол РизаовКолумна30.04.202430 април 2024Фрчат фактури од сите страни за наплата на својот дел од „твоја Македонија“ како да е воен плен. Камбаните ечат за национално единство и за македонска влада со „симболична“ покана да учествува и албанската опозиција. https://p.dw.com/p/4fKqSРекламаРаководството на ВМРО-ДПМНЕ по победата на кандидатката за претседателка на државата, Гордана Силјановска-Давкова по првиот круг од претседателските избориФотографија: Petr Stojanovski/DWПо големата победа од првиот круг на претседателските избори за победниците завршија и парламентарните избори пред да се одржат. Велат готово е. Почна на големо лицитацијата за поделба на власта како на пазар, онака од око, или како што се вели на ѓутуре. Фрчат фактури од сите страни за наплата на својот дел од „твоја Македонија“ како да е воен плен. Во еуфорија од вратената гордост на граѓаните камбаните ечат за национално единство. Се бара македонска влада составена од македонски политички партии која, се разбира, ќе упати „симболична“ покана под одредени услови во неа да има свои претставници и албанската опозиција според тоа што ќе им се понуди. По земјотерсот од првиот круг, во вториот и на прламентарните избори прво „иде Дунав“, па следи силна ерупција од вулкан. Само припазете да не ве однесе матната, оти многу арно не е на арно. Најголемиот победник на неодржани парламентарни избориХристијан Мицкоски откако му стасаа побарувањата од албанската опозиција како завршена работа со новото партнерство, за парламентарните избори по кој знае кој пат упорно барa 61 пратеник, ако може уште неколку приде, да ги намали сметките што веќе ги доставија новите партнери кои ги надминуваат побарувањата и на ДУИ. Мицкоски секој ден очајно повторува апели за 61 пратеник како што молеше и неговиот претходник 2016 година, за тој да дели на кого колку сака и колку што смета дека му припаѓа. Пред да се одржат паралментарните избори објави дека веќе пишува историја бидеќи е обезбедно мнозинство во Собранието. Ама, пак праќа индиректни пораки друго се 55, а сосема друго 61 или подобро 65 пратеници, со можност на контрола на 80 без „Бадентер“. Вака како што сега стојат работите не е баш идеално новата влада да ја составува тој заедно со лидерите на албанската опозиција „Вреди“. На тоа, како што рече Мицкоски, упатуваат резултатите од првиот круг на претседателските избори. Но, тоа не значи дека утре може да има и други варијанти. Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски со кренати раце ја слави убедливата победа во првиот круг од претседателските избориФотографија: Petr Stojanovski/DW Оваа порака во суштина повеќе се однесува на Максим Димитриевски и на Димитар Апасиев и Левица да не одолговлекуваат со одлуката да се приклучат на македонска влада. Затоа, да не се сетат Власите, пораката е упатена до нив , а не како што е озаглавена до „Вреди“, бидејќи таму не се знае кој е вистинскиот лидер. Во колктивното тело ги има неколку, Касами, Меџити, Гаши, Таравари и сите бараат високи ресори во новата влада. Повеќе кандидати отколку фотељи. Затоа како мевлем на рана се очекува приклучувањето на „ЗНАМ“ и Максим Димитриевски на ВМРО ДПМНЕ за да се намали цената на „Вреди“ бидејќи не вреди колку што бара. Максим мудро молчи Најголемото пак изнендување на изборите Максим Димитриевски уште мудро молчи. Ги чека да се одржат парламентарните избори и да ги добие своите очекувани десет пратеници за да ја достави својата фактура која ќе биде импозантна ако на 8 мај како што предвидува да дувне и Кошава, а не само земјотреси и вулкани. Притоа го моли и Бога ВМРО ДПМНЕ да нема 61 пратеник, а неговите девет, или десет да бидат јазичето на кантарот тогаш цената ќе расте на секој саат до формирање на новата влада. Али Ахмети откако понесен од митингашка атмосфера, повеќе популистички и милитантно среде Скопје скандираше УЧК, УЧК, УЧК... и со тоа му подари едно сто илјади македонски гласови на револт на ВМРО ДПМНЕ, се разбира многу пресметано за ДУИ да победи, кај Албанците сега малку потсмирен од кулата во Зајас предупредува да не се повтори 2006 година па да се направи истата грешка да се поништи победата на Албанците на изборите. Со други зборови ако се игнорира победата на ДУИ, Ахмети се заканува со изгор лето и кочан зима. Тоа, Никола Груевски го увиде 2008 година и по најголемата победа на ВМРО ДПМНЕ постигната досега кога имаше под контрола над 60 пратеници направи коалиција со ДУИ вели Ахмети. Во спротивно пак ќе следи блокада на Собранието и уште понешто за што се молчи будејќи Ахмети изгледа уште се надева на пораката на Мицкоски кога одговарајќи на прашањето дали е можна коалиција со ДУИ рече никогаш не вели никогаш, основно гесло во политиката на партнерства. Во ВМРО ДПМНЕ по победата во првиот круг на претседателските избори уште погласно велат дека тој договор веќе е поништен по изборите од 2016 година кога ДУИ направи коалиција со СДСМ и го одби партнерството со ВМРО ДПМНЕ со што е избришана поделбата на власта на победник со победник. Многумина уште веруваат дека ако не беше тоа предавство и еднострано напуштање на бракот од интереси уште ќе владееја Ахмети и Груевски ортачки, а Мицкоски ќе останеше во вториот партиски ешалон. Тоа е таа персметка што ќе беше, ако беше. Се огласија и лидерите на Беса, Алтернатива, Билал Касами и Африм Гаши. Двајцата потврдуваат дека нивната програма ќе биде дел од владината програма во која останува основен услов спроведување на уставните измени. Африм Гаши и приопшти на јавноста дека во составот на новата влада коалицијата „Вреди“ ги добила клучните ресори во МВР. Арбен Таравари и Изет Меџити имаат малку поумерени изјави. Актуелниот министер за надворешни работи Бујар Османи му порача на Христијан Мицкоски дека тој не може да одлучува кој ќе биде претставник на Албанците во идната влада. Османи вели срамота е да се разгобвара за поделба на власта пред неодржани избори.Максим Димитриевски (во средина) претседателскиот кандидат на ЗНАМФотографија: Petr Stojanovski/DW Димитар Апасиев и Левица по повеќедневното затишје соочувајќи се со резултатите од првиот претседателски круг најдоа начин да се приближат до ВМРО ДПМНЕ. Предлагаат потпишување на македонска платформа за да не бидат уценувани победниците на избори од албанските партии. Во таа платформа има и точки кои навестуваат одземање на стекнати права. Професорот Апасиев би требало да знае што значи одземање на стекнати права и какви се последиците од тоа. Но, најдобро е да не ги земате сите овие невестувања здраво за готово пред да завршат изборите. Сето ова е во функција на кампањата за парламентарните избори кои се уште не се одржани. Партиските лидери добро знаат дека мнозинството се приклонува кон победниците, па затоа сега тактиките кај сите се во таа насока. Што се случува кај поразените Се пуштаат во оптек од сите страни можните и невозможните коалиции. Во политиката останува на сила „никогаш не речи никогаш,“ па дури и кога ќе речеш. Така јавноста се подготвува да прифати тоа што најмалку го очекува и уставни измени и Бугари во владата, а Собранието да избира претседател на државата и уште по некое изненадување како подобар договор со Бугарија. Изневерените надежи се лечат за три дена како и секое чудо во Македонија Но да видиме што се случува кај поразените пред да се одржат парламентарните избори и вториот круг од претседателските. Во СДСМ ги болат ампутираните делови од организмот како да се уште тука. Тоа е познато во медицината. Најдобро тоа го знае доктор Венко Филипче затоа неговата позиција е и најповолна. Кај социјалдемократите се намножија бивши и сегашни генерали кои мудруваат за изгубената битка и за загубите од пробиениот европски фронт. Тоа само уште еднаш докажува дека не е доволно да се биде на праведната страна на историјата и да се донесуваат храбри одлуки. Треба да допре до пошироката јавност која во Македонија е определена за Европа, но тоа се уште се гледа со голема доза на неверување како нешто што е далеку и неизвесно, не само поради блокадите на ВМРО ДПМНЕ на сопствената држава , туку и поради неодлучноста и неправедноста на ЕУ, особено кон Македонија. Некои од тие лоши европски одлуки нанесоа голема штета не само на недовербата кон европските интергарции, туку и на вкупните односи во државата. Особено неправедно беше одложувањето и условувањето на одлуката за почетокот на преговори со ЕУ уште 2018 година. Од самите функционери во Брисел по потпишување на Преспанскиот договор со Грција беа наречени историски грешки. Но во големата политика на интереси во Европа најмалку одлучуваат бриселските бирократи , туку тие одлуки се носат во владите на големите сили кои секогаш своите интереси и интересите на своите членки ги стваат над правото и правдата.Поразените по првиот круг од претседателските избори: кандидатот за претседател Стево Пендаровски и лидерот на СДСМ, Димитар КовачевскиФотографија: Petr Stojanovski Во СДСМ во овие седум години на власт не ја совладаа доктрината дека и на ЕУ и на Америка може да им се каже НЕ ако се понуди подобро решение. И уште нешто многу поважно за секоја голема промена и одлука, особено за тие кои се непопуларни, колку и да се тешки остапките треба добро да се подготви јавноста. Во спротивно, противниците можат да го направат тоа што се случи во Македонија. Катастрофа. Во сите тие значајни исчкори да се гледа велепредавство на националните интереси и со одобрување на мнозинството граѓани доведени во заблуда да се блокираат стратегиските државни и национални интереси во името на народот. Ќе биде многу интересно да проследиме како тоа што не го направи сегашната влада ќе го прави новата влада и новиот премиер . Дали тоа ќе се прави како што тоа го направи Кирјакос Мицотакис во Грција кој цело време како лидер на опозицијата крена голема тревога за предавство на грчките национални интереси со потпишувањето на Преспанскиот договор, за да по победата на изборите како премиер веднаш уште првиот работен ден да ги прифати. Или пак ВМРО ДПМНЕ по изборите на 8 мај и Мицкоски и како премиер ќе ја продолжи политиката што ја применуваше како лидер на опозицијата. Ќе прави нови, или подобри договори со Грција, со Бугарија и со ЕУ , ќе го поништи велепредавството и ќе ги казни предавниците, или тоа беа прикаски само за да се освои власта. Ќе мора многу да се потруди лагите да ги претвори во голема победа. Тоа во ВМРО ДПМНЕ, мора да се признае, им оди од раце. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Ерол Ризаов Новинар и публицистКоментарВаш коментарРеклама...

СпортГрцијаСпецијален олимписки товарСН/дв30.04.202430 април 2024Историскиот брод „Белем“ го поминува Коринтскиот канал во Грција. На бродот е: Олимпискиот оган. Му претстои долг пат до свеченото отворање на Олимписките игри во Париз на 26 јули.https://p.dw.com/p/4fKpQФотографија: Michael Varaklas/AP/dpa/picture allianceРекламаЕдреникот со три јарболи од 19 век, „Белем“ го поминува Коринтскиот канал, кој го дели полуостровот Пелопонез од грчкото копно. На бродот е олимпискиот оган, запален во древната Олимпија. Сега „Белем“ оди кон Марсеј. Оттаму, пламенот ќе биде испратен ширум Франција - па дури и на прекуморските територии - до отворањето на Олимписките игри на 26 јули. КоментарВаш коментар...

ЕкономијаЕвропаЗошто ЕУ и натаму купува руски гас?Артур Саливан30.04.202430 април 2024Не станува збор само за гасот кој стигнува во Австрија и во Унгарија, туку европски компании заработуваат големи пари и со препродажба на течен и ефтин руски гас. Дали на Европа тоа и е потребно? https://p.dw.com/p/4fIMlРаботник на Газпром надгледува дупчалка за експлоатација на гас РусијаФотографија: ITAR-TASS/imagoРекламаНе е спорно дека ЕУ по нападот на Русија врз Украина драстично ја намали својата зависност и количеството на руски гас кој доаѓаше преку гасоводите. Во 2021 година се работеше за околу 40 проценти, а веќе во 2023 година уделот на руски гас е паднат на 8 проценти. Но, Бенјамин Хилгеншток од Економската школа во Киев предупредува дека увозот на руски гас во Европа „никогаш не бил санкциониран, тоа било доброволна и мудра одлука на членките да ја различат набавката и да не бидат жртви на руските уцени“, како што вели тој. Со оглед на тоа дека не е забранет, увозот на руски гас всушност драстично расте, но сстанува збор за течниот гас. Русија веќе е втора земја од која доаѓа ликвиден гас и тоа во 2023 година се работи за 15,5 милиони тони, што е за 40 проценти повеќе од 2021 година. Уште полошо е што откако минатата година увозот малку заостанал, според информациите за првиот квартал од тековнава година тој повторно расте со стапка од 5 проценти годишно и тука водат главните увозници на течен гас во Европа од Франција, Шпанија и Белгија преку кои доаѓаат околу 87 проценти од таквиот гас.Низ цела Европа беа изградени нови капацитети за прием на течен гас, а постоечките се проширија. Сега испадна дека таму се препродава руски гас!Фотографија: Marcus Brandt/dpa/picture alliance Само за профит на европските компании Тука ни оправдувањата за „студените станови на Европејците" не се на место, смета Хилденшток и посочува дека „многу од рускиот течен гас кој стигнува во Европа се користи за препродажба" затоа што Русија кога не може да го пласира преку гасоводите, својот гас се повеќе го преработува во течен и го нуди поволно на пазарот. „Тоа нема никаква врска со потребата на Европејците од гас, туку се само европски компании кои заработуваат пари со извозот на руски ликвиден гас“, тврди Хилденшток. Според информациите на Центарот за истражување на енергијата и чистиот воздух ЦРЕА со седиште во Финска, цели 22 проценти од рускиот течен гас кој во 2023 година стасал до ЕУ од Русија, повторно се продале на светските пазари. Петрас Катинас од Центарот објаснува дека купувачи се главно државите од Азија. „Ние навистина треба да го забраниме рускиот течен гас од европските пристаништа. Не мислиме дека има значајна улога во снабдувањето на Европјаните, или пак лесно може да се надомести со гас од други извори“, смета Хилденшток. Пред се земјите од Балтикот, како Шведска и Финска се залагаат за таква европска забрана, дотолку повеќе што Русија токму со ваквите работи со европските компании дури и ги шири своите капацитети на течен гас како што се Арктик ЛНГ2, УСТ, Луга ЛНГ терминалите и погоните во Мурманск, како што јавува новинската агенција Блумберг. Дали „постепено"? Агенцијата на ЕУ за соработка на енергетските регулатори АЦЕР со седиште во Љубљана и неодамна го повтори ставот на ЕУ дека увозот на течниот гас од Русија треба тек „постепено да се смалува“ за да се спречи „енергетски шок“. Но, причината е повеќе што Русија уште има сигурни партнери во Европа, не само во „работичката“ со течниот гас, туку и со гасот кој стасува преку гасоводите. До душа гасоводот Северен тек е уништен, Јамал кој води преку Белорусија уште не е во употреба, но во чворот Баумгартен уште стигнува гас преку Украина.Протестите како овие во Франкфурт во март 2022 година навистина не вродија со плодФотографија: Florian Gaul/greatif/picture alliance Австрија и натаму е цврсто во рацете на руски Гаспром, па така минатиот декември 98 проценти од гасот за австриските потрошувачи доаѓаше од Русија, а австрискиот енергетски концерн ОМВ до душа тврди дека „сака да го прекине“ договорот за испорака со кој Австрија се обврзува дека ќе купува руски гас до 2040та година, но дека бара „законски можности“ тоа да го стори. Слична е ситуацијата и во Унгарија – таа увезува голема количина руски гас, и иако неодамна потпиша договор со турскиот гасовод Туркстрим, експерти предупредуваат дека и тој гас реално доаѓа од Русија. Причината за ваквата одлука на будимпешта е сосем друга, имено дека Украина најави оти нема веќе да го продолжува договорот за транспорт на руски гас преку нејзината територија, а постоечкиот договор истекува на крајот на годинава. Европа може и без рускиот гас Начелно, ЕУ одлучи дека до 2027 година сака да биде потполно независна од рускиот гас, што за Хилденшток е „реалистична“ цел. Тој смета дека ЕУ заради сопствената веродостојност треба да престане да купува гас и да ја полни благајната на Москва, а тука пред се е и лукративниот увоз на течен гас. Во тој поглед и самите држави кои се големи увозници како Белгија и Шпанија би можеле нешто да преземат. Но, тој инаку не е посебно убеден дека нешто значајно ќе се смени во најскоро време, особено затоа што во другата половина од годинава со Унијата претседава Унгарија чијшто премиер повече пати покажал дека воопшто не му е на прво место нешто што би можело да му наштети на Кремљ. КоментарВаш коментарРеклама...

Природа и животна срединаСрбијаКошница со пчели во дневна собаTo view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 videoПрирода и животна срединаСрбијаЈелена Ѓукиќ-Пејиќ29.04.202429 април 2024Брачна двојка од Србија конципираше систем со кој секој може да чува пчели, и тоа дома!https://p.dw.com/p/4fDvXРекламаПчелата се смета за едно од најважните живи суштества во светот. До 80 проценти од земјоделството ширум светот е упатено на опрашување од пчелите. Покрај тоа, медот и другите производи од пчелите се многу вредни за здравјето на луѓето. Но, чувањето пчели бара многу стручност. Или сепак не? Со уникатен концепт, брачна двојка од Србија сега им овозможува на сите да чуваат пчели. И тоа не во градината, туку во сопствената дневна соба. Повеќе во видеото! Јелена Ѓукиќ-Пејиќ Дописничка на DW Српски од Ниш@jekson81...

КонфликтиИзраелНалог за апсење на Бенјамин Нетанјаху?29.04.202429 април 2024Поради војната во Појасот Газа, Израел засилено е мета на критики. Израелските медиуми јавуваат дека Хашкиот трибунал би можел да издаде налог за апсење на израелскиот премиер уште оваа недела. https://p.dw.com/p/4fJSSИзраелскиот премиер Бенјамин НетанјахуФотографија: Maya Alleruzzo/AP/dpa/picture allianceРекламаИзраелските медиуми објавија дека главниот обвинител на Меѓународниот кривичен суд во Хаг, Карим Кан, уште во текот на оваа недела може да издаде налог за апсење против израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, министерот за одбрана Јоав Галант и началникот на Генералштабот Херзи Халев, поради обвинение за воени злосторства извршени во Појасот Газа. Весникот „Тајмс оф Израел“ известува дека израелската влада многу сериозно ја сфаќа оваа можност и, како што вели израелски претставник од Министерството за надворешни работи, „дејствуваме секаде каде што можеме“. Израелските амбасади беа предупредени дека треба да се подготват и за „антисемитски, антиеврејски и антиизраелски бран низ целиот свет“, а зголемени се и мерките за безбедност околу еврејските институции. Правно гледано, дури и ако Хашкиот трибунал објави налог за апсење на израелските функционери, ништо нема да им се случи во нивната татковина, бидејќи Израел не ја признава јурисдикцијата на тој суд. Но, и тамошната влада сфаќа дека тоа би било тежок удар за угледот на земјата и дека лесно може да биде проблем доколку израелскиот премиер посети земја што го признава овој суд. Сепак пак се водат и разговори... Нетанјаху веќе објави одговор на социјалната мрежа дека Израел под негово раководство „никогаш нема да прифати каков било обид на кривичниот суд да го поткопа фундаменталното право на неговата земја на самоодбрана." Покрај тоа, тој пишува дека и самата „закана за апсење војници и претставници на единствената демократија на Блискиот Исток и единствената еврејска држава во светот е срамна“ и дека Израел сѐ до победата „ќе ја продолжи праведната војна против терористите кои имаат за цел геноцид“. Протести во Израел за ослободување на заложниците: На Нетанјаху и Ганц не им е грижа, стои на овој транспарентФотографија: Shannon Stapleton/REUTERS Но, израелските медиуми јавуваат и дека постои сè пораспространето верување дека проблемот со киднапираните Израелци и теророт на Хамас може да се реши само на преговарачка маса и дека на тој план нешто се случува. Откако Катар едвај го поддржува радикално исламистичкиот Хамас, Египет ја презеде главната улога на посредник. Претставници на неговите тајни служби минатата недела одржаа „многу добри разговори“ со израелската страна во Израел, а сега се очекува во Каиро да дадат одговор високи претставници на Хамас. Од бројот на ослободени заложници ќе зависи должината на примирјето За Израел, очигледно е дека примарна цел веќе не е „целосно уништување на Хамас“ - како што неколкупати кажа Нетанјаху, туку ослободување на заложниците: „Израел е под притисок да направи сѐ за да ги ослободи заложниците и се заканува со напад на Рафах со страшни последици доколку не се постигне договор“, објаснува Јоси Мекелберг од британскиот институт Чатам Хаус за Франс24. Хамас пак е свесен за притисокот врз Израел, но сепак сака да ги искористи заложниците за подолг прекин на огнот. Како што изгледа, сега станува збор за ослободување само на некои женски, постари и болни заложници, а должината на примирјето за Израел ќе зависи од бројот на ослободени заложници. За потрајно решение се разговара оваа недела на повисоко ниво, на Светскиот економски форум свикан од Саудиска Арабија, со присуство и на американскиот министер за надворешни работи Ентони Блинкен, неговиот британски колега Дејвид Камерон, германската министерка Аналена Баербок, а секако заедно со домаќинот и претставници на голем број арапски земји, меѓу кои Катар и Египет. Но, веќе на отворањето на Форумот, претседателот на Палестинските автономни власти Махмуд Абас го доби микрофонот и емотивно се огласи: тоа што се случува во Газа, досега не се случило ниту од Германците во Втората светска војна. „Се надеваме дека Израел ќе го прекине овој воен поход и ги повикуваме САД да го спречат Израел да го нападне Рафах." Компромис - а потоа пад на владата? И покрај очигледниот апсурд на споредувањето на нацистичките злосторства со војната во Газа, на сите присутни во Саудиска Арабија им е сосема јасно дека ниту Абас ниту неговата влада на палестинската управа во Западниот Брег немаат ни најмало влијание врз она што го прави Хамас, ниту врз настаните. во Појасот Газа, ниту може да направат нешто за ослободување на киднапираните Израелци. На тој Форум се слушна и дека Израел е подготвен да го „одложи“ нападот на Рафах доколку има договор со Хамас за ослободување на заложниците и во тој случај Израел е подготвен да направи отстапки кога е во прашање враќањето на цивили во северниот дел од Појасот Газа. Но, израелскиот премиер Нетанјаху тука е изложен на друг вид притисок: израелскиот министер за финансии Белазел Смотрич и неговата Ткума најавија излегување од владејачката коалиција доколку воената офанзива во Појасот Газа биде откажана, а тешко дека во владата ќе остане и нивниот партнер, подеднакво екстремистичката, десничарска и религиозна Оцма Јехудит на чело со министерот за безбедност Итамар Бен-Гвир. Екстремистичкиот блок Религиозен ционизам е третата сила во израелскиот парламент со 10,8% од гласовите и во владата на Нетанјаху доби овластување за вкупно шест министерства. Без нивна поддршка, сосема е извесно дека ќе падне и владата на премиерот Нетанјаху. Но, ако не и во Хаг, тој во секој случај ќе мора да плати некоја цена за грешките што ги направи. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПартиски понуди и црвени линии за коалицирање со ВМРО-ДПМНЕ ДТЗ29.04.202429 април 2024Парламентарните избори во Северна Македонија уште не се одржани, а партиите веќе на големо ги започнаа пазарењата за влез во идната влада.https://p.dw.com/p/4fIAiПартиите ги ставија на маса понудите и црвените линии за коалицирање со ВМРО-ДПМНЕФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаПарламентарните избори во Северна Македонија уште не се одржани, а партиите веќе на големо ги започнаа пазарењата за влез во идната влада. Првиот круг од претседателските избори покажа огромна разлика во гласовите меѓу кандидатката на ВМРО-ДПМНЕ, Гордана Сиљановска- Давкова и противкандикатот на СДСМ, Стево Пендаровски, што за опозицискиот блок е ветер во грб дека нема да изостане големата поддршка на граѓаните и за парламентарните избори. Помалите партии и албанската опозиција гледаат шанса да се слушне и нивниот глас при формирањето на Владата и веќе почнаа да ги соопштуваат своите услови и црвени линии за коалицирање. „Вреди“: Важни ресори и уставни измени Африм Гаши од „Вреди“ (Влен) вели дека албанската опозиција веќе договорила важни ресори во идна влада и дека не отстапува од уставните измени. Тие го имаат пикирано Министерството за внатрешни работи. „Како единствени натпреварувачи во албанскиот политички кампус и, се разбира, победници на овој блок, ние сме и единствени и легитимни претставници на Албанците на овие избори. Следствено, ова нè обврзува да ги претставуваме Албанците и во идната Влада, каде што, меѓу другото, ќе раководиме со важни институции од секторот за внатрешни работи, кои се одговорни за санкционирање на криминалот и корупцијата, за да се бориме силно и директно против повеќеслојниот и долгогодишниот криминал и корупција“, изјави Гаши. Африм Гаши од „Вреди“ (Влен) вели дека албанската опозиција веќе договорила важни ресори во идна влада и дека не отстапува од уставните измениФотографија: Petr Stojanovski/DW Тој е дециден дека во идната Влада тие се гаранција за уставните измени. „Само пропаганда е дека некој ќе ги блокира уставните измени и евроинтеграцискиот пат. Албанската коалиција 'Вреди' е гаранција во идната Влада дека уставните измени ќе се усвојат и за ова ќе имаме посебна рамка за мерките и роковите за спроведување на оваа обврска. Секако, нашето инсистирање е тие да се усвојат што е можно побрзо и преговорите за пристапување во ЕУ да започнат што поскоро“, вели Гаши. Коалицијата останува на ставот дека треба да се отвори широка дебата со цел при усвојување на идните уставни измени, да се донесе и одредба според која претседателот на државата ќе се избира во Собрание, со што е можно поширок политички консензус, но и со поголема етничка кохезија преку двојното мнозинство. „Коалиција - не по секоја цена“ Изет Меџити, лидерот на партијата Демократско движење, кој е дел од коалицијата „Вреди“ на опозициските партии на Албанците, вели дека по изборите на 8 мај не сакаат по секоја цена да бидат дел од некоја влада која нема да биде европски настроена. Меџити во изјава за медиумите рече дека единствено со партијата Левица не би сакале да бидат дел од иста влада, бидејќи е антиевропски настроена. „Другите, кој повеќе кој помалку, се европски настроени. Наш приоритет е европската интеграција“, рече Меџити, одговарајќи на прашањето дали уставните измени и натаму се нивниот главен услов за влегување во новата влада. „Победник со победник“ Меџити смета дека не важи веќе правилото за коалицирање победник со победник, бидејќи Али Ахмети го прекршил ова правило во 2016 година и сега нема право од другите да бара да го почитуваат. Друг аргумент, според Меџити, што не оди во прилог на ДУИ е тоа што Ахмети на овие избори спасот го бараше кај Бошњаците, Ромите, Турците. „Тоа што ДУИ е во коалиција со нив е легитимно, но веќе не може да се повикува дека тој е албанска опција бидејќи разликата во гласови ја направи со помош на помалите заедници“, порача тој. Изет Меџити не сака во иста влада со ЛевицаФотографија: Petr Stojanovski И Левица подава рака Левица денеска ја објави јавната понуда до ВМРО-ДПМНЕ и до другите македонски партии за потпишување Македонска платформа, со цел утврдување национален консензус заради превенција од постојните уцени при составување Влада, кои доаѓаат од партиите на албанското малцинство. Платформата содржи 5 точки: унитарност, територијален интегритет и суверенитет, идентитет, секуларност и строга контрола и надзор над правилната употреба на државните симболи (грбот, знамето и химната) од страна на државните органи, општините и приватните субјекти при сите прослави и манифестации. Амар Мециновиќ од Левица порача дека подаваат рака за соработка, но под услов да не се потпишат уставните измени, со што ќе се спречи внесување на Бугарите во Уставот. Црвени линии Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, деновиве изјави дека идната владина коалиција ќе ја предводи неговата партија, а во неа ќе биде и коалицијата „Вреди“. По изјавата на Мицкоски реагираа од Алијанса за Албанците која е дел од „Европскиот фронт“ на ДУИ. Тие порачаа дека лидерот на ВМРО-ДПМНЕ го открил предавството на албанската опозиција која „е подготвена да направи каков било компромис, дури и да се откаже од условувањето за усвојување на уставните измени, само за да му се допаднат на Христијан Мицкоски“. Фактот дека политичките партии прават калкулации за после изборите за мене е најголемото потценување на демократијата и потценување на народот“, вели ОсманиФотографија: Petr Stojanovski/DW Портпаролот на ДУИ, Бујар Османи денеска рече дека „извртената логика дека албанските политички партии треба да се борат за симпатии од едната или другата македонска политичка партија за него е најнавредливата работа што може да му се каже на албанскиот, турскиот или бошњачкиот народ. „Волјата на граѓаните е над сите и пред сите. Фактот дека политичките партии прават калкулации за после изборите за мене е најголемото потценување на демократијата и потценување на народот“, вели Османи. Тој е дециден дека не Мицкоски, туку граѓаните на 8 мај ќе одлучат за тоа кој ќе биде дел од владата. „Народот одлучува врз основа на тоа кој има принципи. Нашите принципи се тие. Без договор за уставни измени не може да продолжи да функционира нормално која било Влада, затоа што без ЕУ не можеме да функционираме“, рече Османи. Позициите на ДУИ се дека Преспанскиот договор, Договорот за добрососедство и Охридскиот рамковен договор, како и ветингот се прашања без кои не се може за функционирање на која било владина коалиција. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСрбијаФАЦ: Српската „совршена стапица“ за Косово29.04.202429 април 2024Кога конечно е на маса нацрт-статутот на Заедницата на српските општини, Белград на секој начин го опструира, пишува „Франкфуртер алгемајне цајтунг“. Србија на тој начин го спречува приемот на Косово во Советот на Европаhttps://p.dw.com/p/4fIWTМитровица, северно КосовоФотографија: Vudi Xhymshiti/AA/picture alliance РекламаПарламентарното собрание на Советот на Европа во средината на април со убедливо мнозинство гласаше за прием на Косово во членство. Но, последниот збор сепак го имаат министрите за надворешни работи на земјите членки, потсетува „Франкфуртер алгемајне цајтунг." Редовниот годишен состанок на министрите се одржува во средината на мај. „Се чини дека поддршката за Косовците таму е убедлива како и во Парламентарното собрание“, пишува франкфуртскиот весник. „Од повеќе европски метрополи се слуша дека Косово пред да гласа за прием, прво мора да дозволи формирање на заедница на српски општини и енклави, со цел да се обезбедат правата на српското малцинство“, наведува ФАЦ. „Како што се слуша, таа аргументација исто така ја делат и во Берлин, меѓу другото во канцеларскиот кабинет“, се додава. Според мислењето на авторот на текстот, новинарот Михаел Мартенс, на Србија како да и` е дадено „право на вето“ иако тоа не постои во Советот на Европа. Во текстот се наведува дека Заедницата на српските општини била предвидена во договорот меѓу Белград и Приштина од 2013 година, но дека „ништо“ не се случило долго време. Според Мартенс, „српската страна дури во 2023 година конечно го претставила нацрт-статутот “, кој, сепак, не ги исполнувал критериумите на Советот на Европа. Од октомври минатата година, се вели, на маса е „неформален нацрт“ кој доаѓа од Брисел и групата Квинте. Дипломатите сега, пишува ФАЦ, бараат косовскиот премиер Албин Курти да го проследи тој нацрт до Уставниот суд на Косово на проверка за да го изгласаат приемот на Косово во Советот на Европа. Во текстот се додава дека Курти при минатонеделната посета на Германија се обидел да објасни дека Уставниот суд не може да се занимава со неформален документ. Косовскиот премиер Албин Курти при посетата на БерлинФотографија: Anila Shuka/DW „Зачудувачки е што досега не е официјално определен ниту еден избран претставник на српската заедница во Косово според планот за Заедницата на општини предложен од западните земји. Во четирите општини на северот на Косово, каде Србите го сочинуваат мнозинството од населението, во моментов нема избрани српски градоначалници“, пишува весникот. Имено, Србите ги бојкотираа и изборите и референдумот за смена на градоначалниците Албанци, што можеше да биде увертира за предвремени избори. Како што пишува Мартенс, ова се обидел да го нагласи и Курти во Берлин – дека само општините можат да се поврзат во Заедницата на општини и дека тоа не треба да им се октроира од Приштина. Според толкувањето на новинарот, не е чудно што нема поттик од српска страна за што поскоро формирање на Заедницата. „Бидејќи, од гледна точка на српскиот претседател Александар Вучиќ, кој ги контролира и диригира политичарите од косовските Срби, овој конфликт е совршена замка за Косово." Мартенс објаснува како изгледа оваа „стапица“: „Белград им забранува на српските политичари од неговата поранешна покраина да прифатат изгледни иницијативи за формирање Заедница на општини или да поддржат идеи кои се во согласност со стандардите на Советот на Европа, но во исто време гласно се жали дека нема Заедница“. „Така во Белград одгледаа златна кокошка на српската дипломатија за да ја спречат западната интеграција на Косово“, пишува ФАЦ. „Со левата рака се поставуваат услови за Косово, а со десната се гарантира дека овие услови никогаш не можат да се исполнат." Се додава дека Курти во Берлин разговарал со германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок, но ништо не се знае за содржината на разговорот. Курти се сретна и со други политичари. ФАЦ како „мотор“ на приемот на Косово во Советот на Европа го претставува социјалдемократот Франк Швабе, лидер на делегацијата на социјалдемократите и зелените во Советот на Европа. Според извештаите, Швабе силно се залага за тоа министрите на земјите-членки да не го торпедираат она за што гласале парламентарците на Советот на Европа. Како еден од можните излези се споменува западниот нацрт на статутот на Заедницата на српските општини наместо до Уставниот суд на Косово да биде испратен до „извонредните уставни правници“ на Советот на Европа, „Тоа би можело да биде излез од српската замка, велат социјалдемократските политичари во Берлин“, заклучува Мартенс во написот за ФАЦ. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаПартиите се мобилизираат пред изборите на 8 мај ДТЗ29.04.202429 април 2024Повикот на опозицијата за „Македонија да биде повторно твоја“ е шовинистички повик, вели Бујар Османи од ДУИ. И од СДСМ порачаа дека не е време за бојкот и за молк https://p.dw.com/p/4fI9wПартиите се мобилизираат пред изборите на 8 мајФотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаПред вториот круг на претседателските избори, кој ќе се одржи на 8 мај заедно со парламентарните избори во Северна Македонија, партиите го мобилизираат членството. Според нив, сега не е време за бојкот и за молк, току гласно треба да се застане против националистичките пораки и реторика на дел од учесниците во изборната трка. „Национализмот раѓа национализам“ Повикот на опозицијата за 'Македонија да биде ‘повторно твоја’ е шовинистички во една држава во која Албанец води надворешна политика за сите граѓани и во интерес на државата,“ порача шефот на македонската дипломатија и портпарол на ДУИ, Бујар Османи на прес-конференција во МНР. Повикот на опозицијата за 'Макеоднија да биде ‘повторно твоја’ е шовинистички, вели Бујар ОсманиФотографија: Petr Stojanovski/DW „Да повикате државата да биде ‘повторно твоја‘, алудирајќи на фактот дека ако има Албанец министер за надворешни работи, државата не е нивна, туку била на Албанците, е најсрамниот и најшовинистичкиот повик кој може да се претстави во една мултиетничка држава. Каде ќе ја носиме државата ако така мислиме, дека затоа што има премиер Албанец, државата била на Албанците, а сега на избори ќе треба да ја вратиме на Македонците. Национализмот раѓа национализам. Тоа е еден круг од кој мислев дека се извлековме. Овие сите успеаја повторно да го вратат тоа чувство кај Албанците и останатите“, рече Османи. Коментирајќи ја изјавата на првиот човек на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски за заминувањето на ДУИ во опозиција и коалицирање со албанската опозиција „Вреди“, тој рече дека Мицкоски не одлучува кој ќе биде претставник на Албанците, туку за тоа ќе одлучи народот на избори. „Mицкоски успеа да го врати кај Албанците сеќавањето на стогодишното ропство и на понижувањата во некогашна Југославија. Тој успеа да активира нерв за кој мислевме дека е трајно сокриен. Успеа да го врати времето од Југославија, кога беше одлучено дека Рахман Морина ќе ги претставува Албанците. Но, овој обид за омаловажување на секој Албанец и на етничките заедници со слична судбина, ги мобилизира луѓето. Ги мобилизира и оние кои во првиот изборен круг не излегоа да гласаат“, вели Османи. Не одлучува Мицкоски, туку граѓаните, велат од ДУИФотографија: Petr Stojanovski/DW Според функционерот на ДУИ, веќе не е прашање на избор меѓу Европскиот фронт предводен од ДУИ и коалицијата Вреди. „Таа битка практично е завршена на 24 април, така како што е завршена. Сега повикот треба да биде како да го тргнеме национализмот од сцената и да ја интегрираме државата во ЕУ“, рече Османи. „Не е време за бојкот или молк“ На мобилизирање на членството повикаа и од СДСМ. „Сега не е време за бојкот или молк, туку за глас со кој ќе го порази стравот од различностите и ќе ги замолчи националистите на 8 мај“, велат Фатмир Битиќи и Санела Шкријељ, кандидати за пратеници на Коалицијата за европска иднина од Изборна единица 2. „Застанете рамо до рамо со нас во градењето на општество во кое нема да има поделби“, порачуваа тие во видео обраќање во кое потенцираат дека „во нашата Македонија етничката припадност, верата и идеологијата се вкрстуваат - не како борбени линии, туку како сојузници во заедничката и споделена европска иднина“. На мобилизирање на членството повикаа и од СДСМ.Фотографија: P.Stojanovski /DW Битиќи ветува иднина во која за секого ќе има место, во која секој ќе биде достоинствено прифатен. „Македонија е многу повеќе од која било политичка партија, таа е на сите нас, Бошњаци, Албанци, Македонци, Срби, Турци, Роми, Власи, Торбеши - на сите нас кои се бориме за европска држава, а кои сме повеќе, и тоа многу повеќе отколку што бевме во првиот круг на претседателските избори. Ве повикувам, застанете рамо до рамо со нас во градењето на општество во кое секоја различна нишка е вткаена во ткивото на единството. Каде што ќе нема повеќе поделби врежани во камен, ќе нема ѕидови кои не раздвојуваат“, порачува во своето обраќање кандидатката за пратеничка, Шкријељ. Деновиве и лидерот на СДСМ, Димитар Ковачевски порача дека ниеден граѓанин не сака „да се вратиме повеќе од 20 години наназад и повторно да се распалат меѓуетничките тензии“. „Но, очигледно ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ се подготвени и на тоа само за да соберат некој политички глас плус“, рече Ковачевски на митингот во Крушево. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаЕвропаБербок се залага за брз прием во ЕУ на земјите од Балкан ЖА29.04.202429 април 2024На 1 мај пред 20 години Европската Унија прими десет нови членки. Пред јубилејот, германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок повикува на храброст и реформи. https://p.dw.com/p/4fIGuГерманската министерска за надворешни работи Аналена БербокФотографија: Florian Gaertner/AA/picture allianceРекламаГерманската министерска за надворешни работи Аналена Бербок по повод 20-годишнината од проширувањето на ЕУ со десет нови членки во 2004 година, повика на брз прием на земјите - кандидати за членство од Западен Балкан. „Политичките и географските ’сиви зони’ на Балкан или на истокот на ЕУ се исклучително опасни“, напиша Бербок во гостински текст објавен денеска по повод јубилејот. Текстот треба да биде објавен и во медиумите во Литванија, Летонија, Романија или Грција. Бербок дополнува: „Не смееме да си дозволиме вакви сиви зони, зашто за (рускиот претседател Владимир) Путин тие се покана за вмешување и дестабилизирање.“ На 1 мај 2004 година во ЕУ беа примени Естонија, Летонија, Литванија, Полска, Чешка, Словачка, Словенија, Унгарија, Малта и Кипар. „Најдоцна од руската агресорска војна во Украина знаеме: проширувањето на нашата ЕУ денес е геополитичка нужност“, пишува Бербок. Исто како пред 20 години, повторно и денес милиони Европејци гледаат шанса во тоа да станат граѓани на ЕУ. „Не можеме повторно да си дозволиме цела генерација како во државите од Западен Балкан да помине во чекалницата на ЕУ. Шансата да ја направиме нашата Унија поголема и посилна, а со тоа побезбедна, не смееме да ја проиграме“, предупреди министерката. Генерацијата на проширувачката рунда од 2004 година мора да собере храброст „да не биде збунета од контраветрот и популистичките пароли. Нашата генерација сега е исправена пред задачата да го одбрани и зајакне мировниот и слободарски проект Европа, иако тоа чини екстремно многу напори“. А за тоа да успее, неопходни се реформи, во кои спаѓа и намалување на можностите за вето во Европскиот совет, смета Бербок. Во т.н. држави од Западен Балкан покрај Црна Гора и БиХ припаѓаат и Северна Македонија, Албанија, Србија и Косово. Во Брисел се смета дека најдалеку во процесот на приклучување стигнала Црна Гора. Следно проширување на ЕУ се очекува најрано кон крајот на оваа деценија. ЕУ уште од 2012 година води пристапни разговори со Црна Гора. Во март беше донесена одлука за почеток на пристапни преговори со Босна и Херцеговина, но првата меѓувладина конференција ќе биде организирана кога земјата ќе ги исполни досега нереализираните реформски предуслови за влез во ЕУ, на пример во борбата против корупцијата и организираниот криминал. КоментарВаш коментарРеклама...

КонфликтиБлиски ИстокВојна во Газа: Што сега треба да се знае за РафахАндреас Нол29.04.202429 април 2024Израел се подготвува за напад врз Рафах на југот на Појасот Газа. За цивилите се поставени првите итни прифатилишта. За офанзивата уште се чека на согласност од премиерот Нетанјаху.https://p.dw.com/p/4fIAAИзраелската армија ги заврши подготовките за офанзива - сега ќе одлучува воениот кабинетФотографија: Jack Guez/AFPРекламаКога ќе започне офанзивата во Рафах? Од почетокот на февруари во Израел се разговара за можна воена офанзива во Рафах на југот на Појасот Газа. Според извештаи во израелските медиуми од минатиот четврток (25.04.) војската веќе завршила со подготовките. Според тоа, се чека само уште на согласноста од израелската влада. Премиерот Нетанјаху неодамна изјави дека офанзивата би можела да започне „во наредните денови". Војската јавно излезе со калкулацијата дека операцијата би можела да биде шест недели „непрекината борба". Безбедносните експерти сепак не мислат дека офанзивата непосредно претстои. Соседен Египет се обидува да посредува за нов договор за размена на заробеници меѓу израел и Хамас во надеж дека така и офанзивата врз Рафах ќе се спречи, или барем одолговлечи почетокот. Каква е ситуацијата за луѓето во Рафах? Повеќе од 80 проценти од населението во Газа се во бегство. Ог околу 2,3 милиони жители, до 1,4 милиони најдоа засолниште во Рафах, откако израелските сили го окупираа северот на Појасот. Рафах е актуелно најнаселен град во Појасот Газа.Град полн со бегалци: Камп во пограничниот град РафахФотографија: Bassam Masoud/REUTERS Бегалските кампови во регионот околу Газа се преполнети и има недостиг од храна, лекови и вода за пиење. „Хуманитарната состојба во Газа е неверојатно лоша", вели претставник на американската развојна помош УСАИД. На југот на Газа речиси една четвртина од населението страда од катастрофален недостиг на храна. Особено погодени се децата. Зошто градот Рафах е толку важен за Израел? Рафах важи за последно големо упориште на исламистичката терористичка група Хамас, која на 7 октомври минатата година изврши масакр во Израел, во кој беа и киднапирани 240 лица. Израелските власти сметаат дека до четири од некогашните 24 бригади на Хамас се кријат во Рафах. Да се сузбијат е од таа гледна точка клучен чекор за разбивање на организацијата. Борбената моќ на Хамас е по седум месеци борби со Израел заслабната, но терористичката група уште не е воено поразена. Бројот на ракетни напади врз Израел е значително намален, но организацијата и натаму располага со многу ракети и дронови. Аналитичари сметаат дека Израел до сега има уништено 70 до 80 проценти од воениот арсенал на Хамас.Уништени се големи делови од северниот дел на Појасот ГазаФотографија: Mahmoud Issa/REUTERS Како планира Израел да го заштити цивилното население во Рафах? Израелската армија изминатата недела соопшти дека подготовките за евакуацијата на цивилите од Рафах се завршени. Израелското министерство за одбрана набавило околу 40 илјади шатори за цивили од Рафах, за да ги смести луѓето во и околу градот. Новинската агенција АП објави фотографии од една прва поголема населба со шатори западно од Кан Јунис. Нејасно е каде треба да бидат поставени други пунктови за згрижување на цивилното население. САД пак започнаа со изградба на провизорно пристаниште на брегот на северот на Газа, кое според податоци од американските власти треба да биде функционално на почетокот на следниот месец и да олесни за снабдувањето на цивилите со хуманитарна помош. Но, изградбата на инфраструктура за стотици илјади внатрешно расселени лица бара многу партнери. Таков процес со учество на хуманитарни организации, агенциите на ООН и држави донатори може да трае уште многу недели. Најголемиот дел од помошта актуелно доаѓа преку граничниот премин Рафах на југот до бегалските кампови.Голем дел од меѓународната помош стигнува до Појасот Газа преку граничниот премин РафахФотографија: Mohammed Salem/REUTERS Што велат другите? Во случај на израелска воена офанзива соседен Египет стравува дека многу луѓе од граничниот град Рафах ќе се префрлат на Синајскиот полуостров. Раководството во Каиро му се закани на Израел дека во таков случај ќе го раскине мировниот договор. Остра критика за плановите за офанзива има и од најважниот сојузник на Израел, САД. Американскиот претседател Џо Бајден уште во февруари го повика премиерот Бенјамин Нетанјаху да не ја започнува офанзивата без веродостоен план за заштита на цивилното население. Министерот за надворешни работи Антони Блинкен пред една недела рече дека "не можеме да поддржиме поголема воена операција во Рафах.“ КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаГрузијаНов голем проевропски протест во ТбилисиСН/агенции29.04.202429 април 2024Во Грузија повторно имаше масовни протести против планираниот закон за „странско влијание“. Според организаторите, на улиците имало 20.000 луѓе. Се јавува и за жестоки судири со полицијата.https://p.dw.com/p/4fHuHДемонстранти пред полициски кордон во Тбилиси на 16 април 2024Фотографија: Zurab Tsertsvadze/AP/dpa/picture allianceРекламаНеколку илјади Грузијци протестираа во Тбилиси на втор митинг, повторно барајќи повлекување на предложениот закон за „странско влијание“, за кој се смета дека е инспириран од сличниот закон за „странски агенти“ во Русија и има за цел да ја замолчи опозицијата. Веејќи европски и грузиски знамиња, околу 10.000 луѓе се собраа во центарот на Тбилиси на прошетка наречена „Европски марш“ до парламентот. Текстот на законот веќе предизвика еден протест на 15 април. Владејачката партија Грузиски сон на почетокот на април најави враќање во процедурата на тој контроверзен закон, чија прва верзија се откажа по големите протести во март 2023 година. Тогаш граѓаните и критичарите на власта оценија дека законот е инспириран од сличен закон во Русија, насочен против критичарите на власта и дека претставува „убиство на слободата“.Демонстранти со знамињата ба ЊУ и на Грузија во ТбилисиФотографија: Mikhail Yegikov/TASS/dpa/picture alliance Средбата беше организирана на повик на групите за човекови права и опозициските партии, кои досега беа на маргините во борбата која главно ги мобилизираше младите. „Тој закон, како и оваа влада, не се во согласност со историскиот избор на Грузија да биде членка на Европската унија (ЕУ)“, изјави за Франс прес Ника Гварами, лидер на опозициската партија Ахали, кој присуствуваше на состанокот. Грузија, поранешна советска република на Кавказ, направи прозападен пресврт пред две децении, ориентација која долго време ја поддржуваше поранешниот претседател Михаил Саакашвили, кој сега е во затвор. Таа земја со години има амбиција да ги продлабочи односите со Западот, но опозицијата, сега ја обвинува владејачката партија дека сака, напротив, да ја приближи поранешната советска република до Русија. КоментарВаш коментарРеклама...

ПолитикаСеверна МакедонијаАхмети повика да не се повтори грешката од 2006 годинаКатерина Блажевска29.04.202429 април 2024Според лидерот на ДУИ, нема потреба од огорченост затоа што скандирал „УЧК“, бидејќи УЧК е албанска гордост и УЧК ја спасила Македонија.https://p.dw.com/p/4fHf7Али Ахмети во Дебар и најави голема победа на Европскиот фронт на 8-ми мај.Фотографија: Petr Stojanovski/DWРекламаГраѓаните ќе одлучат кој ќе биде дел од Владата, порачува лидерот на ДУИ од партиските митинзи, одговарајќи со тоа на изјавата на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ дека е време ДУИ да биде заменета со партии кои ќе работат за сигурна иднина на сите граѓани. Откако Христијан Мицкоски ја посочи опозициската коалиција „Вреди“ како потенцијален партнер на ВМРО-ДПМНЕ во идната влада, ДУИ потсети на грешката од 2006 година кога во владата влегла второрангираната, а не победничката партија кај Албанците. „Опозицијата да не ги прави грешките што ги направи мојот поранешен колега во 2006 година - тогашната партија ја направи таа грешка и плати висока цена“, порача Ахмети од Дебар. Во 2006 годинаа ВМРО-ДПМНЕ состави влада со ДПА, партија која тогаш освои помалку мандати од ДУИ. „Ние Албанците не сме претставници на малцинство, ние сме легитимни претставници на огромното мнозинство Албанци, а сега во Фронтот се и ромската, турската и босанската заедница. Одлучува народот’, рече Ахмети во Дебар и најави голема победа на Европскиот фронт на 8-ми мај.Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски јавно испрати порака до ДУИ – да не му праќаат ни абери ни емисари.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Мицкоски: Не праќајте емисари Мицкоски, пак, нема дилема дека времето на ДУИ е звршено. „ДУИ како политичка партија дојде на власт со приказна за човекови права, а заврши како партија која печали врз човековите права и ги краде и своите и другите. И затоа овие избори е времето кога треба да им се каже - толку беше! Време е за опозиција и одговорност", рече тој на синоќешниот митинг во Битола. Оттаму и јавно испрати порака до ДУИ – да не му праќаат ни абери ни емисари. „Овие денови сум преплавен со пораки и абери кои ми ги праќаат од Речица. Па како човек секогаш сум бил директен - престанете да ми ги праќате оние емисари и курири по разно-разни канали, кои велат - да сум размислел да направиме коалиција после изборите. Не знам дали знаете или не, но јас не сум ви Ковачевски, ниту неговиот претходник. Со мене такви договори на штета на народот и под маса немало и нема да има“, и порача Мицкоски на ДУИ. Ахмети ги отфрла тврдењата дека праќал емисари. Вели дека во политиката влегол како востаник и оти народот го гласа 22 години. „Јас формирав фронт со албанските политички партии, но го направив овој фронт непобедлив со вклучување на заедниците кои вие ги презирате и презирате, како што се турската, ромската и босанската заедница. Се трудиме овој Устав што го направивме уште поблизок до граѓаните на Република Македонија, да ги вклучи бугарската, египетската, црногорската и хрватската заедница. Охридскиот договор и промената на политичко-правниот статус на Албанците не ја уништија Македонија“, рече Ахмети.Лидерот на ДУИ ги отфрла тврдењата на Мицкоски дека праќал емисари.Фотографија: Petr Stojanovski/DW Ахмети: УЧК ја спаси Македонија Мицкоски го критикуваше и неодамнешто скандирање „УЧК, УЧК...“ од страна на Ахмети на скопскиот плоштад, додека во исто време ДУИ говори за Европа и европски вредности. „Тие се прикриваат зад завесата ‘Европа'. И додека устите им се полни со Европа, а Ковачевски понизно ги слуша и коленичи пред Ахмети, него го слушаме среде Скопје како скандира УЧК, УЧК", критикуваше претседателот на ВМРО-ДПМНЕ од синоќешниот митинг во Битола. За Ахмети тоа скандирање не е спорно, бидејќи УЧК ја спасила Македонија. Нагласи дека заедно мора да се гради мирот, стабилноста, европските стандарди и да се води борба против криминалот и корупцијата. „Оваа земја има свое место во Европа и за оваа земја мора да работиме заедно, Македонци и Албанци, а не да се враќаме во минатото и да се огорчуваме затоа што викав ‘УЧК', но УЧК е албанска гордост и УЧК ја спаси Македонија", рече Ахмети.Лидерот на СДСМ, Димитар Ковачевски ги повика ВМРО- ДПМНЕ и ДУИ да престанат да користат пароли со кои може да предизвикаат меѓуетничка нетрпеливостФотографија: P.Stojanovski /DW Ковачевски: Така не се оди во Европа На посоченото скандирање се осврна и лидерот на СДСМ, Димитар Ковачевски, од синоќешниот митинг во Крушево. „Не може да се нарекувате себеси европски фронт и да продавате некаква идеја за иднина во Европа, а на митинзи да немате ниту едно европско знаме и да извикувате пароли што нè враќаат повеќе од 20 години во минатото, кое го имаме закопано и заборавено. Така нема во Европа. Драги мои Македонци, Албанци и сите останати етнички заедници кои живеат во Македонија, ние сме заедно со сите вас и ве повикуваме да не дозволите преку ноќ да го растуриме мултиетничкиот соживот што напорно го градиме повеќе од три децении. Ние друга држава немаме. Нашите деца тука се родени, тука треба да ја градат својата иднина“, рече Ковачевски. Тој ги повика ВМРО- ДПМНЕ и ДУИ да престанат да користат пароли со кои може да предизвикаат меѓуетничка нетрпеливост, само за да соберат некој политички поен повеќе. Катерина Блажевска Уредник, новинар, политички аналитичарКоментарВаш коментарРеклама...

МедиумиСеверна МакедонијаПриватноста во океанот на социјалните мрежиКица КолбеКолумна29.04.202429 април 2024Тајната на неконтролираната злоба, агресија, фрустрација и завист на социјалните мрежи се крие во лажниот самопривид, со кој корисниците самите се убедуваат дека се „невидливи“ за другите... Пишува Кица Колбеhttps://p.dw.com/p/4fHXaРекламаСоцијалните мрежи ни ја презентираат на „тацна“ „приватноста“ на луѓе од целиот свет.Фотографија: onathan Raa/Sipa USA/picture alliance Пред половина век луѓето ќе помислеа дека е научна фантастика еден ден да има виртуелна социјална мрежа која со името ќе не‘ потсетува на споменарите од ученичките денови, а со неа пријатели ќе имаме во целиот свет. Додуша, најголемиот број од нив нема никогаш да ги сретнеме, а ниту вистински ќе им го запаметиме името. Иако секој ден ќе ги гледаме нивните најнови фотографии од свадби и родендени. Тие нема да ни се роднини, но ќе станат дел од нашето секојдневие. Во ваквата замисла сигурно секој просечно информиран граѓанин во шеесеттите години на дваесеттиот век ќе препознаеше само обична дистописка приказна. Здодевната потврда на таа замисла денес е дека ние на социјалните мрежи можеме секој ден да станеме „пријатели“ со познати и непознати луѓе од целиот свет. А доколку сме веќе „виртуелни пријатели“, добиваме и пристап во нивната реална приватност. Ги гледаме на плажа во Турција или во Шпанија. Утринското кафе напати ни е „зашеќерено“ со нивните благи или „загорчено“ со нивните горчливи коментари на наши или на туѓи прилози. Со годините се‘ почесто ќе ни се чини дека знаеме се‘ за нив, иако, всушност, воопшто не ги познаваме. Во пред-дигиталниот свет никој немаше можност во половина час да добие толку многу информации за толку различни личности од нивниот приватнен живот. Критички мислечките меѓу нас брзо сознаа дека социјалните мрежи од сите нас направија виртуелни воајери. Притоа илјадниците виртуелни пријатели никогаш не би можеле да ги сретнеме „во живо“, затоа што тоа е невозможно според законите на просторот и времето. А социјалните мрежи ни ја презентираат на „тацна“ „приватноста“ на луѓе од целиот свет! Грдото лице на социјалните мрежи Сето ова би било забавно, доколку социјалните мрежи брзо не го покажеа своето грдо лице. Тоа е „грдото“ невидливо лице на корисникот на социјалните мрежи. Тоа е лицето на оној што не го познава главното начело на културната комуникација: почит за „приватноста“ на секоја личност. Вим Вендерс (Wim Wenders), еден од најсуптилните германски филмски режисери, во едно интервју пред пет месеци укажа на бришењето на разликата помеѓу „приватното“ и „личното“ во денешната култура на комуникација. Иако тој говори за сферата на творештвото, сепак истакнува многу значајни аспекти за разликата помеѓу „приватното“ и „личното“, што, според него, е клучното прашање на нашето време. Бидејќи со новите медиуми и социјалните мрежи, „приватното“ и „личното“ почнуваат да се мешаат. Притоа Вендерс потсетува дека личното отсекогаш беше отворено за комуникација со јавноста, затоа што личното искуство, личните доживувања отсекогаш беа „материјалот“ од кој се создава уметноста. Големите раскажувачи во литературата ги создаваат своите приказни „ползувајќи“ го материјалот од личните доживувања. Со тоа создаваат ликови и фигури со универзално значење. Тие потоа стануваат едукативни примери за тие што го читаат романот или го гледаат филмот. Уметноста отсекогаш имаше и образовна функција. Притоа, „личните“ искуства на уметникот не се „приватни“. Ликот во романот не е идентичен со авторот. Во модерните медиуми за комуникација се‘ повеќе се губи етичкото чувство за заштита на приватноста. На пример, македонските онлајн-портали се преполни со „скандали“ од приватниот живот на познати личности, додека рубрики со сериозни текстови за уметноста и културата нема ни за „иљач“. Ова покажува дека во македонските онлајн-весници не постои етички кодекс кој ја заштитува приватноста. Со тоа тие медиуми ги будат кај читателите ниските чувства на љубопитност или на злорадост. Се‘ до појавата на интернетот и на социјалните мрежи почитта за „приватноста“ на личноста значеше почит за нејзиното достоинство. Затоа беше табу во јавноста да се навредува нечиј приватен живот. Денес класичната новинска јавност е проширена со уште една полуприватна јавност - таа на невидливите корисници на социјалните мрежи. Тие понекогаш се потоксични од професионалните новинари во однос на нечија „приватност“.Фотографија: Ralph Peters/imago images Притоа, се‘ до 90-те, во кои со помош на интернетот светот стана глобално село, комуникацијата во јавноста на едно општество беше ограничена на социјалните контакти во најтесниот семеен, професионален, културен и географски круг. Денес, виртуелно, нам навидум ни е пристапен целиот свет. Една фотографија, поставена на социјалните мрежи во Австралија, може речиси во истиот миг да ја видат корисници на социјалните мрежи на другиот крај на планетата. Тоа со поранешните средства за комуникации не беше возможно. Како читатели на дневен печатен весник, немавме можност да ги прочитаме коментарите на за нас целосно непознати читатели. Денес можеме со часови да ги читаме нивните умни или глупави размисли, за се‘ и сешто. Лажна фамилијарност и спонтаност Светот се преобразува во дебатен клуб на невидливи, толерантни или токсични, култивирани или примитивни коментатори. Јасно е дека дигиталниот „жолт печат“ во трката за лесен профит бескрупулозно објавува информации од приватниот живот на богатите и славните, на современите кралски фамилии и на влијателните политичари. Но како да се разбере желбата својата „приватност“ да се презентира секојдневно на социјалните мрежи? Од кои причини на социјалните мрежи корисниците ги забораваат сите правила на цивилизираната комуникација? За да се увериме во тоа, доволно е да ги прочитаме коментарите на македонските социјални мрежи. Што е тоа во духот на социјалните мрежи, кое од просечните корисници прави примитивци? Тајната на неконтролираната злоба, агресија, фрустрација и завист на социјалните мрежи се крие во лажниот самопривид, со кој корисниците самите се убедуваат дека се „невидливи“ за другите и затоа можат да ги преминат сите граници на пристојноста. Затоа што веруваат дека никој не ги „гледа“! Веруваат дека се скриени од јавноста во темната сенка на виртуелниот космос. Таа самоизмама ги охрабрува да ги употребуваат примитивните изрази кои во директна комуникација очи-в-очи, од срам пред себеси и пред другите, можеби никогаш не би ги изговориле. Социјалната комуникација на виртуелните мрежи сугерира лажна фамилијарност и спонтаност, затоа што во неа може да се учествува од својот најприватен простор.Тоа влева чувство на безбедност. Невидливиот корисник верува дека од таа позиција тој може да си дозволи да го истури сиот свој отров врз невидливиот „соговорник”, без да биде казнет. Затоа што си е дома. Во своето племе, во својата пештера. Така модерните корисници регресираат во примитивци. Секако, во тоа им помагаат новите, исто толку невидливи, војсководачи на „хибридни војни”. Иако долго се веруваше дека средствата за комуникација принципиелно се неутрални, брзо се покажа дека манипулацијата со корисниците со помош на лажни вести, теории на заговор, со ширење на омраза кон различните според нацијата, родовата разлика и политичката идеологија, е океан без граници. Тој не ја менува само доминантната политичка и идеолошка слика за светот кај голем дел од неупатените корисници, туку им служи и на желбите за моќ и превласт на популистичките политичари. „Големиот инквизитор” на Достоевски денес со сигурност би бил и поклоник на техниката на хибридната, „метафизичка војна”. Оваа колумна го изразува личното мислење на авторот и може да не се совпаѓа со редакцискиот став на македонската редакција на Дојче Веле или со ДВ во целина. Кица Колбе Филозофина и македонска и германска писателка.КоментарВаш коментарРеклама...

КриминалГерманијаСудење на „Граѓани на Рајхот" поради планови за државен ударЈенс Турау29.04.202429 април 2024 „Граѓаните на Рајхот" сакаат хомогено општество, без странци. Нивни поддржувачи се обвинети дека во 2022 година планирале државен удар во Германија и заради тоа сега им се суди.https://p.dw.com/p/4fHVCАпсењето на Хајнрих XIII принц Ројс во декември 2022 годинаФотографија: Boris Roessler/dpa/picture allianceРекламаТие веројатно сакале да извршат државен удар во Германија. Станува збор за т.н. „Граѓани на Рајхот“ здружени околу Хајнрих XIII принц Ројс, кои веројатно имале намера да упаднат во Бундестагот и да уапсат членови на парламентот. Во фокусот посебно го имале канцеларот Олаф Шолц, сојузната министерка за надворешни работи, Аналена Бербок и лидерот на ЦДУ, Фридрих Мерц. Но, осомничената десничарска терористичка група „Патриотска унија“ спречена е благодарение на рација ширум државата спроведена на 7.декември 2022 година во која беа уапсени 25 лица, вклучително и Ројс. Најголемиот дел од нив од тогаш е во притвор. Запленети се 382 парчиња огнено оружје и речиси 150 илјади парчиња муниција. Првото од три судења на групата која според проценките брои околу 200 лица, ќе започне денес пред Покраинскиот суд во Штутгарт. Подоцна следуваат процесите пред судовите во Франкфурт на Мајна и во Минхен.Полициска акција против членовите на „Граѓани на Рајхот“ во декември 2022 година.Фотографија: Uli Deck/dpa/picture alliance Чекање на сигнал од соучесниците Во фокусот е Хајнрих XIII принц Ројс, 72-годишен трговец со недвижности од Франкфурт на Мајна. Плановите на групата „Граѓани на Рајхот" веројатно го вклучувале и него на местото на шефот на државата откако ќе ја преземат власта. Според обвинителството, групата очекувала некаков вид сигнал од соучесниците за да ја преземат власта уште во септември 2022 година. Меѓу нив тогаш биле и тајни групи формирани од членови на странски влади, војски и тајни служби. По апсењето на групата на Ројс, следуваа и натамошни апсења како во ноември минатата година, по што министерката Ненси Фезер изјави дека „не можеме доволно гласно да го кажеме ова денес, кога се одигра една од најголемите рации против антидржавни акции на десницата: дека поларизацијата се зголемува и дека ние секој ден ја браниме нашата демократија".Ненси Фезер: Мораме да ја браниме демократијата секој денФотографија: Nadja Wohlleben/REUTERS Насилно преземање на фабрика за оружје? Подготвена на насилство, групата околу принцот Ројс очигледно сонувала за користење на хеликоптерите на Бундесверот, со кои би управувале поддржувачите во германската војска. Дури и наводно е планирано насилно преземање на германската компанија за производство на оружје „Хеклер и Кох" со седиште во Оберндорф на Некар. Обвинетите за сега се товарат за членување во терористичка организација и за велепредавство. Сите три судења заедно веројатно ќе бидат мамутски процеси во кои идеологијата на групата „Граѓани на Рајхот" исто така ќе биде централно прашање. Небулозни фантазии за мртви деца А, според обвинителството, идеологијата содржи и ова: принцот Ројс смета дека со Германија владее некаков вид држава во државата, „deep state", која за себе си поставила за цел да организира убиства на деца и млади луѓе во големи размери. Ниту една фантазија не била доволно небулозна, па според нивното мислење, поплавата по долината на реката Ар во Северна Рајна Вестфалија летото 2021 година била само обид да се скрие убиството на децата со поплавувањето на старите владини бункери. Наводно станувало збор за 600 мртви деца во кругот на поддржувачите на Ројс. Поранешна пратеничка на АфД Во обвинителството се верени дека групата сакала да се спротивстави на насилното преземање на власта. Поддржувачите тогаш имале намера да преговараат за нов мировен договор со некогашните сојузници од САД, Франција и Велика Британија, но посебно со Русија. За да се подготви за целата работа, групата очигледно одржувала вежби за пукање и ги шпионирала просториите на Бундестагот за да биде подготвена за денот кога ќе ја преземат власта. Меѓу обвинетите е и поранешната пратеничка во Бундестагот од редовите на десничарската популистичка АфД, Биргит Малзак-Винкеман, која е и поранешна судијка. Неа ќе и се суди во Франкфурт заедно со Ројс. Во новата држава „Граѓани на Рајхот“, Малзак-Винкеман очигледно требала да биде министерка за правда.Приврзеници на „Граѓани на Рајхот“ со знамиња на кралството Прусија за време на демонстрации во октомври 2023 година. Фотографија: Daniel Schäfer/dpa/picture alliance Опасна групација од околу 20 илјади лица Безбедносните служби проценуваат дека вкупниот број „Граѓани на Рајхот“ во Германија изнесува околу 20 илјади луѓе. Заедничко им е што ја отфрлаат демократијата и што имаат монархистички тенденции, ксенофобија и антисемитизмот. Граѓаните на Рајхот не го признаваат пост-воениот поредок во Германија како легитимен наследник на Германскиот Рајх. Во некои случаи, "Граѓаните на Рајхот" отворено се закануваат или вршат насилство, се закануваат со киднапирање, на пример на сојузниот министер за здравство, Карл Лаутербах. Авторот Тобијас Гинцбург осум месеци ја истражувал сцената, а за време на короната од 2020-та до 2022-ра се вмешал и меѓу радикалните активисти и противници на вакцинацијата и поддржувачи на теории на заговор. Во март минатата година на прашањето дали движењето навистина претставува опасност, Гинцбург вели дека „не е лесно на тоа да се одговори како што се чини, затоа што Граѓаните на Рајхот не се обединето движење и немаат хомоген тип на екстремизам. Тоа е повеќе теорија на заговор, која е длабоко вкоренета во германската историја и националсоцијализмот“. Но, групата ја дели фантазијата на сите десничарски екстремистички активисти, имено „идејата за хомогено општество, без други, без странци“. Пресудите од сите три судења се очекуваат дури следната година. Јенс Турау НовинарКоментарВаш коментарРеклама...

КатастрофиСоединети Американски ДржавиСАД: Бебе загина во торнадо - стотици уништени објектиСН/агенции29.04.202429 април 2024Американскиот Среден Запад овој викенд беше погоден од преку 100 торнада, при што најмалку пет лица загинаа, а илјадници луѓе останаа без струја во сојузната држава Оклахома. https://p.dw.com/p/4fHWTСерија торнада го уништија Сулфур, град со околу 5.000 жителиФотографија: Ken Miller/AP Photo/picture allianceРекламаНајмалку пет лица, вклучително и едно четиримесечно бебе, загинаа откако десетици торнада го зафатија централниот дел на САД, предизвикувајќи огромни штети. Десетици илјади жители останаа без струја по силните налети на торнада кои започнаа во петокот (26 април, 2024) Четири луѓе загинаа во сојузната држава Оклахома, каде што дванаесет окрузи прогласија вонредна состојба. Петто лице почина од повреди во сојузната дрќава Ајова, откако одвоен систем на бура го погоди Средниот Запад, објавија локалните медиуми.Налет на торнадо во близина на Омаха во сојузната држава НебраскаФотографија: Chris Gannon/AP Photo/picture alliance Националната метеоролошка служба (NWS) соопшти дека прелиминарната истрага потврдила дека некои од саботните торнада имале налети на ветер побрзи од 130 милји на час. Во невремето што беснееше од Тексас до Мисури, на некои места паднаа и до 18 сантиметри дожд за неколку часа. Градот Сулфур во источна Оклахома беше особено погоден. Снимките од последиците од налетот на торнадата покажуваат куќи срамнети со земја и превртени возила. Според официјалните податоци, во Оклахома биле пријавени околу 100 повредени. Голема материјална штета има и во градовите Холденвил и Мариета. Гувернерот на Оклахома Кевин Стит го посети Сулфур и рече дека штетата е најлошата што ја видел во неговите шест години на функцијата. „Едноставно не можете да поверувате колкав е обемот на уништувањето. Се чини дека секоја фабрика во центарот на градот е уништена“, рече тој.Градот Сулфур беше срамнет со земјаФотографија: Bryan Terry/AP/picture alliance Во разговор со гувернерот Стит, американскиот претседател Џо Бајден понуди целосна поддршка од федералната влада со цел да се помогне во спасувачките напори и обновата на погодените региони, се вели во соопштението на Белата куќа. КоментарВаш коментарРеклама...

ПанорамаСоединети Американски ДржавиРиби со традицијаСН/дв29.04.202429 април 2024Зошто на бројни натпревари во плејофот на северноамериканската хокејска лига НХЛ на мразот „дефилираат“ и риби и други морски животни?https://p.dw.com/p/4fHUwФотографија: George Walker IV/AP Photo/dpa/picture allianceРекламаМртво морски животни на мразот - чудна традиција во северноамериканската лига во хокеј на мраз-НХЛ. Навивачите на екипата на Детроит Ред Вингс фрлаат октоподи на мразот за време на плејофот уште од 1950-тите. Октоподот со осум краци го симболизира бројот на победи во плејофот неопходни за освојување на титулата односно таканаречениот Стенли Куп. Од 1990-тите, други клубови и морски животни го следеа примерот - како овој сом кај екипата Нешвил Предаторс. КоментарВаш коментар...

КриминалШпанијаКако да препознаете фалсификувани евро монети?Дирк Кауфман29.04.202429 април 2024Во Шпанија е откриена банда фалсификатори на евро монети. Осомничените се Кинези, кои ги пуштиле монетите во оптек низ Европа. Како да препознаете фалсификувани евро монети?https://p.dw.com/p/4fDdIЕвра во вашиот паричник - ако се сите оригинални.Фотографија: Robin Utrecht/picture alliance РекламаПарите со кои плаќаме се само печатена хартија или релјефен пресуван метал. Ако плаќаме електронски, што е се повообичаено, парите не се ништо повеќе од електронски податоци. Вистинската вредност на парите лежи во довербата што им е дадена: секој треба да може да се потпре на фактот дека хартијата или металот што го држат во раце ја имаат точно онаа вредност што е испечатена или втисната на нив. Фалсификувањето платежни средства предизвикува севкупна економска штета која ги погодува сите. Засегнати се и оние кои случајно платиле со лажни пари или ги добиле како кусур: затоа што лажните пари се одземаат и немате право на паричен надоместок. Земјата многу сериозно го сфаќа фалсификувањето пари: тоа не е само помал прекршок. Голем успех на полицијата Минатата недела, новинските агенции објавија дека шпанската полиција разбила банда која наводно ширела фалсификувани монети од две евра низ Европа. Со помош на Европол, во шпанскиот град Толедо е пронајдена работилницата на фалсификаторите. Тоа е, според полицијата, „најважното откритие од ваков вид во Европа во последните десет години“. Во Толедо, стариот главен град на Шпанија, со години се фалсификуваат монети евраФотографија: Rudolf Ernst/Zoonar/picture alliance Бандата пуштила речиси 500.000 фалсификувани монети со „висок квалитет“ на европскиот пазар. Уапсени се десет лица, за кои се вели дека се кинески државјани. Шпанската полиција соопшти дека го истражува случајот веќе шест години. Според агенцијата ДПА, истрагата „била исклучително тешка и долготрајна, не само поради тајноста во организацијата, туку и поради практично невозможното следење на фалсификуваните пари, што е карактеристично за фалсификуваните монети“. Иако економската штета во конкретниот случај можеби не беше голема (половина милион фалсификувани монети од две евра имаат вредност од околу еден милион евра), успехот на полицијата не треба да се потцени. Секој што успешно пушта во оптек фалсификувани монети на подолг временски период, непречено, го проширува својот бизнис. Тука, пред сè, е важен психолошкиот аспект на можноста граѓаните да се уверат дека нивните пари се безбедни и ја задржуваат својата вредност. Ова се вистинските: монети од 2 евра издадени за одбележување на раѓањето на Карло Велики И монетите се релативно безбедни Релативно лесно се забележуваат фалсификуваните банкноти. Безбедносните мерки што ги преземаат централните банки се софистицирани и релативно добро познати, како за корисниците, така и за потенцијалните фалсификатори. Речиси секој знае за безбедносната нишка, интегрираните холограми, позадините кои тешко се копираат, квалитетот на хартијата. Или барем мислат дека знаат. Некои сигурно ќе ги преценат своите способности. Работите се поинакви со монетите, бидејќи немаат ниту холограми, ниту безбедносни конци. Но, и кај „ситните пари“ има детали кои често не им успева на фалсификаторите да ги копираат и на кои вреди да се обрне внимание. Како да препознаете фалсификувани монети? Во Германија, Бундесбанката е одговорна за германските евро монети. „Водичот за монети“ на својата веб-страница дава информации за безбедноста на „ситните пари“. „Не треба да сте експерт за монети за да разликувате фалсификати од оригинални монети“, се вели во него. Германските банкари даваат конкретни информации за тоа како да се вреднуваат монетите. За професионалците, ова не е проблем, бидејќи постои единствен тест за валидатори на монети низ ЕУ. „Атестирани уреди може да се најдат на веб-страницата на Европската комисија“. Дали и овие се оригинални? Секако! Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен и хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ: Хрватска е најмладата членка на еврозонатаФотографија: Darko Bandic/AP/dpa/picture alliance Секако, тоа не им помага на лаиците и затоа банкарите препорачуваат да се внимава на „првиот впечаток“. Обично, „сликата на монетата јасно се издвојува од останатата површина на монетата“. Сите контури се „јасно препознатливи“. Бидете внимателни ако тоа не е случај: со фалсификати, „сликата на монетата често се појавува матна и мека. Површината има вдлабнатини и точки или линии“. Има уште една работа на која дефинитивно треба да внимавате: за безбедност, но и за полесно препознавање на монетите за слепите лица, работ на паричката е карактеристично засечен. „За разлика од фалсификуваните монети, на кои натписот често е само нејасно врежан и покриен со жлебови на работ, на оригиналните монети од две евра јасно се гледа натписот. Растојанието помеѓу поединечните симболи и зборови се разликуваат и кај фалсификуваните монети“. Трикот со магнет Во исто време, се чини дека Централната банка мисли дека сите ние носиме магнет со себе. Значи, ако сте од оние луѓе кои носат магнет во џебот, еве решение за проверка на монетите. „Поради посебен безбедносен материјал, централниот дел на монетите од 1 и 2 евра е малку магнетен, што значи дека монетите се привлекуваат кон магнетот.“ Но, „надворешниот прстен на вистинските монети од 1 и 2 евра, како и оригиналните монети од 10, 20 и 50 центи, не е магнетен“, велат експертите, објаснувајќи: „Оригиналните монети од еден, два и пет центи се направени од бакар обложени со челик и тие се многу магнетни“. Но, освен магнет, треба да ставите и лист хартија на кој ќе ги запишете сите параметри. Во тој случај нема да бидете измамени, бидејќи „фалсификуваните монети од едно и две евро или не се магнетни или се многу магнетни. Материјалот на прстенот на монетата често е исто така магнетен“, се препорачува во „едноставното“ упатство на веб-страницата на Германската централна банка. КоментарВаш коментарРеклама...