Фото: Принтскрин Руски стратегиски бомбардер Ту-22М3 се урна денеска во областа Иркутск, во Сибир – јавија британските медиуми, повикувајќи се на руските агенции. Според првичните информации од теренот, причина за падот е техничка неисправност, пренесоа руските медиуми. Еден од пилотите загинал, соопшти руското Министерство за одбрана. – На 2 април 2025 година, за време на планиран тренажен лет, авион Ту-22М3 се урна во регионот Иркутск. Четиричлениот екипаж се катапултираше. Според извештајот на командантот на екипажот, еден од пилотите загинал при слетувањето – се наведува во соопштението на руското министерство. Министерството за одбрана на Русија прецизира дека бомбардерот паднал во напуштена област, без да предизвика уништување на земјата....

Фото: „Нова Македонија“ Премиерот Христијан Мицкоски и лидерот на опозициската СДСМ Венко Филипче утре во 14 часот ќе имаат средба во Владата. -Согласно јавната комуникација и упатените иницијативи и демонстрираната подготвеност од двете страни, за утре во 14 часот е закажана средба меѓу премиерот Христијан Мицкоски и претседателот на СДСМ, Венко Филипче – посочуваат од Владата. Во изјава за медиумите во Штип, Мицкоски искажа подготвеност за средба со Филипче, кој денеска повика на политички и општествен дијалог. Филипче на прес-конференција рече дека по трагедијата во Кочани граѓаните реагираа со револт и бес, системот не функционира како што треба, а за тоа вина, како што посочи, имаат сите политички партии. Областите каде што треба системски пристап, според Филипче се – образование, здравство, правосудство, животна средина, партизација и политизација. Премиерот Мицкоски, пак, кажа дека ова е сериозна тема за која се разговара. – Доколку има план како што најавија, подготвен сум да го примам на средба пртседателот на СДСМ да го образложи планот, да го слушнеме планот бидејќи се сериозни времиња, јас сум сериозен човек, сериозни работи се во прашање и најмалку што треба да се прави е естрада на јавна сцена. Доколку навистина има план и желба да помогне стојам на располагање во секое време ќе го прераспределам мојот распоред, на полноќ на полноќ, после полноќ, кога ќе каже тогаш да го сослушам неговиот план и да видиме дали во тој план може нешто да се реши. Но, доколку планот опфаќа пристап „Стабри“, како што беше во минатото за време на короната тогаш такви планови не можам да прифатам – изјави Мицкоски....

Фото: Бенјамин Нетанјаху/Фејсбук Израел денеска најави значително проширување на воените операции во Газа, соопштувајќи дека ќе заземе големи области од енклавата и ќе ги додаде во своите безбедносни зони со масовна евакуација на населението. Премиерот Бенјамин Нетанјаху рече дека војниците ја окупирале областа што ја нарече оската Морак, што се однесува на поранешната израелска населба што постоела помеѓу градовите Рафа и Кан Јунис во јужниот дел на Појасот Газа. -Затоа сега го делиме Појасот и постепено го зголемуваме притисокот за да ни ги предадат нашите заложници – рече Нетанјаху во видео пораката. Тој рече дека овој потег, кој ќе го отсече Рафа од Кан Јунис, ќе му даде на Израел контрола на другата оска во јужна Газа покрај таканаречениот коридор Филаделфија, долж границата со Египет, што Израел го смета за клучен за спречување на шверцот на оружје во Газа. Министерот за одбрана Израел Кац претходно денеска најави дека војниците ќе ги прошират своите операции во Газа за да ги отстранат милитантите и нивната инфраструктура „и да заземат големи области кои ќе бидат додадени во безбедносните зони на државата Израел“. Израелската војска веќе издаде предупредувања за евакуација на жителите на Газа кои живеат во некои јужни области, а палестинското радио објави дека областа околу Рафа е речиси целосно испразнета по наредбите за евакуација. Од изјавите на Кац не беше јасно колкава територија има намера да заземе Израел или дали овој потег претставува трајна анексија, што ќе го зголеми притисокот врз населението кое веќе живее во една од најгусто населените области во светот. Според израелската група за човекови права Гиша, уште пред операцијата, Израел веќе окупирал 62 квадратни километри, или околу 17 отсто од вкупната површина на Газа, како дел од тампон зоната околу рабовите на енклавата....

Фото: Принтскрин Американскиот претседател Доналд Трамп им рекол на членовите на неговиот кабинет и на други блиски соработници дека Илон Маск, шеф на Одделот за ефикасност на владата на Соединетите Американски Држави ДОГЕ (DOGE), наскоро ќе се повлече од позицијата – објави денеска американскиот портал „Политико“, повикувајќи се на три извори блиски до Трамп. Според „Политико“, Трамп и Маск неодамна се договориле милијардерот да се врати на своите приватни бизниси. Во моментов ниту Белата куќа, ниту Маск, не го потврдија пишувањето на порталот. ДОГЕ е основана со цел да се намали трошењето на владините агенции, како и да се распуштат оние чии улоги се покажаа како вишок....

Модата отсекогаш била повеќе од крој и текстура. Таа е културна изјава, средство за комуникација, рефлексија на времето. На јубилејното 30-то издание на Fashion Weekend Skopje, модата не е само изложена – таа се живее. Оваа година, под слоганот „Community“, FWSK 30 ја става заедницата во центарот на својата визија. Ова не е модна недела што гледа само кон пистата – ова е модна недела што гледа кон луѓето. Бидејќи што е модата без оние што ја носат, што ѝ даваат значење, што ја претвораат во израз? Во време на масовна продукција и брзи трендови, FWSK 30 го поставува прашањето: Кој ја дефинира модата денес? Стилот е твој. Приказната е заедничка. -Од 25 до 27 април 2025 Diamond Residence А Class office кој е дел од проектот Diamond of Skopje ќе стане креативен хаб каде што модата, уметноста и заедницата се судираат, создавајќи нешто поголемо од сезонска колекција – создавајќи движење. Ова не е само уште една сезона. Ова е еволуција – велат од Fashion Weekend Skopje. Модни ревии што раскажуваат приказни, а не само трендови. Public Talk Marathon што го отвора прашањето за одржливост, културна релевантност и улогата на модата во дигиталната ера. Визуелни инсталации и интерактивни изложби на ДЛУМ што ја истражуваат тема на „Community” како форма на самоизразување. Дигитален проект – заедницата учествува во создавањето на „Community Outfits“ преку „mirror fit-check“ со креации од домашни дизајнери. Оваа година, FWSK 30 ја прославува индивидуалноста како колективна сила. -Публиката нема да бидат само љубителите на модата – ќе бидат оние што ја чувствуваат како социјален и културен феномен. Оние што знаат дека во модата стилот е личен, но промената е колективна. Fashion Weekend Skopje го помести почетокот на 30. издание за крај на овој месец, од 25 до 27 април, поради трагедијата што го потресе Кочани и целата јавност. Со солидарност и сочувство кон семејствата и заедницата, FWSK е со уште поголема посветеност на вредностите што ги обединуваат луѓето – културата, уметноста и заедништвото – додаваат од Fashion Weekend Skopje....

Илустрација / Фото: Маја Јаневска-Илиева Кривична пријава е поднесена против А.М., полициски службеник во ПСОН Охрид при СВР Охрид, осомничен за кривично дело „неовластено производство и пуштање во промет на наркотични дроги, психотропни супстанции и прекурзори“. Како што информира Министерството за внатрешни работи, кривичната пријава до надлежното Основно јавно обвинителство Охрид ја поднел Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди при МВР. Министерството соопшти дека во работната просторија – стражарска куќарка каде што А.М работел на обезбедување на вила „Бела“, сопственост на МВР, била пронајдена бела прашкаста материја. -Во временскиот период кога полицискиот службеник А.М. бил предвиден за работа и извршувал работни задачи на обезбедување на вила Бела (поранешна вила Македонија), сопственост на Министерството за внатрешни работи, од страна на вработени во Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди бил извршен преглед врз А.М. и работната просторија – стражарската куќарка, при што од прегледот во работната просторија, на работната маса била затекната метална лажица во која имало бела прашкаста материја, хартиена салфетка во која имало бела прашкаста материја и мало пластично шише со нн течност, со импровизирана цевка од банкнота од 10 денари, затворено со алуминиумска фолија на отворот на шишето, на која имало остатоци од нн материја – информира МВР. Вработени од Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди го известиле А.М. дека е потребно да му се направи испитување за присуство на матаболити од наркотични средства во урината во Институтот за судска медицина во Скопје. А.М. одбил да соработува со вработените на Одделот и да се подложи на испитување иако, како што наведува МВР, доктор на Итна медицинска помош Охрид утврдил дека тој е во добра општа состојба и може да патува во Скопје. -Против А.М. од страна на Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди веќе е покрената дисциплинска постапка и задолжителна мерка за отстранување од работното место – суспензија од работното место – соопшти Министерството за внатрешни работи....

Фото: ЕПА Владејачката хунта во Мјанмар денеска прогласи привремен прекин на огнот во граѓанската војна за да ги олесни напорите за помош по земјотресот со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала, во кој според последните податоци загинаа повеќе од 3.000 лица. Соопштението на високата воена команда е објавено денеска на државната телевизија МРТВ, во кое се наведува дека прекинот на огнот ќе трае до 22 април, а целта е да се изрази сочувство за луѓето погодени од земјотресот. Претходно, групите на вооружениот отпор, кои се противат на воената власт, прогласија едностран прекин на огнот. Овие групи мора да се воздржат од напади на државата или прегрупирања, бидејќи во спротивно армијата ќе ги преземе „неопходните“ мерки – се наведува во соопштението на армијата. Претходно денеска спасувачите извлекоа живи тројца мажи од урнатините пет дена по земјотресот. Меѓутоа, спасувачките тимови најчесто извлекуваат мртви тела. Земјотресот со епицентар во Мјанмар беше силно почувствуван и во Тајланд, а причинета е голема материјална штета. Бројот на жртвите денеска се искачи на 3.003, а повредени се над 4.500 лица, објави МРТВ. Меѓутоа, претпоставките се дека крајните бројки ќе се многу поголеми. Во Мјанмар веќе имаше хуманитарна криза поради граѓанската војна. Повеќе од три милиони луѓе се внатрешно раселени, а на повеќе од 20 милиони луѓе им беше потребна помош дури и пред земјотресот – наведуваат Обединетите нации....

Фото: Министерство за одбрана Во касарната ,,Страшо Пинџур“ во Петровец, денеска беше одбележан Денот на Првата пешадиска бригада (1.пбр), најголемата борбена единица во Армијата, соопшти Министерството за одбрана. На одбележувањето присуствуваа министерот за одбрана Владо Мисајловски, началникот на Генералштабот генерал-мајор Сашко Лафчиски, генерали во Армијата, претставници од Министерството за одбрана и ГШ, пратеници од Собранието, поранешни команданти на единицата, воените аташеи, претставници на локалната самоуправа и институциите со кои соработува единицата и други гости. Фото : Министерство за одбрана Командантот на Командата за операции, бригаден генерал Мирче Ѓоргоски, честитајќи им го Денот на единицата на припадниците на бригадата, истакна дека оваа единица е колевка на слободарските традиции од народноослободителната борба, но и единица чии високи критериуми и стандарди во обуката се посветено и напорно градени низ повеќе трансформации. – Затоа со гордост ќе истакнам дека годинава, кога навршуваме пет години од нашето полноправно членство во НАТО, токму оваа единица беше поле каде се создаваа стандарди, се градеа критериуми за интероперабилност и каде оперативната способност најчесто беше презентирана пред партнерите од Алијансата – истакна генералот Ѓоргоски. Командантот на бригадата, бригаден генерал Дејан Чиплаковски потенцираше дека Првата пешадиска бригада е примарниот капацитет при исполнувањето на обврските произлезени од членството во НАТО, дефинирани преку целите на способности. – Нашата посветеност кон НАТО останува непоколеблива и не затоа што тоа е единствениот пат, туку затоа што тоа е вистинскиот пат. Оваа година го одбележуваме јубилејот – пет години од полноправното членство во НАТО. Пет години во кои многу пати досега покажавме дека заедно сме посилни, без разлика дали учествуваме во меѓународни мисии, обуки, вежби или помагаме во справување со последиците од елементарни непогоди – наведе генералот Чиплаковски. На одбележувањето беа доделени и НАТО медали на припадниците од составот на 1.пбр, кои беа распоредени во мировни мисии во изминатиот период, стимулативни мерки за припадници на бригадата, а беше прогласена и најдобрата единица во бригадата, признание кое оваа година го доби втората чета од Вториот пешадиски баталјон. Командантот на 1.пбр, генералот Чиплаковски, во знак на одличната соработка и придонесот во градењето на борбената готовност и обученоста на единицата, на министерот за одбрана и на началникот на Генералштабот на Армијата им врачи плакета со лого на единицата. Со одлука на претседателот и врховен командант на Армијата, 2 април е одреден за Ден на 1.пбр, како датум на кој оваа единица ги презема задачите и одговорностите на двете поранешни бригади, со што стана најголемата борбена единица со застапеност од повеќе армиски родови. Првата пешадиска бригада е главна борбена сила на Армијата на Република Северна Македонија, која обезбедува готови сили за заштита и поддршка на националните интереси и дава поддршка на цивилното население при природни катастрофи, епидемии и други непогоди, а надвор од територијата на Републиката со декларираните единици учествува во операциите предводени од НАТО, ОН и ЕУ...

Фото: Инстаграм профил/ Марија Захарова Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи Марија Захарова денеска изјави дека намерата на Велика Британија да ги регистрира сите активности поврзани со Русија е „права лудост“ и „врв на интелектуална инфериорност“. Лондон најави дека планира во рамките на идната Шема за регистрација на странско влијание (ФИРС) да воведе „засилен“ режим на контрола против Русија. – Тоа значи дека сега секое лице во Велика Британија кое врши каква било активност поврзана со руските државни и владини структури ќе мора да се регистрира во посебен регистар. Во спротивно, им се заканува казна затвор до пет години – напиша Захарова на нејзиниот канал Телеграм. Таа додаде дека новите правила се „навистина луди“. – Интелектуалната инфериорност што ја снајде владејачката класа на замаглениот Албион го достигна својот врв. Наследниците на големите претставници на Британија од минатите времиња, војниците и ветераните од Втората светска војна кои се бореа против нацизмот, сега копаат во нечистотијата, хистерично бараат врски со Русија. Од Лондон навистина можеше да се очекува нешто посериозно – посочи Захарова....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Судењето за убиството на Вања и Панче продолжува в петок откако денеска во Основниот кривичен суд Скопје сведочеше обвинетиот Влатко Кешишев. Кешишев денеска изјави дека Панче и Вања првпат ги видел по објавите на Фејсбук за нивното исчезнување. Тој сведочеше за нивните грабнувања при што според неговите одговори за истите во главно имал улога да чува стража. Одговарајќи на прашања на јавниот обвинител кои се фокусираа на комуникациите со сообвинетите, мотивите и свесноста на обвинетиот за сериозноста на ситуацијата, Кешишев призна дека бил под влијание на Љупчо Палевски, но тврди дека не бил целосно свесен за своите дејствија. Откако обвинителството заврши со прашањата, судењето продолжи со читање на исказот на Кешишев од страна на судијата Ивица Стефановски, со цел обвинетиот Љупчо Палевски, кој претходно беше отстранет од судењето поради сомневање за влијание на исказот на Кешишев, да се запознае со исказот. На крајот судот ја одложи расправата за 4 април со цел Палевски да има можност да се запознае со содржината и да подготви прашања за Кешишев. Според најавеното, по сослушувањето на Кешишев, треба да сведочат таткото на Вања, Александар Ѓорчевски и Љупчо Палевски. Во обвинението стои дека Љупчо Палевски, Боре Видевски, Велибор Манев, Влатко Кешишов и Александар Ѓорчевски, заедно испланирале грабнување на 14-годишната Вања со цел да присилат член на нејзиното потесно семејство да даде парични средства за откуп. Грабнувањето на оштетениот Панче Жежовски во Велес, пак, според обвинението, било со намера да го присилат да им го даде сопственото возило „Цитроен“ за да го користат за грабнување на детето во Скопје. Малолетната Вања и велешанецот Панче, беа пријавени за исчезнати на 27 и 24 ноември, а на 3 декември 2023 година беа пронајдени мртви во близина на Скопје и Велес....

Фото: „Нова Македонија“ Проблемот на работниците може да се реши системски и со вистински пристап, велат од Владата откако денеска раководството на Сојузот на синдикати на Македонија побара зголемување на минималната плата на 500 евра или избраните и именуваните лица да земат минимална плата. – Со обиди за компарации на плати и популистички изливи на агресија само се докажува партиската позадина на дел од раководството на синдикатот. Кога прават компарација на плати, да ги потсетиме дека ние како влада бевме против кога платите на функционерите се зголемуваа, а синдикатот тогаш молчеше за своите партиски миленици од СДСМ и ДУИ. Како што молчеа со години додека СДСМ беше на власт, а државата ја уништуваа, ограбуваа и продаваа. Но тоа е зад нас. Ние на овој проблем гледаме како на проблем на тешката и сложена социоекономска состојба во државата, а не на персоналните политички амбиции на дел од раководството на синдикатот. Нивото на дискусија да ги спуштиме сите платите – за нас не е проблем и да ги спуштиме платите, но на работниците тоа нема да им го реши проблемот. Притоа, да потсетиме дека ова е прва влада која донесе одлука за замрзнување на платите на функционерите – се наведува во соопштението од Владата. Оттаму велат дека за премиерот да има иста плата со претседател на синдикат, треба претседателот на синдикатот да победи на првите наредни парламентарни избори, а пред тоа, како што посочуваат, да има договор да се најде на листите на СДСМ. – Со сила и со ваква очигледна партиска мотивираност и со малициозен и неразумен пристап, ништо нема да постигнат – велат од Владата. Членовите на највисоките тела на Сојузот на синдикати на Македонија денеска одржаа јавна седница пред законодавниот дом, Владата и Стопанската комора од каде побараа повлекување на одлуката за зголемување на минималната плата за 1.800 денари и намалување на платите на избраните и именуваните лица на ниво на минимална плата. ССМ бара зголемување на минималната плата на 500 евра и зголемување на останатите плати во државата, во спротивно најавува генерален штрајк и протест. Според синдиактот, донесената одлука за зголемување на минималната плата за 1.800 денари е противзаконска затоа што не е помината на седница на Економско-социјалниот совет каде членуваат трите социјални партнери. Ова, според ССМ, се случува првпат откако е донесен Законот за минимална плата. Од Владата, пак, остануваат на ставот дека зголемувањето на минималната плата е законско. Министерот за економија и труд Бесар Дурмиши денеска во изјава за медиумите рече дека демократско право е на секого да протестира, но дека зголемувањето на минималната плата е направено согласно законските критериуми....

Фото: Пиксабеј / Илустрација Недели нѐ делат од добра вест за доизградбата на објектот на новата Клиничка болница во Штип, најави денеска премиерот, Христијан Мицкоски, кој присуствуваше на отварање на фабриката „Магна мехатроникс“ во ТИР зоната во Штип. – Многу, многу брзо од денеска убава вест за штипјани поврзана со клиничката болница, веќе недели не делат до таа убава вест и очекувам тоа да биде едно пријатно изненадување не само за Штип, туку и за цела источна Македонија – рече Мицкоски. Штипската клиничка болница започна да се гради во 2016 година, но поради проблеми со изведувачот и подизведувачот на објектот беше стопирана нејзината изградба. Премиерот, Мицкоски во неколку наврати нагласи дека доизградбата на објектот на новата Клиничка болница во Штип е еден од приоритети на оваа Влада....

Фото: Пиксабеј Потенцијалното патување на американскиот претседател Доналд Трамп во Саудиска Арабија, кое би можело да се случи во следните неколку недели, нема „никаква врска“ со рускиот претседател Владимир Путин, изјави денеска портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков. – Во оваа фаза не е планирана средба меѓу двајцата лидери – додаде Песков. Пред два дена, Трамп рече дека можеби ќе ја посети Саудиска Арабија, што ќе биде негово прво патување во странство откако се врати во Белата куќа во јануари. Во февруари, Трамп посочи дека најверојатно ќе се сретне со Владимир Путин во Саудиска Арабија, без да наведе конкретен датум. Оттогаш, Саудиска Арабија е домаќин и на разговори во врска со војната во Украина. – Рускиот претседател во моментов нема планови за таква средба. Ништо не е јасно утврдено – ниту датумот, ниту местото за евентуална средба меѓу Путин и Трамп. Продолжуваме да одржуваме контакти на различни нивоа и преку различни канали – додаде Песков....

Фото: Европол Инспектори од повеќе од 30 земји разбиле огромна педофилска мрежа со речиси два милиони корисници ширум светот и уапсиле 79 лица, соопшти денеска полициската агенција на ЕУ, Европол. Како што пренесе ДПА, 79-те лица не само што се осомничени дека гледале или преземале видеа со сексуална злоупотреба на деца, туку и некои од нив се осомничени дека активно учествувале во злоставување. Платформата, позната како Кидфликс, била отстранета од интернет под раководство на властите во Баварија. Според Европол, ова била една од најголемите светски педофилски мрежи и ја означува најобемната операција против сексуална злоупотреба на деца во Европа досега....

фото: Пекселс / Илустрација Драгана Бојковска, пратеник на Пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ на денешната прес-конференција кажа дека се обезбедени 12,7 милиони евра за реконструкција на воената болница во Скопје и модернизација на охридскиот аеродром. Преку предлог Законот за даночно ослободување, со цел склучување анекс на договорот за концесија со компанијата ТАВ Македонија, кој од минатата недела беше поднесен од пратениците, ќе се инвестира во клучна транспортна и здравствена инфраструктура. – Во главната градска болница во Скопје, повеќе нема да се оперира под покиснати тавани, пациентите и медицинскиот персонал нема да се возат во темни и застарени лифтови. Операционите сали пак, ќе се срушат до нула, а на нивно место ќе се изградат нови, во кои ќе има најсовремена хируршка опрема. Ќе се реконструира и одделението за интензивна нега, како и лабораториите. Скопската воена болница ќе добие целосно нов лик и биде додадена вредност во македонското здравство – рече таа. Охридскиот аеродром пак, ќе биде реконструиран за првпат по неговата изградба. – Се предвидува нова административна зграда, нов простор за обезбедување, целосна реконструкција и адаптација на постојната терминална зграда. Проект кој ќе придонесе кон подобри услови како за патниците, така и за вработените на аеродромот. Сево ова ќе биде финансирано од компанијата ТАВ Македонија, кои исто така ќе бираат и проектанти и изведувачи, како дел од обврските кои ги имаат спрема државата – рече вели пратеничката. Таа посочи дека ВМРО-ДПМНЕ создава трајни вредности, за Македонија да стане подобро место за секого. – Па затоа, ги повикувам пратениците од сите политички партии да дадат поддршка за законот кој ќе ги овозможи овие клучни капитални инвестиции – рече Бојковска....

Фото: Н.М. Министерството за здравство информира дека тројца пациенти од повредените лица од пожарот во Кочани се враќаат во земјава, од кои двајца беа хоспитализирани во Грција и еден пациент во Шведска. Согласно протоколите ќе бидат задржани под 24-часовен надзор. Како што наведуваат оттаму, во Србија остануваат хоспитализирани 23 пациенти, Бугарија 14 паценти, Турција 10 пациенти, Грција 8 пациенти, Словенија 4 пациенти, во Унгарија, Хрватска, Шпанија, Австрија и Литванија се хоспитализирани по 3 пациенти, во Италија и Полска по еден пациент. – Во Скопје, на Клиниката за токсикологија вчера беше хоспитализиран пациент по враќање од Полска, истиот денеска се пушта на домашно лекување. На Клиниката за пластична хирургија остануваат двајца пациенти, а во Хируршката клиника Св.Наум Охридски 6 пациенти – стои во соопштението. Се додава дека во ГОБ 8 Септември се хоспитализирани пет пациенти, од кои еден е планирано да биде пуштен на домашно лекување, на Клиниката за пулмологија двајца пациенти, а во приватната болница Систина се хоспитализирани тројца пациенти. – Министерството за здравство внимателно ја следи состојбата на повредените пациенти и останува во постојана комуникација со медицинските тимови во земјата и странство, посветено на обезбедување најдобра можна нега за повредените од несреќата во Кочани – наведуваат од Министерството за здравство....

Илустрација / Фото: Архива Матурантите ќе ја полагаат државната матура во своите училишта под услов тие да ги исполнуваат потребните стандарди за спроведување на испитите. За училиштата кои немаат просторни услови, Државниот испитен центар (ДИЦ) ќе овозможи алтернативни простории врз основа на барања што ќе им ги достават засегнатите училишта. Сојузот на средношколци соопшти дека било прифатено нивното барање матурата да се полага во училишните простории наместо во амфитеатрите на факултетите, освен за оние што немаат услови. Тоа денеска го соопштија претседателот на Сојузот на средношколци, Берин Мухамед, и директорката на ДИЦ, Даниела Јовчевска-Михајловска. – Сите училишта кои ги исполнуваат просторните можности, согласно Правилникот за организирање државна матура, што значи метар и половина растојание пред и зад ученикот и од страна, имаат можност да полагаат во големите простории коишто ги имаат во училиштата, а тоа се фискултурните сали или холовите. За останатите училишта, коишто немаат такви можности или не ги исполнуваат просторните услови, државната матура ќе се организира на други локации, поточно на факултетите – изјави Јовчевска-Михајловска. Посочи дека од директорите односно од училишните матурски одбори побарале да ги анализираат просторните услови и да достават до ДИЦ барање доколку не се во можност во своите училишта да организираат матура според Правилникот. За оние кои веќе се изјасниле дека немаат услови, ДИЦ пристапил кон барање решенија за организирање на матурата на факултетите. Како што рече, такви училишта има повеќе во државата, но за разлика од минатите години кога за полагање на матурата во спортски сали на други училишта, тие самите обезбедувале и дотаму превезувале клупи и столчиња, оваа година ќе им бидат обезбедени услови на факултетите каде што се ќе им биде наместено. Рече дека и во оваа година се уште нема да може да се реализира идејата за поставување блокатори за мобилни телефони и за други електронски уреди, но дека како опција останува за во иднина. Средношколскиот лидер Берин Мухамед изјави дека полагањето во амфитеатрите на факултетите ќе важи за сите училишта што немаат просторни услови, а не само од некои градови бидејќи, рече, се шират такви нејаснотии меѓу средношколците. – Затоа сакаме да ги информираме подобро средношколците. Побаравме средба со МОН и ДИЦ и по состанокот дознавме дека на сите училишта им се дава можноста да полагаат во нивните простории ако ги исполнуваат условите за полагање, а за оние кои не можат да ги исполнат условите, може од ДИЦ да побараат простори – додаде Мухамед. Двата екстерни испита од државната матура 2024/2025 година ќе се полагаат на 31 мај и 11 јуни. За полагање се пријавени околу 15 000 матуранти. Овој месец матурантите ја работат проектната задача која, заедно со екстерните и интерните испити, е дел од државната матура. ДИЦ веќе ги почнал подготовките за завршниот испит – објавени се тестови од минатите години заедно со точни одговори што им помага на матурантите како подготвителен материјал. Со донесувањето на новиот Закон за средно образование, кој е во собраниска процедура, се очекуваат и новини во полагањето на државна матура односно модели согласно видот на образование (гимназиско, стручно и уметничко)....

Фото: МИА Обвинетиот Влатко Кешишев за случајот со убиствата на Вања и Панче денеска одговараше на прашања на јавниот обвинител кои се фокусираа на комуникациите со сообвинетите, мотивите и свесноста на обвинетиот за сериозноста на ситуацијата. Кешишев призна дека бил под влијание на Љупчо Палевски, но тврди дека не бил целосно свесен за своите дејствија. Прашан дали е логично, ако не оделе да убиваат некого да го остават телефонот во Скопје за да не се открие нивното движење, тој одговори дека имале мотороли и како што рече, „никој никогаш не правеше муабет за убиства“. Прашан дали му било логично откако се вратиле другите да не разговараат ништо и да не праша што се случило со телото на лицето, одговори дека не знае. – Не знам дали е логично, но никој не разговараше. Кога стигнавме во штабот направив кафе и сокови и тогаш се напомена дека е убиен – рече тој. Во однос на прашањето дека од негова страна немало никаква реакција дека се случило убиство на 22.11.2024 во Велес, одговори дека не пријавил никаде бидејќи, како што рече „прво бев збунет, потоа не можев да го напуштам штабот“. На прашањето од обвинителката дека во неговиот мобилен телефон Љупчо Палевски е мемориран како „Царот“, односно дали тоа значи дека слуша сѐ што ќе му каже и нареди Љупчо Палевски, Кешишев одговори потврдно. Согласно вештачењето, праша обвинителката, вие сте здрава личност, дали тоа значи дека свесно и доброволно сте ги презеле сите дејствија? – Не баш свесно, по навика што му бев послушен бидејќи ми кажа да не зборам многу, да ќутам, да седам на страна, ќе бидам на страна – рече тој. На прашањата дали се бришени комуникациите со Љупчо Палевски и останатите обвинети, одговори дека не ги бришел тој бидејќи не знае како се бришат. Прашан дали му било познато дека учествувал во настан во кој треба да се уништат сите траги, одговори да. – Свесно или не свесно не можев него да го предадам пред сѐ и уште не ми беше јасно што се случи и како, не бев свесен за целата состојба – потенцираше Кешишев. Тој посочи дека сѐ што се гледа на сликите од обвинителството е точно. Прашањата околу конкретни детали за убиството на Вања не ги одговори, посочувајќи дека не видел. Откако обвинителството заврши со прашањата, судењето продолжи со читање на исказот на Кешишев од страна на судијата Ивица Стефановски, со цел обвинетиот Љупчо Палевски, кој претходно беше отстранет од судењето поради сомневање за влијание на исказот на Кешишев, да се запознае со исказот. Потоа прашања треба да поставува одбраната на обвинетите. Кешишев, претходно изјави дека Панче и Вања првпат ги видел по објавите на Фејсбук за нивното исчезнување. Тој денеска сведочеше за нивните грабнувања при што според неговите одговори за истите во главно имал улога да чува стража. Според најавеното, по сослушувањето на Кешишев, треба да сведочат таткото на Вања, Александар Ѓорчевски и Љупчо Палевски. Во обвинението стои дека Љупчо Палевски, Боре Видевски, Велибор Манев, Влатко Кешишов и Александар Ѓорчевски, заедно испланирале грабнување на 14-годишната Вања со цел да присилат член на нејзиното потесно семејство да даде парични средства за откуп. Грабнувањето на оштетениот Панче Жежовски во Велес, пак, според обвинението, било со намера да го присилат да им го даде сопственото возило „Цитроен“ за да го користат за грабнување на детето во Скопје. Малолетната Вања и велешанецот Панче, беа пријавени за исчезнати на 27 и 24 ноември, а на 3 декември 2023 година беа пронајдени мртви во близина на Скопје и Велес....

Фото: „Нова Македонија“ / Илустрација Пет странски компании се заинтересирани да инвестираат и да отворат фабрики во Технолошко индустриската развојна зона (ТИРЗ) Штип, информира денеска премиерот Христијан Мицкоски, во одговор на новинарско прашање по официјалното отварање на фабриката „Магна мехатроникс“ во ТИР зоната во Штип. – Има неколку компании коишто се заинтересирани да инвестираат овде во Штип, односно во овој ТИРЗ овде. Јас очекувам ако не сите, најголем дел од нив да донесат одлука уште оваа година, со што драматично ќе се подобри стандардот на штипјани, но и на сите оние коишто гравитираат околу Штип – изјави премиерот Мицкоски. Со набавката на 120 еколошки автобуси за што вчера на владина седница е усвоена информација рече дека се прави чекор за обезбедување чист воздух и пристојна животна средина за граѓаните. Мицкоски појасни дека станува збор за донесена одлука за отпочнување на постапка за набавка на 120 автобуси. – Владата на вчерашната седница донесе одлука за отпочнување на постапка за набавка на 120 автобуси. Од тие, 80 ќе бидат наменети за Јавното сообраќајно претпријатие во Скопје, а 40 ќе бидат во оваа првична фаза распределени на другите сообраќајни претпријатија во општините, во коишто имаме организиран јавен градски превоз. Врз основа на потребите и проценките, електрични, еколошки автобуси – изјави Мицкоски. Важно е, посочи тој, што ќе нема загадување, итн. а обезбедувањето на пристојна средина за живот на нашите сограѓани, во која што составен дел е и чистиот воздух, за нас претставува императив. – Но, тоа е процес којшто побарува многу време. Но, доколку седиме и гледаме дека времето си минува, ние ништо не правиме, не сме проактивни, туку сме реактивни, тогаш нема да дојдеме до решение. Затоа, ние сакаме да бидеме проактивни, да нудиме политики, да креираме политики и да дојдеме до нашата цел, а тоа е пристојна, убава животна средина за нашите сограѓани – нагласи Мицкоски. Според него, Владата работи и на подобрување на животниот стандард на граѓаните и ги исполнува ветувањата, посочувајќи дека од 1 април вработените во МВР добија за 10 проценти повисока плата, а пензионерите 2.500 денари линеарно зголемување. – Го заокружуваме циклусот на 5.000 денари линеарно зголемување за пензионерите. Вработените во образованието, покрај она зголемување од минатата година, добиваат и оваа година, откако ќе биде потпишан договорот којшто се усогласува на работно ниво, вработените во здравството исто така.Така што континуирано сето она што го правиме е во насока на подобрување на економските перформанси на нашите граѓани и ќе продолжиме во таа насока – изјави Мицкоски....

Фото: Архива/Илустрација Криминалното однесување ќе се санкционира, па дури и да се најблиските околу мене, порача денеска претседателот на Владата, Христијан Мицкоски, кој денеска во Штип одговораше на новинарско прашање за приведувањето на Ангел Сарамаков кој беше негов телехранител, против кого Обвинителството отвори истражна постапка, поради сомнение дека од користољубие сторил кривично дело „оддавање службена тајна“. – Морате да признаете дека тоа никогаш не било случај во минатото се сеќаваме за многу такви јунаци, коишто беа во близина на претседателите на Влада, коишто палеа и жареа низ Македонија и беа страв и трепет. Јавна тајна беше дека тие се оние коишто во сенка ги вршеа нечистите работи за тогашните претседатели на Влада, не треба да ги споменувам имињата, јавноста ги знае. Јас само како човек сакам да испратам порака до граѓаните дека кој и да е јас во една прилика кажав и брат и сестра да ми е, и Свети ВМРО да е, доколку ја изневери довербата на граѓаните, ја наштети честа и на ВМРО-ДПМНЕ на политичката партија од којашто доаѓам јас, а пред сѐ на Владата и државата ќе биде најжестоко и најостро санкциониран, кој и да е – изјави Мицкоски. Обвинителство вчера отвори истражна постапка против самостоен инспектор, припадник на Единицата за лично обезбедување на премиерот Христијан Мицкоски, осомничен дека од користољубие сторил кривично дело „оддавање службена тајна“. Тој се сомничи дека сторил достапни службени документи што претставуваат службена тајна, со цел да прибави паричен износ од 50.000 евра од лицето за кое се однесувале документите. Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција – ОЈО ГОКК, укажува дека ниту лицата, ниту документите во овој предмет, не се поврзани со лицата и групата од Грчец, како што во текот на вчерашниот и денешниот ден објавија дел од медиумите. Од ЈОРСМ, информираа дека јавен обвинител од Специјализираното одделение за гонење на кривични дела сторени од лица со полициски овластувања и припадници на затворска полиција при ОЈО ГОКК донело наредба за спроведување на истражна постапка против самостоен инспектор припадник на Единицата за лично обезбедување на претседателот на Владата, осомничен дека од користољубие сторил кривично дело „оддавање службена тајна“, за кое по член 360 од КЗ е предвидена затворска казна од најмалку една година. – Осомничениот како службено лице, вечерта на 30.3.2025 година на паркинг просторот пред хотел во Велес се сретнал со неповикано лице – сведок во постапката и му покажал службени документи на МВР, што претставуваат службена тајна. Притоа му дозволил на сведокот истите да ги снима, кажувајќи му кој документ за што се однесува. На овој начин, осомничениот од користољубие, а со цел да бидат објавени на социјалните мрежи, сторил достапни службени документи што претставуваат службена тајна, со цел да прибави паричен износ од 50.000 евра од лицето за кое се однесувале документите – информираа од ЈОРСМ. Ценејќи ги околностите јавниот обвинител утврди дека се исполнети условите, па на судијата на претходна постапка при Основен кривичен суд Скопје му предложи на осомничениот да му определи мерка притвор во траење од 30 дена, кој предлог, како што информираат, бил прифатен од судот. МВР завчера соопшти дека на 30 март по претходно добиени сознанија за сторено кривично дело „оддавање службена тајна“ по член 360 од Кривичниот законик, од страна на полициски службеници од Одделот за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди во координација со ОЈО ГОКК спроведена е координирана полициска акција и реализирани се истражни дејствија за претрес на дом, возила и лица на подрачјето на СВР Велес. – При спроведувањето на полициската акција и преземените мерки и активности, на паркинг просторот пред хотел во Велес, во возило “бмв” затекнати се А.С., полициски службеник во Одделот за заштита на определени личности и објекти и Б.К., а при извршен претрес во возилото пронајден е ранец со службени материјали од МВР и од лицата се одземени мобилни телефони, по што се лишени од слобода – наведоа од МВР. Сарамаков се наоѓа во притвор во КПУ Затвор Скопје, потврди за МИА вчера директорот на установата, Бобан Утковски, откако Кривичен му одредил 30 дневен притвор. По апсењето, од Владата нагласија дека истрагата треба да утврди што се случило и потенцираа дека безбедноста на премиерот не е загрозена....

фото: МВР Директорот на Бирото за јавна безбедност при МВР Александар Јанев ја отвори работилницата на Интерпол за сребрена потерница, која денеска и утре се одржува во Скопје, на која учествуваат околу 60 јавни обвинители, полициски службеници и претставници од финансиски институции надлежни за враќање на криминално стекнат имот, од Европските држави и САД. Работилницата, како што информираат, е фокусирана на дискусија за имплементација на новата уникатна алатка на ИНТЕРПОЛ, преку која на државите членки им се овозможува поуспешна борба против организираниот и сериозен криминал и зајакната меѓународна полициска соработка, преку упатување на барања и размена на информации за лоцирање, идентификување и добивање податоци за криминално стекнат имот во странство. Како дел од експертската работна група на ИНТЕРПОЛ за сребрена потерница меѓу 32 држави од светот, како и дел од пилот проектот за сребрена потерница меѓу 51 држава од светот, нашата држава е единствената држава од регионот на Западен Балкан, која дава активен придонес во пилот фазата за распишување на сребрени потерници, со воспоставена тесна координација на национално ниво помеѓу сите надлежни служби за спроведување на законот. Процесот за враќање на криминално стекнатиот имот е од особена важност во борбата против криминалот и корупцијата, придонесува кон разбивање на криминалните мрежи и зацврстување на довербата кај граѓаните. Преку враќање на криминално стекнатиот имот, се удира директно во главниот двигател на криминалната активност – стекнувањето профит и значителната економска позадина, која е од суштинско значење за функционирањето на криминалната мрежа, а од друга страна се отвара можност за генерирање на финансиски средства за понатамошен развој и јакнење на правниот систем во државите....

лого Хедли фондот за културно наследство во Југоисточна Европа го објавува вториот повик за непрофитни организации и јавни институции (музеи, библиотеки, архиви и галерии). Целта е поддршка на проекти насочени кон зачувување, промоција и одржливо користење на културното наследство. Покрај македонските, право на аплицирање имаат организации и институции од Албанија, Босна и Херцеговина, Бугарија, Хрватска, Грција, Косово, Црна Гора, Романија, Србија и Словенија. Фондот поддржува регионална соработка, ангажирање на заедницата и одржливо управување со културното наследство, поврзувајќи ги традиционалните знаења и вештини со современите технологии. Финансирањето е наменето за проекти што нудат иновативни пристапи за заштита на наследството и активно ги вклучуваат локалните заедници. Особено се ценат проекти што поттикнуваат регионална соработка и долгорочни подобрувања во секторот на културното наследство. Апликациите мораат јасно да ги дефинираат предизвиците, потребите и методологијата, како и да вклучуваат проценка на ризици, стратегии за ублажување и план за евалуација за да се обезбеди нивното влијание и одржливост. Фондот поддржува мали проекти до 5.000 евра и поголеми иницијативи до 10.000 евра. Вкупниот буџет за овој повик изнесува 66.000 евра, а сите одбрани проекти треба да започнат со реализација во 2025 година. Пријавите се поднесуваат на англиски јазик и мораат да содржат целосна потребна документација. Рокот за аплицирање е 9 мај 2025 година. Повеќе информации се достапни на: Second Open Call for Applications: The Headley SEE Cultural Heritage Fund Хедли фондот за културно наследство во Југоисточна Европа е посветен на зајакнување на организациите кои работат во областа на културното наследство. Целта е да се обезбеди наследството да остане жив и динамичен дел од заедниците, поттикнувајќи иновации, одржливост и регионална соработка. За прашања во врска со јавниот повик, контактирајте ја Милена Милошевиќ Мициќ, координаторка на Фондот за културно наследство во Југоисточна Европа, на [email protected] и Д-р Ирена Ружин [email protected] ....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Обвинетиот Влатко Кешишев денеска во Основниот кривичен суд изјави дека Панче и Вања првпат ги видел по објавите на Фејсбук за нивното исчезнување. Тој денеска сведочеше за нивните грабнувања при што според неговите одговори за истите во главно имал улога да чува стража. Сите обвинети, како што посочи, ги запознал во Опера Хаус во 2021 кога со штипски сопартиец зборувале за Движење Трета. – Палчо го запознав на демонстрација, протест во Скопје и повеќе се запознавме во хотелот Опера Хаус, таму ги запознав и Велимир и Боро – рече тој. Обвинетиот Александар Ѓорчевски, како што посочи, за првпат го видел во судница. Кешишев денеска рече дека присуствувал на копањето на дупката во Велес, мислејќи дека барале злато. – Да, тоа беше во 2022 во недела дојде Велимир во работно одело отидовме на местото Рудник, од кај Катланово, таму имало многу стар пат што бил за Велес и од таму се оди за Рудник. Кога стигнавме таму извадив копаче и лопата и тргнав со него. Во прв момент помислив дека бараме злато бидејќи не ми беше кажано ништо, стигнавме до одредена длабочина, се спакувавме и се вративме назад, без зборови – рече тој. Дополни дека повторно се враќале, копале и не разговарале ништо. – Третиот пат кога копавме Вељо ми кажа дека за ова не треба никој да знае, може и глави да летаат. Ме предупреди да имам до знаење. Бидејќи дупката била замислена за намена за киднапирање на лица. После се вративме во штабот и Вељо му кажа на Палчо до која длабочина. Потоа ја завршивме дупката до таа замислена длабочина. Вељо стави капак од даски и се вративме назад во штабот и му кажав на Палчо дека е сѐ во ред и дека има доволно длабочина – дополни тој. Кешишев рече дека ги слушал Велимир и Палчо како разговарале на таа тема за грабнување. – Во почетокот ги слушав не мислев дека имаат сериозна намера бидејќи толку време помина, гледам ништо не се случува и јас го сметав тоа како желба, како фантазија – рече тој. На прашањето кој беше иницијатор, одговори дека не знае точно. – Точно не знам кој беше иницијатор. Прво тој муабет го почнуваше Вељо – рече тој. Кешишев одговори потврдно на прашањето дали знае каде живее обвинетиот Велибор Манев и дал има одено во неговиот дом, при што посочи дека претходно таму бил за партиски активности и на слава, а последен пат при грабнувањето на Панче. На снимките презентирани од дворот на обвинетиот Манев се гледа дека пристигнуваме со Рено Кангу и по пристигнувањето од совозачкото место каде што седите вие вадите еден ранец, може ли да го опишете, праша неговиот адвокат. – Темно плава, тегет, внатре немам отворено, не знам што имам бидејќи беше на Палчо, тој си го носеше со него, а вообичаен не претурам по туѓи работи. Ранецот и ќесата со мотороли ги однесовме во гаражата, каде што пиевме кафе и се договараа што како да биде – рече тој. Прашан што разговарале таа вечер, Кешишев одговори дека се разговарало за Панче, каде живее и како да се пријде до него, до куќата. -Во домот на Велибор се задржавме пола саат. Потоа земаа токи воки тројцата и тргнаа спрема куќата на Панче, мене ме оставија да го земам Кангуто и да чекам долу на страна на патот за да се вратат тие, рече тој. Прашан која беше целта во разговорите за грабнувањето на Панчо, одговори дека целта била возилото. -Целта била за возило пред сѐ, човек што живее сам, што нема да го барате, за да бидат полесни околностите, да се грабне возилото за друга намена, рече тој. Кешишев рече дека грабнувањето на Панче било успешно вториот пат „утрето сабајле, кога отидовме рано наутро јас и Палчо со кангуто и ме остави мене на паркинг плац покрај пругата. Вељо имаше Моторола со која му кажуваше на Палчо дека патот е чист, рече тој. Посочи дека разбрал дека Панче е грабнат и убиен дури откако се вратиле во партијата. На прашањето што се случува во деновите по грабнувањето на Панче и пред грабнувањето на Вања, рече дека останал со Палчо. – Кога излезе сликата на фејсбук од Панче јас и Палчо бевме сами, мислев да одам за Штип некој ден, Палчо ми кажа дека му требам, да останам таму – рече тој. Прашан дали некогаш со Палчо одел во обиколка каде што живее Вања, одговори негативно. – Немам одено во обиколка. Само знаев дека се работи за уцена, за пари, појма немав за кои лица се работи. Не знаев колку пари и кој треба да ги земе. Еднаш му кажав на Палчо, мислев дека тоа беше пред да се случи тоа со Панче, дека не се потребни такви работи, тој ми кажа, може и самиот да потврди, да ќутам, да седам на страна и да не се мешам и јас немав право на збор – рече Кешишев. Меѓу Палчо и Вељо беа сите договори и планови, дополни тој. -Договараа што како да биде, тој муабет се правеше подлого време и поверував кога се случи тоа, рече тој. Прашан каква била неговата улога во грабнувањето на Вања, одговори „ми беше кажано да ја поместам колата до влезот, до скалите, да го отворам гепекот и да седнам на совозачко“. – Утрото кога ја грабнавме Вања тргнавме од штабот со Кангуто до Радишани Палчо, Вељо, јас, Боре, каде што беше паркиран Цитроенот. Таму ме остави Палчо и ние тројцата влеговме во Цитроенот. Тој тргна пред нас со Моторола, а Вељо го возеше Цитроенот до местото – рече Кешишев. Потоа, откако пристигнале на местото, посочи дека останал подолу. -Чекав таму цело време, стоеја, разговараа, потоа се завртев, гледав дека работат, копаат, следниот пат кога се завртев, Палчо во раката држеше пиштол, тоа јасно се гледа, пак се завртев спрема патот да не наиде некој, потоа слушнав истрел, пукање, тапо, рече Кешишев. Дополни дека откако завршиле, Палчо ги избришал лопатите и копачот со WD40, и ги ставил во Рено Кангу. – Влеговме позади Боре и јас, а по нас со Цитроенот тргна Велибор, излеговме на асфалтот кај местото Бразда и на едно 500 метри ми кажа лопатите и копачот да ги фрлам во една дупка покрај патот, јас ги фрлив и продолживме спрема местото каде што требаше да се запали Цитроенот – рече тој. По палењето на Цитроенот, како што дополни, се вратиле во штабот и по кратко време Велибор и Боре тргнале за Велес, а Палчо останал. – Кога го прашав што е ова, не ми одговори ништо, јас се повлеков во кујната. Не ми беше јасно за целите настани што се случија, немаше одговор од него, доволно ми беше што го видов на слика детето на фејсбук – рече тој, дополнувајќи „сите бевме замислени, секој на свој начин, не разговаравме ништо“. Прашан дали знае чив е пиштолот и мотролите што се користеле, одговори „Не можам да тврдам, што сум слушнал овде дека бил на Боре“. Во однос на прашањето каде се наоѓа пиштолот и мотролите, одговори „мислам дека сѐ беше во Ранецот оставено, а ранецот секогаш го носи Палчо“. Потоа Кешишев сведочеше во однос на патувањето на Палевски за Белград. На крајот од испитувањето од неговиот адвокат, на прашањето дали на местото „Дупки“ слушнал истрел исто како на местото Бразда, одговори „слушав малку ама беше подруг звукот”. Испитувањето продолжи со прашања од обвинителството. Претходно, обвинетиот Љупчо Палевски беше отстранет од судницата поради сомневање за влијание во исказите. На минатото рочиште беше сослушуван обвинетиот Боре Видевски кој ги негираше исказите дадени од Обвинителството посочувајќи дека нема никаква поврзаност со убиствата на Вања и Панче. Претходно, беше сослушан обвинетиот Велибор Манев кој во детали ги образложи грабнувањета на Вања и Панче, при што посочи дека координатор и извршител на убиствата бил обвинетиот Љупчо Палевски Според најавеното, по сослушувањето на Кешишев, треба да сведочат таткото на Вања, Александар Ѓорчевски и Љупчо Палевски. Во обвинението стои дека Љупчо Палевски, Боре Видевски, Велибор Манев, Влатко Кешишов и Александар Ѓорчевски, заедно испланирале грабнување на 14-годишната Вања со цел да присилат член на нејзиното потесно семејство да даде парични средства за откуп. Грабнувањето на оштетениот Панче Жежовски во Велес, пак, според обвинението, било со намера да го присилат да им го даде сопственото возило „Цитроен“ за да го користат за грабнување на детето во Скопје. Малолетната Вања и велешанецот Панче, беа пријавени за исчезнати на 27 и 24 ноември, а на 3 декември 2023 година беа пронајдени мртви во близина на Скопје и Велес....

фото: Маја Јаневска Илиевска Сојузот на синдикати на Македонија ја почна јавната седница на највисоките тела пред Собранието каде упати порака до пратениците да донесат одлука за зголемување на минималната плата на 500 евра. Пред Собранието беше донесена одлука пратениците да земаат минимална плата сѐ до наредното зголемување на минималната плата. – Вашите сега 79 отсто зголемени плати не ги заслужувате и затоа дојдовме тука поради фактот што вие не одлучувате за нас, ние ќе одлучиме за вас. Почитувани работници, да донесеме одлука пратениците да бидат на минимална плата до наредното зголемување на минималната плата – рече претседателот на ССМ, Слободан Трендафилов. Седницата продолжува пред Стопанската комора, а треба да заврши пред Владата. На почетокот пред Работничкиот дом во Скопје, работниците со едноминутно молчење им одадоа почит на трагично загинатите во трагедијата во Кочани. Претходно, денеска во изјава за медиумите министерот за економија и труд Бесар Дурмиши рече дека одлуката за зголемување на минималната плата од 1.800 денари е донесена согласно законот. фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева...

фото: Маја Јаневска Илиевска Сојузот на синдикати на Македонија ја почна јавната седница на највисоките тела пред Собранието каде упати порака до пратениците да донесат одлука за зголемување на минималната плата на 500 евра. Пред Собранието беше донесена одлука пратениците да земаат минимална плата сѐ до наредното зголемување на минималната плата. – Вашите сега 79 отсто зголемени плати не ги заслужувате и затоа дојдовме тука поради фактот што вие не одлучувате за нас, ние ќе одлучиме за вас. Почитувани работници, да донесеме одлука пратениците да бидат на минимална плата до наредното зголемување на минималната плата – рече претседателот на ССМ, Слободан Трендафилов. Седницата продолжува пред Стопанската комора, а треба да заврши пред Владата. На почетокот пред Работничкиот дом во Скопје, работниците со едноминутно молчење им одадоа почит на трагично загинатите во трагедијата во Кочани. Претходно, денеска во изјава за медиумите министерот за економија и труд Бесар Дурмиши рече дека одлуката за зголемување на минималната плата од 1.800 денари е донесена согласно законот. фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева фото: Маја Јаневска Илиева...

Фото: Принтскрин / Илустрација Скоро половина од судовите од државата лани биле неажурни, односно од 34 судови ажурни биле 18, а неажурни се 16 од кои три се апелациски, 12 основни и Вишиот управен суд. Ова беше соопштено на денешната седница на Судскиот совет на кој се разгледуваше извештајот за работата на судовите за 2024 година. Според известителот Павлина Црвенковска, судовите во државата минатата година ја почнале со нерешени 131.005 предмети, а примиле за работа нови 569.958 предмети, односно вкупно за работа имале 700.739 предмети. Од нив успеале да решат 566.010, а не решиле 134.729 предмети. – Судовите лани не успеале да го совладат приливот на предмети и ги зголемиле заостанатите предмети за 3.724 предмети – истакна Црвенковска. Според неа, Врховниот суд се оценува како ажурен, Апелацискиот суд Гостивар-неажурен, Основен суд Гостивар-ажурен, Дебар-ажурен, Тетово-ажурен, Апелациски суд Скопје-ажурен, Основен суд Велес-ажурен, Гевгелија-ажурен, Кавадарци ажурен, Кратово- ажурен, Крива Паланка-неажурен, Куманово-неажурен, Неготино ажурен, Основен кривичен суд Скопје-ажурен, Основен граѓански суд Скопје-неажурен. Според вториот известил, Антоанета Димовска, Вишиот управен суд е неажурен, Управниот суд е ажурен, Апелацискиот суд Битола-неажурен, Основен суд Битола-неажурен, Крушево-ажурен, Охрид-ажурен, Прилеп-неажурен, Ресен-ажурен, Струга-неажурен, Апелацискиот суд Штип е неажурен, Основен суд Берово-неажурен, Виница-ажурен, Делечево-ажурен, Кочани-неажурен, Радовиш-неажурен, Свети Николе-ажурен, Струмица-неажурен, Штип-ажурен. – Во одреден број на судови, како што е Основниот суд во Радовиш се зголемил остатакот за 153 предмети, но треба да го имаме предвид фактот дека таму работат двајца судии. Тоа значи дека вложиле огоромен труд колегите. Основниот суд во Кочани е неажурен, меѓутоа го зголемиле заостатокот за само 28 предмети и знаеме дека и таму недостасуваат судии. Основниот суд во Струмица го зголемил заостатокот за 1.043 предмети, но имаат голем број на предмети кои ги примиле за работа-19.611 предмети, така што на овие апелациски подрачја може да се заклучи дека судиите дале голем напор да сработат, но во некои судови невозможно е бидејќи недостасуваат судии. Јас би го пофалила судот во Делчево, каде работи времено упатен судија и покажува резултати – истакна Димовска. Според членот на Судскиот совет, Весна Дамева, бројот на предметите во судовите за лани го поставува прашањето дали граѓаните не веруваат на судството. – Ако граѓаните немаат доверба во судовите нема да процесуираат толку постапки и ако ги исклучиме оние кривични каде што Обвинителството ја води постапката. Судиите не само што решиле 566.010 предмети,туку постапувале по 700.000 колку што вкупно имале во работа. Тоа значи дека со намален број на судии, со недоволно финансиски средства, со недоволно човечки ресурси, затоа што знаеме дека се одбиени согласностите за нови вработувања, односно со недоволен број на пополнети и судиски места и на вработени сите дале свој сериозен придонес – посочи Дамева. Судскиот совет го усвои Извештајот за работата на судовите за лани со 13 гласови и истиот ќе биде објавен на веб-страницата на Советот....

фото: З.А. Композицијата на вовчето Ќирчо лоцирана пред железничката станица Кичево, со помош на Владата, до средината на летото се очекува да блесне со нов сјај, за што Владата на Македонија обезбеди 100.000 денари, средства со кои ќе се изведат Превентивно-конзерваторски работи, потсетуваат од кичевскиот музеј, под чија закрила е и вовчето Ќирчо. – По дваесетина години од дислокацијата, вовчето Ќирчо ќе блесне со нов сјај за што Министерството за култура и туризам обезбеди 100.000 денари. Овој проект ќе се реализира во месеците мај-јуни. Инаку да потсетам дека на почетокот од овој век вовчето беше дислоцирано од пред железничката станица и поставено во средината на тротоарот на булеварот Ослободување. Во овој периот Ќирчо доживеа многу премрежија, бидејќи стана дом на голем број бездомници, беа оштетени и вратите на вагоните и искршени повеќе прозорци од малите вагончиња. Поради надворешните атмосферски влијанија, вовчето ја промени бојата и секоја година неговиот изглед се влошуваше – истакна директорката на музејот Вељаноска. Голем број на граѓани позитивно реагираа на информацијата за спасот на вовчето, а овие зафати со одобрување беа прифатени од душегрижниците во градот. З.А....

Фото: Влада Премиерот Христијан Мицкоски денеска изјави дека владината коалиција е стабилна, а јавното препукување меѓу пратеникот од ВМРО-ДПМЕ Антонијо Милошоски и министерот за правда Игор Филков од коалицискиот партнер ЗНАМ, според него, ќе застане на, како што вели, на овие два лични ставови. Мицкоски, во одговор на новинарско прашање за препукувањата меѓу Милошоски и Филков рече дека секој има право на лош ден. – Владината коалиција е стабила. Пратеникот Антонијо Милошоски е член на Извршниот комитет на партијата, тој е дел од мојот најблизок периметар. Јас соработката со Антонио Милошоски ја оценувам на највисоко ниво, тој е додадена вредност и во рамки на пратеничката група и во рамки на партијата. Министерот Игор Филков знам со какви проблеми се соочи, знам каква состојба затекна во Министерството за правда, континуирано на дневна основа соработуваме во делот на реформите, кои се многу важни посебно во секторот правда. Но, она што можев да го заклучам, а убеден сум дека сето ова ќе застане на овие два лични ставови е дека секој има право на лош ден, па така јас мислам дека тој лош ден и за едниот и за другиот завршува – рече Мицкоски, по пуштањето на фабриката на „Магна мехатроникс“ во ТИРЗ Штип. Прашан дали има проблеми со коалицијата Вреди во која е министерот за здравство Арбен Тараври кој предвои едно од крилата во Алијанса за Албанците, рече дека нема такво чувство и оти имаат исклучителна соработка. – Не, немам такво чувство. Напротив, имаме исклучителна соработка. Граѓаните да бидат сигурни, Владата е стабилна, повеќе од две третини неофицијално, а официјално 78 пратеници ја поддржуваат оваа Влада. Граѓаните, според она што го гледам од анкетите даваат поддршка, огромно е позитивното мислење дека и Македонија се движи во позитивна насока и тоа претставува за нас инспирација да продолжиме понатаму да се движиме и да работиме – рече Мицкоски. Пратеникот на ВМРО-ДПМНЕ и потпретседател на Собранието, Антонијо Милошоски вчера во телевизиско гостување рече дека министерот за правда Игор Филков има слаб придонес во областа со која раководи. – Ова е мој личен став, не значи дека е став на партијата или пратеничката група. Јас сметам дека министерот за правда има слаби перформанси по однос на обврските коишто ги има преземено за реформите во правосудството. Тоа е мое мислење“ – рече Милошоски. Посочи дека очекувал досега барем во нацрт верзија до Собранието да бидат доставени Предлог-законот за судови, Предлог-законот за судски буџет, Предлог законот за јавнообвинителската служба, новиот Кривичен законик… Министерот за правда Филков, пак, во реакција на изнесените наводи на Милошоски рече дека „Кусурот на Груевски, познат под прекарот – Џуџето од Небрегово, а јавноста добро го памети по аферите поврзани со АМСМ и семејните бизниси од Кичево, изгледа дека сè уште нема навика да одговара пред граѓаните кои го избрале. – Бидејќи очигледно е неинформиран и изолиран од партијата, го упатувам во неговата матична партија или пак во Владата – можеби конечно ќе го известат за постапките, роковите и статусот на законите! И, бидејќи изгледа како некој што работи по туѓи наредби, за кого одработува во моментов? Дали се тоа интересите на граѓаните или некои други агенди? Во минатото е познат по Ванчо Михајлистички ставови, многу лаги и невистини. Ова е лош де-фокус на македонската јавност по двонеделниот „одмор“! Да го потсетам дека во парламентот е од 2011 година, откако се повлече од функцијата министер за надворешни работи и активно учествуваше во креирање на „канцерогениот“ правосуден систем. Сега е добар момент да се потсети јавноста дека токму тој директно учествуваше во процесот на донесувањето на штетните измени на КЗ во 2023 година, со што се спаси од одговорност за кривичното дело ,,Моќник” – наведе Филков, набројувајќи ги законите на кои работел во изминатиот период....

Фото: Принтскрин Живееме во демократија и секој има право да излезе на улица и да протестира и да го каже својот револт, но на синдикатите веќе им истече мандатот и веќе не се репрезентативни, порача денеска министерот за економија и труд Бесар Дурмиши. -Како Влада ја формиравме комисијата која треба да ја утврди репрезентативноста на синдикатите и таа комисија веќе работи. Веднаш кога ќе се определи кој синдикат е репрезентативен ќе ја свикам седницата на Економско социјалниот совет (ЕСС). Токму таму синдикатите треба да ги кажат своите барања, а не на улица- изјави Дурмиши во одговор на новинарско прашање пред почетокот на конференцијата „Реформа на Законот за работни односи – предизвици и насоки“ и додаде дека очекува „час поскоро комисијата да си ја заврши работата“. Како Влада, посочи, уште од почетокот кажавме дека ги почитуваме и дека сме за социјален дијалог. -Ако синдикатите и работодавачите се договорат за било кој друг основ и било која друга методологија и законско решение за утврдување на минималната плата како Влада сме тука за да им помогнеме и да им излеземе во пресрет – посочи Дурмиши. Одговарајќи на прашање рече дека како Влада постапиле според законот и методологијата за минималната плата, со која се усогласени сите засегнати страни, односно и синдикатите и работодавачите, и го објавиле износот на минималната плата на крајот на март. -Според тој правилник минималната плата изнесува 400 евра и е покачена нето платата за 1.800 денари. Како надлежен министер за економија и труд јас ја објавив минималната плата по одлука на Владата – рече Дурмиши. Нагласи дека немале согласност од ЕСС за износот на минималната плата поради тоа што нема репрезентативност од синдикатите. -Јас според законот кој е во сила и кој е потпишан и од синдикатите и од работодавачите и по одлука на Влада обврзан сум пред 31 март да ја објавам минималната плата. Од минималната плата потоа се пресметува и просечната плата и другите плати. Ако не ја објавевме до 31 март ќе се блокираше целата држава и сите институции, а приватниот сектор не ќе можеше да пресмета плати за нивните вработени – истакна Дурмиши. Сојузот на синдикатите на Македонија (ССМ) за денеска во 12:05 часот закажа јавна седница пред зградата на Собранието на која ќе ги искаже своите ставови за минималната плата....

Фото: Пиксабеј Здрава храна За интимното здравје на жените, важно е да се консумира храна што ги поддржува балансот на хормоните, здравјето на вагината и уринарниот тракт, како и храна што го зајакнува имунитетот. Избегнувајте премногу шеќер, алкохол и преработена храна, бидејќи тие можат да го нарушат балансот на бактериите и да го зголемат ризикот од инфекции. Диетата базирана на природна свежа храна, богата со хранливи материи, есенцијални масти, витамини и минерали, игра клучна улога во одржувањето на интимното здравје на жените. И тоа е навидум мал чекор, но значаен за напредок кога станува збор за здравјето на жените. Со правилна исхрана можете да ја подобрите циркулацијата, хормоналната рамнотежа и нивото на енергија, а со тоа да придонесете за подобра сексуална функција и целокупно здравје. Здравата и урамнотежена исхрана не е важна само за општото здравје туку и за одржување на интимното здравје кај жените. Кога станува збор за исхраната – пред сè, важно е да се исклучат алкохолот, многу кофеин, индустрискиот шеќер и секако тутунот. Правилно спиење, добар биоритам и редовна физичка активност се неопходни. Овошјето и зеленчукот богати со антиоксиданти, како што се боровинки, јагоди, домати, калинки и спанаќ, помагаат во намалување на оксидативниот стрес во телото. Оксидативниот стрес може да влијае на функцијата на крвните садови и да предизвика воспаление што ја нарушува циркулацијата, вклучително и во области што се важни за интимното здравје. Омега-3 масните киселини, кои се наоѓаат во масните риби како лососот, сардините и скушата, како и лененото семе и оревите, помагаат во подобрување на циркулацијата и намалување на воспалението. Тие исто така ги балансираат хормоните како естрогенот и прогестеронот, кои влијаат на вагиналната влажност, менструалниот циклус и плодноста....

Фото: Пиксабеј Турските археолози дојдоа до значајно откритие во Кутахја, Турција, откопувајќи производи за шминкање, парфеми, накит и друго, стари 2.000 години, во близината на античкиот град Ајзаноја. Шминката била претежно црвена и розова, со десет различни пигментни нијанси. Градот Ајзаноја, кој се наоѓа на 57 километри од Кутахја, процветал во вториот и третиот век од нашата ера и одиграл централна улога во византиската ера, според турското Министерство за култура и туризам. Неодамнешните ископувања околу храмот на Зевс открија повеќе слоеви на населби што датираат од 3.000 година пр. н.е. Во 133 пр. н.е., тој потпаднал под римска власт, а подоцна бил повторно откриен од европските патници во 1824 година. Од 1970 до 2011 година, Германскиот археолошки институт открил различни структури, вклучувајќи театар, стадион, јавни бањи, мостови и многу повеќе. Турските археолози ја продолжија својата работа од 2011 година, а оваа година ископувањата беа префрлени на Дирекцијата на музејот во Кутахја. Покрај тоа, тие откриле продавница за која веруваат дека продавала накит и козметички производи, вклучувајќи парфеми и шминка. Пронајдоа и разни мониста од ѓердани, шноли и накит и голем број школки од остриги, кои служеле како кутии за шминка. Она што е особено интересно е тоа што најдената шминка содржи пигменти во светли бои слични на оние што се користат во руменилата и сенките за очи денес, а главните бои биле црвената и розовата....

Фото: Пиксабеј За некои луѓе процесот на слабеење не е само физички предизвик туку и постојана битка со самите себе. Без разлика на исхраната, вежбањето и различните методи, вишокот на килограми изгледа како непремостлива пречка. Новото истражување, сепак, дава објаснување зошто оваа постојана борба е реалност за дел од луѓето. Научниците неодамна открија ген за дебелина, кој може да биде клучен фактор за одредување колку некој е склон кон дебелеење. Овој генетски фактор е веројатна причина зошто некои луѓе се повеќе предиспонирани за дебелина, што ги прави обидите за губење тежина уште попредизвикувачки. Експертите од Универзитетот во Кембриџ велат дека мутацијата на генот наречен ДЕННД1B ја намалува способноста на некои луѓе да се спротивстават на храната. Истата генска мутација е пронајдена и кај лабрадор-ретриверите, што може да објасни зошто оваа раса е особено подложна на дебелина. Според експертите, оваа мутација може да биде поврзана и со развојот на астма во детството, како и со нарушувања на имунолошкиот систем. Овој ген влијае како прекинувач што го регулира одговорот на мозокот на храната. Кучињата се добар модел за човечка дебелина, делумно затоа што тие развиваат дебелина под слични влијанија од околината како луѓето, како што се ограничена физичка активност и прекумерно внесување храна. Научниците ја процениле „алчноста“ на секое куче, испитувајќи колку често тие ги „молат“ за храна своите сопственици и дали се крајно пребирливи за храна. Потоа, истражувачите зеле примероци од плунка од кучињата и скенирале маркери низ целиот нивен сет на ДНК за да најдат генетски варијации. Идентификувани се повеќе гени поврзани со прекумерната тежина кај кучињата, но истражувачите открија ретка и штетна мутација во генот ДЕННД1Б, кој имаше најсилна генетска поврзаност со дебелината кај кучињата, што влијаеше на нивниот БЦС-резултат и тежина....

Фото: Горан Анастасовски Многу генерации сѐ уште го паметат главниот наслов што се проектираше на почетокот на документарната телевизиска емисија „Опстанок“. Гледачите за првпат можеа да видат ваков тип емисија, која целосно беше посветена на животинскиот свет. Можеа да се видат прекрасни животни, многу ретки видови птици, риби, цицачи итн., но и опасни животни како што е белиот носорог од Уганда или африканската кобра. „Опстанок“ се емитуваше во рамките на утринската програма на белградското студио и потоа беше директно пренесувана од другите студија низ Југославија, вклучително и во Македонија на тогашната Телевизија Скопје, денешна „Македонска радио-телевизија“ (МРТ). Постојат безброј примери кога децата од основно училиште бегаа од часови за да ја гледаат пред малите екрани. Некои велат дека едвај чекале да се разболат за да не одат на училиште и покриени со неколку ќебиња и температура да ги гледаат животните. Ова може да се објасни со неможноста за снимање и повторно гледање на емисијата, поради техничките ограничувања во тој период. Од друга страна, секое утро се прикажувала само една премиерна епизода и немало реприза и доколку некое дете пропуштело некоја епизода немало можност повторно да ја гледа. Многу деца се запознаа со животинскиот свет и „Опстанок“ создаде трајна љубов кај нив кон животните и воопшто кон природата. Оваа љубов влијаеше кај децата при изборот на идниот професионален или аматерски ангажман, многу денешни зоолози или фотографи. Меѓу нив е и нашиот колега во „Нова Македонија“, Горан Анастасовски, кој ни испрати прекрасни фотографии на диви животни со намера повторно да ги репродуцираме сеќавањата кај нашите читатели и да ги потсетиме на оваа прекрасна документарна емисијата. „Опстанок“ беше една од најдолгите и најуспешни телевизиски документарни серии што беа посветени на животинскиот свет. Оригиналната серија траеше четири децении, а беа создадени околу 1.000 епизоди. Таа беше емитувана во 112 држави, беше првата британска документарна програма емитувана во комунистичка Кина, а снимателите на „Опстанок“ беа првите на кои им беше дозволено да снимаат диви животни во поранешниот Советски Сојуз. Првите емисии траеја половина час, но беа создадени специјални изданија од еден час и беа водечки документарци за дивите животни во текот на неколку децении. За првпат беше емитувана во 1961 година од страна на ИТВ Англија и освои повеќе од 250 награди низ светот, меѓу нив четири награди „еми“ и „БАФТА“. Од денешен аспект, техничкиот дел беше ограничен, меѓутоа образовниот карактер беше од врвен квалитет и во многу аспекти беше пионерски....

Фото: Пиксабеј Тим италијански научници веруваат дека структурите биле изградени пред околу 38.000 години и ѝ претходеле десетици илјади години на најстарата позната вештачка структура од тој вид Мистериите на египетските пирамиди го фасцинирале човештвото со векови, но најновото истражување на научен тим може да ги разниша темелите на историјата каква што ја знаеме. Италијанските истражувачи тврдат дека откриле докази за огромен подземен град скриен повеќе од еден километар под висорамнината Гиза во Египет. Ако нивната анализа се покаже точна, ова може целосно да го промени нашето разбирање за Древниот Египет и неговите технолошки достигнувања. Тимот користеше специјализиран алгоритам Скептичните експерти, од друга страна, предупредуваат дека нема цврсти научни докази за ваквите тврдења. Дали навистина под пирамидите лежи заборавен град или ова е само уште една теорија без никаква основа во реалноста? Тим научници од Италија презентираа истражување во кое се тврди дека откриле бунари и комори високи десетици метри под пирамидата на Кафре. Истражувачите рекоа дека утврдиле „ниво на веројатност многу над 85 проценти“ дека структурите идентификувани под пирамидата Кафре, како и оние под другите пирамиди на висорамнината Гиза, постојат. Бунарите и коморите беа идентификувани со испраќање електромагнетни бранови со висока фреквенција под основите на пирамидата, а начинот на кој сигналите се враќаа назад им овозможи на истражувачите да ги мапираат структурите под површината. – Тимот користеше специјализиран алгоритам за да ги обработи податоците и да создаде слики што покажуваат како изгледаат бунари со спирални формации што водат до огромни комори. Тие ги проверуваа структурите со познати архитектонски форми, особено оние што ни се достапни денес, како што е Поко ди Сан Патрисио во Италија – изјави Никол Чиколе, портпаролка на проектот. Работата на тимот сè уште не е објавена во научно списание Професорот Лоренс Конер, експерт за радари од Универзитетот во Денвер, кој се фокусира на археологијата и не бил вклучен во студијата, вели дека за да се создадат корелациски нивоа на веројатност, мора да има нешто со кое ќе се поврзат или споредуваат. – Што би можело да биде тоа овде? Без тоа, овие проценти се научно бесмислени – вели тој. Професорот Конјерс, сепак, сугерира дека е замисливо дека под пирамидите би можеле да постојат мали структури, како што се шахти и комори, бидејќи тие веројатно биле таму пред да бидат изградени пирамидите, имајќи предвид дека локацијата имала „посебно значење за античките луѓе“. Тој истакна дека и Маите и другите народи во античка Мезоамерика често граделе пирамиди на влезовите на пештерите или закопувале храмови, што имало церемонијално значење за нив. Работата на Корадо Маланга од Универзитетот во Пиза во Италија, Филипо Бионди од Универзитетот „Стратклајд“ во Шкотска и египтологот Армандо Меи сè уште не е објавена во рецензирано научно списание. Тимот ја испрати својата анализа директно до „Дејли мејл“ и призна дека „препорачуваат дополнителни проверки преку дополнителни томографски скенови и проверка на самото место“. За да утврдат дали нешто е скриено под пирамидата на Кафре, тие испратија бранови со висока фреквенција (слично како што функционира радарот) во земјата под пирамидата. Кога брановите удриле во нешто под пирамидите, тие отскокнале на површината. Набљудувајќи како се менува фреквенцијата на овие бранови, научниците можеле да утврдат кои материјали се под земја. Иако тимот од италијански научници рече дека „има најголема почит кон египтолозите“ и дека нивните наоди се засноваат „на објективни мерења добиени преку напредна обработка на радарски сигнал“, д-р Захи Хавас, поранешен министер за антиквитети на Египет, изјави дека тврдењето за користење радар во пирамидата е лажно, а научно одобрените техники не се ниту потврдени....

фото: Маја Јаневска-Илиева Советот на јавни обвинители даде негативно мислење по предлогот за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски. За прифаќање на предлогот гласаа тројца, додека шест члена гласа против. Претседтелката на Советот на јавни обвинители Душица Димитриеска, рече дека со оглед дека Советот одлуките ги носи со мнозинство, мнозинството дадоа негативно мислење. За прифаќање на предлогот на Владата за разрешување на Коцевски гласаа Кети Петкова, Ардиан Демири и Марјана Илиевска. Советот на јавни обвинители претходно ја исклучи јавноста од точката за разгледување на предлогот за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски. Членовите на Советот едногласно го поддржаа предлогот на членот Зорица Павловиќ, која повикувајќи се на член 10 од Законот за совет на јавни обвинители побара да се исклучи јавноста поради, како што кажа, сензитивноста на процесот и за заштита на угледот и интегритетот на јавниот обвинител. Светлана Стојковиќ, го поддржа предлогот, дополнувајќи дека јавноста треба да биде исклучена и поради тоа што во произнесувањето од Коцевски по предлогот за негово разрешување, се изнесени и информации и докази од дисциплинските постапки што се води против двајца јавни обвинители. Расправата, како што нагласија, ќе биде затворена, а јавноста ќе биде вклучена само за гласањето по мислењето за предлогот на Владата за разрешување на Коцевски. Седницата за разгледување на предлогот претходно на два пати беше одложена. Првично беше закажана за 18 март, но беше одложена поради седумдневната жалост по трагедијата во Кочани, а минатата недела, на 26 март беше одложена поради немање на кворум. Согласно законските рокови за разгледување на предлогот за разрешување на Коцевски, Советот треба да го разгледа најдоцна до крајот на неделава, иако Владата објави дека ќе ја прекине постапката. Портпаролката на Владата Марија Митева, на 26 март годинава, изјави дека Владата ќе ја прекине постапката за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски и доколку добие мислење од страна на Советот на ЈО, истото нема да го проследи до Собранието. -Да појаснам дека Владата доколку добие мислење од страна на Советот на ЈО ќе ја запре постапката, односно истото нема да го прати до Собранието, а се разбира Советот на ЈО согласно роковите кои што ги има ќе постапува – изјави Митева. Премиерот Христијан Мицкоски по трагедијата во Кочани изјави дека постапката за разрешување на јавниот обвинител Коцевски ќе се запре во моментот до таму каде што се наоѓа. -Во овој момент имајќи ја предвид чувствителната ситуација во општеството планираме таа постапка да ја застанеме таму каде што се наоѓа, затоа што цениме дека обвинителите кои што работат посебно на случајот што се случи во Кочани, треба да работат и да сработат, да им дадеме шанса да сработат. Јас кога кажав дека сме задоволни впрочем можев да видам дека постои една заедничка акција и работа помеѓу МВР и Јавното обвинителство кое што резултираше со 34 обезбедени лица коишто имаат и најмал сомнеж за поврзаност со овој случај – рече Мицкоски. Владата на 11 февруари година донесе одлука да поведе постапка за разрешување на државниот јавен обвинител Коцевски кој беше избран на оваа позиција пред една година, а неговиот мандат трае шест години. Министерството за правда, постапувајќи по заклучокот од 50-та седница на Владата, го изготви Предлог-мислењето за разрешување на државниот јавен обвинител. Коцевски, како што велат од Министерството за правда, постапувал во предмети во кои согласно законските одредби постоеле околности кои предизвикуваат сомневање во неговата непристрасност, како и судир на интереси, а за кои околности тој требало да знае и требало да се изземе. Републичкиот обвинител Коцевски го демантира тврдењето дека незаконски постапил посочувајќи дека го следел законот и роковите во него....

фото: Маја Јаневска - Илиева Штипјанец без возачка дозвола и со 1,77 промили алкохол во крвта синоќа удрил во паркирано возило по што го напуштил местото на настанот. Од Министерството за внатрешни работи денеска соопштија дека 40-годишниот Е.А. бил приведен 20-тина минути по полноќ. – По преземени мерки од страна на полициски службеници, Е.А. е пронајден и лишен од слобода, а било констатирано дека има 1,77 промили алкохол во крвта и дека нема положен возачки испит – се појаснува во соопштението на МВР. По целосно документирање на настанот, против него ќе биде поднесена пријава по член 297-а од Кривичниот законик – „безобѕирно управување со моторно возило“....

фото: Маја Јаневска-Илиева Советот на јавни обвинители ја исклучи јавноста од точката за разгледување на предлогот за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски. Членовите на Советот едногласно го поддржаа предлогот на членот Зорица Павловиќ, која повикувајќи се на член 10 од Законот за совет на јавни обвинители побара да се исклучи јавноста поради, како што кажа, сензитивноста на процесот и за заштита на угледот и интегритетот на јавниот обвинител. Светлана Стојковиќ, го поддржа предлогот, дополнувајќи дека јавноста треба да биде исклучена и поради тоа што во произнесувањето од Коцевски по предлогот за негово разрешување, се изнесени и информации и докази од дисциплинските постапки што се води против двајца јавни обвинители. Расправата ќе биде затворена, а јавноста ќе биде вклучена само за гласањето по мислењето за предлогот на Владата за разрешување на Коцевски. Седницата за разгледување на предлогот претходно на два пати беше одложена. Првично беше закажана за 18 март, но беше одложена поради седумдневната жалост по трагедијата во Кочани, а минатата недела, на 26 март беше одложена поради немање на кворум. Согласно законските рокови за разгледување на предлогот за разрешување на Коцевски, Советот треба да го разгледа најдоцна до крајот на неделава, иако Владата објави дека ќе ја прекине постапката. Портпаролката на Владата Марија Митева, на 26 март годинава, изјави дека Владата ќе ја прекине постапката за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски и доколку добие мислење од страна на Советот на ЈО, истото нема да го проследи до Собранието. -Да појаснам дека Владата доколку добие мислење од страна на Советот на ЈО ќе ја запре постапката, односно истото нема да го прати до Собранието, а се разбира Советот на ЈО согласно роковите кои што ги има ќе постапува, изјави Митева. Премиерот Христијан Мицкоски по трагедијата во Кочани изјави дека постапката за разрешување на јавниот обвинител Коцевски ќе се запре во моментот до таму каде што се наоѓа. – Во овој момент имајќи ја предвид чувствителната ситуација во општеството планираме таа постапка да ја застанеме таму каде што се наоѓа, затоа што цениме дека обвинителите кои што работат посебно на случајот што се случи во Кочани, треба да работат и да сработат, да им дадеме шанса да сработат. Јас кога кажав дека сме задоволни впрочем можев да видам дека постои една заедничка акција и работа помеѓу МВР и Јавното обвинителство кое што резултираше со 34 обезбедени лица коишто имаат и најмал сомнеж за поврзаност со овој случај – рече Мицкоски. Владата на 11 февруари година донесе одлука да поведе постапка за разрешување на државниот јавен обвинител Коцевски кој беше избран на оваа позиција пред една година, а неговиот мандат трае шест години. Министерството за правда, постапувајќи по заклучокот од 50-та седница на Владата, го изготви Предлог-мислењето за разрешување на државниот јавен обвинител. Коцевски, како што велат од Министерството за правда, постапувал во предмети во кои согласно законските одредби постоеле околности кои предизвикуваат сомневање во неговата непристрасност, како и судир на интереси, а за кои околности тој требало да знае и требало да се изземе. Републичкиот обвинител Коцевски го демантира тврдењето дека незаконски постапил посочувајќи дека го следел законот и роковите во него....

Во 22-от амандман, кој беше додаден на Уставот во 1951 година, откако претседателот Френклин Д. Рузвелт беше избран четири пати по ред, се наведува дека „никој нема да биде избран за претседател повеќе од двапати“ Претседателот на САД уште на почетокот на својот мандат размислува за наредните претседателски избори Претседателот Доналд Трамп викендов изјави дека „не се шегува во врска со обидот да влезе во трка и за трет мандат“. – Постојат методи со кои може да се направи тоа – рече Трамп во телефонско интервју за Ен-би-си њуз. Тој исто така рече дека иако таа идеја е во неговите размисли, сепак „премногу е рано детално да се размислува за тоа“. Уставот на САД го ограничува мандатот за претседател само на двапати Во 22-от амандман, кој беше додаден на Уставот во 1951 година, откако претседателот Френклин Д. Рузвелт беше избран четири пати по ред, се наведува дека „никој нема да биде избран за претседател повеќе од двапати“. Во тој контекст интересно беше прашањето на новинарот Кристен Велкер од Ен-би-си на една неодамнешна прес-конференција за медиумите, кој го праша Трамп дали еден од можните патишта до трет мандат е потпретседателот Џеј- Ди Венс да се кандидира за највисоката функција и „потоа да ја предаде палката“. „Па, тоа е еден“, одговори Трамп. „Но има и други. Има и други“. Канцеларијата на Венс не одговори веднаш на барањето за коментар од страна на други заинтересирани медиуми да ја прошират оваа тема. Претседателот на САД – сака да работи! Трамп, кој ќе има 82 години на крајот на вториот мандат, беше запрашан дали би сакал да продолжи да ја врши „најтешката работа во земјата“ во тој момент. – Па, сакам да работам – рече претседателот на САД. Тој предложи Американците да се согласат на трет мандат поради неговата популарност. Тој самиот тврди дека има „највисоки резултати во анкетите од кој било републиканец во последните сто години“. Агенцијата „Галуп“ побрза да ги објави резултатите од нејзините истражувања направени пред 24 односно пред 34 години за рејтинзите на тогашните претседатели на САД, во кои покажа дека „по нападите на 11 септември 2001 година, претседателот на САД, Џорџ В. Буш, достигна рејтинг од 90 отсто“. Неговиот татко, пак, претседателот Џорџ Х.В. Буш, по Заливската војна во 1991 година достигна 89 отсто. Во податоците на „Галуп“ за време на неговиот втор мандат, Трамп достигнал 47 отсто. За потсетување, претседателот на САД Трамп и претходно размислувал да служи повеќе од два мандата. Тој често го правеше тоа и преку шеги насочени кон пријателски аудиториум. – Може ли да трчам повторно – праша Трамп во Претставничкиот дом во јануари. Некои од аналитичарите со кои разговаравме потврдија дека е факт дека „претседателот на САД е воркохолик“ (како што сакаат да кажат Американците, но во позитивна смисла), дека тој „сака да создава и да работи“ и дека „неговата упорност е очигледна, бидејќи како бизнисмен неколкупати се кревал од пепелта и повторно се вивнувал во бизнис-елитата“. Соговорниците сметаат дека претседателот на САД не се плаши од порази и дека повторно наоѓа сила за да влезе во нови проекти од кои ќе извлече бенефиции. Така, овој пат, тој смета дека и за САД, по првите опструкции и можеби неуспеси на надворешен план, самиот ќе го најде патот кон успехот и ќе ја оствари во голем дел својата програма МАГА (да се направи Америка повторно голема). Р.С....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Судењето за убиството на Вања и Панче продолжи денеска во Основниот кривичен суд Скопје со сведочење на обвинетиот Влатко Кешишев. Претходно, по барање на адвокатот Игор Ефремов, бранител на Кешишев, судот донесе решение обвинетиот Љупчо Палевски да биде отстранет од судницата. Барањето беше образложено со сомневање дека присуството на Палевски би можело да влијае врз вистинитоста на исказот на Кешишев. Како доказ беше наведен случајот со изјавата која во ноември лани Кешишев ја достави до судот, во која наведува дека Палевски нема врска со случајот, а потоа ја негираше со образложение дека бил приморан од Палевски да ја напише. – Бараме обвинетиот Љупчо Палевски да биде отстранет од судницата поради околности кои укажуваат дека обвинетиот Кешишев во негово присуство нема да ја зборува вистината, односно, како во текот на постапката, со доставувањето на изјава од страна на обвинетиот на 20.11.2024 година, а која потоа ја негираше на расправата на 25.11.2024 во која изјава од страна на обвинетиот Љупчо Палевски му била дадена да ја препише, потпише и достави како своја. Сметам дека со ова е извршено влијание врз давањето на исказ на обвинетиот Кешишев, па оттука сметам дека е оправдан стравот на одбраната да истиот нема да ја зборува вистината – рече адвокатот Ефремов. Одбраната на Палевски се спротивстави на барањето, посочувајќи дека ваквото отстранување е непотребно и дека се изнесуваат невистини без соодветни докази. – Нема потреба од вакви драми и сцени, истиот може да ја зборува вистината, доколку ја знае и е искрен да си ја каже, а на Љупчо Палевски, мислам дека спротивно би му било оневозможено да го следи неговиот исказ и да поставува прашања, едно е јас како бранител што ќе го следам неговиот исказ, а друго е Љупчо Палевски самиот да фаќа прибелешка и да поставува прашања на обвинетиот Влатко Кешишев, рече адвокатот Јовица Страшевски – бранител на Палевски. Палевски дополни дека смета дека адвокатот Ефремов изнесува невистини. -Сметам дека бранителот на обвинетиот Кешишев се служи со невистини, изнесува факти кои не постојат, заборави да приложи пишана изјава од мене која сум го терал Влатко Кешишев да ја потпише, ова е втор пат да изнесува лаги без притоа да приложи каков било доказ, дека јас сум давал писма, изјави да се препишат во име на обвинетиот Кешишев. Затоа го молам судот да бидам присутен затоа што на претходните испитувања не добив ниту еден укор од судот дека сум прекинувал или влијаел на исказите. Може и со грб да биде свртен, мене ми е важно да слушнам што ќе изјави обвинетиот Кешишев, рече Палевски. Судот одлучи дека постојат околности кои го оправдуваат ова решение, особено со согласноста на обвинетиот Кешишев за предложеното отстранување. – Судот донесе решение дека Палевски се оддалечува од судницата бидејќи постојат околности дека во негово присуство нема да ја зборува вистината – рече судијата Ивица Стефановски. Откако Палевски беше отстранет од судницата, неговиот адвокат побара да биде прекината постапката и да се повика вешто лице да ја утврди здравствената состојба на Кешишев. Судот го одби овој предлог и судењето продолжи со сослушување на обвинетиот Кешишев. На минатото рочиште беше сослушуван обвинетиот Боре Видевски кој ги негираше исказите дадени од Обвинителството посочувајќи дека нема никаква поврзаност со убиствата на Вања и Панче. Претходно, беше сослушан и обвинетиот Велибор Манев кој во детали ги образложи грабнувањета на Вања и Панче, при што посочи дека координатор и извршител на убиствата бил обвинетиот Љупчо Палевски. Според најавеното, по сослушувањето на Кешишев, треба да сведочат таткото на Вања, Александар Ѓорчевски и Љупчо Палевски. Во обвинението стои дека Љупчо Палевски, Боре Видевски, Велибор Манев, Влатко Кешишов и Александар Ѓорчевски, заедно испланирале грабнување на 14-годишната Вања со цел да присилат член на нејзиното потесно семејство да даде парични средства за откуп. Грабнувањето на оштетениот Панче Жежовски во Велес, пак, според обвинението, било со намера да го присилат да им го даде сопственото возило „Цитроен“ за да го користат за грабнување на детето во Скопје. Малолетната Вања и велешанецот Панче, беа пријавени за исчезнати на 27 и 24 ноември, а на 3 декември 2023 година беа пронајдени мртви во близина на Скопје и Велес....

Фото: ЦУК/Илустрација Според утринските податоци од хидролошките станици, високи се водостоите на сите реки низ државава, информираат од Центарот за управување со кризи (ЦУК), повикувајќи се на информации од Управата за хидрометеоролошки работи. – Поради обилните врнежи од дожд, во текот на вчерашниот ден регистрирани се локални излевања на река Маркова на неколку места по течението на реката. Во текот на денот се очекува, постепено намалување на водостојот, стабилизирање на состојбата со водостојот и постепено повлекување на водата. Значително е висок водостојот на река Вардар по целото нејзино течение, од горниот дел во Полошката котлина, во градот Скопје и низ Водно накај Велес во средниот и долниот дел од сливот во Демир Капија и Гевгелија. Во текот на денот се очекува и понатаму да остане висок водостојот, посебно во средниот и долниот дел од сливот, каде би се префрлил водниот бран – се наведува во соопштението на ЦУК. Висок бил и водостојот на Треска, каде околу месноста Пласница, можно било локално излевање на реката и поплавување на околните ливади. – Во текот на денот се очекува постепено стагнирање на водостојот на реката Треска, но, тој да продолжи да биде висок. Исто така, висок е водостојот на река Струмица по целото течение на реката, а пред сѐ поради врнежите во Косово и река Лепенец бележи зголемен водостој во текот на изминатава ноќ и изутринава, што во текот на денот се очекува да биде во намалување. Доколку денеска, на одредени места, врнежите бидат поројни, можно е да се очекува брз и рапиден пораст на водостојот на помалите реки и суводолици – додаваат од ЦУК. Оттаму советуваат внимателно движење покрај реките и суводолиците....

Лидерите на новата германска коалициона влада ги соопштија своите ставови на прес конференција / Фото: ЕПА Идната германска влада најави дека ќе изврши притисок врз ЕУ конечно да покаже строгост кон земјите што не се сообразуваат со (либералните елити) политиките на Брисел Партиите што освоија најмногу гласови на германските избори, ЦДУ на Мерц и СПД, во моментов преговараат за формирање влада и договор за основните принципи пред да ја преземат функцијата. Но многу интересен момент е што во агендата на преговори постои и предлог со кој новата коалициска влада во Берлин заеднички би настапила во Брисел со план за „да се изврши притисок врз ЕУ (за земји како Унгарија) за да ги дисциплинира за низа прашања, како миграциската политика, намалувањето на зависноста од јаглен и социјалните бенефиции. Конзервативците на идниот премиер Фридрих Мерц и нивниот најверојатен коалициски партнер од левиот центар, социјалдемократите, се согласија да побараат од ЕУ да ги задржи средствата и да го суспендира законот за гласање, кој се смета за клучен договор на земјите. Иако Унгарија не беше спомната по име, од договорот е јасно дека се однесува на Унгарија, која со години од Брисел беше обвинувана за „прекршување на демократските норми, ограничување на слободата на печатот и независноста на судиите“. Берлин сака одредени одлуки на Брисел да се применуваат многу поконзистентно од досега – Постојните инструменти, од задржување на средствата од ЕУ до суспензија на избирачкото право во Советот на Европа, мора да се применуваат многу поконзистентно од досега – се наведува во нацрт-планот што претстојната германска влада има намера да го претстави на Брисел. Реномираниот медиум „Политико“ потсетува дека во 2018 година Европскиот парламент ја започна првата фаза од постапката со членот 7 против Унгарија за сериозно прекршување на вредностите и основните права на ЕУ, но процесот заглави поради политичките поделби меѓу земјите членки на ЕУ. Имено, Европската комисија (ЕК) во 2022 година блокира околу 22 милијарди евра, средства на ЕУ наменети за Унгарија, поради наводната „загриженост за човековите права и независноста на судството“, но одмрзна 10 милијарди минатата година. Токму тоа предизвика негодување кај либералните европски елити, бидејќи се отстапило од строгоста и казнувањето на нелибералните европски влади и членки на ЕУ. Друга точка на спор меѓу либерален Брисел и унгарската влада е „односот на Орбан со Москва“, при што „Будимпешта често го користи правото на вето за да ги блокира санкциите против Русија“. Новата германска влада се залага за гласање со квалификувано мнозинство во Советот на Европа за одредени прашања од надворешната и безбедносната политика Со цел да се заобиколи ветото, новата германска влада се залага за механизам со кој поддршката од квалификуваното мнозинство во Советот на Европа би била доволна за одредени прашања од надворешната и безбедносната политика, како што е воведувањето санкции, и со тоа нема да бара одобрување од Унгарија. Во исто време германската коалиција сака да ја искористи Вајмарската група, составена од Франција, Германија и Полска, како инструмент за обликување на политиката на ЕУ. За време на претходната коалициска влада предводена од Олаф Шолц од СПД, односите на Германија со Франција и со Полска се влошија. Конзервативците сакаат да решат и една од поплаките што често се слушаат во европските метрополи, а тоа е воздржувањето на Германија за време на гласањето за важни прашања на ЕУ. Кога германските министри не се согласуваат за некое прашање од политиката на ЕУ, земјата обично се воздржува од гласање во ЕУ, но Мерц сега вети дека тоа повеќе нема да биде случај кога се гласа за клучни прашања во Брисел. Конечниот коалициски договор меѓу германските партии за формирање влада се очекува во средината на април, пишува „Политико“. Р.С....

Фото: ЕПА Неделава се очекува американскиот претседател Доналд Трамп да ги објави реципрочните царини за главните трговски партнери. Но се очекува и Европската Унија да одговори на тоа. Новиот тарифен пакет, кој Трамп ќе го објави денеска, може да значи уште повеќе разгорување на трговската војна и објавување т.н. „одмазднички царини“ за САД во средината на април Европската влада (ЕК) реагираше на минатонеделната одлука за воведување царини од 25 отсто за увоз на автомобили во САД со соопштение во кое ја истакна својата подготвеност „да го бара најдоброто решение во преговорите“, но и дека е „подготвена да ги заштити своите економски интереси“. Европската комисија (ЕК) во средината на изминатиов месец објави и дека ќе ги активира постојните контрамерки против САД што беа суспендирани во 2018 и 2020 година, и тоа токму на 1 април. Но за издвојување е дека овој пат, што се однесува до САД, ЕУ е подготвена да усвои „нов пакет контрамерки за американскиот извоз во средината на април“! Вчераутро во Европскиот парламент (ЕП) се одржа дебата за предизвиците со кои се соочува ЕУ, на која учествуваа Фон дер Лајен и Коста. Дискусијата се фокусира на резултатите од самитот на ЕУ што се одржа на 20 март, каде што главни теми беа конкурентноста, одбраната и безбедноста, Блискиот Исток, новиот седумгодишен буџет и миграцијата. Агендата на пленарната седница вклучува и дискусија за поддршката на ЕУ за челичната индустрија и улогата на енергетски интензивните индустрии. Американската страна досега не покажа интерес за преговори со ЕУ. Минатата недела комесарот за трговија Марош Шечфовиќ го посети Вашингтон, но се врати со празни раце. Р.С....

Д-р Анастас Коцарев во 1918 година ги обединил македонските друштва од Цирих и од Лозана во заедничко Друштво на Македонците за независна Македонија, а подоцна бил основан и Генералниот совет на македонските друштва во Швајцарија (Conseil general des Sociétés macédoniennes), на кој тој бил избран за претседател. Не случајно, Љубен Лапе, истакнатиот македонски историчар и универзитетски професор, нагласил дека спиритус агенс на овие друштва бил авторитетниот и прогресивен охриѓанец д-р Анастас Коцарев Одбележани 135 години од раѓањето на Анастас Коцарев и 94 години од неговата смрт Деновиве беа одбележани 135 години од раѓањето на Анастас Коцарев и 94 години од неговата смрт. Коцарев е eден од значајните, но и подзаборавени Македонци, со кои се гордеат македонскиот народ и неговата татковина Македонија. Тој е светски познато име во медицината во првата половина на 20 век, но тој не ја заборавил Македонија во судбоносните моменти. По Првата светска војна ги обединува сите македонски друштва во Швајцарија и го пропагира политичкиот концепт за независна Македонија со можност за балканска федерација. Во Музејот на македонската борба за независност во Скопје со пригодна програма беше одбележано неговото раѓање. Настанот беше во организација на здружението „Заборавени Македонци“ од Париз, во партнерство со Музејот на македонската борба за самостојност од Скопје, и беше модериран од двајцата потпретседатели на здружението, Ана Дукоска и Георги Гоце Дуртаноски. На настанот присуствуваа повеќемина гости, вклучувајќи ги и амбасадорите на Франција и на Швајцарија, Кристофер Ле Риголер и Вероник Хулман. Во рамките на настанот беше прикажан документарен прилог и се читаа фрагменти од книгата што во негова чест ја пишува неговата внука д-р Соња Трпезановска- Коцарева. Обраќање имаа и директорката на Музејот, Анче Илиевска, поранешниот претседател на МАНУ, академик Љупчо Коцарев, и градоначалникот на општината Бонди во Париз во која живеел д-р Коцарев, Стефан Ерве. Меѓу присутните на настанот во Музејот на македонската борба за независност беше и македонската претседателка Гордана Силјановска-Давкова, која се обрати пред присутните. Таа во својот говор меѓу другото рече дека Анастас Коцарев е доказ дека големите научници ја бришат разликата меѓу малите и големите држави и малото го прават големо. – За нас Македонците, д-р Коцарев е познат како вистински, инспиративен зоон политикон, храбар, луциден македонски политички активист во Швајцарија и во Франција. Тој е иницијаторот, предводникот на обединувањето на македонските друштва во Цирих и во Лозана, во заедничкото Друштво на Македонците за независна Македонија, чиј претседател станал. Веќе беше спомената Версајската конференција – да, тој е човекот што поднел барање за тричлена комисија што би ги застапувала интересите на македонскиот народ, но и тој што поднесувал голем број петиции за праведно решавање на македонското прашање – рече Силјановска-Давкова на настанот. Академик Љупчо Коцарев изрази благодарност до организаторите за честа што му е дадена да се обрати на овој настан и да зборува за луцидниот научен дух на д-р Анастас Коцарев и борецот за правата на македонскиот народ, кој со својата работа оставил трајни белези во светот и во Македонија. Чествувањето за Анастас Коцарев продолжи во Париз, на денот на неговата смрт, на старите општински гробишта во париската населба Бонди, каде што секоја година му се оддава почит на овој истакнат македонски деец, кој починал во хотелот во кој престојувал во Париз ноќта меѓу 28 и 29 март 1931 година. Градоначалникот на Бонди, Стефен Ерве, пред гробот на Коцарев уште еднаш ги акцентираше силните француско-македонски културни врски и поврзаност меѓу Охрид и Бонди изразени преку ликот и делото на д-р Коцарев и неговата трагична судбина и прерана смрт, кои речиси еден век го оставија научникот да биде заборавен од светот. Од име на општината, градоначалникот Стефен Ерве во придружба на советникот за култура и одбележување настани Отман Асади положи венец свежо цвеќе на гробот на д-р Коцарев. Од македонска страна, цвеќиња на гробот положија претседателката на здружението „Заборавени Македонци“, Соња Кировски, и Илија Бундевски од здружението „Илинден 1903“, како и претставници на Националниот совет на Македонците од Швајцарија, Пецо Надановски и Златко Николовски. Д.Ст. Анастас Коцарев – подзаборавениот Македонец Во светски рамки Коцарев останува запаметен како еден од првите што работеле на истражување и лекување на ракот, еден од пионерите на радиотерапијата, но и на радиографијата, прв во светот што направил рендгенографија на фотографска плоча на пациент заболен од рак. Но во националната македонска меморија останува вечно врежан како личност што работела во полза на македонската кауза среде македонската емиграција, залагајќи се за самостојна и независна македонска држава. Во 1918 година ги обединил македонските друштва од Цирих и од Лозана во заедничко Друштво на Македонците за независна Македонија, а подоцна бил основан и Генералниот совет на македонските друштва во Швајцарија (Conseil general des Sociétés macédoniennes), на кој Коцарев бил избран за претседател. Не случајно Љубен Лапе, истакнатиот македонски историчар и универзитетски професор, нагласил дека спиритус агенс на овие друштва бил авторитетниот и прогресивен охриѓанец д-р Анастас Коцарев, приватен доцент на Женевскиот универзитет. Според Лапе, речиси во „сите друштва фигурира јасно нивната намера дека, борејќи се против секакво странско влијание, се борат за една слободна и независна Македонија“....

Александар Василевски Кон филмскиот класик „Омраза“ по повод 30-годишниот јубилеј Рецензија Визионерскиот дух на Матје Касовиц како да е во дослух со некои од немилите настани што моментално се случуваат во соседна Србија. Во филмот „Омраза“ гневот е преточен низ париското предградие, каде што главната (п)алка ја има расистичката полиција, која ја брани богатата бела раса наспроти црнечката, арапската и во помала мера еврејската раса. Во почетните кадри на музичка ритмика оди „Burnin’ and Lootin’“ од либералниот спирит на Боб Марли. Годинава е убав јубилеј, односно се навршуваат 30 години од класикот на француската кинематографија „Омраза“. Главните протагонисти се Евреинот Винс, кој го толкува тогаш анонимниот Винсент Касел, а оваа улога го вивнува во зенитот на славата. Покрај него се Арапот Саид и црномурестиот Хуберт. Тројцата пријатели се невработени и секојдневно безделничат низ париските булевари во исчекување на судбината на Абдел, кој е безмилосно претепан од полицијата. Винс доаѓа до украдениот пиштол, кој го присвојува за себе без да им каже на своите пријатели, со единствена намера да се одмазди доколку згасне животот на Абдел. Мудрото око на Касовиц хируршки прецизно лови цитати од великаните на светската кинематографија. Па така, може да посочиме еден од највпечатливите е секако монологот на Винс кога се обраќа кон огледалото како да му е крвен непријател. Неговата фацијална експресија е веродостојна на ист начин како онаа на Роберт де Ниро, која ја одигра брилијантно во „Разјарениот бик“ на Скорсезе. Хубер иако е корпулентен боксерски ас, тој е немоќен кога заедно со Саид паѓаат во полициската челуст, која се служи со садистичко-нацистички безмилосни методи за да дојде до одговори. Длабоко во ноќта се пуштени и повторно се среќаваат тројцата во придружба на хашиш-игрите. За да се намали тензичниот раб, Касовиц умесно маневрира во комичната сцена кога Винс почнува да блада тврдејќи дека пред него се наоѓа крава, а Саид го теши дека тоа е само вчерашен сон. Потоа на телевизија будно ги следат тензичните настани низ Париз и одеднаш изнурнува сликата на Абдел. Се обидуваат да го следат преку антената, но изгледа се губи и неговиот „сигнал“ во далечината. Во една од своите химнични балади, Морисон вели: „Ние талкаме осамени и целиме кон слепите орбити“. Па така, и фамозната тројка залутува на модерна изложба, каде што владеат законите на моралот и етиката, а тие се однесуваат дрско со своите простачки манири. Секако, брзо заминуваат од таму и одлетуваат кај кралот на кокаинот. Но и тука заигруваат пиштолите, кои се на прагот да се потегне чкрапалото. По неуспешната зделка, стрмоглаво од излезот наидуваат на скинерска група, која брутално го тепа скинерскиот лидер. Но затоа од него извлекуваат валидна информација за следниот џандарски скок. Не им се непознати и крадечките вештини на автомобили, каде што повторно не успеваат во својата замислена намера. Касовиц продолжува со своите скромни цитати; овој пат „Лице со лузна“ на Де Палма, каде што сменува само една буква, од ваш го претвора во наш свет. Со слично мајсторство крупните планови на ѕвездите од „До последен здив“ и „Да се живее својот живот“ на Годар ја обликуваат целосната компактност на црно-белата техника во „Омраза“, која дава многу посилен ефект на автентичност отколку колоритната варијација. Паралелната монтажа е во совршена хармонија со миксањето на легендарниот галски диџеј Кат Килер, кој во својот стан ја пушта „Омраза“, а семплува два дијаметрални класици „Non, Je ne regrette rien“ на Едит Пјаф и „Sound of da Police“ на КРС. Од неговиот балкон низ целиот париски кварт ечи неговата музика, а на неговиот дукс го скенирав името на незаменливите господари на хипхоп-церемонијалот „Сајпрес хил“. И така се ближиме кон крајот… Иако се чини дека во утринските часови се збунети до максимум при загубата на Абдeл, Винс го предава пиштолот кај мудриот Хуберт и заминува со Саид, но наидуваат на радарот од полициската сирена. Сѐ до моментот кога страстите се намалени, или барем се претпоставува, по игра на случајот пиштолот испукува во правец на Винс. Миговно, самурајски се поклопуваат двата пиштола еден спроти друг, а Саид замижува. На челниот дел од зградата испливува ликот на Бодлер како заштитник на „Сликарските салони“… На фестивалот во Кан филмот ја доби наградата за најдобар филм и режија, а Винсент Касел заслужено како најдобар актер го дофаќа „цезарот“, кој го вивнува во зенитот на славата. Секако, стигнавме до главната максима од филмот, која вели: „Не е важно како паѓаш, туку како се приземјуваш“. Да се надеваме удобно ќе се приземјиме во филмското царство....

Фото: ЕПА КОШАРКА Бостон првпат во историјата на клубот забележа шест победи на гости во низа при едно патување кај ривалите, со победата на дуелот со Мемфис, со 117-103, во кошаркарската НБА-лига, пишува агенцијата „Асошиејтед прес“ (АП). Со победите на дуелите со Јута, Портланд, Сакраменто, Феникс, Сан Антонио и со Мемфис, актуелниот НБА-шампион ја надмина претходната серија од пет гостински победи во февруари 1973 година. Серијата исто така му помогна на Бостон да постави рекорд на клубот со 32 гостински триумфа во една сезона, постигнати во сезоните 1972/1973 и 1974/1975, и сега е само зад Чикаго (33 победи, сезона 1995-1996) и зад Голден стејт (34, 2015/2016), пишува АП. Н.М....

Претставата се одвива околу интелектуалецот, кој се соочува со растечките разлики меѓу старото и новото, традицијата и модерноста Претставата „Варвари“, дело на рускиот писател Максим Горки, а во режија на Владимир Милчин, која се поставува на големата сцена на МНТ, својата премиера ќе ја има на 14 октомври 2025 година. Репризата е следниот ден, 15 октомври. Во претставата игра масовна актерска екипа од 23 актери: Тони Михајловски, Габриела Петрушевска, Никола Ристановски, Звездана Ангеловска, Софиа Насевска-Трифуновска, Владо Јовановски, Григор Јовановски, Ана Стојановска, Оливер Митковски, Тања Кочовска, Александар Микиќ, Верица Недеска, Сашко Коцев, Гораст Цветковски, Јордан Симонов, Сашка Димитровска, Емил Рубен, Александар Ѓорѓиески, Дамјан Цветановски, Ивица Димитријевиќ, Александар Михајловски, Jана Вељановска и Стефан Спасов. Од нив, повеќето се студенти на проф. Владимир Милчин, режисерот на претставата. Делото „Варвари“ за првпат се поставува на театарската сцена во Македонија. Тоа е драма што се занимава со социјалните и моралните конфликти на почетокот на 20 век во Русија. Претставата се одвива околу интелектуалецот, кој се соочува со растечките разлики меѓу старото и новото, традицијата и модерноста. Главните ликови се припадници на различни социјални класи: интелектуалци, работници и обични луѓе, кои ги претставуваат различните ставови и конфликти на тогашното руско општество. Тие се поставени во ситуација на морална дилема, каде што мораат да се соочат со своите лични и социјални вредности. Билетите за премиерната изведба и за првата реприза се пуштени во продажба, преку онлајн системот, како и на билетарницата во МНТ....

Фото: Министерство за транспорт Меѓународниот аеродром Скопје и Аеродромот Орли во Париз од денеска се поврзани со директна авиолинија што ќе ја опслужува нискобуџетната авиокомпанија „Изиџет“ двапати неделно, секоја среда и сабота. Првиот лет на авиокомпанијата „Изиџет“ од аеродромот „Орли“ беше пречекан утринавата во осум часот на скопскиот аеродром. Новата авиолинија е воведена како резултат на финансиската подршка од Владата преку Програмата за воведување на нови дестинации на Министерството за транспорт. Аеродромот Орли се наоѓа на дваесетина километри од центарот на Париз, а покрај „Изиџет“, авиолинија од Скопје до францускиот главен град опслужува и авиокомпанијата „Визер“ до аеродромот „Бове“ оддалечен 90-тина километри од Париз. – Утрово го пречекавме авионот на Изиџет од аеродромот Орли, Париз, со што го означуваме отворањето на новата нискобуџетна авиолинија Париз-Скопје. Денеска, 2 април, Меѓународниот аеродром Скопје се поврзува со француската претстолнина која воедно е база на Изиџет, најголема компанија во Европа од аспект на авиодестинации – изјави заменик генералниот директор на ТАВ Македонија, Перо Лупевски. Тој истакна дека „Изиџет“ со летовите што ќе се реализираат двапати неделно ќе овозможи не само директен лет до Париз, туку и конеција до 160 други аеродроми во 35 земји. – Посакуваме топло добредојде за „Изиџет“ и се надеваме дека нивните авиони ќе бидат полни со македонски патници кои ќе сакаат да слетаат во градот на светлината, а исто така посакуваме да имаме доста патници од Франција кои ќе сакаат да ги истражат убавините на Македонија. Оваа авиолинија ќе ги продлабочи исто така и културите врски меѓу двете земји и ќе придонесе исто така за македонската економија – рече Лупевски, посочувајќи и дека денеска се поврзуваат два аеродрома кои се членки на групацијата АДП. Согласно договорот, авиокомпанијата Изиџет оваа линија ќе оперира од денеска до 31 декември 2027 година со однапред определен ред на летање. Според вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски, ова е уште една можност за подобра комуникaција и поврзување на државава со европските земји и европските метрополи. – Париз е атрактивна дестинација за патување, но уште поважно е дека туристи ќе носиме во Македонија. Како Влада создаваме услови со кои привлековме нови авиокомпании во Македонија и резултатите веќе се видливи. Осум нови дестинации од аеродромот во Скопје и две од аеродромот во Охрид се воведени за многу краток период. Го променивме целосно моделот на субвенционирање и наместо за заминување, даваме финансиска подршка за патници во доаѓање затоа што целта е што повеќе луѓе да доаѓаат во Македонија а тоа значи дека ќе користат и други услуги во земјава и ова е стартегија која ја применуваме од самиот почеток и која ни дава конкретни резултати. Веќе преговараме со други авиокомпании и мислам дека сме на добар пат да постигнеме договор за нови дестинации – истакна во пишана изјава вицепремиерот Николоски. Линијата Скопје-Париз е дел од договорот за финансиска подршка за воведување на нови авиолинии што го реализира Министерството за транспорт преку јавен повик за субвенционирање. Од Скопје, освен Париз, се воведуваат и линиите кон Дубаи, Штутгарт, Лион, Барселона, Женева и Амстердам, а од Охрид кон Истанбул и Басел. Согласно Програмата за финансиска подршка 2025-2027 година донесена од страна на Владата, предвидени се 360 милиони денари за субвенции за воведување на нови авиолинии. Целта е да се унапреди авиосообраќајот, да се обезбедат нови дестинации преку поволни услови за патување за граѓаните како и развој на цивилното воздухопловство. Со летниот распоред на летање што стапи во сила викендов, од Скопскиот аеродром оперираат 16 авиокомпании до 47 редовни дестинации, а три сообраќаат со 10 чартер летови....

Станува збор за изложба во која учествуваат десетина уметници од Чешка, од Словачка и од земјите од поранешна Југославија, а која беше отворена минатата година во Националната галерија на Македонија – „Мала станица“, во рамките на фестивалот „АКТО 19“ Меѓународната изложба „Нема време за работа. Нема време ослободено од работа“, во копродукција на организацијата „Факултет за работи што не се учат“ (ФРУ) од Скопје, а во која учествува Доротеј Нешовски и е конкурирана од Ивана Васева, е отворена во галеријата „Лајхтерув дум“ во Прага, Чешка. Станува збор за изложба во која учествуваат десетина уметници од Чешка, од Словачка и од земјите од поранешна Југославија, а која беше отворена минатата година во Националната галерија на Македонија – „Мала станица“, во рамките на фестивалот „АКТО 19“. Во изложбата учествуваат: Селма Баниќ, Ленка Ѓоројевиќ и Матеј Ступица, „Хевит колектив“, Лукаш Хофман, Барбора Клајнамплова, Доротеј Нешовски, Данило Прњат, Павла Сцеранкова, Јижи Скала, „Стонителерс“, а е конкурирана и копродуцирана заедно со кураторскиот колектив на здружението „Јиндрих Халупецки“ од Прага. Во рамките на отворањето беше промовирана и публикацијата „Прекарно за почетници. Уметноста, работата и како да се дејствува за подобри услови“, коуредена од Виолета Качакова и Ивана Васева. Публикацијата ги разгледува работничките права на независните уметници и културните работници, како и напорите за подобрување на нивните услови. Таа ги истражува овие прашања во поширок контекст на културните политики на земјата, кои ги обликуваат севкупните работни услови во вонинституционалниот културен сектор. Проектот „Нема време за работа. Нема време ослободено од работа“ црпи инспирација од текстот „Сета моќ за работничките совети“ на чешкиот теоретичар на уметност Јиндрих Халупецки, објавен во 1969 година. „Нема време за работа. Нема време ослободено од работа“ се фокусира на темата на уметничката работа и условите во неа и ги зема во обѕир специфичните улоги што современата уметност и културата можат да ги играат во пошироките општествени и политички контексти на своето време. – Една од амбициите на проектот е да придонесе во меѓународните дискусии за статусот на уметникот и можноста да се претстави универзален основен приход (не само) за културни работници. Тој исто така обезбедува и своевидна компаративна анализа и ги мапира потеклото и моменталната состојба на статусот на уметникот, практика востановена во постјугословенскиот регион, со различни привилегии, и новата иницијатива во Чешка на таа тема. Иако начинот на размислување произлегува од минатото, тој првенствено е засегнат со иднината на уметноста и уметничката работа, потенцијалот на уметноста да учествува во промената на социополитичките системи и да може да си замисли подобри егзистенционални услови – велат организаторите....

Фото: Архива „Нова Македонија“ Новото натпреварување на Интернационалната ракометна федерација (ИХФ), Светското првенство (СП) за ракометари до 17 години, ќе го има своето прво издание годинава, а домаќин ќе биде Мароко, објави ИХФ. Вкупно 12 репрезентации од целиот свет ќе се натпреваруваат за трофејот, откако ИХФ постави цел да им понуди на младите играчи шанса да се натпреваруваат против најдобрите од други земји. Многу спортисти на овој настан првпат ќе имаат меѓународни натпревари на толку високо ниво, преку кои можат да изградат искуство што ќе биде од клучно значење додека напредуваат во нивните кариери, без разлика дали се на национално ниво или на светска сцена, пишува ИХФ. Дополнителни информации за пласираните селекции, распоредот и за барабаните пред ждрепката ќе бидат објавени наскоро, пишува ИХФ. Н.М....

Во понеделникот вечерта на телевизијата ТФ1 Марин Ле Пен ја опиша казната против неа како „политичка одлука“ / Фото: ЕПА Петгодишната казна за неподобност за избирање за Марин Ле Пен, претседателката на групата пратеници на Националниот собир (РН), во случајот со парламентарните асистенти на Националниот фронт, многу политички аналитичари, а и медиуми во Франција констатираат дека „без сомневање ќе има политички последици во Франција“ По изрекувањето на судската пресуда на Марин Ле Пен Како што пренесува париски „Ле монд“, претседателот Емануел Макрон се бореше да ја скрие својата незачуденост (пред околу петнаесет министри, каде што се забранети мобилните телефони) откако ја дозна, зад затворени врати на Советот за еколошко планирање, информацијата за казната изречена против Марин Ле Пен од парискиот кривичен суд. За потсетување, лидерката на Националниот собир (РН), Марин Ле Пен, беше осудена на четири години затвор, од кои две треба да се издржуваат под електронски мониторинг, заедно со парична казна од 100.000 евра и дополнителни пет години неподобност за избирање, кои веднаш стапуваат во сила. Од оваа судска одлука, која може да предизвика силен политички пресврт, стравуваат највисоките нивоа на власта. Премиерот на Франција, Франсоа Бајру, изјави дека се чувствува „загрижен од формулацијата на пресудата“ Додека владата е претпазлива и одбива да ги коментира судските одлуки, премиерот Франсоа Бајру во понеделникот стави до знаење дека се чувствува „загрижен од формулацијата на пресудата“. Оваа изјава ги повторува стравовите на премиерот, откриени претходниот ден во „Фигаро“: „Ако Марин Ле Пен не може да се кандидира, постои ризик од шок кај јавното мислење“. Првиот секретар на Социјалистичката партија, Оливие Фор, рече дека е „вознемирен од ова премиерско однесување“, пред да жали што „почитувањето на законот, владеењето на правото и поделбата на власта повеќе не се на агендата на владата“. Емпатијата на Франсоа Бајру за РН е поврзана со неговите сопствени правни проблеми. Како претседател на партијата МоДем му се судеше во сличен случај, пред да биде ослободен првостепено во февруари 2024 година, одлука на која обвинителството се жалеше. Оттука и неговата амбивалентност кон споменатата пресуда на судската институција за Ле Пен. На телевизијата ЛЦИ на 27 јануари, премиерот рече дека обвинението за проневера на јавни средства поднесено против ќерката на Жан-Мари Ле Пен е „неправедно“, сметајќи дека е „многу вознемирувачко што пресудите се изрекуваат без можност за жалба“, мислејќи на фактот дека пресудата веднаш е извршна. Франсоа Бајру сега чека во заседа од опозицијата, а пред сè од Марин Ле Пен, која би можела да го предизвика уште во вторник, за време на прашањата на владата во Националното собрание. Во понеделникот вечерта на ТФ1 (ретко кога некој што е осуден во Франција има можност да се обрати до целата нација на телевизија), претседателката на РН ја опиша казната како „политичка одлука“ и го осуди „нарушеното владеење на правото“. Поддршка на Доналд Трамп за Марин Ле Пен По објавувањето на нејзината осуда, Марин Ле Пен доби поддршка од она што Емануел Макрон го нарекува „реакционерен меѓународен сојуз“, од Кремљ на Владимир Путин до самиот Доналд Трамп. Иако е рано да се предвидат последиците од оваа пресуда, стравот да се види како „популарно движење“ се крева против власта е очигледен на високи места. „Таа заслужува кривична казна, но не и политичка казна“, му напишаа многу гласачи на лидерот на сенаторите на Макрон, Франсоа Патриат. И внатре во владата се прашуваат дали законодавството отиде предалеку. – Дали барањето за примерност на политичката класа ја убива демократијата, би можеле да ја отвориме оваа дебата – признава делегираната министерка за урбана политика Жулиет Меадел. – Марин Ле Пен ќе се обиде да ја вовлече земјата во хаос. Таа нема да дозволи да ѝ се пресече грлото на аголот на масата без да каже ништо – предвидува Харолд Хуварт, пратеник за париски „Ле монд“. – Нема да дозволам да бидам елиминираа вака – предупреди Ле Пен на телевизија. Може ли Марин Ле Пен да ја урне и онака ослабената влада на Франсоа Бајру заедно со себе со гласање предлог за недоверба по предлог за недоверба? Сега, неподобна за избори, Марин Ле Пен нема да може да се кандидира на парламентарните избори во случај на распуштање на собранието. Па, која е поентата да се предизвика пад на владата, прашуваат луѓето околу премиерот на Франција, Франсоа Бајру? Посебно што социјалистите би морале да ѝ подадат рака на оваа операција за дестабилизација за таа да успее, што е далеку од сигурно. Доколку Емануел Макрон поднесе оставка, пратеничката од Па-де-Кале секако би можела да стане премиерка, ако Џордан Бардела ја освои Елисејската палата. Но ќерката на Жан-Мари Ле Пен остро го отфрли ова сценарио во понеделникот вечерта, решена да се натпреварува за претседател на републиката. Додека чека да се најде начин за излез од срамот, Марин Ле Пен има намера да го задржи притисокот врз извршната власт, за која верува дека ѝ должи многу, по одбивањето на пратениците на РН да гласаат за недоверба на владата за буџетот и за благонаклоноста кон изборот на Ришар Феран за претседател на Уставниот совет. Во Собранието многу текстови од почетокот на годинава немаше да бидат усвоени без гласовите на РН. Во понеделникот, десничарските избрани функционери протестираа во палатата „Бурбон“ против осудата на Марин Ле Пен. Оттука, испитувањето на нацрт-законот на Макрон за „доживотно живеење во социјалните станови“ мораше да се одложи, поради недостиг од поддршка од избраните претставници на РН, што беше од суштинско значење за неговото усвојување. Пресудата за Марин Ле Пен: првиот неуспех во нејзиниот политички живот две години пред претседателските избори Кој ја спушти рампата за кандидирање за претседателските избори?! Тоа е сериозно запирање за првпат во нејзината кариера. По осудувањето во понеделникот, 31 март, на две години затвор и пет години неподобност за избирање со непосредна сила, во случајот со парламентарните асистенти на Националниот фронт (ФН, предок на РН), таа најави дека ќе поднесе жалба – која доаѓа во најлош можен момент: тоа, всушност, може да ја спречи да се кандидира за претседателските избори по четврти пат. Оваа кандидатура, според оние околу неа, требаше да биде победа и влез во Елисејската палата. Сепак, сè уште ништо не е дефинитивно: поволната пресуда по жалба, која би била донесена пред 2027 година, може да промени сè Трикратната претседателска кандидатка се најде запрена на својот пат кон Елисејската палата, откако ја предводеше дедемонизацијата на партијата и успеа, за разлика од сега нејзиниот починат татко Жан Мари Ле Пен, да го внесе Националниот собир во центарот на политичката игра во Франција. Тоа е сериозно запирање за првпат во нејзината кариера. По осудувањето во понеделникот, 31 март, на две години затвор и пет години неподобност за избирање со непосредна сила, во случајот со парламентарните асистенти на Националниот фронт (ФН, предок на РН) – таа најави дека ќе поднесе жалба – која доаѓа во најлош можен момент: тоа, всушност, може да ја спречи да се кандидира за претседателските избори по четврти пат. Оваа кандидатура, според оние околу неа, требаше да биде победа и влез во Елисејската палата. Сепак, сè уште ништо не е дефинитивно: поволната пресуда по жалба, која би била донесена пред 2027 година, може да промени сè. Медиумите пишуваат за „иронијата за Ле Пен“ Има еден вид иронија за Марин Ле Пен, по пресудата од понеделникот, пишуваат француските медиуми. – Зарем таа не е онаа што во 2013 година повика да се прогласи јавно „доживотна неподобност за избраните функционери осудени за проневера на јавни средства“? И пред сѐ, не го започна ли својот медиумски и политички подем со тирада за чесноста на избраните функционери? Имено, медиумите потсетуваат дека на 22 мај 2002 година, неколку дена по тешкиот пораз на Жан Мари Ле Пен во вториот круг од претседателските избори од Жак Ширак (17,8 отсто наспроти 82,2 отсто), Марин Ле Пен беше една од гостите на политичката дебата на ТВ Франс 3. Триесетгодишничката тогаш реши да ги нападне другите присутни гости. – Кој придонесе Французите да веруваат дека сите политичари се нечесни? Тоа сте вие! – извика таа. Сепак, таа тогаш оставаше впечаток дека длабоко верува во мантрите на својата суверенистичка партија, чиј слоган беше „чисти раце и крената глава“. Некои карактеристични настани од кариерата на Марин Ле Пен Политичка наследничка на својот татко откако влезе во политиката во раните 2000-ти, пратеничката од Па-де-Кале доживеа асимптотична траекторија. Првично, таа не сакаше да го преземе семејниот бизнис, претпочитајќи да стане адвокатка. Но многу брзо нејзината кариера заглавила, па се нашла ангажирана во партијата. Одлучна поддржувачка на Ле Пен Постариот за време на поделбата предводена од Бруно Мегре, поранешен број 2 на ФН, во 1998-1999 година, таа стана клучна фигура меѓу активистите и ја замени, функцијата за функција, својата постара сестра Мари-Каролин, која замина со мегретистите. И така, Марин постепено се навикнува на идејата да биде политичка наследничка на својот татко. Во еден таков контекст, на ветувањето дека „ќе ја дедемонизира партијата“, таа беше избрана за претседателка на ФН во 2011 година. Таа ги водеше своите три кампањи, вклучително и две квалификации за вториот круг против Емануел Макрон во 2022 година. Под нејзино водство, партија ќе освои неколку града во 2014 година и од двајца пратеници во 2012 година ќе има 123 во 2025 година. Дел од парламентарната десница (Ерик Чиоти) ѝ се приклучува во летото 2024 година. Сепак, мандатот на Марин Ле Пен покажа слабости. Нејзината партија доживеа неколку последователни кризи, особено онаа од 2015 година, што резултираше со исклучување на Жан-Мари Ле Пен. Според политичките аналитичари, таа самата ќе направи катастрофални грешки, особено нејзината целосно неуспешна дебата во 2017 година против Емануел Макрон. На еден друг фронт, не политички, туку правен, партијата на Марин Ле Пен деновиве доби пресуда во аферата со „комплетите за изборните кампањи“. Во овој случај на првостепена пресуда против партијата и против Ле Пен за „измама и проневера на работ на парламентарните избори во 2012 година“ беа санкционирани и одредени средни менаџери и даватели на услуги блиски до Марин Ле Пен. Ако нејзиниот татко, кој почина на 7 јануари, помогна да се стави француската десница во центарот на играта, Марин Ле Пен, од своја страна, дозволи нејзиното идеолошко семејство да стане суштинско и повеќе да не се гледа како едноставно страшило на францускиот политички живот. Пресудата ќе ја принуди да се повлече од политичкиот живот. Барем за некое време. Тешки пресуди за Марин Ле Пен, но и за поранешниот претседател на Франција, Никола Саркози Навистина нема допирни точки помеѓу двата случаја, „Саркози“ и „Ле Пен“. Ниту нивната природа, ниту нивната привременост, ниту политичките прашања што ги носат: Никола Саркози влезе во самракот на својата кариера, за разлика од Марин Ле Пен, која игра за својата претседателска иднина. Сепак, и двајцата беа предмет на силни медиумски и политички протести, иако должината на истрагите, речиси десет години во двата случаја, покажа дека судиите не ја презеле иницијативата лесно. Случајно, две политички фигури, Никола Саркози и Марин Ле Пен, се истовремено во вестите, во судовите и во политиката. На првиот, кој се наоѓа на петтото судење и носи електронска нараквица по казната од три години затвор, од кои едната треба да ја издржува, за корупција и учество во аферата со прислушувањето, сега му се суди поради сомневања за либиско финансирање што тежи на неговата претседателска кампања во 2007 година. Судскиот процес во кој се појавува не е завршен. – Двајцата се предмет на силен медиумски и политички протест – пишува Франсоа Фресоз, уредник во „Ле монд“, што, според него, е конструиран како средство за одбрана и политичко оружје, а протестот околу работата на судиите не е знак за добро демократско здравје. Меѓутоа, тонот на обвиненијата објавени на крајот на март, прикажувајќи го поранешниот шеф на државата како „спонзор“ на корупциски пакт склучен со поранешниот либиски диктатор Моамер Гадафи, како и сериозноста на бараните казни, даваат идеја за влогот: седум години затвор, 300.000 евра парична казна и пет години неподобност за избори. Од друга страна, втората личност, Марин Ле Пен, во понеделникот, на 31 март, дозна за својата првостепена пресуда на четири години затвор, од кои две треба да ги издржува со електронски мониторинг и пет години неподобност за избирање со непосреден ефект во судењето за европските парламентарни асистенти вработени во Националниот фронт (сега Национален собир). Прогласена за виновна дека одиграла централна улога во проневера на пари платени од Европската Унија за финансирање на активностите на екстремно десничарската партија, за отштета проценета, според Европскиот парламент, на седум милиони евра во периодот 2004-2016 година, таа смета дека нејзината кандидатура на претседателските избори во 2027 година е сериозно компромитирана. УШТЕ ЕДНА ГОЛЕМА АФЕРА ЈА ПОТРЕСУВА ФРАНЦИЈА ПОВРЗАНА СО ПОРАНЕШЕН ПРЕТСЕДАТЕЛ НА РЕПУБЛИКАТА: ОБВИНИТЕЛСТВОТО ПОБАРА СЕДУМ ГОДИНИ ЗАТВОРСКА КАЗНА ЗА НИКОЛА САРКОЗИ Јавноста беше сведок на длабоко мрачната слика на дел од Француската Република На судењето за аферата „Саркози-Гадафи“, под сомнение за либиско финансирање на претседателската кампања во 2007 година, јавниот обвинител изрази жалење за „многу мрачната слика на дел од Француската Република што се појави“ за време на судењето. Француското национално финансиско обвинителство притоа побара седумгодишна затворска казна за поранешниот претседател на Републиката и неговиот „фаустовски договор за корупција“ и парична казна од 300 000 евра. Обвинителот Себастијан де ла Туан, на судењето за аферата „Саркози-Гадафи“ зборуваше последен. Но неговото експозе ја потресе јавноста за мрачната страна на Француската Република. – По дванаесет недели сослушувања, мора да се каже дека се појави многу темна слика на дел од нашата Република. Слика обележана со корупција на високо ниво, поттикната од амбиција, жед за моќ и алчност, која ја ткаеше својата мрежа во највисоките ешалони на државата – рече тој. Потоа, Националното финансиско обвинителство побара седумгодишна затворска казна за поранешниот претседател на Франција, Никола Саркози, шест години за поранешниот министер Клод Геан, неговиот најблизок соработник, и три години за Брис Хортефе, неговиот најдобар пријател. Побарани се тешки казни, и навистина историски, за судење што не е ништо помалку такво. – Видовме еден државен министер (Никола Саркози, министер за внатрешни работи во 2005 година), чија енергија и политички талент ќе му овозможат неколку месеци подоцна да ја стекне довербата на мнозинството Французи, заробен во братоубиствена политичка војна за наследување (со Доминик де Вилпен), заедно со неговиот најблизок пријател во потрагата по финансирања неопходни за задоволување на неговите сеопфатни политички амбиции. – рече обвинителството. Корупција на највисоко ниво Против Никола Саркози, обвинет за „корупција“ (се казнува по законот со десет години затвор), за „злосторничко здружување“ (десет години), „прикривање јавни средства“ (пет години) и „незаконско финансирање на кампањата“ (една година), поради тоа обвинителството побара казна од седум години затвор, казна од 300.000 евра и казна за лишување од правото да се појавува на избори како кандидат пет години и забрана за извршување правосудна функција – ова се однесува на неговото легално место во Уставниот совет, а не на неговата работа како адвокат. За првиот посредник, Зиад Такиедин, кој е во бегство во Либан, беа побарани шест години затвор и парична казна од три милиони евра. – Видовме втор агент за корупција што се огради од неговите поранешни врски во криминалниот свет и кој се изгради преку неговите политички мрежи во Франција и во светот, бил примен педесет и девет пати во Елисејската палата. Ова е Александар Џухри, обвинет за единаесет прекршоци, против кого обвинителството побара пет години казна затвор и пет милиони евра парична казна и забрана од четири години да раководи со претпријатија. Видовме висок државен службеник (Клод Геан), со навидум примерна префектурална кариера, како се компромитира заедно со терорист осуден во отсуство на доживотен затвор (Абдала Сенуси, водачот на нападите), а потоа добива куфери со банкноти за цели на политичко финансирање и на крајот се губи во својот личен финансиски маневар од Либија, што му овозможило да купи стан во 16-от арондисман на Париз, кој обвинителството има намера да го одземе. За поранешниот префект обвинителството побара шестгодишна затворска казна, 100.000 евра парична казна и забрана за избор од пет години – продолжи обвинителот. Брис Хортефо и неговиот пријател Тиери Гобер се соочуваат со тригодишна затворска казна, парична казна од 150.000 евра и пет години забрана за избор. Ерик Воерт, благајникот на кампањата и поранешен министер, се извлекува полесно: обвинителството побара една година затворска казна и парична казна од 3.750 евра, максималната казна со која се соочуваше. Пипалата на октоподот далеку надвор од Франција За либискиот дипломат Бечир Салех, гувернер, шеф на кабинет на Гадафи и директор на колосалниот либиски суверен богат фонд, се побарани шест години затвор и парична казна од четири милиони евра. Но овој „човек, кој знаеше премногу“, ексфилтриран од Либија од блиските соработници на Никола Саркози, тогаш од Франција, сега живее мирни денови, веројатно во Дубаи. Против двајцата саудиски братучеди милијардери што ги позајмуваа своите банкарски сметки за да го преплават протокот на корупцијата, обвинителството побара три години затвор, од кои едната беше суспендирана, и парична казна од четири милиони евра за Калед Бугшан (во бегство), а за Ахмед Салем Бугшан само две години, од кои една условно, бидејќи тој се појави на рочиштето. Останува Вахиб Насер, швајцарскиот банкар во Кредит Агрикол, кој одигра „централна и суштинска улога“ во финансиските аранжмани. Обвинителството бара четиригодишна затворска казна за Франко-Џибутанецот, парична казна од еден милион евра и одземање на автомобилот (13.200 евра) и полисите за животно осигурување (428.000 евра). Преостанатото во Швајцарија не може да се заплени, ниту „мерцедесот“, „порше кајенот“ и „јагуарот“, кои се на името Бугшан, но за кои тој многу се грижи. Конечно, Едуард Улмо, поранешен извршен директор на „Ербас“, се соочува со три години затвор, од кои две се суспендирани, за провизијата од два милиони евра што Александре Џухри ја доби за продажбата на дванаесет авиони во Триполи. Очигледно за поранешниот шеф на француската држава побараната казна е најтешка и најсрамна. Коруптивниот договор продолжил и откако Саркози станал претседател на Републиката – Совршено е утврдено дека Никола Саркози дејствувал надвор од неговите должности како министер за внатрешни работи за да склучи договор за корупција со Моамер Гадафи – инсистираше обвинителството. Откако беше избран за претседател на Републиката, тој продолжи да го спроведува договорот за корупција со пренасочување на ресурсите на неговата канцеларија за промовирање на интересите на либискиот режим. Овие реквизиции не се изненадување за поранешниот претседател на Републиката, кој имаше подготвено соопштение за печатот, веднаш објавено на Икс, во кое ги осудува „интелектуалните конструкции“ на обвинителството, кои „ги прекршуваат основните принципи на правото“. Одбраната ќе го има завршниот збор на 31 март, истиот ден кога се очекува одлуката на судот дали на лидерката на крајната десница Марин Ле Пен ќе ѝ биде изречена казната за забрана да биде кандидатка во наредните пет години. Страниците ги подготви Тони Гламчевски, дописник на „Нова Македонија“ од Франција...

Земјоделскиот сектор има неопходна потреба од силна поддршка преку соодветни банки / Фото: Маја Јаневска-Илиева Конкретна и добро оформена поддршка преку земјоделски банки може да поттикне развој на земјоделскиот сектор. За разлика од Македонија, во светот има посебни финансиски институции за развој на земјоделството, банки што им обезбедуваат специјализирани финансиски услуги на земјоделците, агробизнисите и на другите рурални клиенти за да им помогнат да управуваат со своите финансии и да ги развијат своите бизниси. Во Македонија не постои таква институција, нема земјоделска банка што се има специјализирано за уникатните ризици и можности поврзани со земјоделството Аграрни предизвици (2) Нашата земја подолг период е увозно зависна, особено кога храната е во прашање, но последниве години се забележува уште поголем раст на увозот на земјоделски продукти. Како земја што увезува прехранбени продукти, голем дел од финансиите се одлеваат во странство. Наспроти сегашните состојби, некогаш Македонија важеше за извозник на храна, особено на свежи земјоделски продукти, потенцијал што сѐ уште го имаме и кој може значително да придонесе да се променат состојбите. Земјоделскиот сектор е важна алатка што има голема улога во исхраната на населението, но наедно и во развојот на економијата. Обработката на земјоделските производи и нивен извоз како продукти со додадена вредност веќе се применува и, според инволвираните, има големи потенцијали, особено за пласман на европските пазари. Но кои се кочниците за развојот на земјоделскиот сектор во земјава и како да се помогнат идеите и бизнисите од овој сектор за нивен поголем раст и освојување повеќе нови пазари. Инволвираните во земјоделството сметаат дека недостига поддршка за поголемо домашно производство и истакнуваат дека расцепканоста на земјоделството е една од кочниците. – Долги години произведуваме раноградинарски култури и главно сме фокусирани на домати и краставици. Ги произведуваме под оранжерии, но и на отворено и произведувавме големи количества. Сепак, нашето производство е фокусирано на продажба на свежите продукти на пазарот во Скопје. Имавме преговори со еден преработувач на домати за производство на доматно пире и слично, но не постигнавме договор поради потребите од редовно снабдување со количества што не можеме да ги испорачаме во секој период. Ние со сопругот сме посветени на работата, но тоа не е доволно за да се произведат големи количества, бидејќи сами работиме – вели земјоделка од околината на Скопје. Според неа, недостигаат и знаење и организираност од самите институции, кои би помогнале да се создадат тимови од помали земјоделци и да се организираат временски за да се реализираат ваквите идеи или, пак, да се направат услови за производство под капата на еден приватник, но за такво нешто таа смета дека се потребни големи финансии. Земјоделски банки За разлика од Македонија, во светот има посебни финансиски институции за развој на земјоделството, банки што им обезбедуваат специјализирани финансиски услуги на земјоделците, агробизнисите и на другите рурални клиенти за да им помогнат да управуваат со своите финансии и да ги развијат своите бизниси. Во Македонија не постои таква институција, нема земјоделска банка што се има специјализирано за уникатните ризици и можностите поврзани со земјоделството. Главниот фокус на банките за развој на земјоделството е обезбедување кредити за развој и модернизација на земјоделството и сродните индустрии. Професорот на Факултетот за земјоделски науки и храна Драги Димитриевски објаснува дека тоа е проблем што е присутен долг период и укажува дека проблематичен аспект во кредитирање на земјоделците е обезбедувањето на кредитот или хипотеките. – Во светот постојат примери каде што функционираат земјоделски банки и ние во минатото сме имале земјоделска банка – вели Димитриевски и додава дека во земјоделството нема брзи решенија и дека најпрво треба итно да се дејствува да се запрат негативните тенденции, а дури потоа да се тргне во заживување. Според него, државата треба да води сериозни земјоделски политики со поддршка на секторот, бидејќи земјоделството е трет/четврти сектор што го создава БДП на државата, ангажира директно и индиректно многубројна работна сила и, она што е значајно, е главен извор на приходи на руралното население и ги одржува ресурсите (почва, вода, биодиверзитет), со што придонесува за виталноста на руралните средини. – Како логистика во спроведувањето на мерките и инструментите тука е Агенцијата за финансиска поддршка на развојот на земјоделството и руралниот развој, а за трансфер на знаења до земјоделците тука е Агенцијата за поддршка на развојот на земјоделството. Значи имаме добра институционална поставеност, можеби се потребни одредени реорганизации со цел подобрување на координацијата меѓу нив. Многу е значајно зајакнувањето на капацитетите и знаењата на вработените, а особено зголемувањето на нивната мотивација со поставување систем за нивно вреднување и унапредување и подобрено материјално обезбедување, пред сѐ на нивните плати, со цел и да се задржат кадрите, што е појава што се забележува во овие институции – укажува професорот. Е.Р. Има идеја и за формирање посебна агенција за развој на земјоделството Поранешниот стопанственик и претставник на Стопанската комора на југословенската федерација во Данска, Ѓоко Савов, се залага за плански и долгорочен развој поддржан и овозможен од државата, во кој максимално ќе биде вклучен и приватниот бизнис. – Потребна е реализација на проект за висок развој! Тој би бил можен пред сѐ со формирање посебна агенција за развој, која ќе биде одговорна пред Собранието и ќе биде ослободена од политичкото расположение во земјата. Агенцијата би иницирала проекти, би ги синхронизирала во контекст на сите општествени промени, за истите тие да бидат со потребниот позитивен ефект за процесот на општо зголемено производство. На пример, за земјоделството ќе ја реализира потребната комасација, ќе обезбедува анализи од пазарот што да биде годишниот план за производство по сорти и количества на земјоделските производи, ќе обезбедува финансиска помош за купување опрема, ќе обезбедува техничка помош – вели тој. Потоа, како што додава Савов, со комбинација на приватен и државен капитал ќе обезбедува откуп и преработка на вишокот производи. – Агенцијата ќе врши откуп и на однапред недоговорените количества вишоци во земјоделството низ целата територија на државата. За тоа ќе ѝ требаат ладилнички и преработувачки капацитети. Очигледно сликата за улогата на агенцијата е убава. Но таа мора да биде моќна и авторитетна – потенцира Савов. Во ситуација кога државата преку агенцијата ќе ги откупува земјоделските производи, таа ќе може да ги продава во земјите од блиското соседство, а за таа цел ќе можат дополнително да се активираат и македонските транспортни компании, така што придобивките за домашното стопанство повеќекратно би се зголемиле во однос на сегашната состојба. Е.Р. Развојната банка со неколку понуди за земјоделскиот сектор, но сепак повторно сѐ ќе се одвива преку деловните банки Сепак и овие кредитни линии на Развојната банка повторно би се реализирале преку деловните банки и заинтересираните треба да комуницираат со нив за реализација, што исто така придонесува за повисоки камати, кои за голем дел од земјоделците претставуваат товар… Брзиот преглед на понудите на деловните банки, но и на Развојната банка укажува дека конкретните понуди за земјоделскиот сектор за финансирање проекти од оваа област се малку, но и со камати што ги надминуваат можностите на нашите земјоделци. Развојната банка на својата веб-страница има три понуди наменети само за агросекторот. Една кредитна линија е насловена кредити за примарно земјоделско производство, втората се кредити за извоз на земјоделски производи и нивни преработки, како и кредити за преработка на земјоделски производи. Првата линија, како што пишува на веб-страницата на Развојната банка, е наменета за сите потсектори во примарното земјоделство, или полјоделство, овоштарство, лозарство, производство на семенски материјал, сточарство… Со оваа линија може да се набават основни или обртни средства, но и услуги за воведување стандарди и ознаки во производството, како и за инвестиции поддржани од ИПАРД-програмата. Сумата што земјоделците може да ја подигнат е до 100 илјади евра, а каматата е 4 отсто за кредити преку деловни банки и 6 отсто за кредити преку штедилниците. Кај вториот и третиот пакет на кредити за секторот, за извоз и преработка на земјоделски продукти, земјоделците може да подигнат и до 300 илјади евра, но каматата е 5 и 6,5 отсто. Сепак, овие кредити повторно се реализираат преку деловните банки и заинтересираните треба да комуницираат со нив за реализација, што исто така придонесува за повисоки камати, кои за голем дел од земјоделците претставуваат товар поради природата на работата и ризиците од разни непогоди. Е.Р....

(од искуството на еден транзитен патник) Случај бр. 2 Се враќаше повторно преку Барселона, но сега имаше многу повеќе време. Откако по стопати им ги прераскажа своите претходни транзитни авионски мачеништва, ќерките му резервираа повратни билети со подолги паузи меѓу транзитите. Плус, со приорити, што му гарантираше дека нема да се тиска пред полетувањата. Затоа додека низ широките аеродромски ходници шеташе релаксирано како по огромен трговски центар, задоволен од обиколката, му беше сосема природно да си одбере средено кафуле, да си нарача сендвич со ибериска шунка и авокадо и „sumo de naranja, por favor“ и на продавачката да ѝ даде евро бакшиш, за што беше награден со „gracias querido senor!“. Си го мезеше сендвичот пристрасно, почекувајќи по неколку секунди по секој залак, ах, колку му беше потребен тој спокој, таа опуштеност без брзање. На дното од најавната табла се појави информацијата дека неговиот авион полетува за 100 минути. Можеше да се даде фора барем уште еден час да прошета буткајќи го лесниот куфер на тркалца низ аеродромската зграда. И навистина кога со спокоен чекор се приближи до својата капија А93, таму, во редот за приорити, се најде до патник, шеесетгодишник (на прв поглед) со ведар израз на лицето. – Добар ден – го поздрави – Viaggeremo insieme. Се враќам во Венеција, мојот роден град. Ама не сум баш среќен (иако тоа баш не му се забележуваше). – Зошто? – Па видете, во Шпанија поминав не повеќе од една недела. Туристички. Ама успеав многу да видам. Гранада, Валенсија, Барселона. Три различни, прекрасни града… Перфектна екскурзија за еден пензионер. Неговиот орелски нос добро се вклопуваше со живите кафени медитерански очи што го гледаа со љубопитност. „Како и секој добро зачуван, елегантен и полетен Италијанец, изгледа десетина години помладо од возраста“, помисли. – А сега морам назад во мојата валкана Венеција. Мислам, си го сакам градот, во него живеам цел живот, има во него многу културни богатства, Фестивалот, доаѓаат луѓе од цел свет… Ама некако ми здосади, истите улици, истите канали, понекогаш ми се чини дека сум врзан со синџир… Патната контрола ја поминаа лесно, и натаму разговарајќи додека чекореа по металниот ходник кон влезот во авионот. – Ќе летаме со Макс Тен… Кимна со главата, иако не му беше познат лик со такво име, можеби е некој актер или кошаркар. -… нов модел авион – продолжи Италијанецот – побрз е и поголем, ќе стигнеме до Венеција за помалку од час и половина. Да, драг пријателе, додека се сместите и погледнете низ прозорчето, веќе пристигнавме. Miracolo della velocita! Вие, кој број на седиште имате? Испадна дека резервираните седишта им се оддалечени повеќе од десетина реда: – Штета! Толку добро ни одеше муабетот. („Само и јас да дојдев на ред“, помисли, сепак, со симпатија). – Ci vediamo a Venezia! – го поздрави Италијанецот, подигнувајќи го со леснотија својот куфер во багажникот. (продолжува)...

Фото: Маја Јаневска-Илиева Вашингтон и Брисел се согласни меѓу себе дека е потребна ревизија на НАТО. Оваа заедничка согласност веќе се преточува во нови стратегиски концепти за дејствување на НАТО, се бараат заеднички именители со концептот на Брисел за „нова европска безбедносна архитектура“, која се крои во Париз, Берлин и во Брисел. Но целиот тој процес отвора и нови светогледи и перспективи за нас. Имено, по пет години членство на македонската држава во НАТО (и немерливо скапо платено со промената на нашето име), започнатата ревизија на Алијансата отвора сериозен простор за почнување наша сериозна кампања, за активирање инструментариум со кој би се направил restitutio ad integrum, односно да се направи барем исчекор во тој правец и да се даде сигнал дека сме изградиле политичка волја за „враќање во поранешната состојба“. Се разбира, ова се однесува на името Македонија! Ревизијата на НАТО и можностите за враќање на името Македонија „НАТО се разви не само во робустен одбранбен сојуз туку и во заедница на вредности! Но, вредните заедници умираат кога нивните вредности повеќе не се истакнати или не се споделени…!“, предупредува д-р Трине Флокхарт, професор по безбедносни студии во Школата за транснационално владеење на Европскиот универзитетски институт во Фиренца, Италија, во научната студија со наслов „НАТО 2030 – кон нов стратегиски концепт и понатаму“, издадена од Школата за напредни меѓународни студии на Универзитетот „Џон Хопкинс“ од САД. Брисел, ја истакнуваме темелната македонска вредност – името Македонија и во НАТО Штом се посочува дека е НАТО заедница на вредности, нели е сосема оправдано во оваа реформирана трансатлантска воена заедница да дојде до израз и главната вредност на една од неговите земји членки – името Македонија? Зошто да нема право и македонскиот народ да побара да престане конечно праксата во НАТО, во која не се истакнува, ниту се споделува името Македонија, како негова темелна вредност, идентитетска? Високопозиционирани воено-безбедносни експерти на НАТО во студијата со наслов „НАТО 2030 – кон нов стратегиски концепт и понатаму“ препорачуваат НАТО да ги истакнува и да ги споделува во следните години вредностите што се дел од него како заедница. Тоа најдиректно значи дека во следните години ќе треба и ќе може да се инсистира во НАТО да се истакнуваат и да се споделуваат и македонските вредности, кои се темелат врз универзалните, заеднички вредности и норми, означени со „јус когенс“. Тие вредности и норми не се подложни на поништување со какви било меѓународни договори: правото на самоопределување и интегритетот, правото на државен и територијален суверенитет и интегритет. НАТО ја нагласува својата посветеност кон независноста и суверенитетот Ако е така, зошто би било неможно за НАТО со неговиот нов „политички компас“ – Стратегискиот концепт до 2030 година – да искаже посветеност кон споменатите јус когенс, врховни норми и принципи на меѓународното право, и за својата членка – Македонија, не за „Северна Македонија“? Нормите и принципите јус когенс целосно ги гарантираат и неповредливоста и неотуѓивоста и на името Македонија, кое е темелот на македонскиот идентитет на Македонците и нивното именување како македонски народ. Поврзано со овие норми и принципи на меѓународното право и паралелно со извршувањето на обврските во трансатлантската Алијанса, државно-политичкото раководство на македонската држава треба да ги потпира дипломатската офанзива и лоби-активностите за враќање на вистинското уставно и генеричко име Македонија врз новиот Стратегиски концепт до 2030 година, како и врз Основачкиот договор на НАТО. Барајќи принципиелност, еднаквост и во обврските и во правата како за сите 32 земји членки на Алијансата така и за македонската држава Колку е навистина реална можноста за враќање на името Македонија? Според повеќе наши соговорници и експерти од оваа област, „низа факти и аргументи индицираат дека станува сосема остварлива идејата македонската држава да си го врати своето име Македонија иако е членка на НАТО“. Без оглед на тоа што на оваа идеја жестоко ќе се спротивставува Грција, која сѐ уште е столб на јужното крило на Алијансата. Но забрзано се менува геополитичката, воено-политичката и геостратегиската ситуација, вклучувајќи го и Балканот. Со претстојното ревидирање на НАТО и со навестеното американско повлекување од Европа се зголемува и веројатноста Грција да го изгуби статусот на „столб на јужното крило на НАТО“. Грција се претстави како уште посилна откако се потпиша Преспанскиот договор, кога Македонија со губењето на своето име ја плати „геополитичката и воено-стратегиската фактура“ што им ја поднесе Грција на „плаќање“ на демократска Америка и на НАТО, за да се согласи да ги стави Александропулос и сите други свои воени бази на располагање на САД и НАТО. Но ситуацијата веќе започна да се менува… Грчките медиуми во средината на февруари 2025 година известија дека „Трамп наредил затворање на американската воена база во Александропулос (Дедеагач)“. „Тоа е само транспортен центар кога американската опрема влегува во Европа или излегува од неа. Американскиот транспортен персонал може да дојде до локацијата за да управува со епизодните пристигнувања и заминувања на опремата, но ова не е американска база на САД, па да се затвора сега“, реагираа пред еден месец американските воени власти и лично Трамп во обид да ги демантираат пишувањата на грчките медиуми. Дипломатската офанзива и лоби-активностите за враќање на вистинското уставно и генеричко име Македонија врз основа на новиот Стратегиски концепт до 2030 година, како и врз Основачкиот договор на НАТО, ќе треба да се спроведуваат паралелно и со извршувањето на обврските како членка на НАТО – сѐ додека постои овој пакт… Свето Тоевски Се промени ли нешто во НАТО од 2019 година? Емануел Макрон, претседателот на Франција, во ноември 2019 година во интервју за британски „Економист“ предупреди дека „НАТО е на умирање, а Европа на работ на бездната“! Тогаш тој им порача на европските земји членки на НАТО дека не можат да се потпираат на САД, односно оти од САД повеќе не може да се очекува да застанат во одбрана на земјите членки на НАТО. – Она низ што минуваме во моментов може да се опише како клиничка смрт на НАТО. Европа е на работ на бездната – кажа уште пред шест години шефот на француската држава. Дали и самиот Макрон сите овие години даваше значајно учество да се остварува неговата констатација? Дали и денес тој продолжува со активности со кои битно ја поткопува Северноатлантската алијанса, работејќи на проектот за „стратегиска автономија на Европа“ и инсистира на т.н. Коалиција на подготвените за продолжување на воениот судир во Украина наместо за мирно решавање на конфликтот? Св.Т. Американците доминантно го финансираат НАТО и имаат свои воени кадри во најважните раководни позиции во Алијансата Американскиот генерал со четири ѕвезди Кристофер Џерард Каволи, покрај тоа што е командант на Европската команда на армијата на Соединетите Американски Држави, едновремено е и врховен командант на здружените сојузнички сили на НАТО во Европа. Односно, генералот Каволи е командант на Сојузничката команда на НАТО за операции (Врховен штаб на сојузничките сили Европа) за Европа. Адмиралот на морнарицата на Соединетите Американски Држави, Стјуарт Б. Манш, е командант на Командата на здружените сили на НАТО, стационирана во Неапол, Италија, за неговото јужното крило, во кое токму Грција е „столб“. Што ќе се случи со „јужностолбната“ позиција на Грција во НАТО ако Трампова Америка суштински го смени својот концепт за НАТО? Св.Т....

Министерот за култура и туризам Зоран Љутков информира дека е објавен новиот конкурс за финансирање проекти за развој на креативните индустрии. Тој рече дека конкурсот е еден од чекорите за обезбедување стабилен и одржлив развој на креативните индустрии, а средствата ќе бидат насочени за проекти за создавање или подобрување културни активности што се значајни за заедницата и збогатување на локалната културна сцена преку иновативни и креативни решенија. – Со конкурсот што го објавивме денеска, ќе обезбедиме финансиска поддршка за проекти што ќе го стимулираат развојот на креативните индустрии, создавајќи нови можности за претприемачите, младите уметници и креативните тимови. Тоа ќе поттикне нови вработувања, зголемување на конкурентноста на нашите креативни индустрии на глобалниот пазар и развивање на културниот туризам – рече министерот Љутков. Тој потсети дека во периодот од 2013 до 2017 година Министерството за култура објави пет годишни конкурси за финансирање проекти од областа на креативните индустрии, при што финансиски беа поддржани околу 270 проекти. Тој ги повика креативците и организациите да се пријават и да ја искористат можноста за реализација на своите идеи и проекти. – Нашето општество има огромен потенцијал и заедно можеме да придонесеме за подобрување на културниот, економскиот и туристичкиот напредок што ни е потребен. Министерството за култура и туризам ќе продолжи да работи на поддршка на проекти што ја афирмираат културата и создаваат нови вредности во општеството – рече Љутков. Конкурсот за финансирање проекти за развој на креативните индустрии е објавен на веб-страницата на Министерството....

Фото: ЕПА Овој музеј обезбедува глобален пристап до архивата на ФИДЕ, нудејќи им на љубителите на шахот поглед на еволуцијата на играта Како дел од прославите на стогодишнината, Светската шаховска федерација (ФИДЕ) отвори онлајн музеј што ја следи историјата на шахот од античко време до модерните турнири. Отворениот шаховски музеј поддржан од ФИДЕ има цел да стане најголем изложбен простор на шаховски артефакти во светот, прикажувајќи вредни предмети од секој агол на светот и секоја ера на шаховската историја, пишува ФИДЕ. Првпат целосниот историски запис за шахот е бесплатно достапен на интернет, со ретки досега невидени материјали, кои се движат од рачно бележани листови со резултати до шампионски медали и лични артефакти на врвни играчи. Проектот има цел и да ги истакне помалку познатите факти и приказни од минатото на играта. Претседателот на Светската шаховска федерација, Аркадиј Дворкович, рече дека проектот нуди „поблиска длабинска перспектива за шахот“ и ја одразува „пошироката намера на ФИДЕ кон дигитален ангажман со јавноста“, пишува Светската шаховска федерација. – Шахот е еден од најстарите и најбогати спортови во историјата. Низ вековите се напишани безброј книги за играта, играчите, настаните. Голем дел од тоа сега е достапен на интернет, но она што недостасува е централна, официјална референтна точка што ја раскажува целата приказна за шахот. Онлајн шаховскиот музеј на ФИДЕ е токму тоа, место каде што можете да ги најдете најзначајните настани и луѓето што ја обликуваа играта. Се надеваме дека шаховската заедница и оние што се љубопитни за играта ја гледаат вредноста на ресурсите што сега се слободно достапни за истражување и збогатување на спортот – рече тој. Посетителите се движат низ музејот низ пет тематски дела. Сегментот „Колекција“ вклучува фотографии, рачно напишани писма, постери за олимпијадите, лични предмети од познати играчи, заедно со историски документи и автограми, делот за историја почнува со визуелна временска линија, која ги прикажува сите клучни фази во историјата на шахот до 1913 година и првите чекори за создавање меѓународна шаховска организација, а посветен сегмент ја следи историјата на Светската шаховска федерација од раните меѓународни напори во 1913 година до нејзината еволуција во глобален авторитет на спортот. Овој дел содржи висококвалитетни фотографии и скенирани документи врз чија основа е организиран и управуван шаховскиот свет, а делот „Светски шампиони“ вклучува детални биографии, мечеви и клучни публикации што ги прикажуваат кариерите и наследството на најголемите играчи, пишува Светската шаховска федерација. Проектот означува пресвртница во шаховската историографија и ја сигнализира обновената посветеност на ФИДЕ за јавен ангажман. Следејќи го слоганот на Светската шаховска федерација, играта е само почеток, Отворениот онлајн шаховски музеј има цел да биде проект што постојано се развива, пишува ФИДЕ, која ги покани другите колекционери, галерии, национални федерации, клубови и играчи да се приклучат и нивните колекции и артефакти, исто така, да бидат претставени на интернет-страницата на музејот (museum.fide.com). Н.М....

Приходот од влезниците за проекциите на филмовите од минатите изданија ќе биде наменет за семејствата на настраданите во несреќата во Кочани По најголемата трагедија во поновата македонска историја, фестивалскиот тим на „Киненова“ одлучи програмата, која требаше да биде само навестување за десеттото, јубилејно издание на фестивалот, да им ја посветат на настраданите во големата несреќа во Кочани со давање хуманитарен карактер на истата таа. – Колкава и да е таа капка на материјална и духовна поддршка за блиските на настраданите, сакаме да пробаме да придонесеме кон влевањето надеж и да покажеме минимум одговорност, но во исто време и со иста љубов да оддадеме длабока почит за оние невини души што ги загубија животите и оние што го жртвуваа својот за да ги спасат животите на другите. Чувствуваме немерлива празнина и болка за сѐ што се случи. Во таа насока ве повикуваме вас, драга публико, вие добронамерници со големи и благородни срца, да ги посетите проекциите на филмовите, кои внимателно ги одбравме и обезбедивме, а кои се дел од најистакнатите и наградени филмови на минатите изданија на „Киненова“ и со вашето присуство и купената влезница да придонесете во оваа наша мисија – велат од тимот. Целокупниот приход од влезниците на овој настан ќе биде наменет за семејствата на настраданите во несреќата во Кочани. Настанот почна на 30 март (недела) и трае до 3 април (четврток) во киното „Киноверзум“ во домот на културата „Билјана Беличанец“ во Кисела Вода. На репертоарот се филмовите: „Мажите не плачат“ (Босна и Херцеговина, 2017) во режија на Ален Дрљевиќ; „Хотел Пула“ на Андреј Коровљев (Хрватска, 2023); „Кафуле“ (Иран, 2023) по сценарио и режија на Навид Михандуст; „Зад стоговите сено“ (Грција, Германија, Македонија, 2022) во режија на Асимина Проедру и „На сѐ ќе му дојде крај“ (Хрватска, Македонија, Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Турција, Бугарија, 2024) во режија на Рајко Грлиќ....

Фото: „Нова Македонија“ За само 6 месеци, Владата ги покачи пензиите на над 330.000 пензионери за 5.000 денари, велат оттаму. -На сметките на пензионерите легна покачувањето на пензиите од 2.500 денари. Со ова покачување, вкупното линеарно зголемување на пензиите достигнува 5.000 денари, откако првото зголемување беше со септемвриската пензија и сега со мартовската пензија. Ова е втор раст на пензиите за само 6 месеци. Имено, дека Владата се грижи за пензионерите покажува тоа што уште првата недела од мандатот донесе одлука за линеарно покачување на пензиите на сите пензионери за 5.000 денари, со септемвриската и мартовската пензија – велат од Владата....

Спортот е најмоќната алатка со која се менува начинот на размислување, односно кога луѓето со инвалидитет мислат дека нешто во спортот е невозможно, но всушност било возможно. Секако дека сакаме развој на лицата со инвалидитет во општеството и во образованието, но спортот го менува начинот на размислување на самата личност, рече Парсонс ИНТЕРВЈУ: ЕНДРЈУ ПАРСОНС, ПРЕТСЕДАТЕЛ НА ИНТЕРНАЦИОНАЛНИОТ ПАРАОЛИМПИСКИ КОМИТЕТ Претседателот на Интернационалниот параолимписки комитет (ИПЦ), Бразилецот Ендрју Парсонс, неодамна првпат беше во тридневна посета на Македонскиот параолимписки комитет (МПОК), во рамките на посетата на земјите од Југоисточна Европа. Притоа тој оствари работна средба со претседателот на МПОК, Бранимир Јовановски, министерот за спорт Борко Ристовски и со претседателот на МОК, Даниел Димевски. Парсонс (48), кој е новинар, во 2018 година стана член на Интернационалниот олимписки комитет (ИОК). Тој беше претседател на Бразилскиот параолимписки комитет (2009-2017), претседател на Параолимпискиот комитет на Америка (2005-2009) и член на Комитетот за номинации за Летни олимписки игри во 2020 година. Претседател на ИПЦ е од 2017 година, кога ја презеде функцијата од Филип Крејвен (кој беше на функција од 2001 година) на 18-то Собрание на ИПЦ во Абу Даби. Во Скопје, Парсонс даде интервју специјално за „Нова Македонија“. Која е Вашата главна цел за првата посета на Македонија? – Главната причина е да ги разберам подобро ситуација, предизвиците и можностите. Со подобро разбирање на ситуацијата би знаеле како ние од ИПЦ би можеле да им дадеме поддршка на националните параолимписки комитети на најдобар можен начин. Тука се видовме со претставниците од Владата на Македонија, Македонскиот олимписки комитет, со Македонскиот параолимписки комитет, за да разбереме повеќе и тогаш да видиме како можеме да помогнеме за развојот на параолимпискиот спорт во Македонија. Која беше Вашата главна цел да се кандидирате за претседател на ИПЦ? – Главната работа што сакав да ја постигнам како претседател беше да ја сменам културата внатре во движењето. Бев 20 години во Параолимпискиот комитет на Бразил и ја разбирам разликата помеѓу некои поставени работи и Националниот параолимписки комитет. Мислам дека бевме многу оддалечени. Ние постоиме за да им служиме на членовите, а не обратно. Тоа беше мојата главна цел. Параолимпискиот спорт е многу моќна алатка за да се смени начинот на размислување. Имавме четири милијарди луѓе што ги следеа Параолимписките игри во Париз во 2024 година преку медиумите, што е доказ дека спортот е многу моќна алатка. Ние требаше да им служиме и да придонесеме, не само за 4.400 натпреварувачи во параолимпиското село туку и за 1,3 милијарда луѓе со инвалидитет низ светот, да ја доближиме таа платформа до нив, а во исто време овие натпревари се многу возбудливи спортски настани. Спортот е најмоќната алатка со која се менува начинот на размислување, односно кога луѓето со инвалидитет мислат дека нешто во спортот е невозможно, но всушност било возможно. Секако дека сакаме развој на лицата со инвалидитет во општеството и во образованието, но спортот го менува начинот на размислување на самата личност. Не зборувам само за спортисти на највисоко можно ниво во спортот, туку дека лице со инвалидитет може да направи што ќе посака, на пример кога ќе сфати дека може да игра кошарка, дека може да оди на универзитет, дека може да има девојка, да стане татко, односно многу работи што може да ги направи во општеството. Но за тоа општеството треба да му даде можности и инфраструктура. Параолимпискиот спорт помага во менување на тој ментален склоп кај луѓето со инвалидитет. Какви се односите на ИПЦ со Македонскиот параолимписки комитет и нејзиниот претседател, олимпиецот Бранимир Јовановски? – Нашиот однос е многу добар, но секако секогаш може уште повеќе да се зајакнува и да станува сѐ подобар и подобар, па тоа е една од причините што сакам да ги постигнам со мојата посета. Едно е да се има многу добар личен однос, добар однос помеѓу нашите тимови, претставници, но друго е да се биде тука да се види состојбата, да се комуницира, да добиете можност да разговарате со натпреварувачите, тренерите, спортските работници, претставниците на институциите, со сите нив. Секако, многу е важно и да се зајакне односот и тој да биде отворен, да се знае каде да се вложат средства, каде да се вложи напор и да го направиме тоа заедно со Македонскиот параолимписки комитет. Кои се најдобрите Параолимписки игри (ПОИ) одржани досега? – ПОИ 2024, дефинитивно. Игрите во Париз беа неверојатни и фасцинантни, на ниво како никогаш дотогаш. И нивото на спортската изведба на спортистите беше највисоко досега. Сите борилишта беа внатре во градот и тоа беше спектакуларно да се види. Вклученоста на француската популација беше огромна, имавме полни борилишта, 2,4 милиони продадени билети. Интеракцијата на гледачите беше фантастична. На пример, на натпреварите во фудбал за слепи, кога публиката правеше т.н. мексикански бран (движење на публиката во бранови на трибините), го правеше безгласно, за да не им пречи на натпреварувачите, да не прави врева, да не ги деконцентрира. Тоа значи дека и тие беа вклучени во спортот и го разбираат спортот. Но и наследството што доаѓа од таква вклученост. Ако некој, на пример, сега сака да игра кошарка во количка, може веднаш, оти има клуб за тоа, има боралишта пристапни за лица со инвалидитет, ангажирани тренери што знаат што треба да прават и сето тоа немаше да се оствари ако не беа ПОИ во Париз. Така што, кога ја напуштивме Франција, ја напуштивме со многу повеќе можности за вклученост на лицата со инвалидитет, што е прекрасно. Неодамна се кандидира и првпат победи жена, Кристи Ковентри, во изборот за претседател на ИОК. Дали Вие ќе се кандидирате третпат за прв човек на ИПЦ? – Сметам дека тоа е многу добра одлука. Јас бев таму и гласав кога таа беше избрана, така што мислам дека е испратена многу силна порака со изборот жена првпат да биде претседателка на ИОК. Ја познавам Кристи со години, жена од Зимбабве, има 41 година и е извонредна лидерка во светот на спортот. Треба да се менуваме, да се адаптираме, да се вклучуваме повеќе. Имам одлична релација со неа, така што мислам дека за параолимпискиот спорт тоа ќе биде добро. Мојата ќерка, која има 15 години, ми рече: „Те молам честитај ѝ, да се види жена на таква позиција е инспирација за младите девојки“. Го завршувам вториот мандат како претседател на ИПЦ и имам право на уште еден мандат, а бидејќи има уште многу работи што би сакал да ги консолидирам, сметам дека е логично да се кандидирам за трет мандат. Дали сте задоволен од буџетот што го има ИПЦ? – Ситуацијата е многу подобрена, но никогаш не можеме да бидеме задоволни, оти секогаш бараме повеќе. Суштината не е во добивање повеќе средства за нас како комитет, туку повеќе средства за самото движење, за да можеме да инвестираме во националните параолимписки комитети, националните федерации, како што е програмата што ја почнавме годинава „Спортска мобилност“, спонзорирана од „Тојота“, со добра финансиска поддршка, а најголем дел од средствата ќе се инвестираат во земјите во развој. Се обидуваме да го направиме тоа, да одат пари за самото движење, а не за ИПЦ. Што е, според Вас, мошне битно за да напредуваат македонските параолимпијци уште повеќе? – Финансирањето на Параолимпискиот комитет во Македонија е од есенцијално значење, како и пристапноста до спортските сали, објекти и непосредната околина, исто така, за да може да тренираат во повеќе спортови. Треба да се организира пристапен транспорт за лицата со инвалидитет. Исто така, треба да се ангажираат тренери што ќе знаат да ги тренираат на правилен стручен начин. Да има наставници и професори што ќе знаат како да работат со деца со инвалидитет....

Илустрација: „Нова Македонија“ Очигледно Европа дефинитивно се оддалечува од сопствените принципи и демократски вредности, па она што сега го прави жигосувајќи одредени политичари само затоа што нивните гледишта не се во ист правец со оние на официјален Брисел повеќе личи на тоталитаристичките режими, кои секогаш ги исклучуваат неподобните кандидати од изборните процеси, без оглед на волјата на народот. Со други зборови, Европа се претвори во еден вид санитарен кордон за политичарите што либералната европска елита ги смета за – непожелни и неподобни Гласот на народот е највисокиот демократски изблик во едно општество со кој им се дава легитимитет на политичарите да одлучуваат за иднината на државата и општеството врз основа на јасно изразена мнозинска граѓанска волја дадена за одредени политики и програми. Но во последно време очигледно почнуваат да се напуштаат таквите демократски трендови, па сѐ почесто се случува кандидатите што ја уживаат мнозинската поддршка на народот едноставно да бидат исклучени од изборните процеси само затоа што нивните политики не се во согласност со глобалната неолиберална политичка визија. Употреба на сите алатки да се исклучат „неподобните“ Такви обиди за исклучување од политичкиот натпревар имаше во пресрет на американските претседателски избори, кога тогашната владејачка администрација на поранешниот претседател Џо Бајден ги користеше сите можни средства да го исклучи Доналд Трамп од претседателската трка. Се водеа судски процеси, па дури беше изречена и пресуда со која Трамп беше прогласен за виновен само за да се оцрни неговата кандидатура пред изборите, кои повеќе од очигледно беше дека ќе ги добие имајќи ја предвид поддршката од американските граѓани. Слично сценарио се примени и на европско тло. На последните претседателски избори во Романија, романскиот крајно десничарски кандидат за претседател Калин Горгеску победи во првиот круг во ноември и во вториот круг тој требаше да се соочи со проевропската либерална централнодесничарска кандидатка Елена Ласкони. Сепак, Централната изборна комисија ја дисквалификува кандидатурата на Горгеску на изборите закажани за 4 мај врз основа на пресудата на Уставниот суд, кој ги поништи првичните избори во ноември. Сето тоа предизвика големи протести на неговите приврзаници, а Горгеску дури беше и приведен под сомнение дека неговата минатогодишна победа во првиот круг била со измама и со помош од руски елементи. Романското обвинителство поднесе голем број обвиненија против политичари, вклучувајќи и дела против уставниот поредок и членство во екстремистичка организација. Најнова потврда дека станува збор за светски тренд за отстранување на неподобните политичари е последната одлука на францускиот суд, кој ја прогласи за виновна лидерката на екстремната десница Марин Ле Пен за злоупотреба на средствата на Европската Унија (ЕУ), по што таа доби петгодишна забрана за вршење јавна функција и на тој начин е оневозможена да учествува на претседателските избори во 2027 година. Во пресудата се наведува дека Ле Пен се осудува на четири години затвор, две години условно, и парична казна од 100.000 евра. Повеќе од извесно е дека Ле Пен ќе се жали на пресудата и дека казните стапуваат во сила во моментот кога ќе биде одлучено по жалбите. Она што е особено интригантно, а што според повеќето европски аналитичари всушност е и главна цел на целата хајка што се водеше околу Ле Пен, тоа е петгодишната казна за јавни должности, која стапува во сила веднаш преку таканаречената мерка „привремено извршување“ што ја побараа обвинителите, а ќе биде укината само ако жалбата биде уважена пред изборите. Странски замешателства и во македонскиот случај Ова се само неколку примери како се употребуваат институционалните алатки за да се спречи нечија кандидатура за одредена функција, без оглед што таа личност ужива мнозинска поддршка меѓу граѓаните. Очигледно Европа дефинитивно се оддалечува од сопствените принципи и демократски вредности, па она што сега го прави жигосувајќи одредени политичари само затоа што нивните гледишта не се во ист правец со оние на официјален Брисел повеќе личи на тоталитаристичките режими, кои секогаш ги исклучуваат неподобните кандидати од изборните процеси, без оглед на волјата на народот. Со други зборови, либералната Европа создава за себе еден вид „кордон за заштита од непожелни политичари“, од суверенисти и традиционалисти, иако таквите зафати на либералните елити, според многу политички аналитичари, се – апсолутна негација на демократијата. Со таквите политики, всушност, се негира гласот на народот-плебсот. По чистата победа на Герт Вилдерс во Холандија минатата година, му беше поставен (санитарен) кордон со кој беше оневозможен да формира влада врз основа на неговата програма и довербата што му ја дале мнозинството Холанѓани, туку мораше да се согласи на еден вид технократска влада. Неолибералите излегоа со конкретни активности со кои се декларирааа дека поставуваат т.н. „санитарен кордон околу германската АфД, да не може во никој случај да влезе во германската влада“. Македонија најдобро почувствува врз своја кожа што значи „ексклудирање од меѓународните текови доколку не се согласи на ултиматумите поставени од страна на либералните европски елити“. Брисел се закани со поставување такви санитарни кордони и погазување на волјата на плебсот, кој на избори дава мандат за својата политичка опција, но Европа инсталира друга. Тоа се случи на изборите во 2016 година, кога под притисок на ЕУ беше создадена малцинска влада што се согласи на промена на името на државата. Дури, тој „санитарен кордон“ беше поставен и кога стануваше збор за резултатите од референдумот за името, кој иако неуспешен, сепак не беше земен предвид при гласањето во Собранието за промена на името и најдрско беше игнорирана волјата на мнозинството македонски граѓани. Сите овие примери многу јасно ги потврдуваат зборовите на американскиот потпретседател Џ.Д. Венс на Безбедносната конференција во Минхен, кога на своите европски партнери отворено им кажа дека Европа ги напуштила сопствените принципи и демократските вредности токму поради замешателствата во внатрешните процеси во земјите членки и земјите кандидати. Може ли „Сите сме Ле Пен“ да стане европски тренд? Кога на некој кандидат ќе му забраниш учество на избори, фактички го дерогираш неговото гласачко тело, односно највисокото демократско право на граѓаните да одлучуваат слободно кого ќе поддржат. Така создаваш незадоволни маси, кои својот револт ќе го манифестираат на протести, како оние што ги видовме во Романија. И тие протести нема да останат само внатре во границите на државите, тврдат консултираните политички аналитичари Некои од европските аналитичари одлуката на францускиот суд оценуваат дека е контроверзна и дека е јасна намерата таа да се дискредитира како политичарка и да се спречи да учествува на избори. – Оваа одлука всушност значи политичка смрт за Ле Пен. Повеќето анкети покажуваат раст на нејзината популарност меѓу Французите, така што имајќи го предвид трендот на победи на десницата во Европа и во светот, повеќе од извесно беше дека таа најверојатно ќе го победеше актуелниот претседател Емануел Макрон на претседателските избори во 2027 година, чиј рејтинг, патем, е на исклучително ниско ниво. Сепак, се чини дека Европа не сака да ризикува, имајќи ја предвид растечката популарност на АфД во Германија, која со секој нов изборен циклус расте сѐ повеќе, па затоа се обидува да спречи уште еден десничар да дојде на француското кормило, имајќи предвид дека ако во Германија и Франција дојдат на власт суверенисти, тогаш тоа би значело дефинитивен крај на ЕУ, која стана „посед на либералните европски елити“. Тука треба да се бараат причините за ваквата пресуда на францускиот суд, кој и покрај можноста за жалба, сепак веднаш ја активира забраната за занимавање со јавна функција на Ле Пен. Уште сега е јасно дека тие нема да се изјаснат навреме по нејзините жалби само за да ја оневозможат да се кандидира на изборите за две години. Тоа е добро смислен потег за нечија политичка изолација – велат аналитичарите. Според нив, овој тренд што се прави низ Европа може да биде меч со две сечила и, порано или подоцна, ќе им се удри од глава на оние што ги користат ваквите методи за пресметка со неистомислениците. – Кога на некој кандидат ќе му забраниш учество на избори, фактички го дерогираш неговото гласачко тело, односно највисокото демократско право на граѓаните да одлучуваат слободно кого ќе поддржат. Така создаваш незадоволни маси, кои својот револт ќе го манифестираат на протести, како оние што ги видовме во Романија. И тие протести нема да останат само внатре во границите на државите туку има многу незадоволни граѓани што не сакаат нивниот глас да се игнорира. Доволно е само да се сетиме на протестот на жолтите елеци во Франција, кога истата енергија на незадоволство се преслика во повеќе европски држави и стана пошироко движење. Исто нешто може да се случи и сега. Ако Европа продолжи да ја игнорира волјата на граѓаните и да ги елиминира неподобните кандидати за неа, порано или подоцна ќе се соочи со одговорот на граѓаните – заклучуваат некои од европските аналитичари. Токму во тој контекст нашите соговорници го издвојуваат и т.н. француски предлог за Македонија и прават една логична аналогија на тие два феномена, со заеднички именител: Кога ваквиот Париз и Брисел ја игнорираат волјата на граѓаните, порано или подоцна ќе се соочат со одговорот на граѓаните, велат нашите соговорници, при што додаваат дека со ова се отвора шанса за наш следен разговор со нив за т.н. француски предлог низ призмата на демонстрираната европска лицемерност, непринципиелност и противправност на споменатиот „европско-француски предлог“ за евроинтеграција на Македонија. С.Т....

Христо Ивановски Пресудата против Марин Ле Пен ги потврди зборовите на Џеј Ди Венс дека Европа со своите политички неистомисленици се справува со методот на таканаречен санитарен коридор (firewall). Низ тој коридор поминаа многу политичари, како Саркози, Вилдерс, Јерг Хајдер, Додик, Никола Груевски… Како Европа да го преживее санитарниот кордон? Ќе преживее ли европската демократија во време кога Европа даде сигнал сите да се вооружуваме, да складираме резерви на храна, лекови, ќебиња…, во време кога Европа се подготвува за војна. За војна! Ме изеде туѓ срам или, уште попрецизно, се срамам да кажам дека сум од Европа Се сеќаваме, нели, на изјавите дека Доналд Трамп победил на изборите кога за првпат беше избран за претседател, со помош на Русија. Токму Кремљ влијаел на изборниот резултат. И таа вистина мораше да ја проголта американскиот консумент како витаминска, органска, здрава политичка храна. Сѐ е можно со слободни медиуми, а Америка ги има на куп. Колку сакаш и какви сакаш слободни медиуми, кои можат да направат приказна што од насловните страници ти се вовлекува под кожа. И ќе си речеш – па да, тоа мора да е така. Но во реалноста не било така. И да не успееше мисијата на Трамп и неговата јака екипа повторно да го добие гласот на американскиот гласач, на средната класа, но и на милијардерите (тие имаат своја мисија, тие сакаат да ги претворат милијардите во трилиони), таа приказна ќе продолжеше да се врти како несоборлива вистина. Трамп беше портретиран во медиумите како некој опасен, недоквакан, необразуван политичар. И таа матрица фати добар корен во Европа, континент што се смета себеси за многу напреден, една матрица што може да продава балони со боите на виножитото, наполнети со секакви филозофски мисли, промисли, најдобрите идеи. Но има политичари што можеби ќе ви простат, но нема да ви заборават. И сега Европа ќе го враќа долгот. Едноставно ќе мора, нема каде. Процепот му Вашингтон (Американците) и Брисел (ЕУ-пејците) е преголем. И да има единствен телефонски број за повик во Брисел, двете страни преку Атлантикот во моментов тешко ќе се разберат. Станува збор за многу големи разлики. Западот, онаков каков што го познававме до денес, е на пат да ја отпише како свој сигурен сојузник Европската Унија. Не цела Европа, туку ЕУ. Американскиот потпретседател Џеј Ди Венс на собирот на елитата во Давос, Швајцарија, во февруари им кажа сѐ директно, а една од работите, која е поразителна за Европа, е таа дека, според Американците, во Европа се губи демократијата, го снемува нејзиниот демократски капацитет и се претвора во нешто друго. Во прашање се доведени и нејзините христијански вредности и за тоа никој однадвор не е виновен, тука самата Унија. Во Европа катедралите зјаат празни. Пресудата против Марин Ле Пен, во моментов најпопуларна француска политичарка, која освен затворска казна, заменета со куќен притвор, доби драконска казна за забрана за политичка дејност во траење од пет години, не можеше никако поинаку да се прочита, освен како нарачана судска егзекуција. Значи на површина не се гледа политичкиот маневар на кој и да било, туку сега треба сите да веруваат дека правниот систем функционирал. Тоа е точно, но само донекаде. Оти да се пишува за злоупотреба на пари што се во оптек во Европскиот парламент, а ги има многу и токму се наменети за тоа на што ги користела и Ле Пен, е како да се пишува домашна работа на темата „Пролет во мојот крај“. Коментарот на Илон Маск е дека левичарите, според нивните правила, се пресметале со политички противник, а тој систем го користат глобално. Би било добро да се потсетиме кој во Македонија судеше во изминативе седум-осум години и според кои правила. Дали токму според тие што ги спомнува Маск? Ако Џеј Ди Венс остро ја критикуваше политиката на создавање „санитарни коридори“ во Европа, сега е уште појасно зошто е тоа така апла кажано. Па, сѐ е апла, веќе ништо не се крие. Овој конфликт на неолиберализмот со традиционалистите и во Европа е во тек, не е само во САД. Во Америка можеби подлабоко ќе се ора контаминираниот политички пејзаж, но по оваа пресуда ни во Европа духовите нема да бидат мирни. Ле Пен има околу 11 милиони потенцијални гласачи зад себе. Ако таа не успее да ја добие битката со судскиот систем, тогаш некој нејзин наследник ќе може да смета на тие гласови, кои по ова би требало само да растат. Пример е Германија, каде што по изборите што ги доби ЦДУ гласачите уште го креваат рејтингот на АфД од причини што тие што ги поддржале Мерц и ЦДУ не сакаат да гледаат нова коалиција со поразениот Шолц и неговата СПД во надолен пад. Значи АфД расте. Тоа треба добро да се запамти. Да потсетиме дека санитарниот кордон го зафати и Николас Саркози (и тој за нелегално финансирање), потоа Герд Вилдерс (не смее да биде премиер), пред десетина години во изолација беше ставен и Јерг Хајдер, па дури под политички мраз беше и цела Австрија, се обидуваат да го направат тоа со Виктор Орбан, со Роберт Фицо, Милорад Додик. И да не заборавиме дека низ санитарниот коридор на Европа поминаа и Никола Груевски и добар дел од неговата партија ВМРО-ДПМНЕ. Значи, имаме еден класичен хантингтоновски судир на леви и десни и гледајте каде била моќта, тупаница на европската демократија. Зошто Западот, каде што најмоќна е Америка во секој поглед, би ја отпишал ЕУ? Има повеќе причини, но Западот се темели најмногу на пари, а вредностите пак произлегуваат од богатството. Не е од вчера тенденцијата Америка да биде хегемонот и над Европа. Но во поново време особено по непринципиелниот став на ЕУ да не застане зад Америка по 2001 година и воената интервенција во Ирак, причините на Вашингтон да го зајакне притисокот врз Европа стана поголем. Затоа и беше европскиот стрес-тест во 2008 година со финансиската криза. Но сега веќе е уште појасно – ако сака Европа да биде партнер и сојузник со Америка ќе мора да плати. Сумата е многу висока. Една од главните причини е што Европа и Америка веќе драстично се разликуваат и по главните геополитички прашања, за климата, за зелената енергија, па дури и за светскиот мир. Од друга страна, стратегискиот потег Велика Британија да излезе од ЕУ значеше слабеење на Европа. Дали ЕУ ќе може да смета на Лондон како на свој сојузник? Хм, тешко прашање, но да видиме што ќе се случува со Форт Нокс. Пари, пари, пари! Уште од мандатот на Франсоа Оланд, Франција излезе пред светот со амбиција дека сака да биде светски фактор. Можеби и може, но тоа значи уште еден крокодил во малиот базен. Сега се наметнува и Германија. Јасно е дека меѓународниот поредок етаблиран по Втората светска војна се урива. Особено е нарушен воениот баланс во Европа и тоа дополнително ќе се почувствува со реализацијата на германскиот план за брзо и масивно вооружување, а впрочем и цела Европа даде сигнал – мораме да се вооружуваме! Дали европските лидери ќе нѐ претворат во глинени гулаби? На добар пат се, за жал. Датумот е утврден – 2030. Во санитарниот европски коридор, демократијата веќе е сериозно ранета, а штом слободите и правата се начнати, следни ќе бидат социјалните права и правда и ќе бидеме сведоци на она што се вика антиисторија. Можам јавно да кажам дека се срамам да кажам дека сум од Европа откако Европската комисија издаде упатство до граѓаните на блокот да се подготвуваат за војна и да складираат неопходни артикли, храна, лекови, вода. Европа се подготвува за војна?! Европа што Западот ја отпишува, а Истокот нема намера да ја запише, барем ваква каква што е денес, овде и сега....

По повод 80 години „Остен“ По повод 80 години „Остен“ и Денот на шегата – 1 април, во галеријата „Остен“ е отворена изложба на карикатури и хумористично-сатирични текстови на карикатуристи и текстописци од редакцијата на „Остен“ и долгогодишни соработници со наслов „Еден за сите, сите за никаде!“. Автор на насловната карикатура е Дарко Марковиќ, а автор на насловниот афоризам е Живко Павлов. Ќе бидат изложени карикатури и текстови на: Никола Анѓелкоски, Сунчица Божиновска, Владо Бороевиќ, Ѓуро Варга, Ане Василевски, Миро Георгиевски, Мирослав Грчев, Блаже Докуле, Миле Ѓорѓијоски, Ласко Џуровски, Славољуб Игњатовиќ, Александар Јанковиќ, Мице Јанкуловски, Панде Јаревски, Дукан Јелен, Владо Јоциќ, Иван Карадак, Живко Козар, Наташа Костовска, Глигор Костовски, Миле Манчевски, Дарко Марковиќ, Делчо Михајлов, Живко Павлов, Боро Пејчинов, Лазо Плавевски, Јордан Поп Илиев, Василије Поповиќ-Цицо, Миле Попоски, Драган Поповски, Ефтим Проески, Љупчо Сиљановски, Васил Толевски, Димитар Чудо и Софе Штерјоски. На настанот беа доделени повелби за придонес во развојот на карикатурата, хуморот и сатирата во Македонија – Ако пресметаме на колку луѓе им е до смеење, можеби е многу 1 април – Денот на шегата, да се прославува еднаш годишно? Од друга страна, зошто ни е таков празник кога секој ден ни е 1 април?! Па, сепак. Во ова време на глобална затвореност, скржавост, манипулативност, отуѓеност, време на спуштени глави и кренати ѕидови, кренати решетки и спуштени завеси, време на страв, омраза и суети, не би било лошо да застанеме пред огледалото и да се обидеме барем еднаш годишно да ги развлечеме нашите исушени усни заради слабата употреба и преку насмевка да ги видиме нашите расипани и штрбави и да си речеме: Ова треба да се поправи, пломбира, можеби треба и мост, дури и нови вилици! Затоа служат хуморот, сатирата и карикатурата. За да можеме поздраво да загриземе – изјави во една пригода во повелбата по повод Денот на шегата, карикатуристот Дарко Марковиќ. Активностите на „Остен-биеналето“ – Скопје, по повод 80 години постоење, кои со голем успех се одвиваа во текот на целата 2024 година, имаа своја завршница во Националната галерија на Македонија – „Чифте-амам“, со отворањето на официјалната изложба и доделувањето награди и признанија на уметници и соработници на „Остен“. Овој настан беше уште позначаен со оглед на фактот што е првиот во низата настани планирани во оваа јубилејна година – 80 години од постоењето на „Остен“. Симболично, на изложбата изложуваа 80 наградени уметници и финалисти од над 40 земји, од кои повеќето лично дојдоа во Скопје од различни страни на светот за да ги примат наградите. Беа изложени дела од визуелните уметности – уметност на хартија, сликарство, објекти, инсталации, фотографии, видео и мултимедијална уметност. – Подготовката на биеналето започна лани со објавување на меѓународниот повик, на кој се пријавија 273 уметници од 51 земја со 863 дела. Следуваа серија самостојни и групни изложби на пријавените уметници, меѓу кои и изложбата „Тркало на времето“ на извонредниот италијански уметник Марко Бањоли во „Чифте-амам“ во соработка со „Зеринтија“ – асоцијација за современа уметност од Рим, а со поддршка на Италијанскиот институт за култура и италијанската амбасада во Скопје. Тоа беше соодветна најава на одлуката на Советот на „Остен“ за земја во фокус лани да биде Италија. Во мај во Скопје му беше врачена официјалната награда гран при за животно остварување на еден од најголемите уметници на денешницата, Микеланџело Пистолето. Според желбата на Пистолето да биде мотив за поврзување и обединување на луѓето и институциите во регионот, чинот на врачување се одржа во Музејот на современата уметност во Белград, како дел од програмата за неговата самостојна изложба „Превентивен мир“ – вели Корнелија Конеска, извршна директорка на „Остен“, која и му ја врачи официјалната награда гран при – скулптура од Петар Хаџи Бошков на Пистолето во Белград. Настанот беше организиран во соработка со Музејот на современата уметност на Белград, Србија, „Зеринтија“ и со Марио Перони. Во јуни започна официјалната програма на „Остен-биеналето“ со самостојната изложба на самоукиот надреалист и голем македонски сликар Вангел Наумовски. Беа претставени слики, цртежи и графики (од колекцијата на „Остен“). Беше формирано меѓународно жири, за чиј претседател беше избран Бруно Кора, Италија (претседател), истакната личност во светот на уметноста, познат по својот придонес како критичар, автор и едукатор уште од 1960-тите, куратор на многубројни уметнички биеналиња и изложби, вклучувајќи и на Алберто Бури, Ив Клајн, Лусио Фонтана, Микеланџело Пистолето и многу други. Во комисијата беше Пик Кеобандит од Белгија, основач и директор на организацијата „Инспиративна култура“ – организација за уметност и културна дипломатија, како и главен уредник на списанието „Таргет глобал“. Заедно со него во жирито беше и Маја Колариќ од Србија, историчарка на уметноста и кураторка, директорка на Музејот на современата уметност во Белград. Од неколкудневните активности на меѓународното жири произлегоа наградите. Покрај наградените од Советот на амбасадори на „Остен“, Микеланџело Пистолето и Вангел Наумовски, во соработка со Светската асоцијација на визуелни уметности (САВУ) традиционално се доделени наградите: „Уметник на светот“ на Киро Урдин од Македонија, „Рембрант“ за извонредност во уметноста на Жан Богосиан од Белгија, „Балкански уметник“ на Данчо Ордев од Македонија. Меѓународното жири му доделува прва награда за цртеж, графика, комбинирана техника на хартија на Павол Трубен од Словачка, прва награда за слика на платно, инсталација, објекти на K.С. Шриватшан од Индија; прва награда за фотографија, видео, мултимедија на Филип Јовески од Македонија. Посебни награди од жири им се доделени на Сунгчан Ким од Ј. Кореја, на Никола Марковиќ од Србија, на Мари Тераучи од Германија, а посебни признанија од жирито на Аница Китаноска од Италија, на Бруно Павиќ од Хрватска и на Тодорис Трампас од Грција....

Фото: Пиксабеј Втори април, Светскиот ден за подигање на свеста за аутизмот е ден посветен на подигање на свеста, поттикнување, разбирање, прифаќање и чествување на животите и придонесите на лицата со АСН. Денес, ние ја осветлуваме убавината на различноста, важноста на прифаќањето и моќта на вклучувањето во општеството, наведува во писмената изјава претседателот на Македонското научно здружение за аутизам (МНЗА), Владимир Трајковски. – Аутистичниот спектар на нарушување е невроразвојна состојба што влијае на тоа како поединците го перцепираат светот и како комуницираат со другите. Се проценува дека 1 од 32 луѓе во САД се во спектарот – бројка што нагласува како аутизмот е суштински дел од нашата глобална заедница. Аутизмот не е нешто што треба да се „поправа“ или „излечи“, туку, тоа е поинаков начин на доживување на светот – доказ за богатството на човековата различност – нагласува Трајковски. Тој додава дека Светскиот ден за подигање на свеста за аутизмот не е само подигање на свеста, туку се работи за нивно прифаќање и силно општествено дејствување. – Предолго, стереотипите и недоразбирањата ги обликуваа наративите околу аутизмот, создавајќи бариери за поединците од спектарот. Денеска и секој ден, мора да се посветиме на рушење на овие бариери. Станува збор за препознавање на уникатните способности, таленти и перспективи, што луѓето со аутизам ги носат со себе. Ние сме инспирирани од поединци со АСН кои се истакнуваат во нивните определби – без разлика дали се во академската заедница, уметностите, технологијата или како првенци во застапувањето и претприемништвото. Овие лица нè потсетуваат дека аутизмот не е ограничување, туку тоа е спектар на неограничен потенцијал. Нивните успеси се доказ за тоа што може да се постигне кога има разбирање, можности и поддршка – истакнува Трајковски. Тој потенцира дека ние не можеме да ги игнорираме предизвиците што сè уште постојат. – Многу семејства се соочуваат со пречки при навигација во образовните системи, пристап до здравствена заштита и пронаоѓање инклузивни работни места. Аутизмот не е состојба што одговара на сите. Потребите на поединците многу варираат, а нашите системи мора да го одразуваат тоа, со што ќе бидат прилагодливи, инклузивни и сочувствителни – додава претседателот на МНЗА. Тој се осврнува и на улогата на заедницата. – Градењето на навистина инклузивно општество бара сите нас – доктори по медицина, специјални едукатори и рехабилитатори, психолози, социјални работници, креатори на политики, работодавци, здравствени работници и другите членови на заедницата, да работиме заедно. Родителите и старателите неуморно се залагаат за своите најблиски. Наставниците и терапевтите со својата посветеност им помагаат на учениците со аутизам да го откријат својот потенцијал. Работодавците кои го ценат невродиверзитетот даваат пример на другите, создавајќи средини каде секој може да напредува. Но, вклученоста не застанува на училиштата или на работните места. Започнува во нашите домови, населби и пошироки општествени кругови. Треба да обезбедиме дека секој поединец, без оглед на неговите способности, треба да има чувство на припадност и почит од страна на заедницата. Вклучувањето значи препознавање на вредноста на различните перспективи и нивно прифаќање како силни страни – истакнува Трајковски. Тој ја нагласува важноста на дејствувањето. Вели дека секој од нас има своја улога. – Додека размислуваме за овогодинешната тема – Унапредување на невродиверзитетот и целите за одржлив развој на ОН – нека нè инспирира да преземеме акциони чекори. Во образованието: да ги поддржиме едукаторите во разбирањето на аутизмот и опремувањето на училниците со алатки за задоволување на различни потреби. На работното место: да се залагаме за невроразновидни практики за вработување, разбивање на заблуди за аутизмот и поттикнување иновации. Во услугите за истражување и поддршка: да се заложиме за поголеми инвестиции во истражување за подобро да го разбереме аутизмот и да развиеме интервенции засновани на докази, што го подобруваат квалитетот на животот. Во нашиот секојдневен живот: да им пристапиме на поединците со АСН со отворени умови и срца, подготвени да слушаат, да научат и да ги прифатат нивните уникатни искуства – додава Трајковски. Исто така, потенцира тој, од витално значење е да се подигне гласот на лицата со АСН во секој разговор. Нивните искуства и приказни не се само вредни, како што нагласува Трајковски, „туку тие се од суштинско значење за обликување на политики, практики и ставови“. – На лицата со аутизам да им порачаме: видени сте. Вие сте ценети. Вие внесувате неверојатна длабочина и перспектива на нашиот свет. Вашите придонеси се важни, а ние сме посветени на создавање општество каде што ќе бидете почитувани и поддржани за да ги остварите вашите соништа. За семејствата и старателите, вие сте хероите на ова патување. Вашите љубов, трпение и истрајност нè инспирираат сите нас. Знајте дека вашите напори прават длабока разлика во животите на вашите најблиски и во нашите заедници. За застапниците и сојузниците, вашите гласови го засилуваат повикот за вклучување и еднаквост. Да ја продолжиме оваа работа заедно, знаејќи дека промената е можна и дека сме посилни кога стоиме обединети – додава Трајковски. Додека го осветлуваме светот во сино денеска, истакнува, да се потсетиме дека свесноста е само почеток. Вистинскиот напредок, нагласува, лежи во разбирањето, прифаќањето и преземањето значајни активности за да се отстранат бариерите и да се создадат нови можности. – Дозволете ни да се обврземе да го направиме секој ден – можност да изградиме општество што ги слави разликите, ја негува различноста и им дава моќ на сите да напредуваат – истакнува Трајковски....

ЕФТИМ КЛЕТНИКОВ Гледам насловот на денешната наша колумна, драг читателу, за тебе е чуден, па се прашуваш каква врска има Македонија и посебно Македонците со Спиноза, а уште повеќе и тој со нив. Нормално. Па сепак малку по малку ќе ја откриеме таа магична врска, која мене ми ја откри клучот на аналогијата што го користи Бодлер како универзален калауз, и повеќе откровенски отколку каузално. Па и самиот Спиноза откровението го сместува надвор од строгите логички принципи на умот со кои се користи и метафизиката, сметајќи дека тоа е едноставно некој вид одблесок на божјата свест. Така, според него, и ангелот како феномен е производ на теологијата, а не на метафизиката и умот. Така како што го открива него и Рилке во своите „Дуински елегии“, на пример, и сите симболисти. Но конкретно Спиноза и врската меѓу него и Македонците што нè интересира нас. Првин, овој расен холандски филозоф е најголемиот метафизичар по Платон. Нему може да му симне капа и Хајдегер, кој во 20 век станува во одбрана на метафизиката на умирачка со своите сепак брилијантни, по претсократовците, егзегези на битието. Но и тука Спиноза е меѓу Платон и Хајдегер средишниот столб на монументалната филозофска метафизичка зграда. Спиноза, кој, парадоксално, својот метафизички проект го објавува во своето капитално дело со за таа тема малку чудниот наслов „Етика“. Веројатно и не случајно ако се земе предвид фактот дека подоцна Емануел Кант, имено, оттука го изведува и својот a-priori етички императив на неговата метафизика како една од средишните теми на неговата филозофија. Така. А колку е значаен Спиноза, појавен неколку столетија пред модерната епоха на западната цивилизација, говори и фактот што тој е еден од најобожаваните филозофи во 19 и 20 век. Во таа смисла и Хегел во своите Предавања ќе рече дека по Спиноза филозофите можат да го избираат или спинозијанизмот или ништо друго од филозофијата. Слично мисли и Бергсон кога вели дека секој филозоф има две филозофии, својата и на Спиноза. И радикалниот мислител Ниче е фасциниран од него, сметајќи го за свој претходник во кој ги препознал своите пет основни идеи на неговото филозофско дело и сметајќи го така за свој сијамски близнак. Итн. Познато е дека основната (една од основните) метафизичка формула на Спиноза е неговата славна и шифрирана (хипо)теза Deus sive natura, што значи дека Природата е Бог и низ неа се манифестира тој. Тоа е посебен метафизички концепт, дефиниран религиски како деизам на кој му припаѓал и Волтер. Но сепак, неразбран, Спиноза со таа теорија бил избркан како атеист надвор од еврејската заедница на која ѝ припаѓал. Ако одиме, пак, подалеку и Исус како „безбожник“ бил избркан од неа. И тоа се, како што гледаме, катастрофичните парадокси на човекот и човештвото со заледен ум, драг читателу. Да. Во ред. Но што е сега, да не се оддалечуваме, битното, суштинското (а поимот суштина е еден од средишните кај Спиноза) во аналошката врска меѓу Спиноза и Македонија и Македонците. In medias res тоа е всушност неговата фасцинантна откровенска мисла дека во секоја ствар (а тоа значи и твар-материја) првобитно е вгнезден поривот во неа да трае со искрата на своето битие. А тој, пак, порив во душата на човекот е супституиран како желба. Во материјалните нешта тоа се манифестира како инертност. Било како било поимите порив и желба кај Спиноза се сијамски близнаци во семантичка и симболошка смисла. Оттука тој во екстатичен откровенски стил и го дефинира човекот како „битие на желбата“. Или на поривот. Сеедно. На тој начин тој неколку столетија пред појавата на психоанализата како нејзин претходник му ги отвора вратите на несвесното на Фројд. До тука е сè во ред. Останува по овој малку подолг вовед со малармеовска техника да се сугерира а не да се објаснува предметот на темата, сега ние, драг читателу, сепак да ја напуштиме сугестијата и директно да преминеме на предметот, односно на Спинозиниот Порив и желба аплицирани незаобиколно директно на историската и метафизичка судбина на Македонците. Блиску сме, иако гледам ти прашуваш, пак, драг читателу, што бара во сето ова Гетеовата мисла како мото на овој текст, иако станува збор за Спиноза, кој би можел да се навреди. Мотото што гласи: „Ремек-дело на човекот е да трае“. Да. Ама тоа пак е, како што се гледа, директна интуитивна и независна рефлексија на мислата на Спиноза за поривот примарно поставен во секоја ствар и твар да трае во своето битие. Неупатениот би помислил дека Гетеовата мисла е плагијат на Спиноза, но не е. Станува збор за коинциденција на мисловни концепти. Онака како што се случило тоа со Дарвин и Балас, кои истовремено без да знаат еден за друг ја конструираат теоријата на еволуцијата, или како што Лајбниц и Њутн истовремено на сличен начин ја откриваат математичката формула на интегралот. Во поезијата постојат уште повеќе такви примери на коинциденција. Сеедно, Гете и Спиноза се слични и во филозофијата за бог, кого холандскиот филозоф покрај другото го дефинира и со поимот есенција, кај него истоветен со поимот суштина. И Гете може слободно да се потпише како автор под Спинозината дефиниција Deus sive natura. Со таа разлика што кај Спиноза бог е монада, еднота, а кај Гете тој е во множинска форма, паганска: богови. Антички пантеист. Таков бил впрочем и западниот романтизам, со таа разлика од вечно спокојниот Гете, што тој имал и една фројдовска невроза од протокот на времето и минливоста. Класичен пример за тоа е Ламартин со неговата славна песна „Езерото“. По Гете чиј, според Гастон Башалар, психосимбол е каменот стои надвор од таа типично романтичарска невроза. Тој е стабилен и како и Спиноза чист метафизичар. Тој не мисли на реката на Хераклит и ентропијата на времето туку на вечноста. Оттука и неговиот императив е сличен на оној на Спиноза, на a-priori вградениот порив во стварите да траат. Оттука, по аналогија, и неговото химниско: „Ремек-дело на човекот е да трае!“ Доволно, оти сега дојдовме, драг читателу, во самото средиште на темата, во суштината (основен Спинозин термин) за врската меѓу Спиноза и Македонија, односно Македонците. А тоа е не проблемот, туку императивот (што е различно) да се трае, именуван од Спиноза со средишните поими на неговата филозофија порив и желба во нивната близначка врска. А во тој контекст за нас сега и драматично и најважно е, драг читателу, по Преспа 2018 дали и колку траат императивно Македонците во своето битие, односно во својот генерички идентитет. Да. Но сега во овој контекст мене неоттргливо ми се наметнуваат и ме притискаат некои аналогии со македонската историска и метафизичка судбина во дослух со некои фасцинантни откритија на модерната физика. Не знам дека тука со мене ќе се сложи како врвен познавач на таа област мојот пријател академикот Љупчо Коцарев ама сепак и поетската имагинација и интуиција ме тераат кон таа речиси алхемиска врска во која аналогијата и тука се објавува како метафора на „спој на далечни реалности“, како што ја дефинира неа Пјер Реверди. Имено, во таа смисла го имаме на ум еден од најсјајните физичари на 20 век Ернест Рутефорд, кој, надоврзувајќи се на неговиот претходник Ј. Ј. Томпсон што го открива атомот како микрослика на космосот, создава нов негов модел. А тоа е неговата теза за масата на атомот што се наоѓа во неговото јадро околу која по прецизно дефинирани патеки кружат електроните, слично на патеката по која кружат планетите околу Сонцето. Но тука, на почетокот, по сè изгледа има некоја празнина во концептот на Рутефорд. Тоа го интересира, но сега како хипотеза, и познатиот полски физичар Јакоб Броновски во неговата популарна научна книга „Подемот на човекот“ во прашална форма: „Сега нешто не било во ред со моделот на Рутефорд. Ако атомот е мала машина, како да не се истроши таа? Дали е тоа некој мал perpetuum mobile, единствен што го познаваме. Планетите, движејќи се во своите орбити, постојано губат енергија, па така, од година на година нивната орбита е сè помала, па иако разликите се минимални, планетите со текот на времето ќе паднат на Сонцето“. Нема потаму да заглавуваме со физиката, драг читателу, и по Рутефорд во навраќање на поставката на Нилс Бор, кој надоврзувајќи се на Планк ја развива тезата на својата квантна теорија во која материјата (веројатно за да се спаси од ентропијата м.з.) се јавува во цврсти облици на енергија што се емитира во пакети како кванти. А тоа сугерира (пак ме боцка поетската имагинација со нејзините архетипови) дека енергијата може да остане жива само во цврст облик. Не случајно тука и примитивните магиски цивилизации по интуитивен пат го знаеле тоа, па, имено, каменот го зеле како елемент, симбол, архетип во кој најубаво се манифестира и објавува бог. Стоун Хенџ. Па и Маркови Кули во Прилеп. На пример. Куса дигресија. Сега да се вратиме на Броновски. Неговата дилема-јанза за абење на енергијата на материјата има резон. Молецот на ентропијата од прапочетокот длаби во неа. Тоа, небаре врвен астрофизичар, го знаел и Исус кога им соопштил на апостолите дека на крајот од времето Отецот ќе ги создаде Новото небо и Новата земја. Така. И сега најпосле сме во самата срцевина на нашата тема со суштинското праќање до кај се работите со императивната аналогија на сè што досега го кажавме, поаѓајќи од Спиноза за да дојдеме до ситуацијата со енергијата на електроните на атомот Македонија (и Македонците) што кружат по дефинирана патека околу неговото јадро, кое ние ќе го именуваме со поимот Име. Атомот што заедно со тоа јадро и електроните на енергијата што кружат околу него е еден од најенергетските атоми во атомите на Западната и светската цивилизација, чии гранични линии го опфаќаат просторот од Пела до Индија на исток и Египет и Вавилонија на југ. Да. Но македонската историска ентропија е необично фуриозна. Оти што се случи, имено, по смртта на Александар со ТОЈ блескав македонски атом? Јасно е дека енергијата на неговите електрони наслабна, но таа одби да се потроши и да ги отера работите во она Ништо што е за западната цивилизација смрт, а за источната извор на целокупниот живот и спојување на човекот (Атман и Брахман) со енергијата на космосот. Конкретно, тој македонски атом блескаше енергетски уште долго време по Александар со царството на Селевкидите во Сирија и со Птоломеите во Египет како македонски наследници. Во тој контекст фасцинантно е, имено, тоа што со Македонката Клеопатра беше затворен со македонски клуч и последниот круг од круговите на долгото неколкумилениумско траење на сјајната староегипетска цивилизација, која за Освалд Шпенглер е џин во однос на пренадуваната од Европа грчка цивилизација. А Клеопатра на двапати со магијата на својата македонска убавина, интелигенција, дух и шарм го освои и Рим, првин со Цезар, а потоа и со Антониј. И тоа беше крунски доказ, драг читателу, дека Македонија и Македонците војуваат и со оружјето на Убавината што е есенција на нивната космополитска енергија. Така. А енергијата на електроните на македонскиот атом, драг читателу, не згасна ни за време на Источното Римско Царство, познато како Византија, кога притисокот за да исчезнат Македонците беше сличен на оној по долги столетија од 1913 со Букурешкиот договор. Но и тука не беа згаснати македонските енергетски електрони. Напротив нивниот сјај беше повеќе од евидентен. Доволно е во таа смисла само да кажеме дека најславниот византиски император, космополит и реформатор со ренесансен ум беше Македонецот Јустинијан, а по него дојдоа и Кирил и Методиј. И сјајниот француски историчар на уметноста Жермин Базен во својата „Историја на уметноста“ едно десетина пати (имам подвлечено), кога говори за уметноста на Византија ја употребува синтагмата „македонски стил“. Французин што нема врска со неписмениот за западната цивилизациска слика Макрон. Да. Ама жално кај македонските историчари на уметноста (нека ме исправат ако грешам, мило ќе ми биде) таа синтагма не сум ја сретнал. И кај нив според европскиот патолошки терк Византија како да е исклучиво грчка, па и целата византиска онтологија и естетика исто така. Така. И тука сега нема да зборуваме за енергетската моќ на македонските електрони, драг читателу, во Библијата каде што тие како заслепувачко сонце блескаат од првата библиска книга Битие сè до крајните брегови на Новиот завет со доаѓањето на апостол Павле во Македонија. Но нивната енергија во историската ентропија слабееше во приодот на доцниот среден век, за на крајот да експлодира во преродбенскиот 19 век. Потоа таа експлозија како да е излезена од атомскиот акцелератор на Енрико Ферми блесна со силата на индуистичкиот празвук ОМ, биг-бенгот од кој почнува создавањето на космосот. И тој енергетски блесок на електроните на македонскиот креативен дух, потиснуван со векови од сите страни беше страшно изненадувачки и за Европа, која веќе, посебно од 1913 година наваму, имаше јасен план за ликвидација на Македонците. Настаните за таа ликвидација хронолошки со прецизен континуален тек се одвиваа сè до Преспа 2018 кога електроните на македонскиот атом изабени од секаков надворешен притисок паднаа полузгаснати врз неговото јадро, како што еден ден според пресметката и визијата на астрофизичарите планетите изабени на своите драматично скусени патеки по кои кружат околу сонцето ќе паднат врз него. Ама според астрофизичарите и Сонцето ќе престане да свети по 11 милијарди години. А македонското сонце сега згасна многу порано во Преспа 2018. Но дали неговиот порив за траење за кој Спиноза рече дека е примарно, a-priori вграден во секое нешто и твар сепак по таа трагедија ќе најде сили да го потсили својот нагон за постоење, оти сè уште дише и покажува знаци на живот, и дали ќе истрае во тие предвидени со темно пророштво уште 14 милијарди години до целосната космичка ентропија. Драматично прашање за македонското битие, кое е познато по чудесната способност за преживување на катастрофи. Па јас мислам, верувам, драг читателу, а верувај и ти дека и по Преспа 2018 тоа ќе преживее, и по садистичката „француската рамка“, и по другите слични инквизициски направи за негово мачење и уништување што ги поседува расипаната Западна цивилизација сега сместена во политборделот во Брисел. Верувам силно во тоа, како што веруваше Рацин во „Белите мугри“ и „силно светнатиот ден“ со кој Господ ќе го огрее човештвото. Ама по општата катаклизма за која зборува апостол Јован во последната книга на Библијата „Откровение“ или „Апокалипса“. Сеедно. А тоа ќе биде, како што вели како врвен астрофизичар Исус, денот кога Отецот ќе ги создаде Новото небо и Новата земја и од неговата десна страна заедно со Синот и апостол Павле ќе седат на Новата свадба што го слави Новиот праведен свет и Македонците, да го парафразираме Гете, драг читателу, како „ремек-дело на траење“. Македонците што траеле и истрајале низ сите катастрофи до свршетокот на времето и светот и нивната обнова за божествен и праведен свет, кој цивилизацијата од Брисел што нè ништи го мрази мизантропска, мразејќи се, според психијатриската дијагноза на Фројд, и себе....

Фото: Пиксабеј Франција ќе и испорача на Данска неколку стотици ракети земја-воздух Мистрал 3 според договорот постигнат вчера за време на државната посета на кралот Фредерик Десетти на Париз, објави Елисејската палата. Данска, која неодамна одвои дополнителен буџет од речиси 7 милијарди евра за својата одбрана, најави и купување 130 фински оклопни транспортери „Патрија“ за 254 милиони евра, од кои мал дел треба да бидат испорачани годинава, се наведува во соопштението од Министерството за одбрана. Рамковниот договор потпишан во Париз меѓу европскиот производител на ракети МБДА и директоратите за вооружување опфаќа „испорака од 250 до 1.000 ракети Мистрал 3“, соопшти Елисејската палата, без да наведе детали за вредноста на договорот. „Мистрал 3“ е одбранбена ракета земја-воздух со многу краток дострел што се користи против сите типови цели, вклучувајќи борбени авиони, транспортни авиони, хеликоптери, беспилотни летала и крстосувачки ракети. Во јуни 2024 година осум европски земји (Франција, Белгија, Кипар, Унгарија, Романија, Шпанија, Словенија и Данска) потпишаа договор за заедничка набавка на оваа ракета. Данска, еден од главните поддржувачи на Украина, призна дека има посебна потреба од системи за противвоздушна одбрана. „Се надевам дека во следните месеци ќе биде можно да се направат други најави за купување (на воена опрема) во Франција“, изјави данскиот министер за одбрана Троелс Лунд Поулсен по средбата со неговиот колега Себастијан Лекорну. Францускиот претседател Емануел Макрон смета дека е неопходно да се „произведува во Европа“ и „да се купува заедно и на европски начин“ во однос на одбраната за да се зајакне суверенитетот на Европската унија во време на меѓународни превирања. „Сакаме да создадеме поотпорна и посилна Европа за иднината и обединети сме во нашата посветеност за враќање на мирот на континентот“, рече кралот Фредерик Десетти на француско-данскиот економски форум. Двете земји потпишаа и стратешко партнерство, зајакнувајќи ги нивните заеднички заложби во областа на одбраната, климата и здравството. Оваа посета доаѓа во време кога трансатлантските односи се доведени во прашање откако американскиот претседател Доналд Трамп се врати во Белата куќа во јануари и се изјасни за својата решеност да ја анектира автономната данска територија Гренланд....

Илустрација / Фото: Архива Поради врнежите од дожд, во текот на доцните попладневни и вечерните часови дојдено е до зголемување на нивото на Маркова Река поради што е излеана преку мостот кај населененото место Љубош и низводно и дојдено е до поплавување на неколку куќи, магацини и индустриски објекти во селата Студеничани, Батинци и делови кон Пинтија. Како што информира денеска РЦУК – Скопје, пријавено е и поплавување на дел од булеварот „Борис Трајковски“ кај населбата Пинтија, каде исто така имало пријави за поплавени магацини. Според информациите од лицето за контакт од Општина Студеничани, интервенираат службите на Општина Студеничани со локалните фирми, а на терен има и претставници од Општина Кисела Вода. Во текот на ноќта на единствениот број за итни повици 112 добиени се и пријави за поплавени куќи во Горно Лисиче, каде интервенира Општина Аеродром. – На поплавените места интервенираат и БППЗ на Град Скопје и јавните претпријатија на град Скопје и единици на локална самоуправа – наведува РЦУК – Скопје. АМСМ информира дека непроодни се локалниот пат село Горно Лисиче кон село Долно Лисиче во Општина Аеродром и првиот мост во село Батинци, Општина Студеничани. ЈСП „Скопје“ известува дека поради поплавите од Маркова Река, автобусот со број 70 сообраќа до почетна/крајна станица Дризла и автобусот со број 33 преку населба Драчево во двете насоки. Железници на Северна Македонија известуваат дека железничкиот патнички и товарен сообраќај од синоќа, од 22:50 часот е во прекин во правец на Лисиче и Драчево и обратно, додека патничкиот сообраќај се одвива преку станицата Трубарево....

фото: Маја Јаневска - Илиева Претседателот на СДСМ, Венко Филипче денеска се очекува на прес-конференција да ги соопшти деталите за лидерската средба што ја побара минатата недела. Партиите ја чекаат поканата од Филипче и да ги слушнат деталите за лидерската средба по што ќе се знае каков став ќе заземат по ова прашање. Лидерот на СДСМ на Донаторската вечер за помош на семејствата на настраданите и повредените во пожарот во Кочани минатата недела најави дека во Собранието ќе ги повика лидерите на најголемите политички партии на средба на која ќе им го презентира планот, односно што треба да се направи за државата бидејќи, како што рече, „очигледно е дека конвенционалните начини на водење на политика, на политичка борба, не даваат доволно брзо резултати“. – Не се доволни само зборовите дека ни е потребно единство, дека ни е потребно некакво обединување. Тоа треба да го претвориме во вистински дела и вистински чекори зашто тоа е нешто што најмалку може да го направиме за 60-те семејства, 59 кои останаа без деца, другите кои имаат стотина деца на лекување и, секако, целото општество кое гледаме сега како бара некакви промени. Младите излегуваат на улица и бараат промена, а младите се категорија граѓани кои не ги интересира ниту минатото, ниту сегашноста, туку ги интересира иднината. И ние треба добро да размислиме како политичари што треба да направиме – рече Филипче. Премиерот Христијан Мицкоски викендов кажа дека предлогот на претседателот на СДСМ Венко Филипче за лидерска средба е пресериозна тема за да се разговара преку медиуми. Тој рече дека е подготвен да го прими и да поразговараат на оваа тема. – Од тоа што можев да разберам во јавноста е дека Филипче има некаков Предлог план. Тој може да го соопшти тој план преку прес-конференција, но, доколку цени дека и мене претходно треба да ме информира и запознае, јас сум секогаш тука. Сериозните теми бараат сериозен пристап – рече Мицкоски. Од владината коалиција „Вреди“, пак, сметаат дека претседателот на СДСМ нема кредибилитет да повикува на лидерска средба. – После најавите од СДСМ дека ќе бараат Анкетна комисија за Кочани, кое очигледно е во координација со нивните пулени ДУИ, кои наивно веруваат дека можат да се претстават како лажни жртви на политички прогон, господинот Венко Филипче потврди дека има намера да ја политизира колективната трагедија и со тоа нема кредибилитет да повикува на лидерска средба. Доволна им е координацијата со ДУИ – се наведува во коалицискиот став на „Вреди“ испратен до медиумите. Партијата ЗНАМ најави дека откако ќе ја добие иницијативата, ќе се изјасни дали ќе учествува на лидерската средба. – Да ја добиеме иницијативата и да ја видиме, па ќе се изјасмиме – изјавија од партијата. Партијата „Левица“ не се изјаснува дали претседателот на партијата и нивни претставници би присуствувале на лидерската средба посочувајќи дека ќе го кажат својот став откако ќе го дознаат форматот и планот за таа лидерска средба. – Откако ќе дознаеме за форматот и планот за таа лидерска средба ќе дадеме и став за наше потенцијално присуство. Но, наместо политичарите да се среќаваат на средби, треба Собранието да работи транспарентно и одговорно кога тоа е најмногу потребно – за да се отворат прашањата за трагедијата во Кочани преку легитимни и ефективни демократски методи, и да се создаде политички амбиент за отворање на прашањата поврзани и со претходните немили настани за кои граѓаните бараат одговорност – како модуларната во Тетово, Дурмо турс… – посочуваат од Левица. Од Демократската унија за интеграција (ДУИ), пак, бараат прво да се формира парламентарна комисија со меѓународен надзор, а потоа да се размислува за други чекори. Иницијативата за формирање на ваква комисија од страна на Европскиот фронт предводен од ДУИ, како што вчера информираа за МИА од Кабинетот на претседателот на Собранието, е поднесена, но, како што појаснуваат, предлог за основање на ваква комисија може да поднесат најмалку 20 пратеници. – Собранието на Република Северна Македонија не може да започне процедура бидејќи според член 76 став 3 од Уставот е утврдено дека предлог за основање на анкетна комисија можат да поднесат најмалку 20 пратеници – посочуваат од Кабинетот на претседателот на Собранието....

Фото: ЕПА Американскиот претседател Доналд Трамп денеска ќе ја започне, како што ја нарекува, „мајката на сите трговски битки“, со воведување нови царини кои, според него, ќе означат почеток на „златната ера“ за САД, но кои, според аналитичарите, можат да предизвикаат потреси во глобалната економија. Трамп вчера, според неговата портпаролка Каролајн Левит, бил „фокусиран на финализирање“ на планот, чијашто содржина и обем остануваат мистерија. -Од утре, ограбувањето на Америка завршува – изјави Левит, нагласувајќи дека царините ќе стапат во сила „веднаш“. Новите царини ќе бидат претставени денеска, ден кој Трамп го нарекува „Ден на ослободувањето“, за време на церемонија во Белата куќа во 16 часот по локално време (23 часот по средноевропско време). Тоа значи дека одлуката ќе биде објавена веднаш по затворањето на Њујоршката берза, која веќе бележи нестабилност, како и останатите светски пазари, пишува Франс пренс, пренесува БТА. Американската администрација не ги коментираше извештаите во медиумите дека се размислува за воведување унифицирана такса од 20 проценти на сите увозни производи, наместо царини базирани на потеклото на стоките. Сепак, Трамп вчера изјави дека ќе биде „многу благ“ кон трговските партнери на САД, што внесе неизвесност во прашањето за вистинскиот обем на протекционистичките мерки. Некои земји веќе подготвуваат одговор на можните мерки. Новиот канадски премиер, Марк Карни, изјави дека Отава ќе биде „многу внимателна“ при одлучувањето за реакција на „неоправданите мерки на американската влада“. Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен порача дека ЕУ не сака „непотребно да возвраќа“, но има „јасен план“ доколку се покаже потреба. Некои земји, како Виетнам, веќе превземаат мерки за намалување на сопствените царини со цел да избегнат удар од Вашингтон. Велика Британија, пак, „неуморно работи“ на постигнување билатерален трговски договор со САД, но британскиот премиер Кир Стармер призна дека „веројатно ќе има нови царински давачки“. Азиските економски сили – Кина, Јапонија и Јужна Кореја – најавија забрзување на преговорите за слободна трговија, додека Израел вчера најави укинување на сите преостанати царини за увоз од САД, очигледно со цел да избегне реципрочни мерки од Вашингтон. Трамп, кој царините ги нарекува „најубавиот збор во речникот“, тврди дека тие ќе ја заживеат американската индустрија, ќе го балансираат трговскиот дефицит и ќе помогнат во намалувањето на буџетскиот јаз. Сепак, аналитичарите на „Голдман Сакс“ предупредуваат дека зголемувањето на царините може да има ист ефект како и зголемување на даноците, со тоа што ќе ја намали куповната моќ на граѓаните. Од враќањето во Белата куќа, Трамп веќе ги зголеми царините на кинеските производи, на дел од увозот од Мексико и Канада, како и на челикот и алуминиумот. Дополнително, од утре се очекува САД да воведат нови 25 отсто царини на увезените автомобили и авто-делови....

Фото: Маја Јаневска-Илиева Советот на јавни обвинители денеска на седница треба да го разгледа предлогот за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски. Предлогот е втора точка на дневен ред на 22. седница, која досега два пати се одложува. Првично беше закажана за 18 март, но беше одложена поради седумдневната жалост по трагедијата во Кочани, а минатата недела, на 26 март беше одложена поради немање на кворум. Согласно законските рокови за разгледување на предлогот за разрешување на Коцевски, Советот треба да го разгледа најдоцна до крајот на неделава, иако Владата објави дека ќе ја прекине постапката. Портпаролката на Владата Марија Митева, на 26 март годинава, изјави дека Владата ќе ја прекине постапката за разрешување на државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски и доколку добие мислење од страна на Советот на ЈО, истото нема да го проследи до Собранието. – Да појаснам дека Владата доколку добие мислење од страна на Советот на ЈО ќе ја запре постапката, односно истото нема да го прати до Собранието, а се разбира Советот на ЈО согласно роковите кои што ги има ќе постапува – изјави Митева. Премиерот Христијан Мицкоски по трагедијата во Кочани изјави дека постапката за разрешување на јавниот обвинител Коцевски ќе се запре во моментот до таму каде што се наоѓа. – Во овој момент имајќи ја предвид чувствителната ситуација во општеството планираме таа постапка да ја застанеме таму каде што се наоѓа, затоа што цениме дека обвинителите кои што работат посебно на случајот што се случи во Кочани, треба да работат и да сработат, да им дадеме шанса да сработат. Јас кога кажав дека сме задоволни впрочем можев да видам дека постои една заедничка акција и работа помеѓу МВР и Јавното обвинителство кое што резултираше со 34 обезбедени лица коишто имаат и најмал сомнеж за поврзаност со овој случај – рече Мицкоски, одговарајќи на новинарски прашања по настан за отпочнување на градба на парк во населба Радишани. Владата на 11 февруари година донесе одлука да поведе постапка за разрешување на државниот јавен обвинител Коцевски кој беше избран на оваа позиција пред една година, а неговиот мандат трае шест години. Министерството за правда, постапувајќи по заклучокот од 50-та седница на Владата, го изготви Предлог-мислењето за разрешување на државниот јавен обвинител. Коцевски, како што велат од Министерството за правда, постапувал во предмети во кои согласно законските одредби постоеле околности кои предизвикуваат сомневање во неговата непристрасност, како и судир на интереси, а за кои околности тој требало да знае и требало да се изземе. Републичкиот обвинител Коцевски го демантира тврдењето дека незаконски постапил посочувајќи дека го следел законот и роковите во него....

Фото: Принтскрин Американскиот глумец Вал Килмер, можеби најпознат по филмовите „Топ ган“ од 1986. и 2022. и „Бетмен засекогаш“ од 1995 година, почина на 65 години. Неговата ќерка Мерцедес Килмер изјави за „Њујорк тајмс“ дека починал од пневмонија вчера, на 1 април. Своето последно појавување на филм Килмер го имаше во „Топ ган: Маверик“ од пред три години. По години молк и гласини за своите здравствени проблеми, Килмер конечно се отвори за битката со рак на грлото за време на интервју во декември 2017 година. Славниот глумец бил подложен на операција на душникот што му го одзеде и гласот. Зад себе има над 100 филмски и ТВ-улоги, како и девет награди од меѓународни фестивали....

Архивска фотографија од протест на ССМ пред Собранието / Фото : МИА Сојузот на синдикати на Македонија денеска пред законодавниот дом ќе одржи јавна седница на највисоките тела на Синдикатот по што ќе се упати кон Стопанската комора на Македонија и кон Владата. Со ваквиот чекор, синдикатот ќе изрази незадоволство од одлуката минималната плата да се зголеми 1.800 денари без таа да помине на Економско-социјалниот совет што, според синдикатот, е незаконско. За време на протестот, којшто почнува во 12:05 часот пред Парламентот, во овој дел од градот ќе биде воведен посебен сообраќаен режим. Пред Парламентот, синдикатот ќе порача дека не може да има подобрување на платите за пратениците без подобрување на платите за работниците, а пораката што ќе биде упатена пред Стопанската комора е дека поддршката на работниците е од суштинско значење за стабилноста на економијата. Завршниот дел од протестот ќе биде пред Владата, каде синдикатот ќе побара работниците да бидат вклучени во одлуките за нивните плати. Синдикатот бара минималната плата да изнесува 30.000 денари имајќи ги предвид трошоците на живот, наместо предложените 24.300 денари, а Владата во рок од една година да ги плаќа придонесите за разликата до 30.000 денари. – Со нечовечкиот однос кон синдикалните претставници не само што е повреден Уставот и законите во Македонија, туку има повреда и на меѓународните конвенции на трудот и за тоа веќе се известени Меѓународната организација на трудот, Европската и Меѓународната конфедерација на синдикати кои даваат целосна поддршка на ССМ – истакна вчера претседателот на ССМ Слободан Трендафилов. Тој порача дека нападите врз него и врз претседателите на гранските синдикати, кои, како што рече, се позачестени последните денови, нема да ги запрат во барањата за повисоки плати и подобрување на животниот стандард на работниците. – Загрижува состојбата во која 250.000 работници примаат плата до 32.000 денари, а 380.000 работници примаат плата под просечната плата во земјата. Затоа се жестоките напади кон ССМ за да не се зголемат платите на овие работници – рече Трендафилов. Предложи платите на избраните и именуваните лица заедно со неговата плата да биде 500 евра една година и да се изгласа минимална плата во истиот износ. Европската конфедерација на синдикати на 14 март им даде поддршка на синдикатите во земјава за да издејствуваат што поголема минимална плата со која работниците ќе може достоинствено да живеат. Претставниците на Европската конфедерација на синдикати на прес-конференција во Скопје оценија дека барањата на синдикатите за зголемување на минималната плата се повеќе од оправдани и дека минималната плата во Македонија е најниска во регионот. Од ССМ ја спорат одлуката на Владата за висината на минималната плата бидејќи согласно член 4 став 5 од Законот за минимална плата, министерот за труд и социјална политика, по претходно мислење од Економско-социјалниот совет, ја објавува висината на минималната плата во бруто износ, а тоа, како што посочуваат, не се случило односно не е подржана седница на Економско-социјалниот совет. Економско-социјалниот совет нема одржано седница во текот на овој месец бидејќи првично од страна на Комисијата за репрезентативност треба да се утврди репрезентативноста на ССМ која е истечена минатата година. Комисијата минатиот петок ја одржа првата седница и ги проверува доставените списоци со активни членови на ССМ. Доколку се потврди дека ССМ има како членови најмалку 10 проценти од вкупниот број на вработени во државата, треба да продолжи со работа Економско-социјалниот совет. Според Владата, висината на минималната плата е легитимна и утврдена согласно критериумите во Законот за минимална плата. Заменик-министерот за економсија и труд Марјан Ристески минатата недела на прес-конференција во Владата појасни дека висината на минималната плата е утврдена согласно податоците од Државниот завод за статистика, за што како основа се зема 50-проценти од просечната плата исплатена минатата година и 50-проценти од индексот на трошоци односно инфлацијата за претходната година....